V E N C O N T R O S

DE

MONDARIZ-BALNEARIO

A M É R I C AL A T I N A EO F U T U R O

ccARLOSccASARES

F U N D A C I Ó N

25, 26 e 27 de Setembro de 2007 Mondariz-Balneario (Pontevedra)

DDEEPPUUTTAACCIIÓÓNN PPRROOVVIINNCCIIAALL

DDEE PPOONNTTEEVVEEDDRRAA

A ACTIVIDADE DA FUNDACIÓN CARLOS CASARES

ESTÁ PATROCINADA POLAS SEGUINTES ENTIDADES

DEPUTACIÓN DACORUÑA

DDEEPPUUTTAACCIIÓÓNN PPRROOVVIINNCCIIAALL

DDEE PPOONNTTEEVVEEDDRRAA

Concello de Vigo Concello de Ferrol Concello deMondariz-Balneario

Concello de Celanova Concello de Ourense

CONSELLODA CULTURAGALEGA

UNIVERSIDADE DE VIGO

C a m p u s d e O u r e n s e

RRooddmmaann PPoollyysshhiippss,, SS..AA..UU..

Aguas de Mondariz

Golpes de estado militares, ditaduras, guerra prolongada, esbouridos populares,fenómenos de corrupción masiva, ex-presidentes procesados e encarcerados, etc.constitúen aínda o clixé sobre América Latina vixente en Europa Occidental.Menos coñecidos, pero talvez igual de importantes, son os fenómenos de preser-vación e hibridación de identidades culturais indíxenas que, moi recentemente,esixen a súa afirmación e recoñecemento constitucional, deixando de manifesto ocarácter multicultural da patria soñada por Bolívar.

En razón da súa identidade lingüística e relixiosa maioritarias e da vixencia dasmesmas alternativas políticas e culturais que se abren no resto do mundo occi-dental, América Latina é considerada parte da cultura occidental. Dentro desaidentidade básica, o seu carácter diferencial está vencellado a dous feitos indiscu-tibles: é a única área extensa do mundo que, posuíndo un substrato cultural pre-dominante occidental, fai parte do denominado Terceiro Mundo debido ao seu“atraso” económico-social, e nela están presentes pobos e culturas cunha identida-de anterior á colonización.

Un dos obxectivos destes Encontros é discutir se esta diversidade cultural poderesultar conflitiva ou se, pola contra, presenta unha compoñente de ‘capital social’,substrato de posibles iniciativas anovadoras e cooperativas na perspectiva da supe-ración dese “atraso”, auténtico desafío de América Latina neste intre. Para mellorcomprendermos un mundo formado en parte polas nosas propias achegas migra-torias e que, por tanto, tamén contribuíu a conformar a nosa propia autopercep-ción como país, a Fundación Carlos Casares, nos V Encontros de Mondariz-Balneario,convídaos a reflexionar sobre América Latina e o futuro. Agardamos que os debatessexan do seu interese.

Luns, 24 de setembro

Chegada dos participantes ao Hotel Balneario de Mondariz

22.00: Cea

Martes, 25 de setembro

9.15: Almorzo

10.00-13.00: Primeira sesión

CARLOS TAIBO

América Latina no mundo: globalización, enerxía, conflitos

13.30. Acto de inauguración

14.30: Xantar inaugural

17.00-20.00: Segunda sesión

ROBERTO MANSILLA BLANCO

Xeopolítica en América Latina

22.00: Cea

Mércores, 26 de setembro

9.15: Almorzo

10.00-13.30: Terceira sesión

MARCELO CAVAROZZI MOURIÑO

Democracia e rutas políticas en América Latina a comezos do século XXI

14.30: Xantar ofrecido polo Concello de Mondariz-Balneario

P R O G R A M A

17.00-19.30: Cuarta Sesión

RAMÓN MÁIZ

Nacionalismo e indixenismo

20.00: Conferencia pública:

FRANCISCO SESTO NOVÁS (“Farruco” Sesto)Cultura e desenvolvemento na Venezuela Bolivariana

22.00: Cea

Xoves, 27 de setembro

9.15: Almorzo

10.00-13.30: Quinta Sesión

ARACELI BURGUETE

Estado e pobos indíxenas en América Latina

14.30: Xantar

17.00-20.00: Sexta sesión

CARLOS MALAMUD

Os procesos de integración en América Latína: dificultades e futuro

22.00 Cea

Venres, 22 de setembro

Almorzo e despedida dos convidados

OOs Encontros de Mondariz-Balneario celebran a súa quinta edición coapretensión de se converteren nun foro de debate estable para, dende Galicia, pro-ceder ao intercambio de opinións sobre cuestións fundamentais do mundo con-temporáneo.

Os Encontros naceron sen vocación académica nin de reunión de espe-cialistas e aspiran a consolidarse como un espazo para o diálogo libre, aberto e cor-dial entre persoas intelixentes e informadas, ben dispostas para o debate de idease procedentes de distintas áreas profesionais e diferentes campos ideolóxicos.

Os Encontros teñen como horizonte estratéxico erixirse nun elementocualitativo, referencial, na relación entre Galicia e o mundo global, conformándo-se como un foco de pensamento e reflexión plural sobre os asuntos que afectan ásociedade actual, dende os conflitos interculturais até a educación, a economía, apolítica ou a arte, materias todas elas que serán abordadas en sucesivas edicións.Deste xeito, os Encontros pretenden ser tamén unha pequena contribución daFundación Carlos Casares á consolidación de Galicia como unha sociedade aberta een permanente relación intelectual co mundo.

OS CONVIDADOS

Carlos TaiboProfesor Titular do Departamento de Ciencia Política e Relacións Internacionais na Facultade de Dereito daUniversidade Autónoma de Madrid. Autor dunha vintena de monografias, as máis recentes son Cien preguntas sobreel nuevo desorden (2002), Guerra entre barbaries (2002), ¿Hacia dónde nos lleva Estados Unidos? (2004), No es lo quenos cuentan. Crítica de la Unión Europea realmente existente (2004), Movimientos de resistencia frente a la globalizacióncapitalista (2005), Rapiña global (2006), Rusia en la era de Putin (2006) e, en colaboración co escritor José LuisSampedro, Sobre política, mercado y convivencia (2006). Das monografias que leva publicadas en galego, as últimasson Os movementos de resistencia fronte á globalización capitalista (2005) e Misérias da globalizaçom capitalista (2006).Analista de política internacional en varios medios de comunicación, colabora habitualmente cos diarios “El País”,“La Vanguardia” e os xornais do grupo “El Correo” e é comentarista radiofónico da Cadena SER.

Roberto Mansilla BlancoLicenciado en Estudos Internacionais pola Universidade Central de Venezuela e Magister en Ciencia Política polaUniversidade Simón Bolívar de Caracas, foi redactor e analista de política internacional en varios medios de informa-ción venezolanos. Dende o ano 2003 é analista para América Latina do IGADI (Instituto Galego de Análise eDocumentación Internacional) e, dende o 2004, responsable do seu CIDIC (Centro de Información e DocumentaciónInternacional Contemporánea). Especializado, así mesmo, en política do Próximo Oriente, dende xuño deste mesmoano 2007 é Representante en Galicia da UNRWA (Axencia das Nacións Unidas para os Refuxiados en Palestina).Colaborador habitual en temas de política internacional para diversos medios de comunicación, como a Radio Galegae a Televisión de Galicia, ten participado en numerosos foros de debate sobre o Próximo Oriente e América Latina.

Marcelo Cavarozzi MouriñoDoutor en Ciencia Política pola Universidade de Berkeley (California, EUA) e Contador Público Nacional pola de BosAires, é Investigador Principal do CONICET (Consello Nacional de Investigacións Científicas e Técnicas, deArxentina) e Decano da Escola de Política e Goberno da Universidade Nacional de San Martín, onde exerce a docen-cia e a investigación, así como Director da revista “Política y gestión”. Foi profesor convidado en numerosas universi-dades, entre elas as de Bos Aires, Flacso (México), Yale e Georgetown (EUA), e no prestixioso MIT (InstitutoTecnolóxico de Massachusetts, dos EUA). Como ensaísta conta con títulos como Autoritarismo y democracia eCapitalismo político tardío y su crisis en América Latina; como editor e compilador, cabe salientar, por exemplo, El ase-dio a la política. Defende que, perante o descrédito da política local e a vertixinosa volatilidade do mercado global, ospaíses da América Latina deben de recrearse a si mesmos como comunidades a partir do seu substrato cultural común.

Ramón MáizCatedrático de Ciencia Política e da Administración da Facultade de Ciencias Políticas e Sociais da Universidadede Santiago de Compostela e Profesor visitante en universidades españolas e estranxeiras (Italia, Francia,Alemaña, Reino Unido, EUA, Canadá e Arxentina). Os temas fundamentais das súas liñas de investigación enTeoría Política son a estrutura do estado, o nacionalismo e a construción política de identidades, aos que ten adi-cado numerosos artigos en revistas especializadas e monografías, algunha delas premiada, centrando nos últimosanos parte das súas investigacións no indixenismo e o multiculturalismo en América Latina. É membro de impor-tantes asociacións de carácter internacional de pensamento político e fai parte do consello de redacción de variaspublicacións especializadas. Conta co Premio Galicia de Investigación en Ciencias Sociais e co Premio Estatutode Galicia do Parlamento de Galicia.

Francisco Sesto Novás (“Farruco” Sesto)Natural de Vigo, foi Profesor Titular da Cátedra de Deseño na Escola de Arquitectura da Universidade Central deVenezuela, acadando importantes premios internacionais pola súa obra arquitectónica. Ensaísta, poeta, pintor, con-ferenciante e colaborador de diversos medios de comunicación, na administración pública venezolana desempeñou,entre outras responsabilidades, os cargos de Director do Fondo Nacional de Desenvolvemento Urbano, Presidentedo Instituto do Patrimonio Cultural, Director Xeral de Planificación e Director Xeral de Ordenamento Urbano doMinisterio de Infraestruturas, Membro da Comisión Presidencial para a Alfabetización, Presidente do ConselloNacional da Cultura, Viceministro de Cultura e, dende o ano 2004, Ministro do Poder Popular para a Cultura.

Araceli Burguete Cal y MayorIndíxena chiapateca, Mestra en Socioloxía pola Universidade Autónoma de Chapingo (México), é ProfesoraInvestigadora de Antropoloxía e Estudos Políticos do CIESAS - Unidade Sueste (Centro de Investigacións e EstudosSuperiores en Antropoloxía Social, no Estado de Chiapas). Especializada en Antropoloxía Xurídica, céntrase no estu-do dos sistemas xurídicos non estatais e a súa articulación co sistema estatal, observando os cambios xurídico-polí-ticos e de organización territorial, así como os procesos de construción de cidadanía multicultural e os conflitos deri-vados da implementación destas políticas. Defensora de estratexias para o indixenismo que non exclúan a outrosgrupos étnicos, propón establecer alianzas interétnicas e interclasistas e sistemas de recoñecemento da diversidadecultural e de redistribución económica, afirmando que o multiculturalismo, o interculturalismo e demáis “ismos”semellantes son un engano neoliberal.

Carlos Malamud RiklesDoutor en Xeografía e Historia (especialidade en Historia de América) pola Universidade Complutense de Madrid,é Profesor Titular de Historia de América da UNED (Universidade Nacional de Educación a Distancia) e Investigadorprincipal para América Latina do Real Instituto Elcano de Estudos Estratéxicos e Internacionais. Foi profesor e inves-tigador visitante en diversas universidades e centros extranxeiros, como o Colexio de México, a Universidade de BosAires, o Instituto Torcuato Di Tella e o St Antony’s College da Universidade de Oxford como Spanish Sennior VisitingFellow. É autor de numerosos libros e artigos sobre as súas especialidades; entre os primeiros cóntanse Historia deAmérica (2005), Historia contemporánea de América Latina, tomo IV: El Estado en crisis (1920-1950) (2003) e, en cola-boración con Elizabeth Joyce, Latin America and the Multinational Drug Trade (1998).

Director dos Encontros: Carlos Fernández

Secretaría: Pedro Blanco Llano, Miguelanxo Murado Lorenzo

Consello Consultivo dos Encontros: Josep Borrell, Bernard Cassen, Antonio Elorza,

Felipe Fernández-Armesto, Miguel Ángel Fernández Fernández, Xosé Fortes Bouzán,

Rita el Khayat, John Keane, Emilio Lamo de Espinosa, Ramón Máiz, Gema Martín Muñoz,

Alberto Oliart, Tariq Ramadán, Xavier Rubert de Ventós, Fernando Savater, Eugenio Trías,

Darío Valcárcel, Fernando Vallespín, Rafael Vilasanjuán, Darío Villanueva,

Nadia Yassine, Danilo Zolo.

PADROADO

PRESIDENTA: Kristina Berg - VICEPRESIDENTE: Xavier Casares Mouriño

SECRETARIO: Håkan Casares Berg - ADMINISTRADOR: Xosé María Fonseca Moretón

VOGAIS: Christian Casares Berg, Mercedes Casares Mouriño, Manuel Rivas Barrós,

Manuel Rodríguez Álvarez, Manuel Rodríguez Vázquez, Damián Villalaín, Darío Villanueva Prieto

Xunta de Galicia

Deputación Provincial de Pontevedra

Deputación Provincial de Ourense

Concello de Ourense

Concello de Vigo

CaixaGalicia

Caixanova

La Voz de Galicia

Consello da Cultura Galega

Editorial Galaxia

Real Academia Galega

Fundación Penzol

COMISIÓN EXECUTIVA

Kristina Berg

Håkan Casares Berg

Christian Casares Berg

Xavier Casares Mouriño

Xosé María Fonseca Moretón

Manuel Rodríguez Álvarez

Manuel Rodríguez Vázquez

Damián Villalaín

DIRECCIÓN

XERENTE: Pedro X. Blanco Llano

DOCUMENTACIÓN: Miguelanxo Murado Lorenzo

CONSELLO ASESOR

Antón BaamondeCarlos FernándezJuan Fonseca MoretónLeandro García BugarínBasilio García PérezGustavo Adolfo GarridoLuís González Tosar

Manuel JaneiroModesto LópezRamón LoureiroAnxo LourenzoHenrique MonteagudoAntonio Montero CarroXulio Ríos

Manuel RivasLois Rodríguez AndradeXosé Manuel SoutulloMarcos ValcárcelVítor VaqueiroManuel F. VieitesDarío Villanueva

AMIGOS DA FUNDACIÓN CARLOS CASARES

Modesto López BouzasValentín Arias LópezXosé Luís Rodríguez PardoAntonio Salgueiro ArmadaAntón Riveiro CoelloMiguel Pérez RomeroPedro Xosé Blanco LlanoInmaculada GutiérrezXavier Mouriño CagideHåkan Casares BergBegoña Álvarez FernándezXosé Manuel SoutulloPedro F. Díaz TorresLeandro García BugarínDelgado Arce Asesores, S.L.Teresa Vázquez de la CruzFrancisco Castro VelosoBlanca Ana Roig RechouPaulino Novo FolgueiraF. Xavier Río BarxaAnxo Tarrío VarelaNarciso Luaces PardoJosé Mª Fonseca MoretónManuel Janeiro CasalMiguelanxo Murado LorenzoManuel Espiña GamalloXesús Rábade ParedesHelena Villar JaneiroBieito Iglesias AraúxoJosé Manuel Iglesias CarreraRamón Barral AndradeManuel Veiga TaboadaBodegas Terras Gauda, S.A.

Daniel Soutullo EspañaCarlos Méixome QuinteiroEdicións Lea, S.L.Basilio Losada CastroAntón Grande PenelaMª X. Pérez MeixeiraJuan C. González FebreroMª José del Río OlieteHixinio Beiras CalAlfonso Zulueta de HazBernardo AtxagaXan Bouzada FernándezOlivia Rodríguez GonzálezDomingo Domínguez GómezF. Xavier Carro RosendeCEP “Carlos Casares”Esther Regueiro FernándezAlejandro Requejo DomínguezEfrén Vázquez VázquezSantiago JaureguízarLuís Menéndez VillalbaAntía Pérez LorenzoAna González LópezFernando SavaterMercedes Lamarca RuizManuel Rodríguez ÁlvarezRosa Muñoz AllerGuillermo de la DehesaAPROINÁlvaro Espilla DíazJoaquim Ventura RuizDamián VillalaínJosé Araújo FernándezJ.L. Álvarez Naveiro (†)Agustín Sixto Seco (†)

Delfín Caseiro NogueirasBlanca Lorenzo RoyoEva Ocampo VigoJosé Recio DíazConcepción Blanco LlanoMiguel A. Murado GarcíaManuel Guisado TatoConcepción Villanueva RuizMiguel Pérez PereiraMiguel Anxo FernándezJuan I. Fonseca MoretónEscola Rosalía de CastroLola BeccariaXoiaría ArezoGustavo A. GarridoDolores Vilavedra FernándezAntonio Piñeiro FeijooJosé María da RochaJulia Mera GuerreroMª Dolores FernándezPedro Laín MartínezLuis Caramés ViéitezArcadio López-CasanovaCamiño NoiaXulián MaureMarta González LópezReal Club Náutico de VigoAntonio Pichel LorenzoMª Cristina Gutiérrez Fdez.Purina Villanueva RuizVictoria Lojo VicenteMª Cristina Glez. Fdez.X. L. González. Rguez.

MONDARIZ BALNEARIO

OURENSEVIGO

TUI

BENAVENTE

PORRIÑO

A-52

A-52A-52

A-6

A-52

A-55

PONTEAREAS

CONCELLO DE MONDARIZ-BALNEARIO Aguas de Mondariz

Fundación Carlos Casares. Elduayen 36, 2º. Vigo 36202. Telf.: 986 225 785www.fundacioncarloscasares.orgfundacioncarloscasares@fundacioncarloscasares.org

cc