Proxecto Lector de Centro

1 PROXECTO LECTOR DE CENTRO

CEIP A LAMA

INDICE

Contextualización e xustificación

Obxectivos

Metodoloxía

Recursos

Actividades

Avaliación

Bibliografía e documentación


CEIP A LAMA

CONTEXTUALIZACIÓN

E XUSTIFICACIÓN

A Lama é un concello extenso (112 km2) e montañoso, lonxe das vías de

comunicación máis importantes, e cunha densidade de poboación das máis baixas de

Galicia, xa que hai un total de 3.143 habitantes.

A poboación está atendida cunhas estruturas claramente insuficientes en todos

os ámbitos. No tocante á educación conta cun só centro de Educación Infantil e

Primaria, no que desenrolamos este Proxecto Lector.

O CEIP “A Lama” é un centro de titularidade pública (Consellería de Educación e

Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia) cunha media neste últimos anos de 100

nenos.

O Proxecto Lector desenvólvese dende o 2007/2008, pero é neste curso

escolar, 2009/2010, no que renace cun novo punto de vista e unha dinámica máis

adaptada ás necesidades, características e intereses da nosa comunidade educativa e

da nosa práctica docente, ademais de por ser esta a data límite imposta pola

Consellería para a súa implantación definitiva nos centros.

A diversidade e multiplicidade informativa na que a sociedade está inmersa

esixe novos procesos de aprendizaxe que incidan no desenvolvemento de habilidades

e competencias lingüísticas e lectoras, que son a base para a adquisición do

coñecemento e do aprendizaxe para o longo da vida.

É por elo imprescindible dotar aos nosos alumnos de hábitos de lectura

fundamentados en competencias lectoras sólidas, na alfabetización nas tecnoloxías

avanzadas e novas linguaxes, na capacidade de acceso a unha variada tipoloxía textual

e visual, en actitudes críticas, reflexivas e creativas así como no manexo de estratexias

para acceder á información e a súa posterior reelaboración.


CEIP A LAMA

Neste contexto o desenvolvemento dos contidos das diferentes áreas é o

marco máis apropiado para o aprendizaxe da lectura eficaz. Os centros contamos con

diferentes instrumentos para a adquisición do hábito lector e o manexo da

información e canto máis adquirido estea este hábito, máis posibilidades terá o

alumno de avanzar no camiño do coñecemento.

Co fin de facilitar a consecución dos obxectivos que a Lei Orgánica de Educación

e a Comunidade Autónoma de Galicia sinala: “que os centros educativos deberán

elaborar e incluír nos seus proxectos educativos de centro, proxectos lectores que

integren todas as actuacións do centro destinadas ao fomento da lectura e da escritura

e á adquisición das competencias básicas”.

Será un documento destinado a desenvolver a un medio prazo, dun xeito

flexible, realista e operativo e no que se vai a partir do análise do contexto en materia

de lectura e coa participación do profesorado das distintas áreas, ciclos e

departamentos e incorporando a biblioteca escolar e as bibliotecas de aula como

recursos fundamentais.


CEIP A LAMA

OBXECTIVOS

O obxectivo xeral e último é formar aos nosos alumnos como lectores

competentes en todos os soportes e contextos, entendendo por estes aos que

manifestan unha serie de habilidades:

- Empregan os coñecementos previos para darlle sentido á lectura

- Dirixen de xeito autónomo a súa lectura: atención, consciencia sobre a

comprensión, corrección dos erros…

- Empregan estratexias para acadar a comprensión

- Distinguen o importante do que non o é en función da finalidade da lectura

realizada

- Resumen o lido como estratexia de comprensión

- Realizan inferencias: comprensión de termos polo contexto

- Realizan preguntas e hipóteses sobre o lido

Para que os lectores presenten ditas habilidades é preciso traballar a

adquisición dos seguintes obxectivos:

Desenvolver a competencia lectora

Favorecer a competencia literaria

Educar no uso crítico da información

Fomentar o hábito da lectura

Apoiar a adquisición das competencias básicas

Consolidar a biblioteca como o centro de recursos e cultural do colexio

Máis polo miúdo entendemos que estes obxectivos se desenvolven do seguinte

xeito:

Desenvolver a competencia lectora:

Formar aos nosos alumnos na competencia lectora implica que realicen

o aprendizaxe dos distintos códigos escritos, visuais, sonoros,

cinematográficos…


CEIP A LAMA

Traballando con moitos tipos de soportes: textos narrativos, poemas,

cancións, cómic, imaxes, fotografías, pintura, gráficos, textos

informativos, esquemáticos, publicitarios, xornalísticos… e integrando as

TIC e prácticas lectoras en todos os soportes e situacións

contextualizadas.

Favorecer a competencia literaria:

É un traballo enfocado para que os nenos lean literatura polo propio

pracer de ler, para que lean co fin de realizar determinadas tarefas con

obxectivos curriculares en progresión de dificultade e que o fagan en

diversos soportes.

Empregando itinerarios lectores, que son unha selección de títulos

axeitados para cada nivel dos nenos, escollidos con criterios de calidade

e en función de obxectivos recollidos neste mesmo proxecto. Son os

libros que “non queremos que se perda o noso alumnado” e que

permanecerán nun listado aberto e flexible, cunha duración media de

dous anos, como está establecido.

Educar no uso crítico da información:

A información é aquilo que percibimos e sintetizamos despois de

interiorizar un documento lido, sendo ademais un elemento

fundamental no proceso de comunicación.

Así, para que os alumnos sexan lectores competentes, deben ler dun

xeito autónomo, crítico, construtivo, selectivo… e isto procurarase cun

traballo previo, durante e despois da lectura para esta fin, e ir así

consolidando estes hábitos.

Podemos alcanzar dito fin a través da Educación Documental xa que

engloba todas as actividades que buscan a capacitación do alumnado

para o uso crítico das diversas fontes informativas.

Fomentar o hábito da lectura:

A idades temperás a adquisición dun hábito é interiorizado para o resto

da vida, de aí a importancia de traballar este obxectivo nos alumnos de

educación infantil e primaria.


CEIP A LAMA

O fin é que o neno, despois da súa escolarización, de forma autónoma,

lea diferentes soportes e en diversos contextos, e que o faga dunha

forma habitual e cotiá na súa vida, que interioricen a necesidade e os

beneficios destas condutas lectoras.

Apoiar a adquisición das competencias básicas:

Considerando que as competencias básicas rodean todas as propostas e

dinámicas do centro, quedan definidas especialmente para este

proxecto como:

- A comunicación lingüística

- O tratamento da información e a competencia dixital

- A competencia cultural e artística

- A competencia para aprender a aprender

Consolidar a biblioteca como o centro de recursos e cultural do colexio:

A Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, no seu artigo 113,

fai unha mención específica ás bibliotecas escolares sinalando: “os

centros de ensinanza disporán dunha biblioteca escolar, que estes

recursos educativos contribuirán a fomentar a lectura e a que o

alumnado acceda á información e outros recursos para a aprendizaxe

das demais areas… debendo contribuír estas bibliotecas escolares a

facer efectivos os principios pedagóxicos… a utilización dos recursos da

biblioteca escolar supón un importante factor para o logro da

competencia en comunicación lingüística”

Queda de manifesto que para a posta en práctica dos proxectos

lectores, a biblioteca é un instrumento imprescindible, que as

comunidades escolares deben organizar e dinamizar como un centro de

recursos para a lectura, a información e a aprendizaxe, de carácter

dinámico e en constante actualización.

Así entendida a biblioteca escolar pode ser un elemento estratéxico

para a innovación pedagóxica que axude a revitalizar as prácticas

educativas e a vida cultural dos centros, proporcionando ao profesorado

e ao alumnado a oportunidade para o emprego de múltiples recursos

que permitan unha progresiva autonomía na aprendizaxe e na lectura.


CEIP A LAMA

Ademais das diferentes dinámicas xa establecidas dende o Equipo de

Biblioteca e levadas a cabo no centro, cabe destacar o PDI ( Proxecto

Documental Integrado).

Trátase dun proxecto interdisciplinar no que se inclúen actividades de

fomento da lectura, procura documental e traballo curricular.

Empregándose fontes documentais diversas de carácter oral, ou en

soporte impreso e electrónico, estimúlase a propia produción.

Realizaranse dous no ano e con diferentes temáticas cunha duración

aproximada de 4 meses.


CEIP A LAMA

METODOLOXÍA

Fundamentamos o traballo nos mesmos criterios metodolóxicos que

impregnarán a labor docente que desenrolamos no centro:

Unha actividade adaptada ás necesidades, características e intereses da

comunidade escolar.

Un enfoque funcional e operativo.

Ser o resultado dunha reflexión e un traballo conxunto e coordinado por

todos os membros.

Ser flexibles ás melloras e cambios que a propia dinámica provoque.

Empregar todos os novos recursos, soportes e contextos que sexan

posibles, sendo dinámicos e estimulantes para o alumnado.

Crearase un diálogo coas familias potenciando a súa participación no

proceso.

Motivar á comunidade educativa coas súas achegas e producións coa fin

de darlle unha relevancia ao traballo feito.

Cargar de significado calquera experiencia lectora.

Crear un ambiente lector que favoreza o achegamento aos libros e á

lectura, onde se poña en valor esta actividade.

Potenciando o uso da biblioteca escolar e a biblioteca de aula.

Fomentando a creación dunha visión do mestre como o modelo lector

dos alumnos.


CEIP A LAMA

RECURSOS

Esta é unha estimación hipotética e xenérica dos recursos que prevemos

necesarios pero poden ser ampliados ou reducidos en función duns criterios de

calidade, funcionalidade e necesidade.

Estes recursos, son entendidos como os medios que nos facilitarán o

achegamento a nosa fin. De forma xeral destacamos:

Recursos humanos:

- A propia comunidade educativa: os mestres, alumnos, familias…

todos eles de forma persoal aportan as súas experiencias e vivencias

a cerca do proxecto; son á vez o obxecto de traballo e o recurso.

- O Equipo de Biblioteca: debido a gran relación existente entre o

Proxecto Lector de Centro e a Biblioteca, é fundamental que o

coordinador e os membros do equipo de biblioteca faciliten e

aporten os recursos necesarios para facilitar o alcance dos nosos

obxectivos.

- O Claustro de Mestres: todos eles de forma conxunta e coordinada

son a ferramenta clave para facer realidade a posta en práctica do

Proxecto Lector do Centro, así mesmo incluirán nas súas

programacións as actividades previstas segundo a temporalización

que nel se acorde, determinando a dedicación diaria para a inclusión

de prácticas de comprensión e fomento da lectura e da escritura .

- O Departamento de Orientación e a Comisión de Coordinación

Pedagóxica: as súas indicación axudarán a adaptar o proxecto ás

características específicas dos alumnos con NEE así como ao resto do

alumnado, paliando na medida do posible as diferenzas persoais, así

como na orientación ás familias e o entorno máis próximo do neno.


CEIP A LAMA

- O Equipo Directivo: son quen de facilitar a tarefa e os medios que se

precisen a nivel organizativo e material.

- Entidades culturais do entorno: a biblioteca do concello, as

bibliotecas familiares ou calquera outra infraestrutura cultural que

poidan aportar coñecemento e contidos para o proxecto.

Recursos materiais:

- Todo o material funxible que existe no centro ou no entorno

pode ser, nun momento puntual ou de forma permanente,

empregado para esta fin.

- A biblioteca escolar é un recurso fundamental xa que aporta un

gran número de recursos en moitos soportes diferentes que

servirán de apoio e medio para o proxecto. Sen a existencia da

mesma non sería posible a posta en marcha do proxecto lector.

É á vez un recurso de incalculable valor e requisito fundamental.


CEIP A LAMA

ACTIVIDADES

As propostas de actividades serán flexibles e abertas á realidade educativa do

noso centro.

Ditas actividade terán ás veces un carácter permanente e outras puntual

dependendo de diferentes criterios como: o resultado, a participación, os contidos…

Así mesmo as propostas levaranse a cabo en diferentes espazos en función das

características da actividade.

Todos estes criterios serán definidos no momento inicial da actividade e serán

debatidos e comunicados nas reunións do claustro.

Propostas de actividades:

Cóntoche un conto? Unha afección moi arraigada entre o alumnado do centro é a de contar contos. Son os propios nenos e nenas os que os preparan para relatarllos aos seus compañeiros.

Estableceuse o recreo de comedor dos venres para a realización desta actividade, que se encargarán de preparar nos recreos do mediodía. Escóllese o conto, faise un reparto dos personaxes, lese detidamente… En moitas ocasións empregan o teatro de monicreques, que está a súa disposición con unha colección ampla de personaxes.

Cabe salientar que os alumnos van aprendendo uns dos outros este arte de contar contos, e os maiores van introducindo aos máis pequenos, co que te podes atopar nenos de 3º ciclo preparando a súa representación con outros de 1º ciclo.

Biblioinstante

Consiste en habilitar períodos de tempo que sexan un espazo para a oralidade aberto a alumnos e a profesores. Neles poden contar unha pequena historia, recitar un poema, facer unha breve exposición sobre algún tema, ler calquera tipo de creación literaria propia…


CEIP A LAMA

Hora de ler Esta actividade da “Hora de ler” púxose en práctica a mediados do curso 2009/2010, como ferramenta básica para crear o hábito lector entre o noso alumnado. Debateuse no equipo de biblioteca e fíxoselle unha proposta ao claustro que a aceptou. Para levala a cabo houbo que refacer o horario académico acurtando as sesións e o recreo da mañá en 5 min. Desta decisión resultaron 20 minutos antes do recreo que dedicamos obrigatoriamente á lectura. Cada mestre ten que adaptar a dinámica á súa particularidade: se é especialista ou titor, se está nun ciclo ou noutro, se imparte clase de unha ou outra materia. Moi ligado a esta actividade está a sección de biblioteca das aulas, que aportará a meirande parte das lecturas, aínda que os lectores tamén as poidan traer das súas casas.

Cámbiocho por un conto

Con motivo do Día do Libro a biblioteca cambiaralle a todo o alumnado que participe, un libro por unha creación literaria. É totalmente aberto: un conto, unha poesía, unha ilustración, unhas adiviñas… pero o requisito será que veña feito da casa coa colaboración da familia.

Producións propias

En colaboración co equipo de Normalización Lingüística estanse a elaborar ao longo do curso unha serie de contos que nós chamamos viaxeiros. Sempre xiran entorno a un tema e cada curso vai escribindo unha parte. Xeralmente comezan os de 3º ciclo e vaise baixando. Primeiro ciclo e Educación Infantil encárganse das ilustracións. Unha vez rematado, recóllese nun “maxi+libro” de edición propia.

Mochilas viaxeiras

Actividade moi estendida que consiste en deixar en empréstito unhas mochilas cun lote variado de documentos da biblioteca: narrativa, poesía, teatro, música… a ser posible tamén, en distintos soportes.


CEIP A LAMA

Disponse dunha por clase, e ao longo do curso os nenos vanse pasando a mochila cada 15 días. Dentro irá, ademais dos documentos, un “caderno de bitácora” para que as familias deixen escritas as súas impresións sobre a experiencia, o que leron…

Obradoiro do bo narrador

Para potenciar actividades como “Cóntoche un conto?”, “Biblioinstante” e “Radiopatio”. Esta experiencia pretende mellorar a expresión oral do noso alumnado, traballando a dicción, o control da postura e a linguaxe corporal.

Competición de lectura

Xogo que ten como obxectivo o traballo da comprensión arredor dunha lectura colectiva. Cada equipo redactará unhas preguntas para facerlle ao outro logo de ler un capítulo. Vanse sumando puntos por cada resposta acertada. Remátase o xogo cando se remata de ler o libro.

Proxectos documentais integrados

Pequenas investigacións nas que o alumnado traballa directamente coa documentación, independentemente do soporte (libros, DVD, internet, CD-ROM…), aprendendo a aprender e a traballar autonomamente. Ademais de investigar sobre un tema concreto, familiarízanse cos mecanismos de procura de información e traballo intelectual empregando os recursos que a biblioteca pon á súa disposición: documentos e ordenadores con conexión a internet.

Laboratorio de comunicación

Logo de ter varias experiencias en medios de comunicación queremos conxugar os distintos ámbitos nos que traballamos nun laboratorio sobre a comunicación que os inclúa a todos. Serán:

- Blogue: “O recanto de Leo” Blogue creado no curso 2009/2010 que nace para ser unha ventá da nosa biblioteca “aberta ao mundo”.


CEIP A LAMA

Ademais de valer para comunicar as nosas experiencias e actividades, tamén valerá para formar ao noso alumnado no emprego da web 2.0, manexo correcto do xénero textual que se emprega nas entradas deste tipo de páxinas web, formar no sentido crítico á hora de empregar imaxes, ler en hipertexto e con hipervínculos.

- Radiopatio: “A persiana” Pequenos programas de radio escolar para colgar na web e no blogue do centro a modo de podcast. Neles traballarase a entrevista, a crónica, a conversa, o debate…

- Saímos na revista A revista escolar CEIBE ten xa máis de 25 anos de existencia, e está moi arraigada na comunidade escolar. Está editada polo Equipo de Normalización Lingüística do centro, do que a súa coordinación non sempre coincidirá coa da Biblioteca. A idea é que se manteña unha sección na que se poidan expoñer distintas actividades da biblioteca. Os voluntarios formarán o equipo de redacción desta sección.


CEIP A LAMA

AVALIACIÓN

O proceso de avaliación será sempre flexible, global e continuo. Realizarase en

diferentes momento do proxecto; un primeiro contacto inicial para estudar a realidade

concreta do centro, en diferentes momentos ao longo do curso (ao menos unha vez

por trimestre) e ao finalizar o curso para valorar o traballo feito e os aspecto de

mellora cara o vindeiro ano.

Entre os aspectos susceptibles de avaliación contaranse os seguintes :

O deseño do proxecto

A intervención e efectividade dos recursos

O clima de traballo

A metodoloxía proposta

A efectividade e organización das actividades

Grao de consecución dos obxectivos planificados e o nivel de

coñecementos adquiridos.

A produción e calidade do traballo xerado

As posibilidades de modificación e mellora do proxecto

Os medios para a medición son:

Enquisas aos membros da comunidade educativa adaptándoas as

diferentes características dos membros.

O debate e a conversa xurdida espontaneamente ou de maneira

guiada en diferentes contextos.

A través da observación directa.


CEIP A LAMA

BIBLIOGRAFÍA

E DOCUMENTACIÓN

Empregamos diferentes recursos bibliográfico:

COLOMER, Teresa (2006) Andar entre libros: la lectura literaria en la escuela. México: FCE.

SOLÉ, Isabel (2001) Estrategias de lectura. Barcelona: Graó.

MUÑOZ, Rafael (1998) Animar a escribir para animar a leer. Revista Educación y Biblioteca.

MATA, Juan (2008) Diez ideas claras: hacer de la lectura una práctica feliz, trascendente y deseable. Barcelona: Graó.

MARINA, J.A. y VALGOMA, María de la (2005) La magia de leer. Barcelona: Plaza y Janés .

http://www.edu.xunta.es/biblioteca/blog/

http://www.edu.xunta.es

Lei Orgánica de Educación vixente

Asesoría de Bibliotecas do CFR de Pontevedra

http://www.edu.xunta.es/biblioteca/blog/

http://www.edu.xunta.es/

Documents

Proxecto Lector de Centro