Projektowanie przepustów według eurokodówyadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-7a33a173-3d... · konstrukcji budowlanych, w tym szeroko rozumianych konstrukcji

72 NowoczesneBudownictwoInżynieryjneMarzec – Kwiecień 2013

Jakogólniewiadomo,w 2010r.wprowadzonezostaływ na-szymkrajunormyeuropejskie–eurokody.Stanowiąonezbiórujednoliconychnormmiędzynarodowychdoprojektowaniakonstrukcjibudowlanych,w tymszerokorozumianychkonstrukcjiinżynierskich.Zadaniemeurokodówjestzunifikowaniewiedzyinżynierskiejdotyczącejprojektowaniai wykonywaniaobiektówbudowlanych,jakrównieżumożliwienieszerszegostosowanianowoczesnychmateriałówi technologiiw krajachczłonkowskichUniiEuropejskiej.

Wprowadzenie

Poomówieniuwstępnychzagadnieńdotyczącychprzepu-stówi przejśćdlazwierzątw poprzednichartykułachz tegocyklu,w tymaspektówprawnych,zagadnieńmateriałowychi przeglądumetodobliczeńdlatychkonstrukcji,zdaniemau-torówkolejnymważkimtematemjestsposóbprojektowaniaz uwzględnieniemnowychnorm.W tymprzypadkuautorzymajątunamyślinowenormydo

projektowaniaz grupyzwyczajowonazywanejeurokodami.Eurokody, jakwiadomo,stanowiązbiórprzepisówdoty-

czącychprojektowaniakonstrukcjibudowlanych.Tymsamymstanowiąoneważnyelementbudowlanegoprocesuinwesty-cyjnegow zjednoczonejEuropie,a więci w Polsce.Bazującnaeuropejskichzbiorachnormmateriałowychorazzbiorachnormnawyrobybudowlane,stanowiąonekluczdoprojektowaniakonstrukcji[1,4,5].Jednocześnienormyunijne,którezastępująw corazwiększymstopniunormypolskie,sąz założeniaodkilkulatnieobligatoryjne[12,18]i abymogłystaćsięobowiązujące,musząbyćprzywołane.Takimdokumentemsąopracowywanespecyfikacjetechnicznestanowiąceelementprojektutechnicz-nego.Z tegofaktuwynikaważnośćprzedmiotowychprzepisów.W niniejszymartykule zostanąomówionepodstawowe

zagadnieniazwiązanez tytułowątematyką.Z uwaginaob-szernośćzagadnienia, tematstosowanianowychnormdoprojektowaniakonstrukcjiprzepustówz grupyeurokodówautorzyplanująomówićw trzechspójnychzesobączęściach:CzęśćI Wprowadzenie.

CzęśćIIPodstawy projektowania i oddziaływania na konstrukcje.CzęśćIII Projektowanie z uwzględnieniemmateriałów konstrukcyj-nych rur osłonowych i zasypki gruntowej.Dlaprzypomnieniaorazdlanowychczytelnikówponiżej

przytoczonospisartykułównatematprzepustów,któresuk-cesywnieoddwóchlatukazująsięw kolejnychnumerach„NowoczesnegoBudownictwaInżynieryjnego”[19]:1.ARTYKUŁWPROWADZAJĄCY2.ASPEKTYPRAWNEPROJEKTOWANIA,BUDOWYI UTRZY-MANIAPRZEPUSTÓW

3.PRZEPUSTYTRADYCYJNE4.PRZEPUSTYNOWOCZESNE5.PRZEPUSTYJAKOPRZEJŚCIADLAZWIERZĄT6.MATERIAŁYDOBUDOWYPRZEPUSTÓW–CZ.I,CZ.II7.METODY OBLICZEŃ KONSTRUKCJI PRZEPUSTÓW–CZ.I OGÓLNEZASADYOBLICZEŃ

8.METODYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW–CZ.IITRADYCYJNEMETODYOBLICZEŃ

9.METODYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW–CZ.IIINOWEMETODYOBLICZEŃ

10.METODYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW–CZ.IV.OBLICZENIAPRZEPUSTÓWMETODĄELEMENTÓWSKOŃ-CZONYCH–MES

11.METODYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW–CZ.V.PRZYKŁADYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW

12.METODYOBLICZEŃKONSTRUKCJIPRZEPUSTÓW–CZ.VI.OBLICZENIAHYDRAULICZNEPRZEPUSTÓW.

Genezapowstanianowychnormdoprojektowania

Napodstawieartykułu95TraktatuKomisjiWspólnotEu-ropejskichw 1975r,ustalonoprogramdziałańw zakresiebudownictwa.Ichcelembyłousunięciehandlowychprzeszkódtechnicznychi harmonizacjaspecyfikacji.W ramachtegoprogramudziałańKomisjapodjęłainicja-

tywęutworzeniazbioruzharmonizowanychregułtechnicz-nychdotyczącychprojektowaniakonstrukcji,którepocząt-kowomiałybystanowićalternatywędla regułkrajowych

W ostatnich latach korzystanie z norm europejskich w zakresie projektowania obiektów infrastruktury komunika-cyjnej stało się powszechne. Dotyczy to także konstrukcji przepustów i przejść dla zwierząt zarówno w ciągu dróg kołowych, jak i kolejowych. Duża liczba obecnie projektowanych i wykonywanych nowoczesnych przepustów opiera się na wykorzystywaniu tych nowych norm.

tekst:

prof.UZdrhab.inż.AdAM wysokowski,kierownikZakładuDrógiMostów,UniwersytetZielonogórski

mgrinż.jerzy howis,konstruktor,InfrastrukturaKomunikacyjnaSp.zo.o.,Żmigród

Przepusty w infrastrukturze komunikacyjnej – cz. 13

Projektowanieprzepustówwedługeurokodów.Cz.I.Wprowadzenie

73Marzec – Kwiecień 2013 NowoczesneBudownictwoInżynieryjne


obowiązującychw państwachczłonkowskich,a ostateczniebyjezastąpiły[7].Pokilkunastulatachintensywnychpracw 1989r.Komisja

i państwaczłonkowskiepodjęłydecyzję–napodstawieumowyz CEN–o opublikowaniuwstępnychwersjieurokodów,którew przyszłościmiałybystatusnormeuropejskich.W ramachdalszychpracw 1992r.w Davoszorganizowano

podauspicjamiInternationalAssociationforBridgeStructuralEngineeringkonferencjęspecjalniepoświęconąeurokodompodnazwąEurokody konstrukcyjne(Structural Eurocodes, IABSE Con-ference Davos 1992)[10].Podczasprzedmiotowejkonferencjiwygłoszonoszeregreferatów

dotyczącychprojektowaniaz użyciemnowychnorm,w tymprzy-gotowanoreferatygeneralne,żebywymienićchociażbyważniejszez nichdotycząceposzczególnychgrupplanowanycheurokodów:� Obciążeniadrogowe(EC 1: Traffic Loads on Road Bridges),przy-gotowanyprzezprof.J.-A.Calgaro(Setra–Paryż,Francja)i prof.G.Sedlaceka(RWTH–Aachen,Niemcy);� Obciążeniakolejowe(EC 1: Traffic Loads on Bridges – Rail Traffic Loads), przygotowanyprzezdr.J.E.Spindel(BritishRailwaysBoard,Londyn,WielkaBrytania)i M.A.Tschumi(SwissFederalRailways–Berno,Szwajcaria);� Konstrukcjebetonowe(EC 2: Serviceability and Durability),przy-gotowanyprzezdr.S.Rostama(COWIconsult–Lyngby,Dania);� Konstrukcjestalowe:– EC 3: The New Eurocode for Steel Structures,przygotowanyprzezprof.P.J.Downinga(ImperialCollege–Londyn,WielkaBrytania),

– EC 3: Steel Eurocode for Innovative Structural Engineers,przygotowanyprzezprof.G.Sedlaceka(RWTH–Aachen,Niemcy);

� Konstrukcjezespolone:– EC 4: Composite Structures of Steel and Concrete,przygo-towanyprzezprof.R.P.Johnsona(UniversityofWarwick–Coventry,WielkaBrytania),

– EC 4: Ralationship to Eurocodes 1, 2 and 3,przygotowanyprzezH.Mathieu(Insp.Gen.desPontsetChaussees–Bagneux,Francja);

� Konstrukcjedrewniane(EC 5: Design of Timber Structures),przygotowanyprzezH.J.Larsena(Build.Res. Inst.SBI–Hørsholm,Dania);� Konstrukcjemurowe(EC 6: Stuctural Use of Masonry),przy-gotowanyprzezB.Haseltine’a (Jenkins&Potter–Londyn,WielkaBrytania);� Projektowaniegeotechniczne (EC 7: Geotechnical Code of Practice),przygotowanyprzezN.KrebsaOvensena(DanishGeotechnicalInstitute–Lyngby,Dania);� Projektowanienaterenachsejsmicznych(EC 8: Eurocode Ap-proach to Seismic Design),przygotowanyprzezprof.P.E.Pinto(UniversityofRome–Rzym,Włochy).Zasadysformuowanew wymienionychwyżejprezentacjach

stałysiępodstawądoszerszegoopracowaniaaspektówdoty-czącychprojektowaniakonstrukcjiwedługnowychnorm.Międzyinnymipodczasobradw Davoszałożono,żeprzyjęte

wstępneprojektynormwydawanesąw trzechoficjalnychjęzy-kach(angielskim,francuskim,niemieckim),a następnieprzesy-łanewszystkimkrajomzrzeszonymw CENdozaopiniowania.Pouwzględnieniuwszystkichuwagopracowanewersjedrogą

głosowaniaustanawianesąjakoobowiązującenormyeuropej-

skie.W przypadkuobszernychnorm–z którymimamynajczę-ściejdoczynienia–wymagającychszerokichuzgodnieńw skalimiędzynarodowej,założono,żeichopracowywanieprzebiegadwuetapowo.NajpierwwprowadzasięnormęeuropejskąjakoprenormęoznaczonąsymbolemENVnaokrespróbny,celempraktycznegoprzetestowaniajejprzezwszystkiekrajeczłonkow-skie(najczęściejnaokrestrzechlat).Następnienapodstawieuwagwniesionychw stosunkudoprenormENVw okresieprób-nymzatwierdzanajestostatecznawersjanormeuropejskich(EN).Tymsamymw latach1992–1998opracowanezostałyi opu-

blikowane62prenormyENV.Od1998r.zaczętoprzekształcaćnormyENVw ostateczne

wersjeEN.Poichzatwierdzeniubyłyonesukcesywnieprze-kazywanekrajowyminstytucjomnormalizacyjnym.Większośćeurokodówzostałaopublikowanaw krajachczłonkowskich,najczęściejw językachnarodowych,wrazz załącznikamikrajo-wymiw latach2002–2006.

Zestawienienormdoprojektowaniaz grupyeuro-kodów

Wprowadzenienowychnormdoprojektowaniaw Polscestałosięniezbędne.Przezostatnielatawystepowałaistotnalukaw tejdziedzinie.Wynikałaonaz faktu,żew drugiejde-

Ryc. 1. Schemat przedstawiający ogólną zasadę projektowania według nowych norm


kadzie lat90. i w pierwszejdekadzieXXIw.wprowadzonow naszymkrajuwielenowychnormPN-ENdotyczącychma-teriałów,wyrobówbudowlanych,wykonywaniakonstrukcjiitp.Tymsamymwymaganiadotyczącemateriałów,wyrobów

i wykonawstwaregulowałynowenormy,a procesprojekto-waniaopierałsięnanormachstarych.Naprzykład,normanabeton(PN-EN206-1Wymagania, własności, produkcja i zgod-ność)wprowadziław 2004r.noweklasywytrzymałościowe.Tymsamymodtegoczasuprzyprodukcjibetonunabudowiekorzystasięz klas„C”,a konstrukcjemostowez użyciembetonusąnadalprojektowanena„stare”klasywytrzymałościowe–„B”.Tymsamymnowenormyprojektoweeliminujątegotypuproblemy.

Istotnyjestrównieżaspektprawnydotyczącynieobowiąz-kowościnorm.Dopieroprzywołanieodpowiednichnorm,np.w specyfikacjachtechnicznychprojektu,sprawia,żestająsięonew tymzakresieobligatoryjne.Ilustrujetoautorskischematzamieszczonynarycinie1.Jakwspomnianowewstępie,eurokodydzieląsięnaodpowied-

niegrupytematycznedotycząceprojektowaniakonstrukcji[2,3].Dlazobrazowanianaschemaciezamieszczonymnarycinie2

przedstawionoogólnypodziałnormprojektowychnaodpowied-niegrupytematyczne.Natomiastnarycinie3pokazanowzorcowązawartośćnormy

dostosowaniaw krajachczłonkowskichUniiEuropejskiej[13].

Zakresstosowanianormz grupyeurokodówdopro-jektowaniaprzepustówi przejśćdlazwierząt

Eurokodyobejmująswymzakresemrównieżobiektyinży-nieriikomunikacyjnej.Zakrestematycznygrupeurokodówdotyczącychprojek-

towaniaobiektówinżynieriikomunikacyjnejdlakonstrukcjiprzepustówprzedstawiononarycinie4[26].Natomiastzakrestematycznygrupeurokodówdotyczących

projektowaniaprzejśćdlazwierzątautorzyprzedstawilinarycinienr5[26].Jakwidać,w tymprzypadkuprzedmiotowychkonstrukcji

mamydoczynieniaz większościąpakietównowychnorm.Dlaprzepustówi przejśćdlazwierzątkonstruowanychszcze-

gólniez rurosłonowycho konstrukcjipodatnejważnymele-mentemjestwspółpracaz gruntem[6,17].O zagadnieniachgruntowychtraktujeeurokodgeotechniczny

1997.Eurokodtenskładasięz dwóchczęści:PNEN1997-1Zasady ogólnei PNEN1997-2Badania podłoża gruntowego[8,9,16].NormaPNEN1997w częściZasady ogólnezawieraroz-działydotyczącerównieżprzepustów,z którychważniejszeto:2. Podstawy projektowania geotechnicznego,3. Dane geotechniczne,4. Nadzór robót budowlanych, monitorowanie i utrzymanie,5. Nasypy i zasypki, odwodnienie, ulepszanie i wzmacnianie podłoża6. Fundamenty bezpośrednie,9. Konstrukcje oporowe.W paragrafie3rozdziału5znajdujesięzestawieniecech

odpowiedniegomateriałuktórydotyczyzasypki: „(…)przydoborzemateriałunasypowegonależyuwzględnićnastępu-jącecechy:uziarnienie,wytrzymałośćnakruszenie,zagęsz-czalność,przepuszczalność,plastyczność,wytrzymałośćniżejzalegającegogruntu,zawartośćczęściorganicznych,agresyw-nośćchemiczną,skutkiskażeniaśrodowiska,rozpuszczalność,podatnośćnazmianyobjętości(siłypęczniejące,materiałyzapadowe),wrażliwośćnazamarzanie i niskietemperatury,odpornośćnawietrzenie,wpływurabiania,transportui ukła-dania,możliwośćwystąpieniascementowaniapoułożeniu(np.żużelwielkopiecowy)”.Ponadtow paragrafie4znajdujesięistotnyzapis,że„jeśli

miejscowemateriaływ stanienaturalnymnienadająsiędozastosowania jakomateriałnasypowy,możebyćkoniecznezastosowaniejednegoz niżejwymienionychzabiegów:� dostosowaniewilgotności,� zmieszaniez cementem,wapnemlubinnymimateriałami,� kruszenie,przesiewanielubprzemywanie,� zabezpieczenieodpowiednimmateriałem,

Ryc. 2. Grupy tematyczne dotyczące projektowania według norm europejskich

Ryc. 3. Wzorcowa zawartość eurokodu do stosowania w krajach członkowskich Unii Europejskiej



� ułożeniewarstwdrenujących.”Ponadtow punkcie5.3.3podanodobórmetodukładania

i zagęszczaniazasypki:„Kryteriazagęszczenianależyustalićdlakażdejstrefylub

warstwynasypulubzasypki,w powiązaniuz jegoprzeznacze-niemi z wymaganiamieksploatacyjnymi.

Technologiabudowyi zagęszczaniapowinnabyćdobranaw takisposób,abyzapewnićstatecznośćnasypulubzasypkipodczascałegookresubudowyorazabyniemiałanegatyw-negowpływunarodzimepodłoże.Metodyzagęszczanianasypówlubzasypeknależydobierać

w zależnościodkryteriówzagęszczaniaorazod:

Ryc. 4. Zakres stosowania poszczególnych grup eurokodów dotyczących inżynierii komunikacyjnej na przykładzie konstrukcji przepustu komunikacyjnego

Ryc. 5. Zakres stosowania poszczególnych grup eurokodów dotyczących inżynierii komunikacyjnej na przykładzie konstrukcji dolnego zespolonego przejścia dla zwierząt



*)Stannapaździernik2012r.,**)zewzględunapołożeniegeograficznePolskiEurokod1998niejestprzekazanyprzezPKNdotłumaczenianajęzykpolski,***)brakkrajowegozałącznika


Tab. 1. Wykaz Polskich Norm wprowadzających poszczególne części eurokodów w zakresie inżynierii komunikacyjnej*) **)

Numer i tytuł Polskiej Normy Dataopublikowania

PN-eN 1990:2004 eurokod: Podstawy projektowania konstrukcji 96 s.PN-EN1990:2004/PoprawkaAp1:2004 1s. 2004-10

PN-EN1990:2004/PoprawkaAp2:2010 1s. 2010-03

PN-EN1990:2004/ZmianaA1:2008 26s. 2008-10

PN-EN1990:2004/PoprawkaAC:2008 1s. 2008-12

PN-EN1990:2004/PoprawkaAC:2010 1s. 2010-08

PN-eN 1991 eurokod 1: oddziaływania na konstrukcje razem 708 s.PN-EN1991-1-1:2004-Część1-1:Oddziaływaniaogólne 38s.-Ciężarobjętościowy,ciężarwłasny,obciążeniaużytkowewbudynkach

2004-09

PN-EN1991-1-5:2005-Część1-5:Oddziaływaniaogólne 39s.-Oddziaływaniatermiczne

2005-09

PN-EN1991-1-6:2007-Część1-6Oddziaływaniaogólne 28s.-OddziaływaniapodczaswykonywaniakonstrukcjiPN-EN1991-1-6:2007/PoprawkaAC:2008

2007-11

PN-EN1991-1-7:2006-Część1-7:OddziaływaniaogólneOddziaływaniawyjątkowe 62s.

2008-10

PN-EN1991-2:2007-Część2:Obciążeniaruchomemostów 143s. 2007-05***

PN-eN 1992 eurokod 2: Projektowanie konstrukcji z betonu razem 429 s.PN-EN1992-1-1:2008-Część1-1:Regułyogólneiregułydlabudynków 205s. 2008-09

PN-EN1992-2:2006-Część2:Mostybetonowe:Projektowanieiszczegółowezasady 95s. 2010-03

PN-eN 1993 eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalowych razem 1282 s.PN-EN1993-1-1:2006-Część1-1:Regułyogólneiregułydlabudynków 91s. 2006-06

PN-EN1993-1-3:2008-Część1-3:Regułyogólne-Regułyuzupełniającedlakonstrukcjizkształtownikówiblachprofilowanychnazimno 129s.

2008-08

PN-EN1993-1-5:2008-Część1-5:Blachownice 54s. 2008-07

PN-EN1993-1-6:2007-Część1-6:Wytrzymałośćistatecznośćkonstrukcjipowłokowych 94s. 2009-06

PN-EN1993-1-7:2008-Część1-7:Konstrukcjepłytowe 38s. 2008-11

PN-EN1993-1-8:2006-Część1-8:Projektowaniewęzłów 128s. 2006-12

PN-EN1993-1-9:2007-Część1-9:Zmęczenie 36s. 2007-04

PN-EN1993-1-10:2007-Część1-10:Dobórstalizewzględunaodpornośćnakruchepękanieiciągliwośćmiędzywarstwową 16s.

2007-03

PN-EN1993-1-11:2008-Część1-11:Konstrukcjecięgnowe 35s. 2008-06

PN-EN1993-1-12:2007-Część1-12RegułydodatkowerozszerzającezakresstosowaniaEN1993ogatunkistaliwysokiejwytrzymałościdoS700włącznie 9s. 2008-12

PN-EN1993-2:2006-Część2:Mostystalowe 102s. 2010-03

PN-EN1993-4-2:2007-Część4-2:Zbiorniki 55s. 2009-10

PN-EN1993-4-3:2007-Część4-3:Rurociągi 34s. 2008-11

PN-EN1993-5:2007-Część5:Palowanieigrodze 94s. 2009-07

PN-eN 1994 eurokod 4: Projektowanie konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych razem 304 s.PN-EN1994-1-1:2008-Część1-1:Regułyogólneiregułydlabudynków 111s. 2008-12

PN-EN1994-2:2006-Część2:Regułyogólneiregułydlamostów 90s. 2010-03

PN-eN 1995 eurokod 5: Projektowanie konstrukcji drewnianych razem 221 s.PN-EN1995-1-1:2005-Część1-1:Zasadyogólneizasadydlabudynków 123s. 2010-04

PN-EN1995-2:2007-Część2:Mosty 29s. 2007-03***

PN-eN 1997 eurokod 7: Projektowanie geotechniczne razem 346 s.PN-EN1997-1:2008-Część1:Zasadyogólne 150s. 2008-05

PN-EN1997-2:2005-Część2:Badaniapodłożagruntowego 196s. 2009-05***

PN-eN 1999 eurokod 9: Projektowanie konstrukcji aluminiowych razem 489 s.PN-EN1999-1-1:2007-Część1-1:Regułyogólne 208s. 2011-10

PN-EN1999-1-4:2007-Część1-4:Obudowazblachprofilowanychnazimno 62s. 2012-05

PN-EN1999-1-5:2007-Część1-5:Konstrukcjepowłokowe(oryg.) 65s. 2010-05

� pochodzenia i rodzajumate-riału,� metodyukładania,� wilgotnościw czasiewbudo-wywania i jej ewentualnychzmian,� początkoweji końcowejmiąż-szościwarstw,� lokalnychwarunkówklimatycz-nych,� jednorodnościzagęszczenia,� rodzajupodłoża.W celuopracowaniawłaściwej

metodyzagęszczaniazalecasięprzeprowadzićpróbnezagęszcze-nienadanymterenie,z wykorzy-staniemprzewidzianegomateriałudowbudowaniai sprzętudoza-gęszczania.Pozwolitonaopra-cowanieproceduryzagęszczania(sposóbwbudowywania,sprzętzagęszczający,grubośćwarstw,liczbaprzejśćsprzętu,dobranieodpowiedniego rodzaju trans-portui ilościwodydonawilgaca-nia).Próbnezagęszczeniemożetakżeposłużyćdoustaleniakry-teriówkontroli”.Eurokodtentraktujerównież

o sprawdzaniu zasypki, i tak:„dobadaniazagęszczeniazalecasięstosowaćjednąz poniższychmetod:� pomiarygęstościobjętościowejszkieletugruntowego,a jeśliprojekt tego wymaga takżepomiarywilgotności,� pomiarytakichwłaściwości,jaknp.opórprzysondowaniulubsztywność.Takiepomiarymogąbyćnie-

wystarczającedookreślenia,czyosiągniętowłaściwezagęszczeniew gruntachspoistych.Zalecasięokreślenieminimal-

nejgęstościnasypulubzasypki,np. za pomocą procentowegowskaźnikaProctoraorazspraw-dzeniejejnamiejscurobót.Polowąkontrolęzagęszczenia

(patrzEN1997-2)możnawyko-naćzapomocą:� sprawdzenia,czyzagęszczeniebyło wykonywane zgodniez technologiąopartąnawyni-kachbadańz poletkadoświad-czalnego lub z porównywal-negodoświadczenia,


� sprawdzenia,żeosiadaniewywołaneprzezdodatkoweprzej-ścieurządzeniazagęszczającegojestrównelubmniejszeodokreślonejwartości,� próbnychobciążeńpłytą,� metodsejsmicznychlubdynamicznych.Należytuwyraźniepodkreślić,żenowenormy,pomimo

ichszerokiegozakresu,nieobejmująwszystkichelementówinżynieriikomunikacyjnej.Widaćtochociażbyz faktuzakresupakietów,naktórymskupiająsięomawianenormy.Poszczególnepakietyeurokodówskupiająsię jedyniena

poniżejpodanychrodzajachkonstrukcji:� Pakiet1.Konstrukcjebudynkówi obiektówinżynierskich(z wyjątkiemmostów,silosów,zbiornikówi rurociągów,gródz,belekpodsuwnicowychorazwieżi masztów).� Pakiet2.Mosty,� Pakiet3.Silosy,zbiornikii rurociągi,� Pakiet4.Grodze,� Pakiet5.Belkipodsuwnicowe,� Pakiet6.Wieżei maszty.Wyraźniebrakujetutajelementówinfrastrukturypodziemnej.

Ponadtonieobejmująoneszerokojużstosowanychmateria-łównowoczesnych,takichjaknp.tworzywasztuczne,materiałykompozytowe,włóknawęgloweitp.Wydajesięnieuniknione,żew przyszłościbędziemusiałapowstaćspecjalna,kolejnaczęśćobejmującawspomnianezagadnienia,podobniejakstworzonododatkowyeurokodEN1990,o którymprzezwielelatodpo-czątkupowstawaniacałegopakietuprzepisówniebyłomowy[10].

Wdrażanieeurokodóww inżynieriikomunikacyjnej

Zgodniez ustaleniamikrajówczłonkowskich–coznajdujerównieżodzwierciedleniew zapisachzawartychw preambułachdowszystkichczęścieurokodów–zyskałyonestatusnormykrajowejprzezopublikowanieidentycznegotekstulubprzezuznanie.Krajowenormy,którebyłysprzecznez danąnowąnormązostaływycofanew marcu2010r. Dotyczytowszyst-kichczęścinowychnormprojektowych[20,21,22,23,24].Polskabyław trudniejszejsytuacjiw zakresieprzedmiotowej

normalizacjiw stosunkudoinnychkrajówunijnychz uwaginapóźnyakcesdoUniiEuropejskiejorazdużowiększeróżnicew tradycjachnormalizacyjnych.Tymsamymkrajoweśrodowiskoinżynierskieczekałoi czeka

wielepracy,gdyżwieleeurokodóww tymzakresie(z grupy58)nie jest jeszczedochwiliobecnejw pełniwdrożonychw praktyceinżynierskiej.W przypadkueurokodówdotyczącychinżynieriikomunika-

cyjnejjestpodobnie,a w niektórychprzypadkachwystępująjeszczewiększeopóźnienia.W tabeli1autorzyzestawiliaktualnywykazpolskichnorm

wprowadzającychposzczególneczęścieurokodów[3,27]w in-żynieriikomunikacyjnej.Jakwidaćz powyższegozestawienia,większośćz przed-

miotowychnormjestjużdostępnaw językupolskim.Wyjątekstanowinormadotyczącaprojektowaniakonstrukcjinatere-nachsejsmicznychPN-EN1998,któraniepoddanazostałatłumaczeniuz uwaginageograficznepołożenienaszegokraju.Wiedzaz zakresueurokodówpowinnabyćrównieżjaknajszerzej

upowszechnianam.in.poprzezpodręcznikii książki,czegopozy-tywnymprzykłademmogąbyćchociażbyprace[14,15,25].Zda-niemautorów,pozycjitychpowinnobyćnarynkuznaczniewięcej.

Z uwaginafaktobszernościprzedmiotowychzagadnień,a takżewielenowychelementóww stosunkudowarunkówkrajowychichwprowadzeniewymagaw dalszymciąguszerokozakrojonegoprocesuszkoleniowego.Szkoleniatepowinnydotyczyćzarównozagadnieńogólnych,jaki zagadnieńszcze-gółowychdotyczącychróżnychgrupeurokodóworazichpo-szczególnychczęści.Szkoleniatakiesięodbywają,alezdaniemautorówjestichw dalszymciąguzamało,biorącpoduwagęogromnyzakrestematyczny.Wychodzącnaprzeciwtympotrzebom,zorganizowanocykl

szkoleńrównieżz zakresuproblematykininiejszegoartykułuz inicjatywyi zudziałemautorów.Odbyłosięonow marcu2009r.w Żmigrodzie.Przedmiotoweszkoleniespotkałosięz dużymzainteresowaniemśrodowiskainżynierskiego.W szko-leniutymwzięłoudziałponad100specjalistówz całejPolski,z którychzdecydowanawiększośćreprezentowałabiurapro-jektów.Wśróduczestnikówznaleźlisięrównieżreprezentanciinwestorów,wykonawcówi światanauki.W trakciepierwszegospotkania,omówionosprawyogólne

eurokodów,w tymm.in.:� Genezai historiaeurokodów,� Obecnystanprawnyeurokodóww Polsce,� Zakresi układtematycznyeurokodów,� Omówienieeurokodówz zakresumostownictwa,� Stanprocesuwdrożenia,� Przykładobliczeńkonstrukcjimostowejz wykorzystaniemeurokodów.Zgodniez programemzorganizowanosesjędyskusyjnąpopro-

wadzonąprzezmoderatoróww osobachprzedstawicielinauki,inwestorów,projektantów,wykonawcówi organizacjitechnicz-nych.Ożywiona,otwartadyskusjaw czasieszkoleńrozwiaławielewątpliwościtechnicznychi organizacyjnychzwiązanychz tąszerokąproblematyką–choćniedokońca.Wieleczasuw trakciedyskusjipoświęconorównieżzagadnieniomeurokodównatlepolskiegoprawabudowlanego.Uczestnicyszkoleńotrzy-malimateriałyszkoleniowe[11]orazodpowiedniecertyfikaty.Przeprowadzoneszkoleniewykazałopotrzebędużejliczbytegotypuspotkańz uwaginabardzowielekwestiidowyjaśnienia,cozostałopodkreślaneprzezwiększośćuczestników.Pozytywnymprzykładempodjętychdziałańmożebyćrów-

nieżinicjatywaniektórychIzbInżynierówBudownictwa,któretakżepodjęłysięprzeprowadzaniaszkoleńw tymzakresie.Jakjużwspomniano,tematykatajestbardzoszerokai wy-

magawymianypoglądówi doświadczeńnaprzedmiotowytemat.W związkuz tymkoniecznajestorganizacjarównieżkonferencjiz tejdziedziny,czegopierwszepozytywneprzykładymająobecniemiejsce.Tematykatabyłajużm.in.przedmiotemkilkureferatówna

organizowanychcyklicznieŚwiątecznychDrogowo-MostowychŻmigrodzkichKonferencjachNaukowo-TechnicznychPrzepusty i przejścia dla zwierząt w infrastrukturze komunikacyjnej,a naplanowanejkolejnej jejedycjiw grudniubr.zaplanowanospecjalnąsesjępoświęconąwyłącznietejtematyce.Zdaniemautorówdobrymkierunkiembyłobyprzygotowanie

i upowszechnienieprzykładówprzeprowadzaniaprocedurpro-jektowychdlaróżnychgrupkonstrukcjibudowlanych.Dotyczytorównieżprzedmiotowychkonstrukcji,tj.przepustówi przejśćdlazwierząt.Powinnybyćone,poweryfikacjiśrodowiskainży-nierskiegoprzedmiotemszerokoupowszechnianychpublikacji.



podsumowanieJak jużwspomnianow niniejszymatykule,dlaobliczenia

poszczególnychelementówkonstrukcjiprzepustówbądźteżprzejśćdlazwierzątmożnaposłużyćsięodpowiedniminormamiprojektowymiz grupyeurokodów.Zasadyogólnetychobliczeńpodanesą,jakogólniewiadomo,

w normie Podstawy projektowania konstrukcji,noszącejsymbolPN-EN1990.Definiowanieobciążeńwykonujesięz użyciemnormyOddziaływania na konstrukcjeo symboluPN-EN1991.Natomiastw przypadkuelementówkonstrukcjiorazkon-

strukcjiwyposażeniaprzepustówbądźteżprzejśćdlazwierzątnależyposługiwaćsięodpowiedniminormamiw zależnościodzastosowanychmateriałówkonstrukcyjnych(np.beton–PN-EN1992,stal–PN-EN1993,konstrukcjemurowe–PN-EN1996,konstrukcjez aluminium–PN-EN1999).Przedmiotowaproblematykazostanieomówionaw kolejnychartykułachz przedmiotowegocyklu.TYMSAMYMTRADYCYJNIEZAPRASZAMYDOZAPOZNANIASIĘZ NASTĘPNYMARTYKUŁEM,KTÓRYZOSTANIEZAMIESZCZONYW KOLEJNYMNUMERZE„NOWOCZESNEGOBUDOWNICTWAINŻYNIERYJNEGO”,A DOTYCZYŁBĘDZIE–JAKWSPOMNIANO–OMAWIANEJTEMATYKI,TJ.NORMEUROPEJSKICH–EURO-KODÓW.

Literatura

[1]BiegusA.:Zarządzanie niezawodnością konstrukcji w ujęciu Eurokodów.„PrzeglądBudowlany”2012,nr5.

[2]CalgaroJ.A.:The design of bridges with the EN Eurocodes.WorkshopBuildingtheFutureintheEuro-MediterraneanArea.Varese(Włochy),27–29listopada2006r.

[3]CiołekW.:Eurokody ante portas. „InżynierBudownictwa”2009,cz.1,nr3;cz.2,nr4;cz.3,nr5;2010,cz.4,nr12.

[4]DickampM.J.,KampenR.,PeckM.,PickhardtR.,Richter T.:Katalog elementów budowlanych. Poradnik projektowania na trwałość według norm nowej generacji. WydawnictwaNaukowo-Techniczne.Warszawa2007.

[5]GwóźdźM.:Elementy bezpieczeństwa mostów stalowych projektowanych według PN-EN 1990.„DrogiLądowe,Po-wietrzne,Wodne”2009,nr7–8.

[6]JasińskiW.,ŁęgoszA.,NowakA.,Pryga-SzulcA.,Wyso-kowskiA.:Zalecenia projektowe i technologiczne dla podatnych drogowych konstrukcji inżynierskich z tworzyw sztucznych.GDDKiA–IBDiM.Żmigród2006.

[7]JezierskiH.:Eurokody w infrastrukturze.„Infrastruktura”2009,nr7–8.

[8]KłosińskiB.,RychlewskiP.:Charakterystyka nowych europe-jskich norm geotechnicznych.XXIVWPPK.Wisła2009.

[9]KłosińskiB.,PieczyrakJ.:Norma EN 1997 Eurokod 7 Projek-towanie Geotechniczne.MaterialyXVKrajowejKonferencjiMechanikiGruntów i InżynieriiGeotechnicznej.PolskiKomitetGeotechniki,KatedraGeotechnikiUniwersytetuTechnologiczno-Przyrodniczego.Bydgoszcz,lipiec2009.

[10]Structural Eurocodes. IABSEConference,Davos,September1992.“IABSEReports”1992,Vol.65.

[11]MateriałyszkolenioweEurokody w mostownictwie I.Infra-strukturaKomunikacyjnaSp.z o.o.,Żmigród. Żmigród–Ra-wicz,marzec2009.

[12]OpiłkaJ.:Pociągający wdzięk obowiązującej Polskiej Normy.„InżynierBudownictwa”2007,nr2.

[13]PawlikowskiJ.,CieślaJ.:Eurokody konstrukcyjne.„Wiado-mościIPB”2004,nr4.

[14]Eurokod 2.Podręczny skrót dla projektantów konstrukcji żelbe-towych. Red.A.Ajdukiewicz.StowarzyszenieProducentówCementu.Kraków2009.

[15]Podstawy projektowania konstrukcji żelbetowych i sprężonych według Eurokodu 2.DolnośląskieWydawnictwoEdukacyjne.Wrocław2006.

[16]PKN(PolskiKomitetNormalizacyjny),PolskaNorma–Ak-tualnie obowiązujący zestaw eurokodów z zakresu konstrukcji inżynierskich.

[17]RowińskaW.,WysokowskiA.,PrygaA.:Zalecenia projek-towe i technologiczne dla podatnych konstrukcji inżynierskich z blach falistych. GDDKiA–IBDiM.Żmigród2004.

[18]StarosolskiW.:Ewolucja zaleceń konstrukcyjnych w polskich normach projektowania konstrukcji żelbetowych.„PrzeglądBudowlany”2009,cz.1,nr1;cz.2,nr2.

[19]WysokowskiA.,HowisJ.:Przepusty w infrastrukturze ko-munikacyjnej–cz.1.Artykuł wprowadzający.„NowoczesneBudownictwoInżynieryjne”2008,nr2(17),s.52–56;cz.2.Aspekty prawne projektowania, budowy i utrzymania przepustów,nr3(18),s.68–73;cz.3.Przepusty tradycyjne,nr4(19),s.54–59;cz.4.Przepusty nowoczesne,nr5(21),s.84–88;cz.5.Przepusty jako przejścia dla zwierząt,2009,nr1(22),s.70–75;cz.6.Materiały do budowy przepustów –cz.I,nr3(24),s.99–104;cz.II,nr5(26),s.36–43;cz.7.Metody obli-czeń konstrukcji przepustów –cz.I Ogólne zasady obliczeń,2010,nr2(29),s.88–95;cz.IITradycyjne metody obliczeń,2010,nr3(30),s.96–103;cz.IIINowe metody obliczeń,2010,nr5(32),s.72–81,cz.IVObliczenia przepustów Metodą Elementów Skończonych –MES,2011,nr3(36),s.54–57.Cz.VPrzykłady obliczeń konstrukcji przepustów,2011,nr6(39),s.88–94;cz.VIObliczenia hydrauliczne przepustów,2012,nr6(45),s.60–65.

[20]WysokowskiA.,Howis.J.:Uwagi na temat wdrażania euro-kodów do praktyki projektowej konstrukcji mostów z drewna.KonferencjaInnowacjew EuropejskimBudownictwieKon-strukcyjnym.Powrótdonatury,ekologia,nowoczesność.Schmees&Lühn.Szczawno-Zdrój2010.

[21]WysokowskiA.,Howis.J.:Zakres eurokodów w inżynierii komu-nikacyjnej.„Geoinżynieria.Drogi,Mosty,Tunele”2009,nr4.

[22]WysokowskiA.,Howis.J.:Zakres eurokodów a inżynieria komunikacyjna.Materiały IIOgólnopolskiejKonferencjiNaukowo-TechnicznejInfraeko2009–InfrastrukturaKo-munalnaa RozwójZrównoważonyTerenówZurbanizo-wanych.KatedraInfrastrukturyi EkorozwojuPolitechnikiRzeszowskiej.Niepołomice,czerwiec2009.

[23]WysokowskiA.,Howis.J.:Zakres eurokodów w infrastruk-turze komunikacyjnej.„MateriałyBudowlane”2009,nr4.

[24]WysokowskiA.,Howis.J.:Konstruowanie kładek dla pieszych z drewna klejonego wg eurokodów.„MateriałyBudowlane”2009,nr7.

[25]ZobelH.,AlkhafajiT.:Mosty drewniane – konstrukcje prze-łomu XX i XXI wieku.WKŁ.Warszawa2006.

[26] Katalog konstrukcji przepustów i przejść dla zwierząt w infra-strukturze komunikacyjnej firmy Hobas.RaportnrR/01708/W.InfrastrukturaKomunikacyjnaSp.z o.o.,Żmigród,czerwiec2008r.

[27]MateriałynastronieWWWInstytutuTechnikiBudowlanejw Warszawie.


Ostatnie cztery konferencje były poświę-cone konstrukcjom przepustów i przejść dla zwierząt w budownictwie drogowym i kolejowym. Prezentowana w czasie tych spotkań tematyka nieodmiennie spo-tykała się z dużym zainteresowaniem, a w ostatniej konferencji w 2011 r. wzięło udział ponad 120 specjalistów z branży (przedstawicieli inwestorów, projektantów, wykonawców oraz administracji, w tym samorządowej).

Poprzednia edycja konferencji umożliwiła szeroką i swobodną wymianę doświadczeń na temat przepustów i przejść dla zwierząt pomiędzy jej uczestnikami. Dyskusja ta po-zwoliła również na omówienie kierunków dalszego rozwoju przedmiotowej proble-matyki. Na zakończenie organizatorzy wraz z uczestnikami jednoznacznie stwierdzili, że część zagadnień nie została wyczerpana. W szczególnej mierze dotyczyło to aspek-tów związanych z przejściami dla zwierząt.

Wszyscy zabierający głos w dyskusji pod-kreślali, jak ważną sprawą jest połączenie trwałości obiektów z wymogami ekologii. W zakresie projektowania tych konstrukcji dyskutanci poruszyli ważny problem braku jednoznaczności w zakresie przepisów i nor-malizacji, jak i trudności w uzgadnianiu do-kumentacji.

Przepusty i przejścia dla zwierząt są istotne z uwagi na realizowane i planowane

inwestycje w zakresie infrastruktury komu-nikacyjnej oraz sukcesywne podnoszenie standardów jej utrzymania. Jak wielokrot-nie podkreślał organizator konferencji, prof. UZ dr hab. Adam Wysokowski, przepusty w ciągach komunikacyjnych są jak „młodsi, mniejsi, a przez to słabsi bracia mostów”. Dlatego też najprawdopodobniej z tego powodu poświęca się tym obiektom mniej uwagi. Wystarczy porównać liczbę publi-kacji, które ukazują się na temat mostów, z liczbą materiałów poświęconych przepu-stom i przejściom dla zwierząt. Na tej pod-stawie można zauważyć, że istnieje luka informacyjna w tym zakresie.

Organizatorzy proponują, aby w czasie obrad tegorocznego spotkania omówić m.in. następujące aktualne zagadnienia z zakresu dróg kołowych i linii kolejowych:• zagadnienia teoretyczne, metody obli-

czeń i badania przepustów,• zagadnienia materiałowe i wykonaw-

stwo, w tym coraz częściej stosowane technologie bezwykopowe,

• problem napraw, rekonstrukcji, wzmac-niania i utrzymania przepustów,

• przejścia dla zwierząt w kontekście eko-logii (projektowanie, budowa, wyposaże-nie, monitorowanie, wytyczne i aspekty prawne),

• stan wdrożenia Eurokodów dla konstruk-cji przepustów i przejść dla zwierząt,

w tym dla konstrukcji gruntowo-powło-kowych,

• sposoby prowadzenia inwestycji, w tym procedury projektuj i buduj.Odbędzie się również specjalna Sesja

Dyskusyjna pozwalająca na swobodną wymianę myśli i doświadczeń oraz pre-zentację proponowanych, przyszłościo-wych rozwiązań na temat przedmiotowej problematyki.

Tak więc już teraz zapraszamy na kolejne, tradycyjne świąteczne spotkanie specjali-stów z zakresu dróg i mostów w Żmigrodzie, 11–12 grudnia 2013 r.

Szczegółowe informacje będą sukcesyw-nie podawane na stronie internetowej or-ganizatorów (adresy podane poniżej) oraz w branżowej prasie technicznej.

Organizatorzy wyrażają nadzieję, że tego-roczna konferencja zgromadzi – podobnie jak poprzednie – liczne grono specjalistów, a jej wyniki będą równie owocne.

Komitet OrganizacyjnyInfrastruktura KomunikacyjnaBadania – Szkolenia – Konsulting Sp. z o.o.ul. Poznańska 8, 55-140 Żmigródtel. i fax: 71 385 31 00 kom. 603 97 44 17 e-mail: [email protected]

Już od 1999 r. w Żmigrodzie w okresie Świąt Bożego Narodzenia organizowane są kon-ferencje naukowo-techniczne o tematyce drogowo-mostowej. Tradycyjnie dotyczą one aktualnych zagadnień z zakresu szeroko rozumianej infrastruktury komunikacyjnej. Konferencje odbywają się co dwa lata. Miło poinformować, że w tym roku będzie kolejne spotkanie z tego cyklu, zaplanowane na 11–12 grudnia (środa – czwartek).

XII Świąteczna Drogowo-Mostowa Żmigrodzka Konferencja Naukowo-Techniczna

11–12 grudnia 2013INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA

Żmigród

www.nbi.com.pl /tagi-przepusty

DROGI • GEOIN˚YNIERIA • GEOTECHNIKA • HYDROTECHNIKA • IN˚YNIERIA BEZWYKOPOWA • IN˚YNIERIA ÂRODOWISKA • MOSTY • PRZEPUSTY • TUNELE

0d 8 lat o inżynierii piszemy z pasją!

PRZEPUSTY I PRZEJŚCIA DLA ZWIERZĄT w infrastrukturze komunikacyjnej

Documents

Projektowanie przepustów według eurokodówyadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-7a33a173-3d... · konstrukcji budowlanych, w tym szeroko rozumianych konstrukcji