คำ��บรรย�ยวิ�ช� PS 710 สั�งคำมวิ�ทย�ก�รเม�องก�บก�รเปลี่��ยนแปลี่งท�งสั�งคำม

Political Sociology and Social Changeผศ.พิ�มลี่ พิ�พิ�พิ�ธ วิ�นท�� 27 พิฤษภ�คำม พิ.ศ. 2554

คำ��สั��งร�ยง�น : ให้�นั�กศึกษาเขี�ยนัรายงานัเร��อง การเปลี่��ยนัแปลี่งในัสั�งคมไทย โดยเลี่�อกชุ มชุนัท��นั�กศึกษาร! �จั�กมากท��สั ด

-เขี�ยนัด�วยลี่ายม�อตนัเอง-ความยาวไม%เก&นั 15 ห้นั�า-สั%งว�นัท�� 11 ม&ถุ นัายนั 2554

-คะแนันัรายงานั 20 คะแนันัขอบเขต1.พู!ดถุงสัภาพูท��วไปขีองชุ มชุนั2.พู!ดถุงป+จัจั�ยท��นั,ามาสั!%การเปลี่��ยนัแปลี่งขีองชุ มชุนั 3.ความสั�มพู�นัธ์.ขีองคนัในัชุ มชุนั ในัการเขี�ยนัต�องใชุ�ทฤษฎี�แลี่ะแนัวค&ดท��อาจัารย.สัอนัไป

ประกอบในัท กประเด2นัเชุ%นัถุ�าเขี�ยนัถุงห้ม!%บ�านัต�องบอกว%าห้ม!%บ�านัเราเป3นัแบบไห้นั

เชุ%นัเป3นัสั�งคมเกษตรกรรม ห้ร�ออ ตสัาห้กรรม เป3นัเม�องห้ร�อชุนับท ม�ว�ฒนัธ์รรมประเพูณี�แบบไห้นั จัากนั�6นันั�กศึกษาต�องบอกว%าการเปลี่��ยนัแปลี่งขีองห้ม!%บ�านัเปลี่��ยนัอย%างไร แลี่ะอะไรท,าให้�เก&ดการเปลี่��ยนัแปลี่ง (อะไรเป3นัป+จัจั�ยสัาเห้ต (ต�วแปรต�นั) อะไรเป3นัผลี่ (ต�วแปรตาม) ห้ร�อบอกได�ว%าอะไรเป3นั Change Agent)

จัากนั�6นัก2ต�องพู!ดถุงความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างคนัในัสั�งคมเป3นัอย%างไร (ปรองดอง ห้ร�อแตกแยก)

1

เชุ%นัลี่พูบ ร�พูอม�กองทห้ารมาต�6ง ก2ท,าให้�เก&ดการเปลี่��ยนัแปลี่งอย%างไร พูอม�โรงงานัอ ตสัาห้กรรมมาต�6งท,าให้�ลี่พูบ ร�เปลี่��ยนัแปลี่งอย%างไร

Change Agent อาจัจัะเป3นัคนั เป3นัแนัวค&ด อ ดมการณี. ก2ได� เชุ%นัแนัวค&ดแบบท นันั&ยม แนัวค&ดเศึรษฐก&จัพูอเพู�ยง

****ว&ชุานั�6ค�อว&ชุาสั�งคมว&ทยาการเม�อง เป3นัว&ชุาท��ไม%ได�เร�ยนั

เฉพูาะการเม�องลี่�วนัๆ แต%เป3นัว&ชุาแบบสัห้ว&ทยาการ ท��ต�องศึกษาผสัมผสัานัก�นัท�6งสั�งคมว&ทยา ร�ฐศึาสัตร.แลี่ะสั�งคมว&ทยาการเม�อง

ว&ชุานั�6เป3นัว&ชุาต%อยอดจัาก 704 เพูราะเป3นัเร��องเก��ยวก�บสั�งคมห้ร�อชุ มชุนัซึ่�งเก��ยวขี�องก�บชุ�ว&ตนั�กศึกษา

วิ�ตถุ%ประสังคำ'ของวิ�ช�1.ให้�นั�กศึกษาเขี�าใจัปฏิ&สั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างการเม�อง เศึรษฐก&จั

สั�งคม แลี่ะว�ฒนัธ์รรม2.ให้�นั�กศึกษาเขี�าใจัทฤษฎี�ทางด�านัสั�งคมว&ทยาการเม�อง 3.นั�กศึกษาสัามารถุใชุ�ทฤษฎี�ห้ร�อแนัวความค&ดทาง

สั�งคมว&ทยาการเม�องมาอธ์&บายการเปลี่��ยนัแปลี่งขีองสั�งคมไทยท��นั�กศึกษาร! �ได�

ก�รเม�อง : คำวิ�มหม�ย เน�)อห� แลี่ะขอบเขตอ�ร�สัโตเต�ลี่ (Aristotle) กลี่%าวว%าการเม�องเป3นัเร��อง

ขีองการออกแบบ (Architectonic Science) แต%เป3นัการออกแบบชุ�ว&ตในัการอย!%ร %วมก�นัขีองมนั ษย. เพูราะมนั ษย.เป3นัสั�ตว.สั�งคมห้ร�อเป3นัสั�ตว.การเม�องไม%สัามารถุอย!%อย%างโดดเด��ยวได� การออกแบบสั�งคมขีองมนั ษย.ค�อการท,าอย%างไรให้�มนั ษย.อย!%ร %วมก�นัได�อย%างสังบสั ขี เชุ%นัต�องม�กฎี กต&กา

2

สั�งคมไทยเราเองก2ท��ผ%านัมาก2พูยายามออกแบบสั�งคมไทยมาตลี่อดต�6งแต%เราเร&�มอย!%ร %วมก�นัเป3นัสั�งคม เชุ%นัเราม�ร�ฐธ์รรมนั!ญ เราม�การเลี่�อกต�6งก2เพู��อจัะให้�สั�งคมอย!%ก�นัอย%างสังบสั ขี เชุ%นัพูยายามออกแบบการเลี่�อกต�6งเพู��อให้�ได�คนัท��ด�ท��สั ดเขี�ามาท,างานั ซึ่�งเราม�การลี่องผ&ดลี่องถุ!กมาตลี่อดเวลี่าต�6งแต% 2475 จันัถุงป+จัจั บ�นั

ฮ�โรลี่ด์' ลี่�สัเวิลี่ลี่' (Harold Lasswell) กลี่%าวว%า การเม�องค�อเร��องอ,านัาจัซึ่�งตรงก�บแนัวค&ดขีอง ฮ�นจ์' เจ์ มอแกนทอร' ท��บอกว%าการเม�องระห้ว%างประเทศึก2ค�ออ,านัาจัแลี่ะอ,านัาจัค�อผลี่ประโยชุนั. (ต�วอย%างง%ายๆท��สัะท�อนัว%าอ,านัาจัค�อผลี่ประโยชุนั.เชุ%นันั�กศึกษาต�องการไปจัอดรถุในัรามค,าแห้งว�นัห้ย ดแต%ไม%ม�ท��จัอด จังจั%ายเง&นัให้�ยาม 1 ห้ม��นับาทให้�ยามจั�ดการให้� ถุ�ายามร�บเง&นัแลี่ะห้าท��จัอดรถุให้�แสัดงว%า)

เชุ%นัการเม�องม�อ,านัาจัให้�เรามาเร�ยนัห้ร�อไม%เร�ยนัก2ได� ห้ร�อม�อ,านัาจัสั��งให้�คนัเก&ดห้ร�อไม%เก&ดก2ได� เชุ%นันัโยบายลี่!กคนัเด�ยวขีองบางประเทศึ

V.O. Key กลี่%าวว%า การเม�องเป3นัเร��องขีองการบ�งค�บบ�ญชุา (Commanding) แลี่ะอ,านัาจั (Power)

เด์วิ�ด์ อ�สัต�น กลี่%าวว%า การเม�องเป3นัเร��องขีองการจั�ดสัรรสั&�งท��ม�ค ณีค%าในัสั�งคม โดยผ!�ม�อ,านัาจัอ�นัชุอบธ์รรม (Authoritative Allocation of Values)

แบนฟิ/ลี่ด์' (E.C. Banfield) กลี่%าวว%า การเม�องเป3นัเร��องขีองความขี�ดแย�งเก��ยวก�บผลี่ประโยชุนั.ขีองสั%วนัรวม (Conflicts of Collective Interest) เชุ%นัการเม�องเป3นัการ

3

แขี%งขี�นัเพู��อชุ%วงชุ&งต,าแห้นั%งทางการเม�อง พูอชุ%วงชุ&งก�นัก2ท,าให้�เก&ดความขี�ดแย�งก�นั

ผลี่ประโยชุนั.จังท,าให้�คนัร%วมม�อก�นัก2ได�ห้ากม�ผลี่ประโยชุนั.ร%วมก�นั แลี่ะขี�ดแย�งก�นัห้ากผลี่ประโยชุนั.ไม%สัอดคลี่�องก�นั

แมกซ์' เวิเบอร' กลี่%าวว%า การเม�องเป3นัเร��องขีองการผ!กขีาดการใชุ�อ,านัาจัในัอาณีาบร&เวณีห้นั�งเร��องอ,านัาจัร�ฐ (Monopolistic Utilization of Power in its Territory)

อ,านัาจัภายในั ค�ออ,านัาจัอธ์&ปไตย ซึ่�งร�ฐบาลี่ขีองร�ฐนั�6นัๆจัะม�อ,านัาจัในัการใชุ�อ,านัาจัภายใต�ด&นัแดนัขีองร�ฐ ค�อคนัท กคนัในัร�ฐต�องท,าตามในัสั&�งท��ร �ฐสั��ง

เวิลี่ช' (W.A. Welsh) พู&จัารณีาการเม�องในัแง%ขีองก&จักรรม เนั�6อห้า กระบวนัการ แลี่ะพูฤต&กรรมท��เก��ยวก�บห้ลี่ายสั&�ง เชุ%นั อ,านัาจั (Power) สั&ทธ์&อ,านัาจั/อ,านัาจัตามกฎีห้มาย (Authority)

-ในัแง%ขีองกระบวนัการ (Procedure) จัะห้มายถุงขี�6นัตอนัห้ร�อว&ธ์�การ ซึ่�งสั,าค�ญมากๆ ในัอด�ตเราจัะมองว%าว&ธ์�การเป3นัอย%างไรไม%สั,าค�ญขีอให้�บรรลี่ เป>าห้มายก2พูอ ห้ร�อเชุ��อว%า The

Mean Justify The End แต%ป+จัจั บ�นัการท��จัะบรรลี่ เป>าห้มายท��ด�จัะต�องใชุ�ว&ธ์�การท��ด�ด�วย

เชุ%นัถุ�าเราจัะจับปร&ญญาก2ต�องมาจัากการอ%านัห้นั�งสั�อไม%ให้�ลี่อกการบ�านัห้ร�อจั�างคนัอ��นัท,ารายงานั

ในัทางการเม�องม�ห้ลี่ายคนัห้ลี่ายท,าสั&�งท��ไม%ถุ!กต�องโดยบอกว%าเพู��อร�กษาเอาไว� ซึ่�งชุาต& ศึาสันัา พูระมห้ากษ�ตร&ย.แนัวค&ดนั�6ไม%เป3นัท��ยอมร�บอ�กต%อไป

4

A.C. Isaak กลี่%าวว%า การเม�องค�อก&จักรรมท��ร �ฐบาลี่กระท,าโดยอาศึ�ยกฎีห้มาย แลี่ะเป3นัเร��องเก��ยวก�บ Power,

Authority, Conflict (ความขี�ดแย�ง) เป3นัต�นั อ,านัาจั (Power) แลี่ะอ,านัาจัห้นั�าท�� (Authority) แตก

ต%างก�นั เชุ%นันัายอ,าเภอ สั.สั. จัะม�อ,านัาจัห้นั�าท��ตามกฎีห้มาย แต%อ,านัาจัค�อความสัามารถุในัการสั��งให้�คนักระท,าห้ร�อไม%กระท,าในัสั&�งท��คนัม�อ,านัาจัต�องการ ซึ่�งบางคร�6งคนับางคนัม�อ,านัาจัห้นั�าท��แต%อาจัจัะไม%ม�อ,านัาจัก2ได� แต%บางคนัจัะม�ท� 6งอ,านัาจัห้นั�าท��แลี่ะม�อ,านัาจัด�วย แลี่ะบางคนัม�อ,านัาจัแต%ไม%ได�ม�อ,านัาจัห้นั�าท�� เชุ%นัคนัท��บ คคลี่นัอกร�ฐธ์รรมนั!ญก2เป3นัการพู!ดถุงคนัท��ม�อ,านัาจัแต%ไม%ม�อ,านัาจัห้นั�าท��

ค,าว%าอ,านัาจัย�งม�ค,าอ��นัๆท��เก��ยวขี�องเชุ%นับารม� อ,านัาจับางค�บ (Force)

L.A. Froman มองการเม�องเชุ%นัเด�ยวก�บเดว&ด อ�สัต�นั ว%าการเม�องเป3นัการกระจัาย (Distribution) การได�ห้ร�อเสั�ยประโยชุนั.ขีองบ คคลี่ต%างๆ ขี6นัก�บห้ลี่ายป+จัจั�ย เชุ%นั กระจัายการต�ดสั&นัใจั การม�สั%วนัร%วมในัการต�ดสั&นัใจั (เชุ%นัการไปเลี่�อกต�6งค�อการม�สั%วนัร%วมในัการต�ดสั&นัว%าจัะเลี่�อกใครมาเป3นัร�ฐบาลี่ห้ร�อเป3นัผ!�นั,า)

ห้ร�อในัป+จัจั บ�นัจัะม�แนัวค&ดเร��องการกระจัายซึ่,6า (Redistribution) เนั��องจัากมองว%าการกระจัายผลี่ประโยชุนั.ในัอด�ตไม%ม�ความเป3นัธ์รรม ท,าให้�คนัท��ไม%ได�ร�บการประโยชุนั.ต�องได�ร�บการกระจัายประโยชุนั.ให้ม%อ�กคร�6ง

L. Rogers กลี่%าวว%า ร�ฐศึาสัตร.เป3นัท�6งศึาสัตร.แลี่ะศึ&ลี่ปะในัการปกครองขีองร�ฐบาลี่ รวมถุงแนัวค&ดห้ร�อปร�ชุญาการเม�อง

5

เป3นัพูลี่�งก%อเก&ดร!ปร%างสัร�ระขีองร�ฐค�อโครงสัร�างความสั�มพู�นัธ์.ขีองห้นั%วยย%อยก�บห้นั%วยให้ญ% การก,าห้นัดนัโยบาย การนั,านัโยบายไปปฏิ&บ�ต& ฯลี่ฯ

-คนัท��เร�ยนัร�ฐศึาสัตร.จัะต�องอธ์&บายการเม�องอย%างเป3นัศึาสัตร.ไม%ใชุ%อาศึ�ยศึ&ลี่ปะอย%างเด�ยว เพูราะห้ากอาศึ�ยศึ&ลี่ปะอย%างเด�ยวก2ไม%แตกต%างจัากคนัท��ว&จัารณี.การเม�องตามร�านักาแฟ

-สั%วนัแนัวค&ดห้ร�อปร�ชุญาการเม�องค�อโครงสัร�างท��เป3นันัามธ์รรมท��มองไม%เห้2นัแต%ม�อ&ทธ์&พูลี่ต%อมนั ษย. เชุ%นัความร! �สักบาปเป3นัแนัวค&ดท��ท,าให้�คนัไม%กลี่�าท,าผ&ด ปร�ชุญาการเม�องก2เป3นัโครงสัร�างท��เป3นันัามธ์รรมในัทางการเม�องซึ่�งม�อ&ทธ์&พูลี่ต%อพูฤต&กรรมทางการเม�อง

การเม�องย�งเป3นัเร��องขีองโครงสัร�าง เร��องขีองความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างห้นั%วยย%อยก�บห้นั%ายให้ญ% เป3นัขีองการก,าห้นัดนัโยบาย แลี่ะการนั,านัโยบายไปปฏิ&บ�ต&

G.A. and A.G. Theodorson กลี่%าวว%า การเม�องเป3นักระบวนัการสัร�างนัโยบาย (Policy Setting/Policy Making)

การเม�องย�งห้มายถุงการใชุ�อ&ทธ์&พูลี่ ค มแห้ลี่%งอ,านัาจั แลี่ะการใชุ�อ,านัาจัห้นั�าท��ม�การแขี%งขี�นัก�นั (Competition) แลี่ะม�ความขี�ดแย�งก�นั (Conflicts) แลี่ะความร%วมม�อก�นัเพู��อบรรลี่ เป>าห้มาย

สัร%ป การเม�องม�ความห้มายครอบคลี่ มถุง-ร�ฐบาลี่ กฎีห้มาย แลี่ะสัถุาบ�นั-การเม�องเป3นัเร��องขีองสัาธ์ารณีะ (Public) เร��องสั%วนัต�ว

ไม%ใชุ%การเม�อง

6

-การเม�องเป3นักระบวนัการ (Process) ม�ขี� 6นัตอนั -การเม�องท,าห้นั�าท��สัร�างกฎีห้มาย บ�งค�บใชุ�กฎีห้มายอย%าง

ท��วถุงท�6สั�งคม-การเม�องครอบคลี่ มการกระท,าขีองป+จัเจักชุนั กลี่ %มคนั

ห้ร�อสัถุาบ�นัท��ไม%เป3นัทางการ (Private/ Informal)

-แนัวความค&ดต%างๆ ท��เก��ยวก�บร�ฐบาลี่ห้ร�อเก��ยวก�บการปกครอง

-ความเชุ��อ ปร�ชุญา อ ดมการณี. แลี่ะค%านั&ยมต%างๆ ท��ม�ผลี่ต%อการต�ดสั&นัใจัขีองร�ฐบาลี่

-การเม�องเป3นัเร��องขีองอ,านัาจั เก��ยวก�บสัถุาบ�นั แลี่ะกระบวนัการท��จัะท,าให้�ได�มาซึ่�งอ,านัาจั

เชุ%นัเพูลี่งชุาต&ไทยถุ�อว%าเป3นัสัถุาบ�นัอย%างห้นั�ง เพูราะด,ารงอย!%มาอย%างยาวนัานั ห้ร�อการไห้ว�ก2เป3นัสัถุาบ�นัขีองไทยเชุ%นัก�นั

สั�งคำมวิ�ทย� ศึกษาเก��ยวก�บ1.ความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างบ คคลี่ 2 คนัขี6นัไป2.ศึกษาสัถุาบ�นัต%างๆ ทางสั�งคม แลี่ะศึกษาความสั�มพู�นัธ์.

ทางสั�งคม (Social Relationship)

3.เนั�นัความสั�มพู�นัธ์.ทางสัถุานัภาพู (Status) บทบาท (Roll) ไม%ใชุ%ต�วคนัทางกายภาพูห้ร�อบ คลี่&กภาพู เชุ%นั ศึกษาชุายก�บห้ญ&ง ความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างศึ&ษย.ก�บคร! ศึกษาความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างนัายจั�างก�บลี่!กจั�าง ไม%ได�สันัใจัเร��องคนัแต%ลี่ะคนั แต%ศึกษาเป3นัภาพูรวม เชุ%นัเราศึกษาว%าคนัๆไทยสั%วนัให้ญ%กต�ญญู!ต%อพู%อแม% โดยไม%สันัใจัว%าคนัแต%ลี่ะคนักต�ญญู!ห้ร�อไม%กต�ญญู! (เพูราะต�องม�คนัจั,านัวนัห้นั�งท��ไม%กต�ญญู!)

7

4.ความสั�มพู�นัธ์.นั�6จัะรวมถุงความค&ด ความร! �สัก ความเชุ��อ ท�ศึนัคต& ซึ่�งอ�างถุงก�นั เชุ��อมโยงก�นั โดยอาจัจัะไม%ร! �จั�กก�นั

เชุ%นัคนัแต%ลี่ะภาคม�กจัะม�ความร! �สักต%อคนัอ�กภาคต%างๆนัาๆ โดยอาจัจัะไม%ม�ประสับการณี.โดยตรง

อร�สัโตเต�ลี่ กลี่%าวว%ามนั ษย.เป3นัสั�ตว.สั�งคม (Political

Animal) ห้ร�อชุอบอย!%รวมก�นัแต%ชุ�ว&ตท��ด�ขีองมนั ษย.ค�อชุ�ว&ตท��อย!%ร %วมก�นัอย%างม�อ&สัรเสัร� ไม%ใชุ%อย!%ร %วมก�นัแต%ไม%ม�ความเสัร� ไม%ม�ใครมาบ�งค�บขี%มเห้ง ม�สั%วนัร%วมในัการปกครองตนัเองในันัครร�ฐท��ม�อ&สัระ สัามารถุปกครองตนัเองได� (Self Determination) ไม%ต�องการให้�ใครมาปกครอง ความเป3นัสั�ตว.การเม�องขีองมนั ษย.จังจัะต�องม�สั&ทธ์&แลี่ะม�สั%วนัร%วมทางการเม�องด�วย

(ในัรายงานัขีองนั�กศึกษาก2ควรจัะบอกว%าสั�งคมท��นั�กศึกษาเขี�ยนัถุงนั�6นัคนัอย!%ร %วมก�นัอย%างอ&สัรเสัร�ห้ร�อไม% ม�สั%วนัร%วมในัก&จักรรมต%างๆขีองชุ มชุนัห้ร�อไม%)

คำวิ�มสั��คำ�ญของสั�งคำมต2อคำวิ�มเป3นอย�2ของมน%ษย'1.มนั ษย.โดยธ์รรมชุาต&ม�ความอ%อนัแอมาก ถุ�าต%างคนัต%าง

อย!%ก2จัะไม%อาจัอย!%รอดต%อภ�ยรอบต�วได� จังต�องอย!%รวมก�นัแลี่ะม�สั�งคมคอยด!แลี่ เชุ%นั เด2กทารก ห้ากไม%ม�ใครด!แลี่ อย!%ได�ว�นัเด�ยวก2จัะตาย แต%ลี่!กสั�ตว.สัามารถุด&6นัรนัเอาต�วรอดได�

2.มนั ษย.ม�สัมองขีนัาดให้ญ% ม�สัต&ป+ญญา สัามารถุเร�ยนัร! �ได� ไม%ได�ใชุ�เพู�ยงแต%สั�ญชุาตญาณี (Cognitive Reason) เห้ม�อนัสั�ตว.อ��นัๆ มนั ษย.จังสัามารถุสัร�างเคร��องม�อสั��อสัารค�อภาษาแลี่ะสัร�างสั&�งอ��นัๆได� ซึ่�งชุ%วยให้�การอย!%ร %วมก�นัในัสั�งคมโดยม�ชุ�ว&ตท��ด�ได�

8

3. มนั ษย.ม�ความต�องการทางจั&ตใจัแลี่ะทางอารมณี. ซึ่�งมนั ษย.ด�วยก�นัเท%านั�6นัท��จัะสันัองตอบได� เชุ%นัเราม�แฟนั 1 คนัก2จัะด�กว%าเลี่�6ยงห้มา 10 ต�ว

4.ความเจัร&ญจัากสั&�งประด&ษฐ.ต%างๆ จัากการค&ดค�นัทางเทคโนัโลี่ย� ซึ่�งต�องอาศึ�ยความร! �ขีองคนัในัสั�งคมห้ลี่ายๆคนั แลี่ะความความร! �ความเจัร&ญขีองมนั ษย.ได�จัากการถุ%ายทอดจัากคนัร %นัห้นั�งไปสั!%อ�กร %นัห้นั�ง เผยแพูร% ลี่อกเลี่�ยนัแบบก�นัแลี่ะก�นั ด�งนั�6นั มนั ษย.จังจั,าเป3นัต�องด,ารงอย!%ด�วยก�นัเป3นัสั�งคมแลี่ะม�การแบ%งงานัก�นัท,า เชุ%นัเราไม%ปลี่!กขี�าวแต%ม�ขี�าวก&นั เราไม%ผลี่&ตม�อถุ�อแต%ม�ม�อถุ�อใชุ�

การแบ%งงานัก�นัท,าแลี่ะม�การแลี่กเปลี่��ยนัท,าให้�เก&ดแนัวค&ดการได�เปร�ยบเชุ&งเปร�ยบเท�ยบ นั��นัค�อมองว%าการแบ%งงานัก�นัท,าด�กว%าท��คนัๆเด�ยวท,างานัท กอย%าง แม�ว%าจัะเสั�ยเปร�ยบเม��อนั,ามาแลี่กเปลี่��ยนัก2ตาม เชุ%นัไทยผลี่&ตขี�าว 1000 ถุ�งเพู��อแลี่กก�บรถุ 1 ค�นัก2ย�งด�กว%าจัะต�องผลี่&ตท�6งขี�าวแลี่ะรถุเอง เพูราะต�นัท นัจัะสั!งกว%าการเอาขี�าวไปแลี่กรถุ

แนัะนั,าห้นั�งสั�อ1.สั�งคมว&ทยาการเม�อง โดย ดร.จั&รโชุค2.ห้ลี่�กมานั ษยว&ทยาว�ฒนัธ์รรม โดยงามพู&ศึ สั�ตย.สังวนั3.มนั ษย.ก�บว�ฒนัธ์รรม4.มนั ษยว&ทยาประว�ต&ศึาสัตร. 5.สั�งคมว&ทยาแลี่ะมานั ษยว&ทยาในันัคร6.พู�ฒนัาการทางสั�งคม-ว�ฒนัธ์รรมไทย โดยศึร�ศึ�กด& ว�ลี่ลี่&

โภดม7.ความเป3นัคนัไทย

9

8.ประว�ต&ศึาสัตร.ชุาวนัาสัยาม 9.อายธ์รรมฝั่+� งทะเลี่ตะว�นัออก โดย ดร.ศึร�ศึ�กด&C ว�ลี่ลี่&โภดม10.ความเป3นัไทย/ความเป3นัไท 11.สั,านั�กพูลี่เม�อง12.อ&ทธ์&พูลี่ขีองฝั่ร��งก�บการเปลี่��ยนัแปลี่งขีองสั�งคมไทย13.สัยามประเทศึไม%ได�เร&�มท��สั โขีท�ย14.บรรพูบ ร ษไทย15.ประว�ต&ศึาสัตร.ชุาต& ป+ญญาชุนัโดยนั&ธ์& เอ�ยวศึร�วงค.16.ลี่�ลี่าไทยเป3นัต�นัสั�งคำมวิ�ทย�ก�รเม�อง สั�งคมว&ทยาการเม�องเป3นัสัห้ว&ทยาการ

(Interdisciplinary) ห้ร�อพูห้ ว&ทยาการ (Multidisciplinary) เพูราะสั�งคมว&ทยาการเม�องจัะศึกษาครอบคลี่ มถุงว&ชุาต%างๆจั,านัวนัมาก สั�งคมว&ทยาการเม�องจัะสันัใจัเก��ยวก�บ

-สัถุาบ�นัทางสั�งคม (Institutions) สัถุาบ�นัห้มายถุงสั&�งท��ในัสั�งคมยอมร�บร%วมก�นัว%าม�ความจั,าเป3นัต%อสั�งคม สัามารถุด,ารงอย!%ได�ในัสั�งคมนั�6นัอย%างย��งย�นั เชุ%นั สัถุาบ�นัครอบคร�ว สัถุาบ�นัเพูลี่งชุาต&

-กระบวนัการทางการเม�อง (Process)

-อ ดมการณี.ทางการเม�อง (Ideology)

สั��งท��สั�งคำมวิ�ทย�ก�รเม�องศ4กษ�1.อ,านัาจั โดยพู&จัารณีาว%าอ,านัาจัขีองคนัม�ผลี่ต%อคนัอ��นั

อย%างไร อ,านัาจัเก��ยวก�บบทบาทแลี่ะสัถุานัภาพูอย%างไร

10

5.ศึกษาความขี�ดแย�งว%านั,าไปสั!%การเปลี่��ยนัแปลี่งเชุ&งอ,านัาจัในัสั�งคมอย%างไร นัอกจัากความขี�ดแย�งแลี่�วย�งศึกษาเร��องขีองความร%วมม�อ ซึ่�งเป3นัเห้ร�ยญอ�กด�านัขีองความขี�ดแย�ง แลี่ะย�งม�เร��องการประนั�ประนัอมรอมชุอม ห้ร�อการปรองดองด�งท��ท��สั�งคมไทยพูยายามท,าอย!%ในัเวลี่านั�6

ต�วแบบภ!เขีานั,6าแขี2ง (Ice Berg) เป3นัต�วแบบในัการท,าความเขี�าใจัก�บสั�งคมว&ทยาการเม�อง เป3นัต�วแบบท��บอกว%าเบ�6องห้ลี่�งเห้ต การณี.ห้ร�อพูฤต&กรรมทางการเม�องใดๆนั�6นัจัะม�ป+จัจั�ยทางสั�งคมมากมายท��เขี�ามาเก��ยวขี�องแต%เป3นัป+จัจั�ยสั�งคมเห้ลี่%านั�6เป3นัป+จัจั�ยท��เรามองไม%เห้2นั เห้ม�อนัก�บภ!เขีานั,6าแขี2งท��สั%วนัท��ลี่อยใต�นั,6าท��เรามองไม%เห้2นัจัะเป3นัพู�6นัท��มากกว%าสั%วนัท��ลี่อยเห้นั�อนั,6าขีองภ!เขีานั,6าแขี2งท��เรามองเห้2นั

พูฤต&กรรมขีองมนั ษย.ท��เรามองเห้2นัค�อสั%วนันั&ดเด�ยว แต%สั&�งท��เรามองไม%เห้2นัจัะม�มากกมาย การท,าความเขี�าใจัก�บสั&�งท��มองไม%เห้2นัเห้ลี่%านั�6จัะท,าให้�เราเขี�าใจัสั&�งต%างๆมากขี6นั

ในัทางสั�งคมว&ทยาการเม�องสั%วนับนัขีองภ!เขีานั,6าแขี2งค�อร�ฐศึาสัตร.ท��มองเห้2นัได�ชุ�ดแต%สั%วนัท��อย!%ใต�ภ!เขีานั,6าแขี2งจัะเป3นัสั�งคมว&ทยา

เชุ%นัการท��คนัไปเลี่�อกต�6งเป3นัสั&�งท��เรามองเห้2นัแต%พูฤต&กรรมด�งกลี่%าวจัะป+จัจั�ยมากมาย เชุ%นัครอบคร�ว ฐานัะทางเศึรษฐก&จั ความค&ดความเชุ��อ แลี่ะอ��นัๆท��เราต�องท,าความเขี�าใจั เพู��อให้�เขี�าถุงพูฤต&กรรมในัการเลี่�อกต�6ง

เชุ%นัเด�ยวก�บการศึกษาในัประเด2นัอ��นัๆ เราจั,าเป3นัต�องท,าความเขี�าใจัต%อป+จัจั�ยท��อย!%ภายใต�นั,6าเพู��อเขี�าใจัในัเร��องนั�6นัๆอย%างเพู�ยงพูอ

11

ต�วอย%างนั�กสั�งคมว&ทยาแลี่ะสั�งคมว&ทยาการเม�องท��สั,าค�ญ-เซึ่นัต. ไซึ่ม%อนั (ค.ศึ.1760 – 1825)

-เฮอร.เบ&ร.ต สัเปนัเซึ่อร. (ค.ศึ.1820 – 1903) พู!ดถุงสั�งคมแบบกลี่ไกลี่แลี่ะสั�งคมแบบไม%ใชุ�กลี่ไก

-อเลี่2กซึ่&สั เดอ ท�อกเกอร.ว&ลี่ลี่. (ค.ศึ.1805 – 1859) เป3นัชุาวฝั่ร��งเศึสัเด&นัทางไปศึกษาอเมร&กาในัย คแรก ได�เห้2นัการแบ%งอ,านัาจัอธ์&ปไตยออกเป3นันั&ต&บ�ญญ�ต& บร&ห้าร แลี่ะต ลี่าการ ท,าให้�เขีาชุ��นัชุมอย%างมาก เพูราะเวลี่านั�6นัย โรปย�งไม%ม�การแบ%งแยกอ,านัาจั

-คาร.ลี่ มาร.กซึ่. (1818-1883) เจั�าขีองแนัวค&ดคอมม&วนั&สัต. พู!ดถุงความสั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างการผลี่&ตก�บชุ�ว&ตทางสั�งคม

-แม2กซึ่. เวเบอร. (ค.ศึ.1864 – 1920) เจั�าพู%อแนัวค&ดระบบสั,านั�กงานัขีนัาดให้ญ% (แนัวค&ดระบบราชุการ)

-เอม&ลี่ เดอไคม. (ค.ศึ.1858 – 1917) พู!ดถุงการแบ%งงานัก�นัท,าในั การฆ่%าต�วตาย เชุ%นัศึกษาว%าสั�งคมท��ม�ศึาสันัาก�บสั�งคมไม%ม�ศึาสันัาใครฆ่%าต�วตายมากกว%าก�นั

-เซึ่ม�วร. มาร.ต&นั ลี่&พูเซึ่2ต พู!ดถุงการรวมกลี่ %มองค.กรในัแบบประชุาธ์&ปไตย

-S.N. Eisenstadt-Irving Louis Horowitz-มอร.ร&สั ด!เวอร.เจัอร. ศึกษาเร��องพูรรคการเม�อง

กระบวนัการประชุาธ์&ปไตย ฯลี่ฯในัการศึกษาสั�งคมว&ทยาการเม�องแลี่ะการเปลี่��ยนัแปลี่งทาง

สั�งคม (รวมท�6งสัาขีาว&ชุาอ��นัๆ) เราจัะต�องศึกษาว%าอะไรเป3นัสัาเห้ต ท��ท,าให้�เก&ดการเปลี่��ยนัแปลี่ง ห้ร�อต�องด!ว%าอะไรเป3นัต�วแปรต�นั

12

อะไรเป3นัต�วแปรตาม ห้ร�อเราต�องให้�แสัวงห้าความเป3นัเห้ต เป3นัผลี่ขีองสั&�งท��เราศึกษานั��นัเอง

ต�วแปร (Variable) ค�อสั&�งท��ต�องการศึกษา สัามารถุเปลี่��ยนัได� สั&�งท��เป3นัเห้ต เร�ยกว%าต�วแปรต�นั/ต�วแปรอ&สัระ (Independent Variable) สั�ญลี่�กษณี.ค�อ X ผลี่ท��ตามมาค�อต�วแปรตาม (Dependent Variable) สั�ญลี่�กษณี.ค�อ Y ภาพูความสั�มพู�นัธ์.ค�อ X Y

เชุ%นัม�โรงงานัเก&ดขี6นั ท,าให้�คนัม�รายได�เพู&�มขี6นั ห้ร�อม�โรงงานัเก&ดขี6นัท,าให้�สั&�งแวดลี่�อมถุ!กท,าลี่าย

อย%างไรก2ตามสั&�งท��เก&ดขี6นัจัะไม%ม�สัาเห้ต เพู�ยงอย%างเด�ยว แต%จัะม�ห้ลี่ายๆสัาเห้ต ขีณีะเด�ยวก�นัสั&�งท��เป3นัผลี่ก2จัะกลี่ายเป3นัเห้ต ขีองอ�กสั&�งห้นั�งกลี่�บไปกลี่�บมา ด�งร!ป

X Y

เชุ%นั เราจัะตอบไม%ได�ว%าไก%มาก%อนัไขี% ห้ร�อไขี%มาก%อนัไก% เชุ%นัเด�ยวก�นั สั�งคมก2ม�ผลี่ต%อการเม�อง การเม�องท,าให้�เศึรษฐก&จัเปลี่��ยนั เศึรษฐก&จัท,าให้�การเม�องเปลี่��ยนั เป3นัต�นั

ยกต�วอย%าง -การเม�องท,าให้�สั�งคมเปลี่��ยนั เชุ%นัการเม�องท,าให้�เก&ด

มห้าว&ทยาลี่�ยรามค,าแห้ง เพูราะเวลี่านั�6นันั�กศึกษาไม%ม�ท��เร�ยนั เพูราะมห้าว&ทยาลี่�ยปFดร�บได�ไม%เพู�ยงพูอ ท,าให้�ม�การเร�ยกร�องให้�เปFดมห้าว&ทยาลี่�ย ม�นั�กการเม�องห้ลี่ายคนัเขี�ามาเก��ยวขี�องในัการผลี่�กด�นัแลี่ะร%างเป3นักฎีห้มายเขี�าสั!%สัภา

เม��อม�มห้าว&ทยาลี่�ยรามค,าแห้งก2ก%อให้�เก&ดการเปลี่��ยนัแปลี่งด�านัต%างๆมากมาย เพูราะท,าให้�คนัไม%ม�โอกาสัเร�ยนัได�เร�ยนัห้นั�งสั�อ

13

รามค,าแห้งท,าให้�การศึกษาขียายต�วอย%างมากมายเพูราะเป3นัมห้าว&ทยาลี่�ยตลี่าดว&ชุา

รามค,าแห้งท,าให้�สั�งคมไทยม�การเปลี่��ยนัแปลี่งพูาราไดม.ด�านัการศึกษา เพูราะอด�ตเชุ��อว%าการศึกษาเป3นัสั&�งม�ค%า เห้มาะสั,าห้ร�บคนัห้�วกะท&แลี่ะชุนัชุ�6นันั,าเท%านั�6นั ห้ากคนัระด�บลี่%างได�ร�บการศึกษาอาจัจัะท,าให้�สั�งคมม�ป+ญห้า

แต%พูอม�รามค,าแห้งท,าให้�เก&ดการเปลี่��ยนัแนัวค&ดว%าการศึกษาม�ไว�สั,าห้ร�บท กๆคนั ไม%ใชุ�ม�ไว�สั,าห้ร�บคนัรวยแลี่ะคนัท��เร�ยนัเก%งเท%านั�6นั ป+จัจั บ�นัรามค,าแห้งได�สัร�างคนัท��ม�ความร! �ออกสั!%สั�งคมอย%างมากมายมาจันัถุงท กว�นันั�6

พิ�ร�ได์ม' (Paradigm) ห้มายถุงท�ศึนัะ แม%บท ความค&ดพู�6นัฐานั การเปลี่��ยนัพูาราไดม. (Paradigm Shift) ค�อการเปลี่��ยนัท�ศึนัะพู�6นัฐานัแบบถุอนัรากถุอนัโคนั เชุ%นัเด&มมนั ษย.เชุ��อว%าโลี่กแบนั แต%ต%อมาก2ม�การค�นัพูบว%าโลี่กกลี่ม ถุ�อว%าเป3นัการเปลี่��ยนัพูาราไดม.คร�6งให้ญ%แลี่ะสั%งผลี่ให้�เก&ดความก�าวห้นั�าด�านัต%างๆมากมายขีองโลี่กมนั ษย.

เชุ%นัเด�ยวก�นัในัอด�ตเราจัะเชุ��อว%าคนัไม%เท%าก�นั ซึ่�งเป3นัความค&ดแบบอ,านัาจันั&ยม แต%ต%อมาก2เปลี่��ยนัพูาราไดม.มาเชุ��อว%าคนัเป3นัคนัเท%าก�นั อ�นัเป3นัแนัวค&ดแบบประชุาธ์&ปไตย

Jacques Derrida (ชุาร.ค ดาร�ด�า) บอกว%าความเป3นัจัร&งเป3นัสั&�งท��ถุ!กสัร�างขี6นั เม��อสั&�งท��สัร�างขี6นัไม%ถุ!กต�องต%อไป จังต�องม�การร�6อท&6ง (Deconstruction) แลี่ะต�องสัร�างความจัร&งขี6นัมาให้ม% ห้ร�อ Reconstruction

Deconstruction ค�อการเปลี่��ยนัแปลี่งแบบไม%ถุอนัรากถุอนัโคนั เปลี่��ยนัเลี่2กๆนั�อยโดยม�พู�6นัฐานัเด&มอย!% (แตกต%างจัาก

14

การเปลี่��ยนัพูาราไดม.ท��เปลี่��ยนัแปลี่งจัากขีองเก%าไปท�6งห้มดแบบถุอนัรากถุอนัโคนั)

Reconstruction ค�อการสัร�างขี6นัให้ม% เชุ%นั เด&มเชุ��อว%า ร�กว�วให้�ผ!ก ร�กลี่!กให้�ต� เปลี่��ยนัเป3นั ร�กว�วให้�

ผ!ก ร�กลี่!กให้�ท,าความเขี�าใจัลี่!ก เอาใจัใสั% ให้�เวลี่าลี่!ก เด&มชุ��อว%าผ!�ชุายเท�าห้นั�า ผ!�ห้ญ&งเท�าห้ลี่�งแต%ป+จัจั บ�นัเปลี่��ยนัเป3นัห้ญ&งแลี่ะชุายเด&นัไปด�วยก�นั

นัอกจัากชุาร.ค ดาร�ดาแลี่�วนั�กว&ชุาการท��ม�ชุ��อเสั�ยงในัแนัวนั�6ค�อม&เชุลี่ ฟ!โกต. ท��นั,าเสันัอเร��องวาทะกรรม (Discourse) โทม�สั ค!นั

-เศึรษฐก&จัท,าให้�การเม�องเปลี่��ยนัแปลี่ง เชุ%นัการลี่ดค%าเง&นับาทท,าให้�การเม�องไทยม�ป+ญห้า ท,าให้�ร�ฐบาลี่ชุวลี่&ตต�องลี่าออก

-การเม�องท,าให้�ว�ฒนัธ์รรมเปลี่��ยนัแปลี่ง เชุ%นัจัอมพูลี่ป.สั��งให้�คนัไทยยกเลี่&กการก&นัห้มาก สั��งให้�คนัไทยม�ว�ฒนัธ์รรมการแต%งต�วแบบท�นัสัม�ย เชุ%นัเด�ยวก�บฮ&ตเลี่อร.ก2สั%งผลี่ให้�สั�งคมเยอรม�นัเปลี่��ยนัแปลี่ง เชุ%นัเด�ยวก�นัประธ์านัาธ์&บด�จัอห้.นั เอฟ. เคเนัด�6ก2ท,าให้�ว�ฒนัธ์รรมขีองอเมร&ก�นัเปลี่��ยนัแปลี่งอย%างมาก รวมท�6งลี่�กวนัย!ท��สัร�างความเปลี่��ยนัแปลี่งให้�ก�บสั&งคโปร.

ห้ร�อการลี่%มสัลี่ายขีองสัห้ภาพูโซึ่เว�ยต ซึ่�งเป3นัเร��องทางการเม�องนั,ามาสั!%การเปลี่��ยนัแปลี่งอย%างมห้าศึาลี่ในัท กด�านั ท�6งเศึรษฐก&จั การเม�องระห้ว%างประเทศึ เนั��องจัากสังครามเย2นัสังบลี่ง

ป+จัจั บ�นัห้ลี่ายๆเห้ต การณี.ท��เก&ดขี6นัสั%งผลี่กระทบไปแทบท กด�านั เชุ%นัภ�ยพู&บ�ต&ท��ญ��ป Gนัสั%งผลี่ต%อเศึรษฐก&จั เชุ%นัคนัไม%กลี่�าก&นัปลี่าท��มาจัากญ��ป Gนั คนัไม%กลี่�าไปเท��ยว เห้ต การณี.นั�6ย�งสั%งผลี่ต%อ

15

ระห้ว%างประเทศึเพูราะนัานัาประเทศึต%างสั%งความชุ%วยเห้ลี่�อไปย�งญ��ป Gนั

ห้ร�อภ!เขีาไฟท��ไอร.แลี่นัด.ระเบ&ดม�ผลี่ต%อเศึรษฐก&จัเพูราะสัายการบ&นัต�องห้ย ดบ&นั ซึ่�งการห้ย ดบ&นัแต%ลี่ะคร�6งท,าให้�เสั�ยห้ายเป3นัพู�นัเป3นัห้ม��นัลี่�านั

เป3นัต�นัแนวิท�งก�รศ4กษ�วิ�เคำร�ะห'ก�รเม�อง (Approach)

เป3นัแนัวทางการศึกษาห้ร�อม มมองท��จัะใชุ�ศึกษาปรากฎีการณี.ทางการเม�อง ซึ่�งห้มายแนัวทาง ค�อ

1.แนัวว&เคราะห้.โครงสัร�าง (Structure,

Structuralism) เป3นัการด!โครงสัร�างขีองสั&�งท��เราศึกษาเชุ%นัโครงสัร�างแบบเม�อง แบบชุนับท แบบอ ตสัาห้กรรม

2.แนัวทางศึกษาห้นั�าท�� ประโยชุนั. เป>าห้มาย (Function,

Functionalism) ด!ห้นั�าท��3.สัถุาบ�นั (Institution) ค�อสั&�งท��ยดถุ�อก�นัมานัานั ปฏิ&บ�ต&

แลี่ะถุ%ายทอดจัากคนัร %นัห้นั�งไปสั!%คนัร %นัห้นั�ง4.ประว�ต&ศึาสัตร. (Historical Approach) เป3นัการเลี่%า

เร��อง เนั�นัความจัร&ง เชุ%นัการชุนัชุ�างขีองพูระนัเรศึวรม�จัร&งห้ร�อไม%ก2ต�องด!จัากห้ลี่�กฐานั

ประว�ต&ศึาสัตร.ม�ท� 6งประว�ต&ศึาสัตร.ท�องถุ&�นั ประว�ต&ศึาสัตร.ชุ มชุนั ประว�ต&ศึาสัตร.ขีองโลี่ก

5.แนัวว&เคราะห้.ปร�ชุญา (Philosophical Approach)

6.แนัวว&เคราะห้.กฎีห้มาย (Legal Approach) ด!ความเป3นัถุ!ก ความย ต&ธ์รรม ความไม% 2 มาตรการ ไม%เลี่�อกปฏิ&บ�ต& กฎีห้มายลี่�าสัม�ยห้ร�อไม% สัอดคลี่�องก�บชุ�ว&ตขีองคนัป+จัจั บ�นัห้ร�อไม%

16

เชุ%นัร กลี่,6าทะเลี่ปร�บว�นัลี่ะ 100 ก2ม�ป+ญห้าถุ!กร กลี่,6าต%อไป ควรจัะต�องปร�บว�นัลี่ะ 1 ลี่�านัคนัก2จัะบ กร กทะเลี่นั�อยลี่ง

7.แนัวว&เคราะห้.เศึรษฐก&จั/ เศึรษฐศึาสัตร. (Economic

Approach) ด!การผลี่&ต การจั,าห้นั%าย การบร&โภค8.แนัวว&เคราะห้.ว�ฒนัธ์รรมการเม�อง (Political Cultural

Approach) เชุ%นัว�ฒนัธ์รรมเง&นัไม%มากาไม%เป3นั ว�ฒนัธ์รรมการเป3นันัอม&นั�

9.แนัว&เคราะห้.ภาษา (Linguistics / Language) เป3นัแนัวการว&เคราะห้.ท��บอกว%าการเม�องเป3นัเร��องขี&งภาษาเชุ%นัอ,ามาตยาธ์&ปไตย ความไม%เป3นัธ์รรมท กย%อมห้ญ�า การกดขี��ขีองคนัเม�อง ลี่�มเจั�า ขีายชุาต& ถุ�อยค,าเห้ลี่%านั�6เราจัะพูบทางห้นั�าสั��อมวลี่ชุนั

10.แนัวว&เคราะห้.จั&ตว&ทยา (Psychological

Approach) เชุ%นัการแห้%ไปไห้ว�สั&�งศึ�กด&สั&ทธ์&C เป3นัจั&ตว&ทยามวลี่ชุนั เชุ%นัคนัแต%ลี่ะคนัอาจัจัะเป3นัคนัด�แต%พูอรวมก�นัแลี่ะม�ผ!�ปลี่ กระดมก2อาจัจัะท,าสั&�งท��ไม%นั%าเชุ��อได� เชุ%นัเผาบ�านัเม�องได�

11.แนัวว&เคราะห้.สั�งคมว&ทยา (Sociological Approach)

12.การว&เคราะห้.ป+จัจั�ยเขี�าออก (Input – Output Analysis)

13.แนัวว&เคราะห้.ทฤษฎี�ระบบ (General System

Theory) ด! Input, Output, Process, Feedback เชุ%นั ผลี่กระทบท��เก&ดขี6นั ด!สัภาพูแวดลี่�อม แนัวนั�6จัะลี่กซึ่6งกว%าแนัว Input-Out Put Analysis

14.การสั��อสัารคมนัาคม (Communication /

Cybernetic Theory) ว&เคราะห้.สั��อ

17

15.การว&เคราะห้.การจั�ดสัรรสั&�งท��ม�ค ณีค%า (Distributive

Analysis) ด!ว%าใครได�อะไร ท��ไห้นั เม��อไห้ร% อย%างไร 16.ทฤษฎี�กลี่ %ม (Group Theory)

17.แนัวค&ดพูห้ นั&ยม (Pluralism)

18.ทฤษฎี�ชุนัชุ�6นันั,า (Elite Theory)

คำวิ�มแตกต2�งของมน%ษย' มนั ษย.แตกต%างก�นัในัเร��องต%อไปนั�6

1.เชุ�6อชุาต& (Race) เชุ�6อชุาต&ในัโลี่กม� 3 เชุ�6อชุาต&ให้ญ%ค�อ -คอเคซึ่อยด. (Caucasoid) ผ&วขีาว ต�วให้ญ% จัม!กโด%ง ตา

ให้ญ% ผมทอง -มองโกลี่อยด. (Mongoloid) ผ&วเห้ลี่�อง ตาต�� ผมด,า ตาสั�

ด,าห้ร�อนั,6าตาลี่-นั&กรอยด. (Negroid) ผ&วด,า ต�วให้ญ% ตาโปนั จัม!กให้ญ%

ผมห้ย&กสั&�งเห้ลี่%านั�6เป3นัลี่�กษณีะท��ปรากฏิภายนัอกท��เร�ยกว%า

Phenotype (Phenomenon ห้มายถุงปรากฎีการณี.ท��ปรากฎีให้�เห้2นั)

2.Genotype การแตกต%างทางพู�นัธ์ กรรม ท,าให้� DNA

ขีองคนัต%างก�นั 3.กลี่ %มชุาต&พู�นัธ์ . (Ethnic Group) ก,าห้นัดโดย

ว�ฒนัธ์รรม แลี่ะว�ฒนัธ์รรมค�อสั&�งท��เราสัร�างขี6นั ท,าให้�คนัไทยแตกต%างจัากคนัลี่าว ท�6งๆท��ลี่าวแลี่ะไทยต%างเป3นัเชุ�6อชุาต&เด�ยวก�นั แต%เราเป3นัคนัลี่ะชุาต&พู�นัธ์ .ก�นัเพูราะเราม�ว�ฒนัธ์รรมแตกต%างก�นั

18

ด�งนั�6นัมนั ษย.สัามารถุแตกต%างก�นัได�ในัแง%ขีองลี่�กษณีะท��ปรากฏิภายนัอก แต%ไม%ได�แตกต%างในัแง%ขีองความเป3นัคนั ด�งนั�6นัไม%ว%าคนัจัะผ&วด,า เห้ลี่�อง ห้ร�อผ&วขีาวก2ม�ความเป3นัมนั ษย.เท%าก�นั

เชุ%นัเด�ยวก�นัการม�ย�นัสั.แตกต%างก�นัก2ไม%ได�ท,าให้�คนัแตกต%างก�นัในัความเป3นัคนัเชุ%นัก�นั เชุ%นัคนัท��โง%ท��สั ดก2ม�ความเป3นัมนั ษย.เท%าก�บคนัฉลี่าดท��สั ด แลี่ะคนัสั%วนัให้ญ%ควรเห้2นัใจัแลี่ะต�องชุ%วยให้�คนัโง%ท��สั ดได�ร�บในัสั&�งท��คนัท��วไปได�ร�บเห้ม�อนัๆก�นั

วิ�ฒนธรรม (Culture) ห้มายถุง1.ระบบความเชุ��อ ค ณีค%า ค%านั&ยม ภ!ม&ป+ญญา 2.การปฏิ&บ�ต&ขีองชุ มชุนัห้นั�งๆ ห้ร�อสั�งคมห้นั�งๆ ท��แตกต%าง

ก�นั เชุ%นัไปงานัแต%งงานัก2ต�องม�ขีองขีว�ญให้�ก�บค!%แต%งงานั 3.ว�ฒนัธ์รรมเชุ&งนั&เวศึ (Culture Ecology) ห้ร�อนั&เวศึ

ว�ฒนัธ์รรม เป3นัผลี่จัากปฏิ&สั�มพู�นัธ์.ระห้ว%างมนั ษย.ก�บสั&�งแวดลี่�อมในัแต%ลี่ะท�องถุ&�นั เชุ%นัคนัตร�งจัะม�ว�ฒนัธ์รรมท��ต%างจัากชุาวนัครพูนัม ไม%ว%าจัะเป3นัการก&นั

4.ว�ฒนัธ์รรมเป3นัท กสั&�งท��ใชุ�ในัการด,ารงชุ�ว&ต (Instrumental Needs) ท�6งท��เป3นัว�ตถุ แลี่ะว�ฒนัธ์รรมท��ไม%ใชุ%ว�ตถุ

ว�ฒนัธ์รรมว�ตถุ (Material Culture) เชุ%นั เคร��องใชุ� ม�อถุ�อ เสั�6อผ�า เคร��องแต%งกาย

เชุ%นัเราม�ม�อถุ�อเราก2ม�ว�ฒนัธ์รรมการใชุ�ม�อถุ�อ แต%บางสั�งคมก2อาจัจัะม�ว�ฒนัธ์รรมสั��อสัารแบบอ��นัๆ เชุ%นัเขี�ยนัจัดห้มาย (เชุ%นัในัเร��องผ�าจัะม�ผ!�เชุ��ยวชุาญระด�บศึาสัตราจัารย.ท��ศึกษาเร��องผ�า เร��องการทอผ�า ห้ร�อม�ผ!�เชุ��ยวชุาญเร��องสั� ว%าเก&ดมาอย%างไร มนั ษย.แต%ลี่ะสั�งคมค&ดค�นัสั�อย%างไร)

19

สั%วนัว�ฒนัธ์รรมท��ไม%ใชุ%ว�ตถุ (Non Material Culture)

เชุ%นั ความเชุ��อ ค%านั&ยม เจัตคต& อ ดมการณี. ศึาสันัา สั�งคมไทยเราร�บเอาว�ฒนัธ์รรมท��ไม%ใชุ%ว�ตถุ เห้ลี่%านั�6จัาก

ภายนัอก แต%เราไม%ได�ร�บมาท�6งห้มด อาจัจัะร�บมาบางสั%วนั5.ว�ฒนัธ์รรมชุ%วยก,าก�บสั�งคมไม%ให้�เก&ดความระสั,�าระสัาย 6.ว�ฒนัธ์รรมเป3นัสั&�งจั,าเป3นั แต%จัะม�การปร�บเปลี่��ยนัอย!%เสัมอ

ให้�เห้มาะสัม เชุ%นัอ�กษรไทย ห้ร�อลี่ายสั�อไทก2ม�การเปลี่��ยนัแปลี่งไปจัากสัม�ยพู%อขี นัรามอย%างมาก

(เชุ%นัเด�ยวก�บในัรายงานัขีองนั�กศึกษาก2ต�องบอกว%าในัชุ มชุนัท��นั�กศึกษาเขี�ยนัถุงม�การเปลี่��ยนัแปลี่งในัทางว�ฒนัธ์รรมอย%างไร)

ว�ฒนัธ์รรมจัะแบ%งออกเป3นัชุ�ว&ตว�ฒนัธ์รรมแลี่ะศึ&ลี่ปว�ฒนัธ์รรม

-ศึ&ลี่ปว�ฒนัธ์รรม ม�ลี่�กษณีะ 1.เป3นัผลี่งานัพู&เศึษเฉพูาะ ก%อให้�เก&ดความร! �สักแลี่ะอารมณี.

สัะท�อนัใจัได�ง%าย อาจัใชุ�ในัแง%ธ์ รก&จั เพู��อการค�าขีาย เพู��อการท%องเท��ยว ให้�เย��ยมชุม เชุ%นัภาพูวาด ร!ปป+6 นั พูระพู ทธ์ร!ป (เชุ%นัพูระพู ทธ์ร!ปท��เขีาชุ�จั�นัทร.)

2.ศึ&ลี่ปว�ฒนัธ์รรมบางอย%างจัะเป3นัชุ&6นัเด�ยวในัโลี่ก ลี่อกเลี่�ยนัแบบให้�เห้ม�อนัสันั&ทไม%ได� เป3นัลี่�กษณีะสัถุ&ต (Static) ต�องอนั ร�กษ.เอาไว� ไม%ต�องการให้�แปรเปลี่��ยนั เชุ%นัร!ปโมนัาลี่&ซึ่%า พูระพู ทธ์ร!ปขีนัาดให้ญ%ในัอ�ฟกานั&สัถุานัท��ถุ!กท,าลี่ายโดยกลี่ %มตาลี่�บ�นั ไม%สัามารถุสัร�างให้ม%มาทดแทนัได�

-ชุ�ว&ตว�ฒนัธ์รรม เก��ยวขี�องก�บชุ�ว&ตประจั,าว�นัขีองคนัท กคนั เปลี่��ยนัแปลี่งได�ตลี่อดเวลี่า เป3นัว�ฒนัธ์รรมในัการใชุ�ชุ�ว&ต เชุ%นัการแปรงฟ+นั การก&นั การนัอนั การแต%งต�ว

20

ในก�รศ4กษ�ของเร�เร�จ์ะให8คำวิ�มสันใจ์เก��ยวิก�บช�วิ�ตวิ�ฒนธรรมหร�อสั�งคำมวิ�ฒนธรรม ไม%ใชุ% นั��นัค�อเราจัะต�องสันัใจัว%าคนัในัสั�งคมใชุ�ชุ�ว&ตอย%างไร แต%งต�วอย%างไร ก&นัอย%างไร นัอนัอย%างไร ท,ามาห้าก&นัอย%างไร

(ชุ%วงท�ายอาจัารย.ให้� Quiz คนัท��ไม%มา Quiz ให้�เขี�ยนัสัร ปจัากเอกสัารประกอบค,าสัอนัประมาณี 4 ห้นั�าว%าในัว�นันั�6เร�ยนัอะไรบ�าง)

21