Re­pu­bli­ka CRna Go­Ra

Mi­ni­s­taRs­tvo­ fi­nans­i­ja bi­lte­n vi­i­i­

apRi­l - ju­n 2007.

u­pRave­

po­Re­s­ka u­pRava: www.po­Re­s­kau­pRava.vlada.CG.yu­

u­pRava CaRi­na: www.u­pRavaCaRi­na.vlada.CG.yu­

u­pRava za anti­ko­Ru­pCi­js­ku­ i­ni­Ci­jati­vu­: www.anti­ko­Ru­p.vlada.CG.yu­

u­pRava za s­pRe­čavanje­ pRanja no­vCa: www.Go­M.CG.yu­/as­pn

u­pRava za ne­kRe­tni­ne­: www.ne­kRe­tni­ne­.CG.yu­

www.mi­ni­s­tar­s­tvo-fi­nans­i­ja.vlada.cg.yu

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

Sa­dr­Ža­j

UVODNIK – ministar finansija, dr Igor Lukšić

ZAVRŠNI RAČUN BUDŽETA REPUBLIKE CRNE GORE ZA 2006. GODINU – Dušan Perović, pomoćnik ministra finansija za Sektor trezora

SREDNJOROČNI MAKROEKONOMSKI I FISKALNI OKVIR 2008-2010 - Stanko Jeknić, Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i saradnju sa međunarodnim institucijama,

- Radomir Živković, samostalni savjetnik,

- Vladislav Karadžić, samostalni savjetnik

PROGRAMSKI BUDŽET – Slobodanka Popović, Koordinator Odsjeka za budžetske operacije,

- Tamara Gačević, samostalni savjetnik

IMPLEMENTACIJA PROGRAMSKOG BUDŽETA U POJEDINIM ZEMLJAMA - Slobodanka Popović, Koordinator Odsjeka za budžetske operacije

- Tamara Gačević, samostalni savjetnik

PROJEKCIJA KAPITALNOG BUDŽETA ZA 2008. GODINU - Ljiljana Crnčević, Koordinator Odsjeka za planiranje javnih investicija

INFORMACIJA O TOKU ISPLATE DEVIZNE ŠTEDNJE GRAĐANA – Sektor trezora, Marina Popović, samostalni savjetnik

6-7

8-11

12-15

16-18

19-20

21-24

25

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

Bil­ten Minis­tar­s­tva finans­ija apr­il­ - jun 2007. go­dine

Broj: 8

iz­la­z­i: kvar­tal­no­

iz­da­va­č: Minis­tar­s­tvo­ finans­ija

Cr­ne Go­r­e

z­a­ iz­da­va­ča­: dr­ igo­r­ lukšić

Urednik: a­na Mil­janić

a­sistent Urednik:Bil­jana Batako­vić

Uređiva­čki odBor: ko­vil­jka Mihail­o­vić,

Mil­o­r­ad katnić,kr­s­to­ racko­vić

Prevodila­C: jel­ena čađeno­vić

diz­a­jn: a­dil­ tuzo­vić

konta­kt: Pr slUŽ­Ba­

Minista­rstva­ Fina­nsija­tel:

+381 81 224 581Fa­x:

+381 81 224 450e-Ma­il:

mf@mn.yuweB:

www.minis­tar­s­tvo­-finans­ija.vl­ada.cg.yua­dresa­:

stanka dr­ago­jevića br­ 2, Po­dgo­r­ica

šta­MPa­: dPC - Gr­afo­tis­ak

tira­Ž­: 400

REALIZACIJA JAVNE POTROŠNJE NA LOKALNOM NIVOU ZA PERIOD JANUAR – MART 2007. GODINE - Sektor za poreski i carinski sistem, - Gordana Radović,

samostalni savjetnik

- Sektor budžeta, Vladislav Karadžić, samostalni savjetnik

TRŽIŠTE LIZINGA U CRNOJ GORI - Sektor za privredu, finansije, međunarodnu saradnju i sistema igara

na sreću -

- Bojana Bošković, viši savjetnik

- Biljana Doderović, viši savjetnik

POSTREFERENDUMSKA SARADNJA CRNE GORE SA MEĐUNARODNIM FINANSIJSKIM INSTITUCIJAMA - Jadranka Radunović, Koordinator Odsjeka za međunarodnu saradnju

i EU integracije

ZAŠTITA PRAVA PONUĐAČA I JAVNOG INTERESA U POSTUPCIMA JAVNIH NABAVKI - Katarina Radović, sekretar Komisije za javne nabavke

PREGLED KLJUČNIH AKTIVNOSTI MINISTRA FINANSIJA - PERIOD APRIL – JUN 2007. GODINE - Ana Miljanić, portparol,

- Biljana Bataković, asistent portparola

INFO/PREGLED OSTALIH VIJESTI ZA PERIOD APRIL – JUN 2007. GODINE - Ana Miljanić, portparol

JAVNI DUG CRNE GORE – 30. JUN 2007. GODINE - Nemanja Pavličić, Koordinator Odsjeka za upravljanje dugom, analiza

zaduženosti, upravljanje gotovinom i odnose sa inostranstvom

KONSOLIDOVANA JAVNA POTROŠNJA U CRNOJ GORI - PERIOD APRIL - JUN 2007. GODINE - Stanko Jeknić, Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i

saradnju sa međunarodnim institucijama,

- Radomir Živković, samostalni savjetnik,

- Vladislav Karadžić, samostalni savjetnik

26-30

31-33

34-35

36-37

38-40

41-44

45-47

48-54

Republika Crna GoraMinistarstvo finansija

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

Minis­tar­ finans­ija Cr­ne Go­r­e dr­ igo­r­ lukšić

konta­kt:

tel­efo­n: +381 81 242-835Fax: +381 81 224 450e-mail­: mf@mn.yuweb:www.minis­tar­s­tvo­-finans­ija.vl­ada.cg.yu

UVODNIK

Već na polovini 2007. godine se može konstatovati da će ovo biti eko-nomski vrlo uspješna godina za Crnu Goru. Praktično svi indikatori govore tome u prilog. Procjene rasta BDP variraju od 6,5 do preko 8%, inflacija je i dalje na umjerenom nivou, dok je konsolidovani budžet u značajnom suficitu. Ohrabruje okolnost da je bolje ostvarenje poreskih prihoda u odnosu na plan realnost svih poreza, što uostalom govori o vrlo dinamičnoj ekonomskoj aktivnosti. Posebno je interesantno bolje ostvarenje od plana u slučaju poreza na dohodak fizičkih lica, koji je od 1. januara ove godine 15%. Može se konstatovati da je i najnovija poreska reforma izve-dena uspješno i da predstavlja dobar uvod u naredne. Stoga je u drugom dijelu godine od posebnog značaja donošenje Zakona o doprinosima za socijalno osiguranje čijim odredbama će se predvidjeti postepeno obaranje ukupnog poreskog opterećenja na rad na oko 50 centi za 1 euro neto zarade, što će biti efektivno 2010. godine. Samo po tom osnovu prosječna će neto zarada porasti u periodu 2008-

2010 za oko 15%. Politika racionalne budžetske potrošnje, uz ekonomski razvoj praćen snažnim investicionim zamahom, počela je da odbacu-je suficit koji koristimo za dodatno smanjenje poreskog opterećenja u cilju postizanja dugoročne konkurent-nosti ekonomkog sistema. U tom kontekstu, pripremaju se i izmjene Zakona o finansiranju lokalne samou-prave, kojima se predviđa veće izdva-janje poreza na dohodak za opštine s jedne i eliminisanje prireza s druge strane. Tim izmjenama nastojaćemo dodatno definisati kriterijume na osn-ovu kojih se raspoređuju sredstva iz egalizacionog fonda, a novina je i da se predlaže da dio prihoda od poreza na promet nepokretnosti, pored dijela poreza na dohodak, puni taj fond. Ideja vodilja tih promjena je pokušaj da se stvore uslovi da opštine sa man-jim fiskalnim mogućnostima dobiju nešto veće prihode, u cilju poboljšanja javnih usluga na lokalnom nivou. Prije svega, to se tiče potrebnih ulaganja u lokalnu infrastrukturu i neophod-nu izadu prostornih planova, da bi se valorizovali potencijali pojedinih

Uvaženi čitaoci,

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

područja jer je to jedino dugoročno rješenje pitanja ekonomske održivosti i najbolja socijalna politika, a ne egal-izacioni fond.

Druga važna implikacija budžetskog suficita jeste mogućnost bržeg smanjivanja duga. Najavljena prijevremena otplata duga Svjetskoj banci najvjerovatnije će se desiti tokom septembra mjeseca i time javni dug koji je, shodno metodologiji koja se primjenjuje u Evropskoj uniji, na kraju II kvartalu iznosio 35,6% smanjiti za skoro 1 procentni poen. Tokom prvih pola godine primjetno je povećanje duga lokalnih uprava usljed boljeg obuhvata njihovih obaveza, kao i duga po osnovu restitucije. Usvajanje izmjena Zakona o restituciji, nakon višemjesečne rasprave u parlamentu, trebalo bi da omogući bišim vlasnici-ma više opcija uključujući i mogućnost da uz diskont državi prodaju svoja potraživanja. Pri tome treba zaštititi one sa najnižim potraživanjima i pred-vidjeti lineranu isplatu svih obaveza do određenog nivoa, na primjer 25000 eura, nakon kog bi se obračunavao diskont. Prijevremena otplata duga po ovim osnovama bi stvorila prostor za dodatna ulaganja u infrastrukturu, obrazovanje i zdravstvo, bez rizika za cjelokupnu ekonomsku stabilnost

države.

Kada je u pitanju reforma javnih finansija, najznačajniji korak u ovoj fazi jeste dalja konsolidacija budžeta kroz spajanje dosadašnjih van-budžetskih fondova na sistem Trezora. Ne samo da se time poboljšava upravljanje gotovi-nom, državnim depozitima i povećava racionalnost javnih finansija, već se i povećava transparentnost javnih finansija, na način što bi ubuduće par-lament odobravao njihovu potrošnju, kao i završni račun imajući u vidu da potrošnja fondova čini oko 15% BDP. Da bi ovo bilo moguće pripremaju se izmjene osnovnog Zakona o budžetu, kojim će se obezbijediti konsolidacija podataka o potrošnji nezavisnih regu-latornih tijela, koja takođe predstavl-jaju do sada neobuhvaćeni dio javne potrošnje. Značajno je i to da će tim izmjenama biti omogućen bolji uvid u prihode i rashode državnih preduzeća i u skladu sa preporukama MMF-a definisati odredbe koje se tiču javnog duga.

S poštovanjem,Dr Igor Lukšić

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

UVOD

• Politika budžetske potrošnje u 2006. godini usmjerena je na povećanje izvornih prihoda i finansiranje izdataka iz re-alnih izvora, povećanje kapitalnih izdataka za finansiranje in-frastrukture i nabavku opreme, smanjenje učešća izdataka za bruto zarade i ostala lična primanja kroz racionalizaciju obima zaposlenosti, stabilno funkcionisanje budžetskih korisnika, smanjenje unutrašnjeg duga i redovno servisiranje obaveza prema međunarodnim finansijskim institucijama.

Shodno odredbama člana 54 Zakona o budžetu (»Službeni list RCG«, br. 40/01, 44/01 i 71/05), Ministarstvo finansija - Državni trezor je u obavezi da priprema Završni račun Budžeta Države. Nacrt zakona o Završnom računu Budžeta Republike dostavlja se Vladi Republike Crne Gore do 15. maja, koja do kraja maja utvrđuje njegov predlog i dostavlja ga Ustavotvor-noj Skupštini RCG do kraja jula (čl. 49 i 50 Zakona).

Odredbama člana 51 citiranog zakona decidno je pro-pisano šta treba da sadrži Završni račun budžeta (Države i Opštine), i to:

1) početno i završno stanje Konsolidovanog računa Trezo-ra;

2) pregled izvršenih odstupanja u odnosu na planirane iznose;

3) izvještaj o uzetim pozajmicama;4) izvještaj o izdacima budžetskih rezervi;5) izvještaj o garancijama datim tokom fiskalne godine.Uz Završni račun Budžeta Države dostavlja se izvještaj

Državne revizorske institucije o završnom računu.

Zakonom o Državnoj revizorskoj instituciji (»Službeni list RCG«, br. 28/04 i 27/07), Državna revizorska institucija u svom

godišnjem izvještaju, pored ostalog, daje ocjenu da li iznosi dati u Završnom računu budžeta odgovaraju iznosima na-vedenim u evidenciji i da li su kontrolisani prihodi, rashodi i imovine pravilno dokumentovani u skladu sa propisima i opštim standardima.

Shodno navedenim propisima, Ministarstvo finansija - Državni trezor je 15. maja 2007. godine dostavio Vladi Re-publike Crne Gore Nacrt zakona o završnom računu Budžeta Republike za 2006. godinu, a Vlada je utvrdila njegov predlog na sjednici održanoj 24. maja 2007. godine.

Predlog zakona o završnom računu Budžeta Republike Crne Gore za 2006. godinu, sa detaljnim obrazloženjem, ob-javljen je nakon sjednice Vlade RCG na sajtu Ministarstva fi-nansija.

Završni račun budžetaRepublike Crne Gore za 2006. godinu

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�

SADRŽAJ

Ciljevi politike javne potrošnje u 2006. godini nas-tavak su sprovođenja reformi u skladu sa zahtjevima iz procesa pridruživanja EU, kao što su; zaštita konkurencije i unapređenje konkurentnosti, prestrukturiranje preduzeća i banaka, održavanje makroekonomske stabilnosti uz sman-jenje učešća javne potrošnje u BDP i razvoj otvorene tržišne ekonomije koja je naklonjena biznisu, sa projekcijama za smanjenje poreskih opterećenja.

U 2006. godini ostvarena su pozitivna makroekonomska kretanja. Prema najnovijim podacima Monstata, nominalni BDP procijenjen za 2006. godinu iznosi 1.932 mil. €. Realan rast BDP-a ostvaren je sa stopom od 6,5%, stopa inflacije je na niskom nivou od 2,1%, ukupan javni dug čini samo 36,3% bruto domaćeg proizvoda. Ostvarena je i niska stopa nezaposlenosti od 14,6%.

Nakon konsolidacije doprinosa koje plaća poslodavac, javna potrošnja (drugi nivo konsolidacije) iznosi 884,38 mil. €, što čini 45,78% BDP.

Tekući prihodi sa primicima otplate datih kredita u 2006. godini iznose 572,01 mil. €, što je 33,01% više u odnosu na 2005. godinu i 16,11% više u odnosu na planirane.

Struktura tekućih primitaka je: - prihodi od poreza 499,38 mil. € i veći su za 14,24% u

odnosu na planirane i 26,50% u odnosu na predhodnu godinu. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod svih vrsta poreza, osim poreza na dobit kod kojeg je ostvarenje 79,04% i akciza 93,33% u odnosu na planirane;

- prihodi po osnovu taksi 13,90 mil. €, što je 31,77% više u odnosu na plan i 2,03 puta u odnosu na 2005. godinu;

- prihodi od naknada 17,87 mil. €, što je 64,95% više u odnosu na planirani iznos i 2,6 puta više u odnosu na 2005. godinu;

- ostali republički prihodi 31,55 mil. €, što je 92,45% planiranog iznosa i 60,86% više u odnosu na predhodnu godinu;

- primici od otplate datih kredita 9,31 mil. €, a čine ih otplate po osnovu kredita odobrenih iz Budžeta Republike za finansijsku podšku preduzećima iz ranijeg perioda i naplata preuzetih potraživanja u postupku privatizacije Montenegrobanke.

To ukazuje na pozitivne trendove u oblasti proizvodnje proizvoda i usluga, veću finansijsku disciplinu i formalizovanje »sive ekonomije«.

Konsolidovani izdaci Budžeta Republike za 2006. godinu iznose 486,93 mil. €, što je 98,24% planiranog iznosa, uz najveće učešće bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca 32,57% ili 158,59 mil. €; transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru 22,24% ili 108,32 mil. €, transfera za socijalnu zaštitu 10,24% ili 49,88 mil. €; kapitalnih izdataka

6,49% ili 31,63 mil. €; rashoda za materijal za usluge 8,89% ili 43,27 mil. €; tekućeg održavanja 3,87% ili 18,84 mil.€; kamata 4,59% ili 22,37 mil. € i izdataka za rezerve 5,59% ili 27,20 mil. €.

Konsolidovana budžetska potrošnja čini 25,20% BDP.Izvršenje Budžeta Republike za 2006. godinu realizova-

no je u uslovima dobre likvidnosti, tako da su sve obaveze budžetskih korisnika, do nivoa potrošnje planirane Budžetom za 2006. godinu, izvršavane u skladu sa rokovima dospijeća.

Suficit Budžeta Republike za 2006. godinu iznosi 85,08 mil. €, što čini 4,4% BDP. Iz suficita je finansirana otplata duga po osnovu pozajmica i kredita u iznosu od 24,09 mil. €, stare devizne štednje 11,07 mil. €, obaveze iz predhodnih godina 43,7 mil. € i neto otplata duga po osnovu ino-kredita u iznosu od 5,21 mil. €. Preostala sredstva sa privatizacionim prihodima od 6,29 mil. € i donacijama od 0,04 mil. € čine povećanje depozita državnog budžeta.

Neizmirene obaveze Budžeta Republike na dan 31.12.2006. godine iznose 14,73mil. €, što je za 26,42 mil. € manje u odnosu na početno stanje (01.01.2006.godine).

PREGLED IZDATIH GARANCIJA I KONTRAGARANCIJA U 2006. GODINI I IZVJEŠTAJ O IZDACIMA BUDŽETSKIH REZERVI

PREGLED IZDATIH GARANCIJA (14,10 mil.€) I KONTRAGA-RANCIJA (24,97 mil.€) U 2006. GODINI:

*Francuski kredit (8,47 mil. €):

Projekat obnove i proširenja elektrodistributivne mreže u Crnoj Gori.

Finansijski protokol zaključen 30.12.2005. godine, između Savjeta ministara SiCG i Vlade Republike Francuske.

Odluka o davanju kontragarancije Državnoj zajednici SiCG za blagovremeno izvršenje obaveza po Finansijskom proto-kolu između Savjeta ministara SiCG i Vlade Republike Francu-ske (“Službeni list RCG”, br. 39/06).

*Evropska investiciona banka (9,0 mil. €):

Projekat sanacije puteva i mostova u Crnoj Gori A1.Ugovor o finansiranju potpisan 31.12.2005. godine između

SiCG, Republike Crne Gore i Evropske investicione banke.

Odluka o davanju konragarancije Državnoj zajednici SiCG za uredno vraćanje kredita Evropskoj investicionoj banci za Projekat sanacije puteva i mostova u Crnoj Gori A1 (“Službeni list RCG”, br . 10/06).

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

10

*Njemačka banka za obnovu - kfw (10,0 mil. €):

Projekat vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda u primorskom regionu-faza II. Ugovor o finansiranju između KfW i Vlade RCG zaključen 08.02.2006. godine.

Ugovor o prenosu sredstava zaključen 08.02.2006. godine između KfW i Vlade RCG, u iznosu od 3,94 mil. €, kojim je pre-nešena obaveza otplate kredita sa opština na Vladu.

Odluka o davanju garancije Republike Crne Gore Nje-mačkoj banci za obnovu (KfW) za uredno vraćanje kredita za Projekat vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda u pri-morskom regionu-faza II (“Službeni list RCG”, broj 22/06).

*Evropska zajednica (2,5 mil. €):

Sporazum o zajmu, u iznosu do 2,5 mil. €, zaključen 09.02.2006. godine između Evropske zajednice kao zajmo-davca, SiCG kao zajmoprimca i Narodne banke Srbije kao za-stupnika zajmoprimca.

Odluka o davanju kontragarancije Državnoj zajednici SiCG za uredno vraćanje kredita Evropskoj zajednici (“Službeni list RCG”, broj 39/06).

*Evropska investiciona banka (5,0 mil. €):

Projekat A-Vode i kanalizacije u Crnoj Gori.Ugovor o finansiranju zaključen 03.03.2006. godine,

između SiCG i EIB.Odluka o davanju kontragarancije Državnoj zajednici SiCG

za uredno vraćanje kredita EIB za Projekat A-Vode i kanalizaci-je u Crnoj Gori (“Službeni list RCG”, broj 39/06).

*Austrijski kredit (4,1 mil. €):

Projekat nabavke opreme za Klinički centar i druge zdra-vstvene ustanove. Ugovor zaključen 24.03.2006. godine, između Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje i Au-strijske Erste Bank der Oesterreichischen Sparkassen AG.

Odluka o davanju garancije Vlade RCG za uredno vraćanje kredita Erste bank der Oesterreischen Sparkassen AG za Proje-kat-Klinički centar (“Službeni list RCG”, broj 26/06).

IZVJEŠTAJ O IZDACIMA BUDŽETSKIH REZERVI

STALNA BUDŽETSKA REZERVA

Budžetom za 2006. godinu sredstva stalne budzetske rezerve planirana su u iznosu od 5.000.000,00€. Odlukom Vlade RCG izvršeno je preusmjeravanje sredstava u korist stalne budžetske rezerve u iznosu od 1.452.954,12€, pa je konačni plan iznosio 6.452.954,12€ ili 1,21% ukupnog budžeta.

Od toga je realizovano 6.407.999,53€ ili 99,30%.U 2006. godini odrzan je referendum o državno-pravnom

statusu Crne Gore, a potom i parlamentarni izbori, te su u skladu sa tim sredstva stalne budžetske rezerve utrošena za finansiranje ovih aktivnosti.

Red. broj Namjena sredstava I z n o s % učešca1 Referendum 4.097.220,00 63,942 Parlamentarni izbori 2.310.779,53 36,06

U k u p n o 6.407.999,53 100,00

Za finansiranje referendumske kampanje i pokriće troškova sprovođenja referenduma,utrošeno je 4.097.220,00€ ili 63,94%. Od toga je referendumskim blokovima uplaćen po 1.000.000,00€, dok je 2.097.220,00€ utrošeno za rad Referendumske komisije i odbora.

Red.broj Namjena sredstava I z n o s % učešća1 Referendumski blokovi 2.000.000,00 48,812 Referendumska komisija 2.097.220,00 51,19

U k u p n o 4.097.220.00 100,00

Za finansiranje Parlamentarnih izbora, ukupno je utrošeno 2.310.779,53€ ili 36,06%. Troškovi rada Republicke izborne komisije iznosili su 695.000,00€.

Političke partije koje su ostvarile cenzus za učešce na Parlamentarnim izborima (12 partija), dobile su sredstva za pokrice troškova izborne kampanje u iznosu od 207.564,84 € ili 17.297,07 € po političkoj partiji.

Po okončanju izbora, parlamentarne stranke su dobile sredstva u ukupnom iznosu 1.408.214,69 €. Sredstva su raspodijeljena proporcionalno broju ostvarenih mandata i to::

- Koalicija DPS-SDPKoalicija DPS-SDP ...................................... 708.644,00€- Pokret za promjene .................................. 197.314,81€- Srpska narodna stranka ......................... 161.439,39€- Socijalistička narodna partija .............. 143.501,68€- Narodna stranka ............................................ 35.875,42€- Bošnjačka stranka ......................................... 35.875,42€- Liberalna partija ............................................. 17.937,71€- Demokratska unija Albanca ................... 17.937,71€- Demokratska stranka jedinstva .......... 17.937,71€- Demokratska srpska stranka ............... 17.937,71€- Narodna socijalistička stranka............... 17.937,71€- Srpska radikalna stranka dr.V.Šešelj .. 17.937,71€- Demokratski savez u Crnoj Gori ......... 17.937,71€

Red. broj Namjena sredstava Iznos % učešća1 Troškovi izborne kampanje 207.564,84 8,982 Republicka izborna komisija 695.000,00 30,083 Parlamentarne stranke 1.408.214,69 60,94

U K U P N O 2.310.779,53 100,00

TEKUćA BUDŽETSKA REZERVA

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

11

Sredstva tekuće budžetske rezerve Budžetom za 2006. godinu planirana su u iznosu od 11.029.093,57 €. Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o Budžetu RCG za 2006. go-dinu («Službeni list RCG», broj 70/06) ova sredstva su uvećana za 8.261.239,00 €, a shodno članu 35 Zakona o Budžetu Vlada je izvršila preusmjeravanje sredstava u korist tekuće budžetske rezerve dodatnih 3.488.975,83 €. Konačni plan ove budžetske pozicije iznosi 22.779.308,40 € ili 4,28% od ukupnog budžeta.

Izvršenje tekuće budžetske rezerve iznosi 20.796.434,78 € ili 91,29%.

Struktura sredstava tekuće budžetske rezerve po namjenama:

Red. br. Namjena sredstava Realizovano Struktura1 Liječenje 1.580.149,50 7,602 Poboljšanje materijalne situacije 1.692.380,00 8,143 Školovanje 490.795,00 2,364 Pravna lica 2.085.472,45 10,035 Državni organi 13.520.935,31 65,026 Ostalo 1.426.702,52 6,86 U K U P N O 20.796.434,78 100,00

Sredstva tekuće budžetske rezerve najvećim dijelom, 13,43 mil. € ili 64,56% ukupno utrošenih sredstava za te namjene, odnose se na isplate, shodno članu 13 Zakona o Budžetu Republike Crne Gore za 2006. godinu, po osnovu nedostajućih sredstava za topli obrok u iznosu od 2.217.383,50 €, regres u iznosu od 2.293.639,89 € kao i nedostajuća sredstva za rad državnih organa u iznosu od 8.915.906,32 €, koja su koristili sledeći državni organi:

- Predsjednik RCG ...................................................................130.700,73€ - Skupština RCG .......................................................................679.645,52€ - Vlada RCG .................................................................................914.463,20€ - Ustavni sud .................................................................................24.445,22€ - CANU ............................................................................................ 12.491,84 € - Ministarstvo prosvete ....................................................1.695.906,97€ - Prekršajni organi ...................................................................177.436,35€- Tuzilaštvo ..................................................................................377.385,35€ - Sudstvo ..................................................................................1.087.754,93€ - Ministarstvo ekonomije ..................................................278.332,42€ - Ministarstvo turizma ..........................................................390.562,58€ - Ministarstvo kulture ...........................................................406.856,31€ - Ministarstvo zdravlja .........................................................439.620,43€ - Ministarstvo inostranih poslova .............................1.220.499,15€ - Sekretarijat za sport ...............................................................45.000,00€ - Direkcija za nabavke .............................................................16.000,00€ - Ministarstvo finansija .........................................................111.600,00€ - Poreska uprava .........................................................................41.104,00€ - Sekretarijat za razvoj ..........................................................514.897,77€ - Zavod za statistiku ..................................................................21.986,48€ - Ministarstvo za ekon. odnose sa inostr.m ................39.646,88€ - Uprava za kadrove ..................................................................43.116,32€

- Uparava za vode ...................................................................121.889,81€ - Agencija za nacionalnu bezbjednost .........................58.522,50€ - Ostali državni organi .............................................................73.041,56€

Značajan dio sredstava tekuće budžetske rezerve u iznosu

od 2.085.472,45 € opredijeljen je za podršku aktivnosti po zahtjevima pravnih lica na teritoriji Crne Gore za: sanaciju štete u mjestu Vir - Opština Nikšic, izgradnju vodovoda u MZ Njeguši - Opština Cetinje, MZ Dinoša i MZ Bać, organizaciju djecijeg festivala „Zlatna pahulja“, organizaciju biciklisticke trke „Putevima Kralja Nikole“, održavanje Kotorskog festivala, izgradnju spomenika u Opštini Šavnik, sanaciju posledica pozara u Opštini Mojkovac, nabavku opreme Organizaciji penzionera i invalida, učešće na Evropskom prvenstvu Rukometne reprezentacije Crne Gore i velikog broja drugih projekata.

Za prevazilaženje teške materijalne situacije po zahtjevima građana Vlada je opredijelila 1.692.380,00 €, na teret tekuće budžetske rezerve.

Za realizaciju zahtjeva za pomoć u liječenju usmjereno je 1.580.149,50 €.

Građani su se obraćali Vladi za pomoć u školovanju i stručnom usavršavanju i za tu namjenu izdvojeno je 490.795,00 €.

Ostali vidovi pomoći odnose se na realizaciju projekata iz oblasti kulutre, zdravstva, sporta, umjetničke djelatnosti i dr. u koje svrhe je izdvojeno 1.426.702,52 €.

Dušan PEROVIćPomoćnik ministra za trezor

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

12

Procjena javne potrošnje Republike Crne Gore u srednjoročnom okviru 2008-2010 zasnovana je na procijenjenim podacima o kretanju BDP-a, podacima o kretanju javne potrošnje u periodu od 2003. do 2006. godine, kao i ostvarenju javne potrošnje za prvih šesti mjeseci 2007. godine. Politika javne potrošnje u naredne tri fiskalne godine zasnovana je na osnovnim ciljevima ekonomskog programa Vlade Republike Crne Gore, procjeni fiskalnog potencijala Crne Gore i makroekonomskim trendovima za naredni period.

U skladu sa ciljevima ekonomske politike obezbijediće se uravnoteženje Budžeta u 2008. godini, sa relativnim smanjenjem učešća javne potrošnje u BDP-u. Takođe, osnovni parametri fiskalne politike biće usklađeni sa okvirima i ciljevima dogovorenim sa Međunarodnim Monetarnim Fondom i Svjetskom Bankom, kao i obezbijeđena nihova harmonizacija sa direktivama Evropske Unije.

Prema podacima Monstata, veličina BDP i godišnje stope pokazuju stabilan trend ekonomskog rasta u periodu od 2003. godine. Procjene pokazuju da će BDP u 2007. godini iznositi 2.155,00 mil.€ i da će godišnja realna stopa rasta biti 6 %. Za 2008. godinu projektovana je stopa rasta u iznosu od 9 % (realna stopa rasta 6 %), a visina BDP-a 2.349,00 mil.€. Projekcijom makroekonomskih pokazatelja predviđeno je da će BDP u 2009. godini iznositi 2.549,00 mil. € (tekuće cijene) i da će realna stopa rasta iznositi 6 %.

Planirano je da konsolidovana javna potrošnja bude smanjena za 3 % do 2010. godine, dok će kapitalni izdaci blago rasti u odnosu na procijenjeni BDP. Projektovani udio kapitalne potrošnje u BDP-u u 2010 iznosi 7,9 %.

Učešće tekuće javne potrošnje (konsolidovana javna potrošnja umanjena za ukupne kapitalne izdatke - Kapitalni budžet RCG , kapitalni izdaci u tekućem budžetu i kapitalni izdaci fundova i opština) u periodu 2008-2010 pokazuje tendenciju pada – sa 43,21 % u 2007. godini na 38,6% BDP-a u 2010.

Višak javnih prihoda nad konsolidovanim izdacima u periodu 2008-2010 omogućiće sniženje poreskih stopa bez ugrožavanja fiskalne ravnoteže, izmirivanje svih zakonskih obaveza, kapitalnih investicija i otplatu dugova i neizmirenih obaveza uz istovremeno opadanje javne potrošnje u odnosu na BDP.

Srednjoročni makroekonomski i fiskalni okvir 2008 - 2010.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

13

1. OSNOVNI MAKROFISKALNI INDIKATORI

U periodu 2008-2010 očekuje se prosječan nominalni rast BDP-a od 9 %, uz prosječan realni rast od 6 % godišnje. Očekivani nivo inflacije će biti 3 % prosječno godišnje. Suficit javne potrošnje neće biti ispod 1 % BDP-a prosječno godišnje. Učešće tekuće javne potrošnje u BDP-u u periodu 2008-2010 smanjivaće se 1 % BDP-a godišnje. Predviđen je dalji pad učešća ukupnog javnog duga u BDP-u, kao i smanjenje trgovinskog deficita.

Stope rasta(u % BDP-a) 2008 2009 2010

Realni rast BDP-a 6,0 6,0 6,0

Inflacija 3,0 3,0 3,0

Javni dug( % BDP) 36,7 34,6 32,6

Kretanje BDP-a

2,5492,349

1,932

2,155

2,752

1,800

2,000

2,200

2,400

2,600

2,800

2006 2007 2008 2009 2010

mil.

€

Fiskalne projekcije su bazirane na makroekonomskom scenariju koji podrazumijeva umjeren rast ekonomskih aktivnosti i stabilan i nizak nivo inflacije. Očekuje se da nivo inostranih investicija postepeno opada s rekordno visokog nivoa u 2006. godini . U periodu od 2008-2010. godine očekuje se postepeni pad nivoa bankarskih kredita. Ovo će dovesti do umjerenog pada potrošnje domaćinstava i stabilizacije investicione aktivnosti. Smanjenje privatne potrošnje kombinovano s planiranim smanjenjem tekuće javne potrošnje obezbijediće poboljšanje platnog bilansa. Očekivano umjereno smanjenje uvoza roba, kao i povećanje prihoda po osnovu izvoza roba i usluga treba da rezultira značajnim poboljšanjem trgovinskog bilansa.

29.530.531.5

-30-20-10

01020304050607080

2008 2009 2010

Potrošnja domaćinstava Državna potrošnja Investicije Trgovinski deficit

2. POLAZNE PRETPOSTAVKE ZA IZRADU SREDNJOROČNOG OKVIRA JAVNE POTROŠNJE 2008-2010

Fiskalne i strukturne reforme sistema javne potrošnje u periodu 2008-2010 usmjerene su na stvaranje stimulativnog ekonomskog ambijenta kroz smanjenje poreskih opterećenja, čime će se obezbijediti konkurentnost ekonomije i dodatno privlačenje stranih investicija. U isto vrijeme, treba obezbijediti funkcionisanje održivog zdravstvenog i penzijskog sistema. Posebna pažnja usmjerena je na smanjenje ukupnog nivoa javnog duga, uzevši u obzir da smo eurizovana ekonomija. Za izradu srednjoročnog okvira javne potrošnje , polazne pretpostavke su sljedeće:

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

• Integrisanje vanbudžetskih fondova u sistem državnog Trezora - primici i izdaci vanbudžetskih fondova uključiće se u konsolidovani račun Trezora i planirati kao sastavni dio budžeta Države . Na taj način poboljšaće se transparentost budžeta i kontrola trošenja trošenja budžetskih sredstava, a i istovremeno i likvidnost.

• Postepeno smanjenje poreskog opterećenja – snižavanje stope poreza na dohodak fizičkih lica sa 15 % u 2008. na 12 % u 2009. godini i na 9 % u 2010. godini. Ova mjera posebno će uticati na stvaranje stimulativnijeg okvira za razvoj privatnog preduzetništva i povećanje konkurentnosti.

• Postepeno smanjenje stope doprinosa – snižavanje stope doprinosa za zdravstveno osiguranje sa 13,5 % u 2007. godini na 12 % u 2008. godini, dalje snižavanje na 10,5 % u 2009. i na 9 % u 2010. godini

• Postepeno smanjenje stope doprinosa – snižavanje stope doprinosa za penzijsko osiguranje sa 21,6 % u 2007. godini na 21 % u 2008. godini, dalje snižavanje na 20,5 % u 2009. i na 20 % u 2010. godini

• Ukidanje prireza na porez na dohodak fizičkih lica u 2008. godini uz kompenziranje gubitka opština po ovom osnovu putem povećanja učešća opština sa 10 % na 27 % u podjeli prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica

• Ograničavanje nivoa tekuće javne potrošnje predviđeno je godišnjim smanjenjem njenog učešća u BDP-u za 1 % u periodu 2008-2010. Krajnji cilj je smanjena uloga države u ekonomskom životu zemlje , što će omogućiti veću konkurentnost privatnog sektora uz povećanje ukupne zaposlenosti i rasta realnih zarada.

• Povećanje izdataka za Kapitalni budžet RCG za 0,5 % BDP-a u periodu 2008-2010 uz zadržavanje istog nivoa kapitalnih izdataka u tekućem budžetu u odnosu na BDP. Dodatna sredstva koja se planiraju za ove namjene, kroz ulaganja u infrastrukturu omogućiće stvaranje pretpostavki za brži rast i razvoj ekonomije.

• Smanjenje učešća prihoda od poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije u BDP-u kao rezultat usklađivanja carinskog sistema sa Svjetskom trgovinskom organizacijom i EU

• Uravnoteženi bilans konsolidovane javne potrošnje uz ostvarenje suficita od najmanje 1% BDP-a prosječno godišnje u periodu 2008-2010. Povećanje depozita omogućiće akumuliranje rezervi za kapitalne investicije i eventualne eksterne šokove koji mogu da nastupe u maloj i otvorenoj ekonomiji kao što je ekonomija Crne Gore. Akumulirani depoziti neće se koristiti za povećanje tekuće potrošnje.

3. OSNOVE BUDŽETSKE POLITIKE U SREDNJEROČNOM PERIODU

U srednjeročnom okviru 2008-2010. godina implementiraće se sljedeće budžetske politike:

• Srednjoročni budžetski okvir

Pretpostavka za koncipiranje i primjenu sradnjoročnog budžetskog okvira je reforma procesa pripreme i planiranja budžeta i uvođenje finansijskih limita (plafona) za budžetske korisnike u višegodišnjem periodu. Budžetske aproprijacije za višegodišnji period bi se bazirale na strateškim dokumentima Vlade i pojedinih resornih Ministarstava, u skladu sa fiskalnim okvirom ukupne javne potrošnje. Na taj način bi se uveo metod “odozgo na dolje” u procesu pripreme i planiranja budžeta (za razliku od sadašnjeg metoda “odozdo na gore”). Implementacija podrazumijeva uspostavljanje limita u srednjoročnom periodu u kumulativnom iznosu, po ekonomskoj klasifikaciji, i po budžetskim korisnicima, dok bi i detaljan pregled troškova bi preciziran godišnjim zakonima o budžetu. Ključna prednost uvođenja srednjoročnog budžetskog okvira ogleda se u stabilnijoj i održivoj fiskalnoj politici, većem kapacitetu za regulisanje budućih budžetskih efekata/rezultata i poboljšanoj mogućnosti Vlade da izvrši alokaciju resursa u sklopu programa i organizacionih jedinica, u skladu sa svojom politikom i prioritetima.

• Konsolidovanje budžetske strukture

Da bi se postigla neophodna efikasnost upravljanja javnim finansijama planira se uključivanje državnih fondova u jedinstveni račun trezora, kao i konsolidovanje javne potrošnje uključivanjem regulatornih agencija i javnih preduzeća u dijelu obrazloženja budžeta. Takođe, veća pažnja će biti posvećena funkcionalnoj analizi i strukturi budžeta. U srednjem roku predviđa se smanjenje broja direktnih korisnika budžetskih sredstava, uz povećanje odgovornosti Ministarstava za koordinaciju budžetskog procesa i budžetskih korisnika u sektoru njegovih nadležnosti.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

• Implementacija kapitalnog budžeta

Nastavak implementacije Kapitalnog budžeta RCG uz uvođenje obaveznih aproprijacija za dvogodišnji period u Zakonu o budžetu RCG za 2009. godinu. U prvoj polovini 2008. godine predviđa se uvođenje plana petogodišnjih kapitalnih investicija RCG na osnovu kojeg će biti predlagan i dvogodišnji zakon o kapitalnom budžetu. U tom cilju predviđa se formiranje baze podataka o svim projektima, koji su povezani sa budžetom. Time bi se postigla adekvatna analiza fiskalnih rizika, kao i poboljšao proces donošenja odluka kod izbora prioriteta. Usvajanje novog zakona o koncesijama i privatno javnom partnerstvu će biti značajan regulatorni okvir za upravljanje jednim dijelom investicija.

• Implementacija programskog budžeta

Kod implementacije programskog budžeta u Crnoj Gori zastupljen je model Budžetskog programa, koji predstavlja glavnu aktivnost ( program) ili grupu aktivnosti (potprogrami) koji se realizuje preko potrošačkih jedinica. Uvedena su dva nivoa primjene programskog budžeta koji se iskazuju preko programa i potprograma. Reformom programskog budžeta planira se uvođenje logične programske klasifikacije za cjelokupan budžet, kao i priprema IT sistema za monitoring i izvršenje budžeta prema programskoj strukturi. Prelazak sa linijskog na programski budžet predviđa se u 2008 godini, tako da bi budžet za 2009 godinu bio pripremljen sa programskom strukturom. Potpuna implementacija programskog budžeta, koja uključuje indikatore i potpunu primjenu metoda “odozgo na dolje” u procesu pripreme i planiranja budžeta, predviđa se u srednjem roku.

• Upravljanje javnim dugom

Javni dug Crne Gore je zahvaljujući uspješnom reprogramiranju naslijeđenog duga, kao i prihodima od privatizacije znatno smanjen u poslednjim godinama. Na kraju 2006 godine javni dug je smanjen na 701,1 mil € ili 36,3% BDP-a, uz visoke državne depozite kod banaka i CBCG. U uslovima povoljne likvidnosti Vlada je smanjila na minimum program emisije državnih zapisa. Novo zaduživanje se uglavnom vrši u cilju finansiranja projekata iz međunarodnih finansijskih institucija i to pretežno evropskih. Neizmirene obaveze su u velikoj mjeri amortizovane, dok se nove obaveze ne kumuliraju. Do 2012 godine planira se smanjenje učešća javnog duga na ispod 30% BDP-a.

• Povećanje kontrole fiskalnih rizika

Tokom 2006 godine donesen je novi „Pravilnik o načinu izvještavanja o planiranim i ostvarenim prihodima i rashodima budžeta opština i budžetskom zaduženju opština“ koji je stupio na snagu 01.01.2007. godine. Njime su stvorene pretpostavke za uspostavljanje efikasnog i kvalitetnog izvještavanja od strane lokalnih samouprava budući da se u dosadašnjem periodu nije raspolagalo sa potpunim podacima o svim aktivnostima lokalnih samouprava. Do kraja 2007. godine biće urađene izmjene i dopune Zakona o finansiranju lokalne samouprave kojima će se kvalitetnije definisati prava i obaveze lokalnih samouprava u oblasti finansija, uključujući obavezu lokalnih samouprava, da poštuju opšte smjernice Vlade koje se odnose na budžetske izdatke. Pripremljen je nacrt «Pravilnika o načinu pripreme, sastavljanja i podnošenja finansijskih izvještaja privrednih društava sa većinskim učešćem Republike Crne Gore ili državnih fondova». Njime se predviđa kvartalno izvještavanje i monitoring javnih preduzeća, a time i smanjenje fiskalnih rizika. Za donošenje ovog pravilnika predhodno će se izmijeniti organski zakon o budžetu.

4. POTENCIJALNI FISKALNI RIZICI

• Potencijalni fiskalni rizici predstavljaju obaveze povraćaja oduzete imovine i obeštećenja bivših vlasnika. Planiraju se Izmjene i dopune zakona o obeštećenju kojim će se ograničiti godišnje isplate do nivoa od 0,5 % BDP-a.

• Dodatno finansiranje infrastukturnih objekata - u srednjem roku predviđa se kreiranje okvira za konsolidovano upravljanje fiskalnim rizicima javne potrošnje, uključujući javno-privatno partnerstvo.

• Prevelika zavisnost budžetskih prihoda od izvora koji zavise od uvoza – poreza na dodatu vrijednost i poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije. Odnos između uvoznog i unutrašnjeg bruto PDV-a je oko 60/40 % u korist uvoznog, i u slučaju značajnog smanjenja uvoza može biti ugrožena fiskalna održivost budžeta

• Zavisnost od kretanja na međunarodnom turističkom tržištu i kretanja na svjetskom tržištu aluminijuma. Međunarodno tržište turističkih usluga, a time i Crna Gora kao turistička destinacija, je veoma izloženo spoljnim uticajima. KAP sa svojim repro-lancem čini polovinu crnogorske ekonomije i time u značajnoj mjeri determiniše prihode države

• Pritisci na povećanje državnog budžeta zbog preuzimanja dodatnih obaveza u procesu evropskih integracija. Umjesto apsolutnog povećanja potrošnje treba primijeniti organizacione mjere reforme državne uprave i posvetiti pažnju jačanju administrativnih kapaciteta u Crnoj Gori kroz manju ali efikasniju državnu upravu.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

Osnovni cilj implementacije pro-gramskog budžeta namijenjen je kvalitetnijem planiranju strategije za realizaciju Vladinih ciljeva, i precizni-jem formulisanju programa i aktivnos-ti kojima će ti ciljevi biti ostvareni.

Implementacija programskog budžeta obuhvata razvoj programskih struktura za korisnike budžeta koji su povezani sa strateškim ciljevima Vla-dine politike.

Pored toga, implementacija pro-gramskog budžetiranja podrzum-jeva korišćenje indikatora kao mjere učinka u realizaciji programa, čime se utiče na poboljšanje transparetnosti i odgovornosti kod korišćenja sred-stava poreskih obveznika.

Prednost programskog budžeta je usredsređivanje na ostvarenje do-kumentovanih ciljeva, rezultata ili specifičnih problema koje treba u određenom periodu riješiti, a ne na izvršavanje izdataka.

Rezultati programa/potprograma i aktivnosti treba da budu povezani sa opredijeljenim sredstvima.

Sredstva namijenjena za progra-me/potprograme troše se na najra-cionalniji mogući način i u skladu sa utvrđenim ciljevima.

Upotreba i korišćenje budžetskih sredstava je primjenom programskog budžeta transparentnija i stvara de-taljniju osnovu iz koje se može jasni-je sagledati veza između politike, pro-grama, resursa i rezultata.

Poboljšava proces pripreme, izra-de i analiziranja budžeta.

Koristi od programskog budže-ta nijesu odmah uočljive. Prilikom uvođenja koncepta učinka program-ski budžet dovodi do konfuzije kod potrošačkih jedinica i ukazuje na slabosti u organizaciji osoblja i me-nadžmenta.

Programski budžet se izrađuje po tačno utvrđenoj formi i ima standar-

dizovanu strukturu koja je obavezu-juća za proces implementacije pro-gramskog budžeta.

STRUKTURA PROGRAMSKOG BUDŽETA

Programski budžet sastoji se od sledećih elemenata:

1. izjave o misiji2. opisa programa i potprograma3. cilj / zadatak programa i potpro-

grama4. programskih indikatora i5. značajnih promjena.

1. IZJAVA O MISIJI

Misija predstavlja opštu defin-iciju, iskazanu na jasan i jednostavan način, o svrsi postojanja potrošačke jedinice i unapređenja djelatnosti ko-

Programski budžet

Tamara Gacević Slobodanka Mila Popović

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

jom se bavi.

- Kriterijumi za ocjenu valjanosti izjave o misiji

1. Da li misija pokazuje ka čemu organ teži ( njegovu orjentaciju)?

2. Da li je usklađena sa Vladinim strateškim dokumentima?

3. Da li je u skladu sa Uredbom o organizaciji i načinu rada državne up-rave?

4. Da li je inovativna i podsticaj-na?

5. Da li je misija definisana na jasan i jednostavan način?

2. OPIS PROGRAMA I POTPROGRAMA

Program predstavlja skup neza-visnih, ali blisko povezanih aktivnosti usmjerenih ka ostvarivanju jednog ili više zajedničkih ciljeva / zadataka i objašnjava rezultat koji se namjerava ostvariti.

Program sadrži broj izvršilaca koji učestvuju u njegovoj realizaciji.

Program se definiše u sklopu iz-jave o misiji, a na osnovu sledećih pitanja mogu se lakše identifikovati i definisati nazivi i broj programa:

- Koja je konkretna namjena postojećih aktivnosti?

- Ko su njihovi korisnici i da li se ra-zlikuju od ostalih korisnika?

- Da li Vlada želi da opredije-li posebna sredstva i izdvojeno kontroliše njihovu potrošnju?

Kriterijumi za ocjenu valjanosti programa

1. Da li su programi definisani na jasan i jednostavan način?

2. Da li su ciljevi / zadaci programa usklađeni sa strateškim dokumenti-ma Vlade?

3. Da li su ciljevi / zadaci programa usklađeni sa izjavom o misiji?

4. Koliko je procentualno učešće pojedinog programa u ukupnim sredstvima?

5. Da li je broj programa optima-lan?

Potprogrami predstavljaju način, odnosno metode pomoću kojih se ostvaruju ciljevi / zadaci programa.

Potprogram sadrži broj izvršilaca koji učestvuju u njegovoj realizaciji.

Na osnovu sledećih pitanja mogu se lakše identifikovati i definisati nazi-vi i broj potprograma:

- Kako ostvariti ciljeve / zadatke?- Kako se opredijeljena sredstva

koriste za ostvarivanje ciljeva / za-dataka?

Kriterijumi za ocjenu valjanosti potprograma

1. Da li ciljevi / zadaci potpro-grama proizilaze iz ciljeva / zadataka programa?

2. Da li su potprogrami definisani na jasan i jednostavan način?

3. Da li su ciljevi / zadaci potpro-grama usklađeni sa strateškim doku-mentima Vlade?

4. Da li su ciljevi / zadaci potpro-grama usklađeni sa izjavom o misiji?

5. Da li je broj potprograma opti-malan?

Programska struktura iskazana je na dva nivoa – program/potprogram, s tim da upravljanje programom / potprogramom mora biti povjereno jednoj potrošačkoj jedinici, jer u su-protnom nema odgovornosti same potrošačke jedinice za rezultate pro-grama.

3.CILJEVI / ZADACI PROGRAMA I POTPROGRAMA

Cilj / Zadatak programa / potpro-grama je da opisuje svrhu postojanja programa / potprograma i definiše problem koji treba riješiti kroz real-izaciju cilja / zadatka.

Svaki program / potprogram tre-ba da ima jedan ili više ciljeva / za-dataka.

Cilj / Zadatak programa treba da

bude:- konkretan;- mjerljiv i - ostvarljiv u okviru jedne

budžetske godine i odobrenih sred-stava za tu godinu.

4. PROGRAMSKI INDIKATORI

Indikatori programa i potpro-grama su pokazatelji koji se koriste u praćenju ostvarivanja ciljeva / zadata-ka programa / potprograma.

Postoje različiti tipovi indikatora programa i to:

1. Rezultat ( output) 2. Pokazatelj efikasnosti i 3. Efektivnost - mjera učinka.

1. REZULTAT (OUTPUT)

Rezultat (output) je indikator koji se iskazuje brojčano ili procentualno i predstavlja količinu obezbijeđenih usluga ili proizvoda.

Primjer: - broj projekata, broj časova, broj

korisnika kojima je pružena usluga, ili procenat programa koji su evaluirani i reformisani.

2. POKAZATELJ EFIKASNOSTI

Pokazatelj efikasnosti je indika-tor koji iskazuje troškove po jedini-ci mjere (roba ili usluga), a jedan je od načina za ocjenjivanje odnosa troškova i produktivnosti u postupku pružanja usluga ili proizvodnje roba.

Primjer: - trošak / potrošnja vode po

domaćinstvu (u litrima).

3. EFEKTIVNOST - MJERA UČINKA

Efekat je indikator koji se iskazu-je opisno i pokazuje u kojoj mjeri je program uspio da ostvari rezultate u rješavanju problema, odnosno dostigne željene rezultate, s tim da se program ocjeni kao uspješan, do-

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

bro osmišnjen i dobro vođen.

Primjer: - procenat povećanja zaposlenos-

ti, smanjenje stope kriminala, itd.

Na osnovu iskazanog o indikato-rima može se zaključiti sljedeće:

-Indikatorima programa / pot-programa mjere se rezulati pro-grama / potprograma koji proističu iz opredijeljenih sredstava za njego-vo finansiranje i aktivnosti u okviru konkretnog programa;

-Potrošačke jedinice treba da definišu indikatore programa / pot-programa;

-Indikatori programa treba da imaju podršku u prikupljanju po-dataka i mjerenju realizacije programa / potprograma.

5.ZNAČAJNE PROMJENE

Značajne promjene se iskazuju kod programa / potprograma gdje je došlo do značajnih izmjena u formi-ranju, finansiranju, broju zaposlenih u tekućoj u odnosu na predhodnu godinu, shodno važećim zakonskim propisima i onim koji su u proceduri, a dovode do poboljšanja kvaliteta djelatnosti i obezbeđenja boljih pro-gramskih rezultata.

Programski budžet sadrži po-datke za tekuću i narednu godinu koji se odnose na broj zaposlenih, iz-nose sredstava potrebnih za finansi-ranje programa / potprograma, kao i izvore finansiranja programa / pot-programa.

IMPLEMENTACIJA PROGRAMSKOG BUDŽETA U CRNOJ GORI

Agendom ekonomskih reformi za Crnu Goru, predviđena je im-plementacija programskog budžeta.

Na osnovu zadataka iz Agende u

2004. godini započet je proces pro-gramskog budžetiranja, koji i dalje traje.

Za 2004. godinu programski budžet urađen je za dva budžetska korisnika i to za :

1) Ministarstvo pomorstva i saobraćaja

2) Zavod za izvršenje krivičnih sankcija

Za 2005. godinu programs-ki budžet urađen je još za četiri budžetska korisnika i to za:

1) Ministarstvo prosvjete i nauke,2) Zavod za školstvo,3) Ministarstvo turizma i zaštite

životne sredine4) Turističku organizaciju Crne

Gore

Za 2006. godinu programski budžet urađen je za pet budžetskih korisnika i to za:

1) Agenciju za nacionalnu bezb-jednost,

2) Ministarstvo kulture i medija,a) Crnogorsko narodno pozorište;b) Kraljevsko pozorište «Zetski

Dom» 3) Državnu revizorsku instituciju4) Direkciju za državne puteve, i

za5) Ispitni centar

Za 2007. godinu programski budžet urađen je za dva budžetskih korisnika i to za:

1) Poresku upravu i2) Upravu carina.

Osnovni cilj implementacije pro-gramskog budžeta namijenjen je kvalitetnijem planiranju strategije za realizaciju vladinih ciljeva, kao pre-ciznijeg formulisanja programa i ak-tivnostima kojima će ti ciljevi biti os-tvareni.

Programskim budžetom iskaza-na je djelatnost budžetskih korisni-ka, razlog i svrha njihovog postojanja. Takođe se iskazuju i značajne prom-

jene, koje su vezane za planiranje do-datnih aktivnosti, shodno važećim zakonskim propisima, kao i onim ko-ji su u proceduri, u cilju poboljšanja kvaliteta djelatnosti i obezbeđenja boljih programskih rezultata.

Polazeći od djelatnosti budžetskog korisnika pripremljeni su programi, čiji nazivi ukazuju na aktivnosti i svrhu programa, kao i na prihode koji se os-tvaruju po osnovu djelatnosti koris-nika.

U sklopu određenih programa iskazani su potprogrami, odnosno analitika aktivnosti koje je neophod-no sprovesti za realizaciju navedenog programa.

Za svaki program/potprogram dati su indikatori učinka, odnosno parametri na osnovu kojih se prati uspješnost realizacije datih aktivnosti.

U programskom budžetu potoša-čkih jedinica uglavnom su primijen-jeni najjednostavniji indikatori-inputi koji imaju značajnu ulogu prilikom izrade budžeta jer omogućavaju računanje troškova ali ne daju odgov-or da li je program dao željene rezul-tate.

Prilikom implementacije pro-gramskog budžeta pored uvođenja svih potrošačkih jedinica u programs-ki budžet, uporedo se mora raditi na primjeni kvalitetnijih indikatora koji daju odgovor na rezultate i mjere efi-kasnosti.

Tokom godine prati se realiza-cija programskog budžeta po potrošačkim jedinicama, i na kraju godine se dostavlja Vladi Republike Crne Gore Izvještaj o Efektima prim-jene programskog budžeta sa pred-logom zaključaka.

Slobodanka Mila POPOVIć Koordinator Odsjeka za

budžetske operacijeTamara GACEVIć

Samostalni savjetnik II

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

1�

Proces implementacije program-skog budžeta odvijao se na različite načine zavisno od modela implemen-tacije koji je bio prihvaćen u pojedinim zemljama koje su uvele programski budžet.

S obzirom da određeni modeli ima-ju svoje prednosti i nedostatke, radi odabira optimalnog modela imple-mentacije programskog budžeta u Cr-noj Gori, dat je proces implementacije kod pojedinih zemalja.

UKRAJINA

U cilju poboljšanja kvaliteta državne politike i efikasnosti korišćenja budžet-skih fondova, u 2002. godini, Ukrajina je počela sprovođenje programskog budžeta, u skladu sa Zakonom o budže-tu, usvojenim u Parlamentu.

Upotreba programskog budžeta u Ukrajini prevazilazi shvatanje državnih organa i javnosti po pitanju na šta se troše budžetska sredstva, zato što su ciljevi i zadaci budžetskih programa specificirani, istaknuti kriterijumi evalu-acije, a efikasnost alokacije budžetskih sredstava se popravlja zahvaljujući od-ređivanju neophodnosti i prioriteta po-sebnih budžetskih rashoda.

Osim toga, jača kontrola budžetskih

programa, poboljšava se transparen-tnost budžeta, jačajući ujedno odgo-vornost administratora budžetskog novca vezano za indikatore ispunjenja planiranih ciljeva.

U cilju definisanja suštinskih princi-pa primjene programskog budžetiranja, kao i faza razvoja, koncept programskog budžeta u okviru budžetskog procesa je usvojen od strane Vlade Ukrajine. Ideja se sastoji u prelasku sa principa održa-vanja funkcionisanja državnih institucija na princip postizanja konkretnih rezul-tata korišćenja budžetskog novca od strane određenih institucija.

Programska klasifikacija rashoda državnog budžeta se godišnje utv-rđuje u Zakonu o budžetu Ukrajine i ne postoje preusmjeravanja sredstava između budžetskih programa tokom godine.

HRVATSKA

Hrvatska je na početku implemen-tacije programskog budžeta. Naime, urađena su dva pilot projekta, i to:

1. U 2006. godini urađen je pilot projekat kod Ministarstva osiguranja i socijalne zaštite.

2. U 2007. godini urađen je pilot projekat kod Ministarstva kulture.

Prednosti

Rezultat implementacije program-skog budžeta kod ovih pilot projekata odnose se na uspješnu podjelu broja zaposlenih po programima.

Nedostaci Ključni indikatori po programima

nisu uopšte definisani.

MOLDAVIJA

Moldavija je sa implementacijom programskog budžeta počela 2000. godine.

Od 2000. do 2003. godine urađena su četiri pilot projekta za sledeća mini-starstva:

1. Ministarstvo finansija2. Ministarstvo zdravlja3. Ministarstvo obrazovanja4. Ministarstvo socijalne zaštite

Zaključno sa 2007. godinom urađe-na je radna verzija u kojoj je definisan po jedan program, jedan nivo, za je-danaest potrošačkih jedinica, koji nisu iskazani kroz budžetsku klasifikaciju/budžet zbog čega nisu mogli biti prać-eni troškovi plaćanja preko trezora.

U 2006. godini urađena je budžet-ska klasifikacija za navedene programe,

Implementacija programskog budžeta u

pojedinim zemljama

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

20

odnosno urađen je programski budžet po metodu «odozgo na dolje», s tim što se nastavlja rad na strukturi koja prati programski budžet ( potprogrami, cilje-vi, indikatori ).

Prednosti novog pristupa se ogledaju u sveobuhvatnosti budže-ta, uvođenja principa jednostavnosti, uvođenja strateškog planiranja, transpa-rentnosti budžeta i uvođenje standarda EU u proces programskog budžetiranja kao preduslova za uvođenje srednjo-ročnog planiranja.

Nedostaci novog pristupa u izra-di programskog budžeta su veći obim rada i dodatni troškovi, kao i teškoće u povezivanju alokacije resursa sa rezul-tatima.

SLOVENIJASlovenija je kroz implementaciju

programskog budžeta uvela 24. Vladina programa od kojih neki imaju potpro-grame, što znači da je uveden sistem implementacije na dva nivoa, kao na primjer:

Programi

Istraživanje i tehnološki Razvoj

Potprogrami- Uređenje sistema istraživanja i po-

litike razvoja- Istraživanje-razvojne aktivnosti- Programi podrške u istraživanju

Prednosti Na osnovu smjernica za izradu pro-

gramskog budžeta, koje je pripremilo Ministarsvo finansija, određena mini-starstva su uvela programski budžet.

Revizorska komisija je nadgledala

kompletan tok izrade programskog budžeta.

Ministarsvo finansija, s obzirom da Vladin program ne sadrži indikatore, od 2001. godine zahtijeva informacije o rezultatima primjene programskog budžeta.

NedostaciInformacije o rezultatima sistem-

skog učinka primjene programskog budžeta skoro da ne postoje.

Praktično, trenutni budžetski pro-ces je orjentisan samo na kontrolu trošenja.

Ministarstva kod kojih je uveden programski budžet nisu spremna da blisko sarađuju sa Ministarstvom finan-sija u cilju poboljšanja kvalitetnih infor-macija o učinku u njihovim budžetima.

Informacioni sistem za podršku pro-gramskog budžeta mora biti adekvatno razvijen, što nije trenutno stanje.

MAKEDONIJA

Makedonija je donijela Zakon o budžetu koji je urađen u skladu sa budžetskim standardima koji su pri-hvaćeni od strane zemalja EU.

Ovim Zakonom regulisane su pro-cedure za pripremu, usvajanje i izvršen-je budžeta.Pored toga, determinisani su vremenski limiti za pripremu odgovara-jućih dokumenata - fiskalna strategija, završnog dokumenta koji se cirkularno dostavlja korisnicima budžeta na even-tualne primjedbe, u skladu sa strateškim prioritetima Vlade.

Primjenjuje se srednjoročni plan u kojem se limitiraju izdaci za period od tri godine.

Potrošačke jedinice unaprijed znaju iznose odobrenih sredstava za naredne dvije godine.

Strateški planovi potrošačkih jedi-nica moraju biti uključeni u proces pla-niranja budžeta i sadrže srednjoročni plan aktivnosti koje će biti realizovan kroz implementaciju Vladinih strateških prioriteta - Vladinih programa, kao i prioriteti i ciljevi kod potrošačkih jedini-ca-Budžetskih programa.

Od 2005. godine u budžetu Make-donije programski budžet kod Budžet-skih programa uključuje trenutne ak-tivnosti budžetskih institucija, a kod Vladinih programa prezentovane su prioritetne aktivnosti Vlade, takođe je izvršena identifikacija i podjela kapi-talnih projekata – programa, kao i po-sebne kapitalne potprograme u okviru ovih programa.

U prvoj fazi razvoja primjene indi-katora učinka za Budžet 2006. godine uvedene su dvije vrste indikatora i to:

- input indikatori koji su najjedno-stavniji, kao na primjer: broj zaposlenih, odobreni iznosi sredstava za vrste izdat-ka po ekonomskoj klasifikaciji itd.

Preko ove vrste indikatora moguće je izmjeriti stepen realizacije programa putem iznosa utrošenih sredstava po ekonomskoj klasifikaciji i broja izvršilaca za ove programe.

- indikatori efekisnosti koji su slože-niji, kao na primjer: operativni troškovi po zaposlenom.

- output indikatori preko kojih se mjeri broj dobara i usluga koji su proi-zvedeni realizacijom aktivnosti različitih programa.

U budžetu Makedonije za 2007. godinu output indikatori su uvršteni kod određenog broja ministarstava kao pilot projekat.

Slobodanka Mila POPOVIć Koordinator Odsjeka za

budžetske operacijeTamara GACEVIć

Samostalni savjetnik II

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

21

Ukupni izdaci za kapitalni budžet Republike Crne Gore za 2008. godinu procijenjeni su na osnovu makroekonomskih pokazatelja na nivou od 48,60 mil €, a njihova struktura po izvorima finansiranja je sljedeća:

Projektovana sredstva po izvorima finansiranjaza kapitalni budžet za 2008.g

NazivOpšti prihodi

Namjenski prihodiInostrani krediti

Kapitalni budžet 2008

Direkcija javnih radova 17,41 1,60 19,01Direkcija za saobraćaj 13,00 8,00 21,00Projekti koji će se naknadno kandidovati a realizovaće se preko Direkcije javnih radova

8,59 8,59

Ukupno : 39,00 1,60 8,00 48,60

Ministarstvo finansija u saradnji sa Direkcijom javnih radova i Direkcijom za saobraćaj nastavlja sa realizacijom kapitalnih projekata čija je izgradnja započela u 2007.godini i ranije. Direkcija javnih radova je za kapitalne projekte koji se realizuju kapitalnim budžetom za 2007 godinu, napravila i srednjoročni plan realizacije kapitalnih projekata za 2008. godinu.

Projekcija potrebnih sredstava u 2008 godini planirana je u ukupnom iznosu od 20,91 mil €, odnosno 19,01 mil €, bez sredstava koja su planirana da se obezbijede putem donacije za izgradnju Doma za palijativnu njegu starih «Grabovac» u Risnu u iznosu od 1,90 €.

Ovaj projektovani iznos za kapitalne projekte koji su započeti u 2007 godini će se korigovati nakon završetka ugovaranja radova i takođe uvećati za iznos od 8,59 mil €, za kapitalne projekte koji će se naknadno kandidovati, nakon dostavljanja Zahtjeva za kapitalni budžet za 2008. godinu, od strane potrošačkih jedinica, lokalne samouprave i fondova

Direkcija za saobraćaj kandidovala je kapitalne projekte za kapitalni budžet za 2008.godinu, u ukupnom iznosu od 21,00mil €. Iz opštih prihoda budžeta planiran je iznos od 13,00 mil €, za nastavak izgradnje započetog kapitalnog projekta, Put – Risan – Grahovo- Žabljak u iznosu od 10,00 €. Takođe je planirana i rekonstrukcija i izgradnja III trake na magistralnom putu M-2 lokalitet Kamenari u iznosu od 1,00 mil €, kao i izgradnja zaobilaznice oko Budve, potez Markovići - Radanovići u iznosu od 2,00 mil €.

Projekcija kapitalnog budžeta za 2008. godinu

Ljiljana Crnčević

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

22

Takođe se kapitalnim budžetom za 2008.godinu, pored projekata koji će se realizovati iz opštih prihoda budžeta, planiraju i projektni zajamovi, koji će se finansirati iz kredita Evropske investicione banke (EIB), u iznosu od 8.000.000,00 €.

Iz projektnih zajmova finansiraće se sljedeći projekti.- Izgradnja treće trake za sporu vožnju na lokalitetu Kufin u iznosu od 2,00 mil €;- Presvlačenje asfalta i rekonstrukcija i presvlačenje asfalta dijela puta Budva - Bečići u iznosu od 4,00 mil €,- Sanacija i rekonstrukcija tunela, mostova, klizišta, kosina i zidova na magistralnim i regionalnim putevima u iznosu od 2,00 mil €.

STRUKTURA KAPITALNIH PROJEKATA KOJI ĆE SE REALIZOVATI KROZ KAPITALNI BUDŽET ZA 2008.GODINU

Broj projekta

NazivPočetna godina

Krajnja godina

Budžet 2008 Opšti prihodiNamjenski prihodi

Inostrani krediti

A. Direkcija javnih radova 27.600.000,00 25.996.220,00 1.603.780,00

700 Nova zgrada Vlade Republike Crne Gore 2007 2008 3.627.460,00 3.627.460,00

703 Zgrada Rektorata - Podgorica 1999 2008 2.038.840,00 2.038.840,00

704 Centar za kriminalistička vještačenja i obuku – Forenzička laboratorija u Danilovgradu

2006 2008 2.085.800,00 2.085.800,00

705 Institut za javno zdravlje - Podgorica 2007 2009 1.500.000,00 1.500.000,00

706 Centri za transfuziju 2007 2008 1.500.000,00 1.500.000,00

707 Zgrada državnih agencija 2007 2008 967.296,00 967.296,00

708Sanacija i rekultivacija jalovišta rudnika olova i cinka - Mojkovac

2007 2010 1.603.780,00 1.603.780,00

710 Upravna zgrada Carinarnice Podgorica - Podgorica 2007 2009 1.970.000,00 1.970.000,00

711Zatvor za maloljetnike, Zatvor za žene i Prihvatni centar za strance

2007 2008 481.,930,00 481.,930,00

712Odjeljenje za izvršenje kazni zatvora do 6 mjeseci i kazni zatvora izrečene u prekršajnom postupku

2007 2008 476.000,00 476.000,00

713 Dom za stare osobe – Bijelo Polje 2006 2008 536.039,92 536.039,92

714 Dom za palijativnu njegu starih” Grabovac “ - Risan 2006 2008 500.000,00 500.000,00

721Muzički centar – Rekonstrukcija i adaptacija objekta Doma vojske u Podgorici

2007 2008 1.723.200,00 1.723.200,00

Kapitalni projekti koji će se naknadno kandidovati 8..58.9.654,088..589.654,08

B. Direkcija za saobraćaj 21.000.000,00 13.000.000,00 8.000.000,00

715 Put Risan – Grahovo - Žabljak 1993 2013 10.000.000,00 10.000.000,00

Rekonstrukcija i izgradnja III trake na magistralnom putu M-2 lokalitet Kamenari

2007 2008 1.000.000,00 1.000.000,00

Izgradnja zaobilaznice oko Budve, potez Markovići-Radanovići

2.000.000,00 2.000.000,00

Presvlačenje asfalta i rekonstrukcija I presvlačenje asfalta dijela puta Budva - Bečići

2007 2008 4.000.000,00 4.000.000,00

Izgradnja treće trake za sporu vožnju na lokalitetu Kufin

2.000.000,00 2.000.000,00

Sanacija i rekonstrukcija tunela, mostova, kosina, klizišta i zidova na magistralnim i regionalnim putevima

2007 2008 2.000.000,00 2.000.000,00

Ukupno kapitalni budžet za 2008. godinu: 48.600.000,00 38.996.220,00 1.603.780,00 8.000.000,00

• Za Direkciju javnih radova u 2008. godini, projektovana su sredstva za realizaciju sljedećih kapitalnih projekata:

• Nova zgrada Vlade Republike Crne Gore u iznosu od 3.627.460,00 €, za nastavak radova i završetak izgradnje objekta. Za ovaj

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

23

projekat u toku je izgradnja projektne dokumentacije, nakon čega će biti raspisano javno nadmetanje za izbor izvođača radova. Nakon ugovaranja radova, biće preciziran tačan iznos sredstava neophodnih za stavljanje objekta u funkciju u 2008.godini.

• Zgrada Rektorata – Podgorica u iznosu od 2.038.840,00 €, za nastavak radova i završetak izgradnje objekta. Takođe i za ovaj projekat u toku je izgrada projektne dokumentacije, nakon čega će biti raspisano javno nadmetanje za izbor izvođača radova. Nakon ugovaranja radova, biće preciziran tačan iznos sredstava neophodnih za stavljanje objekta u funkciju u 2008.godini.

• Centar za kriminalistička vještačenja i obuku – Forenzička laboratorija u Danilovgradu u iznosu od 2.085.800,00 €, za opremanje objekta. U toku 2007. godine biće završena izgradnja objekta (sufinansiranje Evropske agencije za rekonstrukciju (EAR), Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave i Direkcije javnih radova kroz kapitalni budžet).

• Institut za javno zdravlje – Podgorica u iznosu od 1.500.000,00 €, za nastavak radova i završetak izgradnje objekta, dok se opremanje objekta planira za 2009. godinu. Takođe i za ovaj projekat u toku je izgrada projektne dokumentacije, nakon čega će raspisati javno nadmetanje za izbor izvođača radova. Nakon ugovaranja radova, biće preciziran tačan iznos sredstava neophodnih za stavljanje objekta u funkciju u 2008.godini.

• Centri za transfuziju u iznosu od 1.500.000,00 €, za početak radova na izgradnji Centra za transfuziju pri Kliničkom centru u Podgorici, kao i nastavak radova na adaptaciji, dogradnji prostora i nabavci opreme za kabinete za transfuziju u Baru, Kotoru, Risnu, Cetinju, Podgorici, Nikšiću, Bijelom Polju i Beranama. U toku su pripremni poslovi za raspisivanje javnog nadmetanja za izradu projekta za objekat Centra za transfuziju pri Kliničkom centru u Podgorici. Nakon izrade projektne dokumentacije biće moguće sagledati precizne troškove izgradnje i opremanja ovog projekta. Takođe su u toku pripremni poslovi i izrada projektne dokumentacije za adaptaciju, dogradnju i opremanje prostora za kabinete za transfuziju po ostalim centrima.

• Zgrada državnih agencija u iznosu od 967.296,00 €, za nastavak radova i završetak izgradnje objekta. Kod ovog projekta je u toku izgrada projektne dokumentacije, nakon čega će se raspisati javno nadmetanje za izbor izvođača radova. Nakon ugovaranja radova, biće preciziran tačan iznos sredstava neophodnih za stavljanje objekta u funkciju u 2008.godini.

• Sanacija i rekultivacija jalovišta rudnika olova i cinka – Mojkovac u iznosu od 1.603.780,00 €, koji će se finansirati iz namjenskih prihoda, za nastavak radova ( početak radova II faze ). Tokom 2007. godine biće završeni radovi na uređaju za prečišćavanje i stvoreni uslovi za početak radova II faze sanacije jalovišta.

• Upravna zgrada Carinarnice Podgorica – Podgorica u iznosu od 1.970.000,00 €, za početak izgradnje objekta sa ciljem završetka radova u 2009.godini. Tokom 2007.godine., saglasno kapitalnom budžetu, trebalo bi završiti izradu projektne dokumentacije. Međutim, još nijesu stvoreni uslovi za izradu projektne dokumentacije, jer za zonu u kojoj je predviđena izgradnja tog objekta, nije izrađena planska dokumentacija.

• Zatvor za maloljetnike, Zatvor za žene i Prihvatni centar za strance u iznosu od 481.930,00 € , za isplatu dijela izvedenih radova na izgradnji objekta i finansiranje preostalih aktivnosti neophodnih za stavljanje objekta u funkciju (uređenje terena, infrastrukturni priključci i opremanje). Tokom 2007. godine ugovoreni su radovi na izgradnji objekta. Ugovorena vrijednost radova iznosi 699.669,92 €. Ugovoreni su radovi na izgradnji objekta bez radova na uređenju terena, infrastrukturnim priključcima i opremanju objekta.

• Odjeljenje za izvršenje kazni zatvora do 6 mjeseci i kazni zatvora izrečene u prekršajnom postupku u iznosu od 476.000,00 € za isplatu dijela izvedenih radova na izgradnji objekta i finansiranje preostalih aktivnosti neophodnih za stavljanje objekta u funkciju ( uređenje terena, infrastrukturni priključci i opremanje). Tokom 2007. godine ugovoreni su radovi na izgradnji objekta. Ugovorena vrijednost radova iznosi 699.669,92 €.Ugovoreni su radovi na izgradnji objekta bez radova na uređenju terena, infrastrukturnim priključcima i opremanju objekta.

• Dom za stare osobe – Bijelo Polje u iznosu od 536.039,92 €, za učešće u finansiranju, jer u finansiranju izgradnje učestvuje i Opština Bijelo Polje. Radovi na tom objektu su u toku.

• Dom za palijativnu njegu starih «Grabovac« - Risan u iznosu od 500.000,00 €, kao učešće u finansiranju izgradnje objekta.

• Muzički centar – Rekonstrukcija i adaptacija objekta Doma vojske u Podgorici u iznosu od 1.723.200,00 €, za nastavak radova i završetak izgradnje objekta. Za ovaj projekat u toku je izgradnja projektne dokumentacije, nakon čega će se raspisati javno nadmetanje za izbor izvođača radova. Nakon ugovaranja radova, biće preciziran tačan iznos sredstava neophodnih za stavljanje objekta u funkciju u 2008.godini.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

Takođe, za Direkciju javnih radova planirana su sredstva u iznosu od 8.589.654,08 €, za realizaciju kapitalnih projekta koji će se naknadno kandidovati, nakon dostavljanja Zahtjeva za kapitalni budžet za 2008. godinu od strane porošačkih jedinica, lokalne samouprave i fondova.

Za Direkciju za saobraćaj u 2008. godini, planirana su sredstva iz opštih prihoda budžeta za realizaciju sljedećih kapitalnih projekata:

• Put Risan – Grahovo – Žabljak u iznosu od 10.000.000,00 € za:- Završetak dionice Lipci – Knež Laz;- Početak radova na dionici Dragalj polje - Osječenica u dužini od 15 km;- Eksproprijacija zemljišta na dionici Dragalj polje – Osječenica,- Završetak proboja tunela « Ivice »U toku su radovi na dionici Lipci – Knež Laz. U toku je i izrada projekta za dionicu Dragalj polje – Osječenica po čijem će se završetku

raspisati tender za izvođenje radova i sprovesti postupak eksproprijacije zemljišta. Radovi na tunelu « Ivica « će početi u drugoj polovini 2007. godine i biće završeni u toku 2008.godine.

• Izgradnja zaobilaznice oko Budve, potez Markovići – Radanovići u iznosu od 2.000.000,00 €. Projektom je predviđena zaobilaznica oko Budve u dužini od 12 km na potezu od mjesta Markovići na putu Cetinje – Budva do mjesta Radanovići na putu Budva – Tivat. Izgradnjom zaobilaznice došlo bi do rasterećenja saobraćaja kroz Budvu i stvorila bi se mogućnost boljeg i bržeg povezivanja gradova Bokokotorskog zaliva sa središnjim dijelom Republike.

• Rekonstrukcija i izgradnja III trake na magistralnom putu M-2 lokalitet Kamenari u iznosu od 1.000.000,00 € za izgradnju i rekonstrukciju dijela magistralnog puta kroz mjesto Kamenari sa izgradnjom III trake i proširenje priključka za trajekte. Usko grlo koje nastaje na trajektnom prelazu Kamenari – Lepetani sa Hercegnovske strane uslovilo je neophodnost izrade treće trake u dužini od 650m. Nije urađena projektna dokumentacija i eksproprijacija zemljišta.

Takođe iz kredita Evropske investicione banke (EIB) finansiraće se, a realizovati preko Direkcije za saobraćaj, sljedeći kapitalni projekti:

Izgradnja III trake za sporu vožnju na lokalitetu Kufin u iznosu od 2.000.000,00 €, za završetak radova na izgradnji i rekonstrukciji. Ovim projektom je predviđena izgradnja treće trake za sporu vožnju na dijelu magistralnog puta Budva – Bar na lokalitetu kufin u dužini od 6 km. Završena je eksproprijacija zemljišta i takođe je urađena tehnička dokumentacija.

Presvlačenje asfalta i rekonstrukcija i presvlačenje dijela puta Budva - Bečići u iznosu od 4.000.000,00 €. U sklopu programa investicionog presvlačenja izvršiće se presvlačenje asfaltnih kolovoza na magistralnim i regionalnim putevima. Lokaliteti koji će se presvući novim asfaltom biće određeni naknadno.Takođe se planira i rekonstrukcija i izgradnja III trake na lokalitetu Budva – Bečići sa presvlačenjem sa novim asfaltom. Izrada projektne dokumentacije je u toku.

Rekonstrukcija tunela, mostova, klizišta, kosina i zidova na magistralnim i regionalnim putevima u iznosu od 2.000.000,00 €, za rekonstrukciju više tunela, mostova, klizišta, kosina i zidova na magistralnim i regionalnim putevima u Republici. Objekti koji će se sanirati biće određeni na osnovu zatečenog stanja, kao i raspoloživosti projektne dokumentacije.

Liljana CRNčEVIć, Koordinator Odsjeka za planiranje javnih investicija

Jalovište - Mojkovac Put Risan - Grahovo - Žabljak

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

U Republici Crnoj Gori vrši se isplata devizne štednje građana koja je položena na devizne račune i devizne knjižice kod ovlašćenih banaka sa sjedištem na teritoriji Republike kao i devizna štednja građana sa prebivalištem u Repubici koji su deviznu štednju polagali kod ovlašćenih banaka čije je sjedište van Republike Crne Gore.

Za vlasnike obveznica devizne štednje, koje su stečene u skladu sa Zakonom o regulisanju obaveza i potraživanja po os-novu ino duga i devizne štednje građana (“Službeni list RCG”, br.55/03 i 11/04), is-plata četvrte rate počela je 2. jula 2007. godine. Isplata obveznica devizne štednje se vrši preko poslovnih banaka, odnosno regionalnih centara Centralne banke Crne Gore.

Devizne štediše, odnosno građani koji su se u Centralnoj depozitarnoj agenciji registrovali kao vlasnici obveznica devizne štednje, četvrtu ratu mogu podići u re-gionalnim centrima Centralne banke Crne Gore i Atlasmontbanke AD Podgorica Filijala Pljevlja, zavisno od svog mjesta prebivališta, na osnovu identifikacionog dokumenta (lična karta, pasoš).

Vlasnici devizne štednje koji nijesu podigli prvu ratu, treba da pođu na šalter banke kod koje su imali štednju. Bivše štediše Montenegrobanke AD Podgorica i Jugobanke AD Podgorica u stečaju, treba da se jave na odgovarajući šalter Centralne banke Crne Gore.

Pravna lica, koja su obveznice po osn-ovu devizne štednje stekli kupovinom ob-veznica na berzi, ratu OBO7 mogu podići na šalteru PRVE BANKE CRNE GORE.

Od početka isplate četvrte rate, preko šaltera poslovnih banaka i regionalnih cen-tara Centralne banke Crne Gore, isplaćeno je 3.559.776,98 € odnosno 2635 vlasnika obveznica devizne štednje, od čega se prvi put javilo 60 vlasnika devizne štednje kojima je isplaćeno 62.195,00 €.

Obaveza Republike Crne Gore po os-novu isplate devizne štednje građana koji su svoje pravo stekli u skladu sa Zakonom o regulisanju obaveza i potraživanja po os-novu ino duga i devizne štednje gradjana iznosi 137,2 mil.€, do sada je

isplaćeno 37,0 mil € ( u gotovini 21,0 mil. i otkupljeno 16,0 mil.€ obveznica), tako da sada dug po osnovu devizne štednje

građana iznosi 100,2 mil.€Dug po osnovu devizne štednje do-

spijeva za naplatu:01.07.2004. godine 388,00 € po jed-

nom deviznom štednom ulogu;01.07.2005. godine 530,00 € po jed-

nom deviznom štednom ulogu.Isplata preostalog iznosa devizne

štednje dijeli se na 12 godišnjih rata, koje dospijevaju svakog 1. jula do 2017. godine, s tim da godišnja rata za isplatu ne može biti manja od 500,00 €.

Obveznice devizne štednje mogu se realizovati prije roka dospijeća za:

- kupovinu akcija državnih preduzeća i preduzeća koja su u vlasništvo fondova u procesu privatizaicje;

- kupovinu stanova, rezidencijalnih prostorija, poslovnih prostora, zemljišta ili druge svojine u državnoj svojini, za koje Republika odredi da se mogu kupovati obveznicama koje nijesu dospjele za na-platu;

- isplatu poreskih obaveza obvezni-cama koje dospijevaju za naplatu u godini na koju se odnosi poreska obaveza.

Od 10.aprila 2007.godine, preko po-slovnih jedinica Crnogorske komerci-jalne banke AD Podgorica, vrši se isplata devizne štednje građana sa prebivalištem u Republici Crnoj Gori, koji to svoje pravo ne ostvaruju po zakonima države kod koje je sjedište ovlašćene banke. Način, rokovi i postupak isplate devizne štednje građana sa prebivalištem u Republici, uređeno je Zakonom o isplati devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore (“Službeni list RCG”, broj 81/06) i Upust-vom o načinu realizacije isplate devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore(“Službeni list RCG”, broj 20/07).

Da bi se izvršila isplata devizne štednje uz zahtjev za isplatu devizne štednje prilaže se devizna štedna knjižica, devizni račun sa dokazom o stanju matične banke i dokaz o prebivalištu. Podnošenje zahtje-va za isplatu devizne štednje vrši se do 6. januara 2008.godine, preko poslovnih je-dinica Crnogorske komercijalne banke AD Podgorica.

Isplata devizne štednje u skladu sa Zakonom o isplati devizne štednje grad-

jana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore vršiće se po sledećoj dinamici:

- prva rata, u visini od 380,00 € po jed-nom štednom ulogu isplatiće se 90 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona (isplata počela 10. 04.2007. godine),

- druga rata, u visini od 530,00 € po jednom štednom ulogu, isplaćivaće se od 1. jula 2008. godine.

Isplata preostalog iznosa devizne štednje izvršiće se u devet godišnjih rata koje dospijevaju svakog 1. jula u perio-du od 2009. do 2017. godine, s tim da godišnja rata za isplatu ne može biti manja od 500,00 €.

Obveznice devizne štednje mogu se realizovati prije roka dospijeća za:

- kupovinu akcija državnih preduzeća i preduzeća koja su u vlasništvu fondova u procesu privatizacije;

- kupovinu stanova, rezidencijalnih prostorija, poslovnih prostora, zemljišta ili druge svojine u dražvnoj sovjini, za koje Republika odredi da se mogu kupovati obveznicama koje nijesu dospjele za na-platu;

- isplatu poreskih obaveza obveznica-ma koje dospijevaju za naplatu u godini na koju se odnosni poreska obaveza.

Na osnovu Javnog poziva za prijav-ljivanje radi evidentiranja vlasnika devizne štednje građana sa prebivalištem u Re-publici koji su deviznu štednju položili kod ovlašćenih banaka van Republike, Ministarstvu finansija se prijavilo oko 7000 vlasnika devizne štednje sa ukupnom vrijednošću devizne štednje od 19,8 mil.€.

Do sada je prvu ratu podiglo 2522 vlas-nika devizne štednje, kojima je isplaćeno 889.907,93 €.

Na osnovu dosadašnjeg prijavljivanja i isplata, građani sa prebivalištem u Repub-lici Crnoj Gori položili su deviznu štednju kod ovlašćenih banaka čije je sjedište u Sloveniji, Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Srbiji.

Sektor trezoraMarina POPOVIć

samostalni savjetnik

Informacija o toku isplate devizne štednje građana

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

I - OSTVARENJE PRIHODA

Ukupno ostvareni budžetski prihodi opština (21) za period januar-mart 2007. godine iznose 60,8 mil. € (pros. mjes. 20,3 mil. €). U strukturi ostvarenih prihoda, prihodi lokalnog karaktera učestvuju sa 87,04%, ustupljeni republički prihodi 10,06 %, sredstva Egalizacionog fonda 2,54 % i subvencije budžetskih korisnika i ostali transferi sa centralnog nivoa 0,36 %.

U narednoj tabeli daje se pregled ostvarenih budžetskih prihoda opština za period januar- mart 2007. godine, po izvorima:u €

R.B OpštineLokalni prihodi

Ustupljeni prihodi

Egalizacioni fond

Subvencije i ostali transferi.

Ukupno(3 do 7)

%

1 2 3 4 5 6 7 81. Andrijevica 441,983 11.213 54.967 508.163 0,832. Bar 4.369.430 535.195 27.720 15.556 4.947.901 8,133. Berane 500.248 73.374 184.535 1.651 759.808 1,254. Bijelo Polje 969.244 152.710 277.987 1.399.941 2,305. Budva 15.007.932 1.189.231 24.255 16.221.418 26,666. Danilovgrad 641.643 111.001 140.175 892.819 1,477. Žabljak 149.820 65.264 32.603 30.000 277.687 0,468. Kolašin 586.870 59.333 37.486 683.689 1,129. Kotor 9.008.048 409.410 17.483 126.119 9.561.060 15,7110. Mojkovac 80.320 14.826 84.105 20.000 199.251 0,3311. Nikšić 2.836.541 488.169 140.018 3.464.728 5,6912. Plav 70.772 48.584 98.843 218.199 0,3613. Plužine 149.818 35.507 20.475 205.800 0,3414. Pljevlja 1.652.259 164.589 47.880 1.864.728 3,0615. Podgorica 10.294.064 1.490.551 21.577 11.806.192 19,4016. Rožaje 1.408.221 194.097 124.025 1.726.343 2,8417. Tivat 1.068.554 268.072 5.355 1.341.981 2,2118. Ulcinj 303.758 133.167 73.238 510.163 0,8419. Herceg Novi 2.868.097 577.082 4.567 7.672 3.457.418 5,6820. Cetinje 422.397 94.496 88.578 17.330 622.801 1,0221. Šavnik 137.819 3.774 38.430 180.023 0,30UKUPNO 52.967.838 6.119.645 1.544.302 218.328 60.850.113 100,00% 87,04 10,06 2,54 0,36 100,00

Realizacija javne potrošnje na lokalnom nivou za period januar-mart 2007. godine

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

1. Lokalni (izvorni) budžetski prihodi opština

Ukupno ostvareni lokalni budžetski prihodi opština za period januar - mart 2007. godine iznose 53,0 mil. €, od čega se na fiskalne prihode (poreze, takse, naknade i dr.) odnosi 50,79 %, a na ostale lokalne prihode (prihode od prodate imovine, prihode koje svojom djelatnošću ostvare opštinski organi i službe, donacije, pozajmice i prenesena sredstva iz prethodne godine) 49,21%.

Ostvareni lokalni fiskalni prihodi opština za izvještajni period iznose 26,9 mil.€ (pros. mjes. 9,0 mil. €). U strukturi prihoda po ovom osnovu, najveće učešće se odnosi na naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta (57,45 %), prirez porezu na dohodak fizičkih lica (9,79 %) i naknadu za korišćenje građevinskog zemljišta (9,32 %), koji čine 76,56 % lokalnih prihoda fiskalnog karaktera.

Opštine su po osnovu ostalih lokalnih prihoda (prihoda od prodate imovine, prihoda koje svojom djelatnošću ostvare opštinski organi i službe, donacija, pozajmica i prenesenih sredstava iz prethodne godine) za izvještajni period ostvarile 26,1 mil. € (pros. mjes. 8,7€ (pros. mjes. 8,7 mil. €). U strukturi prihoda po ovom osnovu, najveće učešće se odnosi na prenesena sredstva iz prethodne godine (47,91 %) i prihode od prodate imovine(38,64 %) .

U narednoj tabeli daje se pregled ostvarenih lokalnih (izvornih) budžetskih prihoda opština za period januar-mart 2007. godine, po izvorima :

u €

Redni broj Opština Fiskalni prihodi Ostali lokalni prihodi Ukupno (2+3) %1 1 2 3 4 51 Andrijevica 30.568 411.415 441.983 0,832 Bar 1.629.048 2.740.382 4.369.430 8,253 Berane 288.434 211.814 500.248 0,954 Bijelo Polje 673.764 295.480 969.244 1,835 Budva 6.057.048 8.950.884 15.007.932 28,336 Danilovgrad 269.403 372.240 641.643 1,217 Žabljak 40.131 109.689 149.820 0,288 Kolašin 568.716 18.154 586.870 1,119 Kotor 3.863.178 5.144.870 9.008.048 17,0110 Mojkovac 47.562 32.758 80.320 0,1511 Nikšić 1.218.869 1.617.672 2.836.541 5,3612 Plav 62.214 8.558 70.772 0,1313 Plužine 107.025 42.793 149.818 0,2814 Pljevlja 1.373.932 278.327 1.652.259 3,1215 Podgorica 7.764.840 2.529.224 10.294.064 19,4416 Rožaje 231.468 1.176.753 1.408.221 2,6617 Tivat 406.428 662.126 1.068.554 2,0218 Ulcinj 283.863 19.895 303.758 0,5719 Herceg Novi 1.712.504 1.155.593 2.868.097 5,4120 Cetinje 242.681 179.716 422.397 0,8021 Šavnik 30.723 107.096 137.819 0,26 UKUPNO 26.902.399 26.065.439 52.967.838 100,00 % 50,79 49,21 100,00

2. Ustupljeni republički prihodi

Budžetima opština (21) je od zajedničkih prihoda za period januar - mart 2007. godine ustupljeno 6,1 mil. € (pros. mjes. 2,0 mil. €). U (pros. mjes. 2,0 mil. €). U strukturi ustupljenih prihoda, porez na dohodak fizičkih lica učestvuje sa 32,24 %, porez na promet nepokretnosti 52,89 %, koncesiona naknada za korišćenje prirodnih dobara 10,23 % i godišnja naknada pri registraciji drumskih motornih vozila, traktora i priključnih vozila sa 4,64 %.

U narednoj tabeli daje se pregled ustupljenih republičkih prihoda budžetima opština za period januar - mart 2007. godine , po vrstama prihoda:

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

u €

Red. broj

Opština Por. na doh.fiz.licaPorez na promet nepokr.

Konces. nak. za kor.prir.dob.

God. nak.pri reg.mot.voz.

Ukupno(3 do &)

%

1 2 3 4 5 6 7 81 Andrijevica 4.055 147 5.136 1.875 11.213 0,182 Bar 81.279 438.138 15.778 535.195 8,753 Berane 38.452 12.273 6.098 16.551 73.374 1,204 Bijelo Polje 52.630 65.753 4.289 30.038 152.710 2,505 Budva 101.934 1.083.323 3.974 1.189.231 19,436 Danilovgrad 25.935 74.774 2.188 8.104 111.001 1,817 Žabljak 6.530 57.449 1.285 65.264 1,078 Kolašin 21.256 21.015 13.570 3.492 59.333 0,979 Kotor 210.621 198.789 409.410 6,6910 Mojkovac 11.655 239 1.000 1.932 14.826 0,2411 Nikšić 216.891 66.992 174.968 29.318 488.169 7,9812 Plav 10.320 3.352 28.460 6.452 48.584 0,7913 Plužine 13.007 22.500 35.507 0,5814 Pljevlja 76.900 4.495 66.534 16.660 164.589 2,6915 Podgorica 853.977 365.424 160.467 110.683 1.490.551 24,3616 Rožaje 14.305 43.096 105.230 31.466 194.097 3,1717 Tivat 42.709 223.766 1.597 268.072 4,3818 Ulcinj 26.310 106.857 133.167 2,1819 Herceg Novi 111.201 447.047 3.643 15.191 577.082 9,4320 Cetinje 49.739 23.489 9.476 11.792 94.496 1,5421 Šavnik 3.304 470 3.774 0,06 UKUPNO 1.973.010 3.236.888 626.193 283.554 6.119.645 100,00% 32,24 52,89 10,23 4,64 100,00

3. Egalizacioni fond

Opštinama je u periodu januar - mart 2007. godine iz sredstava Egalizacionog fonda doznačeno 1,5 mil. € (po osnovu egalizacionih€ (po osnovu egalizacionih dotacija 1,35 mil. € i po osnovu stimulativnih dotacija 0,15 mil. €). Najveće učešće u raspoređenim sredstvima po navedenom osnovu odnosi se na opštine: Bijelo Polje, Berane, Danilovgrad, Nikšić i Rožaje.

4. Uslovne dotacije iz Budžeta Republike

Za realizaciju prioritetnih investicionih projekata iz oblasti komunalne djelatnosti, Budžetom Republike za 2007. godinu, opštinama je predviđeno 1,6 mil. €. Sredstva po navedenom osnovu u izvještajnom periodu nije koristila ni jedna opština.

5. Subvencije i drugi transferi sa centralnog nivoa

Za realizaciju različitih projekata iz oblasti poljoprivrede, vodoprivrede, šumarstva, turizma i drugih djelatnosti, opštinama je, po osnovu subvencija ( od budžetskih korisnika) i drugih transfera sa centralnog nivoa, za period januar - mart 2007. godine usmjereno 0,2 mil. €. Sredstva po navedenom osnovu koristile su opštine: Bar, Berane, Žabljak, Kotor, Mojkovac, Herceg Novi i Cetinje.

II IZVRŠENJE RASHODA

Ukupni izdaci opština u prvom kvartalu planirani su u iznosu od 55,8 mil €, dok je ukupno izvršenje opštinskih budžeta 39,28 mil € što čini 70,4 % izvršenja u odnosu na plan za prvi kvartal.

Najveće izvršenje budžeta je kod opštine Budva – 97 % i Podgorica – 94,15 % u odnosu na plan. Najniži stepen izvršenja u odnosu na plan za prvi kvartal je kod opštine Žabljak – samo 36,85 %.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

2�

OpštinaIzdaci opština I kvartal 2007Plan Izvršenje % izvršenja

Andrijevica 0,13 0,09 68,53Bar 5,00 2,30 46,07Berane 1,33 0,69 52,23Bijelo Polje 1,90 1,35 71,02Budva 10,91 10,58 96,99Danilovgrad 0,70 0,43 61,34Herceg Novi 3,38 2,36 69,68Kolašin 1,65 0,59 35,79Kotor 3,87 2,33 60,23Mojkovac 0,50 0,22 44,26Nikšić 5,95 3,33 56,01Plav 0,51 0,21 40,95Plužine 0,37 0,16 43,40Pljevlja 3,22 1,60 49,76Podgorica 10,84 10,21 94,15Rožaje 0,95 0,81 85,29Tivat 2,10 0,75 35,59Ulcinj 0,57 0,43 75,23Cetinje 1,25 0,51 40,59Šavnik 0,24 0,18 74,55Žabljak 0,45 0,16 36,85TOTAL 55,80 39,28 70,40

Konsolidovani izdaci opština u prvom kvartalu 2007. godine iznosili su 29,78 mil € što čini 1,54 % procijenjenog BDP-a za 2007. godinu. U strukturi izdataka najveće je učešće kapitalnih izdataka - 14,75 mil € ili 37,55 ukupnih izdataka, a zatim otplata dugova – 9,5 mil € ili 24,19 %. Tekući izdaci opština ( bruto zarade, ostala primanja, rashodi za materijal i usluge, kamate, renta, subvencije i tekuće održavanje ) iznosili su 9,44 mil € ili 24,03 % ukupnih izdataka, dok su budžetski transferi iznosili 4,01 mil € a ostali izdaci 1,58 mil €.

U sledećoj tabeli dat je pregled konsolidovanih i ukupnih izdataka u prvom kvartalu 2007. ( u mil € ) po opštinama i vrstama izdataka:

OpštinaKonsolidovani izdaci

Kons. Izdaci % BDP-aOtplata dugova

Ukupni izdaciTekući rashodi Kapitalni izdaciizdaci Transferi Ostali izdaci

Andrijevica 0,05 0,00 0,03 0,00 0,08 0,00 0,01 0,09Bar 0,64 1,03 0,43 0,03 2,10 0,11 0,17 2,30Berane 0,32 0,13 0,11 0,02 0,56 0,03 0,11 0,69Bijelo Polje 0,23 0,29 0,32 0,06 0,84 0,04 0,45 1,35Budva 1,68 3,86 0,41 0,28 5,95 0,31 4,35 10,58Danilovgrad 0,27 0,03 0,11 0,00 0,42 0,02 0,01 0,43Herceg Novi 0,79 1,00 0,25 0,02 2,04 0,11 0,30 2,36Kolašin 0,28 0,09 0,04 0,00 0,41 0,02 0,19 0,59Kotor 0,81 0,92 0,08 0,06 1,81 0,09 0,46 2,33Mojkovac 0,10 0,03 0,02 0,02 0,15 0,01 0,05 0,22Nikšić 0,27 0,03 0,30 0,77 0,60 0,03 1,96 3,33Plav 0,10 0,01 0,01 0,00 0,12 0,01 0,09 0,21Plužine 0,11 0,00 0,03 0,01 0,14 0,01 0,01 0,16Pljevlja 0,61 0,50 0,11 0,02 1,22 0,06 0,36 1,60Podgorica 1,99 6,46 1,30 0,07 9,76 0,51 0,38 10,21Rožaje 0,18 0,17 0,19 0,00 0,54 0,03 0,26 0,81Tivat 0,44 0,17 0,13 0,01 0,74 0,04 0,00 0,75Ulcinj 0,17 0,01 0,06 0,12 0,24 0,01 0,07 0,43Cetinje 0,20 0,00 0,05 0,00 0,54 0,03 0,25 0,51Šavnik 0,06 0,00 0,01 0,09 0,07 0,00 0,01 0,18Žabljak 0,14 0,01 0,02 0,00 0,16 0,01 0,00 0,16TOTAL 9,44 14,75 4,01 1,58 29,78 1,54 9,50 39,28

% učešća 24,03 37,55 10,20 4,03 75,81 24,19 100,00

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

30

III BUDŽETSKO ZADUŽENJE

Ukupno budžetsko zaduženje opština na kraju prvog kvartala 2007. godine iznosilo je 31,71 mil € što je 1,47 % procijenjenog BDP-a za 2007. godinu. U strukturi zaduženja, na domaći dug odnosi se 11,89 mil € što je 37,49 % ukupnog zaduženja a na inostrani dug 19,92 mil € što čini 62,51 % ukupnog zaduženja.

U ukupnom zaduženju, krediti učestvuju sa 26,73 mil € od čega dugoročni sa 24,94 mil € ili 93,3 % ukupnog kreditnog zaduženja. Na glavnicu se odnosi 25,28 a na kamate 1,45 mil €.

Na zaduženje po osnovu izdatih obveznica odnosi se 2,93 mil €, a na zaduženje po osnovu izdatih budžetskih garancija 2,05 mil €

Redni broj Vrsta zaduženja TOTAL

I Domaći dug 11,891 Krediti 6,91a Kratkoročni 1,99 Glavnica 1,96 Kamata 0,03b Dugoročni 4,92

Glavnica 4,67 Kamata 0,25

2 Obveznice 2,933 Garancije 2,05

II Inostrani dug 19,821 Krediti 19,82a Kratkoročni 0,00 Glavnica 0,00 Kamata 0,00b Dugoročni 19,82

Glavnica 18,40 Kamata 1,42

I+II UKUPNO ZADUŽENJE 31,71

IV NEIZMIRENE OBAVEZE

Ukupne neizmirene obaveze opština na kraju prvog kvartala 2007. godine iznosile su 21,15 mil €. U strukturi neizmirenih obaveza najveću stavku čine neizmirene obaveze za kapitalne izdatke – 7,04 mil € što čini trećinu ukupnih neizmirenih obaveza. Obaveze za tekuće izdatke iznosile su 5,48 mil € dok su obaveze po pozajmicama i kreditima iznosile 4,7 mil €.

Redni broj Vrsta neizmirene obaveze TOTAL

I Obaveze za tekuće rashode 5.483.519,73 Obaveze za bruto zarade i doprinose na teret poslodavcaza bruto zarade i doprinose na teret poslodavca 2.228.065,06 Obaveze za ostala lična primanja 137.814,60 Obaveze za ostale tekuće rashode 3.117.640,07II Obaveze po transferima za socijalnu zaštitu 24.587,00III Obaveze za transfere institucijama,pojedincima,NVO 975.823,99IV Obaveze za kapitalne izdatke 7.044.162,26V Obaveze po pozajmicama i kreditima 4.702.821,53VI Obaveze po osnovu otplate dugova 2.795.146,35VII Obaveze iz rezervi 91.541,37UKUPNE NEIZMIRENE OBAVEZE ( I+II III+IV+V+VI+VII ) 21.151.806,37

Gordana RADOVIć, samostalni savjetnikVladislav KARADŽIć, samostalni savjetnik

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

31

1. UVOD

Tržište lizinga u Crnoj Gori je i regulatorno zaokruženo usvajanjem Zakona o finansijskom lizingu („Službeni list RCG“, broj 81/05 od 29. 12. 2005. godine) decembra 2005. godine. U radnoj grupi za izradu pomenutog Zakona, pored predstavnika Ministarstva finansija, učestvovali su predstavnici Centralne banke, USAID-a, Bearing Pointa i Svjetske banke (SEED). Osnovni razlog za donošenje Zakona o finansijskom lizingu ogledao se u potrebi unapređenja poslova finansijskog lizinga u Crnoj Gori, kao specifičnog kreditnog odnosa i njegovo regulisanje pravilima koja će istovremeno odgovoriti zahtjevima pravne sigurnosti i potrebama savremenog poslovnog prometa. U tom cilju, Zakon određuje opšte okvire posla finansijskog lizinga, dopuštajući ugovornim stranama da svoje odnose regulišu saglasnošću volja. Inače, pomenuti zakon je ocijenjen kao jedan od najotvorenijih i najkonkurentnijih u Evropi u smislu slobode ugovaranja i okvira regulisanja lizing poslova. Shodno Zakonu lizing kuće, odnosno subjekti koji se bave lizingom nisu u obavezi pribavljanja dozvole za obavljanje poslova lizinga, niti su predmet kontrole i nadzora bilo kog organa, što nije slučaj u zemljama u regionu. Istovremeno, omogućeno je pružanje lizing usluga kako svim oblicima pravnih lica, tako i fizičkim licima.

Gotovo sve kompanije koje se dominantno bave lizing poslovima u Crnoj Gori, i koje su najznačajniji tržišni učesnici, započele su svoje poslovanje u susret novom Zakonu, odnosno neposredno nakon usvajanja Zakona. Može se konstatovati da je Zakon promovisao pravnu sigurnost i doprinio da ambijent za obavljanje lizing poslova u Crnoj Gori bude atraktivan. Iako najmlađi segment finansijskog tržišta u Crnoj Gori lizing poslovi su za kratko vrijeme izborili značajnu tržišnu poziciju i prepoznatljivost.

Pregled koji slijedi obuhvata period od početka 2006. godine i prvi kvartal 2007. godine1 sa ciljem da se analizira razvoj lizing usluga u Crnoj Gori i uporede određeni indikatori koji mogu biti interesantni.

2. UČESNICI NA TRŽIŠTU

Na tržištu lizinga u Crnoj Gori egzistiraju četiri lizing kuće i tri banke koje u okviru svoje djelatnosti pružaju i lizing usluge i to: Hypo Alpe Adria Leasing, S-Lesing, Porsche Leasing i NLB Leasing, dok Crnogorska komercijalna banka, Prva banka Crne Gore i Opportunity banka pružaju lizing usluge kroz posebna odjeljenja organizovana u sastavu banaka2.

Što se tiče proizvoda koji se nude fizičkim i pravnim licima u Crnoj Gori zastupljeni su i finansijski i operativni lizing. Usluge finansijskog i operativnog lizinga pružaju Hypo Alpe Adria leasing, S- leasing i NLB leasing, dok se Porsche leasing bavi pružanjem finansijskog lizinga putničkih i teretnih automobila. Treba napomenuti da se dvije lizing kuće bave i lizingom nekretnina - Hypo Alpe Adria Leasing i NLB leasing, dok se preostale dvije lizing kuće bave samo pružanjem usluga lizinga nad pokretnom imovinom. Sve četiri lizing kuće obuhvaćene pregledom su u stoprocentnom vlasništvu stranih pravnih lica, njihovih matičnih kuća iz Austrije, Slovenije i Srbije.

3. STRUKTURA PLASMANA

3.1. Primaoci lizinga

Primaoci lizinga u Crnoj Gori mogu biti fizička lica, pravna lica i preduzetnici. Grafik 1 pokazuje broj zaključenih ugovora za period 2006. godina i prvi kvartal 2007. godine, po primaocima lizinga.

1 Pregled je sačinjen na bazi podataka koje su dostavile četiri lizing kuće2 Zakon o finansijskom lizingu predviđa da se poslovima lizinga mogu baviti fizička lica i privredni subjekti u okviru svog redovnog poslovanja. Ovaj pregled je skoncentrisan na trenutno dominantne pružaoce lizing usluga.

TRžIšTe lIZInGa u CRnoj GoRI

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

32

Grafik 1: Primaoci lizinga

129

266

194

241

292

4569 59

121

77

1 17 2 3 00

50

100

150

200

250

300

350

I Q 2006 II Q 2006 III Q 2006 IV Q 2006 I Q 2007

Bro

j ugo

vora

Pravna lica Fizička lica Preduzetnici

U analiziranom periodu zaključeno je ukupno 1516 ugovora od čega se 74% odnosi na ugovore zaključene sa pravnim licima, a 24,5% na ugovore zaključene sa fizičkim licima. Ako uzmemo u obzir dva uporediva perioda, prvi kvartal 2006. godine i prvi kvartal 2007. godine primjećujemo da se i broj zaključenih ugovora značajno povećao i to kod pravnih lica za 126%, a kod fizičkih 71%.

3.2. Vrijednost lizing poslova prema vrsti lizinga

Postoje dvije osnovne vrste lizinga – finansijski i operativni. Za razliku od operativnog lizinga koji je veoma sličan klasičnom iznajmljivanju, finansijski lizing je mnogo kompleksnija transakcija. To je oblik kreditnog aranžmana koji finansira nabavku određenog predmeta lizinga za potrebe primaoca lizinga. Treba napomenuti da specifičnost posla finansijskog lizinga, koja ga determiniše u odnosu na operativni lizing, jeste kompleksnost transakcije, odnosno činjenica da se u poslu finansijskog lizinga uvijek javljaju tri strane i to: isporučilac predmeta lizinga, davalac lizinga i primalac lizinga, s tim da davalac lizinga i isporučilac može biti isto lice. Sljedeća specifičnost, jeste u tome, što je rok na koji se zaključuje finansijski lizing duži u odnosu na taj rok kod ugovora o operativnom lizingu, odnosno, određuje se tako da obuhvata veći dio ekonomskog vijeka trajanja predmeta lizinga. Kod ugovora o operativnom lizingu, predmet lizinga se nakon isteka ugovora, uvijek vraća u državinu davaocu lizinga, pa je samim tim i iznos lizing naknada koju primalac lizinga plaća, uvijek niži u odnosu na iznose naknada u poslu finansijskog lizinga. Sa tog aspekta, ugovor o operativnom lizingu, po svojoj pravnoj prirodi je vrlo blizak ugovoru o zakupu. Grafik 2 daje pregled broja zaključenih ugovora shodno vrsti lizinga i ukupnu vrijednost ugovora za 2006. godinu i prvi kvartal 2007. godine.

Grafik 2: Broj ugovora prema vrsti lizinga i ukupna vrijednost ugovora

0

50

100

150

200

250

300

350

I Q 2006 II Q 2006 III Q 2006 IV Q 2006 I Q 2007

Bro

j ugo

vora

0

5

10

15

20

25

30

Vrije

dnos

t ugo

vora

u m

il.

eura

Operativni lizing Finansijski lizing Vrijednost ugovora

Na osnovu prezentiranih podataka nije teško zaključiti da je finansijski lizing mnogo zastupljeniji u Crnoj Gori od operativnog lizinga. Vrijednost zaključenih ugovora o operativnom lizingu u analiziranom periodu iznosila je 13.069.791,7 eura, a finansijskom lizingu 67.159.924,32 eura, što ukupno iznosi 80.229.716,02 eura, odnosno 4,2% projektovanog GDP za 2007. godinu. Ako posmatramo dva uporediva perioda, prvi kvartal 2006. godine i prvi kvartal 2007. godine, primjećuje se značajan rast vrijednosti sklopljenih ugovora po osnovu obje vrste lizinga. Tako je vrijednost ugovora o operativnom lizingu zabilježila rast od 20,4% u odnosu na prvi kvartal 2006. godine, dok je vrijednost ugovora o finansijskom lizingu porasla za 117,2%. Na ukupnom nivou vrijednost ugovora u prvom kvartalu 2007. godine je ostvarila rast od 71,36% u odnosu na prvi kvartal 2006. godine.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

33

3.3. Predmet lizinga

Crnogorskim zakonom o finansijskom lizingu, kao predmet ugovora o finansijskom lizingu, označene su pokretne nepotrošne stvari i nepokretnosti, iako praksa zaključivanja ovih ugovora pokazuje da su predmet tih ugovora, najčešće, upravo pokretne stvari. Grafik 3 daje pregled zaključenih ugovora prema predmetu lizinga za period 2006. godina i prvi kvatal 2007. godine.

Grafik 3 : Broj ugovora prema predmetu lizinga

0

50

100

150

200

250

300

I Q 2006 II Q 2006 III Q 2006 IV Q 2006 I Q 2007

Bro

j ugo

vora

Putnički automobili Privredna vozila (kamioni, autobusi i dostavna vozila)Građevinske mašine i oprema BrodoviNekretnine

Struktura plasmana prema predmetu lizinga pokazuje da je lizing putničkih vozila, bio najzastupljeniji u prethodnom periodu sa 71,76% učešća u ukupnom broju plasmana, dok je lizing privrednih vozila bio zastupljen sa 13,52%, a lizing građevinskih mašina sa 9,04%. Lizing nekretnina pokazuje najniže učešće u ukupnom broju plasmana svega 5,4%. Što se tiče bitnih uslova iz ugovora o lizingu, prvenstveno kamatne stope i prosječnog vremena trajanja lizinga – prosječna kamatna stopa na lizing putničkih automobila iznosila je 8,60% dok je prosječna dužina trajanja lizinga iznosila 49 mjeseci. Za privredna vozila, prosječna kamatna stopa je iznosila 8,61% sa prosječnim vremenom trajanja lizinga od 46 mjeseci. Građevinske mašine su se mogle obezbijediti po prosječnoj kamatnoj stopi od 8,88% i na period od 51 mjesec, prosječno, dok su odnosni podaci za nekretnine iznosili 8.28%, odnosno 113 mjeseci. Ugovore o lizingu brodova je u analiziranom periodu zaključila samo jedna lizing kuća po kamatnoj stopi od 9,35% i prosječnom vremenu trajanja lizinga od 52 mjeseca.

4. ZAKLJUČAK

Od usvajanja Zakona o finansijskom lizingu i zaokruživanja zakonske regulative evidentan je rast poslova i značaja lizinga u ukupnom finansijskom sektoru. Na tržištu su dominantne četiri lizing kuće koje bilježe značajan rast obima svog poslovanja. Istovremeno sve veći broj banaka u Crnoj Gori u okviru svog poslovanja pruža i usluge lizinga, čime ovaj sektor postaje sve konkurentniji. Ovo bi trebalo da vodi daljem poboljšanju usluga i uslova prema korisnicima.

Kupovina putničkih automobila dominira kao predmet lizinga. Istovremeno, pravna lica su najčešći korisnici lizinga iz čega se može izvesti zaključak da je značajan obim finansiranja putem lizinga usmjeren na privredne aktivnosti. Svjetski trendovi pokazuju da lizing nekretnina i operativni lizing bilježe izuzetno visoke stope rasta. Ostaje da budući trendovi na tržištu u Crnoj Gori pokažu u kom će se pravcu razvijati, ali može se pretpostaviti da će i lizing nekretnina postati značajan, usljed aktuelnih kretanja na tom tržištu.

Bojana BOŠKOVIć,viši savjetnik

Biljana DODEROVIć, viši savjetnik

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

Obnovljena državnost i nezavisnost za Republiku Crnu Goru označili su novi poče-tak, uz istovremeno prihvatanje naslijeđenih obaveza. Odlukom o proglašenju nezavis-nosti Republike Crne Gore precizirano je, između ostalog, da će Crna Gora, sa punim međunarodno pravnim subjektivitetom, pri-mjenjivati i preuzeti međunarodne ugovore i sporazume, koje je zaključila i kojima je pri-stupila Državna zajednica Srbija i Crna Gora, a koji se odnose na Crnu Goru i koji su sa-glasni sa važećim pravnim poretkom. Nakon obnove državnosti, kao jedno od otvorenih pitanja postavilo se članstvo u međunarod-nim finansijskim organizacijama..

Prvi korak u realizaciji članstva Crne Gore u međunarodnim finansijskim organizacija-ma napravljen je potpisivanjem Sporazuma između Republike Srbije i Republike Crne Gore o regulisanju članstva u međuna-rodnim finansijskim organizacijama i razgraničenju finansijskih prava i obave-za, 10.jula 2006. godine, shodno kojem je Republika Srbija nastavila članstvo državne zajednice u međunarodnim finansijskim organizacijama, a istovremeno definisan je način preuzimanja, alociranih i nealociranih kreditnih obaveza, koje su republike preuzele po osnovu ranije zaključenih međunarodnih ugovora i sporazuma. Nakon potpisivanja tog sporazuma Predsjednik Vlade Republike Crne Gore podnio je, 12. jula 2006. godine, zahtijev za učlanjenje Republike Crne Gore u Međunarodni monetarni fond, a zahtijev za učlanjenje Republike Crne Gore u grupaciju Svjetske banke 17. jula 2006. godine.

Započete su i aktivnosti na regulisanju članstva u Evropskoj banci za obnovu i razvoj (European Bank for Reconstruction and Development - EBRD). čitava procedura okončana je u veoma kratkom roku, a Bord Guvernera EBRD-a, na sjednici održanoj 25. oktobra 2006. godine, potvrdio je da je Re-publika Crna Gora ispunila uslove za prijem u članstvo Banke. Generalni sekretar banke izdao je sertifikat da je Republika Crna Gora postala član Evropske banke za obnovu i razvoj, retroaktivno, od 3. juna 2006. godi-ne. Uplata sredstava po osnovu članstva u EBRD-u realizovana je dodjelom granta od strane Švajcarske konstituence, nakon što

je, shodno odluci Vlade, Crna Gora postala član te konstituence.

U skupštinskoj proceduri, 26. oktobra 2006. godine, usvojen je Zakon o članstvu Republike Crne Gore u Međunarodnom monetarnom fondu i drugim finansijskim organizacijama, čime je ispunjen uslov za pristupanje Međunarodnom monetarnom fondu i grupaciji Svjetske banke. Zakonom jeZakonom je definisano da fiskalni agent Republike u Sv-jetskoj banci bude Ministarstvo finansija, dok je za fiskalnog agenta Republike u Među-narodnom monetarnom fondu određena Centralna banka Crne Gore.

Nakon što su ispunjeni svi propisani us-lovi i Vlada Republike Crne Gore prihvatila predložene kvote, na svečanosti održanoj 18. januara 2007. godine, u Vašingtonu, SAD, Crna Gora postala je 185. članica MMF-a i članica Grupacije Svjetske banke. Pristu-panjem Crne Gore IBRD ima 185 članica, IDA 166 članica, IFC ima 179 članica i MIGA 170 članica.

Crna Gora, kao nova članica MMF-a i Grupacije Svjetske banke, postala je i članica Holandske konstituence, u čijem sastavu su i Armenija, Bosna i Hercegovina, Bugarska, Hrvatska, Kipar, Gruzija, Izrael, Makedonija, Moldavija, Holandija, Rumunija i Ukrajina.

Učlanjenjenjem Republike Crne Gore u Međunarodni monetarni fond i Grupaciju Svjetske banke, otvorio se prostor za nasta-vak saradnje sa navedenim finansijskim ins-titucijama. U tom cilju zaključen je Ugovor o preuzimanju dugova između Republike Crne Gore i Grupacije Svjetske banke, ko-jim su preuzete sve obaveze iz ugovora, koje je ranije zaključila SFRJ, SRJ, SiCG, a koji su se odnosili na Crnu Goru.

Predstavnici Svjetske banke dostavili su Vladi RCG Strategiju saradnje sa zemljom (County Partnership Strategy), za period 2007. – 2010. godine, koja je koncipana u pravcu postizanja strateških ciljeva Crne Gore neophodnih za njeno članstvo u Evrop-sku Uniju, zacrtanih ekonomskom politikom Vlade za 2007. godinu, a odnose se na:

1. povećanje održivog ekonomskog rasta, kroz povećanje ekonomskih sloboda i jačanje uloge privatnog sektora;

2. izgradnju institucija i zakonskih pravi-

la koja će biti u skladu sa međunarodnim pravilima;

3. unapređenje životnog standarda građana kroz adekvatan obrazovni, zdravst-veni i sistem socijalne zastite.

Vlada je, na sjednici održanoj 3.05.2007. godine, prihvatila Strategiju.

Shodno CAS-u u Crnoj Gori bi bili finansi-rani sledeći projekti:

1. Održivi razvoj turizma: kreditnim sred-stvima bi se obezbijedilo da se regionu Delte Bojane dodijeli status zaštićene zone i osnaži struktura ekološkog upravljanja i pružanja pomoći u suzbijanju nekontrolisane gradn-je. Takođe, sredstvima bi se finansirali i una-pređenje vodosnadbijevanja iz Skadarskog jezera, u početku za opštinu Bar, a kasnije i za opštinu Ulcinj, kao i turističke oblasti oko Velike plaže i Valdanosa.

2. Oblast energetike: shodno kojem bi se nastavilo finansiranje izgradnje i rekonstruk-cije energetskog sektora, kroz Projekat Ener-getska zajednica Jugoistočne Evrope APL 3 (Energy Community of South East Europe - ECSEE APL 3). Banka bi obezbjedila anali-tičku i savjetodavnu podršku, kao i finansijska sredstva, kako bi pomogla prestrukturiranju energetskog sektora, u cilju poboljšanja energetske efikasnosti i dugoročnog snadbi-jevanja električnom energijom u Crnoj Gori. Takođe, Banka bi sarađivala sa Evropskom Komisijom sa namjerom da pomogne Vladi RCG u procesu transformacije Elektoprivrede Crne Gore. Ukoliko bi došlo do povećanja ta-rife struje za domaćinstva i velike potrošače, Banka bi pružila pomoć naporima Vlade RCG da uvede socijalne programe, u cilju sman-jenja uticaja većih cijena struje na domaćin-

Postreferendumska saradnja Crne Gore sa međunarodnim finansijskim organizacijama

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

stva sa nižim prihodima.3. Vladavina prava: Svjetska banka bi podržala reforme u oblasti katastra, kao i pitanja opštinskih, planskih, i građevinskih dozvola i saglasnosti za

gradnju.4. Pristupanje EU: odnosi se na finansiranje prioritetnih projekata koji su definisani u Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju, a odnose se na pripre-

manje i usvajanje standarda i regulativa koje će biti kompatibilne sa EU, kao i na razvoj kapaciteta za njihovo ostvarivanje.5. Unapređenje socijalnih usluga: obezbijedilo bi se uvođenje programa kojima bi se svim građanima omogućilo da osjete i iskoriste ekonomski raz-

voj, davanjem pomoći u obezbjeđivanju kvalitetnijeg pružanja zdravstvenih i obrazovnih usluga, kao i boljoj održivosti penzijskog sistema. Investicije bi bile podržane kroz programske aktivnosti praćenja siromaštva i odgovarajuću tehničku pomoć.

U prilogu je data tabela koja sa prikazom projekata koji će biti finansirani u Crnoj Gori po CAS-u, u periodu 2007-2010. godine:

IDA IBRD IBRD IBRD 2007 2008 2009 2010IDA Održivi razvoj turizma 10.00 mil USD 5.00 mil USD IDA

Energetika9.00 mil USD

IBRD 10.00 mil USD

IBRD Reforma katastra i unapređenje poslovnog okruženja 10.00 mil USD

IBRD Pristupanje EU 10.00 mil USD 5.00 mil USDIBRD Unapređenje socijalnih usluga 10.00 mil USD UKUPNO: 19.00 mil USD 15.00 mil USD 20.00 mil USD 15.00 mil USD

U cilju nastavka saradnje sa Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) bankom, koja je jedna od deset najvećih banaka u Njemačkoj i četvrta u rangu kreditorskih institucija u Evropi, a u skladu sa Protokolom, potpisanim 15.11.2006. godine, u Podgorici je 2. aprila 2007. godine, održan sastanak pred-stavnika Vlade Republike Crne Gore i KfW-a- Ent�icklungsbank, na kojem je razgovarano o budućoj saradnji i načinu implementacije projekata koji bi Ent�icklungsbank, na kojem je razgovarano o budućoj saradnji i načinu implementacije projekata koji bi na kojem je razgovarano o budućoj saradnji i načinu implementacije projekata koji bi se realizovali u okviru “Finansijske saradnje” između Republike Crne Gore i Savezne Republike Njemačke.

Predstavnici KfW-a i Vlade RCG definisali su finansiranje sledećih projekata:1. Vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda na primorju, vrijednosti 28,0 milliona €, koji bi se realizovao davanjem kredita za 2007. godinu, u visini

od 4,50 mil.€, za 2008. godinu u visini od 13,50 mil.€ i za 2009. godinu u visini od 10 mil.€. 2. Trafostanice Ribarevine i Podgorica 5, vrijednosti 8,5 milliona €, koji bi se realizovao 2007. godine, a sastoji se od kredita, u visini od 5,40 mil.€, i granta,

u visini od 3,10 mil.€, i3. Rehabilitacija Hidroelektrane PIVA, faza I, vrijednosti 16,0 milliona €, koji bi se realizovao 2008. godine dodjelom kredita od 6,50 mil.€ i granta od

0,90mil.€ i u 2009. godini dodjelom kredita u iznosu od 9,50 mil.€. Nakon što je Vlada Republike Crne Gore, na sjednici održanoj 5.04.2007. godine, prihvatila tekst Memoranduma o razumijevanju, između Vlade

Republike Crne Gore i Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW)- Ent�icklungsbank Ent�icklungsbank, koji su predstavnici obje strane potpisali u aprilu 2007. godine, stvoreni su uslovi za realizaciju dogovorene finansijske saradnje.

U cilju nastavka buduće saradnje sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj, shodno usaglašenom i potpisanom Protokolu sa sastanka, održanog 25. aprila 2007. godine, definisani su uslovi buduće saradnje, odnosno uspostavljen je osnov za rad na realizaciji i implementaciji planiranih projekata u oblasti željezničke infrastrukture i u oblasti vodosnabdijevanja.

Shodno tom protokolu EBRD bi finansirao sledeće projekte:1. Za željeznicu, u visini od 15 mil.€, koji bi se realizovali u trogodišnjem periodu i to: 2007. godine u iznosu od 6.00 mil.€, 2008. godine u iznosu od

5.00 mil.€ i 2009. godine u iznosu od 4.00 mil.€.2. Za vodosnabdijevanje, u iznosu od 15.00 mil.€, koji bi se realizovali 2008. godine, u iznosu od 8.00 mil.€, kao i grant u visini od 0,80mil.€, i 2009.

godine, u iznosu od 7.00 mil.€. U cilju nastavka prethodno započete saradnje, kao i procesa realizacije novih projekata sa Evropskom investicionom bankom (EIB), koja je raz-

vojna banka Evropske Unije (EU), potpisan je Okvirni sporazum, u maju 2007. godine. Sporazum uređuje aktivnosti EIB-a u Republici Crnoj Gori, čime prestaju da važe odredbe Zakona o potvrđivanju Okvirnog sporazuma između Savezne Republike Jugoslavije i Evropske investicione banke u Saveznoj Republici Jugoslaviji (“Službeni list SRJ – Međunarodni ugovori”, br.2/2002).

U Crnoj Gori, takođe se realizuju aktivnosti neophodne za izvršavanje obaveza proisteklih iz dokumenata (konvencija) potpisanih sa međunarodnim finansijskim organizacijama. U skladu sa tim, nakon prijema Crne Gore u članstvorijema Crne Gore u članstvo Agencije za multilateralne garancije investicija (Multilateral In-vestment Guaranty Agency- MIGA), iz Agencije su dostavljeni tekstovi Ugovora o pravnoj zaštiti za garantovane strane investicije i Ugovora o upotrebi domaće valute, koje u ime Vlade potpisuje ministar finansija, a shodno kojima se garantuje pravna zaštita investitorima.

Takođe, u proceduri je realizacija aktivnosti koje se odnose na uspostavljanje saradnje sa afilijacijom Svjetske banke- Međunarodnim centrom za rješavanje investicionih sporova (International Centr for Settlement of Investment Disputes-ICSID), koji omogućava pogodnosti za poravnanje nago-dbom ili arbitražom investicionih sporova između stranih investitora i zemalja u koje oni ulažu.

Značajno je ukazati da su u toku i aktivnosti koje se odnose na pristupanje Republike Crne Gore Banci za razvoj Savjeta Evrope, koja predstavlja najuticajniji finansijski instrument Savjeta Evrope, a čiji cilj je da pruži sigurnost i obezbijedi stabilan razvoj zemljama članicama.

Jadranka RADUNOVIć,Koordinator Odsjeka za međunarodnu saradnju i E�� integracijesaradnju i E�� integracije

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

Postupci javne nabavke su u crno-gorskom zakonodavstvu (kao i u slovenačkom, hrvatskom, bosanskom, srpskom, makedonskom, albanskom i dr.) decentralizovani i sprovode se od strane samih naručilaca, obveznika primjene Zakona. Nasuprot postupka javne nabavke, zaštita subjektivnih pra-va organizovana je na dva načina: u fazi prigovora, u prvom stepenu – decentral-izovano po naručiocima, a u fazi žalbe, u drugom stepenu - centralizovano pred Državnom komisijom.

Povreda subjektivnih prava

Do povrede subjektivnih prava učesnika u postupku javne nabavke može doći u svakoj fazi postupka javne nabavke, izuzev u dijelu planiranja i obezbjeđivanja sredstava za svaku konkretnu javnu nabavku.

Treba razlikovati povredu subjek-tivnih prava do koje može doći u fazi od donošenja odluke o pokretanju i sprovođenju postupka javne nabavke pa do objavljivanja i oglašavanja javnog poziva (pripremna faza) i fazu od obja-vljivanja javnog poziva do donošenja odluke o izboru najpovoljnije ponude.

Pripremna faza

Posebno je značajno ukazati da je u isključivoj nadležnosti naručioca da planira javnu nabavku i da obezbi-jedi odgovarajuća sredstva za njeno sprovođenje. Međutim, postojanje obezbijeđenih sredstava za javnu nabavku i objavljivanje plana javnih nabavki, u slučajevima predviđenim zakonom, je procesna pretpostavka za početak postupka javne nabavke. Bez

ispunjavanja ta dva uslova, postupak javne nabavke se ne može započeti, a u slučaju da je postupak javne nabavke ipak započet, ima se smatrati nezakonitim.

Prilikom donošenja Odluke o pokre-tanju i sprovođenju postupka javne nabavke, pripreme tenderske doku-mentacije i javnog poziva, može doći do velikog broja povreda postupka javne nabavke. To najprije iz razloga, što je u pitanju najznačajnija i najkompleksnija faza postupka javne nabavke, u kojoj je u isključivoj nadležnosti naručioca da odredi uslove koje treba da ispuni svaki ponuđač kako bi njegova ponuda bila ispravna, tehničke specifikacije, kriteri-jume i podkriterijume za izbor najpovo-ljnije ponude. Od izuzetnog je značaja da naručilac sa posebnom pažnjom i, ukoliko je potrebno, uz angažovanje stručnjaka za oblast koja je predmet javne nabavke, sprovede ovu fazu, jer sve što predvidi u toj fazi će ga kas-nije obavezivati na dosljednu primjenu

unaprijed predviđenih uslova, sljed-stveno kojih će doći do izbora najpo-voljnije ponude. Zakonske odredbe koje regulišu ovaj dio postupka javne nabavke su imperativnog, a ne dispozi-tivnog karaktera, zbog čega propust u nekom od izloženih segmenata, rezulti-ra nezakonitošću cijelog postupka javne nabavke, bez obzira na kasnije postu-panje naručioca.

Povrede zakona u ovoj fazi mogu biti različite, a najčešće su:

- nepostojanje obezbijeđenih sred-stava za sprovođenje postupka javne nabavke,

- neobjavljivanje plana javne nabavke, u slučajevima predviđenim zakonom,

- donošenje nepotpune Odluke o pokretanju i sprovođenju postupka javne nabavke,

- nedovoljan ili nepotpun tehnički opis predmeta javne nabavke, što

Zaštita prava ponuđača i javnog interesa u

postupcima javnih nabavkiKatarina Radović

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

rezultira nemogućnošću nuđenja ili upoređivanja i vrednovanja ponuda,

- tehnički opis kojim se favorizuje pojedini proizvođač, čime se ostali proizvođači dovode u neravnopravan položaj,

- propusti u vezi dokazivanja spo-sobnosti ponuđača, bilo da se tiču vrste, forme ili sadržaja dokaza o podobnosti,

- propusti vezani za izbor kriterijuma i podkriterijuma za izbor najpovoljnije ponude (nepostojanje veze između predmeta javne nabavke i izabranih kriterijuma i podkriterijuma, neposto-janje obrazloženja za uvođenje dodatnih podkriterijuma, u odnosu na one koji su predviđeni zakonom, nenavođenje met-odologije rada Komisije za otvaranje i vrednovanje ponuda prilikom pregleda, ocjene i izbora najpovoljnije ponude, nenavođenje načina vrednovanja svakog pojedinačnog podkriterijuma na jasan i razumljiv način, tako da svi ponuđači mogu istovjetno razumjeti metodologiju vrednovanja),

- propusti vezani za način objav-ljivanja i oglašavanja,

- propusti vezani za sadržaj javnog poziva u dijelu koji se odnosi na rok-ove objavljivanja, nenavođenje da će otvaranje ponuda biti javno, neprecizne rokove za otkup tenderske dokument-acije i dostavljanje ponuda,

- učešće ponuđača u izradi tender-ske dokumentacije i dr.

Faza nakon objavljivanja i oglašavanja javnog poziva do

donošenja odluke o izboru najpovoljnije ponude ili odluke o poništavanju postupka javne

nabavke

U ovoj fazi dolazi do velikog broja povreda Zakona, koje su obzirom na javnost ove faze vidljive za ponuđače i druge subjekte koji imaju aktivnu legiti-maciju za pokretanje postupka za zaštitu prava.

Povrede zakona u ovoj fazi mogu biti različite:

- povrede postupka propisnog u dokumentaciji i propisima,

- pogrešna primjena materijalnog prava.

Povrede subjektivnih prava, u pravi-lu, se odnose na:

- utvrđivanje sposobnosti ponu-đača,

- primjene kriterijuma i podkriteri-juma za izbor najpovoljnije ponude,

- dokazivanje razloga za izbor kroz ocjenu i analizu ponuda,

- ocjene podudarnosti ponude sa tehničkom specifikacijom predmeta javne nabavke,

- primjenu drugih propisa koji su vezani za javnu nabavku, kada je rješavanje nekog prejudicijarnog pitanja od važnosti za neko od prava iz javne nabavke (statusnih, poreskih i dr),

- povrede odredaba postupka koje je propisao naručilac, kao i onih odredaba Zakona kojima je uređen postupak.

Razlozi za poništenje tendera

Razlozi za poništenje postupka javne nabavke mogu se podijeliti u dvije grupe:

- one koji se ne mogu ispraviti i - one čije se posljedice mogu otk-

loniti.

U prvom slučaju dolazi do poništenja postupka javne nabavke u cjelini, dok je u drugom slučaju javnu nabavku moguće djelimično poništiti i obavezati naručioca da ponovi određene radnje. Dakle, djelimično poništenje podrazu-mijeva poništenje samo određenih faza sprovedenog postupka javne nabavke (otvaranje ponuda, pregled, ocjena i upoređivanje ponuda, donošenje odluke o izboru najpovoljnije ponude).

Odluku o poništavanju postupka javne nabavke u cjelini, Državna komisi-ja donosi u onim slučajevima kada djelimično poništavanje ne bi omogućilo pravilno i zakonito okončavanje ospore-nog postupka javne nabavke, budući da postoje značajne nepravilnosti u svim fazama tog postupka, te se iste ne mogu otkloniti.

Najčešći razlozi za poništavanje postupka javne nabavke u cjelini su:

- neobjavljivanje plana javne nabavke, u slučajevima predviđenim zakonom,

- diskriminatorski uslovi za učestvovanje u postupku,

- diskriminatorski podkriterijumi za izbor najpovoljnije ponude,

- nepravilnosti u tenderskoj doku-mentaciji,

- nepravilnosti u sprovođenju postupka javnog otvaranja ponuda (ukoliko ponude nisu otvarane javno, uz prisustvo ovlašćenih predstavnika ponuđača),

- u određenim situacijama utvrđene su značajne nepravilnosti u svim fazama sprovedenog postupka, koje su, prije sve-ga, narušavale načelo obezbijeđivanja konkurencije među ponuđačima i trans-parentnosti upotrebe javnih sredstava, tako da se djelimičnim poništenjem bilo koje od faza konkretnog postupka javne nabavke ne bi omogućilo pravilno i zakonito okončanje postupka javne nabavke, nakon donošenja odluke Državne komisije.

Sa druge strane, najčešći razlozi za djelimično poništenje postupka javne nabavke su:

- nejasno, objektivno neprovjerljivo i neobrazloženo vrednovanje kriterijuma i podkriterijuma na osnovu kojih se vrši izbor najpovoljnije ponude,

- vrednovanje ponuda koje su morale biti odbačene kao neispravne,

- neosnovano tretiranje ponude kao neispravne,

- prilikom vrednovanja ponuda prim-jenjeni su podkriterijumi, kojih nije bilo u tekstu javnog poziva na nadmetanje i u tenderskoj dokumentaciji,

- subjektivno i diskreciono odlučivanje naručioca – svaki od članova Komisije za otvaranje i vrednovanje ponuda je primjenjivao drugačiju met-odologiju prilikom vrednovanja,

- ponuđačima nije omogućen uvid u dokumentaciju javnog nadmetanja.

Brza, dostupna i efikasna pravna zaštita prava ponuđača i javnog inte-resa je od ključnog značaja za cjeloku-pan sistem javnih nabavki. Takva zaštita obezbjeđuje zakonitost postupanja naručilaca u sprovođenju postupaka javnih nabavki, odvraća ih od kršenja propisa, povećava povjerenje javnosti u namjensko trošenje budžetskih sred-stava i podstiče ponuđače na veće učešće u postupcima javnih nabavki.

Sekretar Komisije za javne nabavke, Katarina RADOVIć

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

Pregled najvažnijih aktivnosti ministra finansijaperiod april - jun 2007. godine

28. jun 2007. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšića nakon sjed-nice Vlade RCG povodom utvr]ivanja Predloga zakona o stečaju i likvi-daciji društva za osiguranje i Infor-macije o otkupu konsolidacionog za-jma Međunarodne banke za obnovu i razvoj (EBRD)... Crnogorska Vlada je odlučila da u septembru, prije isteka za to planiranog roka, otplati dio dugovanja Međunarodnoj banci za obnovu i razvoj (IBRD), od oko 20 miliona EUR, čime se smanjiti javni dug za skoro jedan procent-ni poen bruto domaćeg proizvoda (BDP). “…Vlada se odlučila na prijevremenu otplatu dijela duga zbog ovogodišnje likvidnosti budžeta. Crna Gora trenutno Svjetskoj banci, čiji je dio IBRD, duguje oko 261 milion EUR. Sa IBRD je prije šest godina potpisan Ugovor o reprogramu dugova tadašnje SRJ, a Crna Gora je tada preuzela oko 270 miliona EUR obave-za….” “…Vlada će ove godine još jednom razmatrati pitanje dugova Svjetskoj banci, s obzirom na to da u decembru dospijeva redovna rata za otplatu pojedinih obave-za prema toj instituciji. Ukoliko se nastave trendovi likvidnosti, razmotrićemo da možda još jednu od tri tranše otplatimo. Ovo je u svim zemljama koje to rade signal ohrabrujuće ekonomske politike, stabilnosti sistema i valjane fiskalne poli-tike. To je vrlo dobar signal investitorima koji su zainteresovani za ulaganja u Crnu Goru…”. Vlada je usvojila i Predlog zakona o stečaju i likvidaciji društava za osiguranje, čime je zaokružila zakonsku infrastrukturu u toj oblasti. “…Predlogom zakona nastojali smo da uvažimo specifičnosti eventual-

nog stečajnog ili likvidacionog postupka osiguravajućih društava. Očekujem da Skupština uskoro izabere Savjet Agencije za nadzor osiguranja, kako bi počela iz-rada podzakonskih akata…”.

22. jun 2007. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšić izabran za potpredsjed-nika Borda Guvernera EBRD-a - …Pred-sjednik Evropske banke za obnovu i raz-voj (EBRD), g-din Jean Lemierre uputio je pismo ministru finansija, dr Igoru Lukšiću kojim ga obavještava i čestita na izboru za potpredsjednika Borda Guvernera EBRD-a za 2007. i 2008. godinu. Predsjednik EBRD-a je u pismu istakao da izborom ministra Lukšića na ovu funkciju, EBRD podvlači značaj koji guverneri ove banke pridaju skorašnjoj nezavisnosti Republike Crne Gore i njenom prijemu u članstvo EBRD-a. Bord Guvernera EBRD-a je, na sjednici održanoj 25. oktobra 2006. godine, pot-vrdio da je Republika Crna Gora ispunila uslove za članstvo u ovoj banci, nakon čega je Generalni sekretar EBRD-a izdao certifikat o prijemu Crne Gore u članstvo Banke. Na Godišnjem sastanku EBRD-a, koji je održan u Kazanu (Ruska Federacija), od 19. do 22. maja 2007. godine, ministar Lukšić se susreo sa predsjednikom EBRD-a, gospodinom Lemierr-om, gdje su i razgovarali o budućim odnosima Banke i Crne Gore…

11. jun 2007. godine: Ministar finan-sija Igor Lukšić razgovarao sa potpred-sjednikom Vlade i ministrom finansija Kraljevine Holandije Wouterom Bo-

som - Crnogorske ekonomske reforme nakon osamostaljivanja bile su zaista im-presivne, ali institucionalni okvir je još iza-zov, ocijenio je ministar finansija Holan-dije Vuter Bos /Wouter Bos/. Holandija predstavlja interese Crne Gore i još 12 ze-malja u Svjetskoj banci i Međunarodnom monetarnom fondu. “…Kao predstavnici Holandije imamo posebnu odgovor-nost da pomognemo ovim zemljama i podržimo njihove reforme…”. Ministar finansija Igor Lukšic očekuje da posjeta predstavnika Holandije, na bilateralnom nivou i u okviru MMF-a, pomogne Crnoj Gori u posljednjoj i najtežoj fazi tranzicije, u kojoj na red dolaze reforma tržišta rada, penzijskog sistema i energetskog sektora. “

…Bez obzira što je Crna Gora nedav-no odlučila da ne zaključuje formalni aranžman sa MMF-om, stavovi tih in-stitucija i Vlade se poklapaju. To što u

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

3�

ovom trenutku nijesmo ušli u formalni aranžman neće ugroziti odnose sa MMF-om, naprotiv…”. “…Crna Gora ima vreme-na da nakon potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju Evropskoj uniji još jednom razmotri zaključivanje formal-nog aranžmana sa MMF-om. MMF bio je, sada je i biće tu i dalje da nam ogromnim iskustvom pomogne da prođemo kroz posljednji dio tranzicije…”.30. maj 2007. godine: Press konferen-cija ministra finansija Igora Lukšić – Aktivnosti Operativnog tima na suzbi-janju nelegalne trgovine cigaretama

– “…Vlada RCG je sredinom februara 2007. usvojila Akcioni plan za suzbijanje ilegalne trgovine cigaretama. Nakon toga je formi-rala Operativni tim za suzbijanje ilegalne trgovine cigaretama, čijim radom rukovo-di ministar finansija. U Operativnom timu su rukovodioci: Uprave carina, Uprave po-licije, Poreske uprave, Agencije za duvan, Republičke tržišne inspekcije i Komunal-ne policije Glavnog grada. Suzbijanje krijumčarenja cigareta, naime, zahtijeva sinhronizovano i koordinirano djelovanje navedenih organa, sve dok se tržište ciga-reta ne dovede u red. Početni (dosadašnji) rezultati Operativnog tima su veoma po-zitivni. U periodu januar - maj u odnosu na uporedni period prošle godine ostva-ren je visok porast prometa cigareta u le-galnim kanalima. Porast prometa uvoznih cigareta je utrostručen. Obim prodaje cigareta je u navedenom periodu, naime, povećan sa 263,5 t na 485,7 t ili za 84,3%. Na domaćem tržištu cigareta sve je veći broj novih uvoznih brendova, što je znak da inostrani proizvođači, takođe, mijenja-ju svoj odnos prema našem tržištu. Shod-

no povećanom obimu legalne prodaje cigareta značajno su povećani budžetski prihodi po osnovu akciza, carine i PDV-a. Za prvih pet mjeseci 2007. ukupni prihodi od akciza su iznoslili 2.283.935,53 €, dok je u uporednom periodu prošle godine prihod bio 822.435,93 €. Svi organi su u dosadašnjem periodu sproveli veliki broj kontrola i izrekli veliki broj kazni…”.

24. maj 2007. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšića nakon sjedni-ce Vlade RCG povodom utvrđivanja Predloga zakona o završnom računu Budžeta Republike Crne Gore za 2006. godinu... “…Vlada Crne Gore usvojilaVlada Crne Gore usvojila je Predlog završnog računa budžeta za prošlu godinu, prema kojem je ostvaren suficit od preko 85 miliona EUR. Budžetski Budžetski suficit je činio 4,4 odsto BDP-a, a iskorišten je za otplatu duga na osnovu pozajmica, kredita, stare devizne štednje i obaveza iz prethodnih perioda. Suficitom su ot-plaćeni i neto iznosi duga na osnovu ino kredita. Ukupni budžetski primici iznosili su 587,4 miliona EUR, a izdaci 580 miliona EUR…”…Bruto domaći proizvod Crne Gore je prošle godine, prema najnovijim procje-nama baziranim na zvaničnim podacima Monstata, iznosio 1,9 milijardi EUR. Kon-solidovana budžetska potrošnja, koja je uključila i fondove i opštine, iznosila je 45,78 odsto BDP-a, nešto iznad onoga što je Vlada planirala, prije svega jer je za dva do tri procenta poena povećana potrošn-ja u lokalnim samoupravama, odnosno opštinama. Tako da je bez njih potrošnja značajno niža i ispod 40 odsto BDP-a…”. “…Najveći dio neizmirenih obaveza budžeta činile su one zaostale iz 2000., 2001. i 2002. godine, koje su tada izno-sile preko 100 miliona EUR. Obaveze su na kraju prošle godine svedene na 14,73 miliona EUR, a tokom prvih nekoliko mje-seci ove isčišćeno je sve što je preostalo iz ranijih perioda. Time smo u potpuno-sti konsolidovali našu javnu potrošnju…”. Ukupne devizne rezerve države iznosile su na kraju godine 140 miliona EUR, a jav-ni dug je bio na nivou 36,3 odsto BDP-a.

23. maj 2007. godine: Ministar finansi-ja Igor Lukšić učestvovao na Godišnjoj skupštini Evropske banke za obnovu i razvoj u Kazanu - …Ministar finansija dr Igor Lukšić sa saradnicima, učestvovao je na Godišnjoj skupštini Evropske banke za

obnovu i razvoj, koja je 20. i 21. maja od-ržana u Kazanu (Rusija). Na sastanku Bor-da guvernera, ministar Lukšić je u svojstvu Guvernera Crne Gore u EBRD-u predsta-vio aktuelne političke i ekonomske proce-se u Crnoj Gori, kao i plan dalje saradnje sa EBRD-om. On je istakao značaj saradnje Crne Gore sa EBRD-om, posebno kada je u pitanju dalji razvoj infrastrukture i iznio stav da dobit Banke treba iskoristiti za veću tehničku pomoć, u cilju izrade projektne dokumentacije i studija, što je od poseb-nog interesa za male zemlje. U razgovoru sa prvim zamjenikom predsjednika EBRD-a Varel Fremanom i njegovim saradnicima, ministar Lukšić se zahvalio na dosadašnjoj saradnji i izrazio očekivanje da će EBRD u narednom periodu pomoći Crnoj Gori u izradi studija, planova i programa u formi tehničke podrške i ekspertize, kao pre-duslova daljeg investiranja u infrastruk-turne projekte. Tokom sastanaka potpisan je Protokol o trogodišnjoj saradnji između Crne Gore i EBRD-a, kojim je definisana finansijska podrška EBRD-a na projekti-ma izgradnje Regionalnog vodovoda i rekonstrukcije željezničke infrastrukture, u ukupnom iznosu od 30 miliona eura, za naredni trogodišnji period. Tokom ra-zgovora sa potpredsjednikom Evropske investicione banke dr Matias Ahnenom i direktorom investicija za Evropu Romu-aldom Bernucijem, izraženo je obostrano očekivanje da će, nakon ratifikacije Okvir-nog Sporazuma o saradnji i potvrđivanja postojećih finansijskih aranžmana, sarad-nja biti veoma intenzivna. Dogovoreno je da se, slično kao što je Crna Gora uradila i sa drugim kreditorima, odgovarajućim Protokolom definiše buduća trogodišnja saradnja, koja će u najvećem dijelu ići u pravcu izgradnje regionalnih deponija na sjeveru Crne Gore i sistema za prečišća-vanje otpadnih voda. Ministar Lukšić je održao sastanak i sa predstavnicima Nordijske Investicione Banke, izvršnim direktorom Nils Emilso-nom i regionalnim direktorom za Evropu Jakob Klingemanom, koji su izrazili inte-resovanje za sektor energetike i zaštite ži-votne sredine. Dogovoren je nastavak raz-govora i definisanje konkretnih projekata koji bi mogli biti realizovani u narednom periodu. Godišnja skupština EBRD-a bila jeGodišnja skupština EBRD-a bila je prilika da Crna Gora, brojnim delegatima, investitorima i novinarima, predstavi inve-sticioni ambijent i mogućnosti, posebno u infrastrukturi i turizmu.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�0

4. maj 2007. godine: Ministar finansija Igor Lukšić na sastanku predstavnika Vlade i Saveza sindikata Crne Gore - …Ministar finansija Igor Lukšić pojasnio je da kroz novi Zakon o radu treba defini-sati neka rješenja poput uvođenja najniže zarade ili satnice. On je dodao da u ovomOn je dodao da u ovom trenutku visoke račune za januarsku stru-ju Vlada ne može vezati za minimalnu cijenu rada. “…Cijena rada će ove godine biti uvećana skoro deset odsto i ovu priču možemo nastaviti za narednu, ali vezivan-je za jedan parametar nije realno, jer bi to zakomplikovalo socijalni dijalog i ne bi brzo i jednostavno mogli naći odgovara-juća rješanja…”.

3. maj 2007. godine: Izjava ministra finansija Igora Lukšića nakon sjednice Vlade RCG povodom utvrđivanja Pred-loga zakiona o obaveznom osiguranju u saobraćaju... “…Crnogorska Vlada usvojila je Predlog zakona o obaveznom osiguranju u saobraćaju kojim se, između ostalog, definišu uslovi, način osnivanja, poslovanje i kontrola društava za osigu-ranje. Ovaj zakon je ranije povučen iz sku-pštinske procedure jer je bio pripremljen prije nego što je Crna Gora formalno ste-kla nezavisnost i međunarodno priznanje. Bilo je neophodno povući zakon da bi se doradio u odnosu na obaveze koje je Crna Gora kao država morala imati da bi na adekvatan način zaokružila ovu oblast. Novina u Predlogu zakona, u odnosu na raniji tekst, je što je njim propisana obave-za formiranja nacionalnog udruženja, od-nosno biroa, za preuzimanje svih proce-dura koje se odnose na izdavanje zelenih karti i slično. Zakonom je predviđeno da nacionalna udruženja poslove obaveznog

osiguranja u saobraćaju obavljaju kroz formiranje Garantnog fonda, Biroa zelene karte i Informacionog centra. Oblast koju pokriva Predlog do sada je bila uređena Zakonom o osiguranju, dok novi propi-suje obavezno osiguravanje svih putnika u javnom saobraćuju i nadoknadu šteta pričinjenih trećim licima. Predlogom je takođe propisana obaveza prikupljanja i način čuvanja i korišćenja podataka o osi-guranicima, prevoznim sredstvima, štet-nim događajima, procjeni i likvidaciji šte-ta. Predviđena je mogućnost i da fondovi zdravstvenog, penzijskog i invalidskog osiguranja mogu tražiti naplatu isplaće-nih iznosa pod određenim uslovima, ali tek kada se isplate oštećeni…”.

27. april 2007. godine: Prvo zasijedan-je Međuvladinog Crnogorsko – Ru-skog komiteta za trgovinu, privrednu i naučno - tehničku saradnju i potpi-sivanje Međuvladinog sporazuma o regulisanju obaveza bivšeg SSSR, po obračunima koji se odnose na robnu razmjenu između bivšeg SSSR i bivše SFRJ, u dijelu koji pripada Republici Crnoj Gori - …Sporazum je, u ime Crne Gore, potpisao ministar finansija dr Igor Lukšić i zamjenik ministra finansija Ruske Federacije, Sergej Storčak. Rusija će 18 mi-liona USD duga bivšeg Sovjetskog saveza Crnoj Gori, vratiti pružanjem usluga i ispo-rukom mašina i opreme crnogorskoj ener-getici, šumarstvu, željezničkom saobraća-ju, ali i vodosnabdijevanju i obrazovanju. Rusija će, prema sporazumu, Crnoj Gori 6,6 miliona USD vratiti kroz projekte nau-ke i obrazovanja, četiri miliona će izdvojiti za regionalno snabdijevanje, a za ostatak nabaviti mašine i opremu. Od toga će one za šumarstvo i melioraciju biti vrijedne 900 hiljada USD, za željeznicu četiri milio-na, a za Elektroprivredu 2,5 miliona USD. Predlog sporazuma o regulisanju oba-veza Ruske Federacije prema Crnoj Gori, nastalih u doba bivših SSSR i SFRJ, Vlada je usvojila početkom decembra, kako bi bili stvoreni uslovi za njegovo vraćanje u robi i uslugama. Prije potpisivanja sporazuma održana je prva sjednica Međuvladinog Crnogorsko–ruskog komiteta za trgovinu, privrednu i naučno-tehničku saradnju...

15. april 2007. godine: Ministar finan-sija Igor Lukšić na Proljećnom zasije-danju Svjetske banke i MMF-a - … Na sastanku sa potpredsjednikom Svjetske

banke Shigeo Katsuom i direktorom za Jugoistočnu Evropu Orsaliom Kalantzo-poulos razmatrana je realizacija tekuć-ih projekata koji se implementiraju uz podršku Svjetske banke. Posebna pažnja posvećena je novom četvorogodišnjem okviru saradnje (Country Partnership Strategy) kojim će biti definisani projekti koje će Svjetska banka finansijski podrža-ti u narednom periodu u iznosu od 40 miliona dolara. Projekti će prvenstveno biti fokusirani na: nastavak dosadašnje saradnje u izgradnji regionalnog vodo-voda, razvoj energetskog sektora kroz projekte unapređenja energetske efi-kasnosti, jačanje kapaciteta za pripreme Crne Gore za članstvo u Evropskoj uniji i druge…. …Na sastanku sa gospodinom Majklom Depplerom, pomoćnikom izv-ršnog direktora Međunarodnog mone-tarnog fonda i gospodinom Grejemom Džastisem, šefom misije Međunarodnog monetarnog fonda za Crnu Goru razma-trana je mogućnost definisanja i sadržaj eventualnog budućeg programa. Fokus razgovora odnosio se na oblast javnih finansija, strukturne reforme, posebno u oblasti tržišta rada i podršku nastavku procesa privatizacije. Ministar Lukšić je razgovarao i sa gospodinom Hermanom Wijffelsom, izvršnim direktorom u Svjet-skoj banci holandske konstituence koja zastupa interese Crne Gore. Tom prilikom razgovarano je o trenutnoj političkoj i ekonomskoj situaciji u Crnoj Gori, kao i o daljim budućim oblicima saradnje Crne Gore sa Svjetskom bankom i Međunarod-nim monetarnim fondom. Tokom posjete Vašingtonu ministar Lukšić je imao razgo-vore i sa potencijalnim investitorima, koji su izrazili interes da posjete Crnu Goru, neposredno se upoznaju sa investicionim mogućnostima i konkretizuju saradnju…

PR SLUŽBAPortparol, Ana MILJANIć

Asistent portparola, Biljana BATAKOVIć

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�1

< Isplata četvrte rate obveznica devizne štednje

U skladu sa Zakonom o regulisanju obaveza i potraživanja po osnovu ino duga i devizne štednje građana (“Službeni list RCG”, br.55/03 i 11/04) vlasnicima obveznica kon-vertovane devizne štednje( četvrta rata), koja dospijeva 1. jula 2007.godine u iznosima određenim potvrdom (planom amortizaci-je) biće isplaćivana u poslovnim bankama, odnosno regionalnim centrima Centralne banke Crne Gore, od ponedeljka, 2. jula 2007.godine.

Devizne štediše, tj. građani koji su nakon 1. jula 2004.godine javili svojoj banci i time se registrovali kod Centralne depozitarne agencije kao vlasnici obveznica po osn-ovu konvertovane devizne štednje, četvrtu ratu mogu podići u regionalnim centrima Centralne banke Crne Gore i Atlasmont ban-ke A.D. Podgorica Filijala Pljevlja, zavisno od svog mjesta prebivališta, na osnovu iden-tifikacionog dokumenta (lična karta,pasoš). Vlasnici devizne štednje koji nijesu podigli prvu ratu, odnosno nijesu registrovani kod Centralne depozitarne agencije, treba da odu u banku kod koje imaju štednu knjižicu.Bivše štediše Montenegrobanke A.D.Podgorica i Jugobanke A.D.Podgorica u stečaju treba da

se jave na odgovarajući šalter Centralne ban-ke Crne Gore. Za nove vlasnike obveznica, koji su obveznice stekli po osnovu ugovora o poklonu, ostavinskog rješenja ili kupovi-nom na berzi, takođe je utvrđen raspored šaltera na kojima mogu podići OBO7(četvrta rata) zavisno od mjesta prebivališta, odnosno mjesta izdavanja lične karte. Pravna lica koja su obveznice po osnovu devizne štednje stekli kupovinom obveznica na berzi, ratu OBO7 mogu podići na šalteru PRVA BANKA CRNE GORE A.D. NIKŠIć.

Obveznice devizne štednje mogu se podići na isplatnim mjestima, svakog radnog dana od ponedeljka do petka, u vremenu koje je naznačeno na svakom isplatnom mjestu

< Objavljeno obavještenje o trajanju javne rasprave i tekst Nacrta zakona o sprječavanju pranja novca i finansiranja terorizma. Javna rasprava trajaće do 25. juna 2007. godine.

< Objavljen Sporazum o preuziman-ju obaveza iz Sporazuma zaključenog između Udruženja osiguravača Srbije i Ministarstva finansija RCG, od strane Udruženja osiguravača Crne Gore.

U cilju obavljanja poslova Garantnog Fonda i izvršavanja obaveza prema građanima Crne Gore Ministarstvo finansija je 2. novem-bra 2006. godine zaključilo Sporazum sa Udruženjem osiguravača Srbije...

< Počeli pregovori o zaključenju Ugovora o kupoprodaji CVMU "Meljine"

Tenderska komisija za prodaju CVMU „Meljine“ i Konzorcijum koji čine: Invest Banka Montenegro - AD Podgorica, Atlasmont Banka - AD Podgorica, Specijalna bolnica za interne bolesti „Sveti Nikola“ i Atlas CAP d.o.o. - Podgorica, počeli su pregovore o zaključenju Ugovora o kupoprodaji CVMU „Meljine“.

Na sastanku je utvrđena dinamika prego-vara i dogovoreno da Konzorcijum za naredni sastanak pripremi prezentaciju investicionog programa za CVMU „Meljine“. Zajednički je konstatovano da će pregovaračke strane preduzeti sve neophodne aktivnosti u cilju

uspješnog okončanja pregovora.

< Intervju ministra finansija dr Igora Lukšića objavljen u dnevnom listu "Vijesti" - 11. jun 2007. godine

Država će nagradama zadržati najbolje ljude. Crna Gora će nastaviti politiku sman-jenja državne potrošnje, a zahtjeve da drži pod kontrolom zarade u javnom sektoru i istovremeno ima kvalitetan kadar u insti-tucijama može pomiriti uvođenjem sistema adekvatnog nagrađivanja najsposobnijih, predlaže ministar finansija Igor Lukšić.

Međunarodni monetarni fond (MMF) preporučuje Vladi da ove godine usvoji izm-jene Zakona o budžetu i njime obuhvati novu minimalnu cijenu rada (koja će ove godine porasti na 55 eura), ali da bruto plate zadrži ispod nivoa od 185 miliona eura.

- Imamo potrebu za racionalizacijom u javnom sektoru, ali istovremeno i zahtjeve da jačamo administrativni kapacitet institucija. Kako zadržati kvalitetne ljude u javnom sek-toru? To je moguće izmjenama Zakona o zaradama državnih službenika i namještenika kojima bi bilo omogućeno adekvatno nagrađivanje pojedinaca koji se istaknu u poslu. A njih ima u svakoj instituciji - kazao je Lukšić u intervjuu „Vijestima”. Predlog izmjena i dopuna Zakona o radu koji je predložila Srpska lista, a kojim bi minimalna cijena rada porasla sa sadašnjih 52 na 80 eura, Lukšić doživljava kao „potpuno politikantski”.- Ne zaslužuje poseban komentar. Mi smo napravili odgovarajući dogovor sa Savezom sindikata i Unijom poslodavaca o realnom postepenom povećanju najniže cijene rada. Sindikat je najavio Predlog zakona o najnižoj zaradi i to ćemo sa pažnjom razmotriti. Takođe, veoma je važno istaći da se priprema novi zakon o radu koji mnoga aktuelna pitanja iz oblasti

Info/pregled ostalih vijesti za period 1.april - 30. jun 2007.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�2

radnih odnosa treba da na moderniji način riješi otvarajući put bržem rastu zarada i zaposlenosti - kazao je Lukšić.

U Vladi, najavljuje on, planiraju da do kra-ja godine smanje broj zaposlenih u državnoj administraciji za 400 u odnosu na kraj 2006. godine.

- To će se uglavnom odnositi na polic-iju, Ministarstvo unutrašnjih poslova koji su početkom godine usvojili nove sistematizaci-je i obrazovanje, jer se planira racionalnija mreža škola - precizirao je Lukšić.

On je najavio da će već naredne godine, u cilju držanja tekućih troškova pod kontrolom, biti proširen obuhvat Trezora Ministarstva finansija, pa će u njegov sistem biti uvedeni i troškovi vanbudžetskih fondova. Agende Vlade i MMF-a, ponovio je on, potpuno se poklapaju iako je odlučeno da se ne ulazi u ranije najavljivan dvogodišnji formalni aranžman.

- Imamo snažan rast ekonomije (po nekim nezavisnim procjenama i iznad osam odsto u 2006. godini), što se ogleda i u rastu poreskih prihoda. Naslijeđeni socijalistički dug ćemo ubrzano otplaćivati i zamijen-iti ulaganjima u infrastrukturu, smanjivati državnu potrošnju, sprovesti poreske reforme koje će smanjiti opterećenje poslodavcima, voditi mudru politiku javnog duga sa ciljem da u roku od pet godina bude manji od 30 odsto, iako je sad znatno ispod margine od 60 odsto. Naravno, određena odstupanja su moguća u zavisnosti od odluka koje će se ticati finansiranja velikih infrastrukturnih projekata kakav je izgradnja autoputa. Sa MMF-om ćemo nastaviti neformalne kon-sultacije, a njihova Misija će biti u Crnoj Gori na jesen. Da li će iz tih konsultacija proisteći potreba za aranžmanom, vidjećemo. Možda će nam to biti korisno upravo nakon potpisiv-anja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju. U svakom slučaju pitanje odnosa prema aranžmanu po mom mišljenju nije pitanje oko kojega se treba utrkivati u izjavljivanju ljubavi toj instituciji, kako smo imali prilike da pratimo prethodnih dana sa više adresa, među kojima su i neki koji se vole predstavlja-ti kao eksperti, a dovodili su u dilemu i samo članstvo u MMF-u - ocijenio je Lukšić.

<Ostvareni primici Budžeta Republike Crne Gore u periodu januar - maj 2007. godine

Primici Budžeta Republike za maj 2007.godine ostvareni su u iznosu od 65.382.334,.34 €. Izvorni prihodi (uključujući primitke od otplate kredita) Budžeta Republike za maj 2007. godine ostvareni su u iznosu od 65,213,819.36 €, što je 19,48% više u odnosu na plan i 31,75% više u odnosu na Maj 2006.godine.

Struktura ostvarenih izvornih prihoda za Maj 2007.godine je sledeća:

- prihodi po osnovu poreza iznose

60,223,413.85€ i veći su 21,09 % u odnosu na planiranih. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod gotovo svih poreza i to kod Poreza na dohodak fizičkih lica (16,08 %), Poreza na imovinu(2,64 puta), kao i kod Ostalih republičkih poreza (15,28%),kod Poreza na dobit pravnih lica (2,87 puta) Poreza na međunarodnu trgovinu i tran-sakcije (1,36%) i Poreza na dodatu vrijed-nost(21,61%). Ostvarenje u odnosu na plan niže je jedino kod Akciza (98,38 %),

- prihodi po osnovu Taksi iznose 1,557,682.35€, što je 71,59 % u odnosu na planirane iznose, pri čemu je naplata prihoda od sudskih taksi veća 37,08%, dok su prihodi po osnovu administrativnih taksi ostvareni sa 48,64 % planiranog iznosa,

- prihodi po osnovu Naknada iznose 1,822,218.86€ i veći su su za 34,45 % od planiranog iznosa. Veće ostvarenje prihoda u odnosu na plan po osnovu naknada evident-no je kod gotovo svih vrsta naknada a najveće je kod naplate Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa (3,94 puta). Ostvarenje je veće kod naknada za puteve – 18,35 % od planiranog iznosa.

- Ostali republički prihodi iznose 1,482,359.84 €, što je 12,65% više od plani-ranog iznosa.

Primici Budžeta Republike za period jan-uar-maj 2007. godine iznose 275,166,980.54 €. Izvorni prihodi Budžeta Republike za period januar-maj 2007. godine iznose 269,936,200.61 € i veći su 24,9 % u odnosu na planirane i 37,9% veći u odnosu na ostva-renje u istom periodu prethodne godine

Struktura izvornih prihoda Budžeta Republike u ovom periodu je sledeća:

- prihodi po osnovu poreza iznose 244,534,961.32 € i veći su 26,16 % u odnosu na planirane. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod svih vrsta poreza.Kod poreza na imovinu ostvarenje je 2,87 puta iznad plana, a kod poreza na dobit 3,01 puta iznad plana,

- prihodi po osnovu taksi iznose 7,007,225.90€, što je 89,13 % u odnosu na planirane a razlog je niže ostvarenje admin-istrativnih taksi,

- prihodi po osnovu naknada iznose 8,120,633.91 €, što je 28,19 % više u odnosu na planirani iznos. Veće ostvarenje u odno-su na plan evidentno je kod svih naknada osim kod naknada za korišćenje prirodnih dobara gdje je ostvarenje 53,83 % u odnosu na plan,ekoloških naknada 91,80% plana i naknada za puteve gdje je ostvarenje 96,47 % u odnosu na plan

- ostali republički prihodi iznose 9,203,174.66€, što je 56,37 % više od plani-ranog iznosa, a posledica je većeg nivoa svih ostvarenih ostalih prihoda u odnosu na planirane.

< Tenderska komisija za prodaju

CVMU «Meljine»Nakon razmatranja ponuda prispjelih na

Međunarodni javni tender, Tenderska komisi-ja za prodaju CVMU «Meljine» je zaključila:

• Obije prispjele ponude zadovol-javaju tenderom propisane uslove, pa se ponuđači«The Belfairs management (Group)» i Konzorcijum: Invest banka Montenegro-AD Podgorica, Atlasmont banka – AD Podgorica, Specijalna bolnica za interne bolesti «Sveti Nikola», Atlas CAP d.o.o – Podgorica, smatraju kvalifikovanim ponuđačima.

• Na osnovu pravila koja su propisa-na tenderom, Tenderska komisija je izvršila bodovanje ponuda i usvojila sljedeću rang listu:

1. Konzorcijum: Invest banka Mon-tenegro-AD Podgorica, Atlasmont banka – AD Podgorica, Specijalna bolnica za interne bolesti «Sveti Nikola», Atlas CAP d.o.o – Podgorica

2. «The Belfairs management (Group)»Tenderska komisija je dostavila Vladi

Republike Crne Gore izvještaj o svom radu, sa utvrđenim predlogom rang liste, a nakon Odluke Vlade Republike Crne Gore, javnost će biti obaviještena o daljem toku tenderske procedure.

< Delegacija Crne Gore u radnoj pos-jeti Kraljevini Maroko

Delegacija Crne Gore, koju čine pred-

sjednik Komisije za javne nabavke Marko Lazarević, sekretar Katarina Radović i portp-arol Ministarstva finansija Ana Miljanić, tokom prvog dana višednevne radne posjete Maroku razgovarala je sa generalnim sekre-tarom Ministarstva za ekonomske poslove Monkidom Mestasijem, generalnim sekre-tarom za finansije Abdellatif Loudiyijem i generalnim sekretarom trezora Mimounom Lmimounijem.

Razgovarano je o konkretnim mode-lima funkcionisanja budžeta, trezora, sistema javnih nabavki i, generalno, o makroeko-nomskoj situaciji i stanju javnih finansija, kako Crne Gore, tako i Kraljevine Maroka. Generalni sekretar Ministarstva ekonomskih poslova, gospodin Mestasi izrazio je zado-voljstvo povodom uspostavljanja i intenzivi-ranja saradnje sa Crnom Gorom, kroz stalnu komunikaciju, razmjenu iskustava i detaljno upoznavanje sistema dvaju zemalja, i nagla-sio da se u ovoj fazi sa visokim stepenom sig-urnosti može reći da će dvije države postati partneri i u konkretnim projektima, tim prije što su fokusirane prvenstveno na sektor uslu-ga. Predstavnici marokanske vlade su istakli da se Crna Gora, nakon sticanja nazavisnosti, prepoznaje kao ekonomski i politički stabilna država i atraktivno područje za strana ulag-

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�3

anja, i naglasili da je pomak u sveukupnom razvoju rezultirao uspješnim procesom pri-jema u najznačajnije međunarodne finansi-jske institucije.

Predstavljajući ključne rezultate u sprove-denim reformama u proteklom periodu, kako u oblasti javnih finansija tako i javnih nabavki, predstavnici crnogorske delegacije su ukazali da je značajna komponenta u cjelokupnom procesu bila i razmjena iskustava sa zeml-jama koje posjeduju slične sisteme, u cilju dobijanja što boljih zakonskih i projektnih rješenja. U tom kontekstu, izražen je čvrst interes za daljim razvojem tehničke i sveu-kupne saradnje, posebno u okviru sektora usluga, i za jačanjem dobrih odnosa između Kraljevine Maroka i Crne Gore.

< Otvorene ponude prispjele na Javni međunarodni tender za prodaju CVMU "Meljine"- utorak 29.maj 2007.godine

U Ministarstvu finansija Crne Gore održano otvaranje ponuda, prispjelih na Javni međunarodni tender za prodaju CVMU “Meljine”. Ponude su dostavili: The Belfairs management (Group) – London i Konzorcijum: Invest Banka Montenegro – AD Podgorica, Atlasmont Banka – AD Podgorica, Specijalna bolnica za interne bolesti „Sveti Nikola“ i Atlas CAP d.o.o. – Podgorica. The Belfairs management (Group) – London je ponudio 15 miliona eura za kupovinu CVMU “Meljine”, uz obavezu da investira 30 mil-iona eura u narednih 5 godina. Konzorcijum: Invest Banka Montenegro – AD Podgorica, Atlasmont Banka – AD Podgorica, Specijalna bolnica za interne bolesti „Sveti Nikola“ i Atlas CAP d.o.o. – Podgorica je ponudio 25,1 miliona eura za kupovinu CVMU “Meljine”, uz obavezu da investira 119,4 miliona eura u narednih 7 godina, od toga u prvih pet godina 99,4 miliona eura.

Ponuđači su dostavili, u skladu sa pro-pisanom procedurom, i predloge socijalnog programa, koji će biti razmatrani od strane Tenderske komisije.

Tenderska komisija za prodaju CVMU “Meljine” će u narednih 15 dana ocijeniti prispjele ponude i blagovremeno obavijestiti javnost o daljem toku tenderske procedure.

< Odluka o raspodjeli dijela prihoda od igara na sreću za sufinansiranje pro-grama i projekata po oblastima

Shodno Uredbi o bližim kriterijumima za utvrđivanje korisnika i načinu raspodjele dijela prihoda od igara na sreću (,,Službeni list RCG,,br.46/05), a na osnovu javnog Konkursa objavljenog 12.marta 2007. godine, za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću, Komisija je na sjednicama održanim 14 i 16 maja 2007. godine, donijela:

ODLUKU o raspodjeli dijela prihoda od igara na sreću, za sufinansiranje programa i projekta po oblastima.

< Ostvarenje primitaka Budžeta Republike Crne Gore u periodu januar - april 2007. godine

Primici Budžeta Republike za April 2007.godine ostvareni su u iznosu od 67.168.775,30 €. Izvorni prihodi (uključujući primitke od otplate kredita) Budžeta Republike za April 2007. godine ostvareni su u iznosu od 65.788.743,57 €, što je 44,89 % više u odnosu na plan i 55,05 % više u odnosu na April 2006.godine.

Struktura ostvarenih izvornih prihoda za April 2007.godine je sledeća:

- prihodi po osnovu poreza iznose 60.886.440,56 € i veći su 48,66 % u odnosu na planirane. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod gotovo svih poreza i to kod Poreza na dohodak fizičkih lica (46,8 %), Poreza na imovinu(2,7 puta), kao i kod Ostalih republičkih poreza (30,3 %),kod Poreza na dobit pravnih lica (2,8 puta) Poreza na međunarodnu trgovinu i transakcije (6,3 %) i Poreza na dodatu vrijednost(39,5). Ostvarenje Akciza je 98 % u odnosu na plan.

- prihodi po osnovu Taksi iznose 1.608.391,65 € i niži su 4,20 % u odnosu na planirane iznose, pri čemu je naplata prihoda od sudskih taksi veće 1,79 puta, dok su priho-di po osnovu administrativnih taksi ostvareni sa 64 % planiranog iznosa.

- prihodi po osnovu Naknada iznose 1.842.062,30 € i veći su su za 14,05 % od planiranog iznosa. Veće ostvarenje prihoda u odnosu na plan po osnovu naknada evi-dentno je kod gotovo svih vrsta naknada, a najveće je kod naplate Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa (5,12 puta).

- Ostali republički prihodi iznose 1.346.282,28 €, što je 16,79 % više od plani-ranog iznosa. Razlog za veće ostvarenje pri-hoda u odnosu na plan po ovom osnovu je u naplati novčanih kazni i oduzetih imovinskih koristi kod kojih je naplata veća u odnosu na plan za 53,64 %. Primici Budžeta Republike za period januar-april 2007. godine iznose 208.930.230,30 €. Izvorni prihodi Budžeta Republike za period januar - april 2007. godine iznose 203.962.821,89 € i veći su 26,6 % u odnosu na planirane i 39,46 % veći u odnosu na ostvarenje u istom periodu pre-thodne godine.

Struktura izvornih prihoda Budžeta Republike u ovom periodu je sledeća:

- prihodi po osnovu poreza iznose 184.311.547,47 € i veći su 27,9 % u odnosu na planirane. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod svih vrsta poreza.

Kod poreza na imovinu ostvarenje je 2,96 puta iznad plana, a kod poreza na dobit 3,03 puta iznad plana,

- prihodi po osnovu taksi iznose 5.449.543,55 €, što je 95,9 % u odnosu na planirane,

- prihodi po osnovu naknada iznose

6.298.415,05 €, što je 26,5 % više u odnosu na planirani iznos. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod svih naknada osim kod naknada za korišćenje prirodnih dobara gdje je ostvarenje 62,4 % u odnosu na plan i naknada za puteve gdje je ostvarenje 91,7 % u odnosu na plan za prvi kvartal,

- ostali republički prihodi iznose 7.210.888,11 €, što je 57,8 % više od plani-ranog iznosa, a posledica je većeg nivoa svih ostvarenih ostalih prihoda u odnosu na planirane.

< Objavljen autorski tekst ministra finansija Igora Lukšića - Public Service Revie�: European Union

< Potpisivanje Međuvladinog Sporazuma / 27.04. 2007.godine

Prvo zasijedanje Međuvladinog Crnogorsko – Ruskog komiteta za trgov-inu, privrednu i naučno - tehničku saradnju održano je u petak 27.aprila 2007.godine, s početkom u 20:00 sati. Nakon zasijedan-ja potpisan Međuvladin sporazum o regu-lisanju obaveza bivšeg SSSR, po obračunima koji se odnose na robnu razmjenu između bivšeg SSSR i bivše SFRJ, u dijelu koji pripada Republici Crnoj Gori.

Sporazum, u ime Crne Gore, potpisao ministar finansija dr Igor Lukšić.

Svečano potpisivanje održano u hotelu „Rivijera“ u Petrovcu.

< Razmatranje Ekonomskih i fiskal-nih programa u Briselu / 25.04. 2007.

Pomoćnik ministra finansija, Milorad Katnić sa saradnicima, učestvovao je juče u Briselu na prvom ekspertskom sastanku posvećenom raspravi o preliminarnoj ocjeni Ekonomskog i fiskalnog programa koji je Crna Gora uputila Evropskoj komisiji novem-bra 2006 godine. Pored crnogorskih, sas-tanku su prisustvovali i predstavnici Albanije, Bosne i Hercegovine i Srbije.

Ekonomski i fiskalni program je od 2006. godine, novi „instrument” u cilju unaprijeđivanja pregovora između Evropske

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

komsije i potencijalnih zemalja članica. Namjera Evropske Komisije je da zemlje na taj način steknu praksu za sačinjavanje Pretpristupnog ekonomskog programa, kao i ostalih programskih dokumenata, po sticanju statusa kandidata. Takođe, osnovni benefit koji se postiže pripremama jednog ovakvog dokumenta je da se zemljama olakšava kreiranje konzistentne ekonomske politike, s obzirom da se program ažurira svake godine i daje obrazloženje eventualnog odstupanja od postavljenjih parametara u prethodnoj godini. S druge strane, benefit za Evropsku komisiju je u lakšem načinu obezbjeđivanja dostizanja ekonomskih i fiskalnih kriterujuma Evropske unije.

Predstavnici Evropske komisije su iznijeli preliminarne ocjene dostavljenih Ekonomskih i fiskalnih programa, nakon čega su prestavnici zemalja dali komentare u vezi sa iznijetim ocjenama. Pomoćnik ministra finansija Milorad Katnić je predstavio aktuel-na dostignuća u oblasti ekonomske i fiskalne politike, kao i planove za srednjoročni period. Sastanak je bio prilika i za razmjenu iskustava sa ostalim zemljama, kako po pitanju prob-lema sa kojima su se suočavale tokom izrade EFP-a, tako i u oblasti kreiranja ekonomskih i fiskalnih politika.

Nakon ovog sastanka predstavnici Generalnog direktorata za ekonomska i finan-sijska pitanja Evropske komisije će sačiniti finalnu ocjenu 2006 EFP-a koju će komesar Žoakin Almunja uputiti vladama zemalja koje su učestvovale u izradi.

Ministarstvo finansija će sa ostalim institucijama relevantnim za ovu oblast, od maja ove godine početi aktivnosti na izradi Ekonomskog i fiskalnog programa za 2007. godinu.

< Objavljen Vodič kroz poresko pra-vo Crne Gore

Poreska politika je jedan od naših glavnih aduta u cilju stvaranja stimulativnog poresk-og okvira za dinamičan rast naše ekonomije. Uz zaštitu svojinskih prava, jačanja sistema vladavine prava i strukturnih reformi u dije-lu privatizacije i tržišta rada poreska poli-tika predstavlja ključnu kockicu mozaika koji reflektuje ekonomski razvoj. Aktuelna pores-ka politika ima za cilj da okosnicu poreskih prihoda postepeno pomjera sa direktnog ka indirektnom oporezivanju, da stimuliše investiranje, smanjujući troškove rada, ističući

Crnu Goru kao jedan od najkonkurentnijih evropskih sistema. Danas Crna Gora ima jed-nu od najnižih stopa poreza na dobit od 9% u Evropi, a uvođenjem jedinstvene stope pore-za na dohodak i njenim postepenim obaran-jem na 9% imaćemo jednu od najnižih stopa poreza na dohodak, dok je nivo opšte stope PDV od 17% i snižene od 7%, stimulativan za investitore, što nas svrstava među šampione poreske konkuretnosti. Takav pristup već pobuđuje veliko interesovanje za ulaganja u Crnoj Gori.

< Realizacija isplate devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore

Ministarstvo finansija je, shodno Zakonu o isplati devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore («Službeni list RCG», br. 81/06), koji je Ustavotvorna skupštine donijela 27.06.2006. godine, donijelo Uputstvo na osn-ovu kojeg će se vršiti isplata devizne štednje građana preko Crnogorske komercijalne ban-ke AD Podgorica, sa kojom je Ministarstvo finansija zaključilo Ugovor o isplati devizne štednje građana. Isplata devizne štednje vršiće se građanima, koji na dan stupanja na snagu Zakona o isplati devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore (6. januar 2007. godine) imaju prebivalište u Crnoj Gori, a kojima isplata devizne štednje nije izvršena po zakonima države kod koje je sjedište ovlašćene banke i to:

- vlasnicima devizne štednje položene u organizacionim djelovima banaka koji su poslovali u Republici, a koju su te ban-ke deponovale kod bivše Narodne banke Jugoslavije,

- vlasnicima devizne štednje položene u bankama i njihovim organizacionim djelovi-ma koji su poslovali van Republike, a koju su banke deponovale kod bivše Narodne banke Jugoslavije. Da bi se vršila isplata potrebno je - uz zahtjev koji se dobija kod banke koja vrši isplatu, dostaviti potrebnu dokument-aciju, čiju će vjerodostojnost provjeriti lica zadužena za isplatu. Potrebna dokumentacija se sastoji od:

- devizne štedne knjižice (ovjerena foto-kopija se zadržava u dokumentaciji);

- deviznog računa sa dokazom o stanju od strane matične banke (ovjerena fotokopi-ja se zadržava u dokumentaciji);

- uvjerenja - potvrde o prebivalištu, izdata od Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave na dan 6. januar 2007. godine (zadržava se u dokumentaciji) i fotokopija lične karte, koja se podnosi prilikom davanja iste na uvid.

Isplata devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore otpočeće u Crnogorskoj komercijalnoj banci AD narednog dana

od dana objavljivanja Uputstva o načinu realizacije isplate devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van Republike Crne Gore u «Službenom listu RCG».

Isplata prve rate iznosi 380,00 €, po jed-nom štednom ulogu počeće danom prijema urednog zahtjeva sa validnom dokument-acijom. Preostali dio devizne štednje konver-tovane u obveznice isplaćivaće se u skladu Zakonom.Zahtjev za isplatu može podnijeti, osim vlasnika devizne štednje i ovlašćeno lice na osnovu ovlašćenja upisanog u knjižici, ovlašćenja ovjerenog od nadležnog organa ili konzulata.Ovlašćeno lice će biti isplaćeno, pod uslovom da priloži orginalna potrebna dokumenta u skladu sa Zakonom.Ukoliko se devizna štednja stiče po osn-ovu nasleđa, osim navedene dokumentacije, potrebno je dostaviti i pravosnažno rješenje o nasljeđivanju. Osnov za isplatu devizne štednje je prebivalište vlasnika odnosno ostavioca devizne štednje.

���.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

PORTPAROLAna MILJANIć

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

Javni dug Republike Crne Gore, bez javnih preduzeća, na kraj drugog kvartala 2007. godine iznosi 768 mil. eura ili za 27,5 mil. eura manje nego na kraju prethodnog kvartala. Unutrašnji dug iznosi 257,9 miliona eura ili 33,6% od ukupnog javnog duga, dok spoljni javni dug iznosi 510,1 mil. eura ili 66,4% od ukupnog javnog duga.

Kod kretanja ino duga nije bilo značajnih promjena u prethodnom kvartalu, i glavne promijene odnose se na nova povlačenja iz kreditnih aranžmana sa vladama Poljske i Mađarske, KfW-a u okviru projekta regionalno vodosnadbijevanje i otpadne vode, faza 2, dok je uslijed otplate glavnice konsolidacionih zajmova E i F IBRD-a umanjen ukupan dug po tom osnovu.

U toku 2007. god. predviđa se potpisivanje ugovora i prva povlačenja kreditnih sredstava vezanih za realizaciju sledećih projekata: regionalni vodovod sa Svjetskom bankom (IDA uslovi) u iznosu oko 10 mil. dolara; energetika sa Svjetskom bankom u iznosu od oko 8 mil. dolara; faza 3 projekta regionalni vodovod i otpadne vode sa KfW-om u iznosu od 4,5 mil. eura; projekat iz oblasti energetike sa KfW u iznosu od 5,4 mil. eura; i obnova željezničke infrastrukture sa EBRD u iznosu od 6 mil eura. U svim navedenim kreditnim aranžmanima, osim ugovora sa Svjetskom bankom, RCG će se javiti kao garant krajnjim korisnicima kreditnih sredstava. Kod aranžmana sa Svjetskom bankom, posebnim ugovorom će se definisati odnos između RCG i korisnika sredstava, EPCG-om i JP Regionalni vodovod.

U narednom periodu očekuju se i prva povlačenja po osnovu tri već potpisana ugovora: sa Societe Generale bankom, iznos kredita od 2,5 mil. € za nabavku IT opreme za škole, ugovor sa Vladom Kraljevine Španije u iznosu od 5 mil. €, projekat izgradnje otpada, i kredit Vlade Republike Francuske za energetski sektor u iznosu od 8,479 mil. €.

Kod novih aranžmana i povlačenja sa EIB-om, preduslov za poslovanje EIB u Crnoj Gori je dobijanje mandata Evropske komisije, i potpisiv-anje Okvirnog sporazuma sa ovom institucijom, što se očekuje u narednih par mjeseci. Iz aranžmana potpisanih za vrijeme SCG, a koji su se odnosili na projekte EIB u Crnoj Gori ostalo je još nepovučeno 13 mil. eura, i ova sredstva će se najvjerovatnije posebnim ugovorima ili aneksima postojećih angažovati.

Tabela: 1 STANJE JAVNOG DUGA REPUBLIKE CRNE GORE NA DAN 30.06.2007. (BEZ JAVNIH PREDUZEĆA) EURO (milioni)

KreditorStanje duga

BDP estIno dug/BDP

% ino dug % javnog duga

1 2 3(2/3)4

5 6

Međunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD) 257,7 2.155,0 12,0% 50,5% 33,6% Međunarodna finansijska organizacija (IFC) 8,9 2.155,0 0,4% 1,7% 1,2% Zemlje članice Pariskog kluba kreditora* 137,3 2.155,0 6,4% 26,9% 17,9% Međunarodna organizacija za razvoj (IDA)** 35,2 2.155,0 1,6% 6,9% 4,6% Evropska investiciona banka (EIB)*** 37,2 2.155,0 1,7% 7,3% 4,8% EBRD 1,4 2.155,0 0,1% 0,3% 0,2% Razvojna banka Savjeta evrope 2,4 2.155,0 0,1% 0,5% 0,3% Evropska Zajednica 5,5 2.155,0 0,3% 1,1% 0,7% Kreditna banka za obnovu - Njemačka (KFW) 6,9 2.155,0 0,3% 1,4% 0,9% Austrijski kredit 4,1 2.155,0 0,2% 0,8% 0,5% Anglo Yugoslav banka 0,7 2.155,0 0,0% 0,1% 0,1% Mađarski kredit 3,9 2.155,0 0,2% 0,8% 0,5% Poljski kredit 8,9 2.155,0 0,4% 1,7% 1,2% UKUPNO 510,1 2.155,0 23,7% 100,0% 66,4%

* Iznos originalnog duga u eurima je 71%,americkim dolarima 26% i 3% u ostalim valutama. **Originalni iznos je u specijalnim pravima vučenja (SDR)

***Stari dug 1,2 mil eura

javni dug Republike Crne Gore -30. jun, 2007. godine Stanje i promijene javnog duga RCG u drugom kvartalu 2007 godine

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

Kreditor Stanje duga BDP est Ino dug/BDP % ino dug % javnog duga

1 2 3(2/3)4

5 6

Stara devizna štednja 103,8 2.155,0 4,8% 40,2% 13,5% Obaveze po državnim zapisima 1,8 2.155,0 0,1% 0,7% 0,2% Zaostale budžetske obaveze 3,2 2.155,0 0,1% 1,2% 0,4% Dug lokalnih samouprava 53,2 2.155,0 2,5% 20,6% 6,9% Obaveze po osnovu obeštećenja 95,9 2.155,0 4,5% 37,2% 12,5% UKUPNO 257,9 2.155,0 12,0% 100,0% 33,6%

UKUPNO JAVNI DUG 768,0 2.155,0 35,6%

Napomene: 1) Kredit od njemačke KfW banke za potrebe vodosnabdijevanja koriste opštine ali je prikazan u zbirnoj tabeli ino duga 2) Dodato je 12,5 miliona eura duga po osnovu kapitalisane kamate (Pariski klub)

Što se tiče neriješenih dužničkih pitanja, ostaje da se regulišu pitanja duga prema vladama Libije, pregovori otpočeli, i Kuvajta, klirinški dug SFRJ prema češkoj i Slovačkoj, održana prva runda pregovora, i dug po API obveznicama u okviru Londonskog kluba povjerilaca. Dug prema vladama ove četiri zemlje Crnoj Gori je pripao po osnovu raspodjele nealociranog duga (5,88% od 38% za Srbiju i Crnu Goru), i tačan iznos duga i način reprograma biće utvrđen u pregovorima. Što se tiče API obveznica (Alternative Participation Instruments) u toku su pregovori o načinu regulisanja ove obaveze.

Ministarstvo finansija, uslijed ostvarenja budžetskih prihoda iznad planiranih, npr. samo u prvih pet mjeseci 2007. godine ostvarenje prihoda je veće za 25% od planiranih, a u odnosu na isti period prethodne godine izvršenje budžeta je za čak 38% veće nego za isti period prethodne godine, razmatra mogućnost prijevremene otplate jedne tranše konsolidacionog zajma D IBRD u iznosu od oko 20 mil. eura u toku septembra ove godine. Takođe, postoji mogućnost konverzije dijela duga prema Njemačkoj, odnosno KfW iz Pariskog kluba povjerilaca u određeni projekat u Crnoj Gori. Uslov za konverziju je potpisivanje bilateralnog sporazuma sa Njemačkom, i s obzirom da je većina pitanja riješena očekuje se skoro potpisivanje sporazuma.

Podaci navedeni u tabeli 1. pokazuju bruto javni dug RCG bez javnih preduzeća, dok kod potraživanja najznačajniji je dug Ruske Federacije prema RCG u iznosu od 18 mil. dolara., sporazum potpisan 27 aprila, i priliv deblokiranih sredstava iz procesa sukcesije od oko 2,5 mil. dolara. Takođe, u iznos neto zaduženje treba uzeti u obzir i stanje depozita Ministarstva finansija koje zajedno sa fondovima iznose preko 190 mil eura, uključujući i 38.477,689 unci zlata (na 26. jun 2007. god. vrijednost zlata je 18,494 mil. eura).

Kod unutrašnjeg duga u posljednjem kvartalu došlo je do smanjenja obaveza u svim kategorijama: restitucije za 12 mil. eura, iako je bruto iznos duga po osnovu pravosnažnih rješenja porastao za 20,6 mil. eura. Do neto smanjenja u ukup-

nom zaduženju došlo je uslijed otkupa obveznica restitucije u procesu privatizacije u iznosu od 26,3 mil. eura i isplatama u gotovini od 6,3 mil. eura. U toku je skupštinska rasprava o izmjenama i dopunama Zakona o povraćaju imovinskih prava i obeštećenja, i nove odredbe zakona bi ukupan iznos obaveze po ovom osnovu učinile održivim sa stanovišta servisiranja javnog duga;

• državnim zapisima za jedan mil. eura, uslijed likvidnosti budžeta; • obaveza lokalnih samouprava (zaduženje i zaostale obaveze) za 3,7 mil. i • zaostalih obaveza budžeta sa 14,7 mil. eura na 3,2 mil. eura.

Kod obaveza po osnovu stare devizne štednje, treba napomenuti da je Skupština RCG usvojila Zakon o isplati devizne štednje građana položene kod ovlašćenih banaka sa sjedištem van RCG, i na osnovu do sada prikupljenih infomacija taj iznos je 19,821 mil. eura. U skladu sa zakonskom odredbom počela je isplata prve rate u iznosu od 380 eura po jednom štednom ulogu, i do sada je isplaćeno oko 700 hiljada eura.

Javni dug RCG, sa javnim preduzećima iznosi 861,3 mil. eura ili oko 40% BDP na dan 30. jun 2007. godine. Javna preduzeća koji su korinici ino kredita, a kojima je Crne Gora izdala garanciju ili kontragaranciju, Monteput, Aerodromi CG, EPCG i Agencija za kontrolu leta su preduzeća sa autonomnim prihodima, i postoji osnovana pretpostavka da će navedena preduzeća redovno servisirati svoje obaveze, pa prema ESA-95 računovodstvenoj metodi te obaveze nisu uključene u javni dug, već se tretiraju kao dug javnog sektora. Naime, po terminologiji ESA-95, pos-matra se isključivo dug vlade tj. general government sector debt, dok se u vladin sektor (general government sector) uključuju sve jedinice koje proizvode za pojedinačnu i kolektivnu potrošnju i većinom su finansirane od strane obaveznih plaćanja drugih jedinica, u principu onih koje učestvuju u podijeli nacionalnog dohotka. Vladin sektor, po ESA-95 obuhvata četiri podsektora: centralnu vladu, vladu država ili regija (ako postoje), lokalne vlade i socijalne fondove, i njihov dug se shodno definiciji smatra dugom vlade. U našoj regulativi, Zakonom o zaduživanju i upravljanju dugom javnog sektora, u dug javnog sektora, osim navedena tri podsektora, uključuje se i dug javnih preduzeća. Inače, Protokol iz Ugovora o Evropskoj uniji iz Mastrihta, 1992 god., definiše ukupan dug vlade kao bruto stanje duga po nominalnoj vrijednosti na kraju fiskalne godine, konslidovan između vladinih sektora.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

Evaluacija i održivost javnog duga - Tabela 2. Visina i struktura javnog duga Crne Gore u periodu 2002-jun 2007. god. Euro (milioni)

God KreditiDrž. zapisi

Obvez. st. dev. štednje

Zaostale obaveze

Obaveze osnov u bešt

Dug opština

Dom. dug

BDP*Dom dug/ BDP

Ino dugIno dug/ BDP

Javni dugJavni dug /BDP

2002 18,2 9,8 127 101 0,0 255,6 1.301,0 19,6% 893,6 68,7% 1.149,2 88,3% 2003 19,5 19,7 127 83,5 0,0 249,7 1.392,0 17,9% 461,5 33,2% 711,2 51,1% 2004 8,9 37,4 123 61,8 23,0 254,1 1.565,0 16,2% 488,3 31,2% 742,4 47,4% 2005 0,0 8,0 117,0 41,2 20,9 187,1 1.785,3 10,5% 513,3 30,3% 700,4 39,2% 2006 0 3,3 105 15,4 52,3 20,9 197,1 1.932,0 10,2% 504,0 26,1% 701,1 36,3% 2007 0 1,8 104 3,2 95,9 53,2 257,9 2.155,0 12,0% 510,1 23,7% 768,0 35,6% jun

*Procijenjeni iznos bruto domaćeg proizvoda za 2007. god. Izvor: Ministarstvo finansija Kao što se vidi iz Tabele 2., nivo javnog duga smanjen je 88,3% u 2002. god. na 35,6% na 30. jun 2007. god. Posebno je značajno smanjenje

spoljnjeg javnog duga sa 68,7% na 23,7% BDP-a. Do smanjenja je došlo uslijed restruktuiranja i otpisa duga u okviru Pariskog kluba, zaključno sa drugim otpisom iz februara 2006. god. u ukupnom iznosu od 66% nominalnog iznosa, kao i reprogramom prema IFC-u i IBRD-u.

Najveći dio ino duga, oko 84%, je dug nastao za vrijeme SFRJ-a, i preuzet je Zakonom o regulisanju obaveza i potraživanja na osnovu ino duga i stare devizne štednje, dok je čak 77% unutrašnjeg duga, prije svega obaveze po osnovu stare devizne štednje i restitucije, «naslijeđen» na osnovu obaveza iz doba SFRJ. Unutrašnji dug je poslije tendencije pada, naročito u toku 2005 i 2006 god., u toku 2007. god. u porastu, prije svega uslijed rasta duga po osnovu pravosnažnih riješenja opštinskih komisija po osnovu restitucije i ažuriranja podataka duga opština.

Kod ocijene održivost javnog duga, prema metodologiji koju koristi Svjetska banka, doduše samo za održivost spoljnog duga, Crna Gora se može klasifikovati kao nisko zadužena zemlja. Naime, kod oba kriterijuma, odnos NPV javnog duga (iako iznos nije eksplicitno utvrđen, ne mijenja u značajnoj mjeri ovdje date procente) i BDP (preko 80% zemlja visoko zadužena, 48%-80% srednje zadužena i manje od 48%-zemlja nisko zadužena) i odnos NPV javnog duga i izvoza roba i usluga (preko 220%-visoko zadužena, 132%-220% srednje zadužena i ispod 132% nisko zadužena), Crna Gora spada u kategoriju nisko zaduženih ekonomija. Podaci za Crnu Goru su kod prvog kriterijuma 35,6%, a kod drugog 83% (prema podacima Centralne banke Crne Gore izvoz roba i usluga u 2006. god bio je 948 mil. eura mil eura bez doznaka, koje takođe ulaze u obračun po metodologiji Svjetske banka). Takođe i po trećem, široko korišćenom kriterijumu, odnos javnog duga i budžetskih prihoda, za Crnu Goru taj racio iznosi oko 130%, što ukazuje da Crna Gora ima održivu dužničku poziciju.

Kod likvidnosti, odnosno mogućnosti redovnog servisiranja obaveza po osnovu javnog duga, odnos između ukupnog servisiranja duga i iz-voza roba i usluga je u 2006. god. bio ispod 10%, što je znatno ispod kritiče vrijednosti od 30%. U toku 2006. god. obaveze po osnovu servisiranja bile su oko 90 mil. eura mil. eura dok su u 2005. bili oko 125 mil. eura., uključujući servisiranje stare devizne štednje i restitucije, što uz isti prihod na osnovu izvoza roba i usluga značajno smanjuje racio servisiranja obaveza. Drugi racio likvidnosti, odnos plaćene kamate i ukupan izvoz roba i usluga je u 2006 god. je 2,2%.

Od ostalih relevantnih indikatora, odnos između servisiranih obaveza (kamate i glavnice) i BDP je u 2006. god. 5%, dok odnos između ser-visiranja duga i budžetskih prihoda je 16%, i ovi indikatori su u posljednjih par godina zabilježile pad. Očekuje se za prvi indikator iznos od oko 2% i za drugi ispod 10% u do 2009. god. Indikatori likvidnosti, iako su dosta statički, kao i uostalom ostali indikatori zaduženosti, služe kao dobri instrumenti za pokazatelje redovnog servisiranja obaveza zemlje.

Radi komparacije učešća duga u BDP, treba navesti da na primjer u 27 zemalja Evropske unije u 2006. god. taj procenat iznosio 61,7%, dok je za 13 zemalja euro zone čak 69%. Interesantno je da nove članice (10 zemalja koje su 2004. god. postale članice EU i Bugarska i Rumunija) imaju prosjek, neponderisani, od oko 35% učešća duga u BDP-u. Pribaltičke države imaju daleko najmanje procentualno učešće (Estonija čak 4,4%), dok sa druge strane Italija i Grčka imaju preko 100% učešće javnog duga u BDP. Karakteristično je takođe, da osim Malte i Kipra sve manje zemlje članice imaju učešće do 30%, i to je sa stanovišta održivosti duga značajno, jer manji sistemi, posebno bez mogućnosti emitovanja sop-stvene valute, su manji fleksibilni u pogledu servisiranja obaveza po osnovu duga.

Određivanje samog nivoa javnog duga kao neodrživog je problematičan i zavisi od zemlje do zemlje (stepen industrializacije, diverzifikova-nosti ekonomije, fiskalne fleksibilnosti itd.). Prema istraživanjima, u 55% slučajeva, javni dug u godini prije prestanka servisiranja duga bio je na nivou nižem od 60% BDP, dok je u 35% slučajeva udio duga u BDP bio niži od 40%. Prosječan nivo javnog duga u zemljama u razvoju, u godini prije prestanka otplate duga (defolta), iznosio je oko 50% BDP. Inače, dužničke krize bile su česte od 19. vijeka do početka 2. svjetskog rata, kada su u prosjeku i desetak zemalja godišnje objavljiivale defolte, a npr. u '30 i '40 prošlog vijeka za vrijeme velike depresije i preko 15 zemalja godišnje. Od tada slijedi značajan pad dužničkih kriza, svega po par zemalja godišnje, i tek početkom '90 defolti po bankarskim kreditima su nešto učestaliji.

Kod odnosa između spoljnjeg i unutrašnjeg duga razvijene zemlje imaju približno isto učešće u ukupnom dugu, dok je kod zemalja u raz-voju taj odnos oko 3:1 u korist spoljnjeg duga, i glavni razlog je stepen razvijenost domaćeg tržišta kapitala. Inače, pojam unutrašnji dug je vezan uglavnom za obaveze servisiranja u domaćoj valuti, i u tom slučaja država ima veće mogućnosti prilikom servisiranja ovih obaveza, uglavnom emitovanjem novca ili povećanjem poreskih stopa. U Crnoj Gori procenat unutrašnjeg duga u ukupnom dugu je 37,5%, i ima tendenciju rasta zbog obaveza po osnovu restitucije, ali uslijed relativno duge ročnosti i niske kamate, iako se servisira u eurima, smatra se održivim.

Ministarstvo finansija trenutno priprema nacrt novog opšteg Zakona o budžetu, čijim će se odredbama, na jednostavniji način, regulisati postupak zaduženja RCG, izdavanja garancija i upravljanja javnim dugom. Takođe, u toku je i izrada Strategije upravljanja javnim dugom za naredni trogodišnji period, koja će definisati osnovne smjernice zaduživanja, odnosno program zaduživanja, projekcije kretanja javnog duga i održivost. Novina u Strategiji za period 2007.-2009. biće i osnovne smjernice upravljanja gotovinom Ministarstva finansija i potrebna infrastruk-tura za predviđanje priliva i odliva gotovine.

Nemanja PAVLIčIć, Koordinator Odsjeka za upravljanje dugom, analiza zaduženosti, upravljanje gotovinom i odnose sa inostranstvom

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

Konsolidovana javna potrošnja u periodu januar-jun 2007. godine izvršena je u iznosu od 451,37 mil.€. Ostvareni nivo javne potrošnje finansiran je iz poreza u iznosu od 336,32mil.€, taksi 17,60 mil.€, doprinosa 126,60mil.€, naknada 32,36 mil € i ostalih primitaka 28,71 mil.€. U istom periodu planirani su prihodi od poreza u iznosu od 270,81mil.€, prihodi od taksi 17,17 mil.€, prihodi od doprinosa 111,43 mil.€, prihodi od naknada 30,84 mil € i ostali primici u iznosu od 18,65 mil.€.

Ostvareni iznosi upoređeni sa planiranim iznosima za 6 mjeseci 2007. godine, pokazuju porast od 20,87%, tako da su prihodi od poreza 24,19%, taksi 2,49%, naknada 4,96%, doprinosa 13,6% i ostali primici 82,27% ostvareni u iznosu većem od planiranog.

Bolja naplata tekućih prihoda omogućila je otplatu dugova domaćim i međunarodnim finansijskim institucijama u iznosu od 36 mil €, što je 2,2 puta više u odnosu na planiranih 16,7 mil €, dok je otplata neizmirenih obaveza iz prethodnih godina 29,2 mil €, što je 2,6 puta više u odnosu na planiranih 11,3 mil €. Sve dospjele obaveze uredno su servisirane.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007Ostvarenje Jan-Jun 2007

% ostvarenja

Tekući prihodi 448.924.813,92 542.599.911,18 120,87Porezi 270.815.326,07 336.319.741,67 124,19Porez na dohodak fizičkih lica 39.007.035,70 43.544.424,75 111,63Porez na dobit pravnih lica 8.548.448,52 26.127.076,41 305,64Porez na imovinu 13.184.853,27 17.247.122,96 130,81Porez na dodatu vrijednost 134.526.432,89 172.068.644,26 127,91Akcize 34.719.565,31 35.110.695,73 101,13Porez na međunarodnu trgovinu i transakcije 28.479.127,99 29.096.944,06 102,17Lokalni porezi 10.084.150,67 10.267.033,50 101,81Ostali republički prihodi 2.265.711,72 2.857.800,00 126,13Doprinosi 111.438.587,58 126.590.552,76 113,60Doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje 67.680.000,00 71.195.467,29 105,19Doprinosi za zdravstveno osiguranje 40.293.587,58 52.417.679,00 130,09Doprinosi za osiguranje od nezaposlenosti 3.465.000,00 2.977.406,47 85,93Takse 17.178.409,01 17.605.592,88 102,49Administrativne takse 7.573.391,00 5.152.753,87 68,04Sudske takse 2.881.163,72 4.391.990,79 152,44Boravišne takse 630.677,54 718.291,79 113,89Lokalne komunalne takse 5.138.176,73 5.905.622,15 0,00Ostale takse 955.000,02 1.436.934,28 150,46Naknade 30.836.734,88 32.366.740,22 104,96Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa 1.893.384,86 3.427.029,99 181,00Naknade za korišćenje prirodnih dobara 1.189.224,99 563.801,04 47,41Ekološke naknade 905.159,47 885.150,97 97,79Naknade za priređivanje igara na sreću 1.690.219,83 2.045.753,45 121,03Naknade za korišćenje građevinskog zemljišta 4.207.380,24 4.442.079,75 105,58Naknada za izgradnju i održavanje lokalnih puteva 1.737.961,81 1.766.068,85 101,62Naknada za puteve 2.980.831,20 2.713.977,73 91,05Ostale naknade 16.232.572,48 16.522.878,44 101,79Ostali prihodi 12.772.589,00 23.280.343,50 182,27Prihodi od kapitala 220.000,02 4.759.923,98 2.163,60Novčane kazne i oduzete imovinske koristi 2.886.670,48 4.342.139,65 150,42Prihodi koje organi ostvaruju vršenjem svoje djelatnosti 4.570.983,07 7.999.159,75 175,00

Konsolidovana javna potrošnja u Crnoj Gori u periodu I - VI 2007.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

Ostali prihodi 5.094.935,43 6.179.120,13 126,34Primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 5.883.167,39 6.436.940,15 109,41

Primici od otplate kredita datih drugim nivoima vlasti 4.233.167,39 3.382.171,68 0,00Primici od otplate kredita datih drugim institucijama 1.650.000,00 3.054.768,47 185,14

Izdaci 520.065.350,02 451.369.578,20 86,79Tekući izdaci 359.580.466,42 323.951.230,36 90,09Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 239.803.795,46 222.239.066,98 92,68Neto zarade 136.429.744,96 127.752.641,29 93,64Porez na zarade 28.023.846,72 24.734.098,94 88,26Doprinosi na teret zaposlenog 39.078.836,39 36.382.702,18 93,10Doprinosi na teret poslodavca 32.532.305,43 29.862.903,97 91,79Opštinski prirez 3.739.061,97 3.506.720,60 93,79Ostala lična primanja 14.348.451,31 12.248.625,16 85,37Rashodi za materijal i usluge 68.265.763,37 55.997.481,96 82,03Tekuće održavanje 13.514.808,82 11.488.520,18 85,01Kamate 10.404.246,91 13.014.293,57 125,09Renta 3.154.428,49 2.426.466,49 76,92Subvencije 5.508.284,31 3.950.560,20 71,72Ostali izdaci 4.580.687,74 2.586.215,81 56,46Transferi za socijalnu zaštitu 33.525.207,90 32.612.762,77 97,28Prava iz oblasti socijalne zaštite 17.820.487,94 18.653.356,57 104,67Sredstva za tehnološke viškove 9.104.719,97 5.549.577,21 60,95Ostala prava iz oblasti zdravstvene zaštite 4.000.000,00 5.089.999,00 127,25Ostala prava iz oblasti zdravstvenog osiguranja 2.600.000,00 3.319.830,00 127,69Transferi institucijama pojedinicima nevladinom i javnom sektoru 38.908.845,13 37.635.266,58 96,73Transferi javnim institucijama 20.386.201,96 20.016.614,73 98,19Transferi nevladinim organizacijama 4.737.852,06 4.295.969,61 90,67Transferi pojedincima 9.030.617,70 9.399.219,98 104,08Transferi javnim preduze’ima 4.754.173,42 3.923.462,27 82,53Kapitalni izdaci 75.629.060,80 47.121.239,69 62,31Pozajmice i krediti 5.786.543,19 4.930.538,71 85,21Rezerve 5.579.646,58 5.118.540,09 91,74

DEFICIT / SUFICIT -71.140.536,10 91.230.332,98 -128,24Finansiranje 71.140.536,10 -91.230.332,98 -128,24Domaće finansiranje -18.735.637,86 -42.413.912,60 226,38

Pozajmice i krediti iz domaćih izvora 1.686.303,26 6.774.797,10 401,75Otplata dugova 9.142.358,18 29.155.373,80 318,90Otplata obaveza iz prethodnog perioda 11.279.582,94 20.033.335,91 177,61

Inostrano finansiranje 2.541.730,97 -5.809.516,49 -228,57Krediti i hartije od vrijednosti 348.685,02 -6.393.356,01 -1.833,56 Pozajmice i krediti iz inostranih izvora 7.935.000,00 470.317,55 5,93

Otplata dugova 7.586.314,98 6.863.673,56 90,47Donacije 2.193.045,95 583.839,52 26,62Prihodi od privatizacije ili depoziti 26.972.398,36 22.581.559,83 83,72Povećanje/smanjenje depozita 60.362.044,63 -65.588.463,72 -108,66

Konsolidovani deficit javne potrosnje za prvih šest mjeseci 2007. godine planiran je u iznosu od 71,14mil.€ a ostvaren je suficit od 91,23 mil.€. Suficit je najveći kod Budžeta Vlade u iznosu od 94,33 mil. € dok je kod Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja ostvaren deficit u iznosu od 3,99 mil.€. Zavod za zapošljavanje je ostvario deficit od 1,54 mil €, Republički fond zdravstva je ostvario deficit u iznosu od 1,04 mil. € i lokalna samouprava deficit u iznosu od 4,42 mil. €. Ukupan nivo tekućih prihoda za 91,23 mil.€ veći je od ostvarene potrošnje, a povećanje depozita na kraju perioda 65,58mil €

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�0

1. BUDŽET REPUBLIKE

Primici Budžeta Republike za period januar-jun 2007. godine iznose 345,21 mil €. Izvorni prihodi Budžeta Republike za period januar-Izvorni prihodi Budžeta Republike za period januar-jun 2007. godine iznose 339,82 mil € i veći su 26,14% u odnosu na planirane. Konsolidovani izdaci budžeta za šest mjeseci tekuće godine iznose 245,48 mil € i u odnosu na plan niži su za 18,75%.

Prihodi po osnovu poreza iznose 308,72 mil € i veći su 27,77 % u odnosu na planirane. Veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod svih vrsta poreza. Najveće povećanje u odnosu na plan je kod poreza na dobit pravnih lica – 3,05 puta i poreza na promet nepokretnosti – 2,79 puta. Prihodi po osnovu taksi iznose 8,61 mil €, što je za 10.32 % niže u odnosu na planirane; Prihodi po osnovu naknada iznose 9,95 mil €, što je 21,26 % više u odnosu na planirani iznos. Ostali republički prihodi iznose 10,70 mil €, što je 48,30 % više od planiranog iznosa. Veće ostvarenje kod ostalih republičkih prihoda evidentno je prihoda od novčanih kazni i oduzetih imovinskih koristi – 1,52 puta. U ovom periodu ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 94,33 mil € što je uslovilo povećanje depozita od 61,66 mil €.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007 Ostvarenje Jan-Jun 2007 % ostvarenjaTekući prihodi 269.404.550,38 339.827.009,20 126,14

Porezi 241.613.891,60 308.720.261,74 127,77Porez na dohodak fizičkih lica 29.985.448,38 34.835.539,80 116,17Porez na dobit pravnih lica 8.548.448,52 26.127.076,41 305,64Porez na imovinu 3.089.156,80 8.623.561,48 279,16Porez na dodatu vrijednost 134.526.432,89 172.068.644,26 127,91Akcize 34.719.565,31 35.110.695,73 101,13Porez na međunarodnu trgovinu i transakcije 28.479.127,99 29.096.944,06 102,17Ostali republički porezi 2.265.711,72 2.857.800,00 126,13

Takse 9.609.247,97 8.617.914,78 89,68Administrativne takse 6.659.800,88 4.148.244,59 62,29Sudske takse 2.881.163,72 4.391.990,79 152,44Boravišne takse 68.283,38 77.679,40 113,76

Naknade 8.209.313,78 9.954.974,11 121,26Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa 370.148,94 2.030.491,19 548,56Naknade za korišćenje prirodnih dobara 1.189.224,99 563.801,04 47,41Ekološke naknade 905.159,47 885.150,97 97,79Naknade za priređivanje igara na sreću 1.690.219,83 2.045.753,45 121,03Naknada za puteve 2.980.831,20 2.713.977,73 91,05Ostale naknade 1.073.729,35 1.715.799,73 159,80

Ostali prihodi 7.218.414,42 10.704.945,95 148,30Prihodi od kapitala 0,00 1.369.000,00 0,00Novčane kazne i oduzete imovinske koristi 2.746.233,71 4.185.023,59 152,39Prihodi koje organi ostvaruju vršenjem svoje djelatnosti 2.041.994,14 1.977.221,65 96,83Ostali prihodi 2.430.186,57 3.173.700,71 130,59

Primici od otplate kredita 2.753.682,61 1.828.912,62 66,42Primici od otplate kredita datih drugim nivoima vlasti 2.753.682,61 1.828.912,62 66,42

Izdaci 302.142.380,15 245.489.965,88 81,25Tekući izdaci 169.048.298,02 147.556.577,71 87,29

Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 90.166.215,01 86.443.759,30 95,87Ostala lična primanja 8.411.789,48 6.584.204,44 78,27Rashodi za materijal i usluge 39.256.418,97 26.452.004,72 67,38Tekuće održavanje 10.234.911,93 8.622.303,57 84,24Kamate 9.838.843,50 12.430.532,24 126,34Renta 2.858.280,76 2.174.357,07 76,07Subvencije 5.187.499,98 3.676.435,41 70,87Ostali izdaci 3.094.338,39 1.172.980,96 37,91

Transferi za socijalnu zaštitu 24.944.755,00 20.913.820,92 83,84Prava iz oblasti socijalne zaštite 17.684.755,02 18.514.853,59 104,69Sredstva za tehnološke viškove 7.259.999,98 2.398.967,33 33,04

Transferi institucijama pojedinicima NVO i javnom sektoru 59.987.735,66 54.499.050,40 90,85Transferi javnim institucijama 12.926.588,67 10.325.847,89 79,88Transferi nevladinim organizacijama 2.880.012,60 2.473.517,57 85,89Transferi pojedincima 3.850.551,17 3.436.594,19 89,25Transferi Republičkom fondu PIO 32.167.999,98 30.227.683,28 93,97Transferi Republičkom fondu za zdravstveno osiguranje 3.439.999,98 3.987.499,98 115,92Transferi zavodu za zapošljavanje 3.285.000,00 3.762.980,00 114,55Transferi opštinama 820.083,24 200.000,00 24,39Transferi javnim preduzećima 617.500,02 84.927,49 13,75

Kapitalni izdaci 40.422.236,63 16.170.080,76 40,00Pozajmice i krediti 3.698.774,84 3.626.954,38 98,06Otplata garancija 1.055.580,00 0,00 0,00

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�1

Rezerve 2.985.000,00 2.723.481,71 91,24Deficit -32.737.829,77 94.337.043,32 -288,16Finansiranje 32.737.829,77 -94.337.043,32 -288,16

Domaće finansiranje -11.712.689,52 -31.198.364,81 266,36Otplata dugova rezidentima 4.004.175,00 14.208.553,12 354,84Otplata obaveza iz prethodnog perioda 7.708.514,52 16.989.811,69 220,40

Inostrano finansiranje 648.685,02 -6.385.195,53 -984,33Krediti i hartije od vrijednosti 348.685,02 -6.393.356,01 -1.833,56

Pozajmice i krediti iz inostranih izvora 7.935.000,00 470.317,55 5,93Otplata dugova 7.586.314,98 6.863.673,56 90,47

Donacije 300.000,00 8.160,48 2,72Prihodi od privatizacije 5.698.886,25 4.912.155,00 86,19Povećanje/smanjenje depozita 38.102.948,02 -61.665.637,98 -161,84

2. FOND PENZIJSKOG I INVALIDSKOG OSIGURANJA

Potrošnja Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja za period januar-jun 2007. godine ostvarena je u iznosu od 102,62 mil.€. Potrošnja Fonda finansirana je iz doprinosa u iznosu od 71,19 mil.€, ostalih prihoda 5,18 mil.€ i transfera iz budžeta Republike 30,23 mil.€. Ukupan nivo tekućih prihoda za 3,99 mil.€ veći je od ostvarene potrošnje što je uslovilo povećanje depozita od 3,98 mil €.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007Ostvarenje Jan-Jun 2007

% ostvarenja

Tekući prihodi 68.180.000,00 76.378.006,41 112,02Porezi 0,00 0,00 0,00Doprinosi 67.680.000,00 71.195.467,29 105,19

Doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje 67.680.000,00 71.195.467,29 105,19Ostali prihodi 500.000,00 4.182.539,12 836,51

Prihodi od kapitala 0,00 3.282.028,46 0,00Ostali prihodi 500.000,00 900.510,66 180,10

Primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 0,00 1.000.000,00 0,00Primici od otplate kredita datih drugim institucijama 0,00 1.000.000,00 0,00

Izdaci 114.640.000,00 102.615.900,85 89,51Tekući izdaci 114.300.000,00 102.343.612,64 89,54

Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 113.000.000,00 100.973.936,23 89,36Neto zarade 64.053.872,75 57.236.917,37 89,36Porez na zarade 13.184.263,82 11.781.124,02 89,36Doprinosi na teret zaposlenog 18.639.999,10 16.656.230,80 89,36Doprinosi na teret poslodavca 15.265.536,30 13.640.896,36 89,36Opštinski prirez 1.856.328,03 1.658.767,68 89,36

Ostala lična primanja 130.000,00 130.868,80 100,67Rashodi za materijal i usluge 1.000.000,00 1.037.909,26 103,79Tekuće održavanje 80.000,00 67.944,72 84,93Kamate 20.000,00 50.037,89 250,19Renta 30.000,00 16.769,49 55,90Ostali izdaci 40.000,00 66.146,25 165,37

Transferi institucijama pojedinicima nevladinom i javnom sektoru 150.000,00 188.415,52 125,61Kapitalni izdaci 100.000,00 43.872,69 43,87Pozajmice i krediti 90.000,00 40.000,00 44,44

Deficit -14.292.000,02 3.989.788,84 -27,92Finansiranje 14.292.000,02 -3.989.788,84

Domaće finansiranje 0,00 -5.048,16 Pozajmice i krediti iz domaćih izvora 0,00 2.000.000,00 Otplata dugova 2.005.048,16

Inostrano finansiranje 0,00 0,00 Transferi 32.167.999,98 30.227.683,28 93,97Povećanje/smanjenje depozita 14.292.000,02 -3.984.740,68

U ovom periodu planirani su prihodi od doprinosa u iznosu od 67,68 mil.€, ostali prihodi 0,5 mil.€ i transferi od budžeta Republike 32,17 mil.€. Ostvareni iznosi upoređeni sa planiranim pokazuju da su u ovom periodu, tekući prihodi Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja ostvareni u iznosu većem od postavljenog plana za 12 %. Konsolidovani izdaci fonda izvršeni su sa 89,51 % u odnosu na plan.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�2

3. FOND ZDRAVSTVA

Sredstva isplaćena za zdravstvenu zaštitu, koja se finansira preko Fonda za zdravstvo, za prvi šest mjeseci 2007. godine iznose 61,55 mil.€. Potrošnja Fonda finansirana je iz doprinosa u iznosu od 52,41 mil.€, transfera iz budžeta Republike 3,99 mil € I iz depozita u iznosu od 0,46 mil €.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007Ostvarenje Jan-Jun 2007

% ostvarenja

Tekući prihodi 41.019.539,38 56.521.229,00 137,79Doprinosi 40.293.587,58 52.417.679,00 130,09

Doprinosi za zdravstveno osiguranje 40.293.587,58 52.417.679,00 130,09Ostali prihodi 725.951,80 4.084.572,00 562,65

Prihodi koje organi ostvaruju vršenjem svoje djelatnosti 725.951,80 4.084.572,00 562,65Primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 0,00 18.978,00 0,00

Primici od otplate kredita datih drugim institucijama 0,00 18.978,00 0,00Izdaci 57.991.382,08 61.553.564,00 106,14

Tekući izdaci 45.192.322,06 45.454.764,00 100,58Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 22.458.775,79 21.460.852,00 95,56

Neto zarade 12.186.091,70 11.735.956,00 96,31Porez na zarade 3.179.640,85 2.100.567,00 66,06Doprinosi na teret zaposlenog 3.424.228,61 4.034.770,00 117,83Doprinosi na teret poslodavca 3.424.228,61 3.247.990,00 94,85Opštinski prirez 244.586,03 341.569,00 139,65

Ostala lična primanja 3.022.994,76 2.902.839,00 96,03Rashodi za materijal i usluge 18.385.726,43 19.790.006,00 107,64Tekuće održavanje 387.541,25 341.026,00 88,00Kamate 245.325,21 250.695,00 102,19Renta 4.000,00 3.725,00 93,13Ostali izdaci 687.958,62 705.621,00 102,57

Transferi za socijalnu zaštitu 6.600.000,00 8.409.829,00 127,42Ostala prava iz oblasti zdravstvene zaštite 4.000.000,00 5.089.999,00 127,25Ostala prava iz oblasti zdravstvenog osiguranja 2.600.000,00 3.319.830,00 127,69

Transferi institucijama pojedinicima nevladinom i javnom sektoru 4.770.000,00 7.063.480,00 148,08Transferi javnim institucijama 4.730.000,00 7.026.480,00 148,55Transferi pojedincima 40.000,00 37.000,00 92,50

Kapitalni izdaci 1.429.060,02 625.491,00 43,77Deficit -13.531.842,72 -1.044.835,02 Finansiranje 13.531.842,72 1.044.835,02 7,72

Domaće finansiranje 0,00 1.501.615,00 Pozajmice i krediti iz domaćih izvora 0,00 2.168.794,00 Otplata dugova 0,00 667.179,00

Inostrano finansiranje 0,00 0,00 Krediti i hartije od vrijednosti 0,00 0,00

Prihodi od privatizacije 0,00 5.050,00 Transferi 3.439.999,98 3.987.499,98 115,92Povećanje/smanjenje depozita 13.531.842,72 -461.829,98 -3,41

Fond za zdravstvo je za šest mjeseci 2007. godine ostvario deficit u iznosu od 1,04 mil. € finansiran pozajmicama 2,16 mil.€ i smanjenjem depozita 0,5mil.€.

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

�3

4. ZAVOD ZA ZAPOŠLJAVANJE

Isplaćena sredstva za finansiranje obaveza Zavoda za zapošljavanje za period Januar-Jun 2007. godine iznose 11,90 mil.€. Obaveze Zavoda za zapošljavanje finansirane su iz doprinosa u iznosu od 2,97mil.€, ostalih prihoda 0,14 mil.€, taksi 1,43mil € i transfera iz budžeta Republike 3,76 mil.€. Ukupan nivo tekućih prihoda za 1,54mil.€ manji je od ostvarene potrošnje i nedostajuća sredstva finansirana su iz depozita 0,63 mil.€, donacija 0,09 mil. € i prihoda od privatizacije 0,47 mil €.

U ovom periodu planirani su prihodi od doprinosa u iznosu od 3,46 mil.€, ostali prihodi 0,25 mil.€ i transferi od budžeta Republike 3,29 mil.€. Ostvareni iznosi upoređeni sa planiranim pokazuju da za 6 mjeseci 2007. godine , tekući prihodi Zavoda za zapošljavanje ostvareni u iznosu većem od postavljenog planom za 4,44 %.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007Ostvarenje Jan-Jun 2007

% ostvarenja

Tekući prihodi 6.317.500,02 6.598.299,50 104,44

Doprinosi 3.465.000,00 2.977.406,47 85,93Doprinosi za osiguranje od nezaposlenosti 3.465.000,00 2.977.406,47 85,93

Takse 955.000,02 1.436.934,28 150,46

Ostale takse 955.000,02 1.436.934,28 150,46

Ostali prihodi 247.500,00 148.168,28 59,87

Prihodi od kapitala 220.000,02 108.895,52 49,50

Ostali prihodi 27.499,98 39.272,76 142,81Primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 1.650.000,00 2.035.790,47 123,38

Primici od otplate kredita datih drugim institucijama 1.650.000,00 2.035.790,47 123,38

Izdaci 11.852.500,02 11.902.041,95 100,42

Tekući izdaci 3.912.999,96 3.362.065,41 85,92Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 1.777.999,98 1.623.737,53 91,32

Neto zarade 970.500,00 936.908,09 96,54

Porez na zarade 267.000,00 185.295,23 69,40

Doprinosi na teret zaposlenog 267.000,00 255.728,57 95,78

Doprinosi na teret poslodavca 229.999,98 217.647,61 94,63

Opštinski prirez 43.500,00 28.158,03 64,73

Ostala lična primanja 384.000,00 392.928,15 102,33

Rashodi za materijal i usluge 1.462.999,98 1.196.992,46 81,82

Kamate 200.000,04 77.774,70 38,89

Tekuće održavanje 49.999,98 49.588,99 99,18

Renta 30.000,00 15.042,02 50,14

Ostali izdaci 7.999,98 6.001,56 75,02

Transferi za socijalnu zaštitu 1.830.000,00 3.133.690,35 171,24

Sredstva za tehnološke viškove 1.830.000,00 3.133.690,35 171,24

Transferi institucijama pojedinicima nevladinom i javnom sektoru 3.959.500,02 4.721.436,58 119,24

Transferi pojedincima 3.959.500,02 4.721.436,58 119,24

Kapitalni izdaci 800.000,04 40.455,61 5,06Pozajmice i krediti 1.350.000,00 644.394,00 47,73

Deficit -2.250.000,00 -1.540.762,45 68,48

Finansiranje 2.250.000,00 1.540.762,45 68,48

Domaće finansiranje 750.000,00 342.941,87 45,73

Otplata dugova -750.000,00 -342.941,87 45,73

Inostrano finansiranje 0,00 88.526,00 0,00

Donacije 0,00 88.526,00 0,00

Prihodi od privatizacije 3.000.000,00 474.628,70 15,82Transferi 3.285.000,00 3.762.980,00 114,55

Povećanje/smanjenje depozita -1.500.000,00 634.665,88 -42,31

Bil­ten Mi­ni­s­tar­s­tva fi­nans­i­ja Cr­ne Gor­e/apr­i­l-jun 2007.

��

5. LOKALNA SAMOUPRAVAKonsolidovani izdaci lokalne samouprave za prvih šest mjeseci 2007. godine iznose 68,28mil.€. Potrošnja je finansirana iz poreza u

iznosu od 27,59 mil.€, transfera 0,58 mil.€, taksi 7,55 mil.€, naknada 22,41 mil € i ostalih prihoda 5,71 mil.€. Konsolidovani bilans pokazuje deficit od 4,42 mil €.

U ovom periodu planirani su prihodi od poreza u iznosu od 29,2 mil.€, taksi 6,61 mil.€, naknada 22,62 mil.€ i ostalih prihoda 4,08 mil.€. Ostvareni iznosi upoređeni sa planiranim pokazuju da su, za 6 mjeseci 2007. godine, tekući prihodi u lokalnoj samoupravi ostvareni u iznosu nižem od postavljenog planom - 98,86 % od plana, dok su konsolidovani izdaci izvršeni sa 92,85 % u odnosu na plan.

OPIS PLAN Jan-Jun 2007 Ostvarenje Jan-Jun 2007 % ostvarenjaTekući prihodi 64.003.224,14 63.275.367,07 98,86

Porezi 29.201.434,47 27.599.479,93 94,51Porez na dohodak fizičkih lica 9.021.587,32 8.708.884,95 96,53Porez na imovinu 10.095.696,48 8.623.561,48 85,42Lokalni porezi 10.084.150,67 10.267.033,50 101,81

Takse 6.614.161,02 7.550.743,82 114,16Administrativne takse 913.590,13 1.004.509,28 109,95Boravišne takse 562.394,16 640.612,39 113,91Lokalne komunalne takse 5.138.176,73 5.905.622,15 114,94

Naknade 22.627.421,10 22.411.766,11 99,05Naknade za korišćenje dobara od opšteg interesa 1.523.235,93 1.396.538,80 91,68Naknade za korišćenje građevinskog zemljišta 4.207.380,24 4.442.079,75 105,58Naknada za izgradnju i održavanje lokalnih puteva 1.737.961,81 1.766.068,85 101,62Ostale naknade 15.158.843,12 14.807.078,71 97,68

Ostali prihodi 4.080.722,78 4.160.118,15 101,95Novčane kazne i oduzete imovinske koristi 140.436,77 157.116,06 111,88Prihodi koje organi ostvaruju vršenjem svoje djelatnosti 1.803.037,13 1.937.366,10 107,45Ostali prihodi 2.137.248,88 2.065.636,00 96,65

Primici od otplate kredita i sredstva prenesena iz prethodne godine 1.479.484,78 1.553.259,06 104,99Primici od otplate kredita datih drugim nivoima vlasti 1.479.484,78 1.553.259,06 104,99

Izdaci 73.540.743,33 68.282.512,26 92,85Tekući izdaci 27.126.846,38 25.234.210,60 93,02

Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca 12.400.804,68 11.736.781,92 94,65Neto zarade 6.906.853,20 6.579.288,62 95,26Porez na zarade 1.534.417,65 1.456.921,81 94,95Doprinosi na teret zaposlenog 2.015.564,44 1.875.871,86 93,07Doprinosi na teret poslodavca 1.738.526,58 1.632.582,40 93,91Opštinski prirez 205.442,81 192.117,23 93,51

Ostala lična primanja 2.399.667,07 2.237.784,77 93,25Rashodi za materijal i usluge 8.160.617,99 7.520.569,52 92,16Tekuće održavanje 2.612.355,60 2.379.471,19 91,09Kamate 250.078,22 233.439,45 93,35Renta 232.147,73 216.572,91 93,29Subvencije 320.784,33 274.124,79 85,45Ostali izdaci 750.390,75 635.466,04 84,68

Transferi za socijalnu zaštitu 150.452,90 155.422,50 103,30Prava iz oblasti socijalne zaštite 135.732,92 138.502,98 102,04Sredstva za tehnološke viškove 14.719,99 16.919,53 114,94

Transferi institucijama pojedinicima nevladinom i javnom sektoru 10.143.265,01 9.637.290,82 95,01Transferi javnim institucijama 2.729.613,29 2.579.359,35 94,50Transferi nevladinim organizacijama 1.857.839,46 1.822.452,04 98,10Transferi pojedincima 1.030.566,51 1.015.773,69 98,56Transferi opštinama 388.572,35 381.170,98 98,10Transferi javnim preduzecima 4.136.673,40 3.838.534,78 92,79

Kapitalni izdaci 32.877.764,11 30.241.339,63 91,98Pozajmice i krediti 647.768,35 619.190,33 95,59Rezerve 2.594.646,58 2.395.058,38 92,31

Deficit -8.328.863,59 -4.425.974,22 53,14Finansiranje 8.328.863,59 4.425.974,22 53,14

Domaće finansiranje -7.772.948,34 -13.055.056,50 167,96 Pozajmice i krediti iz domaćih izvora 1.686.303,26 2.606.003,10 154,54Otplata dugova 5.888.183,18 12.617.535,39 214,29

Otplata obaveza iz prethodnog periooda 3.571.068,42 3.043.524,22 85,23Inostrano finansiranje 1.893.045,95 487.153,04 25,73

Donacije 1.893.045,95 487.153,04 25,73Prihodi od privatizacije 18.273.512,11 17.189.726,13 94,07Transferi 1.208.655,59 581.170,98 48,08Povećanje/smanjenje depozita -4.064.746,13 -195.848,45 4,82

Stanko JEKNIć, Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i saradnju sa međunarodnim institucijama, Radomir ŽIVKOVIć, samostalni savjetnik, Vladislav KARADŽIć, samostalni savjetnik