RADYOTERAPAMAÇ VE TEMEL LKELER - DEUkisi.deu.edu.tr/fadime.akman/kaynak/ders/RT_amac_ve_ilke.pdftedavisi amacı ile uygulayan, radyoterapinin fizik ve biyolojik temellerini inceleyen,

Doç. Dr. Fadime Akman

RADYOTERAP� AMAÇVE TEMEL �LKELER�

DR. FAD�ME AKMANDEÜTF

RADYASYON ONKOLOJ�S� AD2005


Kanser tedavisi multidisiplineryakla�ım gerektirir:

• Cerrahi Onkolog• Radyasyon Onkolojisi• Medikal Onkoloji

– Patoloji– Radyodiagnostik– Di�er


Tedavi kararı:

– Tanı– Evreleme– De�erlendirme

• Hastaya ait faktörler• Tedaviye ait faktörler• Tümöre ait faktörler


Tedavi amacı:

– Küratif: En iyi fonksiyonla, sa�kalımıarttırmak

– Palyatif: Ya�am kalitesini arttırmak

– Profilaktik: Yayılım olasılı�ını ortadan kaldırmak


Tedavi:

– Yerel-bölgesel tedaviler: -Cerrahi-Radyoterapi

– Sistemik tedaviler:-Kemoterapi-Hormonoterapi-Biyolojik yanıt de�i�tiriciler -Gen tedavileri?...


Cerrahi– Tanı: Biopsi (punch, eksizyonel,

insizyonel, ince i�ne...)

– Küratif: Yerel ve bölgesel tümörün eradikasyonu

(Ba�-boyun, G�S, Beyin, Meme, Ürogenital ..tümörler)

– Geni�, en bloc, cerrahi çıkarım– Negatif cerrahi sınır olu�turmak– Fonksiyon korumak, rekonstrüksiyon


Cerrahi– Kurtarma:

-Yinelemeler (ba�-boyun, kolon...)

-Metastazlar: Soliter ve geçdönem olu�an akci�er, karaci�er metastazları(yumu�ak doku, kolon..)

– Palyatif: Ba�ırsak tıkanıklı�ı, kanama, açık yaralar...


Cerrahi ba�arısızlık– Tümör boyutu– Çevre doku mikroskopik yayılımları– Bölgesel lenf nodlarına yayılım– Sistemik yayılım

– Adjuvan kombine tedaviler!


Kombine tedaviler:

– Cerrahi+Radyoterapi• Büyük tümör boyutu• Cerrahi sınır devamlılı�ı• Bölgesel yayılım• Kapsül tutulumu

– Radyoterapi+kemoterapi• Ba�ımsız etki• Additif etki-supra additif etki

• Ardısıra (adjuvan/neoadjuvan)• E� zamanlı uygulama (konkomitan)


Radyasyon Onkolojisi

• Iyonizan ı�ınları tek ba�ına veya di�er tedavi yöntemleri ile birlikte kanserli hastaların ve bazı benign hastalıkların tedavisi amacı ile uygulayan, radyoterapinin fizik ve biyolojik temellerini inceleyen, bu konuda e�itim veren klinik bilim dalıdır.


Tarihçe

• 1895 X ı�ınları• 1898 Ra• 1903 Serviks üteri kanseri Ra ile tedavi• 1922 Paris uluslar arası Onkoloji kongresi

Coutard-Hautant larenks Ca RT ile tedavi

• 1934 Coutard; fraksiyonasyon..


Radyoterapi:Hedef hacimde homojen doz da�ılımı ile en

yüksek tümör öldürücü doz ve çevre dokuda minimal hasar olu�turacak planlama

-Günlük tedavi güvenilirli�i

-Planlanan sürede tedavinin tamamlanması


Radyoterapide basamaklar:

1-KL�N�K DE�ERLEND�RME2-TEDAV� KARARI3-HEDEF VOLÜM TESB�T�4-TEDAV� PLANLAMA5-S�MÜLASYON,

TEDAV� PLANININ KONTROLÜ6-TEDAV�7-PER�YOD�K DE�ERLEND�RME8-�ZLEM

KAYIT!!!


KL�N�K DE�ERLEND�RMETEDAV� KARARI

• Radyasyon Onkolo�u• Cerrahi Onkolog• Medikal Onkolog• Radyolog • Patolog• Di�er


HEDEF VOLÜM TESB�T�

• Tümör volümü• Kritik organlar• Hasta konturu

-Radyasyon Onkolo�u,

-Tekniker, -Radyasyon Fizikçisi (veya dozimetris)


TEDAV� PLANLAMAS�MÜLASYON, TEDAV� PLANININ KONTROLÜ

• Bilgisayarlı planlama• Koruma blokları, aksesuarlar, • Alternatif planlamaların

de�erlendirilmesi, • Tedavi planının seçilmesi• Doz hesabı

-Radyasyon Onkolo�u, -Tekniker, -Radyasyon fizikçisi


TEDAV�

• �lk set-up (tedavi)• Portal görüntüleme (port filmi)• Dozimetri konrolü (TLD)• Tedavinin süreklili�i

• Radyasyon Onkolo�u, Tedavi teknikeri, Radyasyon fizikçisi


�ZLEM-DE�ERLEND�RME

Tedavi sırasında:- yanıt - yan etki- destek tedavi

Tedavi sonrası-Yanıt-Geç yan etki-Yanıtın devamlılı�ı-Yeni tedaviler

Radyasyon onkolo�u, cerrah, medikal onkolog, radyolog, patolog.


Radyoterapi dozlarıEpitelyal tümörler:• Subklinik hastalık: 45-50 Gy (<106 hücre/mm3)

• Mikroskopik hastalık: 60-65 Gy (>106

hücre/mm3)

• Makroskopik hastalık: 60-80 GyLenfoproliferatif tümörler:• 10-50 GyMezenkimal tümörler:• 60-80 Gy


�YON�ZAN RADYASYON

• Elektromanyetik radyasyon:X ı�ınları ve gama ı�ınları

• Partiküler radyasyon:è, proton, α-partikülleri, nötron,negatif �-mesonlar, a�ır yüklü iyonlar (karbon,neon, argon, demir)


Radyoterapi uygulamaları• Eksternal Radyoterapi:1-Röntgen X ı�ını aygıtları:2-Radyoaktif kaynaklarla çalı�an teleterapi

aygıtları3-Tanecik hızlandırıcıları (elektron

hızlandırıcılar)• Brakiterapi


Eksternal Radyoterapi:

• Kobalt 60 (Co 60): 1.17 ve 1.33 MeV �Ba�-boyun, ekstremite gibi orta kalınlıktaki

yapıların ı�ınlanması• Lineer hızlandırıcılar: 4-25 MV X ı�ını ve 3-22

MeV arası elektron enerjisi üretirler,

-Elektron yüzeyel ı�ınlama, -Dü�ük enerjili X ı�ını ba�-boyun, ekstremite,-Yüksek enerji X ı�ını toraks, batın...


Brakiterapi

• �nterstisyel: Doku içi radyoaktif kaynak; meme, yumu�ak doku, prostat....

• �ntrakaviter: Jinekolojik kanserler• �ntralüminal: Bron�, özefagus içi• �ntravasküler: KardiyolojiEn sık kullanılan kaynaklar Ir 192, I 125Dü�ük /yüksek doz hız oranlarında kullanım

var

Documents

RADYOTERAPAMAÇ VE TEMEL LKELER - DEUkisi.deu.edu.tr/fadime.akman/kaynak/ders/RT_amac_ve_ilke.pdftedavisi amacı ile uygulayan, radyoterapinin fizik ve biyolojik temellerini inceleyen,