‘PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR …

RAPORT KOMBËTAR MONITORIMI

‘PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS

PËR INFORMIM’

Tiranë, 2016

Local Democracy in ActionAlbaniaLEVIZ


‘PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS

PËR INFORMIM’

Tiranë, 2016

Publikuar nga: Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, ShqipëriBlv. Gjergj Fishta, Nr. 5/22, Tiranë, Shqipërihttp://birn.eu.com/

Përgjegjës: Kristina VokoSonila Meçaj

Monitorimi u krye nga: Anila Dushi, Bashkim Shala, Hysen Likdisha, Elvis Hila, Gëzim Kabashi, Lindita Cela, Fatbardha Nergjoni, Arben Velo, Eriola Azizolli, Enrik Mehmeti, Raimond Kola, Dhorjela Cule dhe Shkëlqim Hajno.

Faqosja: Jurgena Tahiri

© Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, ShqipëriTiranë, 2016

Monitorimi dhe botimi i këtij raporti u realizuan me mbështetjen e LëvizAlbania dhe Rockfeller Brothers Fund. Mendimet dhe opinionet e shprehura në të i përkasin autorëve dhe nuk përkojnë domosdoshmërish me qëndrimet e LëvizAlbania dhe Rockfeller Brothers Fund.

PËRMBAJTJA

7 E drejta për informim

10 E drejta për informim në kontekstin e pushtetit vendor

11 Qëllimi dhe metodologjia e monitorimit

15 Gjetjet e monitorimit

47 Rekomandime në kuadër të nxitjes së transparencës

49 Aneksi I: Metodologjia e detajuar

7 Informimi si parim i qeverisjes së mirë

8 Rrugëtimi ligjor i të drejtës së informimit në Shqipëri

9 Zbatimi në praktikë – thembra e Akilit?

16 Renditja e secilës bashki

6

Ligj Nr. 139/2015 ‘Për Vetëqeverisjen Vendore’Kreu VI: Transparenca, Konsultimi dhe Pjesëmarrja Qytetare

Neni 15: Transparenca e veprimtarisë së njësive të vetëqeverisjes vendore1. Njësitë e vetëqeverisjes vendore garantojnë për publikun transparencën e veprimtarisë së tyre.2. Çdo akt i organeve të vetëqeverisjes vendore publikohet në faqen zyrtare të internetit të njësisë vendore dhe afishohet në vendet e caktuara nga njësia për njoftimet publike.3. Çdo njësi e vetëqeverisjes vendore është e detyruar të caktojë koordinatorin e transparencës dhe të miratojë programin e transparencës, duke siguruar akses nga të gjithë, veçanërisht nga shtresat më të varfra të komunitetit, në përputhje me dispozitat e ligjit në fuqi për të drejtën e informimit.

Neni 16: Konsultimi publik në njësitë e vetëqeverisjes vendore1. Organet e vetëqeverisjes vendore janë të detyruara të garantojnë pjesëmarrjen publike në procesin e vendimmarrjes.2. Çdo njësi e vetëqeverisjes vendore është e detyruar të caktojë koordinatorin për njoftimin dhe konsultimin publik, në përputhje me dispozitat e ligjit në fuqi për njoftimin dhe konsultimin publik.

Neni 17: Mbledhjet e këshillit të bashkisë1. Mbledhjet e këshillit të bashkisë janë të hapura për publikun. Çdo shtetas lejohet të ndjekë mbledhjet e këshillit, sipas mënyrës së përcaktuar në rregulloren e këshillit.2. Njoftimi për mbledhjen e këshillit bëhet publik në vende të caktuara për këtë qëllim brenda territorit të njësisë vendore dhe në media të aksesueshme në njësinë vendore dhe përmban datën, vendin, orën dhe rendin e ditës së mbledhjes.3. Me kërkesën e kryetarit të bashkisë ose të një të pestës së anëtarëve të këshillit bashkiak, mbledhjet e këshillit bashkiak mund të bëhen të mbyllura, kur për këtë kanë votuar jo më pak se tre të pestat e gjithë anëtarëve të tij.

1. E drejta për informim

• Informimi si parim i qeverisjes së mirë

E drejta e informimit dhe aksesi në qeverisje nuk përbëjnë vetëm të drejta themelore të individit por edhe parakushte për qeverisje të hapur, llogaridhënëse dhe transparente: karakteristika të një sistemi të konsoliduar demokratik. Megjithë specifikimet nga vendi në vend dy janë parimet themelore të të drejtës së informimit:

1- E drejta e qytetarëve për të patur akses në dokumente zyrtare dhe detyrimi i institucioneve shtetërore për të përmbushur këtë të drejtë dhe2- Detyrimi i institucioneve publike për të ofruar disa kategori të dhënash edhe pa patur nevojë për kërkesë të veçantë nga ana e publikut. 1

Bazat e të drejtës së informimit, si një e drejtë themelore që e gëzojnë të gjithë pa dallim, janë hedhur në nivel ndërkombëtar përmes Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut në nenin 19 të së cilës sanksionohet liria e opinionit dhe shprehjes si edhe e drejta për të ‘’kërkuar, marrë dhe shpërndarë informacion’’, që përsëritet në Konventën Ndërkombëtare për të Drejtat Politike dhe Civile. 2 Më tej, një Rekomandim i Komisionit për të Drejtat e Njeriut në OKB, që daton në 2011, në lidhje me nenin 19 të Deklaratës Universale specifikon të drejtën e aksesit në informacion sikundër nënkuptohet nga neni në fjalë dhe thekson domosdoshmërinë e bërjes efektive të ligjit përmes masave të ndryshme. Këto përfshijnë përgatitjen e kuadrit ligjor dhe angazhimin aktiv të institucioneve publike për të vendosur në hapësirën publike informacione me interes publik. 3

Në nivel evropian, e drejta e informimit është pjesë e Konventës për Mbrojtjen e të Drejtave të Nje-riut dhe Lirive Themelore e Këshillit të Evropës (Neni 10) dhe Karta e Lirive Themelore të Bashkimit Evropian (Neni 42). Ky i fundit ka ndërmarrë hapa të konsiderueshëm gjatë dekadës së kaluar për rritjen e aksesit në dokumentet zyrtare të Parlamentit, Komisionit dhe Këshillit Evropian, de-tyrime që sanksionohen edhe më tej në Traktatin e Lisbonës. Dy dokumentet më të rëndësishëm të Këshillit të Evropës për të drejtën e informimit janë Rekomandimi R (81) 19 mbi Aksesin tek Informacioni i Mbajtur nga Autoritetet Publike, që i bën jehonë parimeve të identifikuara më sipër mbi të drejtën e individëve për të kërkuar informacion dhe detyrimin e institucioneve publike për të dhënë informacion në përputhje me legjislacionin në fuqi si edhe Rekomandimi (2002) 2 mbi Aksesin tek Dokumentet Zyrtare. 4

1 Commonwealth Human Rights Initiative. The Right to Information: Strengthening Democracy and Development. Online: http://www.humanrightsinitiative.org/programs/ai/rti/articles/RTI%20Paper%20-%202005%20Ombuds%20Conf.pdf.2 Universal Declaration of Human Rights, Article 19. Online: http://www.right2info.org/resources/publications/instruments-and-standards/un_udhr_eng.3UN Human Rights Committee. General Comment no. 34.Article 19: Freedom of opinion and expression. Online: http://www.right2info.org/resources/publi-cations/general-comment-no.34. 4Teksti i plotë i Rekomandimeve të Këshillit të Evropës mund të aksesohet elektronikisht në: http://www.right2info.org/resources/publications/instru-ments-and-standards/coe_rec_ati_en_2002dhehttp://www.right2info.org/resources/publications/instruments-and-standards/coe_rec_ati_1981.

7

8

Rekomandimi (2002) 2 i bën thirrje shteteve anëtare të marrin masat e nevojshme që të informojnë publikun mbi këtë të drejtë, të trajnojnë zyrtarët publik mbi detyrat dhe përgjegjësitë e tyre si edhe të mundësojnë ushtrimin në praktikë të kësaj të drejte nga ana e qytetarëve.

• Rrugëtimi ligjor i të drejtës së informimit në Shqipëri

Në Shqipëri, e drejta e informimit në nivelin më bazik garantohet nga Kushtetuta, e cila e njeh atë si një ndër të drejtat themelore vetjake. Neni 23 i Kushtetutës sanksionon të drejtën e çdokujt për të marrë informacion rreth veprimtarisë së organeve shtetërore dhe personave në funksione pu-blike si edhe të drejtën për të marrë pjesë në mbledhjet e organeve të zgjedhura kolektive.5 Bazuar në njohjen e saj si e drejtë kushtetuese, në vitin 1999 Kuvendi i Shqipërisë miraton Ligjin 8503 mbi të Drejtën e Informimit për Dokumentet Zyrtare, që vendos themelet e kulturës së dhënies dhe marrjes së informacioneve nga ana e organeve publike. Deri në miratimin e ligjit të ri për të drejtën e informacionit organi përgjegjës për zbatimin e tij ishte Avokati i Popullit, ndërkohë që rastet e ankesave për mospërmbushje të detyrimeve nga ana e organeve publike duhet të ndiqej drejtpër-drejtë nga ankuesi në rrugë ligjore (në gjykatën përkatëse).6 Ligji për të drejtën e informimit i vitit 1999 krijonte mjaft hapësira bosh dhe paqartësi në lidhje me zbatimin e tij në praktikë. Duhet të kalonin pothuajse 7 vite dhe përpjekje/advokim nga ana e shoqërisë civile, sidomos Iniciativa e Drejtësisë e Fondacionit për Shoqërinë e Hapur, për të sjellë jo vetëm ndryshime estetike në ligjin për të drejtën e informimit, por një reformë thelbësore në konceptimin dhe qasjen e tij ndaj aksesit në dokumente zyrtare dhe qeverisjen publike.

Ligji i ri, miratuar në shtator 2014 dhe publikuar në Fletoren Zyrtare një muaj më pas, përcjell një sërë risish dhe përmirësime të dukshme, që lehtësojnë ushtrimin e të drejtës për të kërkuar dhe marrë informacion mbi aktivitetin e autoriteteve publike. Në përgjithësi, ligji i ri i jep dy dimensione të reja përmbajtësore të drejtës për informim. Së pari, ligji bëhet më i plotë, duke kategorizuar më qartë infor-macionin që duhet të jepet pa nevojën për të paraqitur kërkesë nga qytetarët dhe specifikuar mënyrën se si informacioni kërkohet dhe jepet.

Së dyti, me tepër rëndësi është edhe prezantimi i një kuadri institucional përgjegjës jo vetëm për zbatimin e ligjit (siç ishte më parë Avokati i Popullit) por edhe për monitorimin e tij. Në këtë kuadër Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale iu shtua tagri i zbatimit të këtij ligji si ndërmjetës në marrëdhënien ndërmjet qytetarëve dhe autoriteteve publike, duke marrë kështu në janar të vitit

2015 emrin Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale. Ky kuadër institucional së bashku me hartimin e planit të transparencës dhe vendosjen e Koordinatorit për të Drejtën e Informimit në të gjithë institucionet publike krijon mundësinë e zbatimit sistematik të parimeve dhe parashikimeve të ligjit në mënyrë të institucionalizuar duke lehtësuar, teorikisht, të gjithë procesin e kërkimit dhe marrjes së informacionit apo ankimimin që pason rastet e mospërgjigjes nga ana e autoriteteve publike.

Me ligjin e ri reduktohet ndjeshëm afati që kanë në dispozicion institucionet shtetërore për t’ju përgji-gjur kërkesave nga dita e depozitimit të tyre, nga 40 ditë në jo më vonë se 10 ditë pune. Kuadri ligjori rishikuar përmbush plotësisht dy parimet themelore të të drejtës së informimit identifikuar më lart duke i kushtuar vend të rëndësishëm specifikimit të kategorive të informacionit që duhet të jetë i dis-ponueshëm për publikun pa patur nevojën e kërkesës nga ky i fundit. Më konkretisht, neni 7 para-qet një listë shteruese të llojit të informacionit që duhet publikuar në faqet zyrtare të institucioneve shtetërore pa kërkesë paraprake. Këtu përfshihen: Struktura organizative e institucionit së bashku me punonjësit dhe kontaktet përkatëse, të gjithë dokumentet e politikave (ligje, raporte kombëtare dhe ndërkombëtare, plane veprimi, strategjitë etj), auditimet dhe buxheti vjetor, udhëzime mbi procedurën që duhet ndjekur për të marrë një informacion, prokurimet publike të institucionit, regjistrin e kërke-save dhe përgjigjeve dhe informacione të tjera që kërkohen më shpesh.

Së fundi, vendosja e sanksioneve administrative duhet gjithashtu të krijojë incentiva të mëtejshme për zbatimin rigoroz të tij nga ana e institucioneve publike. Gjobat për mosrespektimin e afateve dhe par-ashikimeve në lidhje me publikimin dhe përditësimin e programit të transparencës, regjistrit të kërk-esave dhe përgjigjeve, vendosjen e koordinatorit për të drejtën e informimit dhe mosregjistrimi dhe mosplotësimi i kërkesës për informacion etj., variojnë nga 50 000 deri në 300 000 lekë. 7

• Zbatimi në praktikë – thembra e Akilit?

Eksperienca ka treguar se në ciklin e aplikimit të politikave publike edhe kur ligjet në vetvete janë në përputhje me standardet demokratike dhe shënojnë progres, ato çalojnë ndjeshëm në fazën e imple-mentimit dhe zbatimit në praktikë. Megjithëse jo e kufizuar, kjo qasje është dominuese në kontekstin shqiptar. Që prej miratimit të ligjit të parë për të drejtën e informimit, në mënyrë sporadike është mon-itoruar niveli i zbatimit dhe përmbushjes së kërkesave të qytetarëve për akses në informacion nga organizata të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare. Ajo që vihet re nga rezultatet e monitorimit, të paktën për dhjetë vitet e fundit (2003-2013) është mosnjohja e plotë e ligjit dhe parashikimeve të tij si nga ana e qytetarëve ashtu edhe nga punonjësit e administratës publike; përqindja mjaft e ulët e

5Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë. 1998. Neni 23, pika 1, 2, 3. Fq. 5. Online: http://www.parlament.al/web/pub/kushtetuta_perditesuar_15171_1.pdf.6Ligj 8503 datë 30.06.1999 Për të drejtën e informimit për dokumentet zyrtare. Online: http://eden-al.org/Oldweb/media/per%20te%20drejten%20e%20informimit%20per%20dokumneta%20zyrtare.pdf. 7 Ligj 119/2014 Për të Drejtën e Informimit. Kreu V, Neni 18 Kundravajtjet Administrative dhe sanksionet, fq. 10.

9

përgjigjeve ndaj kërkesave për informacion dhe; renditje e Shqipërisë ndër vendet me performancë të dobët në fushën e zbatimit të drejtës së informimit (deri në 2014).

Për shembull, një testim i kryer nga Qendra Respublica në periudhën 2012-2013 zbuloi se nga 202 kërkesa drejtuar nga organizata të shoqërisë civile, avokatë, gazetarë dhe individë, autoritetet janë përgjigjur në 59 raste duke mos u përgjigjur në 143 raste. Sa i përket kohës së përgjigjes ajo varionte nga 4 ditë në 61 ditë (mesatarisht 24 ditë).8 Monitorimi i parë mbi zbatimin e ligjit të ri për të drejtën e informimit është përgatitur nga Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale. Megjithë periudhën mjaft të shkurtër të monitorimit (nëntor-dhjetor 2014) Komisioneri identifikon një sërë problematikash. Së pari, sipas raportit janë marrë pranë këtij in-stitucioni 26 ankesa, prej të cilave janë dhënë 2 vendime për pranim të objektit të kërkesës.9 Ndër-kohë problemi më i rëndësishëm duket të jetë përmbushja e parashikimit të ligjit për vendosjen e Koordinatorit në çdo institucion publik të prekur nga ligji, që ka për funksion kryesor implemen-timin e ligjit për institucionin përkatës.

2. E drejta për informim në kontekstin e pushtetit vendor

Përmbushjen e kërkesave të dala nga ligji për të drejtën e informimit e kanë të gjitha ato institucione që vlerësohen autoritete publike në kuptim të ligjit. Autoritetet publike janë të gjitha njësitë e qeverisjes qendrore, pushteti vendor, sistemi gjyqësor dhe prokuroria, shoqëritë tregtare ku shteti zotëron shumicën e aksioneve si dhe të gjithë ata persona që ushtrojnë funksione publike. Por në këtë studim do të fokusohemi te pushteti vendor, si një nga pushtetet që lidhet më ngushtë me qytetarin për shkak të të gjitha shërbimeve që ai ofron. Vlen të theksohet që e drejta për informim, veçanërisht në pushtetin vendor, merr një tjetër rëndësi pasi ajo është e parashikuar qartazi dhe në Ligjin “Për vetëqeverisjen vendore”. Në nenin 15 të këtij Ligji është përcaktuar që njësitë e vetëqeverisjes vendore garantojnë publikun për transparencën e veprimtarisë së tyre. Çdo akt i organeve të vetëqeverisjes vendore publikohet në faqen zyrtare të inter-netit të njësisë vendore dhe afishohet në vendet e caktuara nga njësia për njoftimet publike. Çdo njësi e vetëqeverisjes vendore është e detyruar të caktojë koordinatorin e transparencës dhe të miratojë programin e transparencës, duke siguruar akses nga të gjithë, veçanërisht nga shtresat më të varfra të komunitetit, në përputhje me dispozitat e ligjit për të drejtën e informimit.

Gjithashtu në nenin 18 të po këtij ligji është parashikuar që aktet e këshillit publikohen në faqen zyrtare të internetit dhe afishohen në vende publike, të caktuara nga këshilli me akses të lirë publik, brenda

10

8Instituti Shqiptar i Medias. 2015. Monitorim për zbatimin e ligjit për të drejtën e informimit. Online: http://www.institutemedia.org/Documents/PDF/E-DREJ-TA-INFORMIMIT-2015.pdf.9Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale. Raport Vjetor 2014. Online: http://idp.al/images/autoriteti/Raporte_Vjetore/RAPORTI_VJETOR_2014.pdf.

territorit të njësisë vendore. Informimi i publikut në çdo bashki bëhet në përputhje me ligjin për të drejtën e informimit dhe rregullat e përcaktuara nga vetë këshilli për këtë qëllim. Pra të gjitha këto parashikime ligjore synojnë që pushteti vendor të jetë sa më transparent, të ketë nivel të lartë llogaridhënie, të ofrojë shërbime sa më cilësore dhe të sigurojë pjesëmarrje qytetare.Pavarësisht sa më lart, deri më tani kanë munguar monitorimet e thelluara në terren në drejtim të përmbushjes së detyrimeve të Ligjit për të Drejtën e Informimit nga ana e njësive bashkiake, për disa arsye:

1. Pavarësisht se në nenin 4 të Ligjit “Për të drejtën e informimit” është parashikuar që çdo autoritet publik duhet të hartonte dhe miratonte programin e transparencës që Maj të vitit 2015, për shkak të reformës administrative territoriale, për Bashkitë ky afat u shty deri në maj të vitit 2016. 2. Monitorimet e deritanishme të realizuara nga BIRN Albania, Komisioneri dhe Infocip janë fokusuar në monitorimin e faqeve online të bashkive, ku vetëm 25 prej tyre kanë deri më tani faqe elektronike. Nga këto, disa prej tyre janë në ndërtim ose jo aktive, disa nuk përfshijnë pro-gramin e transparencës, ndërsa ato pak që e përfshijnë këtë të fundit, ende nuk kanë vendosur online të gjitha kategoritë e plota të informacionit që duhen zbardhur pa kërkesë nga ana e bashkive.3. Monitorimet e deritanishme janë fokusuar në përmbushjen e kërkesave bazë të ligjit: harti-mi i një programi transparence; emërimi i një koordinatori për të drejtën e informimit, publikimi i regjistrit të kërkesave rreth të drejtës së informimit, si dhe publikimin e vendimeve të këshillave bashkiakë.

Pavarësisht mungesave të identifikuara nga monitorimet e mësipërme të faqeve të internetit të bashkive, në shumicën e përgjigjeve ndaj kërkesave për të drejtë informimi mbi aspekte të transparencës të mbledhura nga BIRN Albania gjatë periudhës Janar-Prill 2016, bashkitë justifiko-hen se edhe pse informacioni i kërkuar nuk publikohet online, ai është lehtësisht i aksesueshëm pranë ambienteve të secilës bashki.

3. Qëllimi dhe metodologjia e monitorimit

Transparenca mund të përkufizohet si vënie në dispozicion të qytetarëve të informacioneve të prodhuara nga institucionet e shtetit shqiptar. Sa më shumë informacion të vihet në dispozicion të qytetarëve aq më shumë mundësi i jep atyre për të kuptuar si punojnë institucionet dhe pse kanë vendimmarrje të caktuar në situata të caktuara. Gjithashtu, transparenca shërben për të rritur besimin e qytetarëve në raport me institucionet, çka është shumë e rëndësishme për pushtetin vendor.

11

Bazuar në sa më lart, ky monitorim ka për qëllim vlerësimin e transparencës së bashkive lidhur me kategoritë e informacionit që njësitë e pushtetit vendor bëjnë publike pranë ambienteve të tyre pa kërkesë. Gjetjet e këtij monitorimi synohet të shërbejnë për të nxitur më tej vullnetin dhe gat-ishmërinë e institucioneve të pushtetit vendor për të rritur nivelin e transparencës, duke shërbyer edhe si një studim bazë për vlerësime të mëtejshmë të ecurisë së këtij procesi. Për këtë arsye, të 61 bashkitë e vendit janë monitoruar lidhur me publikimin e 50 indikatorëve që rrjedhin nga Ligji mbi Njoftimin dhe Konsultimin Publik. Monitorimi u realizua nga 12 gazetarë lokalë të trajnuar dhe u zhvillua në terren gjatë periudhës kohore 25 Maj – 12 Qershor, 2016.Në mënyrë që informacioni dhe rezultatet e këtij monitorimi të jenë sa më lehtë të kuptueshme dhe të krahasueshme mes bashkive, të 50 indikatorët e identifikuar të nivelit të përgjithshëm të transparencës u ndanë në shtatë kategori kryesore: E drejta e informimit; Organizimi i brendshëm; Legjislacioni; Këshilli Bashkiak; Transparenca Financiare; Konsultimi Publik dhe Informacione të tjera. Listën e plotë të indikatorëve dhe ndarjen përkatëse në secilën kategori e gjeni në Tabelën 1.

Tabela 1: Indikatorët përbërës së secilës kategori të nivelit të transparencës.

12

A ka institucioni një koordinator të të drejtës së informimit?

A ka miratuar institucioni një program transparence?

Ligji nr. 119/2014 “Për të drejtën e informimit”

Të dhënat e koordinatorit për të drejtën e informimit (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës)

Adresa postare dhe elektronike për depozitimin e kërkesave për informim

Formati i kërkesës për informim

Formati i ankimit të vendimit përkatës për informacionin e kërkuar

Regjistri i kërkesave për të drejtën e informimit dhe përgjigjeve ndaj tyre

E DREJTA E INFORMIMIT

ORGANIZIMI I BRENDSHËM

Struktura organizative/ organograma e bashkisë

Funksionet dhe detyrat e bashkisë

Shërbimet që ofron bashkia për qytetarët dhe bizneset

Strukturat e pagave për nëpunësit e Bashkisë

Kompetencat dhe detyrat e kryetarit të bashkisë

Kompetencat dhe detyrat e nënkryetarëve të bashkisë

Kompetencat dhe detyrat e administratorëve lokalë

Kompetencat dhe detyrat e funksionarëve të lartë të Bashkisë

CV/ Biografitë e funksionarëve të lartë (Kryetarit, nënkryetarëve, administra-torëve, drejtorëve të drejtorive)

Rregullorja e administratës së bashkisë

Kompetencat dhe detyrat e administratorëve lokalë

LEGJISLACIONI

Ligji nr. 115/2014 ‘Për ndarjen administrative-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë’

Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore 2015-2020

Ligji nr. 139/2015 ‘Për vetëqeverisjen vendore’

Ligje të tjera

KËSHILLI BASHKIAK

Lista e anëtarëve të Këshillit Bashkiak

Njoftimi për mbledhjen e ardhshme ose më të fundit të Këshillit Bashkiak

Vendimi i fundit i Këshillit Bashkiak

Rregullorja/Funksionet e Këshillit Bashkiak

Komisionet e Këshillit Bashkiak

TRANSPARENCA FINANCIARE

Buxheti i vitit aktual

Plani i shpenzimeve për vitin financiar 2016

Raporti vjetor për zbatimin e buxhetit 2015

Raporti i fundit i auditimit të brendshëm

Raporti i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit (nëse ka)

Lista e kontratave të prokurimeve publike të lidhura momentalisht (nëse ka)

Informacione mbi shumën e kontraktuar, palët kontraktuese, përshkrimi i mallrave ose shërbimeve të kontraktuara, plan zbatimi (afate kohore) dhe monitorimi të tyre

KONSULTIMI PUBLIK

A ka institucioni një koordinator të njoftimit dhe konsultimit publik?

Ligji nr. 146/2014 “Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik”

Të dhënat e koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës)

Planin vjetor për vitin 2016 në lidhje me konsultimin publik në procesin e vendimmarrjes

Procesverbali i të paktën një konsultimi publik të kryer gjatë vitit të fundit

13

14

A është publikuar orari i punës së bashkisë në një vend të dukshëm jashtë bashkisë?

A ka një stendë/vend të posaçëm për afishimin e njoftimeve /dokumenteve /vendimeve?

A është vendosur stenda e njoftimit në një vend që mund të aksesohet edhe jashtë orarit të punës?

Numër telefoni në dispozicion të ankesave nga ana e qytetarit

Plani strategjik / zhvillimor i bashkisë

Marrëveshje ose projekte të përbashkëta me organizata, donatorë ose institucione të tjera publike (nëse ka)

Njoftime për vende të lira pune

Paketa fiskale 2016 (taksat dhe tarifat për bizneset)

Informacion mbi lejet dhe licencat që jepen nga institucioni

Lista e institucioneve në varësi (si p.sh. Ndërmarrja e shërbimeve publike/ Policia Bashkiake/ Çerdhet/ etj.)

Të dhëna për vendndodhjen dhe kontaktet e institucioneve të varësisë

INFORMACIONETË TJERA

Gjithashtu, gjetjet e këtij monitorimi prezantohen bazuar në përqindjen e përmbushjes së nivelit të transparencës në tërësi, por dhe për secilën kategori indikatorësh. Përqindjet janë përllogaritur në bazë në pikëzimit të marrë gjatë monitorimit nga secila bashki për indikatorin përkatës, si dhe peshës specifike të çdo indikatori. Për më shumë detaje rreth metodologjisë, si dhe hapave speci-fikë të ndjekur gjatë mbledhjes dhe analizimit të të dhënave, ju lutem referojuni Aneksit I të këtij raporti, ‘Metodologjia e detajuar’.

Për të lehtësuar vizualizimin e gjetjeve, përqindjet janë shoqëruar dhe me ngjyrimet përkatëse, sipas Inforgrafikës së mëposhtme:

Niveli i Transparencës Niveli i Transparencës Niveli i Transparencës

0% - 40% 41% - 80% 81% - 100%

40% 80% 100%

4. Gjetjet e monitorimit

Gjetjet e këtij monitorimi të parë në terren lidhur me nivelin e transparencës së bashkive, tregojnë se shumica e bashkive të vendit kanë dështuar në përmbushjen e të paktën gjysmës së 50 indika-torëve të vrojtuar. Ashtu siç dallohet dhe nga Infografika e mëposhtme, niveli mesatar i transpar-encës për të 61 bashkitë e vendit është vetëm 43%, duke shfaqur dallime të ndjeshme mes kate-gorive të ndryshme të indikatorëve.


KONSULTIMI PUBLIK


KËSHILLI BASHKIAK

LEGJISLACIONIE DREJTA E INFORMIMIT


NIVELI I TRANSPARENCËS

43% 50% 41% 38% 48% 36% 39% 45%

Gjetjet tregojnë se bashkitë janë më transparente lidhur me dokumentacionet dhe informacionin lidhur me kategorinë “E drejta e Informimit” dhe “Këshilli Bashkiak”, ndërsa kategoritë të cilat janë më pak transparente në nivel kombëtar janë “Transparenca Financiare”, “Legjislacioni” dhe “Konsultimi Publik”.

Pavarësisht vlerësimeve mesatare të arritura në nivel vendi, rezultatet e detajuara për secilën bashki paraqesin një situatë akoma më kaotike. Ashtu siç tregojnë dhe rezultatet e paraqitura në Tabelën 2 më poshtë, përmbushja e kërkesave të kuadrit ligjor mbi dokumentet dhe informacionin që njësitë e qeverisjes vendore duhet të bëjnë publike pa kërkesë nuk mund të justifikohet nga madhësia e bashkisë në terma popullsie dhe fondesh, ose nga vendndodhja e tyre gjeografike. Gjithashtu, gatishmëria e publikimit të dokumentacioneve zyrtare pranë ambienteve të bashkive, nuk lidhet me të paturit ose jo të një faqeje elektronike nga ana e bashkisë dhe nivelit të

15







KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

LEGJISLACIONI

LEGJISLACIONI

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK





17

transparencës brenda tyre.

Në mënyrë që gjetjet e këtij monitorimi të lexohen më lehtë, por dhe të shërbejnë si shtysë për rritjen e transparencës ndër njësitë e qeverisjes vendore, më poshtë prezantohen rezultatet e vlerësimit të nivelit të përgjithshëm të transparencës për çdo bashki duke nisur nga bashkia që është më e hapur, deri tek bashkia që është më pak e hapur ndaj qytetarëve të saj.

Rezultatet e detajuara për secilën bashki mbi të gjitha kategoritë e përfshira në monitorim, prezantohen në seksionin në vazhdim.

Tabela 2: Renditja e bashkive sipas nivelit të transparencës, duke filluar nga rezultati më pozitiv në atë më negativ.

16

# Bashkia Niveli i Transp.

1 Gramsh 65%

2 Durrës 63%

3 Fier 60%

4 Vau Dejës 60%

5 Patos 57%

6 Shkodër 57%

7 Pogradec 56%

8 Malësi e Madhe 55%

9 Tepelenë 54%

10 Krujë 54%

11 Sarandë 54%

12 Peqin 53%

13 Pustec 53%

14 Berat 53%

15 Konispol 52%

16 Përmet 51%

17 Ura Vajgurore 51%

18 Lushnjë 51%

19 Roskovec 50%

20 Lezhë 49%


21 Devoll 48%

22 Divjakë 48%

23 Finiq 47%

24 Gjirokastër 47%

25 Pukë 47%

26 Dibër 46%

27 Delvinë 46%

28 Këlcyrë 46%

29 Shijak 45%

30 Elbasan 45%

31 Mallakastër 45%

32 Kolonjë 45%

33 Libohovë 45%

34 Librazhd 44%

35 Poliçan 44%

36 Maliq 44%

37 Cërrik 43%

38 Kurbin 42%

39 Korçë 41%

40 Përrenjas 41%


41 Kukës 41%

42 Dropull 40%

43 Memaliaj 39%

44 Mat 36%

45 Mirditë 36%

46 Kavajë 36%

47 Klos 34%

48 Belsh 33%

49 Kuçovë 32%

50 Vlorë 31%

51 Himarë 31%

52 Tropojë 30%

53 Bulqizë 29%

54 Vorë 28%

55 Fushë-Arrëz 24%

56 Has 24%

57 Tiranë 23%

58 Skrapar 21%

59 Kamëz 20%

60 Rrogozhinë 18%

61 Selenicë 18%



KONSULTIMI PUBLIK


KËSHILLI BASHKIAK

LEGJISLACIONI



GRAMSH

DURRËS

90% 100%

#1

#2

65% 56%56% 56% 35% 44% 67%

63% 63%74% 33% 29% 77% 68% 81%




KONSULTIMI PUBLIK


KËSHILLI BASHKIAK

LEGJISLACIONIE DREJTA E INFORMIMIT


17

DURRËS













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

LEGJISLACIONI LEGJISLACIONI


KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









18 19

VAU DEJËS

#3

#4

60%

60%

64% 64%

64%

50% 50%92% 46% 47%

86% 38% 77% 44% 9% 69%

PATOS

SHKODËR

50% 50% 50% 50% 59%

#5

#6

57% 72% 62%

31% 92% 9% 55% 61%57% 94% 45%

FIER













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









20 21

POGRADEC

MALËSI E MADHE

50% 50%

50%

#7

#8

56%56%56% 64% 62% 55%

55% 78% 55% 69% 35% 23% 62%

TEPELENË

KRUJË

50% 50% 50% 50%

#9

#10

54%

54%

67% 41% 58%

85% 38% 59% 44% 59% 49%40%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









2322

SARANDË

PEQIN

60% 50% 50%50% 50%

50% 50%

#11

#12

56%

54% 64% 53%

53% 67% 62% 41% 47%

PUSTEC

BERAT

50%

#13

#14

65%

56%53%

53%

61% 38% 73% 41% 55%

54% 62% 71% 33% 59% 39%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









24 25

KONISPOL

PËRMET

#15

#16

50%

50% 50% 50%

50% 50%60%

56%

52% 58% 55% 44%

51% 45% 63%40%

LUSHNJË

URA VAJGURORE

0% 50%

50% 50% 50%

#17

#18

51% 41% 68% 54% 41%

51% 48% 33% 64% 59%

80%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









2726

ROSKOVEC

LEZHË

50% 50%50%

50% 50%

#19

#20

45% 37% 44% 55% 62%

49% 64% 48% 38% 38% 49%

DEVOLL

DIVJAKË

60%

50% 50%

#22

#21

48% 48% 44% 62% 53% 9% 48%

48% 48% 62% 44% 32% 49%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









28 29

FINIQ

GJIROKASTËR

50% 50% 30%

50% 50% 50%

#24

#23

47% 56% 43% 47% 77%

47% 11% 35% 59% 72%

PUKË

DIBËR

50%

50% 50% 50%

#26

#25

56%

47% 78% 35%38% 24% 36% 54%

46% 42% 24% 58%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









3130

KËLCYRË

DELVINË

50% 50% 50%

50% 50% 50% 50%

#28

#27

46%

46%

53% 45% 44% 35%

36% 26% 57%

SHIJAK

ELBASAN

70% 50%

#30

#29

45%

45%

33% 56% 46% 23% 41%

58% 32% 38% 49% 29% 59% 53%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









32 33

MALLAKASTËR

KOLONJË

50% 50%

50% 50% 50%

#31

#32

45%

45% 38% 54% 21% 41% 55%

18% 44% 41% 55%

LIBOHOVË

LIBRAZHD

50% 50% 50%

50% 50%

#33

#34

45% 44% 44%41%34%

67% 45% 31% 9% 41%44%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









3534

POLIÇAN

MALIQ

50% 50%

0%

#35

#36

44%

44% 46% 32% 62% 53% 73% 38%

42% 31% 41% 9% 57%

CËRRIK

KURBIN

50%

#37

#38

43% 61% 24% 31% 54% 41% 55% 39%

42% 58% 45% 31% 32% 64% 24%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









36 37

KORÇË

PRRENJAS

50%

50%50%

0%

#39

#40

41% 44% 37% 31% 46% 55%

41% 31% 44% 62% 9% 38%

KUKËS

DROPULL

50%

50% 50% 50% 50%

#41

#42

41% 53% 31% 37% 32% 47% 43%

31% 27% 33%40%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









3938

MEMALIAJ

MAT

50% 50% 50%

#43

#44

36%

31%39% 34%

34%

27% 33%

41% 41%38%44%24%43%

MIRDITË

KAVAJË

#45

#46

36% 54% 38% 38%33% 35% 22% 23%

36% 64% 31% 13% 33% 42% 6% 36%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









40 41

KLOS

BELSH

#47

#48

10% 50% 50%

50%

34% 11% 62% 23% 46%

33% 14% 55% 31% 29% 9% 32%

KUÇOVË

VLORË

#49

#50

60%

50% 30% 0%

32% 57% 14% 25% 6% 42% 29%

31% 21% 23% 33% 46%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









4342

HIMARË

TROPOJË

#51

#52

50% 30%30%

30%31% 52% 22% 21% 21% 18% 41%

31% 19% 38% 18% 41%

BULQIZË

VORË

50%

50%

50% 50%

#53

#54

0% 0% 30%

29% 6% 21% 9% 28%

28% 39% 39%8%













KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK



KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK









44 45

HAS

FUSHË-ARRËZ#55

#56

52%

24%

24%

31% 17% 44% 38% 21% 41% 6%

36% 19% 19% 21% 41% 6%

TIRANË

SKRAPAR

0%

0%

0%15%23% 26% 21% 36% 41%

21% 31% 24% 27% 13% 13%18%

#57

#58




KONSULTIMI PUBLIK

LEGJISLACIONI KËSHILLI BASHKIAK



0% 0%43% 12% 23% 27% 15%




KONSULTIMI PUBLIK

LEGJISLACIONI KËSHILLI BASHKIAK


SELENICË


18%

#61







KONSULTIMI PUBLIK

KONSULTIMI PUBLIK

LEGJISLACIONI

LEGJISLACIONI

KËSHILLI BASHKIAK

KËSHILLI BASHKIAK





46

KAMËZ

RROGOZHINË

0% 0%20%

0% 0% 0% 30%

21% 21%

24%18%

33% 27% 32%

26% 23%

#59

#60

47

5. Rekomandime në kuadër të nxitjes së transparencës

Mbështetur në gjetjet e këtij monitorimi të parë në terren të 61 bashkive dhe në synim të përmirësim-it të nivelit të transparencës dhe nxitjes së konsultimit publik në nivel vendor, rekomandohet që njësitë e pushtetit vendor të mbajnë parasysh hapat e mëposhtëm:

- Përzgjedhja e duhur e stafit për pozicionin e koordinatorit për të drejtën e informimit dhe koor-dinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik. Këto pozicione nuk janë detyrimisht pozicione të reja ose shtesë në organikën ekzistuese, por në shumicën e institucioneve publike janë pozicione ekzistuese që ngarkohen dhe me këto përgjegjësi shtesë.

- Njohja e koordinatorëve me detyrat përkatëse, si dhe monitorimi i vazhdueshëm i punës së tyre, ashtu si përcaktohet në tre ligjet kryesore që garantojnë transparencën e pushtetit vendor: Ligji nr. 139/2015 ‘Për Vetëqeverisjen Vendore’; Ligji nr.119/2014 ‘Për të Drejtën e Informimit’ dhe Ligji nr.146/2014 ‘Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik’.

- Hartimi i programit të transparencës nga të gjitha bashkitë do të bënte të mundur lehtësimin e pub-likimit të dokumentacioneve që sipas ligjit duhet të bëhen publike pa kërkese. Bashkitë të cilët nuk e kanë hartuar ende një program të tillë, mund t’i referohen modelit që gjendet në adresën http://idp.al/index.php/sq/programi-model-i-transparences-per-autoritetet-publike. Po kështu, formate të gatshme të kërkesës dhe ankesës gjenden në faqen www.idp.al ose në portalin www.pyetshtetin.al, të cilat mund të përdoren si të tilla në versionin elektronik/online ose mund të përshtaten në një format hardcopy.

- Lista e 50 indikatorëve mbi bazën e të cilëve u krye ky monitorim mund të shërbejë si një listë kontrolli / udhëzuese për secilën bashki, lidhur me dokumentet që secila bashki duhet të publikojë pa kërkesë, si në faqen elektronike të saj (nëse ka), ashtu dhe pranë ambienteve të njësisë së pushtetit vendor. Megjithatë, kjo listë nuk mund të konsiderohet ezauruese por vetëm si një hap i parë dhe i domosdoshëm drejt llogaridhënies dhe përfshirjes së qytetarëve në proceset vendimmarrëse.

- Bashkitë, të cilat kanë një faqe interneti, duhet të përpiqen maksimalisht ta venë këtë hapësirë në funksion të përditësimit të qytetarëve me informacionin/dokumentacionin ashtu si i korrespondon secilit indikator të transparencës, duke nisur nga njoftimet për mbledhjet e Këshillit Bashkiak, vendimet e tij, konsultimet publike deri te lista e kontratave të lidhura, shuma e kontraktuar, palët kontraktuese si dhe informacion për procedurat e prokurimit publik.

- Bashkitë, të cilat nuk kanë ende një faqe interneti, por jo vetëm, duhet të sigurohen që t’i bëjnë publike materialet e nevojshme në një stendë të vendosur në një vend të aksesueshëm lehtësisht nga qytetarët. Për dokumentacionin i cili nuk mund të vendoset në stendë, një numër i mjaftueshëm kopjesh të tij duhet të jenë gati për tu vënë në dispozicion në çdo rast kërkese nga qytetarët në zyrën e pritjes për qytetarët ose zyrën e koordinatorit për të drejtën e informimit.

- Lidhur me njoftimin dhe konsultimin publik, njësitë e pushtetit vendor duhet të fillojnë sa më parë përpjekjet për të publikuar njoftimet e tyre jo vetëm në faqet e tyre elektronike ose ambientet për-katëse, por dhe në portalin http://www.konsultimipublik.gov.al/, sipas kërkesave të VKM Nr. 828, datë 7.10.2015 “Për miratimin e rregullave të krijimit dhe administrimit të regjistrit elektronik për njoftimet dhe konsultimet publike”. - Koordinatorët e secilës bashki duhet të konsultojnë në mënyrë të vazhdueshme portalin www.pyetshtetin.al dhe të kërkojnë përditësimin e informacionit të publikuar në të lidhur me secilën bashki në rastet e emërimit ose ndryshimit të koordinatorit ose kontakteve të tij, hartimit të programit të transparencës, si dhe hartimit të regjistrit të kërkesave për të drejtë informimi dhe përgjigjeve.

4948

ANEKSI I

Metodologjia e detajuar

Ky monitorim ka për qëllim vlerësimin e transparencës së bashkive lidhur me kategoritë e informacion-it që njësitë e pushtetit vendor bëjnë publike pranë ambienteve të tyre pa kërkesë. Për këtë arsye, të 61 bashkitë e vendit janë monitoruar lidhur me publikimin e 50 indikatorëve që rrjedhin nga Ligji për të Drejtën e Informimit dhe Ligji mbi Konsultimin Publik. Monitorimi u realizua nga 12 gazetarë lokalë të trajnuar dhe u zhvillua në terren gjatë periudhës kohore 25 Maj – 12 Qershor, 2016.

Hapat e ndjekur për hartimin e metodologjisë së këtij monitorimi janë:

Identifikimi i Indikatorëve: Duke qenë se ky është monitorimi i parë i këtij lloji, ekipit të ekspertëve të përfshirë në këtë vlerësim i lindi detyra që të detajonin dhe përshtatnin detyrimet që rrjedhin për publikim informacioni pa kërkesë nga Ligji për të Drejtën e Informimit dhe Ligji mbi Konsultimin Publik për njësitë e qeverisjes lokale, duke qenë se dy ligjet e lartpërmendur i referohen detyrimeve të të gjithë autoriteteve publike. Në mënyrë më të detajuar, 45 indikatorë u identifikuan duke u analizuar neni 7 i Ligjit 119/2014 ‘Për të Drejtën e Informimit’ mbi kategoritë e informacionit që bëhet publik pa kërkesë, ndërsa 5 indikatorë i referohen detyrimeve që rrjedhin nga Ligji 146/2014 ‘Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik’. Indikatorët e identifikuar u konsultuan me një grup më të gjerë ekspertësh dhe përfaqësuesish të institucioneve të përfshira në monitorim.

Kategorizimi i Indikatorëve: Në mënyrë që informacioni dhe rezultatet e këtij monitorimi të jenë sa më lehtë të kuptueshme dhe të krahasueshme mes bashkive, të 50 indikatorët e identifikuar të nivelit të transparencës u ndanë në shtatë kategori kryesore: E drejta e informimit; Organizimi i brendshëm; Legjislacioni; Këshilli Bashkiak; Transparenca Financiare; Konsultimi Publik dhe Informacione të tjera. Listën e plotë të indikatorëve dhe ndarjen përkatëse në secilën kategori e gjeni në Tabelën 4.

Vlerësimi i Indikatorëve: Vlerësimi i indikatorëve u realizua në terren pranë secilës nga 61 bashkitë e vendit nga 12 gazetarë të trajnuar për qëllimet e këtij monitorimi. Procedura e vlerësimit dhe pikëzimit në terren përmban disa hapa:

1. Përmes vëzhgimit, monitoruesit vlerësuan secilin nga indikatorët e bërë publik (afishuar ose shumëfishuar) nga vetë institucioni, pranë stendave të posaçme për informimin publik ose

pranë zyrës së informimit publik / One Stop Shop. Në rast se informacioni ose dokumenti i indikatorit mund të aksesohet i plotë pranë ambienteve të bashkisë, atëherë transparenca e këtij indikatori vlerësohet me 6 pikë. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit mund të aksesohet në mënyrë të pjesshme (p.sh. është publikuar emri i koordinatorit, por jo kontaktet e tij/saj), transparenca e indikatorit vlerësohet me 5 pikë (shiko Tabelën 3).

2. Pas vëzhgimit të mësipërm, informacioni ose dokumenti i indikatorëve që nuk mund të aksesoheshin në mënyrë të drejtpërdrejtë u kërkua nga ana e monitoruesve që të vihej në dispozicion. Kërkesa u krye gojarisht pranë ambienteve të bashkisë ndaj koordinatorit për të drejtën e informimit ose personelit të bashkisë pranë zyrës së informacionit / pritjes së publikut. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit vihet në dispozicion të kërkuesit në format hardcopy gjatë vizitës së tij, transparenca e këtij indikatori vlerësohet me 3 pikë. Nëse informacioni ose dokumenti i indikatorit vihet në dispozicion të kërkuesit vetëm duke i referuar adresën elektronike të faqes që përmban informacionin (p.sh. disa nga bashkitë i referohen përmbushjes së publikimit të listës së anëtarëve të Këshillit Bashkiak përmes shpalljes së tyre në faqen elektronike të KQZ), transparenca e indikatorit vlerësohet me 2 pikë (shiko Tabelën 3).

3. Në rastet kur informacioni ose dokumenti i indikatorit nuk është përmbushur (p.sh. mund të mos jetë zgjedhur ende koordinatori i të drejtës së informimit) ose në rastet kur infor-macioni ose dokumenti ekziston po refuzohet të bëhet publik, transparenca e indikatorit vlerësohet me 0 pikë (shiko Tabelën 3). Për një numër shumë të vogël indikatorësh, të cilët i referohen dokumenteve jo-ekzistuese për disa nga bashkitë, atëherë këta indikatorë u përjashtuan nga përllogaritja e pikëzimit të nivelit të transparencës së bashkisë përkatëse (shiko indikatorët me ‘**’ në Tabelën 4).

Tabela 3: Vlerësimi i indikatorëve.

50

Niveli i aksesit në dokumentacion/informacion Pikët

Të afishuara në stendë në mënyrë të plotë 6

Të afishuara në stendë në mënyrë të pjesshme 5

Të vëna në dispozicion pas kërkesës në terren në format hardcopy 3

Dokumentacioni vihet në dispozicion vetëm përmes referimit në një faqe elketronike. 2

Dokumentacioni ekziston por refuzohet të vihet në dispozicion 0

Dokumentacioni nuk ekziston / nuk është hartuar 0

51

Ponderimi i Indikatorëve: Secili nga indikatorët e përzgjedhur për monitorim u penderuan në bazë të peshës së tyre specifike nga 1 deri në 3 bazuar në rëndësinë e tyre në kuadër të vlerësimit të transparencës. Për shembull, publikimi i formatit të kërkesës për informim është ponderuar me 1, duke qenë se kuadri rregullator shprehet qartësisht se pavarësisht udhëzimeve të mundshme, institucionet duhet të trajtojnë çdo kërkesë për informacion pavarësisht formatit të për-dorur nga i interesuari. Nga ana tjetër, publikimi i formatit të ankesës është ponderuar me 2, duke qenë se ajo duhet të jetë e plotë sipas të gjitha parashikimeve ligjore, ndërsa të pasurit të një koordi-natori për të drejtën e informimit është ponderuar me 3. Njësitë e ponderimit (peshës specifike) për secilin indikator gjenden në Tabelën 4.

Analizimi i të dhënave: Pikët e vlerësimit të secilit indikator u ponderuan në bazë të rëndësisë së tij. Pikët maksimale të ponderuara të indikatorëve të secilës kategori formësojnë nivelin 100% të transparencës për kategorinë përkatëse, ndërsa pikët maksimale të ponderuara të të gjithë indikatorëve sëbashku përbëjnë nivelin maksimal të transparencës (100%) për secilën bashki. Për shembull, niveli i transparencës së kategorisë “E Drejta e Informimit” të një bashkie përllogaritet duke përpjesëtuar pikët e ponderuara të të tetë indikatorëve përbërës me numrin maksimal të pikëve të mundshme të transparencës për atë kategori. Në të njëjtën mënyrë, për të vlerësuar nivelin e përgjithshëm të transparencës, pikët e ponderuara të të 50 indikatorëve përpjesëtohen me pikët maksimale të mundshme. Kjo mënyrë analizimi dhe paraqitjeje e gjetjeve të këtij monitorimi mundëson vlerësimin e nivelit të përgjithshëm të transparencës, por dhe kate-gorive specifike të indikatorëve në përqindje.

Tabela 3: Indikatorët përbërës së secilës kategori dhe pesha specifike e secilit indikator.

Kategoria dhe Indikatorët përkatës Pesha

E drejta e informimit

A ka institucioni një koordinator të të drejtës së informimit?* 3

A ka miratuar institucioni një program transparence?* 3

Ligji nr. 119/2014 “Për të drejtën e informimit” 2

Të dhënat e koordinatorit për të drejtën e informimit (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës)

3

Adresa postare dhe elektronike për depozitimin e kërkesave për informim 2

Formati i kërkesës për informim 1

Formati i ankimit të vendimit përkatës për informacionin e kërkuar 2

Regjistri i kërkesave për të drejtën e informimit dhe përgjigjeve ndaj tyre 2

Organizimi i brendshëm

Struktura organizative/ organograma e bashkisë 3

Funksionet dhe detyrat e bashkisë 3

Shërbimet që ofron bashkia për qytetarët dhe bizneset 3

Strukturat e pagave për nëpunësit e Bashkisë 1

Kompetencat dhe detyrat e kryetarit të bashkisë 1

Kompetencat dhe detyrat e nënkryetarëve të bashkisë 1

Kompetencat dhe detyrat e administratorëve lokalë 2

Kompetencat dhe detyrat e funksionarëve të lartë të Bashkisë 2

CV/ Biografitë e funksionarëve të lartë (Kryetarit, nënkryetarëve, administratorëve, dre-jtorëve të drejtorive)

3

Rregullorja e administratës së bashkisë 2

Legjislacioni

Ligji nr. 115/2014 ‘Për ndarjen administrative-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë’

3

Strategjia Kombëtare Ndërsektoriale për Decentralizimin dhe Qeverisjen Vendore 2015-2020

2

Ligji nr. 139/2015 ‘Për vetëqeverisjen vendore’ 2

Ligje të tjera 1

Këshilli Bashkiak

Lista e anëtarëve të Këshillit Bashkiak 3

Njoftimi për mbledhjen e ardhshme ose më të fundit të Këshillit Bashkiak 3

Vendimi i fundit i Këshillit Bashkiak 3

Rregullorja/Funksionet e Këshillit Bashkiak 2

Komisionet e Këshillit Bashkiak 2

Transparenca Financiare

Buxheti i vitit aktual 3

Plani i shpenzimeve për vitin financiar 2016 3

Raporti vjetor për zbatimin e buxhetit 2015 3

Raporti i fundit i auditimit të brendshëm 2

Raporti i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit (nëse ka)** 1

Lista e kontratave të prokurimeve publike të lidhura momentalisht (nëse ka)** 2

Informacione mbi shumën e kontraktuar, palët kontraktuese, përshkrimi i mallrave ose shërbimeve të kontraktuara, plan zbatimi (afate kohore) dhe monitorimi të tyre**

3

Konsultimi Publik

A ka institucioni një koordinator të njoftimit dhe konsultimit publik?* 3

Ligji nr. 146/2014 “Për Njoftimin dhe Konsultimin Publik” 2

Të dhënat e koordinatorit për njoftimin dhe konsultimin publik (Emri, mbiemri, adresa e emailit, numër kontakti, orari i punës)

1

Planin vjetor për vitin 2016 në lidhje me konsultimin publik në procesin e vendimmarrjes 2

Procesverbali i të paktën një konsultimi publik të kryer gjatë vitit të fundit 3

Informacione të tjera

A është publikuar orari i punës së bashkisë në një vend të dukshëm jashtë bashkisë?* 1

A ka një stendë/vend të posaçëm për afishimin e njoftimeve /dokumenteve /vendimeve?*

3

A është vendosur stenda e njoftimit në një vend që mund të aksesohet edhe jashtë orarit të punës?*

2

Numër telefoni në dispozicion të ankesave nga ana e qytetarit 3

Plani strategjik / zhvillimor i bashkisë 3

Marrëveshje ose projekte të përbashkëta me organizata, donatorë ose intitucione të tjera publike (nëse ka)**

2

Njoftime për vende të lira pune 1

Paketa fiskale 2016 (taksat dhe tarifat për bizneset) 3

Informacion mbi lejet dhe licencat që jepen nga institucioni 2

Lista e institucioneve në varësi (si p.sh. Ndërmarrja e shërbimeve publike/ Policia Bashki-ake/ Çerdhet/ etj.)

3

Të dhëna për vendndodhjen dhe kontaktet e institucioneve të varësisë 2

52 53

*Këta indikatorë janë vlerësuar vetëm me ‘Po – 6 pikë’ ose ‘Jo – 0 pikë’

**Këta indikatorë u përjashtuan nga pikëzimi final në rastet kur nuk ekzistonin. Shembull: nëse një bashki nuk ka qenë

asnjëherë subjekt i auditimit nga Kontrolli i Lartë i Shtetit, ky indikator nuk u përfshi në përllogaritjen e nivelit të

transparencës së përgjithshme ose kategorisë përkatëse.

54

Kufizime të metodologjisë: Metodologjia e përzgjedhur përmban disa kufizime. E para: monitoruesit e angazhuar në këtë vlerësim janë gazetarë, çka mund të ndikojë në gatishmërinë e institucioneve për të ofruar informacionin ose dokumentin e kërkuar në hapin e dytë të mbledhjes së të dhënave. Një faktor tjetër që duhet të merret parasysh në gjetjet e këtij monitorimi është që gjatë hapit të dytë të vlerësimit, punonjësit e bashkisë viheshin në dijeni të monitorimit. Kjo nënkupton që ak-sesi i anëtarëve të komunitetit në informacionin ose dokumentacionin e kërkuar mund të jetë dhe më i cunguar ose i vështirë sesa ai i vlerësuar në këtë raport. E dyta: gjatë leximit të gjetjeve të këtij monitorimi duhet të merret parasysh se disa prej bashkive zotërojnë tashmë faqe interneti funksionale, çka ofron një mundësi më shumë për qytetarët për të aksesuar një pjesë të informa-cionit ose dokumenteve të kërkuar, ndryshe nga qytetarët e bashkive që nuk zotërojnë një faqe interneti. E treta: gjetjet e monitorimit i referohen vetëm periudhës specifike të realizimit të tij në terren.


‘PUSHTETI VENDOR NËN LENTEN E TË DREJTËS PËR INFORMIM’

© Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative, ShqipëriTiranë, 2016