Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków

Europejskiego Funduszu Społecznego

Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013

CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA

Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

DANE INFORMACYJNE

• Nazwa szkoły: ZESPÓŁ SZKÓŁ W LIPNICY

• ID grupy: 96_54_MP2

• Opiekun: MARIA LATUSZEWSKA

• Kompetencja: MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZA

Temat projektowy: MOJA DROGA DO SZKOŁY

• Semestr/rok szkolny: SEMESTR IV, 2011/2012

Plan prezentacji:

Co to jest ruch?

Czas

Droga, długość

Prędkość

O mapach

Wędrówka piesza

Nasza droga do szkoły

Bibliografia

Ruch Ruch – w fizyce to zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia.

Podział ze względu na tor ruchu:

prostoliniowy (poruszanie się po linii prostej),

krzywoliniowy (poruszanie się po linii krzywej).

Podział ze względu na wartości prędkości:

jednostajny – prędkość nie zmienia się,

zmienny – prędkość zmienia się.

Parametry opisujące ruch to: czas droga prędkość przyspieszenie.

Zegar słoneczny – III wiek p.n.e. Klepsydra – III wiek p.n.e. Zegarek kieszonkowy- XIII w. Zegar wahadłowy – XVI wiek Zegar / zegarek – XX wiek

Jak mierzono czas dawniej?

Zegar księżycowy to odpowiednik

zegara słonecznego używany nocą, w którym światło słoneczne zastępuje światło Księżyca. Zegar księżycowy wskazuje dokładną godzinę tylko o północy podczas pełni Księżyca, ponieważ górowanie Księżyca opóźnia się 48 minut na dobę.

Zegar słoneczny – zegar

określający czas w godzinach na podstawie pozycji Słońca, przez wskazanie cienia rzucanego przez nieruchomy wskaźnik na powierzchnię tarczy z podziałką godzinową, umieszczoną na ziemi, posadzce, ścianie budowli lub postumencie.

Zegar piaskowy i wodny Klepsydra – zegar wodny, w późniejszych czasach także piaskowy, składający się z dwóch, zazwyczaj szklanych baniek, z czego jedna znajduje się dokładnie nad drugą, połączonych rurką przepuszczającą określoną ilość wody lub piasku w określonym czasie.

Zegar ogniowy to chiński zegar,

który był świecą z podziałką oznaczającą czas spalania. Wtedy można było dosłownie powiedzieć, że czas topnieje. Pewien chiński zegarmistrz ogniowy wynalazł wolno spalający się pręt, który nasycił kadzidłem i odtąd każda godzina pachniała odmiennie.

Zegary można podzielić ze względu na wielkość na zegary monumentalne i przenośne. Jedne z zegarów wykorzystują do wskazań czasu tarcze i wskazówki, inne symbole faz księżyca lub wyświetlacze diodowe.

W dzisiejszych czasach używa się: Zegarów wahadłowych – z XVI wieku Zegarów / zegarków – z XX wieku Zegarów elektronicznych – z XXI wieku Zegarów atomowych – z XXI wieku

Jednostki czasu

1 tysiąclecie - 1000 lat 1 wiek - 100 lat 1 dekada - 10 lat 1 rok - zwykły - 365 dni, rok przestępny - 366 dni 1 miesiąc - 28 - 31 dni 1 tydzień - 7 dni, 1 doba (dzień) - 24 godziny 1 godzina – 60 minut 1 minuta - 60 sekund 1 sekunda - 1 s

Nietypowe jednostki czasu

• Tercja jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca

jedną sześćdziesiątą część sekundy.

• Rok księżycowy – okres złożony z 12 miesięcy księżycowych i jednego

krótkiego miesiąca dodatkowego (wyrównawczego). Rok ten jest krótszy od roku słonecznego i trwa 354,367 średnich dób słonecznych.

• Olimpiada – okres pomiędzy dwoma następującymi po sobie igrzyskami.

Zazwyczaj trwał około 4 lat.

• Kwarta jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca jedną

sześćdziesiątą część tercji.

• Sol – marsjański odpowiednik ziemskiej doby słonecznej, tj. czas pomiędzy

kolejnymi górowaniami Słońca na planecie Mars; wynosi on 88 775,24409 sekund.

• Rok drakoniczny, rok smoczy lub rok zaćmieniowy – odstęp czasu

pomiędzy dwoma kolejnymi, następującymi po sobie, przejściami Słońca przez ten sam węzeł orbity Księżyca. Rok ten trwa 346,6201 średnich dób słonecznych.

Strefa czasowa to wytyczony obszar powierzchni Ziemi o szerokości średnio

15° (360°/24) długości geograficznej, rozciągający się południkowo między biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy). Przeważnie jest on średnim czasem słonecznym środkowego południka tej strefy, który różni się o całkowitą liczbę godzin od czasu uniwersalnego.

Osoba Intuicja (s) Klepsydra Stoper (s)

Kuba 25 4 23,86

Damian S. 21 3,5 20,33

Maria 22 4 21,51

Mateusz 20 4 21,19

Sylwia 21 3,5 20,4

Pomiar czasu przejścia korytarza szkolnego

1 klepsydra = 6 s

Pomiar czasu przejścia boiska szkolnego

Pomiar czasu spadających ciał Przedmiot Intuicja Klepsydra Stoper

Piłeczka 4s 0,5s 1,51s

Kartka 5s 1,5s 9,06s

Zgnieciona kartka 4s 0,3s 1,27s

Ścierka 2s 0,6s 3,55s

Gąbka 3s 0,3s 2,86s

Kubek 1s 0,25s 1,29s

Jednostki długości

Cal (in)= 2,54 cm Jard (yd) = 3 stopy Sążeń (fm) = 6 stóp Mila morska = 1852 m Kabel = 185,2 m Rok świetlny = 9,4605 * 1015 m.

Podwielokrotności i wielokrotności jednego metra: 1 mm = 0,001 m, 1 cm = 0,01 m, 1 dm = 0,1 m, 1 km = 1000 m.

Podstawową jednostką długości w układzie SI jest metr. 1 metr jest równy drodze jaką przebywa w próżni światło w ciągu 1/299792458 s.

Inne jednostki długości:

Wzorzec metra przechowywany w Międzynarodowym Biurze Miar i Wag

w Sevres pod Paryżem.

Jednostki długości używane w dawnych czasach

wiorsta - zasięg donośności głosu ludzkiego (ok. 1066 m) sążeń - największa szerokość rozkrzyżowanych poziomo rąk (ok. 1,82m) łokieć mały - odległość od końcu średniego palca do pachy (ok. 57 cm) palec - miara zwana calem równa szerokości ośmiu ziaren jęczmienia (ok.2,5 cm)

stopa - odległość miedzy rzędami kartofli (ok.24 cm)

pręt - 15 stóp (ok. 5,03 m )

Rozmiary w przyrodzie - obiekty niewidzialne

Atomy mają rozmiary rzędu 10−10 m.

Komórki drożdży osiągają zwykle 2-7 μm szer., 3-10 μm

dł.

Wielkość bakterii wynosi od 0,2 do kilkudziesięciu mikrometrów.

Mimivirus – największy znany wirus DNA będący dwudziestościanem foremnym o

średnicy dochodzącą do 400 nm.

Małe obiekty widzialne

Koliber ma długość od 6 do 22 cm .

Kropelka wody jest kulką o

średnicy 3 mm .

Ryż krótkoziarnisty ma długość od 5 do 5,2 mm .

Ziele angielskie ma od 4 do 7 mm średnicy .

Rozmiary ciała owadów wahają się od 0,25 mm do ponad 350 mm .

Długość wagonu to ok.11,5 m. Pociąg składający się z 10 wagonów i lokomotywy

ma długość ok. 124 m.

Przykładowa długość okrętu to 70 m.

Długość samochodu to 3–5 m.

Wieża Eiffla ma 324 m wysokości!

Rozmiary dużych obiektów

Burj Dubai - najwyższy wieżowiec na świecie ma ponad 828 m wysokości.

Pomiar długości boiska różnymi przyrządami

Taśmą mierniczą

Taśmą mierniczą

Krokami Linijką

Pomiar długości korytarza różnymi przyrządami

Długość korytarza mierzyliśmy miarą krawiecką, taśmą mierniczą, linijką, stopami i krokami.

Wyniki pomiarów długości korytarza szkolnego

Przyrząd Pomiar, obliczenia Długość [m]

Miara krawiecka [1,5 m] 31*1,5 m 46,5

Linijka [1 m] 39,3*1 m 39,3

Taśma miernicza [3 m] 15,6*3 m 45,6

Stopy [28 cm] 150*0,28 m 42

Kroki [70 cm] 58*0,7 m 40,6

Taśma miernicza [25 m] 1,72*25 m 43

Po zrobieniu pomiarów dowiedzieliśmy się, że korytarz ma długość 43 m. To znaczy, że najdokładniejszy wynik otrzymaliśmy mierząc najdłuższą taśmą mierniczą – 25 m.

Co to jest prędkość? Prędkość - to wielkość fizyczna która informuje nas o tym, jaką

drogę i w jakim czasie przebyło ciało.

Wzór na prędkość Zapis słowny Zapis skrócony

Znaczenie symboli

symbol nazwa wielkości rodowód symbolu jednostka

wielkości

v prędkość (szybkość) z ang. velocity -

prędkość m/s

S droga z ang. sector - odcinek m

t czas przebywania drogi z ang. time - czas s

Jednostki prędkości SYMBOL JEDNOSTKA

[m/s] metr na sekundę (meter per second)

[km/h] kilometr na godzinę (kilometer per hour)

[mph] mila lądowa na godzinę (land mile per hour)

[kt] węzeł - mila morska na godzinę (knot - nautical mile per hour)

[ma] mach (prędkość dźwięku w powietrzu)

[c] prędkość światła (speed of light)

Warto zapamiętać, że 10 m/s = 36 km/h

PRĘDKOŚĆ W TECHNICE

Średnia prędkość kuli rewolwerowej

wynosi 1700 km/h

Szybkość samochodu Formuła 1 na torze

wyścigowym wynosi ponad 300 km/h.

Ken Warby, kierujący łodzią na rzece Tumut w Australii, osiągnął prędkość 511 km/h. Rekordową łódź rozpędzał silnik rakietowy.

Rekord szybkości samolotu bezzałogowego (dane z 2005 r.) to prawie 10 Ma (1 Ma = 1224km/h = 340 m/s)

Szybkość odrzutowego samolotu pasażerskiego -

800 – 1000 km/h

Prędkość dźwięku Prędkość rozchodzenia się dźwięku dla różnych ośrodków: powietrze - 340 m/s rtęć - 1500 m/s woda - 1500 m/s lód - 3300 m/s beton - 3800 m/s stal - 5100 m/s - 6000 m/s szkło - 6000 m/s

Prędkość światła

Prędkość światła w próżni wynosi 299729.5 km/s. Jest to prędkość maksymalna, żadne ciało nie może zostać przyspieszone do prędkości większej od prędkości światła.

Prędkość w technice Francuski pociąg TGV ustanowił nowy rekord szybkości

pojazdu poruszającego się po torach. Na wyremontowanej trasie z Paryża do Strasbourga osiągnął prędkość 574,8 km/h.

Rekordowej prędkości, z jaką poruszał się kiedykolwiek człowiek, dokonano 26 maja 1969 r. w dzień powrotu na Ziemię statku kosmicznego Apollo 10 (14 km od powierzchni). Prędkość ta wynosiła 39 879 km/h.

Dopuszczalna prędkość samochodu w Polsce

• 50 km/h - na terenie zabudowanym • 90 km/h - poza terenem zabudowanym na drodze zwykłej • 100 km/h - na drodze ekspresowej jedno jezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej o co najmniej dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu •110 km/h - na drodze dla pojazdów samochodowych • 130 km/h - na autostradzie

Kolibry mogą trzepotać skrzydłami nawet 90 razy na sekundę, a tempo

uderzeń serca wynosi średnio 500 – 600 uderzeń na minutę.

Prędkość w przyrodzie - ciekawostki

Najszybsza dwunożna istota struś emu osiąga

prędkość 70 km/h.

Prędkość przepływu krwi w aorcie wynosi

0,6 m/s.

Gepard może osiągnąć prędkość aż 120 km/h

Szybkość sprintera – ok. 10 m/s = 36 km/h

Mapa to obszar powierzchni Ziemi wykonany w pomniejszeniu.

Aby można było prawidłowo ją odczytać, należy zapoznać się z legendą, która

zawiera skalę i objaśnienia zastosowanych znaków. Mapa i plan pomagają w

poruszaniu się po terenie.

Niezastąpione na wycieczkach

są mapy turystyczne.

Z kolei treści ważne dla kierowców można

znaleźć na mapach samochodowych.

Przy wykonywaniu rysunków niektórych przedmiotów lub

sporządzaniu map, planów, musimy zmniejszyć rzeczywiste

wymiary przedmiotów, aby rysunki zmieściły się na kartce.

Są też niewidoczne obiekty dla oka, które obserwujemy za

pomocą mikroskopu, wówczas rysunki przedstawiamy w

powiększeniu. W tym celu stosujemy pewną skalę. Skala

określa, ile razy wszystkie wymiary przedmiotu zostały

zwiększone lub zmniejszone.

Co to jest skala?

Skala 1:40000

1cm – 40000cm

1cm – 400m

1cm – 0,4km

Zamiana skali liczbowej na mianowaną

Skala 1:45000000

1cm – 45000000cm

1cm – 450000m

1cm – 450km

Skala 1:170000

1cm – 170000cm

1cm – 1700m

1cm – 1,7km

Skala liczbowa:

1:600000 Podziałka liniowa:

6 0 6 12 18 [km]

|___|___|___|___|

Przekształcanie skali mapy

Reguła Naismitha pozwala określić mniej więcej, jak długo może zająć piesze pokonanie danej trasy. Została opracowana przez Williama Naismitha, szkockiego alpinistę, pod koniec XIX wieku i do dziś jest używana. Głosi ona, że na przejście 5 km należy przeznaczyć godzinę, dodając pół godziny na każde 300 metrów pokonywanej wysokości. Tak więc trasa długości 15 kilometrów, podczas której pokonasz różnicę wzniesień 500 metrów, powinna zająć Ci około 4 godzin.

Wędrówka piesza Planując wędrówkę pieszą skorzystaliśmy z mapki gminy, aby ustalić trasę i obliczyć przybliżoną jej długość. Przy oszacowaniu czasu skorzystaliśmy z Reguły Naismitha.

Trasa wędrówki: Jezioro Trzebielsk Czas: 1,5 h Droga: 6 km Średnia prędkość: 4 km/h

Najlepszą dokumentacją z pieszych wędrówek są zdjęcia:

Droga do szkoły Nasza szkoła znajduje się w Lipnicy. Docieramy do niej autobusami z następujących miejscowości: Ostrowite, Borzyszkowy i Budy.

Pokonujemy drogę od 5 do15 km.

Imię i nazwisko Droga [km] Czas [min] Czas [h] Predkość [km/h]

Ania Felska 5 9 9/60 33,3

Martyna Malich 4 7 7/60 34,3

Damian Stoltmann 4 7 7/60 34,3

Nikodem Gliniecki 5 9 9/60 33,3

Damian Półczyński 10 15 0,25 40

Mateusz Leper 4 7 7/60 34,3

Iwona Biłanicz 4 7 7/60 34,3

Sylwia Szyca 5 9 9/60 33,3

Patrycja Rudnik 5 9 9/60 33,3

Maria Leszczyńska 4 7 7/60 34,3

Kazik Labun 4 7 7/60 34,3

Kuba Pupka Lipinski 5 9 9/60 33,3

Z jaką średnią prędkością poruszamy się w drodze do szkoły?

1. Iwona Biłanicz 2. Anna Felska 3. Maria Leszczyńska 4. Martyna Malich 5. Patrycja Rudnik 6. Sylwia Szyca 7. Nikodem Gliniecki 8. Kazimierz Labun 9. Mateusz Leper 10. Damian Półczyński 11. Jakub Pupka Lipinski 12. Damian Stoltmann Maria Latuszewska - opiekun

Skład grupy projektowej:

Bibliografia:

•K. Horodecki, A. Ludwikowski, Fizyka 1, GWO, Gdańsk 2009

• M. Braun, W. Śliwa, To jest fizyka, Nowa Era, Straszyn 2009

• Roman Malarz, Puls Ziemi 1, Nowa Era, Straszyn 2009

• wikipedia.org

• www.math.edu.pl

• www.geografiana6.pl

• www.sciaga.pl

• www.mice.pl

• www.fizykon.org

• pl.wikiquote.org