Puanlama Yönergeleri (Rubrikler)

Puanlama Yönergeleri(Rubrikler)

Doç. Dr. Mustafa DOĞANKonya N. Erbakan Üniversitesi

A. K. Eğitim Fakültesi

Puanlama Yönergeleri

• Puanlama yönergeleri öğrencinin performansının niteliğini değerlendirmek için kullanılan bir dizi uyumlu kurallar olarak tanımlanmaktadır.

• Kurallar karar vermenizi yönlendirir ve karar verme sürecinde kararlılığınızı sağlar.

• Karmaşık performanslarda her bir öğrenme hedefi veya adımı için çeşitli puanlama yönergeleri kullanılabilir.

MDogan-Ölçme-Erzurum2013


Puanlama Yönergeleri

• Tutarlılığı sağlar ve artırmaya yardım eder.• Nesnelliği artırır.• Kullanılan başarı standartlarının geçerliliklerini

geliştirir. • Öğrencilere, beklentiler konusunda fikir verir.• Değerlendirmede zaman kazandırır.


Akılda Tutulması Gereken Kritik Sorular

• Hangi önemli kriter ve öğrenme hedefleri değerlendirilmelidir?• Her bir kriterin ve öğrenme hedeflerinin gelişim (başarı)

seviyeleri ne olmalıdır?• Bütüncül yada analitik puanlama yönergesi mi kullanılmalıdır?• Derecelendirme ölçeği veya kontrol listesi puanlama şeması

olarak kullanılmalı mıdır?• Öğrenciler kendi performanslarını derecelendirme sürecine

katmalı mıdır?• Puanlamayı etkili veya daha az zaman alacak şekilde nasıl

düzenlemelidir?• Değerlendirme sonucu olarak neler kayıt altına alınmalıdır?


Puanlama Yönergeleri...

• ...bir veya daha fazla ölçek kullanma durumlarına,

• ...çalışmanın kalite tanımlarının genel veya göreve/performansa özgü oluşlarına

göre kategorilendirilebilir.


Bir Araştırma Puanlama Yönergesi Örneği

Kriter 1 2 3

Kaynak Sayısı x1 1-4 5-9 10-12

Tarihsel Doğruluk

x3 Çok fazla tarihsel hata

Birkaç tarihsel hata

Görünen tarihsel hata yok

Organizasyon x1 Bilginin hangi kaynaktan geldiği belli değil

Bilginin nereden geldiğini söylemek zor

Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolyca söylenebilir.

Kaynakça x1 Kaynakça çok az bilgi içeriyor

Kaynakça çoğu ilişkili bilgiyi içeriyor

Bütün gerekli bilgiler var


Kriter 1 2 3


Tarihsel Doğruluk










Kriter


Kriter 1 2 3


Tarihsel Doğruluk










Kriter

Performans Seviyesi


Kriter 1 2 3


Tarihsel Doğruluk










Puanlama Mekanizması


Kriter 1 2 3


Tarihsel Doğruluk










Puanlama Mekanizması

Ağırlıklar


Açıklamalar

• Açıklamalar yaygın bir şekilde kullanılsalarda puanlama yönergeleri için şart değillerdir.

• Açıklamalar, her bir kriterin her performans seviyesinde öğrenciden beklentileri açık bir şekilde ifade eder.

• Açıklamalar, öğretmenlere performansları birbirlerinden ayırt etmede yardımcı olur.


Açıklamasız Puanlama YönergesiKriter Zayıf (1) İyi (2) Mükemmel (3)

Kaynak Sayısı x1

Tarihsel Doğruluk

x3

Organizasyon x1

Kaynakça x1


Açıklamalar

• İyi ve tanımlayıcı açıklamalar yazmak kolay değildir.

• Puanlama yönergeleri gelişen, değişen bir değerlendirme aracıdır.

• Başlangıçta açıklama yazmayabilirsiniz. • Zamanla açıklamaları daha iyi tanımlarsınız.


Neden Performans Seviyesi?

• Açık ve net beklentiler (öğrenci ve öğretmen için)

• Daha tutarlı ve objektif bir değerlendirme

• Daha iyi dönüt


Puanlama Yönerge Türleri

• Analitik puanlama yönergeleri (APY)

• Bütüncül puanlama yönergeleri (BPY)


Analitik Puanlama Yönergesi

• Öğrencinin cevabına ilişkin belirli boyutların, özelliklerin veya bir unsurun değerlendirilmesini gerektirir.

Örneğin, öğrencinin tarihsel doğruluk kriterinde ve organizasyon kriterinde ne kadar başarılı olduğu ayrı ayrı görülebilir.


Analitik Puanlama Yönergesi ÖrneğiKriter 1 2 3


Tarihsel Doğruluk











Bütüncül Puanlama Yönergesi (BTY)

• Her öğrencinin cevaplarının niteliğini genel olarak değerlendirmeyi gerektirir.

• APY den farklı olarak her kriter için ayrı performans düzeyi içermez.

• Bütüncül PYlerde performansın düzeyleri bütün kriterlerle beraber dikkate alınır.

• Öğrencinin çalışmasına en uygun açıklama verilecek puanı belirlemektedir


Bütüncül Puanlama Yönergesi Örneği

3 – Mükemmel Araştırmacı• 10-12 kaynak kullanmış• Görünen tarihsel bir hata yok• Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığı kolayca söylenebilir• Kaynakçada gerekli bütün bilgiler var.

2 – İyi Araştırmacı• 5-9 kaynak kullanmış• Birkaç tarihsel bir hata var• Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını söylemek zor• Kaynakçada çoğu gerekli bilgi var.

1 – Kötü Araştırmacı• 1-4 kaynak kullanmış• Çok tarihsel bir hata var• Hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını söylemek imkansız• Kaynakçada çok az bilgi var.


Ne Zaman Analitik PY Kullanmalıyız?

• Çok fazla kriterin olduğu durumlarda• Genel bir bakış açısıyla performans düzeyinin

belirlenmesinin zor olduğu durumlarda• Kriterlerin farklı ağırlıklarda olması tercih

edildiği durumlarda


Ne Zaman Bütüncül PY Kullanmalıyız?

• Hızlı ve toplama dayalı bir değerlendirme gerektiğinde

• Küçük, kısa bir ödev/görev değerlendirmesinde– Daha kapsamlı ödevlerde de kullanılabilir

• Performansın tek bir kritere bağlı olmadığı durumlarda – Örneğin, birçok kompozisyon puanlama

yönergelerinde organizasyonu veya içeriği sunumdan ayırmak kolay değildir.


Ne Kadar Performans Seviyesi Kullanmalıyım?

• Böyle özel bir sayı yok • Fakat en az 2 performans seviyesi olmalı. • Tek ya da çift sayı olma şartı da yoktur. • En çok sayı size ve performansa göre değişiklik

gösterecektir.


Ne Kadar Performans Seviyesi Kullanmalıyım?

• Genel olarak her kriter için az sayıda performans seviyesi ile başlamak, sonra gerekirse genişletmek daha iyidir.

• Sayı arttıkça muhakeme daha iyi hale gelirken hata payı da artar.


ÖrnekDinleyicilerle göz teması

Hiçbir zaman Bazen Her zaman

Dinleyicilerle göz teması

Hiçbir zaman

Nadiren Bazen Genellikle Her zaman

Dinleyicilerle göz teması

Hiçbir zaman Nadiren Bazen Genellikle


Performans Seviyesi Sayısı...

• ... ne kadar az olursa, puanlama yönergesi– O kadar kolay ve çabuk uygulanır– Öğrencilere daha kolay açıklanır– Geniş puanlama yönergesini daraltmaktan daha

kolay genişletilir. • Amaca uygun olması gerektiği için kişiye

bağlılığı çoktur.


PUANLAMA YÖNERGESİ GELİŞTİRMEK


Analitik Puanlama Yönergesi Geliştirmek

• Her kriter için farklı sayılarda performans seviyesi belirleyebilirsiniz.






• Her performans seviyesi için açıklama yazmak zorunda değilsiniz fakat ...

• Her performans seviyesine puan atamak (puan atamak istemediğiniz durumlar olabilir).


Ses Sınavı Puanlama Yönergesi0 1 2 3 4 5 Ağırlık

Vokal tonu

Vokal tekniği x2

Ritim

Diksiyon

Müzikalite x3

YOK Kötü Fena Değil İyi Çok iyi Mükemmel

Vokal tonu 0 1 2 3 4 5

Vokal tekniği 0 2 4 6 8 10

Ritim 0 1 2 3 4 5

Diksiyon 0 1 2 3 4 5

Müzikalite 0 3 6 9 12 15




• Her performans seviyesi için açıklama yazmak zorunda değilsiniz fakat ...

• Her performans seviyesine puan atamak (puan atamak istemediğiniz durumlar olabilir).

• Puanlamalar eşit aralıklı olmak zorunda değildir.


Sunum Puanlama Yönergesi

Hiç yok Bazen Sıklıkla Her zaman

Göz teması 0 2 3

Sesin kullanımı 0 1 2 3

İçerik 3 6 10

Sunum şevki 0 1 2 3

Özet 0 2 3 5


Bütüncül Puanlama Yönergesi Geliştirmek

• Her performans seviyesi için gerekli kriterlerin belirlemek.

• Gerektiği taktirde bir performans seviyesi birden fazla performans seviyesine ayrılabilir veya birleştirilebilir.


Sunum Puanlama YönergesiKonusuna Hakim Olma

• Genellikle göz teması kurar• Sesini her zaman uygun seviyede kullanır• Sunum boyunca şevkini koruru• Özet tamamen doğru

Yeterlilik• Genellikle göz teması kurar• Sesinin genelde iyi kullanır. • Sunumun çoğunda şevkini korur• Özette sadece bir veya iki hata vardır

Gelişmekte• Bazen göz teması kurar• Sesini bazen iyi ayarlar• Şevkini sunumun bazı kısımlarında korur• Özetti bazı hatalar vardır

Yetersiz• Neredeyse hiç göz teması yapmaz• Ses kullanımı uygun seviyede değildir.• Sunum şevkini nadiren gösterir.• Özette çok hata vardır.


Ev Ödevi Puanlama Yönergesi

• ++ (3 puan)– Soruların çoğu veya hepsi doğru– Soruların çoğu veya hepsi için işlemler gösterilmiş

• ++ (1 puan)– Bazı cevaplar doğru– Bazı cevaplar için işlemler gösterilmiş

• - (0 puan)– Birkaç cevap doğru– Çok az cevap için işlem yapılmış veya hiç işlem

yapılmamış.


Ev Ödevi Puanlama Yönergesi

• ++++ (5 puan)– Soruların çoğu veya hepsi doğru– Soruların çoğu veya hepsi için

işlemler gösterilmiş

• +++ (4 puan)– Soruların çoğu veya hepsi doğru– Bazı cevaplar için işlemler

gösterilmiş

• ++ (3 puan)– Soruların çoğu veya hepsi doğru– Çok az sayıda cevap için işlem

yapılmış veya hiç işlem yapılmamış.

• ++ (2 puan)

– Bazı cevaplar doğru– Bazı cevaplar için işlemler

gösterilmiş

• + (1 puan)– Birkaç cevap doğru– Çok az sayıda cevap için işlem

yapılmış veya hiç işlem yapılmamış.

• - (0 puan)– Ödevi teslim etmedi


Puanlama Yönergenizi Kontrol Edin!

• Bir arkadaşınızdan gözden geçirmesini isteyin• Öğrencilerinizin gözden geçirmesini isteyin• Hedeflerinizle örtüşüp örtüşmediğini kontrol

edin• Uygulanabilir olup olmadığına eleştirel bir

gözle bakın• Farazi bir öğrenci için yönergenizi kullanmayı

deneyin


Puanlama Yönergenizi Kontrol Edin!

• «bazen» göz teması yaptı (3 puan)• «her zaman» sesini iyi kullandı (4 puan)• «her zaman» şevkini korudu (4 puan)• Özetin «bazı» kısımları doğru (4 puan)• Öğrenci 15/20 yani %75 puan aldı. Bu öğrenci

için bu puan uygun mu? Değil ise puanlama yönergenizi gözden geçirmeniz gerekir.

Documents

Puanlama Yönergeleri (Rubrikler)