REANIMACIJA-UMETNOST ili NAUKA

REANIMACIJA NA NOVORODENO I POGOLEMO DETE

- UMETNOST ILI NAUKA –Urgentna terapija vo neonato-pedijatrija

Ass. Dr. m-r.A. Sofijanova

Klinika za Detski Bolesti - Oddel za intenzivna terapija

Vo edna prilika eden roditel

za svoeto dete posle neuspe{na

reanimacija, vo moment koga

ne mo`e{e da ja prifati

vistinata go izjavi slednoto:

Posle prvata smrt, nema druga.

Napatstvijata za osnovnata (primarna) reanimacija kaj

decata se razlikuva od onaa za adultite, zaradi posebnite

karakteristiki na anatomskite i fiziolo{kite sostojbi,

kako i zaradi vlijanieto na drugi psihosocijalni aspekti.

Site ovie ne se identi~ni za novorodenite i za

pogolemite deca.

Vo resuscitacionata medicina voobi~aeno e decata da

bidat grupirani vo 4 grupi:

novorodeni

deca do 1 god.

od 1-8 god.

od 8 god. i nad (pri {to nekoi od napatstvijata se

odnesuvaat i za vozrasnite)

Voobi~aeni predominantni naru{uvawa kaj decata

od site vozrasni grupi se respiratornite.

Kardiorespiratornata resuscitacija kaj decata

mora da zapo~ne VEDNA[, u{te pred da se

kontaktira so urgentniot centar od lokacijata

kade nastanalo naru{uvaweto na sostojbata.

Procenkata na vitalnite funkcii reanimatorot

treba da ja napravi istovremeno so otpo~nuvaweto

na reanimacijata i se sostoi od slednive procenki.

DI[EWE

efikasnost na ventilacijata

spontano, ritmi~no, aritmi~no di{ewe

dispneja, poli, tahipneja

oksigeniranost preku bledilo, cijanoza i

periferna staza

1. Periferna cirkulacija:

- zagreanost, pregreanost

- bledilo

- periferna cijanoza

- brzina na kapilarno polnewe

2. Cirkulatoren

volumen:

- frekfenca na

kvalitet

na periferen puls

- arteriski pritisok

- dehidratacija

- cirkulatoren {ok

Funkcijata na srce:

- kvalitet na srcevi

tonovi

- srceva frekfencija

- znaci za srceva

dekompenzacija

CIRKULACIJA i SRCE

Somnolencija, sopor, koma

Prisustvo na patolo{ki dvi`ewa:

toni~ni, kloni~ni ili kombinirani konvulzii, atetoti~ni, horeati~ni

Patolo{ki polo`bi so dekortikacija, decerebracija ili flakcidnost

Funkcija na mozo~no steblo:

golemina, ednakvost/neednakvost na zenici, kornealni refleksi, kvalitet na spontano di{ewe

Asimetrija pri nevrolo{ki naodi

MOZOK

procenka na karakteristikite na

izgledot na urinata

diurezata

(bubre`nata funkcija e dobar monitor za

kardio-cirkulatornata funkcija)

BUBRE@NA FUNKCIJA

Zakanuva~ka smrt e nastan koj zboruva deka nastanuva namaluvawe na brojot na respiracii asocirani so cijanoza, bledilo ili bradikardija, bez ili so namaleni znaci za `ivot, {to roditelot ja percepira kako zakana za smrt.

Cel“…`ivotot e pred mene,duri ni Bog ne ]e me spre~ida go qubam ako sakam.”

@ivko Juzevski

Celta na ovaa prezentacija

e da se objasnat patolo{kite

kondicii poznati kako

potencijalni trigeri za

dekompenzacija na

vitalnite avtonomni

funkcii kaj prematurno,

zrelo, novorodeno i

pogolemo dete, preku

poremetuvawata vo:

CNS, cirkulacijata,

respiratorniot sistem,

GIT i metabolizmot.

Oddelot za Intenzivna Terapija na Klinikata za Detski Bolesti vo Skopje ve]e podolgo vreme se zdobiva so iskustvo i pri toa dosta uspe[no gi re[ava vitalno zagrozuva~kite dilemi vo odnos na selekcijata za neonatalnite i

pedijatriskite slu~ai

Prepoznavawe i pribli`uvawe do

kriti~no bolno dete

(novorodeno ili postaro)

Procenka na

prioretetite

Generalni principi

Isti sistemski priod pri medicinska ili hirur[ka urgentnost;

Stabilizacija na vitalnite sistemi;

Davawe na nadvore[na arteficielna poddr[ka na pacientite koi se bez mo`nost za sopstveno oddr`uvawe na vitalnite funkcii.

Fazi na inicijalna procenkaA. Identifikacija na

`ivotno zagrozuva~kite problemi (prvostepena procenka na rizik)

B. Reanimacija

C. Vtorostepena

procenka

D. Definitivna gri`a

i stabilizacija

Rizik za mortalitet:neonatalen i pedijatriski

Predstavuvaat prediktivni ocenuva~ki parametri koi gi sumiraat faktorite na rizik za eventualno neuspe{na kardio pulmonalna resustitacija (CPR), koja se o~ekuva pri:

* mozo~na smrt

* procenka na ponatamo{niot kvalitet na `iveewe

Eti~ki dilemi

Prethoden hendikep ili hroni~na bolest

Razgovor so semejstvoto vo interes na pacientot

Svesnosta za limitirawe na nadvore[nata poddr[ka kako integralen del na sekoja intenzivna edinica so prethodno dobieni anamnesti~ki podatoci

Kvalitet na socijalniot, kulturniot i dostoinstven na~in na `iveewe

Identifikacija na `ivotno

zagrozuva~ki problemi

A (Airway) - proodnost na di[ni pati[ta

B (Breathing) - di[ewe

C (Circulation) - cirkulacija - tkivna perfuzija

D (Drugs

disabilities) - lekovi, procenka na CNS

E (Envirnonment) -okolina, opkru`uvawe

Osnovni anamnesti~ki podatoci

ZO{TO? se slu~il problemot

KOGA? zapo~nale simptomite

KADE? se nao\alo deteto

{TO? prethodelo

KOJ? bil so deteto

Proodnost na di{ni

pati{ta i di{ewe

Lekarot nekoga{ mo`e da mu se sprotistavi

na srpot na smrtta, no nema mo} vrz tekot na

pesokot vo ~asovnikot na `ivotot.

Hester Pjioci

Proodnost na di[ni pati[ta i di[ewe (oksigenacija)

1. Fiziologija-trahea (povisoko/napred)-pomali otvori

2. Priod-gledaj, slu[aj, ~uvstvuvaj-stridor, retrakcii, dvi`bi

1. Fiziologija-pomala respiratorna rezerva

-pogolema potreba za kislorod

-MV= TV×RF

2. Priod-↑napor, prisustvo na interkostalna muskulatura

-dvi`ewe na gradniot ko{

-promena na boja/pulsoksimetrija

-frekfencija na di{ewe

♦↑ belodrobna, metabolna etiologija

♦↓ centralna hiperventilacija

o RDS, MAS

o infekcii

o HIE, poremetuvawa na CNS

o intoksikacii

infekcii

asmati~en napad

mehani~ka/anatomska opstrukcija

pulmonalen edem

hroni~no belodrobie

GIT poremetuvawa

3. ETIOLOGIJA

4. TRETMAN

sukcija

pozicija (otvarawe na mandibula i ekstanzija na vrat)

postavuvawe na tubus (postapka na intubacija)

kislorod (nazalni prodol`etoci, maska i [ator

asistirana ventilacija-so ambu-endotrahealna

intubacija-kislorod-set za sukcija-endotrahealni

tubusi-laringoskop

I

II

Vozrast Prosek Rang

Novorodeno 35 30-601-va godina 30 30-60

2-va godina 25 25-50

Pogolemo dete 15 15-30

Respiratorna frekfenca

Indikacii za intubacija

1. Apnea

2. Respiratorna slabost

-hipoksija pO2 <60 so

mah.kislorod preku maska

-hiperkarbija pCO2 >60

3. Pulmonalen edem

4. Opstrukcija na di{ni pati{ta

CIRKULACIJAhipotenzija

hipertenzija

{ok

“S# odi, s# se vra}a;

ve~no se dvi`i krugot na `ivotot…

Iskrivena e patekata na ve~nosta.”

Ni~e

Neadekvatna ili maldistribucija na cirkulacijata vo tkivata koja rezultira vo anaeroben metabolizam i produkcija na kiseli materii

Krvniot pritisok se oddr`uva preku kompenzatorni mehanizmi (tahikardija)

Kompenzirana i dekompenzirana (ireverzibilna) faza

1. F i z i o l o g i j a

Fizikalen pregled

nivo na svesnost (CNS perfuzija)

Krven pritisok (normalen/hipotenzija/hipertenzija)

Srceva akcija

(bradikardija/tahikardija)

Respiratorna frekfenca

(metabolna acidoza/tahipnea/apnea)

ko`na perfuzija (ladni ekstremiteti: kapilaren refil: ≤2sek; bledi: 2-3sek; cijanoti~ni: >3sek

Periferen puls (normalen, namalen, otsaten)

Urinaren output (oligurija/anurija)

2. PROCENKA

↑ srceva frekfenca

i minuten volumen

↑ Na i retencija na

voda

↑ Kontraktibilnost

Lekoviima intubacija

•adrenalin

•atropin

•lidokain

3. Terapija:Postavuvawe na centralna venska i arteriska linija

Te~nosti

(novoroden~e)

aa.umbilicalesv. umbilicales

(pogolemo dete)

v. femoralis

v. jugularis externa et

internav. subclavia

LEKOVI

1. Inotropni (slaba kontraktilnost)2. Vazodilatatori (redukcija na

afterload)3. Hronotropni (za bradikardija ili SVT)4. Bikarbonati (pH<7.2)5. Antibiotici (sepsa)6. Glikoza (0.5-1.0 gr/kg – hipoglikemija)7. Diuretici (belodroben edem)8. Imunoterapija

TE^NOSTI

tip:• kristaloidi• koloidi• krv

(hipovolemi~en {ok

20ml/kg/TT )

Terapija

PROBLEMATI^NI SOSTOJBI

torakalen dren: tenzionen pnevmotoraks

perikardiocenteza: tamponada

kardioverzija: SVT

hirur{ka sala: akutno krvarewe

C.N.S.nivo na svesnost

Istoriskoto izdignuvawe na ~ovekot vo celina mo`e da se

sumira kako posledovatelni pobedi na svesta vrz slepite

sili na prirodata, op{testvoto i vo samiot ~ovek.

Leon Trotcki

1.Procenka - Glazgov koma skala(Glasgow Coma Scale)

vidovi

odgovori

vidovi znaci ocenka

Verbalen

odgovor

otvara o~i,

pla~e na bolka,

iritabilno pla~e

1-5

Motoren

odgovor

nema, abnormalna

ekstenzija ili

fleksija, se dvi`i

spontano

1-6

Vizuelen

odgovor

ne otvara, na bol

otvara, na glas otvara,

spontano

1-4

2. E t i o l o g i j a

trauma

tumor

venska tromboza

m e t a b o b a l a n s

„ anoksija

„ hipoglikemija

„ elektroliten dizbalans

„ gre{ki vo metabolizmot

„ uremi~na encefalopatija

„ hipertenzivna

encefalopatija

„ hepati~na

encefalopatija

3. T r e t m a n

1. Ventilacija (cirkulatoren status)

2. Glikoza

3. Depresija na di{ewe (Naloxon)

4. Zgolemen intrakranijalen pritisok:

„ hiperventilacija

„ manitol

„ steroidi

„ kompjuter

“Ako go zamislime `ivotot kako eden obi~en

zaem, mo`ebi pomalku }e barame od nego. Nie

vsu{nost ni{to ne poseduvame, s# {to imame

minuva niz nas.”

Eugen Delakroa

BLAGODARAM ZA VNIMANIETO