Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09
Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski
Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet V „Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych”, działanie 5.3 „Opracowanie planów ochrony” współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Przedmioty ochrony obszaru mającego znaczenie
dla Wspólnoty Pradolina Bzury – Neru PLH100006
- płazy i ssaki
dr Wojciech Pawenta
I spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy
Łęczyca, 3 lipca 2013 r.
2
Przedmioty ochrony z SDF:
• Płazy:
1188 kumak nizinny Bombina bombina
1166 traszka grzebieniasta Triturus cristatus
• Ssaki:
1355 wydra Lutra lutra
1337 bóbr europejski Castor fiber
1324 nocek duży Myotis myotis
Kumak nizinny Bombina bombina
Kumak jest płazem typowo wodnym, tylko
czasami wychodzi na brzeg. Jest to gatunek
ciepłolubny spotykany w kraju, w rozproszeniu
głównie na niżu oraz rzadziej na pogórzu (do
wysokości około 250 – 300 m n.p.m.). Unika
wody płynącej oraz zimnych i głębokich jezior.
Preferuje ciepłe, płytkie i czyste wody obfitujące
w roślinność i glony, tj. jeziorka i stawy, ale także
oczka wodne, starorzecza, glinianki, żwirownie
czy inne bardzo małe okresowo zalewane
zbiorniki bądź łąki. Kumak w dogodnych
warunkach rozmnaża się w nawet bardzo
małych zbiornikach wodnych. Po przeobrażeniu
młode kumaki pozostają zazwyczaj w tych
samych zbiornikach aż do zimowania.
Przebywają raczej na płyciznach. Jesienią
kumaki wychodzą na ląd w poszukiwaniach
miejsc odpowiednich na przetrwanie zimy.
Zimują w norach ziemnych.
Traszka grzebieniasta
Triturus cristatus
Traszka występuje w całym kraju, poza najwyżej położonymi terenami górskimi.
Preferuje raczej niziny, rzadziej spotkać ją można na pogórzu. Jest najbardziej
związana z wodą ze wszystkich krajowych gatunków traszek. W okresie godowym
spotkać ją można w różnego rodzaju zbiornikach wodnych, tj. stawy, starorzecza,
żwirownie czy sadzawki. Unika wody płynącej, preferuje raczej większe stawy z gęstą
roślinnością i o mulistym dnie. Poza okresem godowym większość traszek przebywa
zazwyczaj w wilgotnych miejscach w pobliżu zbiorników wodnych, tj. cieniste lasy,
łąki, pastwiska czy polany. Część samców zostaje w wodzie aż do zimy często tam
spędzając sen zimowy zagrzebane w mule na dnie zbiornika. Te, które wyszły na ląd
zimują zazwyczaj zagrzebane w rozmaitych norach, których raczej same nie
wykopują – korzystają z już istniejących schronień.
Pozostałe ważne gatunki płazów wymienione
w SDF:
Grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus
Rzekotka Hyla arborea
Ropucha szara Bufo bufo
Żaba moczarowa Rana arvalis
Żaba śmieszka Rana ridibunda
Żaba trawna Rana temporaria
Traszka zwyczajna Triturus vulgaris
Wydra Lutra lutra
Wydra występuje na obszarze całego kraju. Silnie związana jest ze środowiskiem wodnym.
Spotkać ją można nad brzegami różnych zbiorników wodnych lub rzek czy potoków.
Zamieszkuje nory, które kopie w zarośniętych krzakami i drzewami brzegach lub
groblach. Otwór wejściowy do nory znajduje się pod powierzchnią wody. Wydra
doskonale pływa i nurkuje. Poluje głównie na ryby. Dietę uzupełnia rakami, dużymi
owadami, ślimakami, żabami, bardzo rzadko gryzoniami czy ptakami bądź ich jajami.
Fot. W. Pawenta
Bóbr Castor fiber
Jest to gryzoń preferujący żyzne tereny raczej nizinne. Liczebność bobrów w Polsce spadała
przez wieki i jeszcze w ubiegłym stuleciu był zagrożony wyginięciem. Teraz, dzięki
reintrodukcjom, przesiedlaniu i naturalnym migracjom osobników oraz zdolności
przystosowania się do różnych warunków, populacja bobra się odbudowała. Zasiedla strefę
przybrzeżną rzek i cieków, jezior, zalewów, stawów i rozlewisk nierzadko przez siebie
tworzonych. Może dobrze funkcjonować w małych zbiornikach, czy rozlewiskach o ile
dostępność pokarmu jest wystarczająca. Żywią się liśćmi, gałęziami i korą drzew. Bobry
kopią nory, tworzą żeremia i budują tamy, w celu podniesienia bądź wyrównania stanu wody.
Fot. R. Sąsiadek
Nocek duży jest największym
gatunkiem nietoperza, należącym
do stałych elementów fauny Polski.
Wymiary
Masa ciała 20 – 27 g
Długość ciała 7 – 8 cm
Rozpiętość skrzydeł 35 – 43 cm
Długość przedramienia
55 – 66,9 mm
Długość ucha 24,4 – 27,8 mm
Nocek duży Myotis myotis
Fot. W. Pawenta
W północno-zachodniej Europie liczebność nocka
dużego maleje, w Holandii, Niemczech i Austrii uznaje
się go za gatunek silnie zagrożony. W Wielkiej Brytanii
od 1990 uznany za wymarły, w 2002 odnotowano
pojedynczego osobnika. Nocek duży jest jednym
z nielicznych gatunków nietoperzy, dla których istnieje
obszerna dokumentacja spadku liczebności w drugiej
połowie XX wieku na terenie Polski. Znane są przykłady
zniknięcia całych wielkich kolonii, np. na strychu
Kościoła Mariackiego w Krakowie czy w Jaskini
Nietoperzowej. Największy spadek liczebności nastąpił
w latach 1950 – 1980. Obecnie populacja krajowa
wydaje się stabilna.
Nocek duży, który pierwotnie kolonie zakładał w jaskiniach, tak jak jest to nadal
na południu Europy, dzięki zasiedlaniu strychów, mógł w czasach historycznych
skolonizować znaczne obszary nizin centralnej Europy. Jest to jeden z najbardziej
wyspecjalizowanych pokarmowo nietoperzy – poluje głownie na nielotne chrząszcze
biegaczowate, które namierza słuchem i chwyta lądując na ziemi. Terenami łowieckimi
są zazwyczaj lasy liściaste lub mieszane z ubogą warstwą podszytu i runa,
charakteryzujące się otwartym dostępem do podłoża, a więc i żyjących na nim
stawonogów. Nocek duży zimuje w jaskiniach, sztolniach oraz większych i cieplejszych
podziemiach i fortyfikacjach. Preferuje miejsca wilgotne (85-100%) i ciepłe (7-12oC).
Samice tego gatunku rodzą jedno młode rocznie, a maksymalna stwierdzona długość
życia wynosi 37 lat, co jest rekordem długowieczności nietoperzy w Europie.
Gatunki nietoperzy stwierdzone na obszarze Pradoliny Bzury-Neru. Lp. Nazwa polska Nazwa łacińska IUCN Status
ochronny
1. Gacek brunatny Plecotus auritus LR1c Aneks IV
2. Gacek szary Plecotus austriacus LR1c Aneks IV
3. Mopek Barbastella barbastellus VU Aneks II Aneks IV
4. Mroczek późny Eptesicus serotinus LR1c Aneks IV
5. Nocek rudy Myotis daubentonii LR1c Aneks IV
6. Nocek Brandta Myotis brandtii LR1c Aneks IV
7. Nocek Natterera Myotis nattereri LR1c Aneks IV
8. Nocek wąsatek Myotis mystacinus LR1c Aneks IV
9. Nocek łydkowłosy Myotis dasycneme VU EN Aneks II Aneks IV
10. Borowiec wielki Nyctalus noctula LR1c Aneks IV
11. Karlik malutki Pipistrellus pipistrellus LR1c Aneks IV
12. Karlik większy Pipistrellus nathusii LR1c Aneks IV
13. Karlik drobny Pipistrellus pygmaeus LR1c Aneks IV
Tabela za Hejduk i inni 2008 "Nietoperze obszaru chronionego Natura 2000 Pradolina Warszawsko-Berlińska", Biuletyn Faunistyczny Polski Środkowej
Gatunki nietoperzy wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej
– potencjalne przedmioty ochrony obszaru
Mopek Barbastella barbastellus
W zachodniej Europie należy do najbardziej zagrożonych nietoperzy. Występuje w okolicach lesistych. Jego naturalnymi kryjówkami są szczeliny pod odstającą korą oraz w pniach starych drzew. Zdecydowaną większość jego pokarmu stanowią drobne motyle nocne – głównie Microlepidoptera. Nietoperz osiadły. Mopek w Polsce centralnej jest stosunkowo często i licznie obserwowany.
Fot. W. Pawenta
Gatunki nietoperzy wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej
– potencjalne przedmioty ochrony obszaru
Nocek łydkowłosy Myotis dasycneme
Jeden z najrzadszych polskich nietoperzy, występujący tylko w okolicach większych zbiorników wodnych, nad którymi poluje. W całej Europie uważany za gatunek zagrożony wymarciem. Stopy duże w stosunku do rozmiarów ciała, chwyta nimi pokarm z powierzchni wody.
Dziękuję za uwagę
14