Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce · Gospodarka o obiegu zamkniętym. 3 Gospodarka o obiegu zamkniętym. dr Marek Goleń, Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu

Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce

dr Marek Goleń, Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego 1

2 dr Marek Goleń, Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego

Gospodarka o obiegu zamkniętym

3

Gospodarka o obiegu zamkniętym


Cele długookresowe

„3.1 Krótki opis proponowanych działań Główne elementy wniosków w sprawie zmiany przepisów UE dotyczących odpadów: • ujednolicenie definicji; • zwiększenie do 65 % celu w zakresie przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia i

recyklingu do 2030 r.; • zwiększenie celów w zakresie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów

opakowaniowych oraz uproszczenie wyznaczonych celów; • stopniowe ograniczenie odsetka składowanych odpadów komunalnych do 10 % do 2030 r.; • większa harmonizacja i uproszczenie ram prawnych dotyczących produktów ubocznych oraz utraty

statusu odpadów; • nowe środki propagujące zapobieganie powstawaniu odpadów, w tym odpadów żywnościowych,

oraz ponowne użycie; • wprowadzenie minimalnych warunków działalności na potrzeby rozszerzonej odpowiedzialności

producenta; • wprowadzenie systemu wczesnego ostrzegania w celu monitorowania zgodności z celami w zakresie

recyklingu; • uproszczenie i optymalizacja obowiązków sprawozdawczych; • dostosowanie przepisów do art. 290 i 291 TFUE w sprawie aktów delegowanych i aktów

wykonawczych.”



Oficjalna struktura odpadów komunalnych w Polsce w 2015 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Ochrona Środowiska 2016, GUS 2017, s. 333-334.


Odpady komunalne w Polsce – stan obecny


Odpady komunalne w Polsce – perspektywa 2022/2025 r.

0 2500 5000 7500 10000 12500 15000

odpady komunalne ogółem wg GUS (2014 r.)

odpady komunalne ogółem wg WPGO 2016 (2014 r.)

odpady komunalne ogółem wg WPGO 2016 (prognoza 2022 r.)

odpady komunalne ogółem wg KPGO 2022 (prognoza 2025 r.)

łączna obecna wydajność IMBP wg WPGO 2016 (mech.+biol.)

łączna obecna wydajność IMBP wg WPGO 2016 (mech.)

30% odpadów komunalnych ogółem (średnia z prognoz WPGO20162022 r. i KPGO2022 2025 r.)

łączna obecna wydajność ITPOK wg WPGO 2016(spalarnie+cementownie)


Odpady komunalne w Polsce – perspektywa 2022/2025 r.

80,09%

11,62%

8,29%

odpady zmieszane

odpady selektywnie zbierane łącznie

odpady ulegające biodegradacji


Pole działania badanych zakładów MBP – odpady przetwarzane


Efekty działania badanych zakładów MBP – odpady zmieszane

0,10% 0,38% 0,00% 1,71% 3,40%

13,09%

25,79%

26,57%

4,90%

24,08%

metale

makulatura

tworzywa sztuczne

kabina wstępna (bez wyszczególnienia)

balast

frakcja ciężka

preRDF+frakcja lekka

stabilizat

kompost nie odpowiadający wymaganiom (nienadający się do wykorzystania)

ubytek masy


Efekty działania badanych zakładów MBP – odpady selektywnie zbierane

25,84%

11,40%

19,90%

1,92%

10,46%

30,49%

szkło

papier i tektura

tworzywa sztuczne

metale

odpady wielkogabarytowe

balast + preRDF


Efekty działania badanych zakładów MBP – odpady ulegające biodegradacji

45,57%

54,43%

kompostnieodpowiadającywymaganiom

ubytek masy


Efekty działania badanych zakładów MBP ogółem (z punktu widzenia wymogów GOZ)

9,21%

66,09%

24,71% surowce wtórne

odpady

ubytek masy

Unikać wytwarzania – ekoprojektowanie, przedłużanie użycia,

wtórne użycie, regeneracja

Minimalizacja strumienia odpadów

resztkowych do unieszkodliwiania


Odpady komunalne w warunkach dążenia do GOZ

Przygotowanie do recyklingu i recykling

Bioodpady

metanizacja,

nawozy organiczne

Odpady surowcowe

surowce wtórne


Struktura odpadów komunalnych u źródła (na terenach wiejskich)

Źródło: opracowanie własne na podstawie Strzelczyk M., Struktura i właściwości odpadów komunalnych z gospodarstw wiejskich w aspekcie możliwości ich przetwarzania i przepisów prawnych. „Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie” 36/2013, s. 44.

• Zakazanie wytwarzania odpadów zmieszanych podmiotom deklarującym segregację. W miejsce odpadów zmieszanych wprowadzić należy substytut – odpady resztkowe zdefiniowane przez kryterium negatywne (tzn. czego nie wolno do nich wrzucać). Do rozważenia wprowadzenie limitów w zakresie proporcji wagowych lub objętościowych odpadów resztkowych do sumy pozostałych selektywnie zbieranych.

• Odejście od odpowiedzialności zbiorowej i mierzenie efektów segregacji poszczególnych gospodarstw domowych w budynkach wielorodzinnych za pomocą osiedlowej infrastruktury zbierania odpadów komunalnych wyposażonych w zaawansowane narzędzia (miniPSZOKi lub inteligentne pojemniki wraz z identyfikacją worków).

• Rygorystyczne egzekwowanie wyższej opłaty w przypadku niewypełniania przez właścicieli nieruchomości zobowiązania do segregacji z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

• Wprowadzenie trzeciej najniższej stawki opłaty dla właścicieli nieruchomości stosujących przydomowe kompostowanie bioodpadów.

• Wprowadzenie fakultatywnego zbierania odpadów paleniskowych, które w warunkach polskich stanowią znaczący udział w strukturze wytwarzanych odpadów komunalnych (w zabudowie jednorodzinnej ok. 15,5%), a ich recykling możliwy jest wyłącznie pod warunkiem wysokiej czystości frakcji.

Wprowadzenie wysokiej

dyscypliny segregacji odpadów

komunalnych u źródła!!!


Proponowane kierunki zmian

18

Dziękuję za uwagę

dr Marek Goleń Katedra Ekonomiki i Finansów

Samorządu Terytorialnego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

członek Rady Programowej

Instytutu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym

współautor i redaktor naukowy pracy zbiorowej „Racjonalizacja gospodarki

odpadami komunalnymi w Polsce”

Documents

Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce · Gospodarka o obiegu zamkniętym. 3 Gospodarka o obiegu zamkniętym. dr Marek Goleń, Katedra Ekonomiki i Finansów Samorządu