Przepis na migdałyPrzepis na migdały

Udomowienie roślinUdomowienie roślin Proces, w którym świadomie lub nieświadomie zmienia się cechy genetyczne roślin.Proces, w którym świadomie lub nieświadomie zmienia się cechy genetyczne roślin.

Początki procesu udomawiania -> 8 tysięcy lat p.n.e.Początki procesu udomawiania -> 8 tysięcy lat p.n.e.

Rozprzestrzenianie się roślin:Rozprzestrzenianie się roślin: WiatrWiatr WodaWoda

ZwierzętaZwierzęta

Rośliny wabią smacznym miękiszem zwierzęta. Ich pestki przechodzą przez Rośliny wabią smacznym miękiszem zwierzęta. Ich pestki przechodzą przez układ trawienny i nietknięte wydalane są wraz z kałem.układ trawienny i nietknięte wydalane są wraz z kałem.

„„Śmietniska oraz latryny stały Śmietniska oraz latryny stały się pierwszymi laboratoriami się pierwszymi laboratoriami

badawczymi rolnictwabadawczymi rolnictwa”” Pierwsi rolnicy rozpoczęli celową Pierwsi rolnicy rozpoczęli celową

uprawę roślin, nieświadomie używając uprawę roślin, nieświadomie używając do siania nasion znajdujących się w do siania nasion znajdujących się w dużych owocach, nie zdając sobie dużych owocach, nie zdając sobie sprawy z praw genetycznych, zgodnie sprawy z praw genetycznych, zgodnie z którymi z nasion znajdujących się w z którymi z nasion znajdujących się w dużych owocach wyrastają zwykle dużych owocach wyrastają zwykle jeszcze większe.jeszcze większe.

Dzikie migdałyDzikie migdały Dzikie migdały jak i większość dzikich nasion zawiera Dzikie migdały jak i większość dzikich nasion zawiera

amygdalinę, powodującą ich gorzki smak. amygdalinę, powodującą ich gorzki smak. Z substancji tej w pewnych warunkach powstaje kwas Z substancji tej w pewnych warunkach powstaje kwas

pruski (pruski (cyjanowodórcyjanowodór), którego większe stężenie może ), którego większe stężenie może spowodować zatrucie.spowodować zatrucie.

Czasami w migdałach zachodzi mutacja powodująca Czasami w migdałach zachodzi mutacja powodująca brak amygdaliny. Rośliny te wymierają w brak amygdaliny. Rośliny te wymierają w

naturalnych warunkach ponieważ ich nasiona naturalnych warunkach ponieważ ich nasiona zostają zjedzone przez zwierzęta.zostają zjedzone przez zwierzęta.

Prawdopodobnie ciekawość ludzka lub głód Prawdopodobnie ciekawość ludzka lub głód spowodowały odnalezienie jadalnych migdałów.spowodowały odnalezienie jadalnych migdałów.

Początkowo siali je na własnych śmietnikach a Początkowo siali je na własnych śmietnikach a później celowo w sadach. później celowo w sadach.

Rośliny te udomowiono przed Rośliny te udomowiono przed trzecim trzecim tysiącleciemtysiącleciem we wschodniej części basenu we wschodniej części basenu Morza Morza

ŚródziemnegoŚródziemnego..

Nasiona jadalnych migdałów Nasiona jadalnych migdałów odnaleziono w grobie odnaleziono w grobie

Tutenchamonoa, razem z Tutenchamonoa, razem z innymi rodzajami innymi rodzajami

pokarmów.pokarmów.

Rośliny uprawne, których dziko Rośliny uprawne, których dziko rosnący przodkowie mieli rosnący przodkowie mieli

gorzki smak:gorzki smak: ArbuzArbuz ZiemniakZiemniak BakłażanBakłażan KapustaKapusta

Cechy roślin, którymi kierowali Cechy roślin, którymi kierowali się łowcy-zbieracze w czasie się łowcy-zbieracze w czasie

selekcji:selekcji: Wielkość i smak owocówWielkość i smak owoców MięsistośćMięsistość Liczba pestekLiczba pestek Długość włókienDługość włókien OleistośćOleistość

Oliwki były jednym z drzew, Oliwki były jednym z drzew, które udomowiono które udomowiono

najwcześniej w basenie Morza najwcześniej w basenie Morza Śródziemnego bo już około Śródziemnego bo już około

czwartego tysiąclecia.czwartego tysiąclecia. Odmiany udomowione są większe i Odmiany udomowione są większe i

mają większą zawartość tłuszczu.mają większą zawartość tłuszczu.

Potocznie uważa się, że rośliny uprawiano w celach Potocznie uważa się, że rośliny uprawiano w celach spożywczych, a to niejadalny len należy do spożywczych, a to niejadalny len należy do

gatunków najwcześniej udomowionych.gatunków najwcześniej udomowionych.

Rolnicy obu Ameryk i Starego Świata niezależnie od Rolnicy obu Ameryk i Starego Świata niezależnie od siebie starali się wydłużyć włókna okrywające siebie starali się wydłużyć włókna okrywające

nasiona bawełny.nasiona bawełny.

MutacjeMutacje 11 Groch – zahamowanie pękania strąka.Groch – zahamowanie pękania strąka. Pszenica i jęczmień – zahamowanie procesu rozsiewania. Pszenica i jęczmień – zahamowanie procesu rozsiewania.

(ok. 10 tys. lat temu – pierwsze ważne „ulepszenie” roślin)(ok. 10 tys. lat temu – pierwsze ważne „ulepszenie” roślin) 22 Wykształcenie mechanizmu powstrzymującego proces Wykształcenie mechanizmu powstrzymującego proces

kiełkowania.kiełkowania. 33 Mutacje procesu rozrodczego – wydawanie owoców bez Mutacje procesu rozrodczego – wydawanie owoców bez

zapylenia i zdolność do samozapłodnieniazapylenia i zdolność do samozapłodnienia

Selekcja wielokierunkowaSelekcja wielokierunkowa Buraki udamawiano w zupełnie Buraki udamawiano w zupełnie

różnych celach, co doprowadziło do różnych celach, co doprowadziło do powstania różnych odmian.powstania różnych odmian.

Babilonia – buraki sadzono dla Babilonia – buraki sadzono dla smacznych liści.smacznych liści.

Wyhodowano odmianę o jadalnych Wyhodowano odmianę o jadalnych korzeniach.korzeniach.

XVIII wiek – burak cukrowyXVIII wiek – burak cukrowy

Dlaczego niektórych gatunków Dlaczego niektórych gatunków roślin do tej pory nie udało roślin do tej pory nie udało

nam się udomowić?nam się udomowić? Analiza kolejności upraw na Analiza kolejności upraw na

terenie Żyznego Półksiężycaterenie Żyznego Półksiężyca..

Pierwszy etapPierwszy etap

Pierwsze uprawy pszenicy, jęczmienia i grochu nie nastręczały Pierwsze uprawy pszenicy, jęczmienia i grochu nie nastręczały problemów i dawały owoce już po kilku miesiącach. problemów i dawały owoce już po kilku miesiącach.

Odmiany hodowlane w większości były samopylne.Odmiany hodowlane w większości były samopylne.

Drugi etapDrugi etap

Czwarte tysiąclecie – udomowienie pierwszych drzew owocowych Czwarte tysiąclecie – udomowienie pierwszych drzew owocowych i orzechów (figi, oliwki, daktyle, granaty, winorośl).i orzechów (figi, oliwki, daktyle, granaty, winorośl).

Trzeci etapTrzeci etap

Hodowla jabłoni, grusz, śliw i wiśni -> skomplikowany sposób Hodowla jabłoni, grusz, śliw i wiśni -> skomplikowany sposób rozmnażania. (technika szczepienia)rozmnażania. (technika szczepienia)

DąbDąb

Roślina której do tej pory nie udało nam się Roślina której do tej pory nie udało nam się udomowić. – żołędzie są pożywne, ale niesmaczne.udomowić. – żołędzie są pożywne, ale niesmaczne.

Przyczyny:Przyczyny: Wolne tępo wzrostu.Wolne tępo wzrostu. Ewolucja dostosowała żołędzie wielkością i Ewolucja dostosowała żołędzie wielkością i

smakiem do potrzeb wiewiórek.smakiem do potrzeb wiewiórek. Prawdopodobnie z tych samych powodów nie udało się Prawdopodobnie z tych samych powodów nie udało się

udomowić brzóz i orzeszników. udomowić brzóz i orzeszników.