Proračun

ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE) Zadano:

a = 160 mm b = 170 mm c = 25 mm d = 25 mm e= 40 mm s = 1 mm tabla lima dimenzija 1000 x 2000 mm B - irina trake (odreuje se proraunom)

Ime i prezime: Marijan Glava, 0302004775 Listova: 11

ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE) 1. Proraun irine trake B i posmaka trake xirina trake: Prema tablici 6.9. na stranici 203. za debljinu lima s = 1 mm odabirem irinu razmaka i odmaka b1 = 3 mm.B = 3 b1 + b + c + 5 = 3 3 + 170 + 25 + 5 = 209 mm

usvaja se B = 209 mm

B=209 mm

gdje je: B -irina trake, mm b1 -irina odmaka i razmaka, mm b,c - dimenzije izratka, mm Posmak trake:x = 2 b1 + a + e = 2 3 + 160 + 40 = 206 mm

x=206 mm

gdje je: x posmak trake, mm b1 -irina odmaka i razmaka, mm a - dimenzija izratka, mm a) Broj traka iz jedne table:y= 1000 1000 = = 4,784 kom B 209

y=5 kom

b) Broj komada iz jedne trake: z=10 kom J.T. = 50 kom kom A=12800 mm 2

c) Jedna tabla koliko ima komada: 105 = 50 komadam d) Povrina izraevine A, m2

A = ( a c) 2 + (b (c + d )) e = 8000 + 4800 = 12800 mm 2

2. Masa otpada , %


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)= = m mn t BS L n A m 100 % = t 100 % = 100 % mt mt t BS L 3662 209 2000 36000 12800 100 % = 73,241 % 3662 209 2000

= 73,241 % =

gdje je: mt masa ukupno potrebnog materijala, kg mn masa svih komada, kg y broj traka lima potrebnih za izradbu serije od n komadaBS irrina trake, mm

L duljina trake, mm n broj komada dotine serije A plotina povrine jednog komada, mm2 3. Proraun sile prosijecanja (probijanja) F, N Prema tablici zadanoj u zadatku za .1220: 3.1 Sila prosijecanjam

= 295 N/mm2

F1 = L s m

gdje je: F1 , N sila prosijecanja L, mm opseg dijela(dijelova) koji se prosijeca (probija) s, mm debljina materijala m, N/mm2 vrstoa smicanja, iz tablice u podlogama (m= 295 N/mm2)

L = 4 a + 2 b + 2 c + 2 d + 4( a e) + 2(b (c + d )) =1800 mm

F1 = L s m = 1800 1 295 = 531000

N

F1 = 531000 N =


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)

3.2

Sila graninog proboja

F3 = L s m

gdje je: F3 sila graninog proboja, N L= x duljina graninog proboja, mm s debljina trake, mm m vrstoa smicanja, iz tablice u podlogama (m = 295 N/mm )2

F3 = 62245 N

F3 = (x + 5) s m = (206 + 5) 1 295 = 62245 N

3.3

Maksimalna sila

FM = 2 F1 + F3 gdje je: FM - maksimalna sila, N F3 sila graninog proboja, N F1 sila prosijecanja, N FM= 593245 N FM = 2 F1 + F3 = 2 531 000 + 62 245= 593245 N

3.4

Sila pree

Fp = 1,3 FM , N gdje je:


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)Fp sila pree, N FM maksimalna sila, N Fp = 1,3 593 245 = 771218 N Fp= 771218 N

4. Proraun deformacijskog rada, W, Nm4.1 Rad deformacije

Prema tablici 6.4. na stranici 192. za debljinu lima s = 1 mm i vrstou smicanja m = 295 N/mm2 odabirem faktor x = 0,65. FM s 1000 gdje je: x faktor omjera srednje i maksimalne vrijednosti sile, FM maksimalna sila, N s debljina trake, mm W = x W = x FM s 593245 1 = 0,65 = 385,609 Nm 1000 1000 W= 385,609 Nm

5.

Odreivanje veliine zazora , Nm

Zazor se odabire iz knjige ''Alati i naprave'', B. Grizelj, SFSB, Slavonski Brod 2004., str. 188. Za meki elik .1220 i debljinu lima s = 1 mm odabirem w = 0,05 mm. Meki elik => jer je m = 295 N/mm2

6. Proraun tolerancije i izradne tolerancije alata (matrice i iga)6.1 Dimenzije matrice


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)Uzimamo kvalitetu IT 11

Usvajamo tolerancijsko polje H8/h7 te iz tablice (''Alati i naprave'', B.Grizelj, SFSB, Slavonski Brod 2004., Poglavlje 6.8 Osnovne tolerancije po ISO sustavu, str.192) odabiremo : a = 160 mm b = 170 mm c = 25 mm d = 25 mm e = 40 mm a = 250 m = 0,25 mm b = 250 m = 0,25 mm c = 130 m = 0,13 mm d = 130 m = 0,13 mm e = 160 m = 0,16 mma = 0,25 mm b = 0,15 mm = c = 0,13 mm = d = 0,13 mm e = 0,16 mm = aM=159,75 mm, = H8 bM=169,75 mm, H8 cM=24,87 mm, H8 dM=24,87 mm, H8 eM=39,84 mm, H8

aM = a a = 160 0,25 = 159,75 mm, H8 bM = b b = 170 0,25 = 169,75 mm, H8 cM = c c = 25 0,13 = 24,87 mm, H8 dM = d d = 25 0,13 = 24,87 mm, H8 eM = e e = 40 0,16 = 39,84 mm, H8 6.2 Dimenzije iga a = aM = 159,75 0,05 = 159,7 mm, h7 b = bM = 169,75 0,05 = 169,7 mm, h7 c = cM = 24,87 0,05 = 24,82 mm, h7 d = dM = 24,87 0,05 = 24,82 mm, h7 e = eM = 39,84 0,05 = 39,70 mm, h7 6.3 Korani no S = 5 mm = 0,05 mmSM = S + w 0,05 =5+ = 5,025 mm, H8 2 2

a=159,7 mm, h7 b=169,7 mm, h7 c=24,82 mm, h7 d=24,82 mm, h7 e=39,79 mm, h7

SM=5,025 mm, H8

7.7.1

Proraun debljine, irine i duine matriceDebljina matriceH = 10 +5 s +0,7 a +b c, m m

(

)

gdje je: H debljina matrice, mm s debljina trake, mm


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)a, b, c dimenzije otvora matrice, mm c = f(Rm) faktor koji ovisi od vlane vrstoe materijala koji se N/mm2

prosijeca ili probija c = 1,3

za elik 1220, Rm = 420

(''Alati i naprave'', B.Grizelj, SFSB, Slavonski Brod 2004, str.221 )H = 10 +5 s +0,7 a +b c = 10 +5 1 +0,7 160 +170 1,3 =36 ,030 m m

(

)

(

)

H = 40 mm =

7.2

irina ruba ploe e = ( 10 12 ) + 0,8 H, mm gdje je: e irina ruba ploe, mm e = 12 + 0,8 40 = 44 mm e = 50 mm e = 50 mm =

7.3

Dimenzije ploe A = a + 2e, mm B = b + 2e, mm gdje je: A, B dimenzije ploe, mm a, b, c dimenzije izratka, mm e irina ruba ploe, mm A = 160 + 240 = 240 mm B = 170 + 240 = 250 mm A = 240 mm = B = 250 mm

8.

Proraun debljina ostalih ploa Ime i prezime: Marijan Glava, 0302004775 Listova: 11


H1 = ( 0,8 1 ) H , mm gdje je: H1 debljina ostalih ploa tance, mm H debljina matrice, mm H1 = 0,8 40 = 32 mm H = 32 mm

9.

Odrediti maksimalnu duinu iga lmaxBudui da je ig ukljeten i voen, proraun na izvijanje se provodi po III.sluaju Euleorovog kriterija, iz kojeg se dobiva izraz za maksimalnu duljinu iga.l max =

2 E I min , mm 4 L s m

gdje je: lmax maksimalno doputena duljina iga, mm E modul elastinosti, za elik E= 215 103 N/mm2 Imin najmanji moment inercije, mm4 L opseg dijela koji se probija, mm s debljina trake, mm m vrstoa smicanja, iz tablice u podlogama m = 295 N/mm2 A1 = 27200 mm2


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)A 1 = 160 170 = 27200 mm 2 A 2 = 120 120 = 14400 mm 2 xs = ys = A 1 x1 A 2 x2 27200 80 14400 60 = = 102 ,5 mm A1 - A 2 27200 14400 A 1 y1 A 2 y 2 27200 85 14400 85 = = 85 mm A1 A 2 27200 144004

A2 = 14000 mm2 xs = 102,5 mm = ys = 85 mm =

I x = I x1 + I x 2 = 8702083 ,333 mm

105 20 3 I x1 = + 2100 (39 ,6266 52 ,5) 2 = 4180215 ,2979 mm 4 12 17 85 3 I x2 = +1445 (39 ,6266 96 ,5) 2 = 4521868 ,04 mm 4 12I y = I y1 + I y 2 = 6321758 ,4571 mm 4

IX= 8702083 mm4 IX1=4180215,3 mm4 IX2= 4521868 mm4 IY= 6321758 Y1= 1913244 mm4 IY2= 4408514 mm4 Imin= 6321758 mm4

I y1 = Iy2

20 105 3 + 2100 (53,7873 10 ) 2 = 1913244 ,398 mm 4 12 85 17 3 = +1445 (53,7873 62 ,5) 2 = 4408514 ,043 mm 4 12

I min = I y = 6321758 ,4571 mm 4

Korani no130 10 3 = 10833 ,33 mm 4 12 10 130 3 Iy = = 1830833 ,33 mm 4 12 Ix =

l max =

2 E I min 2 215 103 10833,33 = = 77,37 mm 4 L s m 4 420 1 295

l max = 77 ,37 mm

10. Provjeriti da li je potrebna kaljena meuploap= F < p d , N/mm2 A

gdje je: p povrinski tlak izmeu iga i gornje ploe, N/mm2 F sila pree, N


ALATI I NAPRAVE (PRORAUN TANCE)A plotina povrine poprenog presjeka iga, mm2 pdop doputeni specifini tlak, koji ima vrijednost pdop = 250 N/mm2771218 = 602,514 N / mm 2 < p d = 250 N / mm 2 1280

p =

p=602,514 N/mm

S obzirom da je p pdop potrebna je kaljena meuploa!

11. Konstrukcija vodilice materijalairina vodilice treba biti za iznos dvostruke zranosti vea od irine trake. A = B + 2f Vrijednosti zranosti za irinu trake uzimamo iz tablice (''Alati i naprave'', B.Grizelj, SFSB, Slavonski Brod 2004., str. 248) Zranost za vrste vodilice za irinu trake: B = 209 mm > 100 mm f = 0,5 mm A = 210 mm

A = 209 + 2 0,5 = 210 mm

12. Odreivanje poloaja teita upinjalaTeite upinjala (sredinja os) treba se poklapati sa sreditem djelovanja svih sila prosijecanja i probijanja, kako bi se izbjeglo ekscentrino optereenje alata i njegovo brzo troenje (naroito elemenata za centriranje alata). To znai da poloaj upinjala u alatu ovisi od mjesta djelovanja rezultante svih sila prosijecanja i probijanja. ANALITIKO ODREIVANJE: Koordinate se teita s obzirom na proizvoljno postavljen koordinatni sustav 0xy odreuje po izrazu:

X=

L xi=1 n i

n

i

Li=1

=

i

L1 x1 + L2 x2 + L3 x3 + L4 x4 + ... + Ln xn L1 + L2 + L3 + L4 + ... + Ln



Y=gdje je:

L yi=1 n i

n

i

Li= 1

=

i

L1 y1 + L2 y2 + L3 y3 + L4 y4 + ... + Ln yn L1 + L2 + L3 + L4 + ... + Ln

X,Y apscisa i ordinata teita rukavca xi, yi koordinate teita reznih kontura pojedinih elemenata Li duljina reznih kontura pojedinih elemenata

X= =

L1 x1 + L2 x2 + L3 x3 + L4 x4 + ... + Ln xn = L1 + L2 + L3 + L4 + ... + Ln

1 0 5 , + 8 25 + 3 2 + 7 3 , + 6 7 + 1 1 2 + 6 3 + 0 25 0 , 5 0 0 75 5 0 0 0, 5 5 5 1 0+ 8 + 3 +7 +6 + 1 + 6 +7 + 3 + 8 + 1 0+1 + 0 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 0

=7 6 , + 3 8 + 8 1 2 + 1 0 5 , + 1 25 + 1 2 5 , 5 + 1 1 2 0 75 5 5 0 0, 5 0 25 0 , 0, 5 1 2 0 0, 5 +1 2 +1 0, 5 0

=

= = 101,95 mm

X = 101,95 mm

Y=

L yi=1 n i

n

i

Li=1

=

i

L1 y1 + L2 y2 + L3 y3 + L4 y4 + ... + Ln yn = L1 + L2 + L3 + L4 + ... + Ln= = =1 0 25 + 8 4 , + 3 8 , + 7 4 , + 6 1 , + 1 75 + 6 8 + 0 , 0 25 5 25 0 75 5 2 5 0 , 5 5 1 0+ 8 + 3 +7 +6 + 1 + 6 +7 + 3 + 8 + 1 0+1 + 0 0 5 0 5 0 5 0 5 0 0 0

7 5 + 3 1 + 8 5 + 1 0 9 + 1 9 + 1 2 9 , + 1 1 2 0 0 5 5 0 5 0 5 0 0 0, 5 75 0 0, 5 +1 2 +1 0, 5 0

= = 105,398 mm

Y= 105,398 mm


Documents

Proračun