Projektowanie procesu kształcenia

Struktura zajęć laboratoryjnych i terenowych

• Dawniej: wykładowca był uczonym, który przedstawiał studentom wyniki własnych przemyśleń i eksperymentów.

• Współcześnie, niezwykle ważna stała się technika przekazu wiedzy.

1. Zarówno nauczyciel jak i student powinni znać zasady samokształcenia.

Cechy studiowania jako procesu edukacyjnego

• Postrzeganie uczenia się jako przyjemności

• Tworzenie koncepcji Siebie jako niezależnego studenta

• Tolerancja na ryzyko, niepewność i komplikacje

• Kreatywność

• Uczenie się jako proces całożyciowy

• Inicjatywa w uczeniu się

• Rozumienie samego siebie

• Zaakceptowanie odpowiedzialności za swoje własne uczenie się

Formułowanie tematu zajęć zależnie od formy

• Wykład: „Taksonomia roślin naczyniowych” ( ogólnie – teoria)

• Ćwiczenia laboratoryjne: (problemowo)np.. Obserwacja przystosowań do środowiska u roślin szuwarowych

• Ćwiczenia terenowe: (uwzględnienie naturalnego środowiska) Rozpoznawanie roślin torfowiska niskiego

Typy zajęć w zależności od charakteru i metody pracy

nauczyciela

• wykład

• zajęcia ćwiczeniowe

• zajęcia z wykorzystaniem środków audiowizualnych

• zajęcia z wykorzystaniem programów komputerowych

• zajęcia problemowe - konwersatoria

W zależności od miejsca w którym odbywają się zajęcia;

• lekcja w muzeum

• lekcja w pracowni biologicznej, komputerowej...

• Ćwiczenia terenowe np. w ogrodzie botanicznym, w lesie, na łące ...

Struktura zajęć o wielu ogniwach nauczania np. ćwiczenia

laboratoryjne: • Sprawy organizacyjno – porządkowe.

• Powtórzenie, kontrola i ocena wiadomości (wejściówka)

• Nawiązanie i wprowadzenie nowego tematu (prelekcja nauczyciela)

• Właściwa część zajęć (studenci wykonują zadania wg. instrukcji przygotowanej przez nauczyciela

• Integracja wiadomości – studenci przedstawiają wyniki swojej pracy

• Ewaluacja

• Zadanie pracy domowej.

Budowa konspektu = plan zajęć laboratoryjnych

• Temat

• Cele kształcenia: wiadomości , umiejętności, kompetencje społeczne przedstawić w formie czasowników operacyjnych (nie opisowo!).

• Metody i środki kształcenia

• Formy pracy (praca zespołowa, indywidualna, równym frontem)

• Tok zajęć

• Literatura

II. Przebieg zajęć Faza wprowadzająca (czynności

organizacyjne, lista obecności, powtórzenie, itp.)

• Faza realizacyjna

• Faza podsumowująca

• integracja wiadomości

• sporządzenie notatki, wniosków, zaliczenie ćwiczenia...

• praca domowa

• Literatura

Scenariusz zajęć

Szczegółowy opis przebiegu lekcji (Dialogi N i S) z podaniem czasu na poszczególne ogniwa zajęć.

Przykład: Temat: Obserwacja Przystosowań ryb do życia w wodzie

• Czynności organizacyjne: (5 min.)

• Przedstawienie się, sprawdzenie listy obecności,

• Odpytanie osób chętnych – sprawdzian .

(Napisać pytania i oczekiwane odpowiedzi)

N. Jak ryby przystosowały się do pobierania pokarmu? Proszę podać przykłady

S. : opływowy kształt, łuski, śluz, pęcherz pławny, linia boczna, płetwy…

N. Prezentacja – prelekcja wprowadzająca – (krótka max 10 slajdów)

Po której należy podać:

- Cele ćwiczeń

- Wymienić czynności jakie ma wykonać student (instrukcja)

- Odpowiedzieć na pytania i wątpliwości

- Wyraźnie sprecyzować wymagania do zaliczenia ćwiczenia

Faza realizacyjna

Czas na wykonanie ćwiczenia. (Nauczyciel jest obecny, pomaga poszczególnym studentom, komentuje, poprawia…

1. Sprzęt (materiał do ćwiczeń)

2. Instrukcja ćwiczenia

np. Praca w grupach

• Propozycje kart pracy

• Tabela wyników

• Arkusz analizy

• Wprowadzenie wyników do „Eksela”…

Faza podsumowująca

S. Przedstawiają wyniki swojej pracy:

- Głośno przed całą grupą

- Przedstawiając wyniki nauczycielowi

- Składając wypełnione karty pracy do sprawdzenia

- Przedstawiając wykresy, rysunki itp.

Podsumowanie – ogólne sprawdzenie efektów kształcenia

• N. (wiadomości) Proszę wymienić cechy ryb przystosowujące je do życia w wodzie

• S. przedstawia rysunki z obserwacji, wymienia cechy.....

• N ( umiejętności) Porównać cechy ryb z cechami innych zwierząt wodnych

• S. j.w.

• N. (kompetencje) Jakie zasady obowiązują wędkarza łowiącego ryby?

• Studenci: wymieniają, dyskutują, podają przykłady zachowań wędkarzy…

Ewaluacja -przygotowuje N wypełnia S

• Ankieta ewaluacyjna zajęć dotyczy:

• samooceny

• oceny przebiegu zajęć

• oceny prowadzącego zajęcia

• co zrobić, żeby było lepiej?

Hospitacja zajęć

• Forma uzyskania informacji do oceny efektów pracy nauczyciela w zakresie wybranych elementów procesu dydaktycznego.

• Hospitacją obejmuje się całą jednostkę zajęć. Hospitujący nie może wprowadzać zmian dotyczących tematu czy przebiegu zajęć w czasie trwania hospitacji.

Hospitacja zajęć

• Po zakończeniu zajęć hospitujący w rozmowie z nauczycielem, analizuje przebieg zajęć, ocenia i udziela wskazówek.

• Wypełnia protokół hospitacji, który musi być podpisany przez nauczyciela.

Hospitacja zajęć

• Protokół hospitacji uwzględnia:

- Pomiar dydaktyczny

- Ocena pracy studenta

- Ocena merytoryczna nauczyciela

- Zastosowanie metod aktywizujących

- Karta pracy, instrukcja ćwiczenia…

- Podsumowanie i ewaluacja zajęć

- Wskazówki do realizacji (zalecenia)

Przygotuj ankietę ewaluacyjną dla studentów, którą mógłbyś zastosować po przeprowadzeniu ćwiczeń ze swojej dziedziny.

Zadanie

Literatura

• Geof Petty, Nowoczesne nauczanie, praktyczne wskazówki i techniki dla nauczycieli, wykładowców i szkoleniowców, GWP, Sopot 2010

• A. Rozmus,(red.) Wykładowca doskonały, Wolters Kluwer, w-wa 2010