Raport o jakości wód rzeki Bug i jej dopływów w latach ...›ci... · Salwinia pływająca (Salvinia natans) w starorzeczu Bugu Fot. Paweł Bielak-Bielecki Zimorodek (Alcedo atthis)

Raport o jakości wód rzeki Bug i jej dopływów w latach 2005-2014

Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska w Lublinie

Wydział Monitoringu Środowiska Lublin 2015

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska w Lublinie

RAPORT O JAKOŚCI WÓD RZEKI

BUG I JEJ DOPŁYWÓW

W LATACH 2005-2014

WYDZIAŁ MONITORINGU ŚRODOWISKA

Lublin 2015

Opracowano przez zespół pracowników

Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie Pod kierunkiem Leszka Żelaznego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Lublinie Redakcja Arkadiusz Iwaniuk Autorzy: Paweł Bielak-Bielecki, Joanna Miazga, Krystyna Michna, Dorota Parcheta, Małgorzata Skwarek, Margaryta Sobocińska, Grzegorz Uliński Zdjęcia na okładce – Arkadiusz Iwaniuk Raport jest dostępny na stronie internetowej WIOŚ Lublin pod adresem www.wios.lublin.pl

http://www.wios.lublin.pl/

Spis treści

1. Wprowadzenie …………………………………………………………………………………. 5

Charakterystyka rzeki Bug ……………………………………………………. 5

Obszary chronione …………………………………………………………………. 9

2. Monitoring w zlewni rzeki Bug …………………………………………………………. 11

Podstawy prawne prowadzenia monitoringu …………………………. 11

Organizacja monitoringu ……………………………………………………….. 12

Ocena jakości wód w zlewni rzeki Bug ……………………………………. 14

Ocena stopnia eutrofizacji w zlewni rzeki Bug ………………………… 19

3. Presje i działania zapobiegawcze ………………………………………………………. 20

Charakterystyka gospodarki wodno-ściekowej

w zlewni rzeki Bug ………………………………………………………………… 20

Modernizacja oczyszczalni ścieków w Brześciu ……………………….. 24

Ocena wpływu zanieczyszczeń pochodzących z Ukrainy

i Białorusi na ilość ładunku odprowadzanego do Bałtyku ………… 26

Działania zapobiegawcze ……………………………………………………….. 27

4. Współpraca międzynarodowa …………………………………………………………... 27

Współpraca z Białorusią ………………………………………………………… 27

Współpraca z Ukrainą …………………………………………………………….. 31

5. Podsumowanie …………………………………………………………………………………. 34

________________________________Raport o jakości wód rzeki Bug i jej dopływów w latach 2005-2014

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie 5

1. Wprowadzenie

Charakterystyka rzeki Bug

Rzeka Bug jest czwartą, po

Wiśle, Odrze i Warcie, najdłuższą

rzeką Polski. Jej całkowita

długość wynosi 774 km (GUS

2014). W granicach terytorium

Polski, w tym jako rzeki

granicznej, jej długość wynosi

587 km (76%). Jedynie jej górny

odcinek płynie w całości przez

terytorium Ukrainy. Rzeka Bug fot. A. Iwaniuk

Źródła Bugu znajdują się na wysokości 311 m n.p.m. wsi Werchobuż w obwodzie

lwowskim (IUNC 2002). Przez terytorium Ukrainy płynie przez 185 km. Na odcinku

o długości 363 km, pomiędzy miejscowością Gołębie a Niemirowem, Bug stanowi

granice trzech państw: Polski, Ukrainy i Białorusi. Trójstyk graniczny znajduje się

w okolicy wsi Orchówek w gminie Włodawa. Polska dzieli Bug z Ukrainą na długości 185

km, a z Białorusią na długości 178 km (tabela 1).

Dolny odcinek Bugu, o długości 207 km od Niemirowa, znajduje się na terenie

Polski. Ujście Bugu znajduje się w strefie Zalewu Zegrzyńskiego, powstałego po

spiętrzeniu wód Narwi na stopniu w Dębe (75 m n.p.m.).

Tabela 1. Długość wspólnych granic Polski, Białorusi, Ukrainy 1,2

Województwo Granica Długość granic w podziale na

województwa

Długość granic

z Polską

Długość granicznego

odcinka Bugu

podkarpackie polsko-ukraińska

239 km 535 km -

lubelskie polsko-ukraińska

296 km 185 km

polsko-białoruska

168 km 418 km 178 km

podlaskie polsko-białoruska

250 km -

____________________ 1 Charakterystyka powiatów wchodzących w skład polsko-ukraińskiej strefy przygranicznej.

Urząd Statystyczny w Rzeszowie. (http://rzeszow.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/rzesz/ASSETS_charakteryst_pogran.pdf)

2 Ruch graniczny oraz przepływ towarów i usług na granicy polsko-białoruskiej w 2013. Urząd Statystyczny w Białymstoku, 2014. (http://bialystok.stat.gov.pl)



Pomimo, że rzeka Bug posiada większą długość i przepływ niż Narew, to jednak

Bug został uznany za lewobrzeżny dopływ Narwi. W roku 1963 mocą zarządzenia

Prezesa Rady Ministrów (M.P. z 1963 r. Nr 3, poz. 6) zmieniono nazwę odcinka od

połączenia obu rzek do ujścia na Narew.

Uchodzący do Wisły odcinek historycznie, jak i obecnie uznawany był za Narew.

Pod taką nazwą funkcjonował na Mapie Kwatermistrzostwa z początku XIX wieku,

a także na mapach wigowskich z okresu międzywojennego. Poza tym w latach 50.

funkcjonowała niepoprawna nazwa Bugonarew (lub Narwobug). Kryterium historyczne

stało się więc powodem zmiany nazwy rzeki.

Według podziału regionalnego Europy dorzecze Bugu znajduje się w obrębie

trzech prowincji: Wyżyn Ukraińskich, Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego i Niżu

Środkowoeuropejskiego (Kondracki 1998).

Bug wypływa z Wyżyny Podolskiej, po czym przepływa przez Kotlinę Pobuża

i Wyżynę Wołyńską. Wpływa na terytorium Polski przecinając mezoregiony Grzędę

Horodelską i Kotlinę Hrubieszowską. Zakole rzeki koło Horodła stanowi granicę dwóch

prowincji: Wyżyn Ukraińskich i Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego.

Środkowy bieg Bugu, od Horodła aż do ujścia Krzny, wchodzi w obręb dwóch

makroregionów: Polesia Wołyńskiego i Polesia Zachodniego. Odcinek Bugu poniżej

ujścia Krzny przepływa przez Nizinę Południowopolską, przecinając mezoregiony

Podlaskiego Przełomu Bugu i Doliny Dolnego Bugu. Rzeka kończy swój bieg w Zelewie

Zegrzyńskim, położonym we wschodniej części Kotliny Warszawskiej [Kondracki 1998,

IUCN].

Całkowita powierzchnia dorzecza Bugu wynosi 38 712 km2 z czego na Polską

część przypada blisko połowa (49,7%) jej powierzchni – 19 239 km2. Udział Bugu

w całkowitej powierzchni dorzecza Wisły (193 960 km2) wynosi 19 %. Poza tym warto

dodać, że Bug stanowi 52% powierzchni dorzecza Narwi (74527 km2) (GUS 2014).

Średnia wysokość dorzecza wynosi 183 m n.p.m., z czego większa część (ok. 3/4)

powierzchni znajduje się w przedziale wysokości 100–200 m n.p.m. (Mikulski 1963).

Przepływ Bugu wpływającego na terytorium Polski wynosi 47,7 m3/s. Na odcinku

granicznym, pomiędzy Kryłowem a Krzyczewem przepływ wacha się między 47,7 – 116

m3/s. W dolnym odcinku Bugu, od Frankopola do Wyszkowa przepływ wynosi od 141

do 172 m3/s (IUNC 2002, IMGW 2012).

Tabela 2. Przepływy w rzece Bug3,4

Rzeka Wodowskaz Przepływ minimalny

(NNQ)

Średni przepływ

(SSQ)

Przepływ maksymalny

(WWQ)

Państwo

Bug Kamianka

Buzka

0,46 13,2 222 Ukraina

Bug Sokal 3,15 28,4 - Ukraina

Bug Kryłów 12,3 47,7 230 Polska/Ukraina

Bug Strzyżów 11 50,7 218 Polska/Ukraina

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP19630030006



Bug Dorohusk 18,7 68,0 261 Polska/Ukraina

Bug Włodawa 22,9 73,6 264 Polska/Białoruś

Bug Krzyczew 35,5 116 371 Polska/Białoruś

Bug Frankopol 37,6 141 552 Polska

Bug Wyszków 52,6 172 729 Polska

Zmiany przepływów w Bugu, tak jak w innych rzekach, są uzależnione od

czynników klimatycznych (topniejący śnieg, opady deszczu). Największe przepływy

obserwuje się w okresie topnienia pokrywy śnieżnej, natomiast minimalne przepływy

najczęściej uwidaczniają się w lipcu, sierpniu i wrześniu.

Większość rzek w zlewni Bugu posiada niewielki przepływ. Jest to spowodowane

niskim zasilaniem atmosferycznym i małą powierzchnią ich zlewni. Spośród nich tylko

Pełtew, Huczwa, Muchawiec, Krzna, Leśna oraz Liwiec posiada przepływ większy niż

5 m3/s. (tabela 3). Pozostałe dopływy to niewielkie cieki nie przekraczające wielkości

przepływu rzędu 5 m3/s [IUCN 2002].

Tabela 3. Przepływy w dopływach rzeki Bug3,4

Rzeka Wodowskaz Przepływ minimalny

(NNQ)

Średni przepływ

(SSQ)

Przepływ maksymalny

(WWQ)

Państwo

Pełtew Busk - 8,12 - Ukraina

Rata Mieżereczje - 4,54 - Ukraina/Polska

Sołokija Czerwonohrad - 3,61 - Ukraina/Polska

Huczwa Gozdów 0,38 5,85 113 Polska

Ług Włodzimierz

Wołyński

- 3,61 - Ukraina

Uherka Ruda Opalin 0,19 2,13 17,6 Polska

Włodawka Okuninka 0,23 2,75 15,6 Polska

Muchawiec Brześć 1.95 25,1 269 Białoruś

Krzna Malowa Góra 1,34 12,6 106 Polska

Leśna Tiuchiniczi 1,66 11,1 166 Białoruś

Tocznia Hruszew 0,32 1,27 39,5 Polska

Nurzec Brańsk 0,24 4,89 93,2 Polska



Cetynia Zembrów 0,06 0,7 51,1 Polska

Brok Nowe

Kaczkowo

0,18 3,22 58,9 Polska

Liwiec Łochów 1,02 10,9 138 Polska

Rzeka Bug została sztucznie połączona z dorzeczem Dniepru za pomocą Kanału

Dniepr – Bug (dawniej: Kanał Królewski, Kanał Muchawiecki, Kanał Rzeczpospolitej).

W ten sposób zostały połączone dwa dawniej niezależne systemy rzeczne Wisły

i Dniepru. Wybudowany w 1848 roku kanał połączył rzekę Pinę będącą dopływem

Prypeci z uchodzącym do Bugu Muchawcem. Budowa kanału stworzyła drogę wodną

łącząca Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym, wykorzystywaną w żegludze śródlądowej.

W zlewni Bugu ważną rolę odgrywa również Kanał Wieprz–Krzna. Jest on

najdłuższym kanałem wybudowanym w Polsce. Jego długość wynosi 140 km i łączy

rzekę Wieprz w miejscowości Borowica z Krzną w Międzyrzeczu Podlaskim. Kanał ten

wraz z systemem zbiorników retencyjnych posiada głównie znaczenie melioracyjne,

regulując stosunki wodne na Polesiu Lubelskim. W przeciwieństwie do kanału Dniepr-

Bug jest nieżeglowny.

Pomimo, że sam Bug jest rzeką w niewielkim stopniu przekształconą pracami

hydrotechnicznymi, to w polskiej części jego zlewni łączna długość uregulowanych

cieków oraz kanałów wynosi około 2 000 km [IUCN 2002].

Konsekwencją zachowania naturalnego meandrującego charakteru rzeki oraz

nieprzekształconej doliny jest występowanie licznych jezior zakolowych, zwanych

inaczej starorzeczami. Powstają one w wyniku odcięcie od nurtu rzeki. Są to zbiorniki

o dużej dynamice, ulegające z jednej strony stopniowej sukcesji, a z drugiej szybkim

zmianom morfologicznym powstałych w trakcie dużych wezbrań Bugu. Warunki w nich

panujące są odmienne od tych panujących w rzekach.

Jeziora rzeczne posiadają duże znaczenie biocenotyczne. Zostały ujęte

w programie Natura 2000, jako siedliska chronione – 3150 Starorzecza i naturalne

eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion.

W dolinie Bugu występuje około 708 jezior rzecznych o powierzchni większej od

0,25 ha, W obrębie polskiej części doliny stwierdzono 451 starorzeczy, co stanowi

63,7 % ogólnej ich liczby [IUCN 2002].

__________________________ 3 IUCN 2002 - Andrzej Dombrowski, Zbigniew Głowacki, Wojciech Jakubowski, Ivan Kovalchuk,

Zdzisław Michalczyk, Michail Nikiforov, Wojciech Szwajgier, Krzysztof H. Wojciechowski (red.). Korytarz ekologiczny doliny Bugu. Stan - Zagrożenia – Ochrona. IUCN, 2002.

4 IMGW 2012 - Katalog przepływów i odpływów wód w wieloleciu 1971-2010 dla wybranych jednostek hydrologicznych do oceny zanieczyszczeń obszarowych i przeglądu warunków hydromorfologicznych”. IMGW, Warszawa.



Obszary chronione

Bug jest rzeką o wyjątkowych walorach przyrodniczych. Naturalne, meandrujące

koryto, a także nieznacznie przekształcona dolina rzeczna wyróżnia ją na tle innych rzek

Polski i Europy. Procesy fluwialne, takie jak erozja i akumulacja są głównym czynnikiem

kształtującym i różnicującym biocenozy doliny Bugu. Co istotne, naturalna dynamika

rzeki umożliwia zachowanie cennych przyrodniczo siedlisk, takich jak łęgi wierzbowo-

topolowe (Salici-Populetum), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), łąki

selernicowe (Cnidion dubii), które są zależne od regularnych wezbrań. Biocenozy takie

odcięte od wód rzeki ulegają stopniowej sukcesji, dlatego też rzadko spotyka się je w

dolinach rzek uregulowanych.

Zlewnia Bugu jest miejscem o dużym

bogactwie gatunkowym. Stwierdzono tu

występowanie ponad 1280 gatunków roślin

naczyniowych, 252 gatunków pająków, 690

gatunków motyli (Rhopalocera – 102

i Heterocera - 588), 44 gatunki ryb, 13

gatunków płazów, 7 gatunków gadów, 179

gatunków ptaków oraz 49 gatunków ssaków

(IUCN 2002).

Każde z państw leżących w zlewni

Bugu posiada swoje własne krajowe formy

ochrony przyrody. Nie mniej jednak, zasięg

unikatowych obszarów nie kończy się wraz z

granicą państwową. By móc skutecznie je chronić, a także zachować wyjątkowe

dziedzictwo kulturowe doliny Bugu został utworzony w 2012 roku Transgraniczny

Rezerwat Biosfery Polesie Zachodnie. Powstał on na pograniczu polsko-białorusko-

ukraińskim, w jego skład wchodzą trzy krajowe rezerwaty biosfery: Polesie Zachodnie w

Polsce, Polesie Nadbużańskie na Białorusi i Szacki Rezerwat Biosfery na Ukrainie.

Stosunkowo nową formą ochrony

przyrody w dolinie Bugu są obszary Natura

2000. Sieć tych obszarów funkcjonuje na

obszarze wszystkich krajów Unii Europejskiej i

ma znaczenie międzynarodowe. Polska

zobowiązała się do wyznaczenia na swoim

terytorium sieci Natura 2000 w Traktacie

ateńskim z 16 kwietnia 2003 r., stanowiącym

podstawę prawną przystąpienia Polski do Unii

Europejskiej. Przepisy unijne zostały

implementowane do prawa krajowego wraz z

wejściem w życie ustawy z dnia 16 kwietnia

2004 r. o ochronie przyrody i dały podstawę prawną do tworzenia sieci Natura 2000 na

terytorium Polski.

Salwinia pływająca (Salvinia natans) w

starorzeczu Bugu

Fot. Paweł Bielak-Bielecki

Zimorodek (Alcedo atthis) na brzegu

Bugu Fot. Paweł Bielak-Bielecki

https://pl.wikipedia.org/wiki/Traktat_ate%C5%84ski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Traktat_ate%C5%84ski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ustawa



Ze względu na liczne występowanie gatunków i siedlisk objętych programem

Natura 2000, a także znaczeniu doliny Bugu jako korytarza ekologicznego, w jego zlewni

utworzono 26 specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO) oraz 19 obszarów

specjalnej ochrony ptaków (OSO) (mapa 1).

Mapa 1. Obszary chronione w zlewni rzeki Bug (źródło: WIOŚ)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Specjalny_obszar_ochrony_siedlisk

https://pl.wikipedia.org/wiki/Obszar_specjalnej_ochrony_ptak%C3%B3w

https://pl.wikipedia.org/wiki/Obszar_specjalnej_ochrony_ptak%C3%B3w



2. Monitoring w zlewni rzeki Bug

Podstawy prawne

prowadzenia

monitoringu wód

Państwowy Monitoring

Środowiska (PMŚ) został

utworzony ustawą z dnia 20 lipca

1991 roku o Inspekcji Ochrony

Środowiska w celu zapewnienia

wiarygodnych informacji o stanie

środowiska. Zgodnie z art. 25 ust.

2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Rzeka Bug fot. A. Iwaniuk

- Prawo ochrony środowiska PMŚ stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu

środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji

o środowisku. Sposób prowadzenia badań i oceny stanu wód reguluje ustawa z dnia

18 lipca 2001 r. – Prawo wodne w rozdziale 6a.

W roku 2005 rozpoczął się proces implementacji Ramowej Dyrektywy Wodnej, która wprowadziła wiele zmian w dotychczasowym monitoringu. Najważniejsze z nich to:

planowanie monitoringu i ocena stanu wód odnosi się do jednolitych

części wód (jcw), a nie rzeki czy punktu pomiarowo- kontrolnego;

wprowadzenie nowych wskaźników jakości, głównie biologicznych,

stan wód określany jest jako stan ekologiczny i stan chemiczny, a nie klasa

jakości;

nowe rodzaje monitoringu (diagnostyczny, operacyjny, badawczy

i obszarów chronionych);

planowanie monitoringu w cyklach zgodnych z cyklami obowiązywania

planów gospodarowania wodami

Pierwszym okresem, w którym dostosowywano monitoring do wymagań

Ramowej Dyrektywy Wodnej były lata 2007-2009. W tym czasie wdrażano metody

badań nowych elementów biologicznych, wartości graniczne oraz sposób oceny. Lata

2010-2012 były pierwszą częścią I cyklu obowiązywania PGW (od 2010 do 2015 roku).

W tym okresie poprzez kolejne nowelizacje rozporządzeń wydanych na podstawie art.

38a i art. 155b Prawa wodnego wdrożony został monitoring ichtiofauny i elementów

hydromorfologicznych oraz uzupełniono warunki referencyjne dla wszystkich typów

rzek, co pozwoliło na dokonanie pełnej oceny stanu ekologicznego wód. Lata 2016-

2021 będą okresem obowiązywania kolejnego II cyklu PGW.



Organizacja monitoringu

W roku 2005 podstawą projektowania monitoringu wód było rozporządzenie5.

Zgodnie z tym rozporządzeniem monitoring rzeki Bug prowadzony był w ramach sieci:

monitoringu diagnostycznego – 13 ppk (w tym monitoringu substancji

niebezpiecznych – 1 ppk), monitoringu granicznego – 9 ppk, sieci Eurowaternet – 2 ppk.

Badania rzeki Bug prowadzone były w 13 punktach pomiarowo-kontrolnych:

Kryłów, Strzyżów, Zosin, Horodło, Dorohusk, Włodawa pow. NZPS, Włodawa - nasyp

kolejowy, Stawki, Sławatycze, Terespol most, Terespol tama, Krzyczew, Bubel Stary.

Obecnie monitoring wód powierzchniowych projektowany jest w odniesieniu do

jednolitych części wód (jcwp). Odcinek Bugu zlokalizowany na terenie województwa

lubelskiego obejmuje 11 jcwp. Monitoring realizowany jest na podstawie dwóch

rozporządzeń6,7. Zgodnie z zasadami rozporządzenia, monitoring rzeki Bug prowadzony

jest w 9 punktach pomiarowo-kontrolnych. W obecnej sieci są to punkty: Kryłów,

Zosin, Horodło, Dorohusk, Kuzawka, Kuzawka/Kukuryki, Krzyczew, Gnojno.

Program monitoringu prowadzony jest w następujących sieciach pomiarowych:

monitoring diagnostyczny: 8 ppk, realizacja raz na 6 lat,

monitoring operacyjny: 8 ppk, realizacja raz na 3 lata,

monitoring obszarów chronionych: (eutrofizacja ze źródeł komunalnych oraz

obszary Natura 2000): 8 ppk, realizacja raz na 6, bądź na 3 lata,

monitoring graniczny: 9 ppk, badania prowadzone co roku.

Tak zaprojektowana sieć zapewnia monitorowanie Bugu co roku we wszystkich 9 ppk..

W odniesieniu do całej zlewni Bugu WIOŚ ustanowił monitoring diagnostyczny

w 17 punktach pomiarowo-kontrolnych (ppk), monitoring operacyjny w 54 ppk na

jednolitych częściach wód zagrożonych nieosiągnięciem celów środowiskowych oraz

monitoring obszarów chronionych (obszary Natura 2000, obszary wrażliwe na

eutrofizację komunalną oraz obszary narażone na zanieczyszczenia związkami azotu

pochodzących ze źródeł rolniczych) w 54 ppk. Sieć pomiarową jcwp w zlewni Bugu

przedstawiono na mapie 2.

_______________________ 5 rozporządzenie MŚ z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284). 6 rozporządzenie MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258, poz. 1550); 7 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z dnia 16 grudnia 2013 r., poz. 1558).



Mapa 2. Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych w zlewni rzeki Bug (źródło: WIOŚ)



Ocena jakości wód w zlewni rzeki Bug

W 2005 r. monitoringiem w zlewni Bugu objęto 28 rzek w 64 punktach

badawczych. Oceny dokonano na podstawie rozporządzenia5. Ocena obejmowała 5 klas

czystości.

Wykres 1. Ocena stanu czystości rzek

w zlewni Bugu w roku 2005 (źródło: WIOŚ)

Nie stwierdzono wód w I i II

klasie jakości. Klasę III

odnotowano w 5 przekrojach

pomiarowych, klasę IV w 48,

a klasę V w 11 punktach.

Nowym wskaźnikiem

uwzględnionym wówczas

w ocenie był ogólny węgiel

organiczny. Elementy

biologiczne obejmowały

jedynie saprobowość

fitoplanktonu i peryfitonu,

chlorofil „a” i makrobezkręgowce bentosowe. W 12 ppk spośród 13 zlokalizowanych na

rzece Bug odnotowano IV klasę (wody niezadowalającej jakości). W ppk Bug – Bubel

Stary woda odpowiadała V klasie (wody złej jakości). Tak niską jakośći Bugu

determinowały niemal w każdym punkcie pomiarowym: ChZT – Cr, ChZT – Mn, OWO,

chlorofil „a”, miano coli oraz w nieco mniejszm stopniu fosforany i azot Kjeldahla.

Wykres 2. Ocena stanu czystości rzeki Bug

w roku 2005 (źródło: WIOŚ)

Ocena stanu wód

według obowiązujących zasad

sporządzana jest

kompleksowo z zachowaniem

zasady dziedziczenia

wyników dla okresu 3 lat.

Ostatni okres obejmuje lata

2010-2012. Oceny tej

dokonano na podstawie

rozporządzenia 4.

W wyniku przeprowadzonej

w ten sposób oceny jakości

Bugu, stwierdzono na odcinku od Kryłowa do Dorohuska słaby stan ekologiczny (IV

klasa), do Terespola stan umiarkowany (III klasa), po czym znowu pogorszenie stanu do

słabego. Należy jednak podkreślić, że o takiej jakości zdecydował niewielki odsetek

wskaźników (13%). Od lat obserwuje się w Bugu, w porównaniu do innych rzek

Lubelszczyzny, wyższą zawartość związków fosforu oraz azotu Kjeldahla.



Rys. Schemat przeprowadzenia oceny stanu wód z uwzględnieniem obszarów chronionych

Należy jednak podkreślić, że prawie 185 km górnego odcinka rzeki znajduje się

poza granicami Polski, następnie na 363 km odcinku rzeka stanowi naturalną granicę

między Polską, a Ukrainą i Białorusią. Bug jest znacznie obciążony już ze względu na

wielkość swojej zlewni a pierwszy ppk. Bug – Kryłów zamyka zlewnię cząstkową

o powierzchni 7 500 km2. Połowa zlewni znajduje się poza granicami Polski. Ponadto

podwyższone zwartości fosforanów są charakterystyczne dla rzek w całej zlewni,

którym towarzyszy również wysoka zawartość ogólnego węgla organicznego i barwa,

Jest to zjawisko charakterystyczne dla rzek o typie abiotycznym 23 i 24, które posiadają

dno o substracie organicznym, oraz dużą zawartość humianów co wynika z przepływu

przez tereny zatorfione.

Analizując parametry biologiczne – stan ekologiczny na ogół odpowiadał II klasie

(stan dobry). Jedynie IV klasę (stan słaby) osiągnął wskaźnik makrobezkręgowców

bentosowych. Pobór prób do tych oznaczeń jest niezwykle trudny i niebezpieczny przy

takim charakterze rzeki - niedostępne brzegi, grząskie dno, zmienna głębokość przy

jednoczesnym szybkim prądzie wody.

Lata 2013 - 2015 są II okresem 6 letniego cyklu Planów Gospodarowania

Wodami, w którym realizowany jest program monitoringu operacyjnego.

W roku 2014 badaniami objęto odcinek graniczny Bugu z z Ukrainą. Stan

ekologiczny elementów biologicznych oceniono na podstawie fitoplanktonu, jako

charakterystycznego wskaźnika dla dużych rzek nizinnychi sklasyfikowano na poziomie

II klasy (stan dobry). Stan ekologiczny wskaźników fizykochemicznych sklasyfikowano

poniżej dobrego ze względu na przekroczenia wartości granicznych fosforanów.

Na mapie 3 przedstawiono aktualną ocenę stanu wód w zlewni Bugu.



Mapa 3. Ocena stanu czystości rzek w zlewni Bugu (źródło: WIOŚ)

Ze względu na fakt ciągle zmieniających się zasad przeprowadzania oceny, jak

również długotrwający proces precyzowania wartości granicznych dla poszczególnych

elementów jakości wody, trudno jest dokonać jednoznacznych porównań ocen.

Na poniższych wykresach przedstawiono zmianę kluczowych wskaźników dla

jakości wód Bugu wyrażonych jako stężenie średnioroczne w latach 2005-2014.



Wykres 3. Stężenie średnioroczne zawiesiny ogólnej w rzece Bug w latach 2005-2014 (źródło: WIOŚ)

Wykres 4. Stężenie średnioroczne chemicznego zapotrzebowania tlenu ChZT-Cr w rzece Bug w latach

2005-2014 (źródło: WIOŚ)

Spośród najistotniejszych wskaźników fizykochemicznych badanych w rzece Bug

jak i rzekach w zlewni Bugu, przekraczających granicę stanu dobrego stanowi jedynie

jeden wskaźnik - ChZT-Cr, charakteryzujący zanieczyszczenia organiczne.

Przekroczenia wartości granicznej dla tego wskaźnika dotyczy głównie wód o typie

abiotycznym 23 i 24 (dominujących w zlewni Bugu), określonym jako potoki i rzeki na

obszarze będącym pod wpływem procesów torfotwórczych czyli o podłożu

organicznym. W związku z tym zawartość substancji organicznych w tego typu rzekach,

i w konsekwencji również w Bugu, jako odbiornika niesionych zanieczyszczeń, jest

podwyższona naturalnie.



Wykres 5. Stężenie średnioroczne pięciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT5) w

rzece Bug w latach 2005-2014 (źródło: WIOŚ)

Wykres 6. Stężenie średnioroczne azotu ogólnego w rzece Bug w latach 2005-2014 (źródło: WIOŚ)

Wykres 7. Stężenie średnioroczne fosforu ogólnego w rzece Bug w latach 2005-2014 (źródło: WIOŚ)



W wyniku podejmowanych działań jakość wód w zlewni Bugu, jak też samej

rzeki Bug, uległa na przestrzeni lat poprawie, pomimo wciąż niekorzystnej oceny

ogólnej, jaką jest zły stan wód. Niemniej jednak zły stan wód rzeki Bug oraz wód w

zlewni wynika z przekroczeń pojedynczych wskaźników, podczas gdy zdecydowana

większość wskaźników nie przekracza granicy dla II klasy jakości.

Ocena stopnia

eutrofizacji

w zlewni rzeki Bug

Na podstawie art. 47

ustawy Prawo wodne

„Wojewódzki inspektor ochrony

środowiska dokonuje, co 4 lata,

oceny stopnia eutrofizacji

śródlądowych wód

powierzchniowych, morskich wód

wewnętrznych i wód przybrzeżnych”. Rzeka Bug fot. A. Iwaniuk

Pierwszej oceny stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych za lata 2007-2009 WIOŚ

dokonał w roku 2010, następnie za lata 2008-2010 w roku 2011, natomiast ostatniej

oceny za lata 2010-2012 dokonano w roku 2013, w oparciu o zapisy rozporządzenia8.

W zlewni rzeki Bug wody w większości wykazują zagrożenie eutrofizacją.

Spośród 40 jcwp w zlewni, poddanych ocenie, 12 z nich uznano za wody niezagrożone

eutrofizacją, a 28 jcwp jako wody zagrożone eutrofizacją. Ich udział wynosi odpowiednio

30% i 70%.

Na podstawie ww. ocen Dyrektor RZGW wyznacza co 4 lata Obszary Szczególnie

Narażone (OSN) a WIOŚ prowadzi badania na wskazanych w nim jcwp, zgodnie

z programem dla obszarów chronionych narażonych na zanieczyszczenia ze źródeł

rolniczych (MORO).

W zlewni rzeki Bug ustanowiono 2 OSN ze względu na wody powierzchniowe

(Kanał Żmudzki i Uherka).

Ocena stopnia eutrofizacji wykorzystywana jest również na etapie planowania

programów dla punktów objętych monitoringiem operacyjnym (MO). Jeżeli wynik oceny

wskazuje za zagrożenie jcwp eutrofizacją oraz w zlewni występuje źródło presji

komunalnej, jednolitą część wód obejmuje się programem monitoringu dla obszarów

chronionych, zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych MOEU.

Następna ocena za lata 2013-2016 wykonana zostanie w roku 2017.

_____________________________ 8 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji

stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji

priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545)



3. Presje i działania zapobiegawcze

Charakterystyka gospodarki wodno-ściekowej

w zlewni rzeki Bug

Na terenie zlewni rzeki Bug, po stronie polskiej, w 2014 r. zamieszkiwało

533 584 mieszkańców i od 2005 liczba ta zwiększyła się o ok 10 tys. osób. Liczba

ludności obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków w omawianym okresie

utrzymywała się na podobnym poziomie – ok. 290 tys.

Tabela 4. Infrastruktura wodno-kanalizacyjna na obszarze zlewni Bug (źródło: WIOŚ)

2005 2014

Długość sieci wodociągowej (w km) 3 820 5 652,01

Długość sieci kanalizacji sanitarnej (w km) 1 016 1 605,18

W zlewni rzeki Bug w

2014 r. funkcjonowało 88

podmiotów odprowadzających

ścieki do środowiska, w tym 75

komunalnych i 13

przemysłowych.

W porównaniu z 2005 r. liczba

podmiotów zmniejszyła się o 2.

Wyżej wymienione podmioty

eksploatowały 133 oczyszczalnie

ścieków o łącznej

przepustowości 90 358 m3/d.

BWiK "WOD-KAN" Sp. z o.o W Białej Podlaskiej

fot. Archiwum WIOŚ

Tabela 5. Ilość i rodzaj oczyszczalni oraz ich przepustowość w latach 2005 i 2014 w zlewni rzeki Bug

(źródło: WIOŚ)

2005 2014

Liczba i rodzaj oczyszczalni ścieków ogółem/ przepustowość (w m3/d), z tego:

121/115 057 133/90 358

- komunalnych/przepustowość 105/82 791 120/74 585

a) mechaniczno – biologiczne/ przepustowość 104/82 741 120/74 585

b) mechaniczne/przepustowość 1/50 0/0

- przemysłowych/przepustowość 16/32 266 13/15 773 a) mechaniczno – biologiczne/przepustowość 14/29 563 12/15 734

b) mechaniczne/przepustowość 2/ 2 703 1/39



Tabela 6. Ilość odprowadzanych ścieków oraz ładunków zanieczyszczeń z powyższych oczyszczalni

(źródło: WIOŚ)

2005 2014

Ilość ścieków odprowadzonych ogółem (m3/rok), w tym z podmiotów:

15 461 653 16 974 137

- komunalnych 13 980 967 15 913 417

- przemysłowych 1 480 686 1 060 720

Ilość ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych ogółem (w kg/rok)

wg. BZT5 237 071 114 018

CHZT 934596 768 258 zawiesina ogólna 344 699 229 499

azot ogólny* 160012 134 772

fosfor ogólny* 20 001 9 997

* Wielkość ładunku podano z oczyszczalni zobowiązanych pozwoleniem wodnoprawnym do wykonywania badań zawartości azotu ogólnego i fosforu ogólnego

Wykres 8. Ładunki zanieczyszczeń odprowadzane do zlewni

rzeki Bug w latach 2005 i 2014

Największy ładunek

zanieczyszczeń do wód

zlewni Bugu wprowadzały

następujące zakłady:

Miejskie

Przedsiębiorstwo

Gospodarki

Komunalnej

Sp. z o.o. w Chełmie;

Bialskie Wodociągi

i Kanalizacja "WOD-

KAN" Spółka z o.o.,

w Białej Podlaskiej;

Przedsiębiorstwo Usług i Inżynierii Komunalnej Spółka z o.o. w Łukowie;

Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. we Włodawie;

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o.

w Tomaszowie Lubelskim;

Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o.

w Hrubieszowie;

REAL S.A. Siedlce - Zakład Produkcji Koncentratów w Nieledwi;

Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Międzyrzecu Podlaskim;

Zakład Mleczarski Sp. z o.o. w Łaszczowie;

"SEDAR" S.A. w Międzyrzecu Podlaskim;

Uren Coldstores Sp. z o.o. w Łaszczowie;



Oczyszczalnia „ Bieławin” w Chełmie fot. Archiwum WIOŚ

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że o jakości wód zlewni rzeki Bug decydują

nie tylko punktowe zrzuty ścieków (z oczyszczalni) ale również szereg innych czynników typu zanieczyszczenia obszarowe, a szczególnie spływy powierzchniowe z terenów użytkowanych rolniczo oraz spływy wód opadowych z jezdni, placów i innych terenów utwardzonych.

Na terenie zlewni rzeki Bug funkcjonuje 41 gospodarstw prowadzących hodowlę trzody chlewnej oraz drobiu, w tym 9 ferm posiadających pozwolenia zintegrowane.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie prowadził kontrole przestrzegania wymogów ochrony środowiska przez podmioty zlokalizowane na terenie zlewni.

Ilość przeprowadzonych kontroli oraz podjęte działania pokontrolne, w tym wysokość wymierzonych kar za naruszanie warunków wprowadzanie ścieków do środowiska prezentuje tabela poniżej. Tabela 7. Ilość przeprowadzonych kontroli oraz podjęte działania pokontrolne, w tym wysokość wymierzonych kar za naruszanie warunków wprowadzanie ścieków do środowiska (źródło: WIOŚ)

2005 2012 2014

Liczba przeprowadzonych kontroli dotyczących ochrony zlewni rzeki Bug

84 172 195

Liczba wydanych zarządzeń pokontrolnych 23 29 15

Liczba wymierzonych kar 14 8 3

- liczba ukaranych podmiotów/zakładów 13 7 3

- wysokość nałożonych kar [tys. zł] 1387,1 28,496 14,405

- wysokość wpłaconych kar [tys. zł] 10,1 9,432 0,910

- wysokość kar odroczonych [tys. zł] 1417,4 19,064 13,495

W latach 2005 - 2014 wybudowano 28 oczyszczalni, w tym 2 oczyszczalnie

przemysłowe, natomiast zmodernizowano 16 oczyszczalni komunalnych (tabela 8).



Tabela 8. Ilość wybudowanych i zmodernizowanych oczyszczalni ścieków w latach 2005-2014 w zlewni rzeki Bug (źródło: WIOŚ)

Nowe oczyszczalnie 1 Gmina Tuczna

2 Gmina Kąkolewnica

3 Gmina Zalesie

4 Gmina Piszczac – oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest w Dąbrowicy Małej

5 Gmina Hańsk gminna oczyszczalnia ścieków w Dubecznie 6 Lubelski Zarząd Przejść Granicznych w Chełmie Oddział Zamiejscowy Zamość Zespół w

Hrebennem - oczyszczalnia Hrebenne

7 Gmina Mircze - oczyszczalnia Wiszniów

8 Gmina Jarczów

9 Gmina Łaszczów - oczyszczalnia Dobużek (KPOŚK)

10 Gmina Rachanie - oczyszczalnia Michalów Kolonia

11 Gmina Mircze (KPOŚK)

12 Gmina Bełżec - oczyszczalnia Bełżec

13 Gmina Łaszczów - oczyszczalnia Nadolce

14 Gmina Łaszczów oczyszczalnia Ratyczów

15 Gmina Jarczów oczyszczalnia Plebanka

16 Gmina Lubycza Królewska - oczyszczalnia Dyniska Nowe

17 Gmina Lubycza Królewska - oczyszczalnia Nowosiółki Kardynalskie

18 Gminny Zakład Usług Komunalnych Hrubieszów z/s w Świerszczowie - oczyszczalnia Husynne

19 Gminny Zakład Usług Komunalnych Hrubieszów z/s w Świerszczowie - oczyszczalnia Dziekanów

20 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. Tomaszów Lubelski - oczyszczalnia Tomaszów Lubelski

21 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. Hrubieszów - oczyszczalnia Hrubieszów

22 Gminny Zakład Usług Komunalnych Dołhobyczów - oczyszczalnia Chłopiatyn

23 Zakład Usług Komunalnych Ulhówek - oczyszczalnia Szczepiatyn

24 Gmina Łaszczów - oczyszczalnia Pukarzów

25 Gmina Krynice - oczyszczalnia Dzierążnia

26 Spółdzielnia Mieszkaniowa Sahryń - oczyszczalnia Sahryń

27 P.P.H.U."KAROL" Ewa Brodawka Zakład Przetwórstwa Mięsnego w Międzyrzecu Podlaskim 28 SCO-PAK Fabryka Papieru w Orchówku

Oczyszczalnie zmodernizowane 1 Przedsiębiorstwo Usługowo Wytwórcze w Woli Uhruskiej (KPOŚK)

2 Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjne w Dubience

3 Gmina Rejowiec oczyszczalnia w Zawadówce

4 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Hrubieszowie (KPOŚK)

5 Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Tyszowcach (KPOŚK) 6 SÜDZUCKER Polska S.A. „Cukrownia Strzyżów” w Strzyżowie (KPOŚK)

7 Gmina Kodeń

8 Gmina Piszczac

9 Gmina Janów Podlaski (KPOŚK)

10 Gmina Wisznice (KPOŚK) 11 Gmina Konstantynów (KPOŚK)

12 „EKO-BUG" Sp. z o.o., Kobylany – oczyszczalnia w Koroszczynie (KPOŚK)

13 Gmina Łomazy

14 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. we Włodawie

15 Gmina Sawin – oczyszczalnia w Sawinie

16 Dom Pomocy Społecznej „SENIOR” w Różankce



Nowo wybudowane i zmodernizowane oczyszczalnie są głównie „małymi”

obiektami i stanowią 19,55% ogółu funkcjonujących oczyszczalni na omawianym

obszarze. Nie modernizowano natomiast oczyszczalni odprowadzających ścieki

z większych aglomeracji miejskich np. Biała Podlaska, Łuków, Międzyrzec Podlaski.

Zrzuty ścieków z tych aglomeracji stanowią istotny ładunek zanieczyszczeń

odprowadzanych punktowo do wód zlewni.

Łączna ilość ścieków odprowadzanych do wód zlewni rzeki Bug wynosi

16974137 m3 (łącznie komunalnych i przemysłowych), natomiast z nowo

wybudowanych i zmodernizowanych oczyszczalni odprowadzanych jest 2032403,2 m3,

co stanowi 11,97% wszystkich ścieków odprowadzanych do wód zlewni Bugu.

Przyjmując, że średni przepływ wód w Bugu w województwie lubelskim wynosi ok 90

m3/s, to ilość odprowadzanych ścieków z oczyszczalni zlokalizowanych w zlewni

stanowi około 0,6%, natomiast ilość ścieków z 26 oczyszczalni nowo wybudowanych

i zmodernizowanych wynosi 0,07 % w stosunku do przepływu wód w Bugu.

Modernizacje oczyszczalni wiązały się również ze zwiększeniem ich

przepustowości, w związku z prowadzeniem budowy sieci kanalizacyjnej.

W 5 przypadkach stwierdzono zwiększenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego

w ściekach do odbiorników.

Modernizacja oczyszczalni ścieków w Brześciu

Największą inwestycją w

zakresie modernizacji

oczyszczalni w białoruskiej

części Bugu była modernizacja

oczyszczalni ścieków w Brześciu,

pn. „Modernizacja wtórnych

osadników na brzeskiej

oczyszczalni ścieków”,

dofinansowana przez stronę

polską z NFOŚiGW.

Przedsięwzięcie to było bardzo

ważne z punktu widzenia

bezpieczeństwa ekologicznego

Polski, w związku Oczyszczalnia ścieków w Brześciu fot. Archiwum WIOŚ

z dużym nagromadzeniem osadów w lagunach osadowych pochodzących z oczyszczalni,

położonych na terenie zalewowym. W przypadku powodzi nieodwodnione

i nieustabilizowane osady mogłyby się przedostać się do Bugu, który jest jednym ze

źródeł wody pitnej dla aglomeracji warszawskiej (Wodociąg Północny w Wieliszewie).

Działania te wpisują się w realizację jednego z zadań IOŚ w zakresie przeciwdziałania

potencjalnym zanieczyszczeniom (zagrożeniom środowiska).



Prace modernizacyjne w oczyszczalni w Brześciu trwały od 21 listopada 2011 r.

do 9 grudnia 2014 r. i obejmowały następujące działania:

• uporządkowania problemu gospodarki osadowej i likwidację lagun

osadowych,

• sfinansowania budowy dwóch osadników wtórnych oraz komory osadu

czynnego,

z pełnym wyposażeniem, urządzeniami do napowietrzania i aparaturą kontrolno -

pomiarową.

Po modernizacji oczyszczalni ścieków w Brześciu (I etapu) kontrole realizacji

przedsięwzięcia przeprowadzali pracownicy NFOŚiGW w Warszawie (ostatnia kontrola:

9 grudnia 2014 r.). Jak wynika z uzyskanych informacji nie został wtedy osiągnięty efekt

ekologiczny określony w umowie z NFOŚiGW w zakresie stężeń BZT5 i zawiesiny

ogólnej w ściekach oczyszczonych.

Należy tu dodać, że przyjęte parametry zostały bardzo wyostrzone biorąc pod

uwagę, że nie wykonano pełnej modernizacji obiektów oczyszczalni, a czas wymagany

na odtworzenie się flory bakteryjnej w komorach napowietrzania nie był wystarczający.

Efekt ekologiczny, pomimo niedotrzymania w/w parametrów, oceniono na

zadawalający stronę polską, gdyż pozwala na bezpieczną pracę urządzeń do

odwadniania osadów. W skrajnym przypadku, awaria osadników wtórnych mogłaby

spowodować odpływ ścieków z zanieczyszczonym osadem, co w konsekwencji mogłoby

spowodować bardzo

poważne skutki.

Jeszcze raz należy

podkreślić, że

w omawianym przypadku

głównym celem było

zlikwidowanie zagrożenia

w postaci nagromadzenia

niebezpiecznych osadów,

a poprawa złego stanu wód

rzeki Bug stanowiła

dodatkowy efekt podjętych

działań.

Tablica informująca o finansowaniu modernizacji

oczyszczalni ścieków w Brześciu fot. Archiwum WIOŚ

Według WIOŚ w Lublinie osiągnięcie zakładanych wartości parametrów

oczyszczonych ścieków będzie możliwe dopiero po zrealizowaniu dalszych prac

modernizacyjnych, które są przewidziane w najbliższym czasie. Z tego powodu

NFOŚiGW w Warszawie wydłużył termin na osiągniecie pełnego efektu ekologicznego

do 15 grudnia 2015 roku, a na dostarczenie pełnej dokumentacji

z wynikami badań do 31 grudnia 2015 r. Wydłużenie w/w okresu pozwoli na

skontrolowanie wartości stężeń zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych przy pracy

oczyszczalni w różnych porach roku (przy różnych temperaturach zewnętrznych).

Terminy dodatkowych poborów ustalono na 31 lipca 2015 r. i 31 października 2015 r.



Nie mniej jednak udało się już uzyskać wymaganą redukcję azotu ogólnego

i fosforu ogólnego. Poziom udziału zanieczyszczeń pochodzących z oczyszczalni

w Brześciu w punkcie pomiarowo-kontrolnym Bug-Krzyczew, spadł w przypadku azotu

ogólnego odpowiednio z 17 do 12 %, a w przypadku fosforu ogólnego z 53 do 24 %.

Punkt pomiarowo-kontrolny Bug-Krzyczew jest zlokalizowany poniżej ujścia rzek

Muchawiec, Krzna oraz oczyszczalni ścieków w Brześciu.

Tabela 9. Procentowy udział źródeł zanieczyszczeń w ppk Bug – Krzyczew w roku 2011 i 2014 (źródło: WIOŚ)

Punkt pomiarowo-

kontrolny:

Wylot z oczyszczalni ścieków w Brześciu

Ujście rzeki Muchawiec*

Krzna - Neple (ujście)

Bug - Krzyczew

Ładunek % Ładunek % Ładunek % Ładunek %

ROK 2011

Zawiesina ogólna (ton/rok)

655,7 1 8950,7 19 1686,6 3 48321 100

BZT5 (ton/rok)

772,6 8 2051,5 21 915,6 9 9883,8 100

Azot ogólny (ton/rok)

1725,4 17 2011,9 19 1349,3 13 10323,1 100

Fosfor ogólny (ton/tok)

333,6 53 - - 69,4 11 626 100

ROK 2014 Zawiesina ogólna (ton/rok)

958,6 1 8554,6 10 5830,8 7 83280,5 100

BZT5 (ton/rok)

1111,9 9 1449,5 12 837,3 7 12080,2 100

Azot ogólny (ton/rok)

1495,4 12 1914,5 15 1192,7 10 12519,5**

100

Fosfor ogólny (ton/tok)

218,6 24 95,1 11 89,1 10 896,9 100

* Do obliczenia ładunków zanieczyszczeń dla rzeki Muchawiec posłużono się danymi z lat 2010 i 2013 . **W przypadku azotu ogólnego wykorzystano najbardziej aktualny wynik z roku 2012 dla punktu pomiarowo-kontrolnego Bug-Krzyczew.

Ocena wpływu zanieczyszczeń pochodzących z Ukrainy

i Białorusi na ilość ładunku odprowadzanego do Bałtyku

W 2012 roku ładunki azotu ogólnego i fosforu ogólnego pochodzących

z ukraińskiej części Bugu oraz białoruskich rzek Muchawca i Leśnej stanowiły

odpowiednio 47% i 50% transgranicznych zanieczyszczeń dostarczanych do wód na

obszarze polskiej zlewni Bałtyku.

Z ukraińskiej części Bugu do wód granicznych z Polską wpłynął ładunek

w wysokości: azot (N): 7070,06 t/rok oraz fosfor (P): 481,37 t/rok. Białoruś dostarczyła



do zlewni Bugu łącznie N: 2812,57 t/rok i P: 142,43 t/rok (Muchawiec - N: 1935,35

t/rok i P: 96,57 t/rok; Leśna - N: 877,22 t/rok i P: 45, 86 t/rok).

Analiza wpływu ładunków transgranicznych biogenów pochodzących z rzek

Ukrainy i Białorusi wykazała, że stanowiły one tylko 4,69 % i 4,09 % biogenów

odprowadzonych do wód na polskim obszarze zlewni Bałtyku. Wielkość ta ulega

w rzeczywistości zmniejszeniu o ok. 30% na skutek biodepozycji.

Działania zapobiegawcze

Celowe jest kontynuowanie budowy i modernizacji oczyszczalni z zamiarem ujęcia

w systemy kanalizacyjne wszystkich wytwarzanych ścieków na tym obszarze

i skierowanie ich do oczyszczenia. Takie działanie poprawia stan środowiska lokalnego

przez wyeliminowanie niekontrolowanych zrzutów ścieków bezpośrednio do wód lub

do ziemi.

4. Współpraca międzynarodowa

Współpraca z Białorusią

Przygraniczne położenia

województwa lubelskiego oraz

umiejscowienie polsko-

białoruskiej granicy na rzece

Bug stwarzało konieczność

nawiązanie lokalnej

współpracy pomiędzy

służbami ochrony środowiska

sąsiadujących krajów. Według

informacji posiadanej przez

tut. Inspektorat, początki

współpracy sięgają połowy lat

70-tych XX wieku. Współpraca

ta polega przede wszystkim na

wymianie informacji o stanie Podpisanie protokołu ze spotkania fot. Archiwum WIOŚ

środowiska, pozyskiwaniu danych, zdobywaniu doświadczeń jak również na rozwijaniu

i doskonaleniu systemu wzajemnego powiadamiania w przypadku wystąpienia awarii

lub nadzwyczajnego zanieczyszczenia wód granicznych.

Dodatkową podstawą kontynuowania i rozwoju współpracy stanowią

rekomendacje (niewiążące ustalenia o charakterze zaleceń) zawarte w protokołach

z posiedzeń Polsko-Białoruskiej Podkomisji ds. Współpracy Przygranicznej, działającej

w ramach Polsko-Białoruskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Transgranicznej

(zwanej dalej Polsko-Białoruską Podkomisją lub Podkomisją). Podkomisja ta utworzona



została w oparciu o zapisy zawarte w protokole z IV posiedzenia Polsko-Białoruskiej

Międzyrządowej Komisji Koordynacyjnej ds. Współpracy Transgranicznej,

sporządzonym 27 marca 2001 r. w Rajgrodzie. Podkomisja działa w oparciu o statut

oraz regulamin i w swoich działaniach ukierunkowana jest na pogłębianie współpracy

w celu zapobiegania i likwidacji katastrof, klęsk żywiołowych i innych nadzwyczajnych

sytuacji w przygranicznych rejonach obu państw. Prace polskiej części Podkomisji

koordynuje, jako jej przewodniczący, Wojewoda Podlaski. Zgodnie z zapisem zawartym

w Regulaminie Podkomisji jej skład tworzą przedstawiciele administracji rządowej,

samorządowej oraz instytucji i organizacji funkcjonujących w strefie przygranicznej,

m. in. Lubelski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska.

W latach 2005-2014

Wojewódzki Inspektorat

Ochrony Środowiska w

Lublinie brał czynny udział w

pracach Podkomisji.

Współpraca ta obejmowała

dziedzinę ochrony środowiska

w zakresie działań statusowych

i kompetencji Inspekcji

Ochrony Środowiska i polegała

na bieżącym uzgadnianiu,

opiniowaniu oraz wdrażaniu

zaleceń ww. Podkomisji.

Podczas posiedzeń, w zakresie

współpracy w dziedzinie Wizyta studyjna w oczyszczalni w Brześciu fot. Archiwum WIOŚ

ochrony środowiska, omawiano m.in.:

przebieg współpracy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska

w Lublinie z Brzeskiem Obwodowym Komitetem ds. Zasobów Naturalnych

i Ochrony Środowiska w Brześciu,

zasady oraz wyniki klasyfikacji wód rzeki Bug i jej głównych dopływów,

przebieg prac związanych z modernizacją miejskiej oczyszczalni ścieków

w Brześciu, budową elektrowni jądrowej na terenie Republiki Białorusi oraz

prowadzonych pracach melioracyjnych,

wejście w życie Porozumienia z dnia 12.09.2009 r. między Rządem Republiki

Białorusi a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej o współpracy w dziedzinie ochrony

środowiska w kontekście wpływu tego aktu na prace Podkomisji,

rozszerzenie współpracy obu stron na główne dopływy rzeki Bug leżące po

stronie polskiej i białoruskiej,

konieczność podpisania protokołu technicznego określającego zakres

dwustronnej współpracy oraz ujmującego wspólne kryteria oceny jakości wód

powierzchniowych,

konieczność przeprowadzenia analizy porównawczej normatywów

Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Białorusi w zakresie ocen stanu

ekosystemów wodnych,



główne problemy związane z realizacją współpracy ze służbami Republiki

Białorusi w zakresie ochrony środowiska (m.in. brak szczegółowych unormowań

prawnych w tym zakresie).

Prace w ramach podkomisji pozwalają określić kierunki i działania w zakresie

ochrony środowiska obu krajów.

W latach 2005-2014 WIOŚ w Lublinie wdrażał rekomendacje ww. Podkomisji

w ramach współpracy ze bliźniaczymi służbami funkcjonującymi na terytorium

Republiki Białorusi: Brzeskim Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony

Środowiska (BOKZNiOŚ) oraz od 2013 r. z Brzeskim Obwodowym Laboratorium

Analitycznym Państwowego Urzędu „Rządowe Centrum Kontroli Analitycznej

w zakresie ochrony środowiska naturalnego”. Współpraca polega przede wszystkim na

wymianie informacji o stanie środowiska, pozyskiwaniu danych, zdobywaniu

doświadczeń jak również na rozwijaniu i doskonaleniu systemu wzajemnego

powiadamiania w przypadku wystąpienia awarii lub nadzwyczajnego zanieczyszczenia

wód granicznych. Cele te realizowane były m.in. poprzez spotkania robocze obu stron.

Ogółem na przestrzeni lat 2005-2014 odbyło się 20 takich spotkań roboczych. Zgodnie z

przyjętym założeniem spotkania odbywały się dwa razy w roku, jeden raz po stronie

białoruskiej i jeden raz po stronie polskiej.

Podczas ww. spotkań dokonywano, w ramach porównań międzylaboratoryjnych,

wspólnych poborów wód rzeki Bug na odcinku granicznym oraz:

uzgadniano i przedstawiano założenia realizacji monitoringu wód rzeki Bug oraz

jej głównych dopływów w poszczególnych latach,

prezentowano i omawiano wyniki badań wód rzeki Bug wykonanych podczas

wspólnych poborów obu służb,

prezentowano i omawiano wyniki badań odcinka granicznego wód rzeki Bug oraz

jej głównych dopływów

wykonywanych w ramach

prac własnych,

omawiano zasady, normy

oraz wyniki oceny jakości

wód rzeki Bug na

podstawie badań

realizowanych przez WIOŚ

w Lublinie,

uaktualniano alarmowe

numery telefonów służb w

ramach wymiany

informacji związanych

z wystąpieniem poważnych Wspólny pobór prób w Orchówku fot. Archiwum WIOŚ

awarii o zasięgu transgranicznym, omawiano zasady realizacji Porozumienia

miedzy Rządem Republiki Białorusi a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej

w ramach współpracy w dziedzinie ochrony środowiska przez WIOŚ w Lublinie

i BOKds.ZNiOŚ w Brześciu,



omawiano i uzgodniono treść protokołu technicznego o stanie wód

powierzchniowych na odcinku transgranicznym pomiędzy Brzeskim

Obwodowym Komitetem Zasobów Naturalnych i Ochrony Środowiska oraz

Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Lublinie. Protokół

podpisany w grudniu 2012 r. określa zasady współpracy w zakresie wspólnego

monitoringu oraz wymiany informacji o stanie wód rzeki Bug i jej głównych

dopływów, wymiany informacji związanych z nadzwyczajnymi sytuacjami

ekologicznymi, zakres badań, wielkości charakterystyczne oraz progowe

wskaźników fizykochemicznych dla wód powierzchniowych rzeki Bug i jej

głównych dopływów,

omawiano przebieg prac modernizacyjnych na oczyszczalni miejskiej w Brześciu

oraz na poletkach osadowych na których gromadzony był osad ściekowy. Strona

białoruska przekazywała podczas spotkań roboczych pisemnie informacje na

temat przebiegu prac,

dokonano wizji lokalnej obiektów mogących mieć wpływ na stan wód, leżących

w rejonie po stronie polskiej (oczyszczalnia ścieków we Włodawie - wizja lokalna

2014) oraz białoruskiej (oczyszczalnia ścieków w Brześciu - wizja lokalna w roku

2012 i 2013),

omawiano bieżące problemy w zakresie ochrony środowiska (problem

uciążliwości odorowej w okolicach miasta Terespol (grudzień 2007 r.), zgłoszenia

uciążliwości odorowej w okolicach miasta Włodawa (maj 2011 r.), działania

interwencyjne związane ze zgłoszeniem ewentualnego zanieczyszczenia wód

rzek: Bug (maj-czerwiec 2009 r.), Czapelka (czerwiec 2013) oraz Leśnej (lipiec-

sierpień 2014 r.).

Istotnym elementem dwustronnej współpracy była bieżąca wymiana informacji

z BOKZNiOŚ w ramach wzajemnego informowania o nadzwyczajnych sytuacjach

ekologicznych mogących mieć wpływ na stan środowiska w obszarze przygranicznym

m.in. o pogorszeniu stanu wód rzeki Bug i jej głównych dopływów latem 2009.

Współpraca WIOŚ w Lublinie w latach 2005-2014 ze stroną białoruską dotyczyła

dodatkowo opiniowania dokumentów związanych z inwestycjami realizowanymi na

terytorium Republiki Białorusi, mogącymi mieć wpływ na stan środowiska

(oczyszczalnia ścieków w Brześciu, elektrociepłownia w Brześciu oraz elektrownia

jądrowa na terytorium Białorusi). Opinie te przekazane zostały do Regionalnej Dyrekcji

Ochrony Środowiska w Lublinie.

Należy również uwzględnić czynny udział WIOŚ w Lublinie w projektach

międzynarodowych realizowanych w latach 2005-2014:

projekt „Budowa polsko-białoruskiej- polityki wodnej w zlewni Bugu” (rok

2008),

międzynarodowe seminarium naukowym nt. „Ochrona jakości wód podczas

przejścia fali powodziowej” (rok 2012),

projekt „Odtworzenie szklaku wodnego E-40 na odcinku Dniepr-Wisła: od

strategii do planowania” (rok 2014).

Należy zaznaczyć, iż powyższa współpraca nie wynika z nakazu ustawowego, ale

jest wynikiem utrwalonego zwyczaju, wypracowanego w ciągu ostatnich czterdziestu



lat, traktowanego przez doktrynę jako jedno ze źródeł prawa międzynarodowego

publicznego. Żadna ustawa nie wymienia współpracy międzynarodowej jako zadania

Inspekcji Ochrony Środowiska. Powyższe nie zmienia faktu, iż utrzymywanie

poprawnych stosunków z instytucją o zbliżonych kompetencjach po drugiej stronie

granicy jest w pełni zasadne, a nawet niezbędne dla bieżącej realizacji zadań Inspekcji

Ochrony Środowiska (w szczególności w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom

oraz dążeniom do osiągnięcia dobrego stanu środowiska). Wyniki współpracy

międzynarodowej są efektem troski o stan środowiska w rejonie przygranicznym przy

głównym założeniu, iż lepiej zapobiegać niż ponosić konsekwencje ewentualnych

zaniedbań.

Współpraca z Ukrainą

Obecną podstawę współpracy

Wojewódzkiego Inspektoratu

Ochrony Środowiska w Lublinie

z Ukrainą stanowi Umowa między

Rządem Rzeczypospolitej Polskiej

i Rządem Ukrainy sporządzona w

Kijowie 10 października 1996r., która

weszła w życie 5 stycznia 1999r.

Na szczeblu regionalnym

ważnym elementem współpracy są

porozumienia zawarte pomiędzy

Wojewódzkim Inspektoratem

Ochrony Środowiska w Lublinie, Podpisanie protokołu ze spotkania fot. Archiwum WIOŚ

a Państwową Inspekcją Ekologiczną Obwodu Lwowskiego (podpisane 19.02.2010 r.)

oraz Obwodu Wołyńskiego (podpisane 09.10.2011 r.).

Do stałych elementów współpracy należą:

1. Badania i ocena jakości wód rzeki Bug w ramach PMŚ, w tym wspólny pobór prób.

2. Wymiana informacji o stanie środowiska z Państwowymi Inspekcjami

Ekologicznymi Obwodu Wołyńskiego i Lwowskiego.

3. Udział pracowników WIOŚ Lublin w grupach roboczych OW (ochrony wód) i NZ

(nadzwyczajnych zanieczyszczeń) działających w ramach Polsko – Ukraińskiej

Komisji ds. Wód Granicznych i przygotowywanie materiałów na kolejne posiedzenia

tej Komisji.

4. Bieżąca aktualizacja wykazu instytucji biorących udział w systemie powiadamiania

na wypadek potencjalnego zagrożenia środowiska.

5. Spotkania i konferencje z udziałem przedstawicieli WIOŚ w Lublinie oraz

przedstawicieli instytucji zajmujących się ochroną środowiska na Ukrainie.

6. Współdziałanie w zakresie awarii w strefie przygranicznej.



Corocznie WIOŚ przekazuje stronie ukraińskiej informacje dotyczące nazw

i lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na rzece Bug, w których wykonywane są

badania jakości wód, zakres badań i terminy poboru. Raz na kwartał wysyłane są do

Inspekcji Ekologicznych Obwodu Wołyńskiego i Lwowskiego rezultaty badań rzeki Bug.

Na początku każdego roku WIOŚ przekazuje stronie ukraińskiej:

Zakres badań i terminy poboru wód rzeki Bug,

Wykaz metodyk badawczych w oparciu o które wykonywane są badania,

Wykaz potencjalnych źródeł zanieczyszczeń w obszarze przygranicznym,

Zaktualizowane dane teleadresowe służb działających w systemie

powiadamiania na wypadek potencjalnego zanieczyszczenia środowiska.

W stały harmonogram współpracy wpisuje się również przygotowywanie

materiałów na spotkania Polsko – Ukraińskiej Komisji ds. Wód Granicznych,

a w szczególności działających w jej składzie Grup Roboczych: ds. Ochrony Wód (OW)

oraz ds. Nadzwyczajnych Zanieczyszczeń (NZ). Ponadto raz na kwartał WIOŚ w Lublinie

przesyła wyniki badań wód zlewni rzeki Bug Państwowym Inspekcjom Ekologicznym

Obwodów Lwowskiego i Wołyńskiego w zakresie przyjętym programem monitoringu

środowiska na obszarze województwa lubelskiego opracowanym przez WIOŚ

w Lublinie i zatwierdzanym przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Poza wspólnym poborem przedstawiciele WIOŚ uczestniczyli w innych

spotkaniach, na których poruszane były sprawy współpracy ze stroną ukraińską

w aspekcie poprawy jakości wód granicznych rzeki Bug, m.in.:

13 czerwca 2007 r. , Boguchwała k/Rzeszowa - spotkanie Komisji ds. Współpracy

Przygranicznej działającej w ramach Polsko-Ukraińskiej Międzyrządowej Rady

Koordynacyjnej ds. Współpracy Międzyregionalnej.

26 - 27 listopada 2007 r. Lublin - spotkanie w ramach XIX Międzynarodowej

Konferencji Naukowej „Nasz Bug” zorganizowanej przez Katolicki Uniwersytet

Lubelski.

14 grudnia 2007 r. Lublin - XXI Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt.

„Podsumowanie współpracy w dziedzinie ochrony środowiska’’, organizator KUL

we współpracy z Narodowym Uniwersytetem im. Iwana Franki we Lwowie,

w ramach projektu Współpraca Uniwersytetów wspierająca rozwój regionów –

lubelskiego i lwowskiego – Program Sąsiedztwa PL–BY–UA INTERREG IIIA/TACIS

CBC.

04-05 kwietnia 2008 r. - posiedzenie Komisji ds. Współpracy Przygranicznej

działającej w ramach Polsko - Ukraińskiej Międzyrządowej Rady Koordynacyjnej ds.

Współpracy Międzyregionalnej. Temat przewodni: działania nakierowane na

zmniejszenie zanieczyszczenia wód, powietrza, gleby oraz tworzenie systemu

wymiany informacji o zagrożeniach ekologicznych i sytuacjach kryzysowych

o charakterze transgranicznym.

5-7 listopada 2008 r. w Łuck na Ukrainie - spotkanie w ramach projektu „Poprawa

środowiska przyrodniczego w basenie rzeki Bug’’. Celem projektu była likwidacja

zagrożeń zanieczyszczenia gruntów i wód dorzecza zachodniego Bugu w regionie

nadgranicznym. Kierownik Delegatury WIOŚ w Zamościu przedstawiła prezentację

„Współpraca na wodach granicznych”.



W roku 2008 r. przedstawiciele WIOŚ w Lublinie uczestniczyli w Projekcie „Budowa

Polsko-Białorusko-Ukraińskiej polityki wodnej w zlewni Bugu”. W ramach projektu

uczestniczono w czterech spotkaniach mających formę warsztatów, seminariów

i konsultacji odbywających się w Lublinie, Kamieniukach (Białoruś) i Łucku

(Ukraina). Ich celem było tworzenie podstaw prowadzenia spójnej polityki

zarządzania wodami przygranicznymi, obejmującej m.in. zagadnienia zarządzania

potencjałem wodnym zlewni, transportu, ochrony i monitoringu środowiska,

wymiany informacji oraz zgodności zapisów prawnych z zaleceniami Ramowej

Dyrektywy Wodnej. Partnerem wiodącym projektu był Instytut Ochrony

Środowiska w Warszawie.

8-9 kwietnia 2010 r. Rzeszów - Narada strefowa wojewódzkich inspektorów

ochrony środowiska Polski południowej i wschodniej z Głównym Inspektorem

Ochrony Środowiska. Omawiano m.in. monitoring wód transgranicznych.

27-29 kwiecień 2010 r. Kijów – warsztaty: Zarządzanie Zasobami Wód

Transgranicznych Europy Wschodniej i Północnej, zorganizowane przy współpracy

Komisji Ekonomicznej dla Europy ONZ (UNECE), Międzynarodowego Centrum

Oceny Wód (IWAC), Ministra Ochrony Środowiska Ukrainy oraz Komitetu ds.

Gospodarki Wodnej Ukrainy.

17-18 maja 2010 r, Lublin - Forum Polska – Ukraina „Inwestycje Gospodarka

Współpraca Transgraniczna”,

13 grudnia 2012 r. w siedzibie WIOŚ Lublin Delegatury w Zamościu przy

ul. Hrubieszowskiej 69A odbyło się spotkanie przedstawicieli Państwowej Inspekcji

Ekologicznej Obwodu Wołyńskiego oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony

Środowiska w Lublinie Delegatura w Zamościu dotyczące współpracy

w dziedzinie ochrony wód granicznych przed zanieczyszczeniem. Celem spotkania było

zwiększenie efektywności działań, służących ochronie środowiska naturalnego na

obszarze polsko-ukraińskiego pogranicza oraz zmniejszeniu poziomu zanieczyszczeń

rzeki granicznej Bug.

Niezależnie od rytmu stałej współpracy w sytuacjach potencjalnego

zanieczyszczenia wód zlewni rzeki Bug lub innych nietypowych zdarzeń

środowiskowych można liczyć na szybką odpowiedź i pomoc ze strony Ukrainy, o czym

przekonują działania podejmowane m.in. w trakcie takich zdarzeń:

11 czerwca 2010 r. Zarząd Zasobów Wodnych Basenu Zachodni Bug w Łucku

przekazał do Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie informację

o niepokojąco niskiej zawartości tlenu rozpuszczonego w wodach rzeki Bug po

stronie ukraińskiej. Lubelski WIOŚ wykonał dodatkowe badania monitorujące

stan rzeki. Pomiary prowadzone były od 11 czerwca 2010 r. w Kryłowie,

a następnie - w trakcie przesuwania się fali – w kolejnych punktach biegu rzeki.

Informowano na bieżąco inspektoraty w województwie podlaskim

i mazowieckim a także inne zainteresowane instytucje. 21 czerwca 2010 r. WIOŚ

w Lublinie przekazał raport końcowy do GIOŚ.

W grudniu 2011 r. WIOŚ Rzeszów przekazał wniosek anonimowego rozmówcy

z Ukrainy o zanieczyszczeniu wód rzeki Bug poprzez ciek bez nazwy



odprowadzający ścieki z zakładu zajmującego się produkcją płyty wiórowej

w m. Kamionka Buska. Delegatura LWIOŚ w Zamościu wystąpiła z pismem do

Państwowej Inspekcji Ekologicznej Obwodu Lwowskiego o podjęcie działań

kontrolnych oraz o poinformowanie o jej rezultatach. Ponadto pobrano próby

wód Bugu w m. Kryłów. Próba objęta została zakresem badań dla monitoringu

granicznego rozszerzonego o parametr zasugerowany w piśmie - formaldehyd.

Stwierdzone stężenia poziomu formaldehydu sklasyfikowano jako „stan poniżej

dobrego”.

WIOŚ Lublin w wyjaśnianiu opisanych zdarzeń zwracał się z prośbą o udzielenie

informacji do współpracujących służb ochrony środowiska ze strony Ukrainy tj.

Państwowej Inspekcji Ekologicznej Obwodu Lwowskiego oraz Państwowej Inspekcji

Ekologicznej Obwodu Wołyńskiego. W każdym z tych przypadków otrzymano

odpowiedź.

W ocenie WIOŚ największym problemem współpracy z Ukrainą jest brak

regularności jej elementów, co nie pozwala w pełni przełożyć się na ostateczny końcowy

efekt. Pewne trudności wynikają także z umocowania Polski w strukturach Unii

Europejskiej, a Ukrainy poza nimi, co tworzy dysonans prawny podstaw tworzenia

i realizacji niektórych zadań. Działania podejmowane przez WIOŚ w I połowie 2015 r.

oraz ostatnie sygnały płynące z Ukrainy pozwalają mieć nadzieję, że wkrótce

współpraca ta nabierze oczekiwanej dynamiki.

5. Podsumowanie

Jakość wód rzeki Bug oraz jej zlewni na przestrzeni ostatnich lat stopniowo ulega

poprawie. Co prawda nie jest to wciąż sytuacja zadawalająca, czyli stan wód nie jest

dobry w kontekście wymagań RDW ale należy mieć nadzieję na przyszłość.

Optymistycznym jest fakt, że już tylko nieliczne wskaźniki, najczęściej biologiczne,

decydują o gorszym stanie wody.

Bez wątpienia do lepszej jakości wody przyczyniły się inwestycje w zlewni,

zarówno nowo powstałe oczyszczalnie jak i modernizacja już istniejących. Po stronie

białoruskiej największą inwestycją ostatnich lat była modernizacja oczyszczalni ścieków

w Brześciu, której efekty w niedalekiej przyszłości powinny się przełożyć na dobry efekt

ekologiczny.

Dużą nadzieją napawają plany dalszych inwestycji w zlewni rzeki Bug, zarówno

te po stronie polskiej jak i białoruskiej czy ukraińskiej. Planowana modernizacja

oczyszczalni ścieków we Lwowie wydaje się kluczową inwestycją, ze względu na fakt

obciążenia Bugu już w jego początkowym odcinku, dużą ilością niedostatecznie

oczyszczonych ścieków pochodzących z miasta Lwowa. Zły stan techniczny

i przestarzałe rozwiązania technologiczne oczyszczalni we Lwowie można uznać za

największe zagrożenie dla wód rzeki Bug.

Documents

Raport o jakości wód rzeki Bug i jej dopływów w latach ...›ci... · Salwinia pływająca (Salvinia natans) w starorzeczu Bugu Fot. Paweł Bielak-Bielecki Zimorodek (Alcedo atthis)