PROMOCJA SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI

BIZNESU WŚRÓD MŚP

Lada Bauer

Katerina Bozhinova

Michał Malinowski

Kristina Maunaga

Natalia Walczak

Toruń, lipiec 2013

2

ORGANIZER

Sendzimir Foundation

BUSINESS PARTNER

SPONSOR

National Fund for Environmental Protection and Water Management

PARTNER

City of Toruń

Poniższy raport został przygotowany przez uczestników

Akademii Letniej “Wyzwania zrównoważonego rozwoju

w Polsce, Toruń 2013”, w ramach projektu

„Zrównoważony rozwój biznesu”.

3

Spis treści

1. Wstęp .............................................................................................................................................. 4

2. Definicja społecznej odpowiedzialności biznesu oraz jej korzyści dla MŚP .................................... 5

3. Stan obecny oraz wyzwania dla MŚP .............................................................................................. 7

4. Nasze propozycje ............................................................................................................................. 9

4.1. Ankieta ..................................................................................................................................... 9

4.2. Publikacje poświęcone CSR ..................................................................................................... 9

4.3. Strona internetowa z bazą dobrych praktyk ......................................................................... 10

4.4. Konkursy i odznaczenia ......................................................................................................... 10

4.5. Proponowanie właścicielom MŚP podzielenia się swoim doświadczeniem ......................... 10

4.6. Włączanie informacji dot. CSR do szkoleń i warsztatów poświęconych pokrewnej tematyc10

4.7. Misje gospodarcze do przedsiębiorstw aktywnych w dziedzinie CSR ................................... 11

4.8. Oferowanie wsparcia dla firm zainteresowanych CSR .......................................................... 11

4.9. Priorytety dla firm aktywnych w sferze CSR .......................................................................... 11

5. Dobre przykłady w promowaniu CSR pośród MŚP ........................................................................ 12

5.1. Rada ds. CSR w województwie śląskim ................................................................................. 12

5.2. People and Profit w Danii ...................................................................................................... 12

5.3. Ulga podatkowa dla inwestorów w Wielkiej Brytanii............................................................ 13

5.4. Kredyty eksportowe w Szwecji .............................................................................................. 13

5.5. Centrum Wiedzy i Informacji o CSR w Holandii ..................................................................... 14

6. Podsumowanie .............................................................................................................................. 15

Spis źródeł ............................................................................................................................................. 16

4

1. Wstęp

Poniższy raport jest efektem projektu „Zrównoważony rozwój biznesu” zrealizowanego podczas

Akademii Letniej „Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Polsce w 2013”, zorganizowanej przez

Fundację Sendzimira. Celem raportu jest usprawnienie promocji społecznej odpowiedzialności

biznesu (CSR – ang. corporate social responsibility) wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), a

jego adresatem – Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Międzynarodowa

grupa uczestników Akademii Letniej, posiadających zróżnicowane doświadczenia, podjęła próbę

analizy bieżącej sytuacji dotyczącej promocji CSR wśród MŚP w województwie kujawsko-pomorskim

oraz przedstawienia propozycji nowych rozwiązań w tym zakresie. Wszystkie pomysły zostały

rozwinięte na podstawie informacji zdobytych podczas spotkania z przedstawicielami Urzędu

Marszałkowskiego, materiałów dostępnych online oraz wewnętrznych dyskusji pomiędzy

uczestnikami Akademii Letniej.

Najważniejszym zidentyfikowanym przez nas problemem okazał się brak zainteresowania

wdrażaniem działań CSR przez MŚP. Niektóre z nich są świadome istnienia tego pojęcia, jednakże nie

są chętne, aby wprowadzić jego założenia w życie. Z drugiej strony, inne przedsiębiorstwa podejmują

pewne działania, nie wiedząc, że można je zakwalifikować jako społeczną odpowiedzialność. W

poniższym raporcie zawarliśmy szereg propozycji, które naszym zdaniem mogą okazać się pomocne

w rozwiązaniu tej kwestii. Opracowanie zawiera ponadto wyjaśnienie pojęcia CSR, listę korzyści, jakie

koncepcja ta może przynieść MŚP, ocenę obecnej sytuacji oraz wyzwań, przed którymi stoi Urząd

Marszałkowski w kwestii promocji społecznej odpowiedzialności. Główna część raportu jest

poświęcona sugerowanym rozwiązaniom (takim jak seminaria, badania ankietowe czy wsparcie

prawne) wskazującym, jak postępować z brakiem wiedzy na temat CSR oraz jak go upowszechniać. Są

one zilustrowane przykładami dobrych praktyk z tego zakresu.

5

2. Definicja społecznej odpowiedzialności biznesu oraz jej korzyści dla MŚP

Społeczna odpowiedzialność biznesu (określana także jako odpowiedzialny biznes, zrównoważony

biznes, społeczna odpowiedzialność, odpowiedzialność korporacyjna itp.) według definicji

wypracowanej przez Komisję Europejską może być rozumiana jako „odpowiedzialność

przedsiębiorstw za ich wpływ na społeczeństwo”.1 W innym wyjaśnieniu tej koncepcji, stworzonym

przez Światową Radę Biznesu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (World Business Council for

Sustainable Development), podkreślono, iż CSR jest „ciągłym zobowiązaniem do wnoszenia wkładu w

rozwój gospodarczy, z jednoczesnym polepszaniem jakości życia pracowników i ich rodzin, jak i

lokalnej społeczności i całego społeczeństwa.”2 Dlatego też przedsiębiorstwa powinny postrzegać CSR

jako część wspólnej wizji, a nie jako przypadkowe działania filantropijne. Oprócz tego, należy

podkreślić, że w przeciwieństwie do zwykłego przestrzegania prawa, CSR jest oparty na

dobrowolnych działaniach.

Wymaga to zatem od przedstawicieli biznesu włączenia zagadnień dotyczących społeczeństwa,

środowiska, etyki, praw człowieka i konsumenta do swojej podstawowej działalności i strategii, w

ścisłej współpracy ze swoimi interesariuszami. Oczywiście, nie wszystkie z wymienionych powyżej

aspektów będą miały takie samo znaczenie dla każdego przedsiębiorstwa, jednakże powinny one być

wzięte pod uwagę podczas oceny jego wpływu na otoczenie.

Społeczna odpowiedzialność jest obecnie postrzegana jako przynależna raczej do świata dużych

korporacji. To głównie one tworzą strategie CSR i raporty poświęcone swojej działalności w tym

zakresie. Niemniej jednak, także małe i średnie przedsiębiorstwa mogą potraktować takie działania

jako przydatne narzędzie do poprawy swojej konkurencyjności.

MŚP są co do zasady od początku blisko lokalnych społeczności. To ułatwia wprowadzenie działań

CSR, gdyż takie przedsiębiorstwa są świadome miejscowych problemów, co pozwala na

wprowadzenie lepiej dopasowanych rozwiązań. Ich rozmiar umożliwia im także podejmowanie

szybszych i bardziej elastycznych decyzji, dzięki czemu proces wprowadzania działań CSR i ich

modyfikacji jest ułatwiony. Oprócz tego, prowadzenie działalności na lokalnym rynku oznacza bycie

bliżej potencjalnych konsumentów. Oznacza to, że wiadomości o aktywności przedsiębiorstwa

rozprzestrzeniają się pośród nich szybciej – bardzo często na zasadzie „z ust do ust”, jednak często

także jako publikacje w lokalnych mediach. Z tego też względu działania CSR są sposobem na reklamę

przedsiębiorstwa, przy jednoczesnej redukcji kosztów marketingowych, jak i na wyróżnienie się

spośród swoich konkurentów.

Kolejnym pożytkiem z prowadzenia działań CSR jest dla MŚP również poprawa reputacji pośród

innych przedsiębiorców, co może prowadzić do lepszych możliwości biznesowych, dotyczących np.

łańcucha dostaw. Jest to spowodowane tym, iż przedsiębiorstwa świadome społecznie mogą

przyciągać uwagę innych, które podzielają ich wartości. W efekcie pozwala to na większe zaufanie

1 A renewed EU strategy 2011-14 for Corporate Social Responsibility, COM(2011) 681, http://eur-

lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0681:FIN:EN:PDF 2 World Business Council for Sustainable Development, Corporate Social Responsibility, http://www.wbcsd.org/work-

program/business-role/previous-work/corporate-social-responsibility.aspx

6

między nimi. Ten aspekt może być szczególnie ważny dla firm chcących poszerzać swoją działalność

także na polu międzynarodowym.

Inną korzyścią z CSR, z której mogą skorzystać zarówno duże korporacje jak i MŚP, jest zmniejszenie

kosztów działalności z uwagi na poprawę efektywności zarządzania produkcją. Może to być wynikiem

takich działań jak np. ograniczenie zużycia wody, wprowadzenie energooszczędnego sprzętu czy też

recykling wytwarzanych odpadów.

Działania społecznie odpowiedzialne dotyczące wspierania pracowników i poprawy warunków pracy

pozwalają z kolei na polepszenie ich satysfakcji, pomysłowości oraz lojalności wobec

przedsiębiorstwa. Jednocześnie, jako że pracownicy MŚP są zwykle członkami lokalnej społeczności,

takie dobre praktyki są zazwyczaj bardziej widoczne, co również prowadzi do poprawy reputacji

firmy. Jest to z kolei ważny czynnik w budowaniu zaufania konsumentów, a w efekcie – ich lojalności

wobec przedsiębiorstwa.

Więcej informacji poświęconych zagadnieniu korzyści, jakie CSR przynosi dla MŚP, znajduje się na

poniższych stronach:

Portal Innowacji, Społeczna odpowiedzialność MŚP

(http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86197.asp?soid=6B1E407E9C244734B752DDF9DCBE7F

C9)

European Commission, Tips and Tricks for Advisors, CSR for SME's

(http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/files/csr-sme/tips-tricks-csr-

sme-advisors_en.pdf)

Mandl, I., Dorr, A., CSR and Competitiveness European SMEs’ Good Practice - Consolidated

European Report, Austrian Institute for SME Research, Vienna 2007

(http://www.kmuforschung.ac.at/de/Projekte/CSR/European%20Report.pdf)

7

3. Stan obecny oraz wyzwania dla MŚP

W 2011 roku Polska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości (PARP), rozpoczęła projekt „Zwiększenie

konkurencyjności regionów poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR)”, którego celem jest

podniesienie poziomu znajomości pojęcia CSR i wiedzy na jego temat pośród przedstawicieli Urzędów

Marszałkowskich, Centrów Obsługi Inwestorów i Eksporterów oraz MŚP. Jest to ogólnopolski projekt,

oparty na programie współpracy polsko-szwajcarskiej, składający się z trzech etapów. Pierwszy z nich

składał się z działań edukacyjnych i informacyjno-promocyjnych, natomiast drugim jest konkurs dla

MŚP na wsparcie projektów dotyczących wdrażania działań CSR. Ostatni element, który zostanie

rozpoczęty po rozdysponowaniu wszystkich środków dostępnych w etapie 2., będzie poświęcony

promocji dobrych praktyk oraz wyników projektu, a także jego ocenie.3

W celu opisania bieżącej sytuacji, zwłaszcza zainteresowania powyższym projektem oraz wdrażaniem

CSR, wykorzystamy następujące wskaźniki, które są oparte na informacjach uzyskanych od

przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego:

Liczba przedstawicieli MŚP, którzy wzięli udział w szkoleniach i spotkaniach informacyjnych

W szkoleniach przeprowadzonych w ramach pierwszego etapu projektu PARP-u udział wzięło 35

przedstawicieli MŚP, co można uznać za bardzo niską liczbę w porównaniu do oczekiwań. Idealnym

stanem w powyższej sytuacji byłby udział w wydarzeniu wszystkich zaproszonych osób. Obecnie

wskaźnik uczestnictwa pokazuje, iż zainteresowanie tematyką CSR, a nawet świadomość jej istnienia,

jest niska. Mała liczba chętnych może być także spowodowana niedostateczną promocją spotkań.

Liczba złożonych wniosków w projekcie przeprowadzanym przez PARP

Liczbę wniosków pochodzących z województwa Kujawsko-Pomorskiego można uznać za niską – do

organizatorów wpłynęły trzy aplikacje (z 108 złożonych w całej Polsce)

Liczba niewykorzystanych środków, które są w dalszym ciągu dostępne

Całkowita kwota wsparcia w ramach wspomnianego konkursu wynosi 9,7 mln złotych dla wszystkich

regionów, jednakże już na obecnym etapie rozpatrywania wniosków o dofinansowanie wiadomo, że

nie wszystkie fundusze zostaną rozdysponowane. Idealnym stanem będzie całkowite wykorzystanie

środków, co prawdopodobnie zostanie osiągnięte dzięki planowanej dodatkowej turze przyjmowania

wniosków.

Przyjęte przez nas wskaźniki pokazują, iż bieżący poziom świadomości dotyczącej CSR, a także chęć

włączenia tej koncepcji do własnej działalności są bardzo niskie. W przyszłości, bez wprowadzenia

akcji promocyjnej, sytuacja najprawdopodobniej pozostanie na takim samym poziomie.

Podczas omawianego projektu Urząd Marszałkowski współpracuje z PARP nad promocją CSR w

województwie. Z uwagi na to, że Urząd wspiera lokalne przedsiębiorstwa i przyciąga inwestorów

spoza regionu, odgrywa on znaczącą role w zachęcaniu MŚP do wdrożenia działań CSR. W przyszłości

może on się zderzyć z licznymi wyzwaniami, z których jednymi z większych są:

3 Polish Agency for Enterprise Development, Swiss-Polish Cooperation Programme, http://en.parp.gov.pl/index/index/2016

8

Brak świadomości: niektóre z MŚP nie są zaznajomione z założeniami związanymi z pojęciem

CSR z uwagi na brak informacji na ten temat. Niemniej jednak, niektóre z nich już teraz

stosują rozwiązania, które mogą być uznane jako społecznie odpowiedzialne, jednakże nie są

tego świadome. Oprócz tego, niektóre z przedsiębiorstw wykazują się pewną znajomością

tematyki, lecz nie wiedzą, w jaki sposób rozpocząć jej wdrażanie.

Koszty: MŚP mogą również unikać inicjatyw związanych z CSR, ponieważ uważają je za

stanowiące zbyt duże wyzwanie pod względem finansowym. Niektóre przedsiębiorstwa nie

wiedzą, że niektóre rezultaty są możliwe do osiągnięcia bez znaczących nakładów

pieniężnych.

Promocja: dużym wyzwaniem, przed którym stoi Urząd Marszałkowski, jest znalezienie

sposobu na skuteczne dotarcie do MŚP i zainteresowanie ich tematem CSR. Działania

promocyjne są obecne na poziomie krajowym, jednak liczba MŚP wdrażających strategie CSR

jest ciągle niska, dlatego też grupą docelową działań są właśnie te przedsiębiorstwa, które nie

posiadają dostatecznej wiedzy na temat CSR. Ważnym aspektem jest uświadomienie MŚP, iż

nie tylko duże korporacje mogą odnosić korzyści z działań CSR.

9

4. Nasze propozycje

Proponujemy zestaw działań, które mogą pomóc zarówno w zwiększeniu świadomości na temat

społecznej odpowiedzialności biznesu, jak i usprawnieniu promocji tego zagadnienia.

4.1. Ankieta

Brak zainteresowania przedsiębiorstw tematyką CSR został przez nas zidentyfikowany jako główny

problem w rozpowszechnianiu działań CSR w regionie. Głównym zadaniem Urzędu jest zatem

dowiedzenie się, w jaki sposób zmienić to nastawienie oraz zachęcić do prowadzenia aktywności w

tym zakresie. Pierwszym krokiem byłoby wyjaśnienie, dlaczego firmy nie są zainteresowane

odpowiedzialnością społeczną. Należałoby wyodrębnić wśród nich te, które w ogóle nie znają tego

pojęcia, oraz takie, które co prawda mają na jego temat wiedzę, ale nie chcą prowadzić działań z nim

związanych.

Sposobem na zebranie powyższych danych jest przeprowadzenie ankiety, w których mogłyby zostać

zamieszczone następujące pytania:

Czy Państwa firma:

- Wprowadza jakiekolwiek inwestycje proekologiczne?

- Pomaga lokalnej społeczności?

- Bierze udział w akcjach charytatywnych?

Czy znają Państwo pojęcie i koncepcję CSR?

Czy wiedzą Państwo o możliwościach dofinansowania działalności CSR?

Czy wprowadzili Państwo w swojej firmie usystematyzowaną politykę CSR?

Jeśli odpowiedź na poprzednie pytanie brzmi nie, proszę wyjaśnić dlaczego?

Czy Państwa partnerzy biznesowi prowadzą działalność CSR?

Czy byliby Państwo zainteresowani wprowadzeniem strategii CSR w swojej firmie w

przyszłości?

Jeśli odpowiedź na poprzednie pytanie brzmi nie, proszę wyjaśnić dlaczego?

Jeśli są Państwo zainteresowani poszerzaniem wiedzy w zakresie CSR, czy wiedzą Państwo,

gdzie znaleźć odpowiednie informacje?

Czy są Państwo zainteresowani wzięciem udziału w szkoleniu i seminarium poświęconym

CSR?

Czy chcieliby Państwo otrzymywać od nas informacje na temat organizowanych wydarzeń

poświęconych CSR?

Ankieta pozwoliłaby Urzędowi na zapoznanie się z sytuacją, byłaby także pomocna przy

opracowywaniu strategii dla dalszych inicjatyw odnośnie promocji CSR.

4.2. Publikacje poświęcone CSR

Stworzenie broszury lub krótkiej ulotki z podstawowymi informacjami na temat odpowiedzialnego

biznesu oraz jego wprowadzania mogłoby być podstawą promocji tej tematyki. Z uwagi na brak

wiedzy na temat CSR wśród MŚP, publikacja pozwoliłaby na poznanie pojęcia CSR przez

10

przedsiębiorców, a także na przedstawienie korzyści z wprowadzenia działań CSR. Zawierałaby ona

także dobre przykłady, listę publicznych inicjatyw oraz dane kontaktowe pozwalające na uzyskanie

dalszych wiadomości.

4.3. Strona internetowa z bazą dobrych praktyk

Urząd Marszałkowski mógłby dostarczyć informacje dotyczące działań CSR przedsiębiorstw, które

korzystają także z jego wsparcia w ramach innych programów. To pozwoliłoby na zwiększenie

przejrzystości, a także na wprowadzenie nowej formy promocji.

4.4. Konkursy i odznaczenia

Dobrym pomysłem jest zgromadzenie środków na konkursy z nagrodami, w których przedsiębiorstwa

mogłyby współzawodniczyć w swoich inicjatywach CSR. Mogłoby to podnieść poziom świadomości o

CSR, gdyż przyciągnęłoby uwagę do tej tematyki, jak i nagrodzenia firm, które już wprowadzają

strategie CSR. Przykładowo, Wielkopolski Klub CSR organizuje konkurs „Wielkopolskie Grand Prix

CSR”, który jest szansą dla przedsiębiorstw do promocji. Także Business Centre Club przeprowadza

konkurs nazwany „Firma Dobrze Widziana”, w którym oceniane są firmy uważające się za

odpowiedzialne społecznie. Jest on również połączony z kampanią promocyjną poświęconą CSR,

ankietami dotyczącymi wiedzy na ten temat, a także rozpowszechnianiem formularzy pozwalających

na samoocenę poziomu odpowiedzialności CSR w firmie.

4.5. Proponowanie właścicielom MŚP podzielenia się swoim doświadczeniem

CSR często postrzegany jest jako dostępny tylko dla międzynarodowych korporacji. Byłoby zatem

dobrym pomysłem, aby skontaktować się z przedsiębiorstwami zaangażowanymi w proste działania

CSR (także tymi, którzy nie zdają sobie sprawy, że ich aktywność można zaklasyfikować jako CSR) do

podzielenia się swoim doświadczeniem np. podczas spotkań z innymi przedstawicielami MŚP.

Pozwoliłoby to na wykazanie, iż proste i przydatne rozwiązania są możliwe do wprowadzenia także

przez małe podmioty. Przy okazji zaangażowane przedsiębiorstwa mogłyby w ten sposób promować

swoją działalność.

4.6. Włączanie informacji dot. CSR do szkoleń i warsztatów poświęconych

pokrewnej tematyce

Podczas spotkania z przedstawicielami Urzędu Marszałkowskiego dowiedzieliśmy się, że Urząd

organizuje dla przedsiębiorców cieszące się zainteresowaniem seminaria poświęcone przykładowo

możliwościom eksportowym czy też przedsiębiorczości. Jednocześnie, gdy zaproponowano

przedstawicielom MŚP spotkania z zakresu CSR, nie spotkano się z dużym odzewem. Jednym z

rozwiązań tego problemu może być włączenie wiadomości poświęconych społecznej

odpowiedzialności do tych bardziej popularnych spotkań. W ten sposób, część ich czasu mogłaby

zostać poświęcona zaprezentowaniu pojęcia CSR, co pozwoliłoby na zapoznanie uczestników, niejako

przy okazji, z tym zagadnieniem.

11

4.7. Misje gospodarcze do przedsiębiorstw aktywnych w dziedzinie CSR

Udział w misji gospodarczej jest dla przedsiębiorstwa dobrą okazją do zapoznania się ze sposobem

działalności zagranicznych firm, a także do nawiązania współpracy. Jednym z działań wspierających

wzrost zainteresowania CSR mogłoby być zatem proponowanie wizyt w przedsiębiorstwach, które

realizują działania CSR. W ten sposób firmy z regionu mogłyby także zdobyć informację co do

sposobów wdrażania CSR bezpośrednio od goszczącego ich przedsiębiorstwa.

4.8. Oferowanie wsparcia dla firm zainteresowanych CSR

Dobrym sposobem na wsparcie przedsiębiorstw byłoby stworzenie centrum działającego przy

Urzędzie, które zajmowałoby się doradztwem w zakresie raportowania o działalności CSR oraz

zdobywania środków na wdrażanie nowych rozwiązań przez firmy. Takie wsparcie pomogłoby

przykładowo w upowszechnieniu zwyczaju raportowania o swoich działaniach przez firmy. Potrzebne

na ten cel środki Urząd mógłby spróbować uzyskać przykładowo za pośrednictwem PARP.

4.9. Priorytety dla firm aktywnych w sferze CSR

Urząd Marszałkowski mógłby wprowadzić zasadę, w ramach której firmy które wprowadzają

działania CSR korzystałyby z pierwszeństwa w obsłudze. Przykładowo, jeśli zagraniczny importer

byłby zainteresowany nawiązaniem współpracy z polskim przedsiębiorcą, jako pierwsze byłby mu

zaproponowane firmy ze strategią CSR. W ten sposób MŚP byłby zmotywowane do jej

wprowadzania, gdyż pozwoliłoby im to na szybszą ekspansję. Oprócz tego, mogłoby to prowadzić do

nawiązywania kontaktów z partnerami którzy także są już aktywni w sferze odpowiedzialnego

biznesu, co w efekcie dałoby możliwość pozytywnej wymiany doświadczeń. Tego typu działania są już

stosowane w Chicago pod nazwą Green Permit Program. W jego ramach projekty, które spełniają

określone specyfikacje dotyczące wpływu na środowisko, otrzymują pozwolenia budowlane w ciągu

30 dni (lub nawet 15 dni) zamiast standardowego okresu 60–90 dni.

12

5. Dobre przykłady w promowaniu CSR pośród MŚP

5.1. Rada ds. CSR w województwie śląskim4

Rada ds. CSR została utworzona z inicjatywy Marszałka Województwa Śląskiego w 2011 roku. Służy

jako ciało doradcze Zarządu Województwa. Lista jej członków zawiera przedstawicieli instytucji

publicznych, związków zawodowych, związków pracodawców, świata akademickiego oraz sektora

prywatnego. Jej głównym zadaniem jest upowszechnianie pojęcia społecznej odpowiedzialności

biznesu oraz inicjowanie działań w tym zakresie na poziomie lokalnym.

Rada jest podzielona na cztery grupy robocze: ds. edukacji, promocji, zrównoważonego biznesu oraz

MŚP. Ich działania dotyczą różnych aspektów CSR. Przykładowo, działania edukacyjne polegają m.in.

na upowszechnianiu pojęcia pośród nauczycieli i doradców zawodowych, a także na edukacji

konsumentów. Grupa ds. MŚP jest z kolei zaangażowana w dopasowanie rozwiązań stosowanych w

sferze CSR przez duże przedsiębiorstwa do możliwości MŚP.

Rada pracuje razem z innymi podmiotami nad wdrażaniem różnych projektów. Przykładowo, we

współpracy z Agencją Rozwoju Lokalnego sp. z o.o., realizuje ona współfinansowany przez UE

międzynarodowy projekt „Społeczna i ekologiczna odpowiedzialność przedsiębiorstw w ramach

polityki regionalnej”. Rada regularnie organizuje lub współorganizuje wydarzenia takie jak

konferencje i seminaria poświęcone CSR. Udziela również patronatów innym działaniom związanym z

tą tematyką.

Kolejnym, wartym wspomnienia działaniem jest uruchomienie strony internetowej, która zawiera

informacje poświęcone CSR, a także przykłady dobrych praktyk w tej dziedzinie. Znajduje się na niej

także lista bieżących wydarzeń, projektów oraz konkursów dostępnych zarówno dla przedsiębiorstw,

jak i indywidualnych osób, np. studentów.

5.2. People and Profit w Danii5

Program People & Profit (P&P) został zainicjowany przez Duńską Agencję Handlu i Przedsiębiorców

(DAHP) w 2005 roku i zakończył się w 2007 roku. DAHP jest częścią Ministerstwa Gospodarki, przed

którym odpowiada za swoje działania. Grupą docelową P&P były MŚP, a celem – dopasowanie

działań CSR do skali działania MŚP i wykorzystanie ich na rzecz poprawy konkurencyjności MŚP.

Głównym aspektem projektu było poprawienie świadomości co do sposobu wykorzystania działań

CSR jako wskaźnika konkurencyjności. Podczas realizacji programu MŚP zapewniono szkolenia oraz

inne narzędzia służące do całościowego włączenia CSR w ich działalność. Projekt obejmował:

Badania – analizę zależności pomiędzy CSR a bieżącą działalnością MŚP, z rezultatem w

postaci różnych wydawnictw, raportów oraz kwestionariuszem.

Szkolenia – wyniki badań posłużyły jako podstawa do zorganizowania szkoleń oraz

programów edukacyjnych dla managerów oraz pracowników duńskich MŚP. Ich celem było

4 Społeczna Odpowiedzialność Biznesu w Województwie Śląskim (CSR), www.csr.slaskie.pl

5 People and Profit – a practical guide to corporate socialy responsibility,

http://samfundsansvar.dk/file/318759/people_profit_practical_guide_april_2008.pdf; Steurer, R., Berger G., Konrad A., Martinuzzi A., CSR Awareness Raising –Summary of the case studies and conclusions, Vienna University of Economics and Business Administration, Research Institute for Managing Sustainability, http://www.sustainability.eu/pdf/csr/policies/CSR%20awareness%20raising%20cases%20-%20conclusions_summary.pdf

13

zgromadzenie wiedzy dotyczącej wykorzystania CSR w normalnej działalności, a także

wpływu takich działań do poprawy wyników finansowych przedsiębiorstwa.

Rozpowszechnienie świadomości – różni interesariusze oraz opinia publiczna zostali

poinformowani o wynikach projektu, także w celu dalszej promocji CSR.

Całkowity budżet projektu wyniósł 2,5 mln euro i został zrealizowany dzięki wsparciu Europejskiego

Funduszu Socjalnego oraz narodowych władz ds. rynku pracy. Duńska Agencja Handlu i

Przedsiębiorców wraz z firmą konsultingową Rambøll Management i innymi partnerami w czasie

trwania projektu zaoferowały kurs CSR dla 12 000 managerów i pracowników duńskich MŚP.

5.3. Ulga podatkowa dla inwestorów w Wielkiej Brytanii6

Ulga podatkowa od inwestycji w społeczność lokalną (Community Investment Tax Relief – CITR) ma

za zadanie wspomagać biznes w zaniedbanych społecznościach poprzez zachęcanie do inwestowania

w akredytowane Instytucje Finansowe Rozwoju Społeczności (Community Development Finance

Institutions – CDFIs). Została ona wprowadzona na poziomie krajowym przez brytyjski rząd.

Ulga podatkowa jest dostępna dla jednostek oraz firm i wynosi do 25% wartości inwestycji w CDFI.

Ulga jest rozłożona na okres 5 lat, zaczynając od roku w którym inwestycja jest ulokowana. Aby

zostać ją objętą, inwestycja musi wystąpić jako:

Zapis na udziały lub papiery wartościowe CDFI

Pożyczka z CDFI

Depozyt dla CDFI działającej jako bank

Dla każdej poczynionej inwestycji w ramach programu odpowiednia Instytucja Finansowa wystawi

certyfikat, który pozwala, po spełnieniu wymienionych wyżej warunków, na zastosowanie ulgi w

wysokości do 5% wartości inwestycji za każdy rok, rozpoczynając od roku jej dokonania.

Według nas, Urząd Marszałkowski powinien rozważyć możliwość lobbowania wprowadzenia

podobnego rozwiązania w polskim systemie podatkowym.

5.4. Kredyty eksportowe w Szwecji7

W celu zapewnienia bardziej odpowiedzialnych relacji gospodarczych, Szwecja wprowadziła

mechanizm antykorupcyjny, który pozwala na większą przejrzystość operacji handlowych. Jest on

oparty na bodźcach finansowych.

6 Strona brytyjskiego ministerstwa finansów: http://www.hmrc.gov.uk

7 Business Anti – Corruption Portal, Swedish Export Credit Corporation (SEK), http://www.business-anti-

corruption.com/resources/anti-corruption-initiatives/partner-initiatives/sweden/; Steurer, R., The Role of Governments in Corporate Social Responsibility: Characterising Public Policies on CSR in Europe, University of Natural Resources and Applied Life Sciences, Department of Economic and Social Sciences, Vienna, November 2010, http://www.wiso.boku.ac.at/fileadmin/_/H73/H732/_TEMP_/InFER_DP_10_2_The_Role_of_Governments_in_Coporate_Social_Responsibility_Characterising_Public_Policies_on_CSR_in__Europe.pdf

14

Szwedzkie władze, aby podnieść poziom wiedzy na temat CSR, połączyły dofinansowanie do eksportu

z obowiązkiem wywiązywania się z działań CSR. Kontrolę nad Szwedzką Korporacją Kredytów

Eksportowych ( SKKE), która udziela opisywanych dofinansowań, sprawuje szwedzki rząd.

Aby otrzymać środki z SKKE, każdy wnioskodawca musi podpisać antykorupcyjną umowę, na

podstawie której zobowiązuje się, że dofinansowanie nie będzie przeznaczone na żadne działania

korupcyjne. Niewywiązanie się z powyższego zobowiązania prowadzi do wypowiedzenia umowy

przez SKKE, zwrotu otrzymanych środków oraz odszkodowania dla SKKE z tytułu poniesionych

kosztów.

Opisana praktyka pozwala zatem połączyć działania mające na celu finansowe wsparcie

przedsiębiorców z podnoszeniem ich świadomości w zakresie CSR.

5.5. Centrum Wiedzy i Informacji o CSR w Holandii8

W 2001 roku holenderski rząd powołał do życia centrum promocji wiedzy o CSR, jednak jego aktywna

działalność rozpoczęła się w roku 2004. Centrum jest zarządzane przez organizację MVO Nederland.

Głównym powodem jego stworzenia było zapewnienie niezależności zarówno od rządu, jak i grup

interesariuszy. MVO Nederland ma skład pracowników w wielkości 12 pełnych etatów. W okresie

2005–2008 całkowity budżet Centrum wyniósł 4,9 mln euro, suma ta została przydzielona przez

Ministerstwo Gospodarki.

Centrum wspiera przedsiębiorców we wdrażaniu CSR do ich działalności poprzez dostarczanie

informacji na swojej stronie internetowej, przeprowadzanie warsztatów i wykładów oraz

organizowanie innych wydarzeń, a także tworzenie innych narzędzi możliwych do zastosowania w

działaniach CSR.

Działalność Centrum można podzielić na cztery aspekty:

Współpraca z organizacjami handlowymi w celu lepszego dostępu do świata biznesu i

poznania jego potrzeb.

Promocja CSR na poziomie międzynarodowym, głównie poprzez poprawę relacji

międzynarodowych oraz zarządzania międzynarodowym łańcuchem dostaw.

Dystrybucja wiadomości dotyczących ważnych kwestii z zakresu CSR, przykładowo

przejrzystości, relacji między CSR a marketingiem, zarządzania personelem.

Współpraca z regionalnymi organizacjami przedsiębiorców, przykładowo izbami handlowymi,

w celu włączenia CSR do ich działań oraz materiałów informacyjnych.

Centrum dostarcza przedsiębiorcom praktycznych wskazówek, wskazuje dobre przykłady oraz

odwołuje się do przydatnych kontaktów. Do tej pory zdołało dotrzeć do ponad 100 000

przedsiębiorców. Oprócz promocji CSR, centrum realizuje duże międzynarodowe projekty,

przykładowo poświęcone dostarczaniu wiedzy z dziedziny CSR dotyczącej importowania,

eksportowania oraz inwestowania zagranicą, jak i wspieraniu podmiotów z branży rolniczej w ich

działaniach CSR. Fundusze na powyższe projekty pochodzą głównie ze środków ministerialnych.

8 Strona Centrum: http://www.mvonederland.nl/

15

6. Podsumowanie

Znajomość dobrych praktyk dotyczących CSR utrzymuje się pośród polskich MŚP na stosunkowo

niskim poziomie. Powodem takiego stanu jest prawdopodobnie brak akcji promocyjnych

skierowanych do tej grupy, związany m.in. z faktem, że CSR postrzegany jest jako działalność

odpowiednia głównie dla dużych firm. Jednakże jak pokazuje niniejszy raport, włączenie społecznej

odpowiedzialności do aktywności MŚP jest zarówno możliwe, jak i korzystne. Niezbędne jest zatem

dostosowanie działań promujących CSR do rzeczywistości MŚP. W naszej opinii, zaprezentowane

powyżej rozwiązania powinny stać się częścią spójnej strategii mającej na celu promowanie

systematycznego podejścia do prowadzenia odpowiedzialnego biznesu.

MŚP mają przewagę nad dużymi międzynarodowymi korporacjami w postaci działania w bliskości

społeczności, dla których produkują czy też świadczą usługi. Wprowadzenie działań CSR do ich

aktywności pozwoliłoby na zwiększenie tej konkurencyjności także poprzez poprawę efektywności w

ich funkcjonowaniu oraz polepszenie odporności na zmieniające się warunki rynkowe.

16

Spis źródeł

1. Mandl, I., Dorr, A., CSR and Competitiveness European SMEs’ Good Practice - Consolidated

European Report, Austrian Institute for SME Research, Vienna 2007,

http://www.kmuforschung.ac.at/de/Projekte/CSR/European%20Report.pdf

2. Steurer, R., Berger G., Konrad A., Martinuzzi A., CSR Awareness Raising –Summary of the case

studies and conclusions, Vienna University of Economics and Business Administration,

Research Institute for Managing Sustainability,

http://www.sustainability.eu/pdf/csr/policies/CSR%20awareness%20raising%20cases%20-

%20conclusions_summary.pdf

3. Steurer, R., The Role of Governments in Corporate Social Responsibility: Characterising Public

Policies on CSR in Europe, Univesity of Natural Resources and Applied Life Sciences,

Department of Economic and Social Sciences, Vienna, November 2010,

http://www.wiso.boku.ac.at/fileadmin/_/H73/H732/_TEMP_/InFER_DP_10_2_The_Role_of_

Governments_in_Coporate_Social_Responsibility_Characterising_Public_Policies_on_CSR_in

__Europe.pdf

4. A renewed EU strategy 2011-14 for Corporate Social Responsibility, COM(2011) 681,

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0681:FIN:EN:PDF

5. Business Anti – Corruption Portal, Swedish Export Credit Corporation (SEK)

http://www.business-anti-corruption.com/resources/anti-corruption-initiatives/partner-

initiatives/sweden/

6. European Commission, Tips and Tricks for Advisors, CSR for SME's

http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/files/csr-sme/tips-tricks-csr-

sme-advisors_en.pdf

7. HM Revenue & Customs, www.hmrc.gov.uk

8. MVO (CSR) Nederland http://www.mvonederland.nl/

9. People and Profit – a practical guide to corporate socialy responsibility,

http://samfundsansvar.dk/file/318759/people_profit_practical_guide_april_2008.pdf

10. Polish Agency for Enterprise Development, Swiss-Polish Cooperation Programme,

http://en.parp.gov.pl/index/index/2016

11. Portal Innowacji, Społeczna odpowiedzialność MŚP,

http://www.pi.gov.pl/PARP/chapter_86197.asp?soid=6B1E407E9C244734B752DDF9DCBE7F

C9

12. Rydon Group, CSR Circle Diagram, http://www.rydon.co.uk/corporate/csr/csr-circle

13. Społeczna Odpowiedzialność Biznesu w Województwie Śląskim (CSR), www.csr.slaskie.pl

14. World Business Council for Sustainable Development, Corporate Social Responsibility,

http://www.wbcsd.org/work-program/business-role/previous-work/corporate-social-

responsibility.aspx