Upload
kato
View
52
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Q-koorts in Herpen Voorlichtingsbijeenkomst 4 november 2008. De signalen, … van Mycoplasma tot Q koorts. Huisarts Herpen. 2. Arts microbioloog. 3. Huisarts St Oedenrode. 1. Meer Q koorts?. mei. juli. juni. 2.= Mycoplasma. 3.= Q koorts. 2. 3. Q-koorts, wat nu?. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Q-koorts in Herpen
Voorlichtingsbijeenkomst4 november 2008
2
De signalen, … van Mycoplasma tot Q koorts
1. Meer Q koorts?
mei juni
2. Arts microbioloog
3. Huisarts St Oedenrode
juli
2.= Mycoplasma 3.= Q koorts
Huisarts Herpen
3
4
Q-koorts, wat nu?
•Groot cluster in Herpen, tevens andere clusters in Noord- Brabant
•Aantal patiënten blijft toenemen
1. Vragenlijstonderzoek; niet ingericht op risicobepalingHypothese :• Besmetting via lucht; mest? • meerdere bronnen
2. Patiënt-controle onderzoek
Deel 1:Vragenlijstonderzoek onder Q-koorts patiënten in 2007
Opzet vragenlijstonderzoek• Vragenlijst bij alle bevestigde Q-koorts patiënten met 1e ziektedag in
2007 in Nederland
- Onderdelen vragenlijst:• algemene informatie• gezondheidsgegevens (bijv. onderliggende ziektes) • klachten en ziektebeeld Q koorts • activiteiten (bijv. uitstapjes en contact met dieren of dierproducten)• consumptie van rauwmelkse producten en regionale producten• overige vragen
- GGD: afnemen vragenlijst- RIVM: analyseren gegevens
• Uitkomsten van patiënten uit Herpen en Ravenstein werden vergeleken met patiënten uit andere regio’s
Resultaten vragenlijstonderzoek
Patiënten met 1e ziektedag in 2007 in NL:
N=177
Vragenlijst ingevuld:
N=134
Herpen/Ravenstein:
N=42
Andere regio:
N=92
Wanneer werden patiënten ziek?
0
5
10
15
20
25
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51
Week (2007)
Aan
tal p
atië
nten
Rest Nederland
Clustergebied
Wanneer werd de laboratorium diagnose Q-koorts bij patiënten vastgesteld?
0
5
10
15
20
25
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 51 3 6 9
Aan
tal p
atië
nten
Week waarin mensen klachten kregen
Week waarin de diagnose werd gesteld
2006 2007 2008 Week
Symptomen Q-koorts (n=134)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Koorts
Ernstige v
ermoeid
heid
Nachte
lijk zw
eten
Mala
ise
Hoofdpijn
Spierpijn
Benau
wdheid
Hoesten
Stijfheid
in nek
Gewric
htspijn
Pijn op d
e bors
t
Buikpijn
Diarree
Verward
heid
Anders
Oogproble
men
Huiduits
lag
Oorproblemen
Geel z
ien
perc
enta
ge
Opvallende uitkomstenUitkomst % in andere
regio’s% in Herpen/ Ravenstein
Gemiddeld in NL (bron: CBS)
Roken (nu) 44% 50% 30%
Roken (nu + verleden) 71% 69% -
Onderliggende aandoening (vooral long- en hartziekten)
63% 69% -
Contact met geiten (direct + indirect)*
27% 50% -
Contact met paarden (direct + indirect)*
19% 43% -
Contact met dier- of landbouwproducten (bijv. compost, mest en hooi)
42% 43% -
* Betreft vooral incidenteel contact
Conclusies vragenlijstonderzoek• De 1e ziektedagen van patiënten in Herpen/Ravenstein lagen
tussen eind april en begin juli besmetting is opgetreden tussen begin april en begin juli
• Het vaststellen van de diagnose Q-koorts duurde vaak relatief lang
• Opvallend veel patiënten:- Roken- Hebben onderliggende aandoeningen- Hadden contact met geiten en paarden- Hadden contact met dier- en landbouwproducten
• Beperking: geen vergelijking mogelijk met patiënten zonder Q-koorts
• Bovenstaande factoren hebben mogelijk een rol gespeeld bij de Q-koorts uitbraak is, maar dit is nog niet bewezen verder onderzoek nodig.
Deel 2:Patiënt-controle onderzoek Herpen 2007
14
Hypothese patiënt controle onderzoekDoor extreem warme (30oC) en droge april maand,
bacterie via verstuiving van besmette stofdeeltjes verspreid. Daarnaast risico van direct contact met besmette dieren of hun leefomgeving.
Dus, geïnfecteerden (cases) zullen • meer contact hebben gehad met dieren of dierlijke
producten en/of• meer in de buitenlucht zijn geweest in vergelijking met seronegatieve controles uit zelfde regio.
15
Patiënt controle onderzoek: doelpopulatie• Onderzoek beperkt tot regio met meeste ziektegevallen
• 696 personen 18-84 jaar in Herpen, Overlangel, Ravenstein: schriftelijk uitgenodigd en nagebeld.
• 35 al bekende klinisch zieken: direct telefonisch benaderd
16
Patiënt controle onderzoek: wat hield het in voor deelnemers?
• Invullen vragenlijst o.a. woonsituatie, beroep, contact met dieren / agrarische producten, activiteiten buitenshuis, gezondheidstoestand, consumptie rauwmelkse producten, schatting afstand tot wei/stal met herkauwers
NB:Afstanden tot bedrijf met herkauwers en tot percelen met mest ook berekend
• Afname bloed 12 en 13 september 2007 (uitgezonderd al serologisch bevestigde ziektegevallen)
In basisschool 't Schrijverke wordt bloed afgenomen om onderzoek te doen naar de Q-koorts. Truus van Dongen (van de trombosedienst in Ziekenhuis Bernhoven) neemt bloed af bij Aat de Zeeuw (82) uit Herpen. Foto Chris van Cromvoirt
Transmissiedag, 18 maart 2008, Q-koorts, blijft het een vraagteken? 17
Respons en serologische resultaten
* Alleen 16 met ‘waarschijnlijke’ diagnose hertest (IFA confirmatie)# Inclusief 5 al bekende zieken.
Benaderd
n
Bloed
n (%)
Vragenlijst
n (%)
Recente infectien (%)
Oude infectien (%)
Populatie-controlesBekende zieken
696
35
443 (64)
13* (75)
518 (74)
30 (86)
73# (17)
13 (100)
38 (9)
n.v.t.
Schatting attack rate volwassen bevolking Herpen: 24%!
19
Welke risicofactoren werden gevonden?
* mest, stro/hooi, wol, vacht, placenta, vruchtwater, doodgeboren dieren
Seropos. (n=98?)n (%)
Seroneg.(n=332)n (%)
Corrected OR(95% BI)
Contact met landbouw- producten*RokenAfstand tot 4 postcodes
39 40
35 34n.v.t.
92 28
76 23n.v.t.
1.7 (1.0-2.8)
2.1 (1.2-3.9)0.99 (0.99-1.0)
20
Geen relatie werd gevonden met:
- Diverse activiteiten in de buitenlucht- Wijze en frequentie van luchten slaapkamer, woonkamer
en keuken - Beroep- Consumptie rauwe melk of rauwmelkse producten- Bezoek kinderboerderij, maisdoolhof, Herps mertje e.d.- Contact met huisdieren- Chronische ziekten
21
• Bijna kwart volwassen bevolking geïnfecteerd tijdens uitbraak• Bron ten noordoosten van Herpen (ruim postcodegebied): geen
individueel bedrijf of perceel- Binnen gebied 3 runder-, 1 melkgeiten-, 1 schapenbedrijf en
3 hobbyboerderijen met geiten of schapen, minimaal 1 bewezen besmet (GD)
verspreiding via lucht meest aannemelijk• Daarnaast verhoogd risico door contact met mest, stro/hooi e.d.
indirect contact met geïnfecteerde dieren• Verhoogd risico voor rokers
Conclusies patiënt controle onderzoek
22
Algemene conclusie Q koorts 2007• Uitbraak:
- In 2007 (meer dan) 171 patiënten- Groot gebied in Noord Brabant- Precieze bronnen nooit aangetoond, wel agrarische expositie
• Hoe verder?- Nauwe samenwerking humaan - veterinair essentieel- Nader onderzoek om open vragen te beantwoorden- Bestrijdings/preventieve maatregelen niet genomen- Veehouderij recent geïnformeerd over preventieve maatregelen
• Tenslotte- Bijzondere leerzame ervaring- Impuls tot samenwerking en afstemming- Dit kan weer gebeuren!
23
Lessen voor de toekomst:
Hoe gaan we om met signalen?• Huisartsen blijven stimuleren te melden bij bijzonderheden• Diagnostiek kritisch interpreteren – als je niet kijkt zie je het niet
Hoe vinden we sneller de bron en kunnen we bestrijden?• Betere info uitwisseling veterinaire en medische sector• Snel onderzoek VWA/GD verdachte bedrijven of producten• Eerder opstarten epidemiologisch brononderzoek
24
Met dank aan velen…..RIVM/CIb GGD Hart voor Brabant• Aura Timen, arts infectieziekten Jos van de Sande• Ioannis Karaggianis, EPIET fellow Sandra van Dam,gezondheidskundige• Alies van Lier, epidemioloog Ariene Rietveld, arts infectieziekten • Frederika Dijkstra, epidemioloog Petra van Nuenen Verpleegkundige• Bart van Rotterdam, projectleider BT-agentia Anouk de Vaan , communicatie• Arnout de Bruin, onderzoeker BT-agentia
Voedsel en Waren Autoriteit GD• Maurice Hamans, dierenarts Peter Franken, specialist grote herkauwers• Olaf Stenvers, dierenarts-beleidsmedewerker Piet Vellema, specialist kleine
herkauwers
Jeroen Bosch Ziekenhuis ZonMW• Peter Schneebergen, arts-microbioloog Miriam d’Herminez, secretaris
Programma • Ineke Weers-Pothoff, arts-miccrobioloog
Huisartsen en verloskundigenpraktijkenHerpen/Oss • Rob Besselink
Bernhoven ziekenhuis Oss• Cees Groot, longarts• Marrigje Nabuurs-Franssen, AIOS medische microbiologie
Betrokken medisch microbiologenJan Marcelis, COM regio Zeeland/BrabantAlphons Horrevorts, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis
Transmissiedag, 18 maart 2008, Q-koorts, blijft het een vraagteken? 25
Veterinaire gegevens • Regulier bron-onderzoek VWA• Gegevens GD
- Geitendichtheid Noord Brabant 38,1/km2 (NL: 9,2/km2)- 13 bedrijven met bevestigde Q koorts – welke?
Bron: GD, Deventer