PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA - Edebe · Web view- Arte ederren museo batera joatea eta artearen bidez sinbologia aztertzea. - Mendira joatea eta natura-elementuak identifikatzea, Jainkoaren

EUSKADI

Erlijio Katolikoa

LMH

Hirugarren Zikloa

giltza

PROGRAMAZIO DIDAKTIKOA

PROGRAMAZIO DIDAKTIKOA – Erlijio Katolikoa – LMH Hirugarren Zikloa

Lege-gordailua B. 10243-2013

© giltza 2


1. SARRERA

Lehen Hezkuntzako proiektu berria informazioaren eta ezagutzaren gizartera zuzenduta dago; proiektuak familiaren eginkizuna kontuan hartzen du, eta pedagogia-hastapen berritzaileenak ere bere baitan ditu.

Proiektua hezkuntza osoa izan dadin pentsatuta dago, teknologia berriekin harremanetan eta oinarrizko gaitasunen eta askotariko adimenen garapenean oinarritua.

Hartara, proiektuaren oinarriak hauek dira:

Oinarrizko gaitasunen eta askotariko adimenen lotura. Pertsonen gaitasun guztiak osotasunean garatzeko asmo handiko programa eskaintzen du.

IKTak barneratzea. Paperezko formatua eta formatu digitala uztartzen ditu:

- Ikasketa-prozesuan IKT jarduerak txertatu ditugu.

- Internet: informazioa bilatzea, aukeratzea eta antolatzea, ezagutza bihurtzeko.

- Jarduera interaktiboak: ikasketa-prozesuan, pixkanaka eta etengabe, norberaren autonomia garatzea (arbel digitalean erabil daitezke).

Guztiontzako proiektua. Ikasgeletan, egun, ikasteko erritmo eta molde ugari daude. Askotariko baliabideak (batez ere aniztasunaren trataerari dagozkionak) eskaintzen ditugu, ikasle guztiak modu eraginkorrean gara eta gizartera daitezen.

© giltza 3


1.1. Programazioa arrazoitzea eta testuinguruan kokatzeaLehen Mailako Hezkuntzako hirugarren zikloko Erlijio Katolikoari dagokion programazio didaktikoa Espainiako Apezpiku Batzarraren 2007ko maiatzeko curriculumak zehaztutakoan oinarritzen da. Maiatzaren 3ko 2/2006 hezkuntza-lege organikoak, bigarren xedapen gehigarrian, kontuan hartzen du gurasoek euren usteen arabera seme-alaben erlijio- eta moral-hezkuntzaren gainean duten eskubidea, eta erlijioa, hala dagokionean, irakasgaia izango dela zehazten du. Gutxieneko irakaskuntzarako dekretuek aipatutako bigarren xedapen gehigarria garatzen dute, curriculumean izan beharraz eta eskola-baldintzei dagokionez; halaber, eliza-hierarkiari dagokio erlijio katolikoa irakasteko curriculuma zehaztea.

Erlijioak irakastea mesedegarria da, haurrek gaitasunak nahiz nortasuna osorik gara dezaten eta hezkuntza osoa jaso dezaten.

Hartara, programazio honetan irakaste-jarduerako oinarrizko printzipio hauek biltzen ditugu:

Printzipioak Azalpena Giltzak…

1. Hezkuntza norbanakoaren eraikitze-prozesua da.

—Ikasleak pertsona gisa hazten eta hezten dira, inguruarekin, kideekin, beste pertsonekin... elkarrekintzan.

—Ikasleak erantzule eta eragile nagusiak dira euren jakituria eraikitzeko lanean.

—Ikasteak adimenaren jarduera biziari esker informazioa berrantolatzea esan nahi du.

—Gogoeta eta ikaskuntza estrategikoa gauzatzeko jarduerak proposatzen ditu.

—Eskolako edukien eta bizitza errealaren arteko harremanak sustatzen ditu.

—Askotariko jarduerak sortzen ditu, talde-lana bultzatzen du, sormena kitzikatzen du…

2. Pertsona ardatz hartzen duen prozesua da. Norbanakoei zuzendutako hezkuntza da, pertsonalizatua.

—Ikasle bakoitza bera eta bakarra da, hiru koordenatuk taxutua:

a) Banakotasuna. Batbedera izaki bakarra, originala eta ezin errepikatuzkoa da.

b) Gizarteratzea. Besteei irekitzea. Pertsonek, beren gizartearen kultura eta balioak bereganatzeaz gain, aztertu eta eraldatu ere egiten dituzte. Gizarteratzen garenean, hurkoa eta hurkoaren duintasuna onartzen ditugu.

c) Autonomia. Pertsonak libre eta arduratsu bihurtzen dira, euren garapenaren eta existentziaren eragile: nork bere bizitza-proiektua zertzen du.

— Era askotako baliabideak eskaintzen ditu, hainbat zailtasun mailatakoak.

—Sormena eta originaltasuna sustatzen ditu, arazoak konpontzeko tresna baitira.

—Gizartearen kultura-edukiei eta orotariko sentsibilitateei irekia da.

—Komunikazioa eta elkartrukea bultzatzen dituzten jarduerak proposatzen ditu.

—Ondo funtsatutako iritzi pertsonalak eratzen laguntzen du

—Ezagutzaren gizarte berriaren erronkei eusteko tresnak eskaintzen ditu.

3. Helburuak dituen prozesua da. Zentzuz ikastea.

Zentzuz ikasiz ikasleek honako hau lortuko dute:

—Beren barne-eskemak zabaltzea eta aberastea.

—Eskema horiek oinarri sendoagoetan finkatzea.

—Eskema horien xedea ulertzea.

—Testuinguruaren arabera erabiltzea.

—Errealitatea argiago ulertzea.

—Metodologia zehatzen bitartez, edukien arteko erlazioak bilatu, eta eduki horiek egitura zabalagoetan eta osoagoetan txertatzen ditu.

—Diziplinartekotasuna bultzatzen du hainbat arlotako edukien artean.

—Mailaz maila aurkezten ditu edukiak, ikasleen aldez aurreko ezagutzak abiapuntutzat hartuz.

4. Prozesu partekatua da. Besteekin batera ikastea.

—Gizakiak talde-lanean arituz ikasteko gai dira.

—Besteekin lan egiteak ikasbide handiak zabaltzen ditu.

—Egungo gizarteak ikastetxetik kanpo ere eskaintzen dituen hezkuntza aukerak baliatu behar dira.

—Taldeka lan egiteko jarduerak proposatzen ditu.

—Ikasteko egoerak zein baliabideak eskaintzen ditu.

—Eskolaz kanpoko ikaskuntza-jarduerak proposatzen ditu.

© giltza 4


5. Hezitzailea ikas-prozesuko bitartekaria da.

—Aditu gisa aritzen da irakaskuntza- eta ikaskuntza-prozesuetan, eta lankidetza sustatzen du.

—Gidaria da, gero eta jarduera-tarte askeagoa eta araugabeagoa uzten die ikasleei, beregainago edo autonomoago izan daitezen.

—Kontuan hartzen du aniztasuna.

—Zubi-lana egiten du familien eta eskolaren artean.

—Baliabide eta material askotarikoak eskaintzen dizkio irakasleari.

—Ikasleen sormena sustatzera bultzatzen du irakaslea.

—Ikasleen askatasuna handitzera bultzatzen du irakaslea.

© giltza 5


1.2. Erlijio Katolikoaren arloko proiektuaEsparru honetan, erlijio eta moral katolikoa hautazkoa da ikasleentzat, eta nahitaezkoa ikastetxeentzat.

Erlijioa irakasteak Estatuko Lege Organikoak sustatzen duen hezkuntzaren kalitateari mesede egiten dio; izan ere, curriculumeko ezagutzak, balioak eta jarrerak proposatzen eta garatzen ditu. Bereziki ikasleen haraindiko gaitasuna garatzen du, bizitzarako azken helburua proposatzen baitu eta bizikidetza aske, baketsu eta solidarioari lagungarri zaizkion balioen oinarriari argi ematen baitie.

Gizakien gaitasun guztiak garatu ezean, ezinezkoa da heziketa osoa eta kalitatezkoa ematea; gaitasunon artean, besteak beste, transzendentziarako gaitasun osagarria dago.

Ikasleek gizakien oinarrizko gaitasuna den transzendentziarako gaitasuna benetan beteko badute, bizitzaren azken zentzua bilatu behar dute. Izan ere, gizakien sakon-sakonean dago eta ikasleek poliki-poliki ezagutuko dute –adin bakoitzeko ikasketa-mailak kontuan hartuz–, bai inguruneko sinbolo nahiz zeinuen bidez, bai gizakiaren beraren aurrerapenaren eta humanizazioaren bidez, bai Bibliako narrazio-hizkeraren bidez, bai kristauen identifikatzeko moduen bidez eta, batez ere, Jesu Kristoren eta Jesu Kristok kristauen artean duen presentziaren bidez.

Erlijio eta moral katolikoa irakasteak tradizio handia du espainiar Estatuko hezkuntza-sisteman eta, eskolako arrazoi sakonei zein Espainiako konstituzioak onartutako giza eskubideei erantzunez, gaur egun ziurtaturik dago, Espainiako estatuak eta Egoitza Santuak 1979ko urtarrilaren 3an sinatutako agiriari esker (irakaskuntzaren eta kulturaren alorrean); izan ere, konstituzioko bermek posible egiten dituzten oinarriak zehazten ditu.

Erlijio katolikoko curriculuma kristau-mezuaren oinarrizko laburpen orokorra da; ikasleen adinari, ikasgaiaren behar epistemologikoei, inguruneko kultura-adierazpenei eta hezkuntza-sistemaren eskakizunei egokituta dago. Testuinguru historiko eta sozialean kokatuta dago, fede katolikoko eta beste erlijio batzuetako kultura- eta arte-ondare handia hartzen du, eta egungo erlijiorik nagusienen oinarrizko edukiak alderatzeko aukera ematen du. Hala, erlijio katolikoaren irakaspena lau ataletan banatuta dago:

Atal kulturala eta historikoa. Eduki batzuek egungo gizarteak antzinatetik jasotako ondare kulturala eta historikoa aurkezten dute. Izan ere, erlijio katolikoa etorri handikoa izan da sentimenduak adierazteko, bai margolanei, eskulturei, musikari, literaturari, eta abarrei dagokionez. Horregatik, kristautasunak Euskal Herriko, Espainiako eta Europako kulturetan izandako eragina agertzen du curriculumak.

Atal gizatiarra. Erlijio Katolikoko helburu eta edukiek osoki heziko dituzte ikasleak: galderarik garrantzitsuenei erantzuten lagunduko diete eta aske, kritiko, jakitun eta sortzaile egingo ditu. Erlijio katoliko hau jasotzen duten ikasleak gai dira euren bizitzari zentzua emateko eta zientzia, kultura eta gizakien nortasunarekiko jarrera irekia izateko. Funtsean, gizaki orok bere buruari egiten dizkion galderei aurre egiteko eta erantzuteko gai izango dira. Eskolaren helburua ikasleak osoko heztea da; helburua, ordea, ezin izango du osorik bete, izatearen esanahi osoa oinarritu eta bideratu gabe.

Atal etikoa eta morala. Erlijio Katolikoko arloak kristau-mezutik ondorioztatutako eskakizunak garatzen ditu, eta bizitza-eredua, ideiak, sineskerak eta gizakientzako aproposa den balio-eskala eskaintzen ditu. Balio eta dohain horiek erakusteak eta behar bezala oinarritzeak zein hierarkizatzeak, ikasleen nortasunaren alor morala eta soziala hezteko balio du; ardura garatzea eta elkartasunez zein karitatez jardutea ahalbidetzen du, Jesu Kristorengan agertutako Jainkoaren ezagutzarekin koherente izanik.

Edukiak sekuentziaturik ageri dira, erlijioari eta teologiari heltzeko izaera zientifikoa kontuan harturik. Den-dena behar bezala oinarrituta dago, eta berariazko metodologia eta guzti.

Lehen mailako hezkuntzako curriculumari dagokionez, kontuan hartu dugu ikasleen bilakaeraren psikologia; izan ere, helduen ereduek ikasleak baldintzatu eta ikasleen bizitzan eragina izan ohi dute. Horregatik, euren burua identifikatzeko kristau-ereduak aurkeztuko dizkiegu ikasleei: Bibliako pertsonaiak, kristau-elkartearen bizipenak, Jesu Kristo…

Espainiako Apezpiku Batzarraren 2007ko maiatzeko Erlijio Katolikoko curriculumean oinarrituta dago.

Erlijio eta Moral Katolikoko arloak, lehen mailako hezkuntzako curriculumean, honako xede hauei erantzuten die:

- Kristau-mezua aurkeztea, behar bezala sekuentziatuta, ikasleen mailari eta adinari eta inguruneko testuinguru sozial eta kulturalari egokiturik.

© giltza 6


- Erlijio katolikoko eta beste erlijio batzuetako tradizio artistikoa eta kulturala jasotzen duen testuinguru historiko eta sozialean kokatzea; ikasleei baliabideak ematea, gaur egungo erlijio nagusien ardatzak aztertu eta aldera ditzaten.

- Lehen mailako hezkuntzako ikasleei antzinako ondare kultural eta historikoa ezagutaraztea; izan ere, gizakiek erlijio katolikoaren bidez adierazi dituzte beti sentimendurik barnekoenak: pintura, arkitektura, eskultura, musika, literatura…

- Helburuen eta edukien bidez, ikasleek gaitasuna lortzea euren bizitzari zentzua emateko eta zientzia, kultura eta gizakien nortasunarekiko jarrera irekia izateko. Funtsean, gizaki orok bere buruari egiten dizkion galderei aurre egiteko eta erantzuteko gai izatea.

- Kristau-mezutik ondorioztatutako eskakizunak garatzea, eta bizitza-eredua, ideiak, sineskerak eta gizakientzako aproposa den balio-eskala eskaintzea. Balio eta dohain horiek erakusteak ikasleen nortasunaren alor morala eta soziala hezteko balio du.

© giltza 7


2. HELBURUAK2.1. Etapako helburu orokorrakLehen mailako hezkuntzan haurrek gaitasunak garatuko dituzte, honako hau lortzeko:

a) Bizikidetza-balioak eta -arauak ezagutzea, balioestea eta haien arabera jarduten ikastea; hiritartasuna aktiboki gauzatzeko prestatzea, giza eskubideak nahiz gizarte demokratikoetan berezkoa den aniztasuna errespetatuz eta defendatuz.

b) Banaka eta taldeka lan egiteko ohiturak, ikasketetan ahalegintzeko eta erantzukizuna hartzeko ohiturak, nor bere buruaz fidatzeko jarrerak, zentzu kritikoa, ekimen pertsonala, jakin-mina, ikasteko interesa eta sormena.

c) Gatazkak saihesteko eta modu baketsuan konpontzeko trebetasuna lortzea, familiartean, etxean eta gizarte-taldeetan autonomiaz jokatzeko.

d) Kulturen eta pertsonen arteko aldeak, gizonen eta emakumeen eskubide- eta aukera-berdintasuna eta minusbaliatuak ez baztertzeko balioa ezagutzea, ulertzea eta errespetatzea.

e) Euskara eta gaztelania ezagutzea eta egoki erabiltzea, eta irakurketa-ohiturak garatzea.

f) Gutxienez atzerriko hizkuntza batean oinarrizko komunikazio-gaitasuna eskuratzea, mezu errazak adierazteko eta ulertzeko eta eguneroko egoeretan moldatzeko.

g) Matematikarako oinarrizko gaitasunak garatzea; oinarrizko kalkulu-eragiketak, ezagutza geometrikoa eta zenbatespena problemak ebazteko erabiltzea, eta eguneroko bizitzako egoeretan erabiltzeko gai izatea.

h) Natura-, gizarte-, ekonomia- eta kultura-ingurunea, bai eta zaintzeko aukerak ere, ezagutzea eta balioestea.

i) Ikasteko, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen hastea; jasotzen eta sortzen dituzten mezuekiko izaera kritikoa garatzea.

j) Hainbat antzezpen eta adierazpen artistiko erabiltzea, eta ikusizko proposamenak egiten hastea.

k) Higienea eta osasuna balioestea, nork bere gorputza eta besteena onartzea, ezberdintasunak errespetatzea eta gorputz hezkuntza eta kirola garapen pertsonal eta soziala lortzeko bitartekotzat erabiltzea.

l) Gizakiengandik gertuen dauden animaliak ezagutzea eta balioestea, eta zaintzeko jarrerak hartzea.

m) Izaeraren eremu guztietan eta besteekiko harremanetan afektibitate-gaitasunak garatzea; indarkeriaren, aurreiritzien eta estereotipo sexisten aurkako jarrera garatzea.

n) Bide-hezkuntza eta arauen errespetua sustatzea, zirkulazio-istripuak saihesteko.

© giltza 8


2.2. Erlijio Katolikoaren arloko helburu orokorrak1. Desagertutako erlijioen oinarrizko ezaugarriak ezagutzea eta kristautasunarekin lotzea.

2. Egungo erlijiorik nagusienen sortzaileak eta elementu bereizgarriak ezagutzea, bizitzaren zentzuari eta fededunen konpromisoari erantzuteko.

3. Biblia eta haren egitura eta zentzua ezagutzea, eta oinarrizko testu batzuk Jainkoaren Hitz gisa identifikatzea.

4. Jainkoak naturan nahiz gizakiengan egindako ekintzak ezagutzea; izan ere, gizakien oinarrizko balioen funts eta oinarri dira.

5. Salbazioaren historiako funtsezko pertsonaia batzuk eta haien fede-erantzuna identifikatzea, eta Jesu Kristoren balio nagusia nahiz Birjina Mariaren fede-erantzuna ezagutzea.

6. Jainkoaren Seme Jesu Kristoren eta Elizaren, hots, Kristoren gorputzaren bizitzaren eta ekintza salbagarriaren bidez, bekatutik eta heriotzatik salbatzen gaituen Jainkoaren maitasunaren berrikuntza balioestea.

7. Espiritu Santuaren bizitza, munduan zein Elizan, ulertarazten duten kristau-mezuaren gertaeretako, formulazioetako, adierazpenetako eta oinarrizko testuetako esanahia identifikatzea.

8. Elizaren agerpenetan Eliza identifikatzea, Jainkoaren presentzia eta sakramentuetan duen grazia ezagutzea, eta apostoluek zein ondorengoek emandako eliza-zerbitzua ezagutzea.

9. Erlijio monoteistetako ospakizun eta errituen zentzua (sakratua, jai-girokoa, kulturala eta ospakizunekoa) ulertzea eta bereiztea, eta liturgiako kultura- eta ospakizun-ezaugarriekin lotzea.

10. Kristauen balio-, jarrera- eta arau-hierarkia aztertzea, eta bizitzako hainbat arlotan aplikatzea.

11. Kristau-fedeak erantzukizunak hartzea esan nahi duela balioestea; kristauen ekintzaren eta konpromisoaren zergatia eta zentzua ezagutzea eta ulertzea; beste erlijio batzuetako sistema etikoak errespetatzeko jarrera izatea.

12. Arkitekturaren, pinturaren, literaturaren, musikaren eta liturgiaren hizkera sinboliko eta ikonikoaren bidez adierazitako ondare erlijiosoa, artistikoa eta kulturala ezagutzea, balioestea eta errespetatzea.

13. Gizakien betiereko patua hemen hasten dela ezagutzea, Kristok heriotza garaitu zuelako.

© giltza 9


2.3. Erlijio Katolikoaren arloko Hirugarren Zikloko berariazko helburuak Pertsona gisa heltzea fisikoki nahiz barrutik haztea dela ulertzea. Bizikidetzaren oinarrizko printzipioak ezagutzea: errespetua, maitasuna eta arreta. Abraham (Bibliako pertsonaia) Jainko bakarra dagoela sinesten lehena izan zen pertsonatzat

identifikatzea. Sinestunak Jainkoaren existentziari ematen dizkion erantzunak eta izaten dituen jarrerak aztertzea. Jainkoaren bilaketaren berri jasotzen duen norberaren udalerriko ondare erlijiosoa, artistikoa eta

kulturala ezagutzea. Bizia Jainkoaren opari maitekor, bakar eta preziatutzat balioestea. Biblian Kreazioari buruz jasotzen den kontakizuna ezagutzea, baita eguneroko bizitzan nola

adierazten den ere. Norberaren adimena eta gaitasunak dohaintzat hartzea. Bataioaren sakramentuan eta haren ospakizunaren esanahian sakontzea. Jainkoarekin lotu eta gizaki bakar egiten gaituzten oinarrizko gaitasunak definitzea. Jesusen eta ehuntariaren arteko topaketari buruzko Bibliako kontakizuna ezagutzea. Kristau-otoitzaren oinarrizko aholkuak ezagutzea. Hurbil duen jendea baloratzen ikastea. Jainkoaren eta Abraham profetaren arteko ituna ezagutzea. Hiru erlijio monoteista nagusien arteko antzekotasunak eta ezberdintasunak alderatzea. Erlijio-aniztasuna eta hark kulturari egindako ekarpena ezagutzeko interesa garatzea. Giza bizitzaren nortasunari, jatorriari eta patuari buruzko oinarrizko galderei erantzutea. Jesusen balioa ezagutzea, profetek iragarritako Mesias gisa. Simon Petrik Eliza sortu zuela adieraztea. Abendualdiaren esanahia ezagutzea, bai eta Gabonekin duen zerikusia ere. Gertuko pertsonen dohainak balioestea. Elizak pertsona behartsuekiko duen konpromisoa balioestea. Apostoluek eta beren ondorengoek emandako zerbitzua adibideen bidez adieraztea. Jainkoaren Erregetza errealitate eta jarrera nabarmenetan zehaztea. Zoriontasunen esanahia balioestea. Jainkoaren doako barkamena aintzat hartzea, eta harekin topatzearen pozaz jabetzea. Jesusen maitasunaren berrikuntza balioestea, barkamena eman eta poza itzultzen baitigu. Norberaren kontzientziari entzunez, bakearen alde jarduten ikastea. Ebanjelioaren argitan, Jainkoaren barkamena aldaketarako aukera gisa aintzat hartzea. Adiskidetzeko sakramentua ezagutzea: esanahia, sinboloak eta liturgia. Barneko poza Jainkoaren zoriontasun-planarekin lotzea. Kanpoko eta barneko poza eta haien eragina bereiztea. Maria eta Elisabeten arteko topaketaren mezua ulertzea. Artelan erlijiosoetako hizkuntza sinbolikoa interpretatzea. Maitasun-agindua eguneroko bizitzako egoeretan zehaztea. Jainkoa Eukaristiaren sakramentuaren bidez ematen zaigula arrazoitzea. Pazkoaren eta Aste Santuaren ospakizunaren giltzarria ulertzea. Jesusek bere ikasleekin igaro zuen azken gaua interpretatzea. Askatasuna eta erantzukizuna lotzea. Bere kasa hartutako erabakien erantzule izateko interesa agertzea. Martak eta Mariak Jesusekin izandako jarrerak aintzat hartzea eta balioestea. Jesusek bere buruaz hitz egiten duenean, bidearen, egiaren eta biziaren esanahia ulertzea. Ezkontzan kristau-konpromisoak duen zentzua ezagutzea. Jesusi jarraitzearen konpromisoa balioestea. Kristauen laguntza guztiok Jainkoaren seme-alabatzat hartzeak dakarrela ulertzea. Guztion hobe beharrez indarrak batzeko jarrerei antzematea eta aintzat hartzea. Besteei laguntzeko Jesusek egindako deia sentitzea. Elizaren erakundeek munduan barrena besteen alde egiten duten lana aintzat hartzea. Beste erlijio batzuk ezagutzeko jakin-mina agertzea. Zailtasunak gainditzeko itxaropenezko jarrerei antzematea eta haiek aintzat hartzea. Jainkoak gizakientzat duen plana ezagutzeko jakin-mina izatea. Erlijio-gertaeraren erlijio-, arte- eta kultura-ondarea errespetatzea eta mirestea. Jokoetan pozik parte hartzea. Jainkoak naturan eta pertsonengan egindako ekintzaz jabetzea, gizakiaren oinarrizko balioen funts

eta iturritzat. Lehenengo erlijioen elementu bereizgarri batzuk ezagutzea, bizitzaren zentzuari buruzko galderei

© giltza 10


ematen zizkieten erantzunei dagokienez. Desagertuta dauden erlijioen oinarrizko ezaugarriak ezagutzea, eta haiekin loturiko lexikoa ikastea. Mitoetako hizkuntza poetikoaren bidez adierazten den ondare erlijiosoa, artistikoa eta kulturala

ezagutzea, balioestea eta errespetatzea. Erlijio juduaren historia, tradizioak, sinesmenak eta ohiturak ezagutzea eta errespetatzea. Judaismoaren zentzu sakratua, jai-girokoa, kulturala eta ospakizunezkoa ulertzea eta errespetatzea. Abraham, Moises, Samuel eta Jeremias Israel herriaren historiako funtsezko pertsonaiatzat

identifikatzea. Jesusen garaiko egoera geografikoa, politikoa eta erlijiosoa ezagutzea. Erlijioen sistema etikoen aurrean errespetuzko jarrera izatea. Hinduismoaren, budismoaren eta islamaren sortzaileak eta elementu bereizgarri batzuk ezagutzea, baita

biziaren zentzuari buruzko oinarrizko galderei ematen dizkieten erantzunak ere. Islamak Iberiar penintsulan utzitako ondare erlijiosoa, artistikoa eta kulturala ezagutzea, balioestea eta

errespetatzea. Otoitzaren gorputz-hizkuntza erlijioetan fedea adierazteko modutzat ulertzea. Kristauei dagozkien balioak, jarrerak eta arauak aztertzea eta bizitzako egoera guztietan aplikatzea. Elizaren fede-, karitate- eta itxaropen-erakustaldiak identifikatzea. Erlijio-, arte- eta kultura-ondarea (katolikoen fedearen adierazpen gisa arkitekturaren, margolaritzaren,

literaturaren, musikaren eta liturgiaren hizkera sinboliko eta ikonikoaren bitartez azaltzen dena) ezagutzea, balioestea eta errespetatzea.

Jainkoaren maitasunaren berritasuna aintzat hartzea, zeinak bekatutik eta heriotzatik libratzen gaituen beste pertsona batzuk kristautzean.

Gabonen zentzu sakratua, kulturala eta ospakizunezkoa ulertzea eta bereiztea. Kristau-mezuaren hainbat gertakari, adierazpen eta oinarrizko testuren esanahia identifikatzea. Ama Birjinaren fede-erantzuna ezagutzea; baita Jesusen bizitzan izan zuen oinarrizko zeregina ere. Erlijio- eta arte-ondarea ezagutzea, balioestea eta errespetatzea, eta Giottoren Erregeen gurtza

margolaneko hizkera sinbolikoa eta ikonikoa interpretatzea. Pertsona guztiak Jainkoak sortutako gizadi bereko kidetzat hartzea. Eliza Jainkoarenganantz dabilen herritzat hartzea. Mendekosteren esanahia identifikatzea, Espiritu Santuak Elizan zein munduan duen bizitza ulertzeko. Sendotza-sakramentuan Jainkoaren presentzia eta grazia ezagutzea. Elizaren lehen hedapena ezagutzea. Nork bere balioak eta kristauenak aztertzea, eta eguneroko egoerei aplikatzea. Kristau-fedeak gaur egungo munduaren erronken aurrean erantzukizuna hartzea dakarrela balioestea. Ordenako sakramentuan Jainkoaren presentzia eta haren grazia ezagutzea. Apostoluek eta ondorengoek emandako eliza-zerbitzua ezagutzea. Fede katolikoaren arte-adierazpen bat ezagutzea. Xumetasuna kristauen balio gisa aztertzea, eta bizitzako hainbat egoeratan aplikatzea. Pertsona eredugarriengan Jainkoaren ekintza ezagutzea. Ama Birjinaren fede-erantzuna identifikatzea. Ospakizun-aldiak ulertzea, liturgia-egutegi bat interpretatuz. Pertsona guztiek zoriontsuak izateko duten irrika ikustea. Eliza Jainkoaren Erregetzaren alde duen konpromisoarekin lotzea. Maria Magdalakoak fedez eta pozez emandako erantzuna balioestea. Erlijio kristauaren jaiek duten zentzu sakratua, alaia, kulturala eta ospakizunezkoa ulertzea eta

bereiztea. Gizakiak koherentzia berezkoa duela ulertzea. Jesusek Jainkoari, bere buruari eta besteei dien leialtasunaz ohartzea Bibliako zenbait kontakizunen

bitartez. Kontzientzia, askatasuna eta bakea aztertzea kristauen berezko jarrerak diren aldetik, eta bizitzako

egoera guztietan aplikatzea. Jesusekin elkartzean Nikodemok erakutsitako fedea identifikatzea. Jainkoaren maitasunaren berrikuntza balioestea, bekatutik eta heriotzatik askatzen gaituena eta

itxaropena ematen diguna. Jainkoak Oliaduraren sakramentuan duen presentziaz eta graziaz jabetzea. Gizakiaren patu betierekoa hemen hasten dela ikastea, Kristok heriotza garaituta sortzen den dohain

gisa. Kristau-fedeak erantzukizunak hartzea eta modu koherentean eta egiazkoan bizitzea dakarrela jakitea. Jesu Kristo, egiaren bilaketan lekuko izanik, funtsezkoa dela ikastea. Bibliako irakurgaiak interpretatuz Jesusen eta Pontzio Pilatoren arteko topaketa ulertzea.

© giltza 11


Indarrean dauden erlijio handien zenbait bereizgarri ezagutzea.

© giltza 12


3. ZEHAR-LERROAK

Curriculumaren izaera dela-eta, hezkuntza osoa bermatze aldera, arloetan oinarrizko hezkuntza-elementuak txertatu behar ditugu, zehar-lerroak, hain zuzen ere.

Jarraian, labur-labur azalduko ditugu Erlijio Katoliko arloan zehar-lerro horiek nola txertatu ditugun.

Giza Eskubide eta Bake Hezkuntza• Bazterketak eta bidegabekeriak sorrarazten dituzten zergatiak identifikatzea eta aztertzea.

• Gutxiengoekiko aurreiritziak gainditzea.

• Beste kultura batzuetako alderdi positiboak ezagutzeko interesa izatea, eta behar bezala balioestea.

• Inguruko pertsonen ezaugarriak eta dohainak ulertzeko eta balioesteko interesa izatea; inguruko pertsonekin harreman orekatuak eta eraikitzaileak sortzea; ezberdintasunak onartzea eta kritikoki balioestea.

• Poliki-poliki nork bere buruarengan ziurtasuna izatea, edozein egoerari aurre egiteko eta egoera gatazkatsuak konpontzeko.

• Nork bere autonomia poliki eta etengabe garatzea.

• Besteekin harreman amultsuak izateko interesa.

• Taldekako jardueretan parte hartzea eta besteen iritziak errespetatzea.

• Taldekako jardueretan parte hartzea eta elkartasunezko zein elkarlanean aritzeko jarrerak agertzea.

• Guztiok egin beharreko lanak planifikatzeko eta egiteko, demokratikoki araututako legeak onartzea eta errespetatzea.

• Taldekideei dagozkien eskubideak eta betebeharrak arduraz betetzea.

• Elizak, erakundeen bidez, behartsuenei eskuzabal eskaintzen dien lanaren garrantzia balioestea.

• Bizitza eta bizikidetza arautzen duten oinarrizko balioak estimatzea, zertarako balio duten ezagutzea eta haien arabera jardutea.

• Besteen dohainak eta gaitasunak ezagutzea eta balioestea.

• Gatazkak konpontzeko, hitz egin beharraz jabetzea.

• Besteen iritziak errespetatzea.

• Bakean bizitzeko jarrerak aztertzea: hitz egitea, barkatzea, onartzea, laguntzea…

• Jesusen agindu berria ezagutzeko jakin-mina, nork bere buruarekin eta besteekin benetako bakea lortzeko.

Osasun Hezkuntza• Nork bere gorputza Kreazioaren sorkuntza gisa balioestea.

• Nork bere gorputza balioestea eta zaintzea.

• Gaixoei, ahulei, babesgabeei eta abarrei laguntzeko jarrera izatea.

• Bizitzaren eta osasunaren aurkako edozein ekintza arbuiatzeko jarrera; bizitzaren eta bizikidetzaren aldeko jarrerei heltzea.

Sexu Berdintasunerako Hezkuntza• Pertsonen duintasuna ezagutzea eta balioestea.

• Gizonak eta emakumeak balioestea, pertsona gisa duintasuna dutelako eta Kreazioko izakirik garrantzitsuenak direlako.

• Gizon-emakumeak Jainkoaren seme-alabatzat hartzen dituzten Jesusen mezua eta Elizaren doktrina balioestea.

• Zer egin behar duten ezagutzea, gizon edo emakume izanda ere.

• Sexu-bazterketarekin zerikusirik duen edozer arbuiatzea.

© giltza 13


Ingurumen Hezkuntza• Ingurunea bizitzeko ezinbestekoa dela ikastea.

• Natura, hots, gizon-emakumeen zerbitzuan dagoen Kreazioko sorkuntza, errespetatzeko interesa.

• Ingurumena errespetatzeko, zaintzeko eta hobetzeko jarrera.

• Elizak eta santu-santa askok natura, landareak, animaliak… errespetatzeko duten joera errespetatzea.

• Ingurumena hobetzeko lan egin duten eta lanean ari diren pertsonen lana balioestea.

Sexu Hezkuntza• Pertsonak estimatzea eta errespetatzea, gizon edo emakume diren kontuan hartu gabe.

• Gizon-emakumeen arteko adiskidetasuna, samurtasuna eta berdintasuna sustatzeko sentimenduak agertzea.

• Gizakiak ugaltzeko gizonen eta emakumeen garrantziaz diharduen kristau-mezuarenganako interesa.

• Sexualitateak pertsonen arteko erabateko komunikazio afektiborako duen garrantzia.

Kontsumo Hezkuntza• Kontsumo-zerbitzuak eta -ondasunak arduraz erabiltzea.

• Energia-baliabideen erabilera eta kontsumoa arautzeko legeak errespetatzea eta onartzea.

• Kontsumismoa gaitzesteko jarrera.

• Oinarrizko beharrak ase ezin dituzten pertsonekiko sentsibilizatzea, eta laguntzeko jarrera izatea.

Bide Hezkuntza• Minusbaliatuei eta mugitzeko zailtasunak dituzten pertsonei laguntzeko jarrera.

© giltza 14


4. OINARRIZKO GAITASUNAK

Hizkuntza-komunikaziorakoa• Ideiak zuzen adieraztea, ahoz zein idatziz, zintzotasunez eta konfiantzaz.• Ideiak eta sinesmenak argi adieraztea.• Solasaldietan aktiboki parte hartzea, ideiak, iritziak eta argudio errazak esanez.• Ikasleen adinera eta mailara egokitutako Bibliako testuen hizkera ulertzea.• Bibliako kontakizunetatik ondorioztatutako mezuak identifikatzea.• Ikasleen adinera egokitutako Bibliako kontakizunen hizkera sinbolikoa interpretatzea, eta esanahia

ezagutzea.• Bibliako kontakizunak antzeztea.• Ospakizunetako liturgia-hizkera esanahiarekin eta asmoarekin lotzea.• Ahozkoak ez diren mezuak interpretatzea.• Sinboloen hizkera interpretatzea eta erabiltzea.• Espiritu-errealitateak irudikatzeko, sinbolo berriak sortzea.• Poesiaren hizkera interpretatzea eta zentzua ulertzea.• Kristauen lekukotasunak mirestea eta lekukotasunen hizkera balioestea.• Erlijio-lexiko berria ikastea. • Kontzeptuzko doktrina-hizkera ulertzea.• Barne-isiltasunezko lehen esperientziak izatea.• Espiritu-bizipenak eta gogoetaren ondorioak modu errazean adieraztea.

Gizarterakoa eta herritartasunerakoa• Jesusen mezuan oinarritutako giza izaera eraikitzen ikastea.• Erantzukizun-balioak ezagutzea eta bere egitea.• Elkartasunean, lankidetzan, askatasunean, zuzentasunean eta karitatean oinarritutako jarrerak garatzea.• Hitz eginez eta barkatuz gatazkak konpontzea.• Bizitza-proiektu altruista eta eskuzabalekiko ilusioa.• Fede- eta bizitza-eredu diren gizon-emakumeen lekukotasunak balioestea eta mirestea.• Ebanjelioa kontuan hartuz, ongia eta egia ezagutzea.• Nork bere portaeraren zergatia ezagutzen ikastea.• Pertsonarteko harremanak hobetzea.• Senidetasun unibertsalaren ideia ezagutzea.• Maitasuna eta maitasunaren fruituak balioestea: zuzentasuna, errukia, barkamena, nork bere burua

ematea, txiroen alde jardutea, indarkeriarik eza, konpromisoa eta arduraz parte hartzea.• Aniztasuna ezagutzea eta errespetatzea.• Bidegabekeriak eta bazterketa ezagutzen ikastea.• Aurrea hartzea eta taldekako jardueretan parte hartzea.• Bizikidetza ona izan dadin laguntzea.

Giza eta arte-kulturarakoa• Espiritu- edo erlijio-artelanak xehetasunez deskribatzea.• Erlijio-artelanetan elementu sinbolikoak identifikatzen ikastea.• Mezu gizatiarra, soziala eta espirituala duten abestiak kantatzea. • Jaiak eta kristauen bizimodua balioesten eta errespetatzen ikastea.• Erlijio-gertakariaren balioak mirestea, arte-, kultura- zein bizipen-adierazpenetan.• Kultura-ondarea balioesten ikastea.• Jaietan eta ohituretan parte hartzea eta laguntzea.• Antzezpenetan parte hartzea.• Diseinu artistikoan sormena garatzea.• Inguruneko erlijio-elementuak ezagutzea eta adieraztea.• Kristau-ospakizun nagusietako errituak eta zeinuak ezagutzea eta identifikatzea.

Ikasten ikastekoa• Taldeka lan egitea.• Gertaerak aztertzea.• Logikaz arrazoitzea.• Besteen iritziak identifikatzea eta nork berea esatea.

© giltza 15


• Informazioa bilatzea, laburbiltzea eta azaltzea.• Ikerketa-proiektuak aukeratzen eta planifikatzen ikastea.• Egia eta ongia identifikatzea.• Poza eta tristura identifikatzea.

Norberaren autonomiarakoa eta ekimenerakoa• Egin beharrekoa nork bere kabuz egitea.• Nork bere burua ezagutzea.• Nork bere sentimenduak identifikatzea.• Nork bere jarrerak ezagutzea.• Egia eta ongia bilatzea.• Bizipenak eta ezagutzak konpartitzea.• Enpatia-gaitasuna garatzea.• Erabakiak arduraz hartzea.• Iritzia askatasunez, zintzotasunez eta errespetuz esatea.• Gizarteko gertakariez gogoeta egiten ikastea; Ebanjelioko printzipio, balio eta jarreretan oinarrituta iritzi

moralak esaten ikastea.• Nork bere akatsak eta mugak onartzea eta gainditzen ikastea.

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarakoa• Ezagutza teknikoak eta zientifikoak mirestea.• Jainkoak sortu duelako, natura balioestea, zaintzea eta zainaraztea. • Kreazioaren edertasuna ezagutzea eta mirestea.• Bizitza maitatzea eta zaintzeko zein mantentzeko interesa izatea.

Matematikarakoa• Erlijio-kulturako forma eta irudi geometrikoak identifikatzea.• Kronologikoki ordenatzea.• Denbora neurtzeko unitateak erabiltzea.• Kristauen bizitzari dagokionez, denbora- eta espazio-zenbatzaileak erabiltzea.• Datuak biltzen eta tauletan adierazten jakitea.• Ikasleen adinera egokitutako grafikoetako datuak irakurtzea.• Inkestetan lortutako emaitzak interpretatzea.

Informazioa tratatzekoa eta teknologia digitala erabiltzekoa• Informazioa lortzeko, teknologia berriak identifikatzea eta erabiltzea.• Ikus-entzunezko hizkera interpretatzea.• Jarduera interaktiboak ebaztea.• Hainbat euskarri digitaletan informazioa bilatzea, erabiltzea eta konpartitzea.

© giltza 16


5. EDUKIAK5.1. EgituraHIRUGARREN ZIKLOKO EDUKIAK• Erlijioaren egitura. Jainko eta gizaki kontzeptuak. Gizakiaren jatorria eta xedea. Bitartekotzak.

• Erlijio-gertaeraren egituraren adierazpenak antzinatean (Mesopotamia, Egipto, Grezia eta Erroma).

• Gizakiaren galdera handiei ematen zaizkien erantzunak judaismoan, kristautasunean eta islamean. Fedearen eta egintza onen zentzua eta irismena.

•Gizakia, haren bizitzaren zentzua eta salbamena hinduismoan eta budismoan.

• Jainko aitak sorturiko gizakiaren duintasuna. Giza eskubideak.

• Itun Berriko kontakizunak, zeinetan lekukoek Jesu Kristo Jainkoaren Semea eta egiazko gizakia dela egiaztatzen baitute.

• Jesu Kristo, Salbatzailea eta bekatuaren eta heriotzaren Berreroslea.

• Jesu Kristo, gizakiaren betetasuna.

• Ama Birjina Ebanjelioan eta Apostoluen Eginetan.

• Gizaki berria eta Espirituaren legea. Jainkoaren lagun hurkoarenganako maitasuna.

• Gizakia bere egintzen erantzulea. Kontzientziaren, egiaren, askatasunaren eta borondatearen balioa.

• Jainkoaren Herria hazteko eta hedatzeko sakramentuak: Apaizen Ordena eta Ezkontza.

• Jesusek ikasleei deitu, eta munduan barrena bidaltzen salbamenari jarraipena eman diezaioten. Espiritu Santuaren etorrera eta presentzia. Elizaren hedapena.

• Eliza, Jainkoaren Herri berria. Elizaren egitura hierarkikoaren adierazpenak. Aita Santua, gotzainak, apaizak, bizitza sagaratua. Eliza Unibertsala eta elizbarrutiko Eliza.

• Eliza gaur egungo munduan. Elizaren noten esanahia eta zentzua. Gaur egungo erlijio nagusien mapa.

• Erlijio-sinesteak errespetatzea, bizikidetzarako gutxieneko baldintza denez gero.

• Konpromisoa eta elkartasuna gaur egungo munduan: adierazpenak Elizan eta beste erlijio batzuetan.

• Jainkoaren herriaren jaiak. Komunitate- eta oroitzapen-balioa. Jainkoarekiko topaketa jaien bidez.

• Jainkoaren presentziaren adierazpenak kristau-kulturan. Inguruko erlijioen arte-adierazpenak balioestea.

• jainkoak lur berri bat prestatzen du, non justizia biziko baita. Gaixoen Oliadura. Gizakiaren azkenak.

Bosgarren mailako edukiak• Jesusek besteenganako begirunez, maitasunez eta arretaz bizitzen irakasten digu.• Pertsona gisa haztea eta heltzea.• Gure barne-gaitasunak. • Jainkoaren bilaketa. • Abraham: Jainko bakarra dagoela sinesten lehena. • Jainkoaren existentziari buruzko galderei erantzuteko moduak: sinestunak, agnostikoak, ateoak eta axolagabeak. • Sinestunaren jarrerak.• Haur baten jaiotzak pizten dituen sentimenduak: zoriontasuna, mirespena eta esker ona. • Kreazioaren Bibliako kontakizuna.• Pertsonak Kreazioarekin jarraitzeko arduradunak. • Bataioaren sakramentua. • Sarbide-erritua islamean. • Jesusen bataioa, XIII. mendeko miniatura. • Guztiok gara Jainkoaren seme-alabak. • Jainkoak norberari egindako deia. • Erabaki askeak, adimentsuak eta arduratsuak hartzeko giza gaitasuna. • Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala. • Gizakien familia handia.

© giltza 17


• Jesusek topo egin zuen ehuntariarekin. • Ehuntaria, errukiaren, erabakitasunaren, apaltasunaren eta konfiantzaren adibide. • Otoitza. • Artzain onaren parabola.• Galderak egitea eta erantzunak bilatzea. • Jainkoak Abrahamekiko itun bat proposatu du. • Hiru erlijio monoteistak: judaismoa, kristautasuna eta islama. • Bakearen aldeko erlijio arteko elkarrizketa. • Munduko erlijioei buruzko grafikoa. • Edertasuna-, egia-, justizia-, ontasun- eta Jainko-egarria. • Jesusek topo egin zuen emakume samariarrarekin.• Besteen dohainak. • Bibliako profetak. • Jesus Nazaretekoa da itxaron dugun Mesias. • Jesusek topo egin zuen Simonekin. • Simonen misioa: Eliza eraikitzea. • Abendualdia Jesusen jaiotza itxaroteko, prestatzeko eta iragartzeko aldia. • Artzainen gurtza. • Gabonak: poza, bakea eta maitasuna. • Gabonak munduan barrena ospatzeko hainbat modu.• Jesusi jarraitzeko elementuak: argia, konfiantza eta kemena. • Jesusek topo egin zuen apostoluekin.• Jesusek misio bat eman die kristauei. • Hainbat parabolak Jainkoaren Erregetzaren esanahia azaltzen dute. • Ikasleek eta kristauek konfiantzaz erantzuten diote Jesusi. • Zoriontasunak.• Barkatzea eta barkamena eskatzea. • Barkatzeko eta barkamena eskatzeko jarrerak. • Barkamenaren poza. • Kontzientziaren ahotsak ongia eta gaizkia bereizten laguntzen du. • Jesusek topo egin zuen emakume samariarrarekin. • Maitasuna, eraldatzeko indar. • Adiskidetzeko sakramentua. • Abendualdia eta Garizuma, gogoeta egiteko aldiak.• Yom Kippur jai judua. • Maitasuna eta barkamena.• Pozik bizitzeko jarrerak. • Barneko poza, kanpokoa eta partekatua. • Tristezia itxaropenez bizitzea.• Maria Elisabetengana joan da. • Maria, Jainkoarenganako arretaren, konfiantzaren, onarpenaren eta itxaropenaren eredu. • Kristauen poza. • Letaniak. • Ikustaldia, XV. mendeko margolana. • Andre Mariaren omenezko jaiak.• Maitasunaren garrantzia azaltzen duten arrazoiak.• Jesusek muturreraino maite gaitu.• Jesusek bere ikasleekin igaro zuen azken gaua.• Maitasunaren Agindua: besteak maitatzea eta zerbitzatzea.• Martiri kristauak. • Pazko judua: esklabotzatik askatasunera igarotzea. • Pazko kristaua: heriotzatik bizitzara igarotzea.• Pazko juduko ogi airisa. • Aste Santua. • Eukaristiaren sakramentua. • Jesu Kristoren Gorputza eta Odola.• Jesusek askatasunez eta erantzukizunez erabakitzen eta berari entzuten irakasten digu. • Askatasunez jardutea. • Erantzukizuna eta haren mugak. • Jesusek topo egin zuen Martarekin eta Mariarekin. • Jesusi adi entzutea.

© giltza 18


• Jesus da bidea, egia eta bizia. • Ezkontzaren sakramentua. • Konpromisoa eta maitasuna. • Komunikazio onaren sekretuak.• Adi egotea besteak zerbitzatzeko. • Lagun hurkoari laguntzea: zer eskaini eta nola inplikatu. • Elizak behartsuenei laguntzen die. • Zakat islamean. • Jesusek topo egin zuen Jakuerekin eta Joanekin.• Maitasunez bizitzeko balioak: elkartasuna, justizia, apaltasuna eta xumetasuna. • Samariar onaren parabola. • Kristau-karitatea. • Arreta pertsonala, hobekuntza pertsonala eta ondasunen banaketa. • Jóvenes y Desarrollo GKEa.• Itxaropena eta ilusioa, kristauen ezaugarriak. • Itxaropenerako arrazoiak. • Bizitzeko, hobetzeko eta mundu hobe bat eraikitzeko grina. • Askatasuna, zoriontasuna eta itxaropena: Jainkoak gizaki guztientzat daukan plana.

Seigarren mailako edukiak• Biziaren jatorria eta xedea. Galdera handiak.• Erlijioen jatorria: historiaurreko erlijioak.• Antzinateko erlijioak: historiako lehen erlijioak. Sinesteak, jainkoak, leku sakratuak eta erritu sakratuak antzinako Egipton, Grezian eta Erroman. Politeismoa eta monoteismoa.• Jainkoak, tenpluak eta jaiak. • Ekoren eta Nartzisoren mitoa.• Hizkera poetikoa eta hizkera zientifikoa.• Kultura judua. • Jainkoak Israel herriari deitu dio. • Abraham, Moises, Samuel eta Jeremias. • Jesusen herrialdea: geografia, politika eta erlijioa. • Jerusalemgo Tenplua. • Erosten harresia.• Jesusen herrialdeko mapa.• Beste herrialde batean atzerritarra izatea. • Erlijioak errespetatzea.• Hinduismoa, budismoa eta islama: jatorria, jainkoak, sinesteak, leku sakratuak, otoizlekuak eta erromes-lekuak.• Bitartekotzak. • Islamak gure kulturan utzitako arrastoa. • Gorputz-hizkuntza otoitzean.• Fedea adierazteko moduak. • Kristauen herentzia: Jesusenganako fedea. • Fedea, itxaropena eta karitatea, kristauen bertuteak. • Jesus artean.• Jesus, munduaren Salbatzailea. • Jesusek topo egin zuen Simeonekin. • Jesus da Mesias, Jainkoaren Semea. • Beste erlijio batzuk: nola deritzoten Jesusi juduek eta musulmanek. • Giottoren Erregeen gurtza margolana. • Gabonetako izarra.• Elizaren lana munduan. • Jesus eta kristauak, beti bidean. • Erromesaldiak Elizan. • Elizaren misioa: Ebanjelioa iragartzea, sakramentuak ospatzea eta Jesusek irakatsitakoaren arabera bizitzea. • Ikasleen misioa. • Espiritu Santuaren indarra. • Sendotza-sakramentua.

© giltza 19


• Sendotza-sakramentua Eliza kristau desberdinetan. • Lehen kristau-elkarteen mapa. • Paulo apostoluaren misiolari-bidaiak.• Lagun hurkoaren beharrizanak. • Elizak gaur egungo erronkei erantzuten die. • Eliza katolikoa: bakarra, santua, katolikoa eta apostolikoa. • Eliza Kristoren Gorputza da: Aita Santua, gotzainak, presbiteroak, diakonoak, erlijiosoak eta laikoak. • Tokiko Eliza eta Eliza unibertsala: elizbarrutia. • Ordenako sakramentua. • Giovanni Canovaren Jainkoaren izenean artelana. • Maria, inspirazio-iturri. • Pertsona hobeak izaten laguntzen diguten ereduak. • Santuak eta santak: Joan Bosco, Teresa Jesusena, Frédéric Ozanam, Justa eta Rufina, Pere Nolasc, Edith Stein, Charles Lwanga. • Gertuko ereduak. • Maria, Jesusen ama, lehen kristaua. • Maria Ebanjelioetan. • Liturgia-egutegia.• Zoriontsuak izateko irrika. • Jainkoaren Erregetza. • Elizaren konpromisoa minaren, gaixotasunaren, bidegabekerien, pobreziaren eta bakartasunaren aurrean. • Jesusen ikasleen poza. • Jesus piztuak topo egin zuen Maria Magdalakoarekin. • Liturgia-urteko jaiak. • Jaunaren Eguna: igandeko Eukaristia.• Juduen eta musulmanen asteko jaia. • Parabolak.• Printzipioekiko leialtasuna. • Jesus leiala da Jainkoarekin, bere buruarekin eta besteekin. • Jesus Jainkoarenganako leialtasun-eredua da. • Kristauen bizi-proiektua: kontzientzia, askatasuna eta bakea. • Jesusek topo egin zuen Nikodemorekin. • Zailtasunak eta itxaropena.• Jesus kristauen itxaropena da.• Itxaropena zabaltzea eta bizitza eraldatzea. • Gaixoen Oliaduraren sakramentua.• Pertsona koherenteak eta egiazkoak. • Egiaren bila. • Jesus eta Pontzio Pilato. • Pretorioa. • Egiaren irrika: bizitza koherenteak eta egiazkoak. • Erantzukizuna eta erabakiak hartzea.• Konpromisoa.

5.2. Hirugarren Zikloko edukiak mailaka eta unitateka

BOSGARREN MAILA

1. unitatea

© giltza 20


Edukiak

Kontzeptuak Prozedurak Balioak

• Aldaketa fisikoak eta barrukoak agerikoak dira ikasturte-hasieran.• Pertsonen gaitasunak: pentsatu, sentitu, ilusioa izan eta sinetsi.• Jainkoaren bilaketa historian.• Izaki goren baten existentziari buruzko kultura-adierazpenen zerrenda.• Abraham: Jainko bakarra dagoela sinesten lehena. • Gizakiak Jainkorik baden galderari ematen dizkion erantzunak: sinestuna, agnostikoa, ateoa eta axolagabea.

• Norberaren erretratuaren azterketa. • Jainkoaren existentziaren aurrean jendeak duen jarrerari buruzko kontzeptu-maparen interpretazioa.

• Ikaskideren baten aldaketen balorazio positiboa. • Elkarrekin bizitzearen erronka.

2. unitatea

Edukiak


• Etxera neba-arrebaren bat iristea. • Bibliako kontakizuna: Kreazioa. • Pertsonak, Kreazioko protagonistak. • Gure inguruneko jendea zaintzea.• Bataioaren sakramentua: ospakizunaren sinboloak, seinaleak eta liturgia.

• Bibliako testuak eta igortzen duten mezua ulertzea. • Jesusen bataioari buruzko XIII. mendeko miniatura bat deskribatzea. • Jesusen bataioari buruzko Bibliako testua ulertzea, eta arte-lanarekin alderatzea. • Ebanjelioetako miniaturei eta Jesusen Bataioari buruzko beste pintura batzuei buruzko ikerketa.

• Norberaren gaitasunak baloratzea. • Kreazioa zaintzeko konpromisoa. • Munduaren edertasuna mirestea. • Gure paisaia gogokoenak sortzen dizkigun sentimenduak.

3. unitatea

Edukiak


• Jainkoarekin eta gure neba- • Pertsona bakoitza izaki • Jainkoarekin harremanak

© giltza 21


arrebekin dugun harremana.• Jatorri bera dugu guztiok. • Senidetasun unibertsala. • Jainkoak pertsona bakoitzari egiten dion deia. • Askatasunak eta adimenak dakartzaten ardurak ondorioztatzea. • Jainkoa Aita duen giza familiaren ezaugarriak deskribatzea. • Bibliako kontakizuna: Jesusen eta ehuntariaren arteko topaketa. • Bibliako testuak eta haien mezuak ulertzea. • Otoitza, Jainkoarekiko elkarrizketa intimo eta pertsonala.

bakartzat aztertzea eta balioestea.

izateko gaitasunen balorazioa. • Bizitza gidatzen duten balioak onartzeko estimua. • Pertsona bakoitza bakar egiten duten ezaugarriak baloratzeko eta eskertzeko erabakia eta konpromisoa.

4. unitatea

Edukiak


• Biziaren zentzuari buruzko oinarrizko galderak. • Nortasunari buruzko lagunarteko elkarrizketa. • Bibliako kontakizuna: Jainkoak Abraham aukeratu du. Ituna. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea. • Kristautasuna, judaismoa eta islama. Sortzaileak, liburu santuak eta tenpluak. • Erlijioen arteko elkarrizketa eta bakearen aldeko konpromisoa. • Jesusek topo egin zuen samariarrarekin. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea.

• Munduko erlijio nagusiak alderatzea, sinestun kopuruaren arabera. • Grafikoak deskribatzea eta interpretatzea. • Inkesta bat egitea. • Nork bere nortasuna eta proiektuak aztertzea zein baloratzea.

• Beste erlijio batzuk ezagutzeko interesa. • Talde-jardueretan arduraz parte hartzea. • Giza harremanenganako interesa. • Bizitzan gidatzen gaituzten balioak geure egiteko estimua. • Erabakia eta konpromisoa, nahi ditugun helburuak lortzen lagunduko diguten ekintzak eta jarrerak gauzatzeko.

5. unitatea

Edukiak


© giltza 22


• Besteen dohainak. • Salbazioaren historia: pertsonaia eta liburu santuak. • Profeten misioa. • Jesus Nazaretekoa, itxaron dugun Mesias. • Jesusek topo egin zuen Simonekin. • Petriren izena eta misioa. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea. • Gabonak munduan barrena. • Bibliako kontakizuna: artzainen deikundea.

• Grafiko informatzaileak interpretatzea. • Herrialdeak kokatzea. • Gabonetako bizipenak azaltzea.

• Gaur egun Jesusi jarraitzen dioten pertsonen lekukotasunak balioestea. • Gabonetako mezua balioesteko interesa. • Pertsona ezagunen dohainak identifikatzea.

6. unitatea

Edukiak


• Jesusek konfiantza ematen digu hari jarraitzeko. • Jesusek topo egin zuen apostoluekin. Mirarizko arrantza. Hari jarraitzeko deia. • Jainkoaren Erregetzaz diharduten Ebanjelioko aipuak. • Jesusi beren bizitzen bidez erantzun dioten gaur egungo kristauen lekukotasunak. • Zoriontasunen hizkera sinbolikoa ulertzea.

• Jesusen mezua eta gaur egungo kristauen bizitza alderatzen dituzten mezuak interpretatzea. • Otorduaren parabola irakurtzea eta ulertzea. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea. • Ebanjelioaren argitan, konfiantzari eta gizarte-konpromisoari buruzko lekukotasun bat aztertzea. • Konfiantza eskertzeko eskumuturreko bat egitea. • Binetak egitea.

• Kristauen bizitza-lekukotasunak balioestea eta mirestea. • Besteen konfiantza aintzat hartzea.• Nork bere dohainak eta besteenak identifikatzea.

7. unitatea

Edukiak


• Barkatzeko eta adiskidetzeko • Barkamen-kasuak: aztertzea eta • Barkatzearekin lotutako jarrerak

© giltza 23


nahia. • Jesusek barkatzen eta barkamena eskatzen irakasten digu. • Barkatzearen poza. • Haustura nork bere buruarekin, Jainkoarekin eta besteekin. • Kontzientzia. Ongia eta gaizkia bereiztea. • Jesusen eta emakume bekatariaren arteko topaketa. • Adiskidetzeko sakramentua: ospakizunaren seinaleak eta liturgia. • Abendualdia eta Garizuma, gogoeta egiteko aldiak.

hausnartzea. • Kontzientziari jarraituz erabakiak hartzeko prozesua.• Barkatzeko beharrari buruzko jolas sinbolikoan parte hartzea. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea.

eta ondorioak. • Barkatzeko beharraz jabetzea. • Barkamena eskatzeko eta barkatzeko konpromisoa. • Barkatzearen poza eta esker ona.

8. unitatea

Edukiak


• Amaren opari berezia semearentzat. • Poza eta tristezia bereiztea. • Mariaren eta Elisabeten arteko topaketa. • Pozaren laguntza. • Maria, ama eta eredu. • Ama Birjinaren omenezko erromeriak.

• Bizipozari buruzko testigantzak aztertzea eta baloratzea. • Taldeka, testigantza-elkarrizketa bat egiten parte hartzea. • Pozari buruzko Elizaren testuak ulertzea. • Umore onari buruzko testa.

• Barneko eta kanpoko poza, eta haiek zabaltzea. • Maria eredu bihurtzen duten jarrerak mirestea. • Erlijio-gertaera bere ingurunean ikertzeko zaletasuna. • Poza zabaltzeko ekintzak egiteko konpromisoa.

9. unitatea

Edukiak


• Gaixo dagoen irakaslearen adorea. • Jesusek ikasleekin igaro zuen azken gauari buruzko Bibliako testuak. • Maitasuna, eta gainerakoak zerbitzatzea.

• Eguneroko bizitzako gertaerak aztertzea, Ebanjelioaren argitan. • Kristauen testigantza ikertzeko gogoa. • Aste Santuko parrokia-bizitzari buruzko informazioa bilatzea eta antolatzea.

• Jesusen mezutik eratorritako balioak estimatzea. • Jesusen mezua bizitzeko nahia. • Ospakizun eta ekintza erlijiosoak errespetatzea. • Hausturaren arrazoiez eta adiskidetzeko ekintzez gogoeta

© giltza 24


• Pazko juduaren eta Pazko kristauaren esanahia. • Beste erlijio batzuk ezagutzeko interesa. • Jesusen pasioari, heriotzari eta piztuerari buruzko ospakizun erlijiosoak. • Bibliako kontakizuna: Jesusek ikasleekin batera egin zuen Azken Afaria. • Eukaristiaren sakramentua: ospakizunaren seinaleak eta liturgia. • Hautsitako adiskidetasuna. • Adiskidetasuna berreskuratzeko konpromisoa.

egitea.

10. unitatea

Edukiak


• Talde bateko kide izateko konpromisoa. • Askatasuna: erabakiak eta ondorioak. • Norberaren erantzukizuna. • Jesusek topo egin zuen Martarekin eta Mariarekin. • Bibliako testuaren mezua ulertzea. • Jesus da bidea, egia eta bizia. • Ezkontzaren sakramentua: ospakizunaren seinaleak eta liturgia.

• Askatasunez hartutako erabakiak eta ondorioetan dugun erantzukizuna aztertzea. • Entzutea eta ekitea. • Jesusen bizitzako leku garrantzitsuak aurkitzea. • Jesusen hitzez eta hitzen esanahiaz gogoeta egitea. • Harremanei eta balioei buruzko talde-dinamika.

• Begirunea, arrazoia, borondatea, eta zoriontasuna bilatzea. • Jesus lagunen lagun min gisa ikusteko interesa. • Arrazoitzeko eta erabakitzeko gaitasuna. • Balio garrantzitsuak geure egitearen erantzukizuna.

11. unitatea

Edukiak


• GKEen lana. • Jesusen, Jakueren eta Joanen arteko topaketa. Norberaren eraldaketa. • Samariar onaren parabola. • Elizaren misioa: karitatea.

• Bibliako kontakizunen mezua ulertzea. • GKE kristau baten bidez Afrikako herrialde batean ibilitako boluntario baten lekukotasuna irakurtzea.

• Ikaskideen aurrean lan bat aurkeztu behar duela-eta urduri dagoen lagun bati laguntzea. • Balioak, jarrerak eta laguntzeko moduak. Ematea eta jasotzea. • Kristauek besteei laguntzeko

© giltza 25


• Arreta eta hobekuntza pertsonalak, eta ondasunen banaketa.

• Mapak erabiltzea eta webguneak kontsultatzea. • Multimedia aurkezpen bat prestatzea. • Lana ikaskideei aurkeztea. • Konpromisoak hartzeko norberak nolako jarrera duen jakiteko test bat egitea.

duten anaitasunezko jarrera. • Norberaren dohainak besteen zerbitzura jartzeko interesa. • Balio-eskalan elkartasuna, apaltasuna eta umiltasuna bere egiteko gogoa. • Elizak gizartearen alde egiten duen lana mirestea eta eskertzea. • Besteei laguntzeko neurriak hartzeko konpromisoa.

12. unitatea

Edukiak


• Itxaropena. Itxaropentsu bizitzeko erak: bizitzeko, hobetzeko eta mundu hobe bat eraikitzeko grina. • Jainkoak gizakientzat zer nahi duen. • Jainkoaren planaren berri izatea, Bibliako zenbait pasarteren bidez. • Ikasturtean landutako edukiak laburtzea.

• Izadian gertatzen diren eta itxaropena pizten duten zenbait fenomenorekin lotutako irudiak deskribatzea. • Eguneroko bizitzako kasuak aztertzea, Ebanjelioaren argitan. • Lekukotasuna emateko elkarrizketa bat egitea. • Itxaropenaren neurriaren adierazpen grafikoa. • Itxaropentsuen jarrerak antzematen ditut.

• Oporretarako gogoa eta harremanetan egoteko itxaropena. • Itxaropena zabaltzen laguntzen duten egintzak. • Taldean egiteko jardueretan parte hartzea.

SEIGARREN MAILA1. unitatea

Edukiak


• Biziaren jatorria eta xedea. • Bizitzaren zentzuari eta Jainkoaren existentziari buruzko

• Abesti bat aztertzea. • Nork bere gaitasunei buruz hausnartzea.

• Gizarte-harremanak hobetzeko xedea. • Pertsonek Kreazioaren

© giltza 26


galdera unibertsalak. • Zeru-lurrak eta haien sinbologia. • Historiaurreko erlijioak: sinesteak, leku sakratuak eta aldi sakratuak. • Sinesteak, jainkoak, leku sakratuak eta aldi sakratuak Mesopotamian, Egipton, Grezian eta Erroman. • Politeismoa. • Ekoren eta Nartzisoren mito grekoa.

• Kaligrama bat sortzea. • Izaera sinboliko-erlijiosoa duten natura-elementuak identifikatzea. • Antzinateko erlijioei buruzko laburpen-taulak interpretatzea. • Informazioa bilatzea, eta ikasitakoa partekatzeko gogoa izatea. • Hizkuntza poetikoa eta hizkuntza zientifikoa bereizten dituzten ezaugarriak ondorioztatzea.

edertasuna ikusita transzendentziara irekitzeko duten gaitasuna balioestea eta errespetatzea.

2. unitatea

Edukiak


• Kultura juduaren berezitasunak. • Mimonaren ospakizuna. • Pazko juduko otordu erlijioso bereziak. • Ospakizuneko keinuak. • Jainkoak Abrahami, Moisesi, Samueli eta Jeremiasi egindako deia, eta haien erantzunak. • Pertsona horiek Israelen historian izandako garrantzia ulertzea. • Jainkoaren deia gaur egun. • Jeremiasi deitzeko Jainkoak erabilitako hitzen esanahiak. • Galilearen, Samariaren eta Judearen geografia. • Jesusen garaiko egoera politikoa: Erromatar Inperioa. • Israel herriko pertsonaiak kronologikoki ordenatzea. • Jesusen garaiko juduen talde erlijiosoak. • Jerusalemgo Tenplua. • David erregeari buruzko kantua.

• Erosten harresiari buruzko informazioa partekatzeko gogoa; Pinterest tresna erabiliz partekatzekoa, alegia. • Jesusen garaiko Palestinako mapa bat interpretatzea. • Neurriak eta distantziak kilometrotan kalkulatzea, maparen eskala aplikatuz. • Palestinako paisaien argazkiei behatzea, eta paisaia horiek mapan kokatzea.

• Bestelako ohitura eta sinesmenak ezagutzeko interesa izatea, eta haiek errespetatzea eta balioestea.

3. unitatea

Edukiak


• Beste herrialde batean bizitzeari buruzko zalantzak eta iritziak.

• Ostadarraren koloreei buruzko kondaira bat irakurtzea.

• Maitasunezko jarrera, begirunez jokatzeko.

© giltza 27


• Errespetua eta errespetu falta bereiztea. • Errespetu faltaren aurreko sentimenduak. • Barkamena, errespetuzkoak diren harremanak berriro ezartzeko modua. • Hinduismoaren jatorria, jainkoak, sinesteak, sinboloak, liburu santuak, otoizlekuak eta erromes-lekuak. • Monoteismoa eta politeismoa bereiztea. • Budismoaren jatorria, jainkoak, sinesteak, sinboloak, liburu santuak, otoizlekuak eta erromes-lekuak. • Berraragitzeari buruz hausnartzea. • Islamaren jatorria, jainkoak, sinesteak, sinboloak, liburu santuak, otoizlekuak eta erromes-lekuak. • Arabiarrek gure kulturan utzitako ondarea: kimika, farmazia, arkitektura eta gaztelania. • Musulmanen arkitektura-ondareari buruzko fitxak osatzea. • Gorputz-hizkuntza eta musulmanen, budisten zein hinduisten otoitz eta meditazioak lotzea. • Kristauen ospakizun eta otoitzetako hiru jokaeraren esanahiak.

• Hinduismoari eta budismoari buruzko taulak osatzea. • Erlijio handiak gaur egungo munduko mapa batean kokatzea, Interneteko lotura bat erabiliz.

• Sinestunek otoitz egiteko dituzten keinuek eta jarrerek zer sentimendu sortzen dizkieten adieraztea.

4. unitatea

Edukiak


• Txandakako lasterketak eta kristauen lekukotasuna. • Gurasoengandik jasotako lekukoa ulertzea. • Kristau-bertuteak: fedea, itxaropena eta karitatea. • Jesusenganako fedea belaunaldiz belaunaldi transmititzen da. • Kristauak Jesusen lekukoak dira. • Gure kulturak (gure izenek, esate baterako) kristautasunaren

• Hirugarren Munduan Aitorrek bizitakoa irakurtzea. • Inguruko artelan kristauak ezagutzea eta azaltzea.

• Oinordetzan jasotako balioak. • Norberak jasotako herentzia balioen eta jarreraren bidez transmititzeko konpromisoa hartzea. • Maria Troncattiren kristau-lekukotasuna.

© giltza 28


eragina duela ohartzea. • Jesusi jarraitzeak dituen abantailak eta zailtasunak. • Kristautasunera bihurtzeari buruz gogoeta egitea. • Teresa Kalkutakoak Jesusi jarraitzeko behartsuenen alde egindako lana. • Jesusek antzerkian, dantzan, musikan, arkitekturan, zineman,margolaritzan, eskulturan eta literaturan inspiratutako ondarea.

5. unitatea

Edukiak


• Gabonak zoriontzeko ideiak eta jai horien esanahia. • Gabonen benetako esanahia identifikatzea. • Jesusen jaiotza: lekua, familiaren egoera, egoera politikoa, erlijio-esanahia, etab. • Kristauek Gabonetan dituzten jarrerak. • Bibliako kontakizuna: Jesusek topo egin zuen Simeonekin. • Bibliako testuak eta mezua ulertzea. • Ebanjelioko hainbat eszenatan jaiotzaz dauden ezaugarri komunak: Mariari eta artzainei egindako iragarpena, eta Jakintsuek erregea bilatzea. • Bibliako kontakizuna: Jesus Tenpluan. • Ekialdeko izarraren esanahia.

• Gabonetako hainbat gertaeraren eta ospakizunen argazkiei behatzea, eta gogoeta egitea. • Jesusen jaiotza eta gaur egungo jaiotzak alderatzen dituen taula osatzea. • Taldeka albiste onen horma-irudi bat egitea. • Jesusekin lotutako esaeren eskema: Mesias, Salbatzailea, Argia, herriaren Aintza. • Nork bere ilusioak gauzatzeko plana egitea. • Bibliako testuak ulertzeko, Jesusen herrialdeko mapa interpretatzea. • Musulmanek eta juduek Jesusi nola deritzoten ikertzea. • Giottoren Erregeen gurtza margolana interpretatzea. • Kartoi mehean izar bat egitea.

• Gabonak benetako zentzuaz bizitzeko konpromisoa.

6. unitatea

Edukiak


© giltza 29


• Pertsonen ezaugarri komunak eta bereizgarriak. • Jesus erromestzat hartzea. • Bibliako kontakizuna: Jesus eta jarraitzaileak; Hamabien misioa. • Munduan Berri Ona iragartzen jarraitzen du Elizak. • Berri Ona iragartzeko aspaldiko eta oraingo moduak. • Zenbait santuren misiolari-ekintza ezagutzea. • Erromesaldiak zer diren eta zer zentzu duten. • Eliza erromesa da. • Inguruko erromesaldiez ikertzea. • Bibliako kontakizuna: ikasleen misioa. • Elizaren misioa: Ebanjelioa iragartzea, sakramentuak ospatzea eta Jainkoaren Erregetza eraikitzea. • Bibliako kontakizuna: Mendekoste. • Espiritu Santuaren fruituak eta dohainak. • Espiritu Santuaren sinboloak eta esanahiak lotzea. • Sendotza-sakramentua aztertzea: elementu nagusiak.

• Pertsonen ezaugarri komunei eta bereizgarriei behatzea. • Erromes baten lekukotasuna aztertzea. • Sendotza hartu duen gazte baten lekukotasuna aztertzea. • Sendotza-sakramentuaren oinarrizko lexikoa erabiltzea. • Sendotzari buruzko fitxa bat betetzea. • Paulo apostoluaren misio-bidaiak deskribatzea. • Kristau-elkarteak dituzten hiriak kokatzea. • Elizaren hedapenaz ikertzea.

• Neba-arreben arteko laguntzak dakartzan arazoak. • Anaitasun unibertsalaz eta konfiantzaz gogoeta egitea. • Anaitasun-jarrerak balioestea. • Ikertzeko jarraitutako prozedura partekatzeko gogoa izatea.

7. unitatea

Edukiak


• Besteen beharrizanei adi egotea. • Kristauek elkartasun-ekintzak interpretatzeko duten modua. • Nork bere balioak eta eguneroko ekintzak lotzea. • Besteekiko konpromisoa. • Lehen kristau-elkarteen konpromisoa. • Gaur egungo munduaren erronkak. • Misioa betetzeko Elizak erabiltzen dituen bitartekoak. • Elizaren notak: bakarra, santua, katolikoa eta apostolikoa. • Elizaren erronkak eta notak lotzea. • Elizaren antolakuntza. • Eliza Unibertsala eta

• Elizaren erronkak, misioa, antolakuntza eta notak laburbiltzea. • Giovanni Canovaren Jainkoaren izenean artelana interpretatzea. • Artelana eta esanahia deskribatzea.

• Nork bere balio-eskala egitea.

© giltza 30


elizbarrutiko Eliza. • Elizaren tokiko erakundeak. • Misiolarien ekintzak. • Ordenako sakramentuaren liturgia eta zeinuak. • Sakramentuaren mailak. • Ordenako sakramentuaren liturgiak dituen zatirik garrantzitsuenak. • Erlijioaz eta Eliza katolikoaz ikasitakoan oinarrituz, artelanaren esanahia interpretatzea.

8. unitatea

Edukiak


• Agur Maria, Schubert-ek Ama Birjinari eskainitako kanta. • Ipuina: Eroa hirian. • Hainbat kristau eredugarriren biografiak. • Martiri hitzaren definizioa. • Jarrera eta bizimodu eredugarriei buruzko txosten bat idaztea, eta gogoeta egitea. • Santuak eta santak sailkatzea, kontuan hartuta zer izan ziren. • Agur Maria otoitzaren esanahiaren eskema. • Bitarteko izan esapidearen definizioa eta erabilera zuzena. • Maria, lau ebanjelioen arabera. • Mariak Kanako ezteietan izandako zeregina. • Liturgia-ospakizunetako koloreen sinbologia.

• Nork bere buruari balio handiegia ematea eta txikiegia ematea bereiztea. • Xumetasunarekin lotutako dohainak identifikatzea. • Hainbat santu eta santari buruzko PowerPointeko aurkezpen bat egitea eta aurkeztea. • Ikaskideen arteko elkarrizketa gertuko pertsona eredugarriez. • When the Saints Go Marching In arretaz entzutea, eta buruz ikastea. • Interneten bilatzea, Salve Regina otoitza ezagutzeko. • Liturgia-egutegia aztertzea eta interpretatzea, batez ere Mariaren omenezko jaiak. • Argazkiak deskribatzea, eta zer liturgia-aldi dagokien identifikatzea.

• Xumetasunez jarduteko konpromisoa hartzea. • Proposamenak egitea, Mariaren jarrerak gaur egun praktikan jartzeko.

9. unitatea

Edukiak


• Albiste onen komunikazioa. • Ipuina: Lurperatutako altxorra, Martin Buber.

• Jainkoaren Erregetzari buruzko baieztapenak interpretatzea. • Kristau-jaiei eta herriko jaiei

• Zoriontsuak izateko zer behar dugun hausnartzea. Zoriontsu sentiarazten gaituzten

© giltza 31


• Zoriontasunaren oinarrizko jarrerak. • Zoriontasuna nork bere burua besteei eskaintzea da. • Jesusen berri ona: Jainkoaren Erregetza. • Minaren, gaixotasunen, bidegabekerien, pobreziaren eta bakardadearen kontra egiteko Elizak hartuta daukan konpromisoa. • Jesusen eta Maria Magdalakoaren arteko topaketa biblikoa. • Maria Magdalakoa, kristauen eta Jesusen arteko topaketaren eredu. • Jesus, kristauen pozaren oinarri. • Kristau-jaien ospakizun liturgikoa. • Liturgia-urteko jaiak, Jesusen bizitzarekin lotutakoak. • Jaunaren eguna: Eukaristia. • Paraboletan Jainkoaren Erregetzaren irudia ikustea.

buruz ikertzea. • Eukaristiarekin lotuta, eskerrak emateko eta eskatzeko otoitzak idaztea. • Erlijio monoteistetako asteko jaiak ezagutzea. • Taldeka parabola bat asmatzea. • Paraboletan agertzen diren sinboloei buruz taldeka collage bat egitea.

egoerak eta ematen diguten poza baloratzea. • Besteak zoriontsuak izateko norberak zer egiten duen azaltzea.

10. unitatea

Edukiak


• Tanzanian boluntario ibiltzeko gertuko pertsona batek hartutako konpromisoa. • Irakurgaia: Grafiti bat ibaian. • Jokabide koherenteak identifikatzea. • Jesusek Jainkoari, bere buruari eta besteei dien leialtasuna. • Jesus Jainkoarenganako leialtasunaren eredua da. • Maitatzeko agindua, Jainkoaren Erregetza eraikitzeko behar diren balioen laburpen gisa. • Espiritu Santua, kristauentzako sendotasun-iturri Jesusen aginduak betetzeko. • Kontzientzia, askatasuna eta bakea, kristauen bizi-proiektuaren oinarriak. • Bi egoeratan askatasunez, bakean eta kontzientziaren arabera jokatzea.

• Jokabide koherenteak eta inkoherenteak aztertzea. • Bibliako irakurgaiak irakurtzea eta ulertzea. • Kristauen elkartasun-ekimen batez gogoeta egitea. • Kristau-mezua duen abesti bat entzutea. • Ebanjelioaren pasarte batek Bataioarekin duen lotura. • Jakinduriaz, xumetasunez, erabakiz eta pozez bizitako bizipenez hitz egitea. • Buztinezko irudi bat sortzeko lanari buruz hausnartzea. • Era sinboliko batean ikaslearen nortasuna irudikatzen duen maskara bat buztinez moldatzea. • Ikasle bakoitzaren bizitzan eragina izan duten pertsonen taula bat osatzea.

• Koherentea izateko konpromisoa.

© giltza 32


• Bibliako irakurgaiak irakurtzea: Jesusek Nikodemorekin topo egin zuen. • Nikodemo, ikasle jakintsua, apala, ausarta eta alaia. • Rabi hitzak hebreeraz duen esanahia. • Gizaki berria eta Espirituaren Legea.

11. unitatea

Edukiak


• Triste dagoen jendearen ondoan egon beharra. • Lekaime misiolariek gizonari egindako bisitari buruzko binetak. • Egoera zailak eta itxaropen-beharra. • Gizonaren erantzun itxaropentsuari buruzko binetak. • Gizonak lekaimeei bidalitako esker oneko gutunari eta poz hori besteei komunikatzeari buruzko binetak. • Itxaropena, bizimodua aldarazteko indar gisa. • Oliaduraren sakramentuaren liturgia, zeinuak eta zentzua.

• Lanpara zikin bat marraztea, norberaren zailtasunak sinbolikoki adierazteko. • Istorioari eta atal bakoitzaren esanahi sinbolikoari buruzko eskema bat osatzea. • Itxaropena izatea eskatzen duten eguneroko bizitzako egoeren aurreko erantzunei buruzko testa. • Emaitzak interpretatzea, taula baten bidez. • Mezu kristaua duen musika entzutea. • Itxaropenari buruzko marrazki bat osatzea. • Sakramentuaren oinarrizko kontzeptuekin esaldiak osatzea. • Testu bat idaztea, adinekoak sakramentu hori jasotzera animatzeko.

• Bineten esanahi sinbolikoa ulertzea. • Zailtasunak gainditzea, eta itxaropena berreskuratzea. • Zailtasunei aurre egiteko jarrerak. • Itxaropena emateko gaitasuna.

12. unitatea

Edukiak


• Bibliako irakurgaia ulertzea: Jesusen eta Pontzio Pilatoren arteko topaketa. • Pretorio kontzeptua. • Egia bilatzeko adibideak: zintzoak izatea, koherentzia, zientzia-aurrerapenak eta

• Jesusen eta Pontzio Pilatoren arteko topaketaren esanahiari buruzko taula bat osatzea. • Egoera jakinetan egiaren beharraz eta garrantziaz gogoeta egitea. • Egia jakiteko aholkuak

• Pertsona koherenteak eta egiazkoak. • Aurkeztutako tresnetako bat erabiltzeko konpromisoa hartzeko proposamena.

© giltza 33


bizitzaren zentzuari buruzko galderak. • Jainkoaren Erregetza eraikitzeko tresnak: kontzientzia, askatasuna, erantzukizuna, borondatea eta konpromisoa.

identifikatzea.

© giltza 34


6. UNITATE DIDAKTIKOAK

6.1. Unitate didaktikoen denbora-banaketa

Erlijio Katolikoko unitate bakoitzerako, gehienez asteko eskola bat aurreikusi dugu; beraz, Lehen Mailako Hezkuntzan aurreikusitako edukien denbora-banaketa honako hau da:

Lehen hiruhilekoa Unitate didaktikoak: 1, 2, 3, 4, 5

Bigarren hiruhilekoa Unitate didaktikoak: 6, 7, 8, 9

Hirugarren hiruhilekoa Unitate didaktikoak: 10, 11, 12

© giltza 35


7. EBALUAZIOA

7.1. Hirugarren zikloko ebaluazio-irizpideak

• Identifikatzen ditu antzinateko erlijio-gertakariaren zeinu eta sinbolo adierazgarri batzuk.

• Erlazionatzen ditu gaur egungo erlijio nagusiak, eta aurkitzen ditu antzekotasun eta desberdintasun nagusiak.

• Badaki zein den biziaren azken xedea erlijio monoteisten arabera.

• Badaki zertan desberdintzen den gizakiaren salbamena ulertzeko modua hinduismoan eta budismoan.

• Iruzkintzen ditu Itun Berriko zenbait testu, Jesu Kristoren gizatiartasunaz eta jainkotasunaz dihardutenak.

• Deskribatzen du zer ondorio dituen gizakiarengan Jainkoaren seme edo alabatzat sortua eta maitatua izatea.

• Laburbiltzen ditu Jesu Kristok egindako gizakien salbameneko oinarrizko ideiak, eta arrazoitzen du nola ematen duen Jainkoak bere burua sakramentuen bitartez.

• Adierazten du ebanjelioetako testuetan Elizaren jatorria eta haren salbamenerako xedea.

• Deskribatzen du Elizako kideen misioa Jesu Kristoren misioaren jarraipen gisa.

• Zehazten du zer eliza-zerbitzu ematen dioten apostoluek eta haien ondorengoek Jainkoaren herriari, eta bereizten du apostolu, hierarkia eta apezpiku-kolegio hitzen esanahia.

• Kokatzen eta balioesten du Ama Birjinaren presentzia Kristoren bizitzako unerik garrantzitsuenetan, eta badaki toki berezia duela salbamenean.

• Arrazoitzen du askatasunaren norberaren ekintzen gaineko erantzukizunaren balioa Ebanjelioaren argitan, eta badaki Maitasunaren Agindua eguneroko egoeretan aplikatzen.

• Identifikatzen ditu Elizaren zenbait erakunde, behartsuenei laguntza ematen dietenak.

• Adierazten eta aintzat hartzen ditu erlijio guztien balioak eta kulturari egindako ekarpena.

• Interpretatzen du arte erlijiosoaren esanahi transzendentea, eta bereizten ditu jai zibilak eta kristau-jaiak.

• Laburbiltzen du Elizak betiereko bizian duen fedea.

7.2. Hirugarren zikloa gainditzeko gutxienez eskatu beharrekoak• Ezagutzen eta balioesten du bere nortasuna.• Balioesten ditu arbasoen sinesmenak, bere udalerriko kultura-ondareko lanetan adieraziak.• Ikasten ari da transzendentziara irekitzen.• Errespetatu egiten ditu Jainkoaren existentziaren aurreko jarrera guztiak.• Ulertzen du Kreazioa zaindu, babestu eta iraunarazi beharra.• Identifikatzen du uraren sinboloa Bataioan.• Jabetzen da erromatar ehuntariaren kontakizuneko fede- eta maitasun-jarreraz.• Ulertzen ditu Jesusek otoitzaz emandako aholkuak.• Alderatzen ditu judaismoa, kristautasuna eta islama alderatzea Jainkoari, sortzaileei, liburu santuei eta otoizlekuei ematen dizkieten izenak direla eta.• Ezagutzen du Jesusek samariarrarekin topo egin zuenekoari buruzko Bibliako kontakizuna.• Badaki Jesus dela Israel herriaren historiako Mesias Salbatzailea.• Identifikatzen du Abendualdia Jesusen jaiotza prestatzeko alditzat.• Badaki nor izan ziren Jesusen ikasleak eta zein izan zen haien misioa.• Ulertzen du kristauek Jainkoaren Erregetza eraikitzen laguntzeko hartutako gizarte-konpromisoa.• Jabetzen da Jesusek emakume bekatariari barkatzeko zuen jarreraz.• Konturatzen da barkatzeko eta barkatua izateko beharraz.• Ezagutzen du Mariaren bizitza, bai eta haren konfiantza, itxaropena eta poza ere.• Ulertzen du poza zabaltzearen garrantzia.• Badaki zein den Eukaristiaren Sakramentuaren erritu nagusien hurrenkera.• Parte hartzen du Jesusek bere ikasleekin izandako azken bizipenen antzezpenean.• Ikasten ari da bere erabakien ondorioak ezagutzen.• Badaki zer gertatu zen Jesusek Martarekin eta Mariarekin topo egin zuenean.

© giltza 36


• Ulertzen du «Neu naiz bidea, egia eta bizia» aipuaren esanahia.• Balioesten du kristauen lekukotasuna eta sinesmenaren zein kristau-bizitzaren arteko koherentzia. • Laburbiltzen du zenbait erakunderen misioa, hala nola Jóvenes y Desarrollo eta Cáritas erakundeena.• Ulertzen du Jainkoak gizadiarentzat duen nahia: zoriontasuna, askatasuna eta mundu hobe baterako itxaropena.• Aztertzen ditu erlijio-elementuak gogora ekartzen dituzten hainbat pintura, eta ulertzen du haien esanahia.• Ezagutzen eta balioesten du bere nortasuna.• Balioesten ditu arbasoen sinesmenak, bere udalerriko kultura-ondareko lanetan adieraziak.• Ikasten ari da transzendentziara irekitzen.• Errespetatu egiten ditu Jainkoaren existentziaren aurreko jarrera guztiak.• Ulertzen du Kreazioa zaindu, babestu eta iraunarazi beharra.• Identifikatzen du uraren sinboloa Bataioan.• Jabetzen da erromatar ehuntariaren kontakizuneko fede- eta maitasun-jarreraz.• Ulertzen ditu Jesusek otoitzaz emandako aholkuak.• Alderatzen ditu judaismoa, kristautasuna eta islama alderatzea Jainkoari, sortzaileei, liburu santuei eta otoizlekuei ematen dizkieten izenak direla eta.• Ezagutzen du Jesusek samariarrarekin topo egin zuenekoari buruzko Bibliako kontakizuna.• Badaki Jesus dela Israel herriaren historiako Mesias Salbatzailea.• Identifikatzen du Abendualdia Jesusen jaiotza prestatzeko alditzat.• Badaki nor izan ziren Jesusen ikasleak eta zein izan zen haien misioa.• Ulertzen du kristauek Jainkoaren Erregetza eraikitzen laguntzeko hartutako gizarte-konpromisoa.• Jabetzen da Jesusek emakume bekatariari barkatzeko zuen jarreraz.• Konturatzen da barkatzeko eta barkatua izateko beharraz.• Ezagutzen du Mariaren bizitza, bai eta haren konfiantza, itxaropena eta poza ere.• Ulertzen du poza zabaltzearen garrantzia.• Badaki zein den Eukaristiaren Sakramentuaren erritu nagusien hurrenkera.• Parte hartzen du Jesusek bere ikasleekin izandako azken bizipenen antzezpenean.• Ikasten ari da bere erabakien ondorioak ezagutzen.• Badaki zer gertatu zen Jesusek Martarekin eta Mariarekin topo egin zuenean. • Ulertzen du «Neu naiz bidea, egia eta bizia» aipuaren esanahia.• Azaltzen ditu izadiko zenbait elementuren edertasunak pizten dizkion sentimenduak.• Ezagutzen ditu historiaurreko eta antzinako Mesopotamiako, Egiptoko, Greziako eta Erromako erlijioen sinesmen nagusiak, jainkoak, leku eta erritu sakratuak.• Identifikatzen ditu juduen kulturako eta erlijioko elementu sinbolikoak.• Lotzen du Jainkoaren Ituna Israel herriarekin, eta Abraham, Moises, Samuel eta Jeremias pertsonaiekin.• Badaki zein diren hinduismoaren, budismoaren eta islamaren ezaugarri nagusiak.• Errespetatzen eta balioesten du erlijio horien kultura-ondarea.• Laburbiltzen du Jesusek ikasleei emandako misioa, eta lotzen du gaur egungo egoerarekin.• Badaki zein diren kristauen bertuteak.• Identifikatzen ditu kristau-mezua duten artelanak.• Ulertzen du Gabonetako ekintzen eta ohituren esanahi sakona.• Identifikatzen eta interpretatzen ditu elementu sinbolikoak Giottoren Erregeen gurtza margolanean.• Ezagutzen eta balioesten du lehen kristauen fede- eta bizitza-lekukotasuna.• Identifikatzen ditu Sendotza-sakramentuaren errituak eta zeinuak.• Balioesten du gizartearekin eta gizakien beharrizanekin konprometitutako pertsona kristauen lekukotasuna.• Lotzen du Ordenaren ospakizuneko hizkera liturgikoa bere esanahiarekin eta asmoarekin.• Balioesten du maitasuna eta haren fruituak, gertuko ereduak kontuan hartuz.• Lotzen ditu Mariaren jarrerak eta eguneroko bizimoduko adibideak.• Badaki zein den liturgia-egutegia eta aldi bakoitzeko sinboloak.• Ezagutzen eta balioesten du Maria Magdalakoaren lekukotasuna, eta haren bizitzaren eta fedearen arteko koherentzia.• Ikasten ari da kristauen jaiak eta bizimodua balioesten eta aintzat hartzen.• Kristau-fedearen eta -bizimoduaren arteko koherentzia.• Identifikatzen du Jesus leialtasun-eredutzat.• Badaki erabakiak erantzukizunez eta bere balioen arabera hartzen.• Balioesten du kristau-itxaropena, eta kristau-fedearen eta -bizimoduaren arteko koherentzia.• Ulertzen du Oliaduraren sakramentuaren esanahia.• Badu gainerakoekin konprometitzeko jarrera.• Prest dago transzendentziara irekitzeko, eta identifikatzen Jesus kristauen eredutzat.

© giltza 37


7.3. Ebaluazio-prozedurak eta -tresnak

Ikasleak arlo honetan ebaluatzeko balio duten prozeduren eta tresnen zerrenda egitean datza, honako adibide honetan bezala:

Prozedurak

Idatziak Ahozkoak Behaketa zuzena eta sistematikoa

Bestelakoak

Tres

nak

• Ikasleak ikasgelako eguneroko jardunean egindako askotariko jarduerak.

• Ikaslearen eskola-koadernoa.

• Ebaluazio-jarduerak (liburua, fitxa fotokopiagarriak, banakako proba idatziak…).

• Talde-lanak.

• Jarduerak eta problemak ebaztea.

• Jarduera interaktiboak.

• Webquestak, altxorraren bila...

• Banakako eta taldeko galderak.

• Ikaslearen parte-hartzea.

• Ikasgelan eta elkarlanean parte hartzea.

• Lanak talde handian komentatzea.

• Elkarrizketak.

• Banakako ahozko probak.

• Ahozko trebetasuna hobetzeko zenbait jarduera taldeka prestatzea: solasak, erakusketak, hitzaldiak, eztabaidak...

• Eskalak.

• Kontrol-zerrendak.

• Norbanakoaren erregistro anekdotikoak.

• Gorabeheren erregistroa.

• Banakako erregistro-fitxa.

• ...

• Unitate didaktikoen errubrika.

• Hiruhilekoko OGen ebaluazio-errubrika.

• Proiektuen errubrika.

• Trebetasunen orokorren errubrikak.

• OGen ebaluazio-fitxak.

• Banakako erregistroa.

• Ikastaldearen erregistroa.

• Portfolioa eta e-portfolioa.

• Ebaluazio-txostena.

• …

© giltza 38


7.4. Kalifikazio-irizpideak

Kalifikazioa Lehen Mailako Hezkuntzako hirugarren zikloko oinarrizko gaitasunen barneratze-mailaren araberakoa izango da, eta jarduera guztiak hartuko ditugu kontuan

Proposamen hau erreferentziatzat erabil daiteke:

Irizpideak

1. Banakako lana (ikasgela, beste eremu batzuk).

• Kanpoko laguntzarik gabe egitea.• Jarduera bat egiteko emandako denbora iritzira kalkulatzea.• Oinarrizko ikaskuntzen eskuratze-maila.• Aurkezpeneko ordena eta txukuntasuna.• Arloaren berezko tresnak eta baliabideak egoki erabiltzea.• Eskemak erabiltzea.• Amaitutzat eman baino lehen lana berrikustea.• Ikasgelako lana eta etxeko lana konparatzea.• Sormena.• ...

2. Ahozko probak eta proba idatziak. • Edukien ikaskuntza baloratzea.• Jarraitutako prozesuak eta emaitzak baloratzea.• Jarduera bat ebaztean zer prozedurari jarraitu zaion ahoz adieraztea. Koherentzia eta egokitasuna.• Jarduera bat ebazteko emandako denbora / beharrezko denbora baloratzea.• Aurkeztutako lanaren ordena, txukuntasuna eta egitura.• Diktaketen zuzentasuna.• Egiteko denbora.• Trebetasunak.• ...

3. IKT jarduerak. • Ordenagailua eta tresna telematikoren bat egoki eta gidaturik erabiltzea.• Internet erantzukizunez eta laguntzarekin erabiltzea, informazio erraza bilatzeko edo jarduera bat ebazteko.• Parte-hartze mota (beregaina, laguntzarekin, laguntzarik gabe).• Erantzunaren lanketa-maila.• Interesa, motibazioa.• ...

4. Eskoletan parte hartzea eta eskolei jarraitzea (ahozko parte-hartzeak,erantzun mota...).

• Parte-hartzeen maila eta kalitatea.• Mezu egituratua.• Jokabidea.• Ahalegina.• Interesa.• ...

5. Elkarlana. Banakako eta taldeko balorazioa.

• Elkarlanean jarduteko gaitasuna.• Ikaskideekiko komunikazio-maila.• Ahozko jardueretan bestelako iritziak eta hitz egiteko txandak errespetatzea.• Gatazkak konpontzea.• Interesa, motibazioa.• Sormena.• Ekimena.• Norberak zer iritzi duen egindako lanaz eta lana egiteko moduaz.

© giltza 39


• ...

6. Banakako lanaren dosierra. • Aurkezpen argia eta ordenatua.• Eguneraketa.• Dosierra osatzen duten ekoizpenak zergatik aukeratu diren arrazoitzea.• ...

7. Esperimentuak eta ikerketa-lanak. • Kontsulta-eskuliburuak (entziklopediak, hiztegiak…) eta Internet behar bezala erabiltzea• Informazioa ondo aukeratzea, interpretatzea eta laburbiltzea.• Lankidetza- eta laguntasun-espiritua.

© giltza 40


7.5. Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren ebaluazioa

Ikaskuntzaren ebaluazioa jarraitua izango da, eta materien arabera bereizia; sistematikoki behatuko da etapan zehar, ikuspegi orokorra izanik.

Definizio hori kontuan izanik, eta Lehen Mailako Hezkuntzako etapako ikasleen ebaluazioaren egungo ildoari eta gizarte-eskaera berriei jarraikiz, honela ulertu behar dugu:

Jarraitua eta orokorra izango da; curriculumeko gai guztietan egindako aurrerapena kontuan hartuko du, eta haren elementuak kontuan izanik gauzatuko da.

Hiru modalitate aurreikusten dira:

— Hasierako ebaluazioa. Ikasle bakoitzaren abiapuntuari buruzko datuak ematen ditu, eta aurretiazko ezagutzei eta ezaugarri pertsonalei buruzko lehen informazio-iturria da. Horri esker, aldeetan arreta jartzeko aukera ematen du, baita metodologia egokia erabiltzeko aukera ere.

— Prestakuntzazko ebaluazioa. Prozesuaren bilakaerari ematen dio garrantzia, kasu bakoitzeko zailtasunei eta aurrerapenei buruzko ikuspegia emanez.

— Bildumazko ebaluazioa. Emaitzak prestakuntza-aldi bakoitzaren osoko ikaskuntza prozesuaren amaieran eta helburuak lortzean zehazten ditu.

Izaera hezigarria eta bideratzailea izango du, zailtasunak agertzen diren unean bertan hautemateko, eta haien arrazoiak ikertzeko. Hala, hezkuntzako esku-hartzea berriro bideratu ahal izango da, ikasleen gaitasunen, ikaskuntza-erritmoen, interesen eta motibazioen arabera moldatzeko.

Irakasleak egingo du, curriculumeko elementuak kontuan izanik. Curriculumak funtsezko erreferentzia batzuk zehazten ditu ikasleek oinarrizko gaitasunak zer mailatan eskuratu dituzten, materia bakoitzean zer helburu espezifiko eta ezagutza eskuratu dituzten eta haietako bakoitzerako zehaztutako ebaluazio-irizpideak baloratzeko. Dagokien programazio didaktikoan zehazten dira horiek.

Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren ebaluazioa egiteko, eskumenak ebaluatzeko prozedurak, haiek eskuratzeko maila zehazteko adierazleak eta haien lorpen-maila zehazteko beharrezko informazioa ematen duten tresnak eta iturriak zehaztu beharko dira. Zentroek proiektu eta programazio didaktikoetan zehaztu eta moldatu behar dituzte irizpide horiek. Proposamen bat jasotzen da gure proiektuan.

© giltza 41


8. Aniztasunaren trataera

Ikasgeletan sumatzen den aniztasuna (dela ikasleen mailan, estiloan edo erritmoan, dela interes-mailan nahiz gaitasunean) hainbat eratan islatu dugu gure materialetan.

Aniztasunaren trataerarako adibide bat

Ikas-sekuentzietan proposatzen da edukietara zenbait metodoren bidez hurbiltzea. Edukiak ulertzea errazteko, ereduak, eskemak, laburpenak eta abar eskaintzen dira. Ikasjardueren laguntzaz, kontzeptuak, prozedurak eta balioak eskuratzea ahalbidetzen duen sarea egituratzen da.

Azalpen- eta literatura-testuek eta definizioek oinarrizko ideiak identifikatzeko balio dute, bai eta informazioa antolatzeko eskemak eta laburpenak egiteko ere.

Jarduerak zailtasun-mailaren arabera antolatuta daude, ikasle guztiek oinarrizko gaitasunak beregana ditzaten.

Material osagarria irakaslearentzako da, eta sendotzeko nahiz zabaltzeko baliabide gehiago du. Materialok honako hauek dira:

• HOBETO NABIGATZEKO KOADERNOA (BERRIKUSI ETA ZABALDU): fotokopiatzeko fitxak, zikloko gutxieneko edukiak lantzeko eta behar duten ikasleei oinarrizko gaitasunak eskuratzen laguntzeko jarduerak; bai eta fotokopiatzeko fitxak ere, zailtasun handiagoko jarduerekin (ebazteko zailagoak direlako, zikloko edukiekin loturiko beste eduki batzuk lantzen dituztelako, etab).

• BANAKAKO PLANGINTZAK, behar duten ikasleentzat (atzerritarrentzat, berandu eskolatutakoentzat, hezkuntza-behar bereziak dituztenentzat eta talentu apartekoduntzat)

• MAILA ASKOTAKO JARDUERAK: jarduera hauei esker, ikasleek, eduki jakin bat garatzeko, beren curriculum-gaitasunaren mailari, interesei, trebetasunei eta motibazioei egokitutako jarduerak aurkitzeko aukera izango dute. Hala, gela berean hainbat mailatan lan egingo dugu, ikasleen trebetasunen arabera.

• TUTORE BIDEZ IRAKASTEA.

• IKERKETA-LANAK.

• NAHIERARAKO IRAKURKETAK ETA KONTSULTAK.

© giltza 42


9. Metodologia

Erlijio Katolikoa arloan ikasleak ingurune fisiko, sozial eta kulturala ezagutzen, aztertzen eta balioesten hasiko dira, eta euren nortasuna nahiz gertuko ingurunea ezagutuko dute.

Erlijioa irakasteko, ikasleek beren ingurunearekin izandako harremanaren bidez lortutako aurretiazko ezagutzak erabiltzen ditugu, etorkizuneko irakaspenen oinarri gisa. Nor bere esperientziatik abiatzeak, inguratzen dituen errealitatearen arazoak konpontzeko eta inguruko fenomenoak ulertzeko interesa sorrarazten die ikasleei, pertsona gisa duten ikuspegiari, besteekin dituzten harremanei nahiz ingurune naturala ezagutzeari eta zaintzeari dagokionez.

Esperimentatzea eta hainbat egoera sistematikoki behatzea garrantzitsua da gertaerak interpretatzeko eta fenomenoak edo harremanak azaltzeko. Izan ere, horren bidez metodo zientifikoa ezagutzen hasiko dira.

Diziplinarteko izaera kontuan izanik, garrantzia eman behar diegu Erlijio Katolikoa osatzen duten zientzia guztiei.

Oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak integratzeko, bereziki landuko ditugu oinarrizko ikasketa-tresnak (ulermena eta ahozko nahiz idatzizko adierazpenak, hipotesiak, egiaztapenak, ondorioak, problemen ebazpena, etab.), eta ikasleek ezagutzez jabetzeko dituzten aukerak kontuan izango dituzten estrategia didaktikoak jarriko ditugu martxan. Hori guztia honako honen bidez lortuko dugu:

— Ikaslearen liburuko unitate didaktikoen orrialdeetan, Atazak izeneko atal bat dago, oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak ataza integratuen bidez beren-beregi lantzeko.

— Hiruhilekoko berariazko proiektuetan.

Proiektuon bidez, ikasleek gaitasunak garatuko dituzte lana planifikatzen ikasteko, intereseko gaiak eta erabiliko dituzten edukiak eta materialak aukeratzeko, proiektua egiteko, aurkezteko, zuzentzeko eta, azkenik, erakusteko, betiere berdintasunean oinarritutako lankidetzaren eta trukeen ikuspegitik. Azken batean, lankidetzaren bidez, eztabaidatzeko, komunikatzeko, ideiak trukatzeko, elkar errespetatzeko, besteen ideiak ulertzeko eta nork bere ideiez hausnartzeko gaitasunak garatuko dituzte.

Banakako eta taldeko lana, ikasgelako jarduerak, txangoetan egindako jarduerak, hausnarketa eta ebazpen praktikoa baliagarriak dira ikasleen ingurune sozial, natural eta kulturalaren ezaguera integratuaren eta globalizatuaren oinarriak jartzeko, eta ingurune horretan ere agertzen den errealitate garrantzitsua ezagutzen hasiko dira.

Ebaluazioari dagokionez, ebaluazio-errubrika irakaslearentzako tresna edo gida da; ikasleek lortutako ezagutzen eta gaitasunen maila ebaluatzeko irizpideak zehazten ditu.

Erlijio Katolikoan IKTak erabiliz, prozesuei eta prozedurei behatzea errazagoa da: ikasleek hobeto erabili eta egingo dituzte, eta jarduerak dibertigarriagoak eta motibagarriagoak izango dira.

Proposatutako metodologiaren bidez ikasketa esanguratsuak eraiki nahi ditugu, jarduera-sekuentzia hau oinarri hartuta:

• Hasierako motibazioa eragitea eta aurrezagutzak gogoraraztea.• Unitate bakoitzaren hasieran, Sarean gaude atalean lau haurren arteko txat labur bat ageri da irakurgai, Lehen Mailako Hezkuntzako hirugarren zikloko haurren gertuko errealitatean oinarrituta gaiari ekiteko. Horrela, lagundu egiten diegu unitateko edukiei buruzko beren esperientziak eta aurrezagutzak elkarren artean trukatzen.• Pixkanaka eta kontu handiz, edukiak barneratzea, eguneroko egoeretan oinarritutako adibideen bidez, testuinguruan. Hartara, ikasleek ezagutzak aldatu, orokortu eta zabaldu egingo dituzte, eta identifikatutako oinarrizko gaitasunekin lotu.• Ikasitakoa askotariko jardueretan aplikatzea: aplikatzea, arrazoitzea, oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak lantzea, proiektuak, lankidetza-taldea, jarduera interaktiboak, sendotzeko eta sakontzeko jarduerak, etab. Jarduerak zailtasunaren arabera antolatuta daude, eta ikasleen oinarrizko gaitasunak eta estilo kognitiboak hobeto lantzen laguntzen dute. • Askotariko baliabide digitalak, arbel digitala eta ordenagailua erabiltzea; besteak beste, ikasketa-sekuentzian barneratutako jarduerak, jarduera interaktiboak eta interneteko estekak.

© giltza 43


10. Guneen antolaera

Ikasprozesua hainbat gunetan gauzatuko da, egin beharreko jardueren arabera.

Guneak Sekuentzia

• Ikasgela:Jardueren arabera egokitzekoa (ahozkoak, idatziak, proiektuak, arbel digitala, kanoia..).Antolaerak guneetan erraz ibiltzeko aukera emango du, eta materialak ikasleen eskura egongo dira, autonomiaz lan egin dezaten.Aukerako banaketak: taldeka, biribilean, txokoetan eta banaka.

• Gune komunak:Jolastokia, korridoreak, gimnasioa, jantokia, liburutegia, informatika-gela...

• Kanpoko guneak (etxea, liburutegia, txangoak…):Lankidetza-proiektuak, eta aplikatzeko, finkatzeko eta nork bere kabuz ikasteko jarduerak.

• ...

• Hasierako motibazio-jarduera. Bi argazki dakartza. Bata sinbolikoa, eta bestea ikasleen errealitatearekin lotua. Biek ere laguntzen dute barne-hazkuntzari buruzko aurrezagutzak talde handian aurkezten eta komentatzen. Unitatearen kontzeptu-mapa. Unitatea aurkezteko irakurgai labur bat eta lagunarteko txat bat, ikasgelan jarraipena emateko, eta unitateari ekiteko ikasleen esperientzietatik eta aurrezagutzetatik abiatuz.• Bibliako kontakizuna. Unitatearen gaiarekin zerikusia duten Bibliako kontakizunen aurkezpena, ikasleen mailara egokitua, eta irakurritakoa aztertzeko eta ulertzeko jarduerak.• Edukiak. Unitateko eduki bakoitzerako ikasketa-sekuentziak, testuinguruan kokatutako egoeretan edo adibideetan oinarrituta; prozesu deduktiboan ikasteko jarduerak, amaieran ondorioa eta aplikatzeko jarduerak dauzkatenak.Gainera, oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak, jarduera osagarriak, IKT jarduerak eta sendotzeko eta sakontzeko jarduerak proposatzen ditugu.Edukietako lan guztia unitatean identifikatutako oinarrizko gaitasunak garatzera (lantzera) bideratuta dago.• Jesusek topo egin zuen… Unitatearen gaiarekin zerikusia duten pertsonaien eta Jesusen arteko topaketei buruzko Bibliako kontakizunen aurkezpena, ikasleen mailara egokitua, eta irakurritakoa aztertzeko eta ulertzeko jarduerak. Bibliako kontakizunek ematen duten irakaspenaren eskema edo diagrama. Irakurgaiak transmititzen dituen balio eta jarrerak aztertzeko, ulertzeko eta aplikatzeko jarduerak.• Bota aingura. Atal honen xedea ikasleei beren barnealdea garatzen laguntzea da, hiru prozesuren bidez (aztertu; baloratu; erabaki eta ekin), hausnarketa eta analisia sustatzeko, ekintzara eta konpromisora iristeko helburuarekin.• Sakramentua. Atal hau zazpi unitatetan ageri da hirugarren zikloan. Sakramentu bat aurkezten da aldi bakoitzean, argazki adierazgarrien bidez. Gainera, ospakizunaren atalak, sinboloak, jasotzaileak eta emaileak ageri dira.• Atazak. Oinarrizko gaitasunak eta askotariko adimenak lantzeko jarduerak. Ataza integratuak edo testuinguruan kokatutako jarduerak dira, ikaslearen eguneroko egoerei buruzkoak, ikasleak dakiena aplika dezan. Jarduera hauetan, kontuan hartzen dira ikasteko gaitasun eta estilo desberdinak (irakurmena, arrazoimena, mugimendua, antzezpena, plastika-adierazpena, etab.).• Eguneratu zeure ezagutzak. Unitatean landutako edukiak eta gaitasunak ebaluatzeko jarduerak. Azken jarduera autoebaluaziokoa da.

© giltza 44


11. Materialak eta baliabide didaktikoak

Hona hemen hirugarren zikloko Erlijio Katolikoa arloan erabiliko ditugun materialen eta baliabide didaktikoren zerrenda:

• Ikasliburuak: Erlijio Katolikoa 5; giltza argitaletxea.

Erlijio Katolikoa 6; giltza argitaletxea.

• Baliabide didaktikoen karpeta: Hobeto nabigatzeko (Berrikusi eta zabaldu) koadernoa, 5 eta 6.

Balioak lantzeko irakurgaiak, koadernoa 5 eta 6.

Sinbologia koadernoa, Hirugarren Zikloa.

Erlijio-arteko laminak: pintura 5. mailan, eta arkitektura, 6. mailan.

Ikasgelarako horma-irudiak.

Gospel-abestiak.

Gospel Songs audio-CDa

Baliabide digitalen CDa, 5 eta 6: maila bakoitzean bi CD.

1. CDa: ikaslearen liburu proiektagarria, estekekin, abestiekin eta unitateetako erreportajeekin aberastua.

2. CDa: PDF formatuko dokumentu editagarriak, Baliabide didaktikoen karpetako materialenak.

• Beste material batzuk Liburu digital interaktiboa.

Ikasgelarako sarea.

Material suntsikorra.

Ordenagailua.

Arbel digitala.

© giltza 45


12. IKTak ikasgelan erabiltzeko baliabideak

IKTak ikasgelan txertatzeko, hirugarren zikloko Erlijio Katolikoa arloko edukiekin eta jarduerekin integratuta dauden hainbat baliabide proposatzen dira, edukiok osatzen eta zabaltzen dituztenak.

IKT jarduerak Ikas-sekuentzietan integratutako jarduerak. Ikaslearen liburuan, IKT jarduerak proposatzen dira jarduera batzuetan, batez ere Partekatu badakizuna eta Beste erlijio batzuk: ikertu sarean ataletan proposatutakoetan.

Interneteko estekak Interneteko baliabide hezigarriak: irudiak, informazioa edo bitxikeriak bilatzea, eta hori dena hautatzea eta antolatzea, ezagutza bihurtzeko. Gida didaktikoan ere proposatzen dira estekak, edukiak zabaltzeko.

CD interaktiboa • Unitateen aurkezpena motibatzeko.• Liburu digital proiektagarria.• Unitate bakoitien aurkezpen-erreportajea.• Ikasgelarako material proiektagarriak eta manipulagarriak.• Irakaslearentzako material editagarriak.

Liburu digital interaktiboa • Honako hauek dauzka: - Jarduera interaktiboak (arbel digital interaktiboan erabiltzekoak): ikasleak erantzun zuzena aukeratu behar du, edo elementuak hainbat multzotan sailkatu, edo toki egokian jarri… - Interneteko estekak, informazioa bilatzeko, edukiak zabaltzeko edo jarduera osagarriak egiteko. - Unitateko edukiak zabaltzeko diapositibak.

© giltza 46


13. Irakurzaletasuna sustatzeko eta mintzamena zein idazmena hobetzeko jarduerak

Irakurmena

• Irakurritakoa ulertzeko estrategiak erabili:- Nork bere kolkorako irakurtzea (nork bere ulermena erregulatzea).- Eguneroko hizkuntzatik arloko hizkuntzara itzultzea.- Eskema edo laburpena egitea, edo ideia nagusia ondorioztatzea (ulertu izanaren kontzientzia).

• Testuak irakurri eta ulertu.• Bibliako kontakizunak entzun eta kontakizuneko eszenei jarraitu.• Lekukotasun-kontakizunak identifikatu eta ulertu.• Otoitzak, poemak eta abestiak irakurri.• Beste testu idatzi batzuk irakurri, euskarri digitalekoak, jarduera interaktiboak eta abar, informazioa lortzeko, ikasteko, ondo pasatzeko edo komunikatzeko.

Mintzamena eta idazmena

• Egindako jardueren planteamendua eta garapena ahoz azaldu: aurkezpena. • Ikasitakoa ondo adierazi ahoz eta idatziz, lexiko zehatza erabiliz.• Bibliako testuak eta berariazko hiztegia ulertu izana adierazi..• Nork bere bizipenak eta sentimenduak adierazi, bai eta ikaskideen bizipenak eta sentimenduak ere.• Paperean zein pantailan idatzi.• Abestiak, olerkiak eta otoitzak ahoz adierazi.• Antzeztu, ideiak ahoz eta idatziz azaldu, gai bati erantzun, hitz egin, eztabaidatu, pertsonak eta objektuak aurkeztu, argudiatu, ahozkoa ez den hizkuntza erabili, etab.

© giltza 47


14. Jarduera osagarriak eta eskolaz kanpokoak

Erlijio Katolikoarekin lotuta dauden eta ikastetxeak antolatuko dituen jarduera osagarrien eta eskolaz kanpoko jardueren zerrenda.

Adibidez:

- Elizara joatea eta elizaren atalak zein liturgia azaltzea.- Arte ederren museo batera joatea eta artearen bidez sinbologia aztertzea.- Mendira joatea eta natura-elementuak identifikatzea, Jainkoaren opari baitira. Biziaren sinboloak identifikatzea (ura, argia…).- Jaiotzen erakusketa batera joatea.- Hiru Erregeen desfilera joatea.- Andre Mariari loreak eskaintzea.- Ikastetxeak antolatutako kultura-astean, lantegietan, nazioarteko egunen batean eta abarretan parte hartze- Erakusketak, jardunaldiak… Erlijio Katolikoa arlorako interesgarriak.- Ikasleentzat garrantzitsuak diren pertsonak elkarrizketatzea.- Gizarteko behartsuenei laguntzen dieten egoitza edo erakundeetara joatea.

© giltza 48


15. Programazio didaktikoaren eta emaitzen arteko bateragarritasuna ebaluatzeko prozedurak

PROGRAMAZIO DIDAKTIKOAREN EGOKITASUNA Lortutako emaitzak

Hobetzeko proposamenak

Eskolak eta material didaktikoak prestatzea

Koherentzia dago programatutakoaren eta eskoletan garatutakoaren artean.

Denbora-banaketa orekatua izan da.

Eskolen garapena taldearen ezaugarriei egokitu zaie.

Metodologia egokia erabiltzea

Kontutan hartu dira ikasketa esanguratsuak.

Kontuan hartzen da diziplinartekotasuna (jardueratan, edukien aurkezpenean, etab.).

Metodologiak ikaslearen motibazioa eta gaitasunen garapena sustatzen ditu.

Irakaskuntza-jardunaren arautze-maila

Ikasleen jarraipen-maila.

Ikasteko eskoletan erabilitako baliabideen baliagarritasuna.

Promozio-irizpideak irakasleek adostutakoak dira.

Ikasitakoaren ebaluazioa, eta horretaz ikasleei eta familiei ematen zaien informazioa

Ebaluazio positiborako irizpideak edukiekin eta helburuekin lotuta daude.

Ebaluazio-tresnek hainbat ikaskuntza-aldagai neurtzeko aukera ematen dute.

Kalifikazio-irizpideak bat datoz planifikatutako jardueren tipologiarekin.

Ebaluazio- eta kalifikazio-irizpideak ezagutzen dituzte:

— ikasleek— senideek

Aniztasunaren trataerarako neurriak

Ikaskuntza-zailtasunak aurreikusteko neurriak hartzen dira.

Ikasketa-gaitasun eta -erritmo guztiei erantzun zaie.

Eskainitako neurriak eta baliabideak nahikoak izan dira.

Txosten psikopedagogikoak kontuan hartuz irakasleek gomendatutako neurri bereziak aplikatu dira.

… … … ...

© giltza 49

Documents

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA - Edebe · Web view- Arte ederren museo batera joatea eta artearen bidez sinbologia aztertzea. - Mendira joatea eta natura-elementuak identifikatzea, Jainkoaren