www.jamawarnews.com № 704 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات سێشەممة № 16/جۆزەردان/2712 کوردی № 2012/06/05 زایینی № ساڵی 32 № 12 الپەڕە № ژماره

و کەمئەندامان بۆ کار هەلى ل9 حەزەکانیان ڕەچاوکردنى

№

بە گەشتێک الپەڕەکانی

ژیانی زانا لەیال »مەلیکەى ل5 کورد«

№

دلێر مەحمود، بڕیاردەری لیژنەی دارایی و ئابووری لە پەرلەمانى کوردستان:

پێش پشووی هاوینەی پەرلەمانی کوردستان بوودجە پەسەند دەکرێت محەمەدى حاجى مەحمود لەگەڵ بەرپرسى پەیوەندییە

نێودەوڵەتییەکانى پارتى سۆسیال دیموکراتى ئەڵمانیا کۆبویەوە

النە محەمەد، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

سەرکردایەتی کورد ڕۆڵی ئاشتی بینیوە لە نێوان الیەنە سیاسییەکانی عێراقدا

ئەندامێکى پەرلەمانى کوردستان:

بیمەى بێکارى لە بوودجەى 2012دا جێگاى کراوەتەوە

بەڕێوەبەرى ناحیەى جەلەوال:

داواى هێزى پێشمەرگەمان کردووە بۆ جەلەوال

چوارچێوەى لە 2012/5/31 ڕۆژی بەڕێز ئەڵمانیا بــۆ ســەردانــەکــەیــدا بەرلین لە مەحمود حاجى محەمەدى سەردانى بارەگاى وەفدێک بەیاوەرى دیموکراتى سۆسیال پارتى سەرەکى بەڕێز ــەن ــەالی ل ــردو کـ ئەڵمانیاى وۆینۆف کۆنستانتن ئەندامى مەکتەبى پەیوەندییە بــەرپــرســى و سیاسى سۆسیال پارتى نێودەوڵەتییەکانى دیموکراتى ئەڵمانیا بەگەرمى پێشوازى لێکرا. لە دیدارێکدا کە هەڤااڵن دکتۆر فازل گەنج عەلى ئەندامى ئەنجومەنى ڕاوێژکارى و چاودێرى و سەالم عومەر حزبى ئەوروپاى مەڵبەندى بەرپرسى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست لێپرسراوى محمود ڕەشید حەمە و

ــوڵ ڕەس حسێن و پــەیــوەنــدیــەکــان ڕاوێژکارى سکرتێر ئامادەى بوون، باس لە ڕەوشى سیاسى عێراق و کوردستان گۆڕانکاریەکانى دوایین ناوچەکەو و محەمەدى هــەڤــاڵ کـــرا، نــاوچــەکــە حاجى مەحمود ئاماژەى کرد بە دواین قەیران و کێشەکانى ئەمڕۆى عێراق و کردەوە دووپاتى کوردستان، هەرێمى کە کورد خواستیەتى لە چوارچێوەى فیدراڵیدا دیموکراسى سیستەمێکى ئاشتیانەى ژیانى پێکەوە بە درێــژە لەگەڵ هێزو الیەن و پێکهاتەو نەتەوە لەو هەر بــدات. عێراق جیاوازەکانى دیدارەدا بەڕێزیان ئەو ڕاستیە مێژوویى کە ــردەوە ــک ڕوون جوگرافییانەى و پشتیوانى لە داواو مافە ڕەواکانى کورد

لە عێراقداو پشتگیرى گەالنى دەکەن بۆ ئەو ماف و داوایانە وەک بەشێک لە ئازادى پەیامى سەرخستنى ئاشتى و گەالن بەپێویست زانى و هیواى خواست ڕۆڵى گرنگ بگێڕن لە چارەسەرکردنى ئاشتیانەى کێشەکاندا. الى خۆشیەوە بەرپرسى کۆنستانتن وۆینۆف بەڕێز پارتى نێودەوڵەتیەکانى پەیوەندیە سۆسیال دیموکراتى ئەڵمانیا سوپاسى بەڕێز محەمەدى حاجى مەحمودى کرد بۆ سەردانەکەو پەیوەندى نێوان حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان و ئەڵمانیان دیموکراتى پارتى سۆسیال ــۆ زیاتر ــف کــرد ب ــە گــرنــگ وەسـ بنێوان پەیوەندییەکانى پتەوکردنى

هەردووال.

ئەنجومەنى ئەندامى محەمەد، النە نوێنەرانى عێراق لە دیدارێکى تایبەتى دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~کە ئاستەنگیانەى ئەو ئــەوەى »بۆ ــاو عــێــراقــدا چــارەســەر هەیە لــە نمالیکى نوری کە بڕیاردارا بکرێت، کە سەرۆک وەزیرانى عێراق متمانەى

لێوەربگیرێتەوە«.»لە ــات دەک ئــەوە بۆ هێما ناوبراو کە هەیە سەرکردە چەندین عێراقدا تواناى ئەوەیان هەیە کە واڵت بەڕێوە

ببەن«.ئەنجومەنى ئەندامى محەمەد، النە نــوێــنــەرانــى عــێــراق بــە ~ لە متمانە لیسەندنەوەى بۆ ڕاگەیاند مالیکى ئێستاش بەردەوامە یەکڕیزى و شیعە و کــورد نێوان لە هەبێت

عێراقییە زیاتر لە 164 دەنگ هەیە.لەگەڵ کە لەوانەى هەندیک وتیشى ئەوەن کە نورى مالیکى بڕوات عێراق عێراقدا لە دەبێت، تر جۆرێکى بە تواناى کە هەیە سەرکردە چەندین ئەوەیان هەیە کە واڵت بەڕێوە ببەن.

وەاڵتەکەمان نیزامێکى پەرلەمانى هەیە دەبێت شەراکەتێکى نیشتمانى هەبێت تەنها سیاسییەکاندا الیەنە نێوان لە بەڕێوە واڵت ناتوانێت مالیکى نورى ببات، بەڵکو هەموو دەستەجەمعیەک دادەنرێت بۆى بڕیارى بەو دەتوانى ئاگاداربم ئەوەى بەڕێوە ببات واڵت نورى جێگاى لە دیلێک بە دانانى مالیکى هەر لە هاوپەیمانى نیشتمانى

دەبێت گرنگ نییە کامەیان دەبێت.نوێنەران ئەنجومەنى ئەندامەى ئەو ــات ــ ــراق ئـــامـــاژە بــــەوە دەک ــێـ عـ

بـــاوەڕەى ــەو ئ گەشتونەتە ئێستا متمانەى مالیکى ــورى ن پێویستە پێشێلکارى مالیکى لێوەربگیرێتەوە،

کردووە لە دەستووردا.ــەوە ــۆ ئ ــە مــحــەمــەد ئـــامـــاژە ب النـبە نەیتوانیوە »مالیکى ــات دەکـلە ببات بەڕێوە واڵت پێویست پێى و پێکهاتەکان و دەستوور ناحییەى

خزمەتگوزارییەوە«.مالیکی پێشلکاریەکانی بە سەبارەت النە محەمەد وتی: ئێمە گرفتەکەمان لەوەدا بوو نورى مالیکى ئەم هەموو کردووە دەستوورییەى پێشێلکارییە لە کاتێکدا ئێمە چەندین کۆبونەوەمان ــەن ســەرکــردایــەتــى ــەالی ــردووە ل ــ ککوردەوە لە کوردستان بۆ ئەوەى کە ئەوە بەاڵم نەمێنێت، گرفتانە ئەم وەاڵم نەدەهاتە مالیکى نــورى بوو گرفتانە، ئــەم چارەسەرکردنى بۆ چەندین وەڤدى کورد لە کوردستانەوە سەردانى مالیکیان دەکرد گرفتەکانیان نیشان دەدا و چەندین جار ئەم بابەتە گەشتونەتە ئێستا بۆیە دەکرا باس مالیکى نورى پێویستە باوەڕەى ئەو

ئەو متمانەى لێوەربگیرێتەوە. ل3

و زانکۆ دانــەمــەزراوى دەرچوانى بیمەى دەکــەن داوا پەیمانگاکان بکرێت زیاد پارەکەى بڕى بێکارى

و بەردەوامى هەبێت.کوردستان پەرلەمانى ئەندامێکى ــات »لــە ــ ــەوە دەک ــۆ ئـ ئــامــاژە ببێکارى بیمەى 2012 بــوودجــەى

جێگاى کراوەتەوە«.پەرلەمانى ئەندامى ئازاد، گۆران کوردستان بە ~ ڕاگەیاند بیمەى 2012 جێگاى بوودجەى لە

ساڵى وتیشى کراوەتەوە بێکارى ڕابردوو بیمەى بێکارى لە بوودجەدا ــە یــەدەگــى ــووە حــکــومــەت ل ــەب نوەزارەتى دارایى خەرجى کردووە.

لەبارەى دامەزراندنەوە ناوبراو وتى دامەزراندن هیچ کاتێک نابێتە هۆى سەد ئەگەر بێکاری پڕکردنەوەى بەاڵم دابمەزرێنین، کەسیش هەزار

ڕێژەکە سااڵنە دەبێت هەبێت.ــى پلەى ــردن ــاد ک زیـ بـــارەى ــە لگۆران پەرلەمان لە دامــەزرانــدن ئازاد وتى ڕێژەى دامەزراند بە هیچ دابەشکردنەکەى بگۆڕدرێت. ل7زیاد و کەم ناکرێت، بەاڵم دەکرێت

ناحیەى بەڕێوەبەرى حسێن، ئەنوەر تایبەتى ــدارێــکــى دی ــە ل ــەوال، ــەل ج~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »لە بەناوى بووە دروست گروپێک ئێستا بەشی موسلیمین ئیخوان بزوتنەوەى کوردەکان لە هەڕشە کە سەربازى

دەکەن«.»هێزى دەکــات بۆئەوە هێما ناوبراو پێشمەرگە لە جەلەوالدا بوونى نییە«.

ناحیەى بەڕێوەبەرى حسێن، ئەنوەر ڕاگەیاند ~ بــە ــەوال جــەلناوچەکە ئەمنى ڕەوشــی ئێستا لە هیچ ماوەیەکە هێمنەو ــەک ڕادەی تا نــاوچــانــەدا ــەو ل ئەمنى گرفتێکى کــوردەکــانــى بـــەاڵم ــەداوە، ــ ن ڕووى شوێنەکانى ــەوالو ــەل ج سەعدییەو نادیارن ڕۆژێکى چــاوەڕوانــى تریش هێزە کشانەوەى دواى تایبەتى بە کاتێک هەرێم حکومەتى ئەمنیەکانى کردو پاشەکشێیان هێزانەش ئەو کە نەکرد ناوچەکە بە خەڵکى ڕاپرسیان ڕاپرسیان بە ئیدارەى ناوچەکە نەکرد ئەمە کەلێنێک بوو کەوتە ناو ڕەوشی ئەمنى و هێزە ئەمنیەکانى جەولەوالوە

ناوچەکە لە ئەمنى ڕەوشــی ئێستا بۆ ئەچێت نادیار دواڕۆژێکى بــەرەو ئەوەش کە ئایندەیەکى باشمان هەبێت زوترین لە 140 ماددەى دەکەین داوا چۆن وەک بکرێت جێبەجێ کاتدا هێزى داواى ناوچەکە دانیشتوانى وەکو ئێمەش کردووە پێشمەرگەیان پێشمەرگەمان هێزى داواى ئیدارە

کردووە بەاڵم وەاڵم نەدراوینەتەوە. جێبەجێ 140 ــاددەی ــ م وتــیــشــى نەکرێت کێشەکەمان گەورەتر و قوڵتر

دەبێتەوە.بەڕێوەبەرى ناحیەى جەلەوال هێما بۆ ئەوە دەکات »ئێستا ئەو ناوچانە لە ژێر دەستى هێزەکانى حکومەتى عێراقدان

و هێزى پێشمەرگە لە جەلەوالدا بوونى پێشمەرگەى وەزارەتى هیوادارم نییە هەست کوردستان هەرێمى حکومەتى بەو مەترسیە بکات و هەڵوێستى خۆى هەبێت. لە ئێستا گروپێک دروست بووە موسلیمین ئیخوان بزوتنەوەى بەناوى بەشی سەربازى کە هەڕشە لە کوردەکان دەوڵەمەندەکان تایبەتى بە دەکــەن پارەیان داواى کۆمپانیاکان خاوەن و نەدرێتەوە وەاڵمیان ئەگەر لێ دەکەن ماڵ و موڵکى کوردەکان دەسوتێنن و ئەمەش دەکەن کوشتنیان هەڕەشەى هەواڵگرى دەزگـــاى لــەنــاو کەلێنە ڕێگرى ناتوانن کە عێراقدا هێزەکانى

لەو گروپە تیرۆرستیانە بکەن. ل3

لیژنەی بڕیاردەری مەحمود، دلێر پەرلەمانى لــە ــووری ــاب ئ و ــی ــ دارایتایبەتى دیــدارێــکــى لــە کــوردســتــان ~دا ئاماژ بۆ ئەوە دەکات »لە بوودجەبۆ حکومەت خەڵک گەڕانەوەى

زەرەمەند دەبێت«.ناوبرا و هێما بۆ ئەوە دەکات » بەسەند

کردنى بوودجە ناگاتە مانگى حەوت«.پەرلەمانى ئەندامى مەحمود، دلێر ڕاگەیاند ~ بە کوردستان دیــارى کــات پەرلەمان سەرۆکایەتى دەکات بۆ گفتوگۆکردن لەسەر بوودجە. وەک لیژنەى دارایى ڕاپۆرتەکەمان تەواو کردووە بۆچوونى خۆمان لەبارەى کەم و کوڕیەکانیشی دەربڕیووە ، ئەمانەمان گفتوگۆى وە کــردووە تــەواو هەمووى وردى لەبارەوە ئەکرێت و گۆڕانکارى تیادا دەکرێت و لە 6ى مانگ پێشکەشی

سەرۆکایەتى پەرلەمانى دەکەین.ناوبراو وتیشى »پەسەندکردنى بوودجە مانگى پێش کوردستان پەرلەمانى لە

حەوت پەسەند دەبێت«.

ئەو ئەندامەى پەرلەمانى کوردستان هێما بۆ ئەوە دەکات لە بوودجەى ئەمساڵدا بــەردەوامــیــان پێشینەکان ســەرجــەم

دەبێت. ل3

№

№№

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

دوو و عێراق گریمانەى

ل4 ترسناک

№

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32| ژماره 704 | 2012/06/05 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

№№

№№

سەردانەکەیدا لە 2012/6/1 ڕۆژی حاجى محەمەدى بەڕێز ئەڵمانیا بۆ چاویکەوت هانۆڤەر لەشارى مەحمود پێشوى سەرۆکى هێربەرت دکتۆر بە پێشوى ــرى وەزی و شارەوانییەکان دادى ئەڵمانیا. لەدیدارێکدا کە هەڤااڵن ئەندامى عەلى گەنج ــازل ف دکتۆر و چاودێرى و ڕاوێژکارى ئەنجومەنى مەڵبەندى بەرپرسى عومەر ســەالم سۆسیالیست ــى حــزب ــاى ــەوروپـ ئـدیموکراتى کوردستان و حەمە ڕەشید پەیوەندیەکان لێپرسراوى محمود ئامادەیبوون، باس لە ڕەوشى ئەمڕۆى کوردستان و ئەوقەیرانە سیاسییە کرا بەتایبەت دەگوزەرێت لەعێراقدا کە هەرێم نێوان هەڵواسراوەکانى کێشە و حکومەتى فیدراڵ. بەڕێز محەمەدى ڕەوشــى لە باسى مەحمود حاجى هەنگاوەکانى و کوردستان ئارامى ــى ــەزراوەی دام و سیاسى جێگیرى پێشکەوتنانەى ــەو ئ کــردو هــەرێــم ژیانى بوارەکانى لە کە خستەڕوو

بەدیهاتوون، دامەزراوەیى و سیاسى جەختیشى لەسەر پێویستى پشتیوانى دیموکراسیەتێکى بەدیهێنانى لــە بنیادنانەوەى و لەعێراق ڕاستەقینە دۆستەوە گەالنى لەالیەن کوردستان بەهۆى ســاڵ چەندین کــە ــردەوە کـسیاسەتى چەوساندنەوەو لەناوبردنەوە ــران و ــ ــەى وێـ ــەک ــک ــەڵ خـــاک و خپێویستە ڕایگەیاند: جینۆسایدکراوە، هەوڵى زیاتر بدرێت و گەالن هاوکارمان

بن بۆ ناساندنى کیمیابارانى هەڵەبجە نێودەوڵەتییەوە لەڕووى و بەجیهان بەجینۆساید بناسرێت. الى خۆشیەوە بەڕێز دکتۆر هێربەرت سوپاسى بەڕێز بۆ کرد مەحمودى حاجى محەمەدى ئەو بەسەرکردنەوەیەو هیواى خواست گەلى کورد هەنگاوەکانى دیموکراسى نموونەى ببێتە و بکات فراوانتر لە ــەروەر دادپـ شکۆمەندو گەلێکى

ناوچەکەدا.

2012/5/31 ڕۆژی پاشنیوەرۆى سۆسیالیست حــزبــى شاندێکى کەپێک ــان ــوردســت ک دیــمــکــراتــى عەبدواڵى بــەرێــزان لە هاتبوون مەکتەبى ئەندامى مەحمود حاجى سیاسى و مامۆستا فارس ڕەحمان هەولێرو مــەڵــبــەنــدى بــەرپــرســى ــى بــەرپــرســى ــان ــی ئــاشــتــى گــەرمسیاسى مــەکــتــەبــى ــدارەى ــیـ ئـ

دیموکراتى سۆسیالیست حزبى بەشدارییان لەهەولێر کوردستان 37ساڵەى یادى لەمەراسیمى کرد نیشتیمانى یەکێتى دامەزراندنى کەدا مەراسیمە لە کــوردســتــان. پارت لە زۆر ژمارەیەکى نوێنەرى کوردستان سیاسسیەکانى الیەن و پەرلەمانى سەرۆکى و عێراق و ــان و ژمـــارەیـــەک لە ــت ــوردس ک

عێراق و کوردستان پەرلەمانتارانى و حزبى ــا ودەزگ دام نوێنەرى و حکومییەکانى ئامادەیبوون. شاندى دیموکراتى سۆسیالیست حزبى پیرۆزباییان پەیامى کوردستان نیشتیمانى یەکێتى ــدە ــان ــەی گکوردستان و لەبەشێکى پەیامەکەدا الیەنە یەکڕیزى گوتارو یەکخستنى پرسە لەبەرامبەر سیاسییەکان و نیشتمانییەکان و نــەتــەوەیــى مافە هێنانى بەدەست بۆ هەوڵدان گەلەکەمان نەهاتووەکانى بەدەست هەروەها کرایەوەو لەسەر جەختى سیاسییەکانى کێشە ئاست لــە هەڵوێستى یەک عێراق ئێستاى

الیەنەکان بە پێویست زانرا.چەندین مەراسیمەدا ــەو ل هــەر لە پیرۆزبایى بروسکەى و ووتــار سیاسییەکان الیەنە هێزو الیــەن و رێــکــخــراوەکــانــى کــوردســتــان و لەکۆتایى و کرا پێشکەش عێراق ســرودى چەندین مەراسیمەکەدا نیشتیمانى و گۆرانى پێشکەشکرا.

ڕۆژی سەرلەبەیانى 10ى کاتژمێر 2012/6/2 بەڕێزان عەبدواڵى حاجى مەحمود و محەمەد سەلیم ئەندامانى مەکتەبى سیاسى و ئاشتى گەرمیانى بەرپرسى ئیدارەى مەکتەبى سیاسى دیموکراتى سۆسیالیست حــزبــى ــرد لە کــوردســتــان بــەشــداریــیــان ککۆچى ساڵەى 23 یادى ڕێورەسمى لەهۆڵى کە خومەینى ئیمام دوایى هەولێر ــارى ش لە عــەبــدواڵ سەعد گشتى کــونــســوڵــخــانــەى ــەن ــەالی لڕێکخرابوو. ئێران ئیسالمى کۆمارى میرانى فــازڵ کە ڕێورەسمەدا لەو سکرتێرى مەکتەبى سیاسى پارتى و نوێنەرى سەرۆکى هەرێم و ژمارەیەک و حزبى بەرپرسى و کەسایەتى ساڵیادى بوون ئامادەیى حکومى لە خومەینى ئیمام ــى دوای کۆچى ــدواڵ لــە شــارى ــەب هــۆڵــى ســەعــد عسەرەتادا لە ڕاگیرا. بەرز هەولێر کۆمارى کونسوڵخانەى ــەن ــەالی لهەولێر شــارى لە ئێران ئیسالمى کورتە باسێک لەژیان و کارو چاالکى خومەینى ئیمام بەسەرهاتەکانى و خرایەڕوو، تیشک خرایە سەر بەشێک خومەینى ئیمام خەباتى لە مێژوو و حوکمى سەر هاتنە چۆنیەتى و کرد پەیڕەوى کە بنەمایانەى ئەو خزمەتکردن بۆ کاروبارەکانیدا لە و مرۆڤایەتى و ئیسالم ئایینى بە باڵوکردنەوەى یەکسانى و دادپەروەرى پاشان ئێراندا. کۆمەڵگەى لەناو فازڵ میرانى لە وتەیەکیدا ڕایگەیاند: و ئیمام تەنیا خومەینى »ئیمام ئێران ئیسالمى کۆمارى ڕێبەرێکى ئیمامى و ڕێبەر بەڵکوو نــەبــووە،

بووە، جیهان موسڵمانانى هەموو کەسایەتییە ئەو خومەینى ئیمام پەیامەکەى توانى کە بــوو مەزنە لە چەوساوە میللەتانى بگەێنێتە جیهاندا بۆ ڕزگاربوون لە ژێر دەستى ترى بەشێکى ــە ل داگــیــرکــەران. ڕایگەیاند: میرانى فازڵ وتەکەیدا کەوا خومەینییە ئیمام وەسیەتى «هــاوکــارى ــۆى خ دواى نــەوەکــانــى بە لە بکەن چــەوســاوە میللەتانى بۆیە مافەکانیان، دەستهێنانى ئێران ئیسالمى کۆمارى داواکـــارم وەسیەتەکەى بدات کورد یارمەتى هەر دى. بهێنێتە خومەینى ئیمام حزبى بروسکەى ڕێوڕەسمەدا لەو کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست جەختکردنەوە وێراى خوێندرایەوەو لە پەیوەندییە و هاوکارییەکانى نێوان هەرێمى و ئێران ئیسالمى کۆمارى

سوپاسگوزاریى تیادا کوردستان، پشتگیریەى و پشتیوانى ئـــەو بۆ ــرا ک ئــێــران ئیسالمى کــۆمــارى گەلى کورد کە لە ڕۆژە سەختەکانى خەباتدا هاوکاریى گرنگى پێشکەشى کۆمەاڵنى خەڵکى کوردستان و هێزى دژى کرد کوردستان پێشمەرگەى چەوسانەوەکانى و ستەم و زوڵــم ڕۆژانى لە بەتایبەت بەعس ڕژێمى ئەنفال و هەڵەبجە کیمیابارانى کورد گەلى مەزنەکەى ــۆڕەوە ک و بۆ باوەشى ئێران ئیسالمى کۆمارى گەلى کورد کردەوەو لەو دەمەدا وەک ناوچەکەدا لە کورد پشتیوانى تاکە پێشکەشى ــگــى ــرن گ هـــاوکـــارى لە کــرد. کوردستان ــاوەرى جــەمفیلمێکى مەراسیمەکەدا کۆتایى ئیمام ژیاننامەى لەسەر دیکۆمێنتى

خومەینى پێشکەش کرا.

کارو چوارچێوه ى له 2012/5/31 ڕۆژی پێگه یاندنى په یمانگاى چاالکییه کانى مامۆستاى ژماره یه ک به شدارى به کادیران زانکۆ، خولێکى سێ رۆژه ى بۆ 32 کادیرى مه ڵبه ندى چه مچه ماڵى حزبى سۆسیالیست

دیموکراتى کوردستان کرده وه .وانه کانى رۆژى یه که مى خوله که تایبه ت بوو به مێژوویه ک له دروستبوون و خه باتى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان که تیایدا مامۆستا سه الم عه بدولکه ریم باسى چۆنیه تى دامه زراندنى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى که شکسته ى ئه و له دواى کرد کوردستان شۆڕشى ــه رووى رووب ناوچه یى به پیالنێکى له باسى تیایدا بــوویــه وه ، نه ته وه که مان سۆسیالیست حزبى دامه زراندنى گرنگى

دیموکراتى کوردستان کرد له ساڵى 1976 جۆشدانه وه و له نوێ سه ر هۆى بــووه که کورد گه لى ره واى ده نگى هه ڵسانه وه ى ئاماژه شى له ناوچوو، به عسى رژێمى دژى کاته وه له و قوربانیه ى و خه بات به و کرد دیموکراتى سۆسیالیست حزبى ئێستا تا به گه یشتن له پێناو داویه تى کوردستان ده ستکه وته کانى ئه مرۆو هه موو ئه و په یام و دروشمانه ى شیکرده وه که ئه و حزبه له پێناو نه ته وه که مان مافه کانى ده سته به رکردنى بۆ خه باتى دروستبوونیه وه له سه ره تاى

کردووه .تایبه ت خوله که وانه کانى له تر یه کێکى بوو به بواى زمانى کوردى و له و باره یه وه به شى مامۆستاى تۆفیق فه رهاد مامۆستا

به کرد ئاماژه ى سلێمانى زانکۆى کوردى مه رج و پێداویستیه کانى زمانێکى ستاندارد زمانى سه ر خسته تیشکى رووه وه له و و مێژووداو جیاوازه کانى قۆناغه له کــوردى جیاوازه کانى دیالێکته شێوه زارو له باسى بۆ ناوچه یه که وه له کــرد ــوردى ک زمانى

ناوچه یه کى ترى کوردستان.له به شێکى ترى وانه که دا مامۆستا فه رهاد کرد ستاندارد زمانێکى گرنگى له باسى دونیاى به نه ته وه یه ک هه ر ناساندنى بۆ ده ره وه و رایگه یاند: یه کێک له مه رجه کانى به ده وڵه ت بوونى هه ر نه ته وه یه ک ئه وه یه که له گه ڵ هه بێت، تایبه تى زمانێکى پێویسته شیکردنه وه و باسکردنى چه ندین الیه نى ترى

زمانه وانى.

ــەى ــاڵ س 37 یـــــادى ــەى ــۆنـ ــەبـ بـسیاسى مەکتەبى دامەزراندنیەوە، دیموکراتى سۆسیالیست حــزبــى پیرۆزبایى بروسکەیەکى کوردستان ئاراستەی سکرتێرى گشتى و ئەندامانى نیشتیمانى یەکێتى سیاسى مەکتەبى

کوردستان کرد، ئەمە دەقەکەیەتى:بەڕێز/ جەنابى مام جەالل

نیشتمانى یەکێتى گشتى سکرتێرى کوردستان

مەکتەبى سیاسى ئەندامانى بەڕێزان/ یەکێتى نیشتمانى کوردستان

حەوتەمین و سى )37( بەبۆنەى یەکێتى دامـــەزرانـــدنـــى ــیــادى ســاڵجوانترین کــوردســتــان، نیشتمانى و بــەڕێــزتــان پێشکەش پیرۆزبایى تێکۆشەران و پێشمەرگە سەرجەم نیشتمانى یەکێتى ئــەنــدامــانــى و

کوردستان دەکەین.یەکێتى نیشتمانى کوردستان هەروەک سەرهەڵدانى و دامـــەزرانـــدن چــۆن بزووتنەوەى میژوویى پێویستییەکى ــوازى کــوردســتــان بــوو، ڕزگـــارى خـهەمان بەردەوامیى و بوون ئێستاش کاریگەر حزبێکى وەک پێویستیەو و کوردستان ئاستى هــەردوو لەسەر

عێراقدا پێگەى گەورەى هەیە. ئەمساڵ یەکێتى دامەزراندنى یادى لەکاتێکدا دەکرێتەوە کــوردســتــان نیشتمانى لە گــرنــگ بەشێکى ئــەگــەرچــى کــە و حزب یەکێتى ئامانجەکانى خەباتى شۆڕشگێرەکان تێکۆشەرو الیەنە و قورسترو ئەرکى بەالم دی، هاتوەتە عێراق لەپێشدایەو ساز چارەنووس ناهەمواردا سیاسى ڕەوشێکى بە پرسە کــە بەجۆرێک تێپەڕدەبێت دەستور بە پابەندبوون گرنگەکانى دابرێنراوەکان ناوچە گەڕاندنەوەى و زۆر و کوردستان هەرێمى سەر بۆ مەسەلەى گرنگى نیشتمانیى کوردستان ــدان، ئـــەوەش ــرســی لـــەبـــەردەم مــەتو گەل ڕیزەکانى یەکێتى پتەوکردنى هێزو الیەنە سیاسیەکان لەچوارچێوەى ئامانجە بااڵکانى گەل و نەتەوەکەماندا

دەخاتە ئەستۆى هەمووان.لەم بۆنەیەدا لەگەل پیرۆزبایى گەرممان، جەخت لەسەر هاوپەیمانى نێوانمان و برایەتى و پێویستى پاراستنى یەکێتى ڕیزەکانمان دەکەینەوە بۆ خزمەتکردن بە دۆزى ڕەواى گەلەکەمان و گەیشتن گەلى ــى ــان ڕەواک مافە بــەســەرجــەم مافى چەسپاندنى و کــوردســتــان لەماوەى کە چارەنووس، دیاریکردنى حزبى ــەردوو ه ڕابـــردوودا سالى 37سۆسیالیست ــى )حــزب تێکۆشەر یەکێتى و کــوردســتــان دیموکراتى نیشتمانى کوردستان( و خەباتگێرانى هاوبەشمان خەباتى گەلەکەمان، ترى تێکۆشەرانمان گیانى ــردوەو کـ بــۆ

لەپێناودا بەخشیوە.ــادە ــى ئـــەو ی ــای ــرۆزب ــی ــارە پ ــ دووبـســاڵوو و لێدەکەین ــان ــۆدارەت شــکتێکۆشەرانى و شەهیدان بۆ دروود کوردو رزگــارى ڕێگاى کاروانەو ئەو

کوردستان دەنێرین.

مەکتەبى سیاسىحزبى سۆسیالیست دیموکراتى

کوردستان 2012/5/30

ــژەى ــ درێ لــە 2012/6/3 ڕۆژی بەڕێز ئەڵمانیا، بۆ سەردانەکەیدا بەیاوەرەى محەمەدى حاجى مەحمود سۆسیالیست ــى ــزب ح ــى ــک ــدێ وەفبەرلین لە کوردستان دیموکراتى سەردانى زانکۆى ئازادى بەرلینى کرد و لەالیەن پرۆفیسۆر فریاد فازڵ عومەر سەرۆکى بەشى ئەنیستیتۆى خوێندنى زمان مامۆستاى و بەرلین لە کوردى و مێژووى ئەدەبى کوردى لە زانکۆى پێشوازى بەگەرمى بەرلین ــازادى ئلێکرا. لە دیدارێکدا کە هەڤااڵن سەالم عومەر بەرپرسى مەڵبەندى ئەوروپاى دیموکراتى سۆسیالیست حــزبــى ــازڵ گەنج ف کــوردســتــان و دکــتــۆر ڕاوێژکارى ئەنجومەنى ئەندامى عەلى محمود حەمەڕەشید و چاودێرى و حزبى پەیوەندیەکانى لێپرسراوى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان و حسێن ڕەسوڵ ڕاوێژکارى سکرتێر و هیوا بەهجەت ئامادەى بوون باس لە ڕەوشى سیاسى کوردستان و عێراق سیاسییەکانى گۆڕانکارییە دوایین و

ــدارەدا دیـ ــەو ل هــەر ــرا، ک ناوچەکە ئەدەب و زمان بە سەبارەت بیروڕا واڵت لەدەرەوەى کوردى خوێندنى و مامۆستا بەڕێز ــر دوات ئاڵوگۆڕکرا. فریاد فازیڵ باسى لەکارو چاالکیەکانى ئــازادى زانکۆى بەشەکانى و خۆى زۆرى خزمەتێکى کە کــرد بەرلین بەتایبەتى ــردووە ک کــوردى ئەدەبى ڕەوەنـــدى کــورد لـــەدەرەوەى واڵت.پاشان بەرێز محەمەد حاجى مەحمود

خوێندنى ئەنیستیتۆى ــى ســەردانکوردى لەزانکۆى ئازادى بەرلین کردو بەسەرکردەوەو زانکۆکەى بەشەکانى فریاد مامۆستا لە خۆشى دەســت فازیل کرد بۆ ئەو خزمەتە گەورەیەى کەبەهۆیەوە توانیویەتى گەنجینەیەکى زۆر بخاتە سەر ئەدەبى کوردى هەوڵ هیواى و نرخاند بەرز ماندوبوونى و خواست نموونەى وەک مامۆستا فریاد

لەناو ڕۆشنبیرانى کورد زیاد بێت.

محەمەدى حاجى مەحمود چاویکەوت بە دکتۆر هێربەرت وەزیرى پێشوى دادى ئەڵمانیا

)حسدک( بەشداریى کرد شاندێکى مەکتەبى سیاسى لە ئاهەنگى یادى دامەزراندنى یەکێتى

مەکتەبى سیاسى )حسدک( بەبەشداریى وەفدێکى ڕێورەسمى 23 ساڵەى کۆچى دوایى ئیمام خومەینى بەڕێوەچوو

په یمانگاى پێگه یاندنى کادیران خولێکى 3 رۆژه ى بۆ 32 کادیرى مه ڵبه ندى چه مچه ماڵى )حسدک( کرده وه

بروسکەیەکى پیرۆزبایى مەکتەبى سیاسى )حسدک( ئاراستەی مام جەالل و مەکتەبى سیاسى )ى ن ک( کرد

محەمەدى حاجى مەحمود سەردانى زانکۆى ئازادى بەرلینى کرد و لەالیەن پرۆفیسۆر فریاد فازڵ پێشوازى لێکرا

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2012/06/05 | ژماره 704 | ساڵی

دیدار

*وەرگرتنەوەى متمانەى لە نورى ئەو گەیشت، بەکوێ مالیکى بۆ کۆکراوەتەوە کە دەنگانەى سەندنەوەى متمانە چەند دەنگە؟لەسەرتاى دروست بوونى حکومەتى تێپەڕى گرفتدا چەندین بە عێراق ئەوە بوو لە دواى کۆتاى ساڵى 2010 دواى لە پێکهێنرا حکومەتە ئەم هەرێم سەرۆکى دەسپێشخەریەکەى چەندین هەولێر لەڕێکەوتننامەى و نێوان لە کرا لەسەر ڕێکەوتننامەى ئەم ئەوەى بۆ سیاسییەکان الیەنە پێ بەرنامەى چەندین و حکومەتە جێبەجێبکرێت، ئەوەبوو بەرنامەکان لە جێبەجێنەکران پێویست بەپێى دواتر عێراقییەوە حکومەتى الیەن پێشەوە، هاتنە تر گرفتى چەندین کۆبونەوە چەندین دواى لە ئــەوە ــورد لە ــوان نــوێــنــەرانــى کـ ــێ ــە ن لبەغداد لەگەڵ الیەنى جێبەجێکار و

یاسادانان، لە کوردستانیش چەندین چارەسەرکردنى بۆ کرا کۆبونەوە کورد نێوان لە ــر دوات گرفتە ئەو شیعەکان لە هەندێک و سوننە و بۆ دا ئەنجام کۆبونەوەیان چەندین ئاستەنگیانەى کە هەیە ئەو ئەوەى لەناو عێراقدا بە جۆرێک لە جۆرەکان کە بڕیاردرا بۆیە بکرێت، چارەسەر وەزیرانى کە سەرۆک مالیکى نوری بە لێوەربگیرێتەوە متمانەى عێراقە پێى دەستوورى عێراقى بە دوو ڕێگا لێوەرگرتنەوەى متمانە بۆ دەبێت ڕێگایەکیان ئەوەیە کە سەرۆکایەتى ــەى ــت ــاڕاس کـــۆمـــار نـــامـــەیـــەک ئبکات عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى ئەوتریشیان متمانە سەندنەوەى بۆ ئەنجومەنى ئــەنــدامــانــى ــە ــەوەی ئنەبێت کەمتر کە عێراق نوێنەرانى لێپیچینەوە داواى کەس )25( لە داواى ماوەیەک بە دواتــر و بکەن لە بکەن متمانە لیسەندنەوەى متمانەش لیسەندنەوەى بۆ مالیکى دەبێت نوێنەران ئەنجومەنى ناو لە بە نەبێت. کەمتر دەنــگ 164 لە بۆ ــگ دەن کــۆکــردنــەوەى نسیبەت مالیکى لە متمانە لیسەندنەوەى یەکڕیزى گە بــەردەوامــە ئێستاش و شیعە و کورد نێوان لە هەبێت عێراقییە زیاتر لە 164 دەنگ هەیە.هۆى دەبێتە مالیکى *البردنى سیاسى قیرانێکى بوونى دروست جێگرەوەیەک دانانى عێراقدا، لە هۆى دەبێتە مالیکى بــرى لە پەکى سیاسى پرۆسەى ئەوەى

نەکەوێت؟ــە لــەگــەڵ ــەى ک ــەوانـ ــک لـ ــدی ــەن ه

بــڕوات مالیکى ــورى ن کە ــەوەن ئدەبێت، تــر جۆرێکى بــە عــێــراق هەیە سەرکردە چەندین لەعێراقدا ــان هــەیــە کە ــەوەی ــاى ئ ــوان کــە تواڵتەکەمان ببەن. بەڕێوە واڵت دەبێت هەیە پەرلەمانى نیزامێکى هەبێت نیشتمانى شەراکەیەکى سیاسییەکاندا الیەنە نێوان لە ناتوانێت مالیکى نــورى تەنها هەموو بەڵکو ببات، بەڕێوە واڵت

بەو ــى ــوان دەت دەستەجەمعیەک ببات واڵت دادەنرێت بۆى بڕیارى بەڕێوە ئەوەى ئاگادار بم دانانى بە دیلێک لە جێگاى نورى مالیکى هەر دەبێت نیشتمانى هاوپەیمانى لە بەاڵم دەبێت، کامەیان نییە گرنگ هاوپەیمانى ناو لە شوێنگرتنەوەى

دەبێت. نیشتمانیدا کورد پەرلەمانتارانى بۆچى *دا عێراق بوودجەى بۆ دەنگیان

بوودجە زۆرترین کاتێکدا لە ــوارى ب کڕینى بــۆ ســەفــکــراوە دەبێت هــەروەهــا ــازى؟ ســەربپرسى بــە فیرقەکان قائید پەرلەمان و سەرۆکایەتى کۆمار دابنرایە لە ئێستادا مالیکى خۆى ئەندامانى ــێ دادەن هەموویان پەرلەمانى کورد نەدەبوو پێشتر

هەوڵویستیان هەبوایە؟

ئێمە گرفتەکەمان لەوەدا بوو نورى پێشێلکارییە هەموو ئەم مالیکى کاتێکدا لە کردووە دەستوورییەى ــان ــەوەم ــون ــۆب ــن ک ــدی ئــێــمــە چــەنسەرکردایەتى لــەالیــەن ــردووە کـئەوەى بۆ کوردستان لە کوردەوە بەاڵم نەمێنێت، گرفتانە ئەم کە نەدەهاتە مالیکى نورى بوو ئەوە ئەم چــارەســەرکــردنــى بــۆ وەاڵم لە کورد وەڤدى چەندین گرفتانە، مالیکیان سەردانى کوردستانەوە دەدا نیشان گرفتەکانیان دەکــرد باس بابەتە ئەم جار چەندین و ئەو گەشتونەتە ئێستا بۆیە دەکرا مالیکى نورى پێویستە ــاوەڕەى بلێوەربگیرێتەوە، متمانەى ئــەو کردووە پێشێلکارى مالیکى نورى ترەوە لەالیەکى دەســتــووردا، لە پێویست پێى بە نەبوو ــەوازون تــاو هــەمــوو پــێــکــهــاتــەکــان لــە نبۆمەسەلەى نەبوون. دەزگاکاندا ــک ــێ ــەش هــەمــوو وەزارەت ــوودج بپارەى خۆى بۆ تەرخان کرابوو لە وەزارەتــە خۆى مالیکى بوودجە. ئێمە بــەڕێــوەدەبــات ئەمنییەکان مالیکیدا شەخسى لەگەڵ گرفتمان بە نەیتوانیوە ئەوەیە لەبەر نییە پێى پێویست واڵت بەڕێوە ببات لە ناحییەى دەستوور و پێکهاتەکان و

خزمەتگوزارییەوە.* ڕۆڵی سەرکردایەتی کورد چۆن

دەبینن لە کێشەکانی عێراقدا؟ــەتـــی کــــورد ڕۆڵـــی ــردایـ ــەرکـ سـالیەنە نێوان لە بینیوە ئاشتی سیاسییەکانی عێراقدا، بەاڵم نابیت

مافەکانی کورد پێشێل بکرێت.

لە 2012 ساڵى بودجەى *دەست لەکەیەوە بەرنامەتاندایە بکرێت لەسەرى گفتوگۆکردن بە

لە پەرلەمانى کوردستان؟دیارى پەرلەمان سەرۆکایەتى ئەوە وەکو ئێستا ئێمە لەکەیەوە ئەکات تەواو ڕاپۆرتەکەمان دارایى لیژنەى ڕاپۆرتى گشتى، ڕاپۆرتى کــردووە، خۆمان، ڕاپۆرتى هەموو لیژنەکان وە ڕاپۆرت لەسەر یاساکە، وە بۆچوونى لەبارەى وە و لەبارەیەوە خۆمان دەربــڕیــووە، کورتیەکانیشی کەمو کردووە تەواو هەمووى مان ئەمانە وە گفتوگۆى وردى لەبارەوە ئەکرێت ئێمە دەکرێت، تیادا گۆڕانکارى و سەرۆکایەتى پێشکەشی مانگ 6ى

پەرلەمانى دەکەین.*دەبێت بە پێی هەموو پێوەرەکان پێش 7/1 بوودجە پەسەند بکرێت پەرلەمان پشووى 7/1 چونکە ئایا تا ئەو کاتە دەست پێدەکات

بوودجە پەسەند دەکرێت؟من لەو بڕوایەدام پێش ئەو وادەیەش

پەسەند بکرێت و نەگاتە 7/1.یاسا چــوارپــرۆژە ئێستادا *لە هەن کوردستاندا پەرلەمانى لە لەسەر گفتوگۆیان کەدەبێت

لێبووردنى کەئەوانیش بکرێت بەدەستهێنانى بودجەو و گشتى کــوردى ئەکادیمیاى و زانــیــارى بەڕێزتان بۆچوونى ئایا زمانە دەست پێش یاسایانە پرۆژە ئەو پەسەند هاوینە پشووى پێکردنى

دەکرێن؟دەتوانرێت پشووى هاوینە بۆ ماوەى ئەگەر بکرێتەوە ــژ درێ ــک ڕۆژێ دە بکەن داواى پەرلەمان ئەندامانى بوودجە یاساى پرۆژەى وەکاتێکیش درایە دەستى سەرۆکایەتى پەرلەمان دیکە یاساکانى پــرۆژە هەموو ئەوا ڕادەوەستێنرێت نەوەک خوانەخواستە

بارێکى نەخوازراو بێتە پێشەوە.بودجەى بەڕێزتان بۆچوونى *بە یان دەکرێت پەسەند ئەمساڵ حکومەت بــۆ دەگــەڕێــنــرێــتــەوە بەپێی ئەو تێبینیانەى کەبەڕێزتان

هەتانە لەسەر پرۆژە یاساکە؟ ئەوەى ڕاستى بێت پێویستە پەسەند

بکرێت بگەڕێتەوە بۆ حکومەت سوودى چییە؟ چونکە حکومەت دەڵێت ئەوە وە هەیە، ئەوەنەم داراییمەو تواناى خەڵک حکومەت بۆ بــەگــەڕانــەوەى نابێت وە پێى دەبێت ــد ــەن زەرەمبەتاک کەپەیوەندى ئاوا پرۆژەیەکى بەتاکى کۆمەڵگەوە هەیە بەو شێوەیە

سەیر بکرێت.کەدەوترێت بــەوەى *سەبارەت ــودجــەى ــەب ل ــەورە ــ گ کەلێنى نمونە ــۆ ب ــە هــەی ئــەمــســاڵــدا بەسفر وەزارەت هەندێک داهاتى دارای لیژنەى وەک ئێوە دانــراوە لەپەرلەمانى کوردستان زانیاریتان لەسەر ئەمە هەیە وە ئایا تاچەند

ئەم هەواڵە ڕاستە؟ئەوەى وەک نییە گــەورەی کەلێنى داهاتەکەى وەزارەت هەندێک ئەیڵێن دەکات سەرف پێداویستیەکانى بۆ ئەولەویەت ــارەکــەش پ بەپێی وە بە کەخزمەت کارانەى بەو دەدرێت

کەدەڵێن ئەوانەى ــات. دەک خەڵک پارە سەرف نەکراوە ئەمساڵ پرۆژەى بەردەوام هەیە پارە بۆ ئەوانە سەرف

کراوە.بێکارى بەبیمەى ــارەت ــەب *سلە ئــەوانــە ئایا پێشینەکان و

ئەمساڵیشدا بەردەوام دەبن؟هەموو و بــێــکــارى بیمەى بــەڵــێ پێشینەى وەک پــێــشــیــنــەکــان خـــانـــوبـــەروەو و هــاوســەرگــیــرى پێشینەى قەرز بۆ کشتوکاڵ و قەرز پرۆژەى بۆ قەرز و پیشەسازى بۆ بچوکیش ــەرزى ــ ق و گــەشــتــیــارى بـــەردەوام لەمساڵیشدا هەموویان

دەبن.*هیچ لەو پێشینانە بەپێی ڕاپۆرت زیادکردنیان ئێوە پێشنیارى و بەسەردا دێت یان هەروەک سااڵنى

پێشوو دەمێننەوە؟ئەکات دیــارى ــی دارای تواناى ئەوە وچۆن کراوە سەرف لێ چەندى کە

لەخۆوە کردنیش ــاد زی وە دەبێت الیەکى لە دەبێت چونکە ناکرێت، هەموو ئەو سەر بیخەیتە و ببڕیت بڵێیت نیە ئـــەوە کــردنــێــک زیـــاد تۆش و دەکەم زیادى من حکومەت کەیفى خۆتە تۆ حکومەت داهاتەکەى بەسەر کردووە بە شێوەیەک سەرف لەخۆتەوە تۆناتوانیت وەزارەتەکاندا چونکە بکەیت زیاد شوێنێک پارەى بۆ ترى شوێنێکى میزانیەى دەبێت

ببڕیت.دیوانى مەسەلەى بە *سەبارەت دەستەى و ــی دارایـ ــرى ــاودێ چنەزاهە ئایا تا ئێستا هەوڵ دراوە کەسێکى تر دەست نیشان بکرێت دیوانى کردنى سەرۆکایەتى بۆ

چاودێرى هەرێم؟ئاڕاستەى سیڤیەک چەند ئێستا تا بۆ ــراوە ک پەرلەمان سەرۆکایەتى بە ببن دەزگــایــە دوو لــەم ــەوەى ئسەرۆک وە تا ئێستا 31 کاندید کراوە

هەیە الى سەرۆکایەتى پەرلەمان.ــۆ ئــەوەى ــێــک هــەیــە ب *هــەوڵئایا 4/1 بکرێتە دارایــی ساڵى ئەوەى بۆ دەبێت هۆکارێک ئەوە دواکەوتووى بە بودجە لەمەودوا

نەگاتە پەرلەمان؟دارایی ساڵى لەعێراقدا ئێستا تا لە هەرێمێکین ئێمە نییە، 4/1نیزامى عــێــراقــدایــن ــوەى چــوارچــێئابووریمان پەیوەستە بەنیزامى مالى لە ناتوانین عێراقەوە، حکومەتى دارایی بکەینە ساڵى 4/1 خۆمانەوە مانگێک هەموو ئێمە لەبەرئەوەى بەغدادو بۆ موراجەعە نیزامى بە پــارەکــەمــان سولفە بــە ئــەوانــیــش

ئەدەنێ.چەند ئەمساڵدا بودجەى *لە

کەس دادەمەزرێندرێن؟کەس 17000 ئەمساڵدا بودجەى لە دادەمەزرێن لە سەرجەم وەزارەتەکانى

حکومەتى هەرێم.پرۆژە لە دەستکەوتانەى ئەو *بۆ ئەمساڵدا بودجەى یاسایى بەدى کوردستان هەرێم خەڵکى

هاتوون چین؟هەموو گشتى شێوەیەکى بە پرۆژە دەبێت سوودمەند کۆمەڵ تاکێکى کە خوێندنگایانەى ئەو لێى، چونکە دەخوێنن تیادا وانەى خوێندکاران ئەوە ئەو بودجەیە ئەو نەخۆشخانانەى کە نەخۆشى بۆ دەچێت ئەو بودجەیە پیایدا کە خەڵک بانانەى ڕێگاو ئەو گەلێک وە بودجەیەو ئەو دەڕوات بە تاک بودجە ئەوە لەبەر تر شتى دەبێت سوودمەند لێی کۆمەڵ تاکى وە نابێت خەڵک وا تێبگات بوودجە بە چونکە دەکرێت، دابەش هەڕەمەکى بکرێت دابەش هەڕەمەکى بە ئەگەر ئەى ئەکرێت بەچی قوتابخانە ئەى ژێرخانى وە دەکرێت بەچى ڕێگاو

ئابوورى بەچی دەکرێ.

النە محەمەد، ئەندامى ئەنجومەنى دیدارێکى لە عێراق نوێنەرانى بۆ ئاماژە ~ تایبەتى ئەو ئەوەى بۆ « دەکات ئەوە ناو لە هەیە کە ئاستەنگیانەى جۆرەکان لە جۆرێک بە عێراقدا چارەسەر بکرێت، بۆیە بڕیاردارا کە نوری مالیکى کە سەرۆک وەزیرانى لێوەربگیرێتەوە«. متمانەى عێراقە دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو سەرکردە چەندین عێراقدا »لە ئەوەیان تواناى کە هەیە ببەن«. بەڕێوە واڵت کە هەیە

دلێــر مەحمــود، بڕیــاردەری لیژنــەی ــە پەرلەمانــى دارایــی و ئابــووری لکوردســتان لــە دیدارێکــى تایبەتــى ~دا ئامــاژ بــۆ ئــەوە دەکات » گەڕانــەوەى بوودجە بۆ حکومەت دەبێــت«. زەرەمەنــد خەڵــک ناوبــرا و هێمــا بــۆ ئــەوە دەکات بوودجــە کردنــى »بەســەند حــەوت«. مانگــى ناگاتــە

النە محەمەد، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

سەرکردایەتی کورد ڕۆڵی ئاشتی بینیوە لە نێوان الیەنە سیاسییەکانی عێراقدا

دلێر مەحمود، بڕیاردەری لیژنەی دارایی و ئابووری لە پەرلەمانى کوردستان:

گــەڕانــەوەی بـوودجە بۆ حکــومەت زەرەر بەخــەڵک دەگەیەنێــت

دیمانە: ~

دیمانە: ~

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32| ژماره 704 | 2012/06/05 | سێشەممەبیرو ڕا

نووسینەوەی مێژوو الی کورد)شۆڕشی گواڵن( یان )شۆڕشی نوێ(؟

و نــەتــەوەیــی گرنگە ئــەرکــە لــە یەکێک هەر مرۆییەکانی تەنانەت و نیشتمانی ڕووی لەسەر کۆمەڵێک و گەل و نەتەوە ڕووداو تۆماری نووسینەوەی زەمینە، ئەم و دەوروبـــەر و ــان ژی بەسەرهاتەکانی و تەنیا ــەوەش ئ ــووە. ب جیهانیش تەنانەت ژیان بەسەرهاتەکانی و ڕووداو ئەوەی بۆ نەوەکانی بە و ببێت ڕزگاریان فەوتان لە ئایندە بگەیەنرێن. دیارە ئەگەر ئەو ڕووداو و نەکران تۆمار ژیان دیاردانەی و بەسەرهات و دووچاری لەبیر چوونەوە و دواتر فەوتان بیرەوەرییەک و ڕووداو ئێدی ئەوا بــوون، لەالیەک تا نامێنێن، ئایندە نەوەکانی بۆ بکەن، مرۆڤایەتییەوە ڕابردووی بە شانازی تیرە و بنەماڵە و خۆیان بە دی لەالیەکی لەوەی جگە ئەمەو نەتەوەکەیان. و هۆز و و خێزان و تــاک تۆمارانەوە ئــەو بەهۆی مێژوویی ئەزموونی چەندین کۆمەڵگاکان و خۆیان ژیانی بۆ ســوودی و ببن فێر پێودانگەشدا لەم هەبێت. کۆمەڵگاکەیان نابێت ئەوە لە یاد بکەین، کە ئێمەی کورد وەک نەتەوە یان وەک هەر کۆمەڵێکی سەر بە بایەخمان کەمترین زەمینە، ئەم ڕووی مێژووی بەسەرهاتەکانی و ڕووداو تۆماری ژیانی خۆمان و دەوروبەرمان داوە! ئەوە هەر و و گەل نەتەوە مێژووی تۆماری باسی با کەمترین کە نەکەین، جیهان کۆمەڵگاکانی کەسانەشی ئەو تەنانەت پێداوە. بایەخمان خۆمان خودی الی پێداوە، بایەخەیان ئەو وەک کــراون، بایەخ سەیر کەم و الدەر بە و دینەوەری )ئەبوحەنیفەی مێژوونووسان خەلەکان ئیبن و جەزری ئینوئەلئەسیری دیــارە ــاد(. ــ ....ت و ئیبنولموستەوفی و کەم زۆر پێداوە بایەخەیان ئەو ئەوانەشی و لە پەنجەکانی دەست تێپەڕیان نەکردووە. پرسیاری سەرەکی ئەم باسەش ئەوە نییە، کە بۆ ئێمەی کورد لەو الیەنانەدا کەمتەرخەم و نەتەوە بۆ وەهامان شتێکی یان بووین، و ئەمریکا و ئەوروپا کۆمەڵگاکانی و گەل کە ئەوەیە، بەڵکو نــەکــردووە، ئوسترالیا خودی مێژووی نووسینەوەی لە چەند تا بووین؟ سەرکەوتوو )کــورد( وەک خۆمان ــاری ــەم پــرســیــارەش دووچـ ــی ئ بــۆ وەاڵمـتۆمارەکانی کاتێک دەبین، سەرسووڕمان هەڵدەدەینەوە! خۆمان نووسراوی مێژووی و کەلێن چەندین لەالیەک بــەوەی ئــەوەش مێژووی سەراپای لە تۆمارنەکراو ڕووداوی

ئێمەدا هەیە! لەالیەکی دی بەشێکی مێژ بەوەی ئەوەش بردووە! بە هەڵدێردا وومان مێژووی نووسینەوەی بە بایەخمان چەندە داوە، کوردستان و ــورد ک وەک خۆمان الڕێدا بە تۆمارانەمان ئەو لەپاڵیدا ئــەوا ڕووی شوێن بە گەڕان دواجار کە بردووە، ئەستەم گەلێک ڕووداوەکــان ڕاستەقینەی مێژووەکەمان لێرەوەش ــووە! ب قــورس و دووچاری چەندین هەڵەی گەورە بووە، کە لە الیەک مێژوومان وەک زانستێک پێ عەیبدار کردووە! لەالیەکی دی ئەرکی نەوەکانی ئێستا بواری پسپۆڕانی و گشتی بە ئایندەمان و کردووە، قورس گەلێک تایبەتی بە مێژوو لەسەر گـــەورەی باجی ــوودا ــات داه لە کە ڕەوایە پێوەرێک چ بە ئەوەی وەک بدەن. بەشێکی ڕزگاریخوازی و شۆڕشێکی خەبات کوردستان، کە باشووری کوردستانە و تەنیا )37( ساڵی بەسەردا تێپەڕ بووە، ئەندام و دیموکراتی )پارتی کە پارتێک، الیەنگرانی کوردستان(ن، بە )شۆڕشی گۆاڵن( و ئەندام )یەکێتیی کە دی، پارتێکی الیەنگرانی و نیشتمانیی کوردستان(ن، بە )شۆڕشی نوێ(ی بزانن؟ ئەمەو بە چ پێوەڕێک ڕەوایە دیوە ڕاستەقینەکانی ئەو )دوو( شۆڕشە، کە هەر یەک شۆڕشە، چەواشە بکرێت و بە وویستی بەدەر ئەمەو بنووسرێتەوە؟ کاراکتەرەکانی قارەمانەکانی سەرکردە و فەرماندە لەوەی ئێستا نەوەکانی لــەبــەردەم و بشکێنرێن کەم النی یان بکرێن؟ عەیبدار ئایندەدا و دیموکراتی )پارتی الیەنگرانی و ئەندامان بــاوەڕە ئەو لەسەر ئێستا تا کوردستان( بن، کە ڕۆژی هەاڵیسانی )شۆڕشی گواڵن(، کە ڕێکەوتی )26ی مایسی1976ز( هەرگیز کوردی، ساڵنامەی گواڵن(ی )26ی ناکاتە بەڵکو دەکاتە )6ی جۆزەردان(ی ساڵنامەی کوردی؟ ئەمەو ئەندام و الیەنگرانی )یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان(یش بۆ ئەوە نەچوون، ڕووداوەکانی ڕەوتی لەگەڵ )نوێبوون( کە لە داهاتوودا شتێک مێژوودا کۆن دەبێت و بە ناوی )نوێ( نامێنێت؟ یان النی کەم بۆ شۆڕش دەستپێکردنی کە نەچوون، ئەوە الی ئەوان )پێنج( ڕۆژ دوای دەستپێکردنی شۆڕش الی )پارتی دیموکراتی کوردستان(

کەوتووە؟

د. کەیوان ئازاد

KaiwanAzad@yahoo.com

لەدواى تێپەڕبوونى )8( ساڵ بەسەر دیکتاتۆریەتدا، ــۆرى خ ئــاوابــوونــى و دەژى گــێــژاودا لە عێراق هێشتا تەنها بە نیە. ڕوون زۆر ئایندەش سیاسییەکان قــەیــرانــە و شکست تاقەت بارگرانیەکى بوونەتە کە نین عێراقییەکان، لەسەرشانى پڕوکێن بەڵکو گرێى لەدەستدانى چارەسەر و پرۆسەى بەڕووى دەرگاکان داخرانى دەبێتە خەریکە عێراقدا، سیاسى دیمەنە هەمیشەیی سیمایەکى تادێت ڕەهەندەکانى و سیاسیەکە

ئاڵۆزتر دەبێت. قەیرانى ئەمجارەى عێراق کە من ناوم دوو ئــەوە مالیکى(، )گرێى لێناوە

مانگە بەردەوامى هەیە و کاریگەریەکى پرۆسەى ئیفلیجکردنى لەسەر زۆرى و سیاسییەکان و ــردووە ک سیاسى دەوڵەتى دامودەزگاکانى و الیەنەکان سەرقاڵکردووە، بەخۆیەوە عێراقى دەگەڕێتەوە ئەوە بۆ هۆکارەکەشى وەزیرانى سەرۆک مالیکى نورى کە دیکتاتۆریەت بۆ مەیلبوون بە عێراق و تاکڕەویکردن لە بڕیاردان و حساب ترى بڕیارەکانى خاوەن بۆ نەکردن ــى ســیــاســى عــێــراق ــان ــۆڕەپ ســـەر گبەرامبەردا لە دەکــرێــت، تۆمەتبار ئــەویــش نــەیــارەکــانــى بــە هــەوڵــدان پــرۆســەى سیاسى لــەبــاربــردنــى بــۆ پشتگوێخستنى و دیموکراسى و تۆمەتبار نــوێ عێراقى دەســتــورى عەلالوى ئەیاد تایبەتى بە دەکــات، مەسعود و عێراقیە لیستى سەرۆکى بارزانى سەرۆکى هەرێمى کوردستان. تۆمەتەکانى کە کاتێکدایە لە ئەمە بنەما بێ بە تر ئەوانى بۆ مالیکى لێکدەدرێتەوە و بە هەوڵێک دادەنرێت ترۆپکى لــە ــەوەى ــان م پێناوى لــە بڕیارە جێبەجێکردنى و ــەاڵت دەسلە لێدان بۆ زۆرێکیان کە توندەکانى

بەرژەوەندییەکانى هەرێمى کوردستان بەکاردەهێنێ سوننەکان عەرەبە و دەسەاڵتى لە مالیکین هاوپشکى کە ــدا و لە ــراق ــێ ئــەمــڕۆى ع ســیــاســى هەولێر 2010ى ساڵى کۆبوونەوەکەى مالیکى بە متمانەیان تەوافوقى بە حکومەتى پێکهێنانى بۆ بەخشى هەڵبژاردنەکەى لەدواى عێراق نوێى 7ى ئادارى 2010، بەاڵم ئێستا لەدواى کابینەى تەمەنى لە نیو و دووساڵ هێشتا کە دەبینین مالیکى دووەمى وەزیــرانــى بەبێ عێراق حکومەتى بەڵکو مــاوەتــەوە، بەرگرى ناوخۆو مالیکى خۆى بە وەکالەت پۆستەکانى گشتى فەرماندەى و دەست گرتۆتە بە و عێراقە چەکدارەکانى هێزە دەجووڵێنێ سوپا خۆى ئــارەزووى بڕیارى و نەیارەکانى لێدانى بــۆ کاتێکدا لە ــات، دەردەکـ تاکڕەوانە بڕیارە لە زۆرێک پێویستدەکات کە ڕاوێژ بە گرنگ و چارەنووسسازەکان و ئاگادارى الیەنەکانى ترى بەشدار لە

پرۆسەى سیاسى بێت.ئەم ڕەفتارو هەڵسوکەوتە تاکڕەوانەى ــردووە ــک وای ئەنجامدا لــە مالیکى

الیــەنــگــرى و پشتیوانى ــەى ــازن بحکومییەکانى بەرنامە و سیاسەت بەڵکو بێتەوە، بەرتەسک مالیکى سیاسیە ــە ــەن الی هــێــزو زۆریــنــەى دەستڕۆیشتوەکانى عێراقى لەسەر یەک پۆینت کۆکردۆتەوە ئەویش بریتیە لە دەنگدان لەسەر لێسەندنەوەى متمانە پەرلەمانى لەناو مالیکى نــورى لە دانانى بۆ ڕێگەخۆشکردن و عێراقدا وەزیرانى سەرۆک بە دیکە کەسێکى جێبەجێکردنى ئاستى لە کە عێراق بڕگەکانى دەستوردا بێت و هەوڵنەدات و ــەوە ــەت ن هیچ ــدى ــەرژەوەنـ بـ ــە لسیاسى الیەنێکى هێزو و مەزهەب نەدات و تاکڕەوانە بڕیار نەدات و کار ڕەشەکانى ڕۆژگارە گەڕاندنەوەى بۆ دیکتاتۆریەت نەکات کە ئەوەندە نیە

بەرۆکى عێراقیەکانى بەرداوە. بە پشتى مالیکى کــاتــێــکــدا ــە لهەڵوێستى الیەنەکانى ناو هاوپەیمانى ڕازیــکــردنــى بــۆ قایمە نیشتمانى موقتەدا سەدر سەرۆکى ڕەوتى سەدر و مالیکى دژایەتیکردنى لە تاوەکو بارزانى و عەلالوى پشتیوانیکردنى متمانە لێسەندنەوەى ئاراستەى بە

دەبینین بێتەوە، پاشگەز مالیکى لە ڕەهەندێکى قەیرانەکە ئێستەدا لە دراماتیکى ناڕوونى بەخۆیەوە بینیوە، بە تایبەتى دوایئەوەى الیەنەکانى ناو هەولێر لە مالیکى بە دژ کۆمەڵەى بە دەستیان نــەجــەف و موسڵ و جموجووڵ کردووە بۆ ئەوەى هەژموون لێسەندنەوەى پرسى کاریگەرى و متمانە لە سنوورى هەرێمى کوردستان خواستێکى ببێتە و ــت ــێ ــچ دەبالیەنە هەرەزۆرى بەشى ڕاستەقینەى سیاسی پرۆسەى لە بەشداربووەکان چەند و مالیکى حزبەکەى لە جگە بڕیاریان دوا هێشتا کە تر الیەنێکى نەداوە بچنە پاڵ بەرەى دژ بە مالیکى. دەسەاڵتى نەیارەکانى پەیامى ئێستا مالیکى زۆر ڕوونە ئەویش لێسەندنەوەى کورسى لەسەر الدانیەتى و متمانە هەموو ئــەو لەژێر بــەاڵم دەســـەاڵت، لە بریتیە مالیکى پەیامى فشارانەدا سەنگەرگرتن و تەحەدا کردنى خواستى بــەاڵم دواهــەنــاســە، تــا نەیارەکانى پشتوپەنایەکى کاتێکدا لە دەپرسین مالیکى گرێى ئایا نەماوە، بەهێزى

دەتوانێت تاکەى خۆى ڕابگرێت؟.

ــن ـــاریـ ـــب ـــۆڵ ــى وخ ــ ــاڵ ــ ــەس ــ ــک ــ وشن ێیەکا نو تە پێشها دەو ر یا لەد یەکێکەولەتەمەنى سەردەمە باسى کەقسەو بەوشێوەیەپێشترنەبینراوە، ئێمەدا ــن لــەواڵتــە ــاری ــب ــۆڵ دیـــــــاردەى خناوچەیى بــەشــێــوەى عــەرەبــیــەکــان بیابانەووشک لە ڕویــداوە وزۆر وکەم

وچۆڵەکانیدا بەهۆى پێکاتەى جوگرافى ــى ــول ــەردەل ــاوگ ــەڕەشــەب ــەل ــەک ــاوچ نبوە،بەاڵم وەئاسایى بیابانەوەبەالیانە هاتنى تازەیەولەدواى لەکوردستاندا ئەمریکابۆعێڕاق داگیرکەرەکانى هێزە ــرســەرى ــات ــەدواوەزی ــە)2003(ب ــە:ل واتپیس لێ وژینگەى کەژیان هەڵداوە بەردەوامیشە!بەشێوەیەک و کردین ژمارەیەکى زۆرلەوانەى دوچارى)ڕەبۆ(گەیەنراونەتە بــون وتەنگەنەفەسى تریش خەڵکانى تادێت نەخۆشخانە ــن، دەب تەنگەنەفەس ــوودا ــات ــەداه لناچاربوین تــریــشــەوە ــەالیــەکــى وەلزستانان ــەژورى لـ کەلەهاوینانیش لەنیوەى کــارەبــاش کاتێ بخەوین! ئەکات ئیسراحەت بۆماوەیەک شەودا گیانمان ــبــەردا ــەران ــەب ل ــەوێ ــەخ وئ

بۆدڵى سەرئاوئەگەڕێتوناخەوین!ئاى سافى باپیران بۆژینگەى پاکى جاران..هــەواوبــاران،ســااڵنــى بۆخۆشیەکانى زەرد دنیاغوبارو ــک ڕۆژێ زووســاڵــى بوایە دەیانگوت پیاوێکى گەورەکۆچى ــە ــوای ــى خ ــەزەبـ ــان غـ ــ کــــــردووە یساڵێکە چەند وامــاوەى یان...،بەاڵم بوندایە!تەنها لــەزیــاد ــەو ــەردەوام ببەڵێ بۆوشکەساڵى، دەیگێڕنەوە بــۆدیــاردەى هۆکارێکە وشکەساڵی لەوەلەپێشتر هۆکارى خۆڵبارین،بەاڵم فــەســادو ــەوەى ــون ــاڵوب ب گرنگتر و خوێنێکى وڕژانى وگەندەڵى خیانەت ــە عــێــڕاقــداکــەهــۆى زۆربــەنــاحــەق لوەرزەکانمان خودا سەرەکیەبۆئەوەى نوسەرانى لــێــبــگــۆڕێ!بــەداخــەوەکــە ئیسالمیش شەرمنانەباسى لێوەدەکەن

لەبەر تانەى بەرانبەریان وهەر تەنهاباس دەکەن،بەڵگەیەکى لەوشکەساڵیەکەى ــشــم بــۆپــشــتــیــوانــى قــســەکــەم ــری تڕابردووش سااڵنى ئەگەر کە ئەوەیە خۆساڵى)2012( بووبێ وشکەساڵى وگیاوگوڵى بـــارى ــاش ب بارانێکى بەهاریش زۆربوو! لەگەڵ ئەوەیشدا لەم ئەبینى قوڕەدا وتوشى تەڕى وەرزى لەزیادبوندابو!لەنوێژى هەر خۆڵبارین تاریک ودنــیــا نیوەڕۆداخۆرنابینى دەکات؟!گەرئەڵێ هى بیابانى خواروى زەمانەوە لەدێر عێڕاقەوشکە،دەى عێڕاق وخـــواروى ــادى ڕومـ بیابانى نەیشهاتوە و هەربووە وشکە ئەولمە بەهۆى بۆچى ئێستا کوردستان، بۆ شەپۆلى هەواوە بەرزى دەکاتەوەودێتە ئاسمانى ناوچەکە!؟ ئەگەرلەبەرگۆڕانى

گۆڕانى بــەهــۆى نەبێت ــان ــ وەرزەکچارەسەریش خەڵکەوەبەرەوخراپە! هــەواوخــۆڵ بۆخاوەنى گــەڕانــەوەیــە ئەوپیاوەى وەک کەخوایە، ــاران وبوتى بەکورەکەى ئەگەرکۆمەڵێ سەگت بەرەنگاریان ئەکەى؟وتى چى بۆهاتن باوک:ئاخر ــەدەم، ئ لێیان دەبمەوە ئەوەزۆردەکێشێ ولەوانەیەسەرنەکەوى، بۆخاوەنى ئــەگــەرپــەنــابــەرى بــەاڵم لە بەئاسانى کەشوانەکەیە سەگەکان االَعىل( املثل )َوللِِه دەکاتەوە کۆڵت بۆ پەنابەرین ئەگەربەڕاستى ئێمەش ڕزگاردەبین بپارێینەوەئەوا خواولێى لە دیاردەى وشکەساڵى وخۆڵبارین کە لە کە لەپێشینان ڕەحمەت بێزارین، فەسڵمان پاڕانەوەیانداوتویانە:)خوایە

لێنەگۆڕى(.

عێراق لەدواى گرێى مالیکى

دیاردەى وشکەساڵى وخۆڵبارین

№

مەالئەحمەدى قامیشى

سابیر عەبدوڵاڵ کەریم

ــد هــەفــتــەیــەکــە دۆخــە ــەن مــــاوەى چسیاسیەکەى عێراق بەجۆرێک ئاڵۆز بووە کە هیچ چاودێر و سیاسیەکەى ئەم واڵتە، و گۆڕانکارى ئاگادارى ــەوردى ب ئەگەر ڕووداوەکانى ڕۆژ بووبێت، الى ئەستەمە بتوانێت پێشبینى یەکالیبوونەوەى بکات، ئەو دۆخەش کە خودى تاریق هاشمى بە هۆکارێکى تاکە دادەنرێـت، سەرچاوەى دیکتاتۆریەت نەمانى لەدواى بوو بەهێز دیکەى مەسەلەکانى هەموو لەعێراقدا، ــارە بـــەدواى یــەکــدا ئــاڵــۆزتــر کــرد، دیالیەنەسیایەکان کاتێک )2005( لەساڵى دژایەتى لــەبــەرەى زۆر سااڵنێکى کە دەسەاڵتى بەعسى لەناوچوودا بوون، بۆ ئەوەى بتوانن سەردەمى تاریکى تێبپەڕێنن بەدی ڕوونــاک ڕۆژێکى دوا سەرەتاى و بهێنن، دواى ماوەیەکى زۆر لەگفتوگۆکردن مادەکانى و بڕگە هەڵسەنگاندنى و دەستوورى نوێى عێراقی لێ بەرهەم هات، ئەو دەستوورە کە ناوەڕۆکێکى باشى هەیە پابەندبوونیان الیەنەکانیش تێکڕاى و بەوردى ئەگەر بەاڵم ڕاگەیاندووە، پێوە سەرنج بدەینە گۆڕانکاریى و ڕووداوەکانى ڕاستى دوو دەکرێت ئەوا ماوەیە، ئەم

بخەینە ڕوو، یەکەمیان ئەوەیە )دەستوور( واڵتانى دیموکراسیەکانى لەسیستمە پێشکەوتوو خاوەن ئەزموونى دیموکراسى باوکى بە گەورەکاندا، شارستانیەتە و لەکاتێکدا دەژمێردرێت، واڵت یاساکانى خودى ئەو دەستوورە لەسیستمە شمولیى بەشێوازێک دەکرێت دواکەوتووەکاندا، و دابڕێژرێت، کە ببێتە چەکوشێک بەدەست دیکتاتۆرەکان و سەرى هاونیشتیمانیەکانى لەعێراقدا هەرحاڵ بە بشکینرێت، پێ بەشێک دەرکـــەوت کە ــەدا ــاوەی م ــەم لپێشتر وەک نەیانتوانى، لەالیەنەکان بەڵێنیاندابوو، بەو دەستوورەوە پابەندبن پڕاکتیزەکردنى قیبلەنماى بیکەنە و

ئەداى دەسەاڵت و شێوازى فەرمانڕەوایی کاتێک تر بەواتەیەکى حکومدارى، و الیەنێک لەالیەنە ناکۆکەکانى عێراق نوێ، بکات، بێدەنگ بەرامبەرەکەى بیەوێت باشترین هەلە بۆى کە دەستوور بێنێتە ئامانجەکانى ڕێگایەوە لەو و مەیدان لەوەى برییتە دووەمیش بپێکێت. خۆى و الیەنێک چەند هــەڵــگــەرانــەوەى کە خاڵە لەو یەکێکە بنەما، بێ لێدوانى خراپانەى کە ئێستا دووچارى ئەزموونى حکومدارى عێراق هاتووە، بەتایبەتى کە ساڵ )9( لــەدواى لەالیەنەکان بەشێک کە وایلێکدەدەنەوە ئازادى، لەپڕۆسەى کە بکەن بەدەستوورێک کار ناکرێت،

لەژێر و ناجێگر لەدۆخێکى خۆى کاتى هەژموونى ئەمریکیەکاندا داڕێژراوە، دیارە کورد بەر قوربانى زۆرترین ئەمەش بۆ لەڕوانگەیەکى الیەنانە ئەو و کەوتووە کورد مافەکانى باسى دوژمنکارانەوە، ئەو بێگومان دەکەن. دەستووردا لەنێو دەریــدەخــات پێشەوە، ڕاستیەى دوو لەالیەنەکان بەشێک ئایدیاى هەتا کە بۆ تێڕوانینیان هەتا بێتو بەوشێواز خراپە بەوشێوازە دەستوور ناوەڕۆکى ئاسایی ڕەوشەکە ناتوانرێت نەک بێت، هەمیشە دەکــرێــت بەڵکو بکرێتـەوە، و تەنگژە سەرهەڵدانى لــەچــاوەڕوانــى کە بین قورستر و هەستیارتر قەیرانى

متمانە لێسەندنەوەى لەکێشەى ڕەنگە دادگاییکردنەکەى و وەزیــران لەسەرۆک چونکە بێت، گەورەتر هاشمى تاریق لەسەر چاوەکان هەموو ئێستا ئەگەر بەدڵنیاییەوە ئەوا بێت، پرسە دوو ئەو و ســەرەتــاکــان بۆ عێراق ــەوەى ــەڕان گو مەزهەبى شەڕى هەڵگیرساندنەوەى ئاینى لەنێوان ) شیعە و سونە( لەهەموو دەبێت، ترسناکتر ڕابردوو، ڕووداوەکانى لەچاودێرانى بەشێک کە دەمەشدا لەو ئەگەر دوو دەکــەن، بۆ ئاماژە سیاسى لەبەردەم چارەنووسى عێراقیەکاندا دەبێت دەستوەردانى یــەکــەم: ئەوانیش، کە سەردەمى بۆ دەباتەوە عێراق دەرەکــى فــەرمــانــڕەوایــی ســەدەکــانــى ڕابـــردوو، هێشتا کە ــەوەى ئ گرتنى بەلەبەرچاو ملمالنێکانیان داگیرکەرەکان، دەوڵەتە یەکالیی و ساغ نەکردۆتەوە و بۆ هەلێک تۆڵەى عێراقدا، لەبازنەى تا دەگەڕێن لەدوژمنەکانیان ڕابــردوویــان هەڵەکانى ویالیەتە گەڕانەوەى : دووەم بکەنەوە. یەکگرتووەکانى ئەمریکا بۆ عێراق، وەک کشانەوەى پێش دەکرێت، لێوە باسى خاکى لە ئەمریکا شەڕکەرەکانى هێزە بااڵکانى بەرپرسە بــە ــەوە ئ عــێــراق، ــراوە، وت عێراق ســەربــازى و حکومەت وەهادا لەگریانەیەکى سپى کۆشکى کە ناتوانێت لەدوورى چەند کیلۆمەترێکەوە، بدات واڵتانى ڕێگا بڕوانێتە گرفتەکان و ــارى ــاروب ــە ک ــدەن ــوەرب ــێ دەســت ــ دراوسناوخۆیی عێراقەوە، چونکە ئەمریکیەکان ئازادى لەپڕۆسەى زۆریــان قوربانیەکى

داوە.

عێراق و دوو گریمانەى ترسناک

№

ڕێبین حەسەن

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2012/06/05 | ژماره 704 | ساڵی

ئافرەتان

لەیال زاناش بەدەر نەبووە لەو ئافرەتانە، ئایارى 1961 دایکبووى 3ى لە ناوبراو لە شارى ئامەدى باکوورى کوردستانە، ژنە سیاسەتمەدارى کورد کە بۆ ماوەى زمانى بە قسەکردن بەهۆى ساڵ 10زیندانى تورکیا پەرلەمانى لە دایکی دەستپێکى لــەگــەڵ زانـــا لەیال کـــرا. ژیانی، لە شارۆچکەى سیلوانی سەر بە ئامەد لەدایکبووە، لەیال زانا لەو گوندە دەستەخوشکەکانى ژیانى هاوشێوەى ئەو دژى ئەو بەاڵم ژیــاوە، گوندەکەى ژیانە بووە کە ئافرەت لە ماڵەوە تەنیا و وچێشتخانە ناوماڵ کارى سەرقاڵی منداڵ بەخێوکردن بێت، لە تەمەنى 14 ساڵیدا بەشوو دراوە و سەرەتا لە دژى ئەم بڕیارە وەستاوە، بەاڵم دواجار لەژێر فشارى باوک و برادا پەسەندى کردووە. هەر ئەمەش واى لە زانا کردووە لە دژى ئەو بارە زۆرەملێى کۆمەاڵیەتیەى کە لە لە بوەستێتەوە. بووە باو ناوگەلەکەیدا دواى کودەتا سەربازییەکەى ساڵى 1980

لە تورکیا دا، هاوسەرەکەى زانا، مەهدى خراوەتە سیاسییەوە چاالکیى بەهۆى 19 تەمەنى زانــا ئەوکات زیندانەوە. ساڵ و خاوەنى یەک منداڵ بووە بەناوى لەگەڵ ــووە، ب دووگیانیش و ڕوناهى زیندانى لە هاوسەرەکەى گواستنەوەى زاناش لەیال تر شارێکى بۆ شارەکەوە لەو گواستەوە، ماڵى و کردووە کۆچى ماوەیەشدا لەیال زانا خۆى فێرى خوێندن ڕووبــەڕوو بۆ کـــردووە. خوێندنەوە و لەیال ژیان، قورسایییەکانى بوونەوەى پشتى بەخۆى بەست و دواتریش وەک کەوتە سیاسى زیندانیانى کەسوکارى چاالکییەکانى ــەشــدارى ب و وتـــاردان ڕێکخراوى مافى مرۆڤى کردووە لە ئامەد، بەو هۆیەشەوە لە ناوەندەکانى ڕاگەیاندندا بەڕێوەبەرى بــووەتــە پاشان نــاســرا، ئەولک« »یەنى ڕۆژنامەى نووسینگەى ساڵى هەڵبژاردنەکانى لە و ئامەد لە بەدەست دەنگ هەزار توانى 45 1991یەکەم بــووە شێوەیەش بەو بهێنێت، هۆڵى بخاتە پێ کە ــورد ک ئافرەتى پەرلەماندا لەناو تورکیا، پەرلەمانى بەزمانى کوردى سوێندى یاسایى خوارد توڕەبوونى بووە هۆى کردارەش ئەم و لێکرا داواى ڕەگەزپەرستەکان، تورکە پاشگەز ببێتەوە لەو هەڵوێستەى، بەاڵم ڕیزى لە بۆیە نەکرد پەسەند ئــەوەى لە دەرەوە، کرایە دیموکرات پارتى ئازارى ساڵى 1994 حەسانەى پەرلەمانى لەسەر هەڵگیراو دواتر دادگایى کرا و 15 لەیال سەپێنرا، بەسەردا زیندانى ساڵ ســەرەڕاى بردەسەر، زیندانى ساڵ 10و دانـــەدا چۆکى تەندروستى بــارى نەبوویەوە، پەشیمان لەهەڵوێستەکەى ئەوروپیدا واڵتانى فشارى لەژێر لەیال لە زیندان ئازاد کرا بەهیواى ئەوەى کە تورکیا ببێتە ئەندام لە کۆمکارى واڵتانى ئەوروپیدا. لە دواى ئازاد بوونى لە زیندان بەیەک ڕۆژ، ڕۆژنامەیەکى هۆڵەندى لەژێر کــورد” مەلیکەى ــازادى “ئـ ســەردێــرى کە ئافرەت بەناوبانگترین کە نووسى

دیویەتى بەخۆیەوە سیاسەت جیهانى بەتایبەتى کورد لە زیندان ئازاد کرا.

لەیال زانا لە بەردەم کۆمکارى ئەوروپادا ئــازادى لەبارەى خوێندەوە وتەیەکى ومافى مرۆڤ و ڕەتکردنەوەى توندوتیژى چوونە ــى وت ــا ــەروەه ه و کوشتن و تاوەکو بووە پێناوەدا لەم من زیندانى ڕێزى و ژیان وپێکەوە بەئاشتى گەالن و زمــان لە ڕێز و هەبێ بەرامبەریان بەوتەکانى کۆتایى بگیرێ. ڕۆشنبیرى تــەواوى بۆ بەبانگەوازێک هێنا خۆى گەالنى جیهان و داواى کرد کە بەئاشتى و ئارامى ژیان پێکەوە بگوزەرێنن. بەم خۆى فیداکارى بە ــا زان لەیال شێوە نیشتمان و لەخۆبردوویى وێنەیەکى ویستى و ئازادى خوازى نیشانى گەالنى

جیهان دا.خەبات و خەاڵتەکان

لەیال زانا بە هۆی هەوڵ و ماندوبوونەکانی لە دیموکراسی چەسپاندنی پێناو لە تورکیا و دەستەبەرکردنی مافی کوردان گرنگی خەاڵتی 6 لە زیاتر ئیستا، تا جیهانی بە دەست هێناوە. ساڵی 1995 خەاڵتی ئەوروپاوە یەکێتیی الیەن لە هۆی بە بەاڵم پێبەخشرا، ساخارۆفی نەیتوانی 2004 ساڵی تا زیندانیبوونی ئەو خەاڵتە وەربگرێت. خەاڵتی دەزگای ساڵی لە ئاشتی بۆ نەرویجی ڕافتۆی 1994 وەرگرتووە. ساڵی 1996 خەاڵتی مرۆڤی مافی بۆ ئیتاڵی ڤاڵدۆستی ئاخنی ساڵی 1996 خەاڵتی وەرگــرت. ئەڵمانی بۆ ئازادی ڕادەربڕین پێبەخشرا. لە نێوان ساڵەکانی 1995 تا 1998 کاندید کرا بۆ وەرگرتنی خەاڵتی ئاشتی نوبێل. ڕەگەزنامەی ئیتاڵی ڕۆمــای شــاری لە ساڵی پێبەخشرا. واڵتەی ئەو فەخری باندریسی ماریا خــوان خەاڵتی 2008ئیسپانی بەخشرایە لەیال زانا. لەیال زانا لە کاتی وەرگرتنی ڕەگەزنامەی فەخری شتە دەبێت »ئێمە ڕایگەیاند: ئیتالیا هەرگیز و ببینین هاوبەشەکان و باش ناخۆشى کورد ئێمەی نەبین. هیوا بێ

و شــەڕمــان لــەگــەڵ گــەالنــی تــورک و عەرب و فارس نەبووە، بەڵکو سیستەم ناسنامەی ویستویانە دەوڵەتەکان و نەتەوەییمان بسڕنەوە.« لەیال زانا ئێستا وەک کەسایەتیەکی سەربەخۆ پشتگیری BDP دیموکراتی کۆمەڵگای پارتی دەکات و هەوڵەکانی خستووەتە گەڕ بۆ

چارەسەرکردنی ئاشتیانەی پرسی بۆ و تورکیا لە کورد

مەبەستەش ئەو ــد جــار ــەن چــی ــەردانـ ســـی ــم ــەرێ ه

ــی کــــردووە و لــەگــەڵ ــان کــوردســتکۆبووەتەوە. کورددا سەرکردایەتیى لە دا 2012 ساڵ لە باسە جێگەی ئەندام وەکوو کردنی بەشداری کاتی نەتەوەیی کۆنفرانسی دووهەمین لە هەولێر شاری لە کوردستان ئافرەتانی وێڕای ڕاگەیاندنی پڕۆژەی شارى ئافرەتان لەسەر شێوەى ڕەحمى دایک، لە الیەن دەوڵەتی تورکیاوە 10 ساڵ زیندانی بە سەردا سەپێندرا کە ڕووبەڕووی ناڕەزایی پارلەمانی ئەورووپا و الیەنەکانی مافی

مرۆڤ بووەوە.

کارێکى گشتى بەشیوەیەکى ــەاڵق تبەناوهێنانى تەنها بۆیە ــەخــوازراوە نــات، دەک ئومیدى بێ تووشى ــرۆڤ ملەالیەن ئەمە لەهەندێک حاڵەت بەاڵم بۆ بەکاردەهێنرێ، ستەمکارانە پیاو هــاوســەرەکــان زیــاتــرى بــوونــى ئاشنا قەرەبوکردنەوەى ــەڕووى ل پرسە بەم ئافرەتى تەاڵقدراو بەشێوەى ستەمکارانە لەالیەن مێردەکەیەوە بابەتەکە لەڕووى یاساییەوە دەخەینە ڕوو بەهیواى ئەوەى لێوەربگیرێت سودى پێویست لەکاتى بکرێت جێبەجێ یاسایەکان وکارڕاییە ئەم مــافــە، ــەم ئ فەراهەمکردنى بــۆ لەیاساى جگە ــە ــەوەی ــردن ــوک ــەرەب قعێراقى لە چەندین یاساى واڵتانى ترى عەرەبى هاتووە بەشێوەى جیاواز، بەاڵم مافە ئــەم لەسەر جەخت هەموویان بەمەبەستى دەکــەنــەوە، ئافرەتان بۆ لەتەاڵقدانى ئافرەت مافى پاراستنى وبۆ مێردەکەیەوە لەالیەن ستەمکارانە قەرەبووکردنەوەى لە بارەى ئەو زیانەى پێى تەاڵقدانە جــۆرە ئەو لەئەنجامى دەگـــات وبــۆ دەســتــەبــەرى ژیانێکى داراییەوە ڕووى لە بەتایبەتى گونجاو ئافرەت شکۆمەندیەکانى پاراستنى وبۆ بەبێ هاوسەرەکەیەوە لەالیەن تاکو بوونى مافى ڕەوا وبەشێوەى ستەمکارانە بۆیە بەکارنەهێت، لەدژ تەاڵقى مافى ئافرەت بەگویرەى یاسا بۆى هەیە داواى قەرەبوکردنەوە بکات لەبارەى ئەو زیانەى لەئەنجامى ئەو کارە پێى دەگات ئەویش بەگوێرەى ئەو مەرج و کارڕاییانەى بەیاسا دیارى کراوە، پرسى تەاڵق وکێشەکانى بەتایبەتى لەم چەند ساڵەى دوایى بۆتە بەچارەسەرکردن کەدادگاکانى بابەتێک ویەکالکردنەوەى سەرقاڵ کردوە ئەویش کەتەنها ڕێــژەکــەى زۆربــوونــى بەهۆى لە)3( مانگى یەکەمى ئەم ساڵ )2012( لەهەرێمى کوردستان گەیشتۆتە)1712( هاوسەرەکان ئەوەى ولەبەر جیابونەوە لەدادگا ــەاڵق ت تۆمارکردنى لەکاتى

دەربازکردن خۆ هەوڵى الیەن هــەردوو ئەدەن لەبەرپرسیاریەتی ئەنجامدانى ئەو لەسەر پێویستە بۆیە نەخوازراوە کارە داوایانە لەو لێکۆڵینەوە بەوردى دادگا بکات تاکو بەڕوونى هۆکارەکانى والیەنى کەم تەرخەمى بۆ دەربکەوێت بۆ ئەوەى بتوانێت بڕیارى گونجاو لەبارەیەوە بدات، ستەمکارانەیە تەاڵقى لەوجۆرە یەکێک کە قەرەبوکردنەوەى ئافرەتى لەسەر زیانەى ــەو ئ لــەبــڕى دەبــێــت کەڵەکە لەئەنجامى تەاڵقدانى پێى دەگات بۆیە لەحاڵەتى ستەمکردنى پیاو لەتەاڵقدانى ئافرەتەکەى دادگا حوکمى لەسەر ئەدات لە ئافرەتەکەى قەرەبووکردنەوەى بە ئەوە لەئەنجامى زیانەى ئەو بــارەى دەخەمڵیندرێت ئەوەش گەیشتوە پێى بەگوێرەى پلەى ستەمەکە و بارى دارایى

پیاوەکە بەهەبوون یان نەبوون.ئـــــەو یـــاســـایـــانـــەى پــشــتــگــیــرى دەکەن ئافرەت لەقەرەبووکردنەوەى

لەتەاڵقى ستەمکارانە*یاساى بارى کەسیەتى عێراقى

لەیاساى )39( لەماددەى )3( لەبڕگە ــارە)188( ژم عێراقى کەسیەتى بارى هاتووە هەموارکراو )1959( ساڵى ى

»ئەگەر مێرد ئافرەتەکەى تەاڵقدا و بۆ ستەمى کەپیاوەکە بووەوە ڕوون دادگا لە ئافرەتەکە و تەاڵقەکەى لە کــردوە ئەنجامى ئەوە زیانى پێ گەیشتوە دادگا لەسەر داواکارى ئافرەتەکە بڕیار لەسەر قەرەبووکردنەوەیەک بە ئەدات پیاوەکە پلەى و دارایــى بارى لەگەڵ بگونجێت دەخەملێندرێت، کەپێکەوە ستەمەکە بۆ نەبێت کەمتر لەبژێویەکەى بــەاڵم ماوەى سێ ساڵ و زیاتر نەبێت لە پێنج تر«. مافە جێگیرەکانى ساڵ سەرەڕاى لەم ماددەیە بەشێوەیەکى ڕەها باسى ئەم پرسە کراوە بەبێ دیارى کردنى ئەوەى گواستنەوەى لە بەر تەاڵقە جۆرە ئەم گواستنەوەى دواى لە یــان ئــافــرەت شایستەى ئەو قەرەبووکردنەوەیە دەبێت بەستەمکارانە مێردەوە لەالیەن کاتێک ئەم مافە بەکار دەهێنرێت، بەاڵم لەسەر بنچینەى ئەوەى کەڕەهایى لەسەر بنەماى ئەگەر دەکرێت پێ کــارى ڕەهابوونى دەقێک یان کۆتکردنى بەڵگەى هاتوو بنەماى لەسەر بۆیە لەسەرى، نەبوو شایستەى ــدراو ــەاڵق ت ئافرەتى ــەوە ئقەرەبووکردنەوە دەبێت ئەگەر بۆ دادگا دەرکەوت کە مێردەکەى ستەمکار بووە

ئەوە بەهۆى ئافرەتەکە و لەتەاڵقدانى بەر تەاڵقەکە جا گەیشتووە پێ زیانى لە گواستنەوەى یان دواى گواستنەوەى ــەوەى ئــافــرەت ــ بێت بــە بــەڵــگــەى ئلەڕێککەوتى دەبێت بژێوى شایستەى هاوسەرگیرى گرێبەستى بەستنى نەگوازرابێتەوە چەندە هەر دروســت ولەماڵى کەس و کارى بێت لەبەر ئەوەى زیانەکەیە قەرەبووکردنەوەکە هۆکارى لەدواى یان لەگواستنەوە بەر ئەمەش بەو ئەگەر دەبێت بوونى گواستنەوە

شێوەیە تەاڵق درا. *یاساى بارى کەسیەتى ئوردنى

بارى یاساى لە )134( مـــاددەى لە کەسیەتى ئوردنى ژمارە )61( ى ساڵى 1976 هاتووە »ئەگەر مێرد ئافرەتەکەى هۆکارى و بەستەمکارانە دا ــەاڵق تداواى و تەاڵقەکەى بۆ نەبوو ڕەوا قەرەبووکردنەوە لە دادوەر بکات دادوەر بۆ گونجاوى قەرەبووکردنەوەى بڕیارى مەرجێک بە مێردەکەى لەسەر ئەدات ساڵێک ماوەى بۆ بژێویەکەى بڕى لە تێپەڕ نەکات و ئەم قەرەبوو کردنەوەیە هەمووى پێکەوە یان بە شێوەى جوون ئەدرێت بە پێى پێویستى بارودۆخەکە و

لەوەدا ڕەچاوى بارى پیاوەکە دەکرێت بە هەبوون و نەبوون وئەوە کارێگەرى نابێت لەسەر مافەکانى ترى ئافرەتى تەاڵقدراو

لەوانەش بژێوى ماوەى چاوەڕوانى«.*یاساى بارى کەسیەتى میسرى

لە یاساى بارى کەسیەتى میسرى ژمارە )25(ى ساڵى)1920( لەماددەى )18( لە بڕیارى ژمارە )44(ى ساڵى)1979( لە بەشێک هەموارکردنى بە تایبەت کەسیەتى ــارى ب یاساى حوکمەکانى گوازراوەتەوە ئافرەتەى »ئەو هاتووە لەهاوسەرگیرى دروست ئەگەر مێردەکەى خۆى ڕەزامــەنــدى بەبێ بــدات تەاڵقى ــەرەڕاى س نەبێت هۆکار وئافرەتەکە بژێوى ماوەى چاوەڕوانیەکەى شایستەى کە دەبێت خۆى تایبەتیەکانى مافە بەالیەنى بژێویەکەى بە دەخەمڵێندرێت بارى بەڕەچاوکردنى و ــاڵ دووس کەم ــان نــەبــوون ــوون ی ــەب ــە ه پــیــاوەکــە بــاوەى ــە و مـ ــەک ــەاڵق ــى ت ــ ــارودۆخ ــ وبهاوسەرگیرى و بۆ تەاڵقدراو هەیە ڕیگا بدات بە پیاو بۆ دانى ئەم مافە تایبەتیانە

بە شێوەى جوون«. *یاساى بارى کەسیەتى سورى

بارى یاساى لە )117( مــاددەى لە

کەسیەتى سورى هاتووە »ئەگەر پیاو ئافرەتەکەى خۆى تەاڵقدا و بۆ دادوەر بووە ستەمکار کەپیاوەکە دەرکــەوت بووە ڕەوا هۆى بەبێ و لەتەاڵقەکەى وئافرەتەکەى لە ئەنجامى ئەوە تووشى بێ ئومێدى وناڕەحەتى دەبێت بۆ دادوەر هەیە بڕیار لەسەر مێردەکەى بدات بە و بارودۆخەکە بەپێى قەرەبوکردنەوە پلەى ستەمکاریەکەى کە تێپەڕ نەکات سەرەڕای ساڵێکى بژێوى گوژمەى لە هەیە دادوەر بۆ و چاوەڕوانى بژێوى بە بکات قەرەبووکردنەوەیە ئەم دانى یەک جار یان مانگانە بە پێى پێویستى

بارودۆخەکە«. کەسیەتى ــارى ب یاساى *پـــڕۆژە

عەرەبى یەکگرتوو لە ماددەى )97( بڕگەى )ب( لە پڕۆژە تەاڵقدراو « هاتووە ســەرەوە یاساى قــەرەبــووکــردنــەوە داواى هەیە بــۆى ستەمکاربوو مێردەکەى ئەگەر بکات لەبەکارهێنانى مافى خۆى لە تەاڵقدانى ودادوەر دەیخەمڵێنى لەسەر بژێوى سێ

ساڵ«.الى یاساییانەى ــە دەق ئــەو دیــارە دوو ــان ی ساڵێک ــاوەى مـ ســـەرەوە بۆ ــردووە ک ــارى دی ساڵیان سێ یان قەرەبووکردنەوە لەسەر بنەماى بژێوی ئاماژەیان مــاوانــەى ئــەو بۆ ئافرەت لەبەر ــەوەش ئ لــەســەرەوە ــراوە ک بۆ ــە ــەوەی ــردن ــووک ــەرەب ــە ئـــەم ق ــەوەی ئبەڵکو ــیــە ن ڕاســتــەقــیــنــە بــژێــوى خەمڵێندراوە قەرەبووکردنەوەیەکە بەبڕى ئەو زیانەى بە ئافرەتى تەاڵقدراو ستەمکاریەکە پلەى لەگەڵ گەیشتووە وئەم قەرەبوکردنەوەیە تەنها لە دواى چاوەڕوانیەکەى ماوەى هاتنى کۆتایى ئافرەت نەگەڕانەوەى بوونى جێگیر و تەاڵقەکە وگۆڕانى مێردەکەى الى بۆ لە ــەرەوە ــوداک ج بۆ گێڕانەوەیى لە جۆرى جودا کەرەوەى بچوک ئەدرێت داواکردنى مافى ئافرەت بەپێچەوانەوە

نابێت. *ماف پەروەر

کورد دەڵێت: »شێر لە النە دەرچێ چ نێـر چ مـێ« مێـژووى دێریـن و بـە الپەڕەکـــانی و کـورد نوێـى ناوى دەیـان ئافرەتى هەڵکەوتووى بوارەکانـدا لەهەمـوو کـورد لـە ڕازاوەتـەوە کـە هەریەکەیـان بوارێکـدا ڕوڵێکـى بـەرز و گرنگیـان و و خزمەتکـردن لـە بینیـوە لـە کوردسـتان، لـە بەرگریکـردن بنیاتنانـى لـە زانیـارى، و زانسـت ناویانـدا لـە شارسـتانێتیدا، شـازادە و میـرزادە و سـەرکردە و شاسـوارى ئـازا و دلێـر و شۆڕشـگێڕ و پێشـمەرگە و فەرمانـڕەوا و زانـا شـاعیر و و سیاسـەتمەدار دانـا و و نووسـەر و ئەفسـەر و مامۆسـتاى زانکـۆ و... تـا دەگاتـە پەڕلەمانتـار.

گەشتێک بە الپەڕەکانی ژیانی لەیال زانا »مەلیکەى کورد«

قەرەبووکردنەوەى ئافرەت لەتەاڵقى ستەمکارانە بەپێى یاسا

ئا: ڕێوان محەمەد

عزالدین عبدالله یاسین*

№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32| ژماره 704 | 2012/06/05 | سێشەممەڕاپۆرت

*داواکارى کوردەکانى ناوچەکانى هاتنى بۆ سەعدییە جەلەوالو گیانیان پاراستنى و پێشمەرگە کورد ناحەزانى و تیرۆرستان لە لەو ناوچانەدا بە کوێ گەشتووە؟ناوچەکە ئەمنى ڕەوشی ئێستا لە هیچ ماوەیەکە هێمنەو ڕادەیەک تا ناوچانەدا لــەو ئەمنى گرفتێکى کوردەکانى بــەاڵم نـــەداوە، ڕووى شوێنەکانى جەلەوالو سەعدییەو نادیارن ڕۆژێکى چاوەڕوانى تریش هێزە کشانەوەى دواى تایبەتى بە ئەمنیەکانى حکومەتى هەرێم کاتێک کە ئەو هێزانەش پاشەکشەیان کردو ڕاپرسیان بە خەڵکى ناوچەکە نەکرد ناوچەکە ئــیــدارەى بە ڕاپرسیان نەکرد ئەمە کەلێنێک بوو کەوتە ناو ئەمنیەکانى هێزە و ئەمنى ڕەوشی ئەمنى ڕەوشی ئێستا جەولەوالوە لە ناوچەکە بەرەو دواڕۆژێکى نادیار ئایندەیەکى کە ئەوەش بۆ ئەچێت باشمان هەبێت داوا دەکەین ماددەى جێبەجێ کــاتــدا زوتــریــن لــە 140دانیشتوانى چــۆن وەک بکرێت ناوچەکە داواى هێزى پێشمەرگەیان کردووە ئێمەش وەکو ئیدارە داواى هێزى پێشمەرگەمان کردووە، بەاڵم

دەبێت نەدراوینەتەوە وەاڵم کە وەزارەتى ئاراستەى پرسیارە ئەو بەرپرسەکاى الیەنە پێشمەرگەو ئایا کە بکرێت کوردستان هەرێمى نانێرێتە پێشمەرگە هێزى بۆچى ئەو ناوچانەى کە کوردیان تیادایەو ئێمە ــێــدەکــرێــت ل هــەڕەشــەیــان هەست ڕوانگەى لە ئومێدەوارین وەاڵمــى نەتەوەیایەتیەوە کردنى ناوچەکە کوردى هاواڵتیانى ئێمەو نەهاتنیان ــکــە ــەوە،چــون ــت ــدرێ بهــەروەک دەدات گــەورە مانایەکى مانایەکى پاشەکشێکردنیان چۆن ڕەوشی لە کەلێنێکى دا گــەورەى ئەمنى و دەروونى خەڵکى جەلەوالدا ئێستاش ــا ت کــــردووە ــت ــ دروس

ماوەتەوە.ئیدارى ئایندەى بە *سەبارەت هەڵوێستان ئــێــوە نــاوچــەکــە دەتوانرێت بە چ شێوازێک چۆنە بکرێت ناوچەکە بە خزمەت

هەرێمى سەر بۆ گەڕانەوە بە کوردستان یان بە مانەوە لەسەر

حکومەتى فیدراڵ ؟کارگێڕى و ئــیــدارى ــارودۆخــى ب سەعدییەو جــەلــەوالو ناوچەکانى بە پیوەستە تریش ناوچەکانى 140ەوە مــاددەى کردنى جێبەجێ جێبەجێبکرێت ماددەیە ئەو ئەگەر بە هەرسێ قۆناغەکەى ئێمە دڵنیاین بڕیارى خۆیان ناوچانە ئەو کوردى دەدەن کە بگەڕێنەوە سەر هەرێمى لە ماددەیە ئەو بەاڵم کوردستان، لەسەرەو ئێستادا کێشەیەکى زۆرى خۆى بۆتە کێشەو نە بەڕێز مالیکى و نە الیەنەکانى تریش ئامادەنین ئەو ماددەیە وەک خۆى جێبەجێ بکەن، 140 مـــاددەى چــارەنــووســی بۆیە خۆى بۆ خۆى بڕیارێکە بۆ یەکالى ئەم نەمانەوەى مانەوەو کردنەوەى فیدراڵ حکومەتى لەگەڵ ناوچانە هەرێمى سەر بۆ گەڕانەوەیان یان کوردستان بۆیە ئەگەر ئەو ماددەیە

کێشەکەمان نەکرێت جێبەجێ گەورەتر و قوڵتر دەبێتەوە .

*لەبەرامبەر ئەو پێشێلکاریانەى ناوچەکە کــوردانــى بەرامبەر داوەتە سکااڵتان ئێوە دەکرێت هێزەکانى و بەرپرسەکان الیەنە

ئەمەریکا؟هێزەکانى ئێستا دەزانـــن وەک ڕۆڵێکیان هیچ ئێستا ئەمەریکا تــەواوى لە ئێمەو لەناوچەکانى عــێــراقــدا نـــەمـــاوەو زیـــاتـــر لە بەغداد لە ئەمەریکا باڵوێزخانەى مەسەلەکان ئێستا هەیە بوونیان حکومەتى ــەدەســت ب هــەمــوویــان هەرێمەوەیە حکومەتى و فیدراڵ بۆ پێویستە هەردووال هەماهەنگى ئەوەى ئەو کێشانە چارەسەر بکرێن کێشەى نەکرێن چارەسەر ئەگەر ئێمە دێــت. بـــەدوادا ــرى ــەورەت گــەردووال ه لە مەترسیانەمان ئــەو حکومەتى لــەگــەڵ ــردووە کـ ــاس ب

لــەگــەڵ حــکــومــەتــى و فـــیـــدراڵ تا بەاڵم کوردستانیشدا، هەرێمى داواکاریانەمان سکااڵو ئەو ئێستا بە وە نــەبــووە وەاڵمێکیان هیچ

هەڵواسراوى ماونەتەوە .ــەش ــاوب ــزى ه ــێ *کـــەواتـــە هبونیان نەماوە هیچ لەوناوچانەدا ڕۆڵێکیان نیە لە چارەسەرکردنى

کێشەکاندا؟ڕاگەیاندنەکاندا لە من پێشتریش هاوبەشەم هێزە ئەو نەبوونى باسی باسیان برادەران هەرچەندە کردووە هاوبەش هێزى کە کـــردووە ــەوە للەوناوچانەدا هەن، بەاڵم لە ڕاستیدا دەستى ژێر لە ناوچانە ئەو ئێستا و عێراقدان حکومەتى هێزەکانى هێزى پێشمەرگە لە جەلەوالدا بوونى نییە هیوادارم وەزارەتى پێشمەرگەى حکومەتى هەرێمى کوردستان هەست هەڵوێستى و بکات مەترسیە بەو

خۆى هەبێت.

و درێــژى دەست ئەو *هۆکارى دەکرێنە کە چین پێشێلکاریانە

سەر کوردەکانى ئەو ناوچانە؟کەلێنێکى هەواڵگریدا دەزگاى لە ئێستا تـــا کـــە ــە ــەی ه گـــــەورە لەسەر زانیارى و پڕنەکراونەتەوە تیرۆرستیەکان الیــەنــە و گـــروپ ڕێــگــرى ــا ت نییە ــدا ــت ــەردەس ــەب للە نمونە بۆ بکەین لەوپەالماردانانە ئێستا گروپێک دروست بووە بەناوى بزوتنەوەى ئیخوان موسلیمین بەشی کوردەکان لە هەڕشە کە سەربازى دەوڵەمەندەکان تایبەتى بە دەکەن و خاوەن کۆمپانیاکان داواى پارەیان لێ دەکەن ئەگەر وەاڵمیان نەدرێتەوە ماڵ و موڵکى کوردەکان دەسوتێنن و هەڕەشەى کوشتنیان دەکەن ئەمەش هەواڵگرى دەزگــاى لەناو کەلێنە هێزەکانى عێراقدا کە ناتوانن ڕێگرى جگە بکەن تیرۆرستیانە گروپە لەو لەوەش هۆکارى دروست بوونى ئەم گروپ و هەڕەشە کردنانە دەگەڕێتەوە حکومەتى هێزەکانى کشانەوەى بۆ ئەوان دواى کە کوردستان هەرێمى ناتوانن کە هاتوون عێراقى هێزێکى بەرگرى لە خەڵکى ناوچەکە بکەن.

خزمەتگوزاریەوە ــوارى ب *لــە بودجەى لــە ــراوە ک بۆ چیتان پارێزگاى و فیدراڵ حکومەتى

دیالەدا؟بۆ خزمەت ئێمە بودجەوە لە ڕووى بۆ پرۆژەیەکمان چەند گوزاریەکان پارەى لە لەوانە یەکێک دەرچــووە 12ملیار هەرێمەکان پەرەپێدانى کراوە تەرخان بۆ 800ملیۆنمان و لەسەر بنەماى دانیشتوانى شارەکە، دارەکــان پەیوەندى الیەنە لەگەڵ بۆ چڕمان پالنێکى شارەوانیدا و بەشێوەیەکى ئەوەى بۆ داڕشتووە باش نەخشەى بۆ دابنێین، ئەوەشمان کردۆتە 22 پرۆژەى تۆکمە بۆ ئەوەى ناحیەکەدا لە خزمەتگوزارى ئاستى

بجوڵێنین.

*زۆر باس لەوە دەکرێت کە ڕژێمى بۆتەوە نزیک کۆتایى لە سوریا خوێندنەوەتان لەسەر بارودۆخەکەو

ئەو تێڕوانینە چۆنە؟ئەوەیە یەکەم شت ناوخۆوە ڕووى لە ماوەى ساڵێک و سێ مانگە بەردەوام ڕۆژانە خۆپیشاندان دەکرێت و پێش ئەم بەردەوام سەرکوتکردنێکى شۆڕشەش و هەبوو سوریا جــەمــاوەرى لەسەر بکات باسێک نەیوێراوە کــەس هیچ ئەمنیەکانەوە هێزە لەالیەن یەکسەر ــەزاران ه بە ــە ڕۆژان دەستگیرکراوە، کەس لە هاواڵتیانى سوریا خۆپیشاندان دەکەن و ئەو خۆپیشاندانانەش کۆنترۆڵ ناکرێن، چونکە چیتر هێزە ئەمنیەکانى کردنى کــۆنــتــڕۆڵ ــاى ــوان ت ســوریــیــا

نەماوە، خۆپیشاندەریان و جەماوەر ئێستا تا سەربازیەوە لەڕووى دووەم وئەفسەرانى لەسەرباز زۆر ژمارەیەکى سوریا لە سوپاى ڕژێم جیابوونەتەوەو پەیوەندیان کردووە بە سوپاى ئازادەوە ڕووبەڕووبوونەوەیەکى ڕۆژانە ئێستا تا بەردەوام لەنێوان سوپاى ڕژێم و سوپاى ناوچەیەکى چەند وە هەیە ئـــازاددا پارێزگاکانى حەمس لە سوریا گرنگى سوپاى لەالیەن دیمەشقەوە ڕیفى و ئازادەوە کۆنتڕۆڵ کراون و بە تەواوەتى ئازاد کراون و هیچ هێزێکى ڕژێم بوونیان نەماوە وە لە ڕووى ئابووریشەوە ئەوە ماوەى ساڵێکە ڕژێم شەڕى جەماوەرى پــارەیــەکــى زۆرى ســوریــا دەکـــات و زەبەالحى بودجەیەکى کردووە سەرف ــۆ ســەرکــوتــکــردنــى بــەکــارهــێــنــاوە بواى ئەمەش سوریا خوپیشاندەرانى ئەم ڕژێمە ئابووریەوە لەڕووى کردووە دیبلۆماسیشەوە ڕووى لە بێت الواز واڵتانى دنیا لە هەوڵى دابڕینى ڕژێمى دیبلۆماتکارەکانى و باڵیۆز و سوریان سوریا لە واڵتەکانى خۆیان دەردەکەن بە بەرامبەر ناڕەزاییەک وەکو ئەوەش ئەو و توندوتیژیەکان درێژەکێشانى حۆلە لەناوچەى کە کوژیەى کۆمەڵ 25ى ڕۆژى لە حەمس پارێزگاى لە ئەمنیەکانى هێزە لــەالیــەن ــاردا ــای ئهاواڵتیانى بــە دژ کـــراوە ــاوە ســوریهەڵوێستەى ئەم ناوچەکە، مەدەنى کۆمەڵگەى نێودەوڵەتیش هەڵوێستێکى ئیجابیەو کاریگەرى ڕاستەوخۆى دەبێت سوریا شۆڕشەکەى لەبەڕێوەچوونى لەالیەک و لە الیەکى تریشەوە کاریگەرى زۆریشى دەبێت لەسەر ڕژێمى سوریا و لەسەر ورەى الیەنگرانى ئەو ڕژێمە کە

ئێستا من پێم وایە لە ڕووى ورەوە ئەم ڕژێمە ڕووخاوەو لە ڕووى ئەخالقیشەوە ڕووخاوە ئەوەى کە ماوەتەوە لەم ڕژێمە سەربازیەکەیەتى و ئەمنى دەسەاڵتە ئەگەر نا لە هەموو ڕووەکانى ترەوە ئەم

ڕژێمە ڕووخاوە.*لە ئێستادا خۆپیشاندان لە شارە کوردیەکانى سوریادا پەرەى سەندووە ڕەنگدانەوەى سەندنە پەرە ئەم ئۆپۆزسیۆنى هەڵوێستى گۆڕانکارى ئەنجومەنى بەرامبەر سوریایە

نیشتمانى کورد لە سوریا؟لـــە ڕاســتــیــدا هـــەر لــەســەرەتــاى شارە لە خۆپیشاندان خۆپیشاندانەوە بوو، ــەردەوام ب سوریاش کوردەکانى بەاڵم بەداخەوە لەالیەن ڕاگەیاندنەکانى گرنگى زۆر نێودەوڵەتى و عەرەبی لەبەرئەوەى نەدرا خۆپیشاندانانە بەو لێکەوتەوە کەمتر کوشتنی ــژەی ڕێبەو گرنگیان زیاتر ڕاگەیاندنەکانیش شوێنانە داوە کەڕێژەى کوشتن تیایاندا زۆر بووە و خوێنى زیاتر لێ ڕێژراوە، بەاڵم وەکو خۆپیشاندان کوردیش هەر لە سەرەتاى شۆڕشەکەوە خۆپیشاندانى نــاڕەزاى ــە کــردووە و بەشێوەى ڕۆژانترى ناوچەکانى لەچاو بەاڵم هەبووە،

سوریادا قوربانى کەمتر بووە.نێوان لــە پەیوەندیەک *واتـــە و ــورد ک نیشتمانى ئەنجومەنى ئۆپۆزسیۆنى نیشتمانى ئەنجومەنى ــادا دروســــت بـــووە یــان ــوریـ سـمافەکانى نەگۆڕاوەو هەڵوێستەکە

کورد لەبەرچاو ناگرن؟بەشێوەیەکى گشتى ئێستا ئۆپۆزسیۆنى بەشێکیان بەشن سێ سوریا عەرەبی عەلمانین تریان بەشێکى و ئیسالمین

و بەشەکەى تریشیان مارکسین لەناو ئەوانەشدا چەند کەسایەتیەکى سەربەخۆ هەیە وەکو بورهان غلیۆن بەسمەو چەند کەسێکى تر کە ئەندام نەبوون لە هیچ بەاڵم سوریا، ئۆپۆزسیۆنى حزبێکى بەهەمان هەیەو ناوبانگیان زۆر ئێستا شێوە بۆچوونى جیاوازیان هەیە بەرامبەر لەسوریا، کورد بوونى و کورد پرسی هەڵوێستێکى هــەر گشتى بە ــەاڵم بکورد بە بەرامبەر هەبوبێت سلبیان یەکسەر کورد لە سوریادا خۆپیشاندانى کردووە و ناڕەزاییان دەربڕیوە ئەوانیش کردووە خۆیانددا لە پێداچوونەوەیان لە هەیە پەیوەندیەک جۆرە ئێستاش و کورد نیشتمانى ئەنجومەنى نێوان کە سوریادا نیشتمانى ئەنجومەنى و سوریادا داهاتووى قۆناغى لە بتوانن

پێکەوە کار بکەن.چۆن سوریادا لە کورد *ئایندەى ئیسالمیەکان هاتوو ئەگەر دەبێت

جڵەوى دەسەاڵتیان گرتە دەست؟کورد بارودۆخى گشتى بەشێوەیەکى باشتر دەبێت، چونکە لە ئێستاى ڕژێمى سوریادا دان بە کوردو زمانى کوردیدا نانێن و لە دەستوورى سوریادا هیچ مافێکى ئابووریشەوە ــەڕووى ل وە نــەدراوەتــێ خراپدان بارێکى لە کوردیەکان ناوچە بەرامبەر کوژى کۆمەڵ جارجارەش و کۆمەڵکوژیەکەى بۆنمونە کراوە کورد قامیشلۆ و کۆمەڵکوژیەکەى ئازارى 12عامودا لە ساڵى 1960دا جگە لەوەش بەردەوام کورد کوژراوەو زیندانى کراوە، بەاڵم ئێستا کورد ڕۆڵێکى بەرچاو هێزێکى ڕێکخستۆتەوەو خۆى هەیە بەرچاوى

لە خۆپیشاندان ڕێکخراو بەشێوەیەکى شارە کوردیەکاندا بەڕێوەدەچێت ئێستا ئۆپۆزسیۆنەکانى عەرەبی الیەنە هەموو سوریا دان بەوەدا دەنێن کە لە سوریادا نەتەوەى نــاوى کە هەیە نەتەوەیەک ناکۆکیە ــەو ئ ــارە دیـ بـــەاڵم کـــوردە، بۆنمونە داواکارییە لەسەر هەیە کە دەکات فیدارڵى داواى کــوردى الیەنى ئۆپۆزسیۆنى الیەنێکى لەبەرامبەردا عەرەبی فیدراڵیەت قبوڵ ناکات و پێی دابەشکردنى ماناى بە فیدراڵیەت وایە فیدراڵیەت لە بەو شێوەیە سوریا دێت لەوەدایە کێشەکان کەواتە گەشتوون چارەسەر چۆنیەتى لەسەر ناکۆکى کە کردنێکى سیاسیانەى داواکاریەکانى کورد هەیە لە سوریادا نەک لەسەر داننان بە

ناسنامەى کوردى لە سوریا.

ئەنوەر حسێن، بەڕێوەبەرى ناحیەى جەلەوال:

داواى هێزى پێشمەرگەمان کردووە بۆ جەلەوال

محەمەد بەشار، شارەزا لە کاروبارى سوریا:

هێزە ئەمنیەکانى سوریا تواناى کۆنتڕۆڵ کردنى جەماوەر و خۆپیشاندەریان نەماوە

ئەنوەر حسێن، بەڕێوەبەرى ناحیەى تایبەتى دیدارێکى لە جەلەوال، دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~دروست گروپێک ئێستا »لە ئیخوان بزوتنەوەى بەناوى بووە کە سەربازى بەشی موسلیمین دەکەن«. کوردەکان لە هەڕشە دەکات بۆئەوە هێما ناوبراو جەلەوالدا لە پێشمەرگە »هێزى وەزارەتى هیوادارم نییە بوونى هەرێمى حکومەتى پێشمەرگەى مەترسیە بەو هەست کوردستان بکات و هەڵوێستى خۆى هەبێت«.

لە شارەزا بەشار، محەمەد دیمانەیەکى لە سوریا کاروبارى بۆ ئاماژە ~ تایبەتى ڕژێمى ئێستاى »لە دەکات ئەوە زمانى کوردو بە دان سوریادا دەستوورى لە و نانێن کوردیدا نەدراوەتێ مافێکى هیچ سوریادا ناوچە ئابووریشەوە ڕووى لە وە خراپدان«. بارێکى لە کوردیەکان دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو فیدارڵى داواى کوردى »الیەنى الیەنێکى لەبەرامبەردا دەکات فیدراڵیەت عەرەبی ئۆپۆزسیۆنى قبوڵ ناکات و پێی وایە فیدراڵیەت بە دێت«. سوریا دابەشکردنى ماناى

دیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

دیمانە: ~

№

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2012/06/05 | ژماره 704 | ساڵی

خوێندن و الوان

№

دابینکردنی کورسی خوێندن بۆ هەڵگرانی

بڕوانامەى دبلۆم پێویستە

ــەردەوام ــا ب ــەوەى دونی ــەڵ ئ لەگبــەرەو پێشــەوە دەچێــت و دەبێت سیســتەمى پــەروەردەش بــەرەو پێشــەوە بچێت و خــۆى بگونجێنێ ــاو ــەڵ پێشــکەوتنەکانى دوونی لەگ

هەنــگاو بنێــت بــەرەو پێشــەوە. کۆڵەکــەى پێشــکەوتنى هەمــوو واڵتێــک پەیوەســتە بە سیســتەمى

پــەروەردە.سیســتەمى گۆڕینــى دواى لــە خوێنــدن لــە هەرێمــى کوردســتان کۆمەڵێــک 2007وە ســاڵى لــە لــە نــراوە جــدى گۆڕانــکارى سیســتەمى پــەروەردەدا کــە لــە بەرژەوەنــدى هەرێمــى کوردســتان و مامۆســتایان خوێندکارانــدا بووە ئەمە لە ئێســتادا بە دى دەکرێت، بــەاڵم ئــەوەى ئێســتا دەبینرێت لە وەزارەتــى پــەروەردەى حکومەتــى ــارە ــەو بڕی ــى کوردســتان ئ هەرێمــتایانى ــدى مامۆس ــە لەبەرژەوەن کهەڵگــرى بڕوانامــەى دبلــۆم نییــە، ــتایانەى ــەو مامۆس ــدا ئ ــە کاتێک لخزمــەت ســاڵە چەندیــن دەکــەن لــە بــوارى پــەروەردەى لــە کوردســتاندا، هەرێمــى پــەروەردە وەزارەتــى ئێســتادا هەڵگرانــەى ئــەو بەدیــل بەبــێ بڕوانامــەى دبلــۆم بێبــەش دەکات لەکاتێکــدا لەسەرپەرشــتیارى دەبــوو ئــەو بڕیــارەى دەربکردایــە تایبەتــى کۆلیژێکــى کــە هەڵگرانــى بــۆ بکردایەتــەوە ئــەوەى بــۆ دبلــۆم بڕوانامــەى بەرزبکــــەنەوە بڕوانامــەکــــەیان ــردوودا ــە ڕاب ــۆس، ل ــۆ بەکالۆری ببڕیاربــوو کــە کۆلیژێــک بکرێتــەوە هەڵگرانــى مامۆســتایانى بــۆ ئــەوەى بــۆ دبلــۆم بڕوانامــەى بکەنــەوە، بــەرز بڕوانامەکەیــان نەکــراوە ئەمــە تائێســتا بــەاڵم ــە ــەروەردە ل ــى پ ــوو وەزارەت دەببێبەشــکردنى بڕیــارى کاتێکــدا دبلۆمیــان بڕوانامــەى هەڵگــرى ــان ــەو کۆلیژەی ــە ئ ــە ک دەربکردایبکردایەتــەوە مامۆســتایان بــۆ مامۆســتایان ئــەوەى بــۆ ــەوە، ــان بەرزبکردایەت بڕوانامەکەیئەگەرچــى زۆر لــە مامۆســتایانى دبلــۆم بڕوانامــەى هەڵگــرى بڕوانامەکەیــان کــە خواســتیانە ئاســتى و بکەنــەوە بــەرز بــۆ بکەنــەوە بــەرز زانســتیان ــوارى ــە ب ــەت ب ــر خزم ــەوە زیات ئ

بکــەن. فێرکــردن پــەروەردەو هەڵگــرى مامۆســتایانى لــە زۆر ــان داوە ــۆم هەوڵی ــەى دبل بڕوانەمکــە بڕوانامەکەیــان بــەرز بکەنەوە، بــەاڵم تائێســتا دەرفەتیــان بــۆ پێویســتە بۆیــە نەگونجــاوە، ســااڵن پــەروەردە وەزارەتــى ژماریــەک کورســى دابینبــکات لــە ــى کوردســتان ــۆ و کۆلیژەکان زانکــۆم ــەى دبل ــى بڕوانام ــۆ هەڵگران ببڕوانامەکەیــان ئــەوەی بــۆ لــە یــان بکەنــەوە، بــەرز چەنــد ناوچەیەکــى جیــا جیــاى تایبــەت کۆلیــژى کوردســتان مامۆســتایانى بــۆ بکاتــەوە دبلــۆم بڕوانامــەى هەڵگــرى کاتێــک وەزارەتــى پــەروەردە ئــەم ــا، ئاســایى دەبێــت هەنگاوانــەى نکــە بڕیــاری لەو شــێوەیە دەربکات هەڵگــرى مامۆســتایانى کــە ــکات ــەش ب ــۆم بێب ــەى دبل بڕوانامچونکــە سەرپەرشــتیارى، لــە هەڵگــرى مامۆســتایانى لــە زۆر و گەنــج دبلــۆم بڕوانامــەى ــى ــە جارێک ــان هەی ــاى ئەوەی توانتــر درێــژە بــە خوێنــدن بــدەن و بڕوانامەکەیــان بــەرز بکەنــەوە پــەروەردە بــوارى خزمەتــى و

بکــەن.

کارکردنى دووەمى مامۆستا کاریگەرى دەبێت لەسەر ئاستى

زانستىئامادەیى بەڕێوەبەرى ئازاد ئەحمەد، ــە ~ ى ــوڕان ب ــ ــى ک ــاالن ئمامۆستایان کە موچەیەى ئەو وت کە گونجاوە ڕادەیەک تا وەریدەگرن بەاڵم خۆرن، موچە هاوسەرەکانیان لە چــاودێــرى نەبونى ئەنجامى لە بەرزبونەوەى کوردستان بازاڕەکانى لە خزمەتگوزارى و شمەک نرخى هەڵئاوسان دروستبوونى واتە بازاڕدا ــت ــەوخــۆى دروس کــاریــگــەرى ڕاســتکە مامۆستیانەى ئەو لەسەر دەکات ناتوانن موچەخۆرن یەکێکیان تەنها دابین ــازاڕ ب لە خۆیان پێداویستى پێداویستى ئەمڕۆ پێیەى بەو بکەن بەسەردا گەورەى گۆڕانکارى خەڵک کامالییەکان پێداویستییە هاتووە، تــاڕادەیــەک گەرمە بــازاڕیــان ئەمڕۆ هاوسەنگە فــەرمــانــبــەران مــوچــەى دووەمى بەشەى ئەم بــازاڕدا لەگەڵ بازاڕ پێداویستى ناتوانێ مامۆستا دابین سەردەمیانە بەشێوەیەکى

بکات.لە مامۆستا کــارکــردنــى ــارەى ــەب لوتی نــاوبــراو پـــەروەردە دەرەوەى کارکردنى دووەمى مامۆستا کاریگەرى دەبێت لەسەر ئاستى زانستى مامۆستا یەکەم زیاندمەندى ــش ــاری دواج و چونکە خوێندکارە، نێوەندەدا لەم مامۆستا ناتوانێت بە زانستى سەردەم لەبەردەستدا واى کاتى و ڕابگات خۆى پسپۆڕى دیراسەى کە نابێت و بگوێزێتەوە زانست وایلێدێت بکات

زانست بەرهەم نەهێنێت.ئاماژە بۆ ئامادەییە ئەو بەڕێوەبەرى ئەوەش دەکات » پێویستە وەزارەتى پەروەردە لە پشووى هاویندا هەڵبسێت مامۆستایان بۆ خول کردنەوەى بە بەڵکو ڕۆژێـــک، چەند تەنها نــەک بخایەنێت مانگێک چەند خوالنە ئەو مامۆستایەکیش هەر نەبێ بەخواست بەپێى پسپۆڕییەکەى بەشدار بێ لەو خولەدا بە تایبەتى ئەو مامۆستایانەى کە دەچوى کۆلیژى پەروەردە نین.

مامۆستیان ناتوانن لە دواى دەوام کار نەکەن

لە مامۆستا ئــەبــوبــەکــر، جــەبــار بە بنەڕەتى ئاوباریکى قوتابخانەى مامۆستان موچەى وت ~بە بەراورد لەگەڵ بازاڕدا و بەبەراورد لەگەڵ فەرمانبەرانى تردا وە بەڕەچاو کە مامۆستا قورسى ئەرکى کردنى پێگەیاندنى و فێرکردن و پەروەردە چونکە کــەمــە، زۆر نــەوەیــەکــە داخوازییەکانى و پێداویستییەکان ڕۆژگاریش تا دێت ڕوو لە زیاد بوون

دەکەن.دەکــات ــەوە ئـ ــۆ ب هێما ــراو بـ نــاو موچەیەکى مــامــۆســتــایــان ــەر »گـپێداویستییەکانى کە هەبێت وایــان ئــەوا بــکــات پێدابین خــێــزانــەکــەى نییە، تر کارکردنى بە پێویستى پشووى لــە ــان ی دەوام دواى لــە بژێوى بەسەیرکردنى بەاڵم هاویندا، نەکردنى ڕەچاو و مامۆستیان ژیانى و کرێچین زۆربەیان کە بارودۆخیان ئەرکیان قورسە ناتوانن کار نەکەن لە

دواى دەوام و پشووى هاوین.ــى ــش ــی ــا جــــەبــــار وت ــتـ ــۆسـ ــامـ مـزانستى ئاستى بـــەرزکـــردنـــەوەى ڕاستەوخۆى کاریگەرى مامۆستایان ئاستى بەرزکردنەوەى لەسەر هەیە دەرچون ڕێژەى خوێندکاران زانستى زانست کاروانى پێشچونى بەرەو و کردنى کــوردســتــانــدا.بــەڕەچــاو لــە هەموو خوێندن نوێى سیستەمى پشووى کەلە ــت ــوازێ دەخ ئەمانە بــەرەو بۆ زانستى خولى هاویندا تواناى مامۆستیان ئاستى پیشبردنى پرۆگرامە لەم بون شارەزا زیاتر وە

تازەیە.ئەم موچەیەى کە ئێستا

مامۆستایان وەریدەگرن بەشى بژێوى ناکات

ــن، مــامــۆســتــا لە ــی ــەم ــج ئ ــان ــام ئبنەڕەتى تەپەتۆڵەکەى قوتابخانەى پەروەردە بوارى وت ~ بە کە هەستیارانەى بوارە لەو یەکێکە دارایى وەزارەتى و حکومەت دەبێت بۆ جیاکارى تردا بوارەکانى لەگەڵ ئــاوڕى حکومەت پێویستە بکات، زیاتر لە مامۆستایان بداتەوە موچەى والێبکات شێوەیەک بە مامۆستایان هەڵکشانى لەگەڵ نەبێت هیچ کە بگونجێنێت. خــۆى ــازاڕدا بـ نرخى مامۆستایان کەئێستا موچەى ئەم

وەریدەگرن بەشى بژێوى مامۆستایان حکومەت کاتێک چونکە ــاکــات، نبە دەدات موچە زیادبونى لە بڕیار کااڵ و شتومەک نرخى ئەوەدا دواى باشترە دەبێتەوە، بەرز ــازاڕدا ب لە زیاد نەک ڕێکبخات بــازاڕ حکومەت

کردنى موچە.دەکـــات ئـــەوە ــۆ ب هیما نـــاوبـــراو مامۆستا دووەمــــى »کــارکــردنــى لەسەر دەبــێــت خــراپــى کــاریــگــەرى ڕووەوە دوو لە خوێندن سیستەمى

ماندو دەکەن کار مامۆستایانەى ئەو بکەونەوە دور وادەکات دەبن هیالک

لە خوێندنەوە و زانیارى دەرەکى.بە ــن ــوان ــات ن خــوێــنــدکــارن دووەم لەو بــن ســودمــەنــد پێویست پێى مامۆستیانەى کە کارى دووەم دەکەن.بۆ شتێک هیچ تائێستا وتیشى پشوى لە تا نــەکــراوە مامۆستیان

هاویندا سودى لێوەربگرن.لەزۆر واڵتى پێشکەوتووى دونیادا بەرزترین مووچە هى مامۆستایانە

سەنتەری بەرپرسى سەعید، ژیــان تواناسازى مامۆستیان بە ~ وەک مامۆستایانیش لەڕاستیدا وت:

توێژەکانى ترى کۆمەڵگەى کوردەوارى هەڵکشانى و گرانى بەر کەوتوونەتە نرخەکانى بازاڕ، سەربارى ئەمەش بە زۆرى ماندووبوونى لەبەرچاوگرتنى و گــەورە ئەرکە ئەو و مامۆستایان شانیانە لەسەر زانستییەى و مێژوو هێشتا ــدەگــرن وەری موچەیەى ئــەو واڵتى لــەزۆر ، نییە ئــەوان شایەنى بەرزترین ــادا ــی دون پێشکەوتووى ڕێزى و مامۆستایانە هى مووچە ماندووبوونەکانیان و لەپیشە گەورە

دەگیرێت .مامۆستایانى ژیانى دۆخــى ڕاستە ــە ئــێــســتــادا لــەگــەڵ ــان ل ــت ــوردس ک ، باشترە زۆر پــێــشــوودا ســااڵنــى بەرامبەر و باشتر ژیانێکى بۆ بەاڵم پێویستە مامۆستا ماندووبوونى بە

مووچەیەکى شیاوتریان پێ بدرێت.دەکـــات ئـــەوە ــۆ ب هێما نـــاوبـــراو هەیە بەوە پێویستیان »مامۆستایان گەڕ بیخەنە هەیە توانایان هەرچى پــەروەردەکــردنــى و پێگەیاندن بۆ ئەگەر لەکاتێکدا ، خــوێــنــدکــاران مامۆستا سەرقاڵى کارێکى تریش بێت ئەوە بێگومان مامۆستایەتى لە جگە ناتوانێت و لێدەبات زۆرى وزەیەکى و دەخـــوازرێـــت لێى ــەوەى ئـ وەک و مێژوویی و زانستى بەرپرسیارێتى داوادەکرێت لێى ئیداریی و ئەخالقى بکات، خوێندکارانى پێشکەشى مامۆستا ــت ــێ دەب ــەوە بـ ــەش ــەم ئکە پێبدرێت واى شیاوى موچەیەکى بەر کارێکى بداتە نەبێت شان ناچار

تر لەدەرەوەى قوتابخانە.وەک ئێمە وتیشى سەعید ژیــان ئەرکمان ناحکومى رێکخراوێکى بە لەکارانەى هەندێک کە ئەوەیە ــى وەزارەتـ ــان ی ناکرێت حکومەت ئێمە نــاکــەوێ فریایان ــەروەردە ــ پ ، بین هاوکاریان و بکەین تواویان بەرزکردنەوەى بۆ کاردەکەین ئێمە ڕێگەى لە مامۆستایان تواناکانى لەناوخۆ ۆرکشۆپ و کردنەوەى خول بۆ کوردستان هەرێمى دەرەوەى و گرنگیدانى چونکە ، مامۆستایان بەردەوام بە بەرزکردنەوەى تواناکانى پێویستە کــارێــکــى مــامــۆســتــایــان و وانەوتنەوە شێوازى لە بەتایبەتى

مامەڵەى ڕۆژانە لەگەڵ خوێندکار.

گرنگەى توێژە ئەو مامۆستایان واڵت پیشکەوتنى کە کۆمەڵگان بنیاد ئەوان دەستى لەسەر مامۆستایانەى ئەو زۆرن دەنرێت. لە و فەرمیان دوامى دواى لە پشوەکاندا بە کارى ترەوە سەرقاڵن »کارکردنى پێیوایە مامۆستایەک دووەمى مامۆستا کاریگەرى دەبێت و مامۆستا زانستى ئاستى لەسەر یەکەم زیاندمەندى دواجاریش خوێندکارە«. نێوەندەدا لەم

مامۆستایەک:

مامۆستایان ناتوانن کار نەکەن لەدواى دەوام و پشووى هاوین ئا: زیرەک مەحمود

زانکۆ ــەزراوى ــەمـ دانـ دەرچــوانــى بیکارى بیمەى داوادەکەن پەیمانگا بەردەوامى هەبێت و بڕى پارەکەش بکرێت زیاد دینارەوە 150هەزار لە بۆ 200هەزار دینار تا ئەو کاتەى کە دادەمەزرێن بیمەی بێکارى بەردەوام

بێت.

کوردستانیش هەرێمى حکومەتى ــەزار 17هـ 2012دا ــەى ــوودج ب لــە لەپلەى ڕاگەیاند دامەزراندنى پلەى دامەزراندندا وەزارەتى پەروەردە بە پلەى یەکەم دێت و وەزارەتى ناخۆش بە پلەى دووەم دێت بڕیاریشە لەدواى لە 2012 بوودجەى کردنى پەسەند دامەزراندن کوردستان پەرلەمانى هاوشێوەى ساڵى ڕابردوو بەشێوەى

فۆڕم دەستپێبکات.پەرلەمانى ئەندامى ــازاد، ئ گــۆران ڕاگەیاند ~ بە کوردستان بیمەى جێگاى 2012 بوودجەى لە ساڵى وتیشى کــراوەتــەوە بێکارى لەبوودجەدا بێکارى بیمەى ڕابردوو نەبووە حکومەت لەیەدەگى وەزارەتى

دارایى خەرجى کردووە.گۆران ئازادى هێما بۆ ئەوە دەکات

حکومەت بە ڕێنماى خۆى بیمەی بێ کاری داناوە ئەمساڵیش گەر وابێت موجەڕەد دەیکات، خۆى حکومەت بۆ ــەى ــەک ــی دارای پاڵپشتە ئێمە زیاد نا ئەگەر دەکەینەوە تەئسیس بە پەیوەندى پارەکە بڕى کەمى و

پەرلەمانەوە نییە.لەبارەى 17هەزار پلەى دامەزراندن ئەندامەى ئەو لە بوودجەى 2012دا بۆ ئاماژە کوردستان پەرلەمانى ــەوە دەکـــات »دامـــەزرانـــدن هیچ ئپڕکردنەوەى هۆى نابێتە کاتێک بێکاری ئەگەر سەد هەزار کەسیش سااڵنە ڕێژەکە بەاڵم دابمەزرێنین،

دەبێت هەبێت.پلەى ــى ــردن ک زیـــاد ــارەى ــ ب ــە لگــۆران پەرلەمان لە ــدن ــەزران دامــژەى دامـــەزرانـــد ــ ــازاد وتـــى ڕێ ــ ئ

بــەهــیــچ زیـــاد و کـــەم نــاکــرێــت، دابەشکردنەکەى دەکــرێــت ــەاڵم بلە ڕێژەکان بۆنمونە بگۆڕدرێت، تێدا گۆڕانکارى وەزاتەکاندا نێوان

بکرێت وەزارەتێک زیاد بکرێت پلەى وەزارەتێکى و دامــەزرانــدنــەکــەى کەم ــەکــەى ــدن دامــەزران پلەى تــر

بکرێتەوە.

زانکـۆ دانەمـەزراوى دەرچوانـى دەکـەن داوا پەیمانـگاکان و بیمـەى بێـکارى بـڕى پارەکـەى زیاد هەبێـت. بەردەوامـى و بکرێـت ئەندامێکـى پەرلەمانـى کوردسـتان »لـە دەکات ئـەوە بـۆ ئامـاژە بیمـەى 2012 بوودجـەى کراوەتـەوە«. جێـگاى بێـکارى

ئەندامێکى پەرلەمانى کوردستان:

بیمەى بێکارى لەبوودجەى 2012دا جێگاى کراوەتەوەئا: ~

عومەر غواڵمى

مامۆستا ناتوانێ پێداویستى بازاڕ بەشێوەیەکى سەردەمیانە

دابین بکات

№

№

www.jamawarnews.com 8 | ساڵی 32| ژماره 704 | 2012/06/05 | سێشەممەکورد لە میدیاکانەوە

№

جۆرناڵ ستریت )واڵ ــەى ــام ڕۆژن )Wall Street Journalباس تێروتەسەلدا، ڕاپۆرتێکى لە کوردستانى کوردانى مەینەتى لە بە ــەوێ ــان دەی کــە دەکـــەن تورکیا قوربانى نەبنە و بژین ئاشتەوایى کوردەکانى بەتایبەت بۆیە شــەڕ، ناوچەى شەمدینان کە لەنێو گەرمەى

ملمالنێکەدان، لە جەنگ هەڵدێن.هاتووە: ڕاپۆرتەدا ئەو سەرەتاى لە شەمدینان( )هەکاریى- »جــادەى هەیە. پێچاوپێچى لە پڕ ڕێگایەکى کۆمەڵە جــادەکــەدا ــەردووالى هـ لە سێ )3,000( بەرزیى بە شاخێکى بڵند دیوارێکى وەک مەتر ــەزار هئۆتۆمبێل کــردۆتــەوەو بــەرز ســەرى دااڵنــاویــدا ڕێگایەکى بە بەگشتى بە هێندە شەمدینان دەجــوڵــێــت. شاخەکاندا گەمارۆ دراوە کە دەڵێ ى لەسەر قاپێکى فافۆن دروست کراوە. عێراقە. ئێران و شاخەکان، ئــەوالى عێراقەوە ئێران و بە پەیوەندیکردن

لەالى دانیشتوانى شەمدینان ئاسانترە لە دروستکردنى پەیوەندى لەگەڵ ناو

تورکیادا«. کوردەکانى بارودۆخى بە سەبارەت ــەم ڕۆژنـــامـــەیـــە ــ شــەمــدیــنــان، ئساڵى لە )PKK(« نوسیویەتی: خۆى چەکدارانەى جەنگى )1984(پێکردو دەســـت ــەدا ــەی ــاوچ ن لــەم نەبەردییە نیشانەکانى درێژەدان بەم دەبینرێت. شەمدیناندا لە هێشتا یــان ــە ــاوچــەی ن بـــەم گەیشتن ــۆ ب )5( بە دەبێ لـێى، دوورکەوتنەوە بنکەى زۆر نزیکى کۆنترۆڵى سوپادا بنکە ــەم ئ نــێــوان لــە تێبپەڕیت. دە )10( هــەر لە سەربازیانەشدا مەترێک دەستەیەک سەرباز بە چاوێکى ئۆتۆمبێلەکان چاودێریى پەرێشانەوە دەستە ــەردەم ب سەربازى ــەن. دەکمین ئــامــێــرێــکــى ســـەربـــازەکـــەش بۆ کە بەدەستەوەیە پاککەرەوەى هاوڕێیەکانى، گیانى پاراستنى دەگــەڕێــت مینانەدا ــەو ئ بـــەدواى

تورکیاەوە دیکەی هێزەکانی کە چێنرابن. کوردێک کە نزیکایەتى خۆى نــەدەشــاردەوە، )PKK(دا لەگەڵ دەکــرد تەکنەلۆژیایەک لــە باسى منى بە نەبوو، ناسراو هێندە کە پاککردنەوە مین وت:»ئامرازەکانى کۆنتڕۆڵەکاندا مینە هەمبەر لــە لەسەر ناوچەکان نییە. کاریگەریى دەکرێت و چاودێریى شاخەکانەوە سەربازەکان نزیکبوونەوەى لەگەڵ لە کۆنتڕۆڵ بەشێوەى مینەکان، لە

دوورەوە دەتەقێندرێنەوە«.دەستگیرکردنى خێراو بێ چەندوچۆنى ــەوەى ــدن ــان ــەق گــومــانــلــێــکــراوانــى تــنــان کــتــێــبــفــرۆشــێــک لـــە شــەمــدیناوچەکەوەو دانیشتوانى لەالیەن هێزەکانى ــە ب تەسلیمکردنیان ــش و ڕوودانــــــى ڕەفـــتـــارى ــای ــاس ئخەڵکەوە، ئەو لەالیەن لەوشێوەیە کە ئــەوەى بووبەمایەى سەرەنجام شارى هەڵبژێردراوەکەى پارێزەگارە هەکاریى خاوەنى کەسایەتییەک بێت

کە بە تیشکێکى ئومێد بۆ دانیشتوانى سەرۆکى بکرێت. هەژمار ناوچەکە بە )دیاربەکر( ــى دادوەری ناوەندى جیاوازى دەربــارەى سەرسوڕمانەوە

پارێزگارە لەگەڵ نوێیەکە پارێزگارە کاردانەوە یەکەمین وەک کۆنەکەدا وتى:»ئەم پیاوە وەک ئێمە دەدوێت«. پارێزگارە الوەکە دەتوانێت هەمووان

ڕاشکاوییەوە بە کە بکات ڕەزامەند جەنگەیە ئەو کۆتایهاتنى خوازیارى کە )28( ساڵ بەسەر دەستپێکردنیدا

تێدەپەڕێت.

ــەى )نـــیـــویـــۆرک تــایــمــز( ــ ــام ــ ڕۆژنڕاپۆرتەهەواڵێکى سەبارەت بە کێشە و لەمپەرەکانى بەردەم گەیشتنى کورد بە

مافەکانیان لە سوریادا باڵوکردەوە.هاتووە: ڕاپۆرتەدا ئەم سەرەتاى لە چەندین ــە ڕۆژان سوریا »کوردەکانى کەسیان دەبنە قوربانى دەستڕێژى هێزە لەگەڵ سوریا، دەوڵەتى ئەمنییەکانى بەعسی حیزبى ئومێدەوارن ئەوەشدا دەســەاڵتــدار لەم واڵتــەدا

چـــــارەســـــەرى بکات کێشەکانیان کـــە یــەکــێــکــیــان مــــەســــەلــــەى کـــــــوژرانـــــــى

هاواڵتیەکانیانە.لەکاتێکدا کە سوریا هاواڵتێتى مــافــى )200( نزیکەى بە

کۆى لە کەس هەزار کوردى میلیۆن )1,5(

نەبەخشیوە، ــە واڵت ئــەم خوازیارى سوریا کوردەکانى

بەدەستهێنانى مافە مەشروعەکانى سوریا دەوڵەتى خۆپارێزى خۆیانن. بە هاواڵتیبوون مافى بەخشینى لە کوردەکانى ئەم واڵتە، کۆمەڵێک کێشەى وەک نەبوونى ناسنامە و دەستنەکەوتنى کوردەکان دروست هاواڵتییە بۆ کارى حکومەتەکەى ماوەیەکیشە ــردووە. کخوێن و گوللە بــە ئــەســەد بــەشــار دەداتەوە، کوردەکان داخوازى وەاڵمى

هەموو ڕۆژێ چەندین هاواڵتی کورد لە واڵتەکەى خۆیان دەبنە قوربانی، هیچ ئومێدێکیش بۆ چارەسەرى دۆخەکە لە

ئاسۆدا نابینرێت«.ڕاپۆرتەکەدا بەشێکیترى لە هەروەها هاتووە: ماوەیەک لەمەوپێش نوێنەرانى قەدەغەکراوەکانى کوردییە حیزبە ســوریــا لــەگــەڵ هــەنــدێ لــە ســەرۆک باکورى لە ــەرەب ع عەشیرەتەکانى کۆبوونەوە، ــە واڵت ئــەم خۆرهەاڵتى دروستکردنى بەمەبەستى ئەمەش

ــاتــرو ئــارامــیــیــەکــى زی

ــن ــرت ــەگ ــگ ڕێناوخۆیى شــەڕى لە

کــوردو عەشیرەتە نێوان عەرەبەکانى ناوچەکە بوو.

هەروەها ڕاپۆرتەکە دەڵێت: کوردەکان

سوریا دانیشتوانى )9%(ى نزیکەى مافێکى هەموو جۆرە لە پێکدەهێنن، زمانى بە ناتوانن بێبەشن هاواڵتێتى بەهۆى کلتورەکەیان بخوێنن، خۆیان سیاسەتى دەوڵەتەوە بەرەو لەناوچوون حیزبێکى چەند هەرچەندە دەچێت. ئۆپۆزسیۆنى کوردى هەن کە بەتوندى دژ بە جیابوونەوەن لە سوریا، لەگەڵ هەمیشە سەرکردانە ئــەم ئــەوەشــدا جەخت لەسەر مافەکانى کۆمەڵگاکەیان

دەکەنەوە.

ڕۆژنامەنووس )لویس رۆگ( لە وتارێکدا ــان( بــاس لە ــاردیـ ــۆ ڕۆژنـــامـــەى )گـ بدروستبوونى بەرەیەکى نوێى شەڕ دەکات ملمالنێیە ئەویش عێراقدا، ئایندەى لە

لەسەر چارەنووسى شارى کەرکوک. ــارەدا هــاتــووە: ــ ــەو وت ــاى ئ لــە ســەرەتو ڕێبە ران ئە مریکایی، کاربە دە ستانی شاری بە سە بارە ت هە رێم دانیشتوانی ئە و کە نیگە رانن زۆر باکور نە وتیی شارە لەوانەیە سێهە مین بە رە ی شە ڕ لە جە نگى شە ڕی ناوخۆی واڵتدا گە شە پێ بدات. لە جێیە کی تر لە عێراقدا، عە رە بی شیعە و سوننی کە وتوونە تە ناو شە ڕیکی ناوخۆی نالە بار. لێرە دا، ئە و دوو گرووپە مە بە ستێکی هاوبە شیان دژ بە کوردە کان

هە یە .کورد، عەرەب، تورکمان و کە مایە تییە کانی

شارە ئە و دە یانەوێ هە ریە کەیان دیکە ، ژێر بێننە کوردستانیش هە رێمی و گە مە کە ی ئە وە ی خۆیانە وە . دە سە اڵتی لە سە رە ، زە وی، ئاو و یە کێک لە کانزاکانی

دە وڵە مە ندی نە وتە .هیچکامیان شە ڕیان دە ڵین گروپانە ئە و هە موو ــە وێ دە ردە ک ئێستا هە تا ناوێ، دە کات. ئامادە کاری شە ڕ بۆ الیە نێک کە رکوک عەرەبی ناسراوی بەرپرسێکی ــە ڕاســت دەکـــەن کە ــە وان دە ڵــێــت: »ئکەرکوکیان بە ناوی بۆمبێکی قورمیشکراو لێرە ناخوازین ئێمە کــردووە. ــاوزەد نکە رکوک تر کە سێکی ناهێڵین و بڕۆین شە ڕکردن بۆ ئێمە بگرێت. بە دە ستە وە ئامادە ین. هیوادارین کە ناچاری ئەو کارە

نە بین بە اڵم ئێمە ئامادە ین.«سەبارەت بە هەڵوێستى کوردیش لەسەر

»لە نوسیویەتی: کەرکوک چارەنووسى لە کــورد، ڕێبە رانی دیکە شە وە الیە کی الیەک هەموو دە دە نە هۆشیاری وەاڵمدا کە ئە وان دە یانە وێ ئە و شارە لە ڕێگە ی

یاساوە یان بە زۆر، بەدە ستە وە بگرن.کە کە رکوک ئە نجومە نی ئە ندامێکى بەرەگەز کوردە، وتی: خە ڵک لە وە زیاتر حکومە ت بە ئــە وان نە ماوە ، تاقە تیان مافە کانمان ناتوانن ئێوە ئە گە ر دە ڵێن کارە ئە و خۆمان ئە وە بگە ڕێننە وە ، بۆ بۆ هیچیتر خــۆى کــوردیــش دە کــە یــن. دەرەوەى لە کــەرکــوک کە ڕاناگیرێ

هەرێمى کوردستاندا بێت«.سەبارەت بە هەڵوێستى واڵتانى دراوسێش، ئەم ڕۆژنامەنووسە نوسیویەتی: »واڵتانی ئێران، و تورکیا تایبە ت بە هاوسێ، لە وە دە ترسن کە ئەگەر کورد دە سە اڵتی

ئە وسا بگرێت، بە دە ستە وە کە رکوک هە رێمی سەربەخۆی کوردستان ئە و متمانە و هێزە ئابوورییە پە یدا دە کات کە بە رە و ڕە وتە ئە و بڕوات. سە ربە خۆیی دەوڵەت واڵتانی لە چە کدارە کان کوردە دە توانێ دە وروبە ر هان بدات، لە ئاکامدا ناوچە کە ناسە قامگیر بکات. کاربە دە ستانی تورکیا کە کــردووە هە ڕە شە یان دواییانە دا لە و

کە رکوک دە سە اڵتی کوردە کان ئە گە ر لە دە ســت ــە وان ئ بگرن، بە دە ستە وە کاروباری ئە وێ وە ردە دە ن و، هە روەها لە ئاست هە وڵی گۆڕینی بااڵنسی دانیشتوانی

شارە کە وریاییانداوە . ڕە جە ب تە یب ئە ردۆگان، سە رۆک وە زیرانی ئاژانسی هە واڵە کانی بە گوێرە ی تورکیا ڕابردوودا وتوویەتى : »تورکیا لە جیهان

و ڕابوە ستێ دە ستە وە ستان ناتوانێ ستراکتوری گۆڕینی هە وڵدانی تە ماشای

دیمۆگرافی کە رکوک بکات.«لەسەر ملمالنێکان ــەڕۆژ ب ڕۆژ کەواتە ــی دەچــێــت، ــەرم ــەرەو گ ــ کــەرکــوک بتەقینەوەى بۆ چارەسەرێکیش هیچ بارودۆخەکە لەو شارە نەدۆزراوەتەوە کە

هەموو الیەنە نەیارەکان ڕەزامەند بکات.

عێراق پێویستى بە دابەشبوونە

کوردەکانى تورکیا خۆازیاری شەڕ نین

کوردەکانى سوریا داواى ڕیفۆرمسازى دەکەن

ئایندەی کەرکوک

ڕۆژنامەنوسى کۆبێرن(ى )پاتریک مەسەلە بوارى لە شارەزا بەناوبانگ و وتارى نوێترین عێراق، سیاسییەکانى دا )ئیندیپێندنت( ڕۆژنامەى لە خۆى لەژێرناوى )مەترسى جەنگى ناوخۆیى

لە ئایندەى عێراقدا( باڵوکردەوە.لەم وتارەدا تیایدا هاتووە: هەرمانگەى ــە ــن ــردرێ ــێ ــەس دەن ــەک کـ ــ ــارەی ــ ژمــدادەوە، ــەغ ب ــارى ش مەیتخانەکانى )غەسان عەتیە( کە یەکێکە لە کەسە »عێراق دەڵێت عێراق، سیاسییەکانى کە هەلومەرجەى ئەو چۆتەناو ئێستا )1920( لەسااڵنى وایمار( )کۆمارى پارچە پارچە دەبــێ یا بــوو، تیایدا بکرێت یا پێویستە کەسێکى دیکتاتۆر

دەسەاڵت بەدەستەوە بگرێت«.لەگەڵ گفتوگۆکانى کــورد و لەبارەى

نوسیویەتى: عێراقدا الیەنەکانیترى دانوستان و گفتوگۆى درێژخایەن لەناو بوونى نیشاندەرى عێراقدا، دەوڵەتى چەندین کێشەیە لەسەر ڕێگەى شیعە و کورد و سوننەکان بۆ ڕێککەوتن لەسەر

عێراقێکى یەکگرتوو.خوازیارى هەمیشە کورد عێراقدا لە سەربەخۆییە لەژێر سایەى فیدراڵیزمدا، ــەک ــدازەی ــەن ــائ ئـــەو مــەســەلــەیــەى تــان پــێ دەبــەخــشــێــت. ــی ــەخــۆی ســەربــورەى ــتـ لــەژێــرســایــەى ئـــەو دەسـشیعەکاندا و کوردەکان بەپشتیوانى بڕیارى ڕیفراندۆمێکەوە لەڕێگەى لەسەر درا، )9( پارێزگاى شیعەنشینى بلۆک دەبێتە عێراقیش ــاشــورى ب)کانتۆن(ێکى گەورەو سەربەخۆ. بەاڵم وتى: عێراقى حکومەتى وەزیرێکى

لەوانەیە عێراق حکومەتى چارەنوسى دەوڵەتى بیناى بەکۆمەڵێک تەنها

لەناوچەى سەوزدا کۆتایى پێبێت.ــەرچــى ئــەمــریــکــاو کــوردەکــان ــەگ ئیەکگرتووى حکومەتێکى خوازیارى شیعە سەرکردەکانى بەاڵم میللیانەن، لەوانەیە کە هەیە ــەوە ل گومانیان لەالیەن بێت مانۆڕێک تەنها ئەمە ئەمریکاوە واڵتــەیــەکــگــرتــووەکــانــى ــەوە. ــخــات تــا لــە دەســەاڵتــیــان دووربئـــەوەدا بــەرامــبــەر لــە واشنتۆنیش داگیرکردنى دەرەنجامى کە نیگەرانە عێراق و لەناوبردنى سەدام ببێتەمایەى پێکهێنانى حکومەتى کۆمارى ئیسالمى ــى شــیــعــەکــانــدا کە ــەاڵت ــردەس ــەژێ لنزیکایەتییەکى تەواویان لەگەڵ ئێراندا

هەبێت.

www.jamawarnews.com9 | 32 سێشەممە | 2012/06/05 | ژماره 704 | ساڵی

کۆمەاڵیەتی

مرۆڤێکى هەر وەک مرۆڤە کەمئەندام سۆزو و هەست ــاوەن خ ئاساییترى دەرک بــەخــۆى، تایبەت کەسایەتى بەهەموو شتەکان دەکات و بگرە لەوانیتر هەستیارترە لەدەرک و ڕووانینەکانیدا، هەروەها ئەم مرۆڤە هەستیارە خاوەنى و خۆیەتى تایبەتى تموحى ئومێدو و ناوێت خۆى بۆ کەوتنى و شکست عەتفى و بەبەزەیى نییە دڵخۆشیش بەتەنها بزەییە ئــەم ئەگەر خەڵک ئەو لەگەڵیاندا، مامەڵەبێت بنەماى و تێدەگەن کەلێى بەوانەیە پێویستى ئاسایى بزاوتى و ژیان دەروازەکــانــى نادەن هەوڵ دەکەنەوەو لەبەردەمدا

پەراوێزیان بخەن.بۆ نموونە کەمئەندام حەزى بەخوێندن خوێندنەو قۆناغەکانى تەواوکردنى و دەبێت هەموو کارئاسانییەکى بۆ بکرێت بەاڵم بێنێتەدى، خۆى حــەزەى ئەو و نابێت دەستەبەر بۆ ئەوەى کاتێک هەلومەرجى تایبەتى بۆ ناڕەخسێنرێت ببڕێت قۆناغەکان و بخوێنێت کــە دەبێت، خەمۆکى و شۆک ــارى دووچهەوڵى و خۆى بەجوهدى کاتێکیش بڕوانامەیەک و دەخوێنێت خێزانەکەى ئەوە چاوەڕێى دەهێنێت، بەدەست فەرمانگە دەروازەى ــە ک ــات ــ دەکڕەسمییەکانى بۆ بکرێتەوەو لەجێگایەکدا بەرهەمى خوێندنەکەى بخاتە خزمەتى بەاڵم واڵتەکەیەوە، خەڵکى و خۆى دەکرێتە کەمئەندامییەکەى لێرەشدا کۆسپ و لەمپەرو لەزۆر جێگاى گونجاو ناکرێت، قبوڵ خۆیدا حــەزى لەگەڵ پێویستیان شوێنانەش ئەو لەکاتێکدا نییەو بە جووڵەو هەڵسوڕانى جەستە ژوورە ناو مێزو پشت ئیدارى عەقڵى

کارگێڕییەکانى دەوێت.

مرۆڤى کەمئەندام حەزى زۆرە وەک هەر مرۆڤێکیترى ئاسایى، ڕاستە ئەو شتێک کردووە، کەمى تواناکانى لەجەستەو لەناو و ناکات کەم حەزەکانى بەاڵم وەک دەیەوێت خۆیدا بەرینى دنیاى پەڕاوێزەوە، نەخرێتە و بژى ئەوانیتر ئۆرگانەکانى گشت ئەرکى ــەوەش ئدەگاتە تا لەخێزانەوە کۆمەڵگەیە ناوەندەکانى خوێندن و ڕێکخراوەکان و حکومەتیش ئەو پێداویستیانە دەستەبەر بکەن کە دەبنە فەراهەمهێنەرى حەزو ژیانى لەناو و ــەوان ئ ئــارەزووەکــانــى بەرجەستە بوونیان کۆمەاڵیەتیدا

دەکات.بۆ نموونە هەندێ وا گومان دەبەن کە و وەرزش خولیاى کەمئەندام مرۆڤى جموجووڵى ناو گۆڕەپانەکانى نمایشى تەماشا تەنها نییەو یارییەکانیان دەکەن، ئەمەش ڕوانینێکى هەڵەیەو ئەو وەرزشکارێکیتر هەر وەک مرۆڤانەش دەتوانن جۆرێک لەو یارى و چاالکییە بارى لەگەڵ کە هەڵبژێرن وەرزشیانە جەستەو حاڵەتى کەمئەندامى خۆیاندا دەگونجێت، دەکرێت مەلەوان بن، یارى پاسکیل پێشبڕکێى یــان پێ تۆپى بکەن، ئەوەى کە ناتوانن ئەنجامى بدەن زۆرجار کە حەزەکانیانە خەفەکردنى

کۆمەڵگە دەیەوێت کەبتى بکات.ــدامــان ــەرەکـــى کــەمــئــەن ــەزى سـ ــ حــتــرو ــی ــەوان ــە ل ــان ــەوەی ــردن ــەک ــان ــی جکەوا بەشێوەیەک تەماشانەکردنیانە ئەنجامدانى تواناى ئەوان دەربکەوێت نییە، هەڵسووڕانێکیان ــارو ک هیچ لەکاتێکدا لەناخى ئەواندا حەزى بزاوت و کارو چاالکى هەیەو هەریەکە لەوانە دەیەوێت لەگۆڕەپانى خوێندن و زانست و مەعریفەدا کاراکتەرى دیارى بوارەکەى خۆى بێت، ئەویش وەک هەر کەسێکیتر

دەیەوێت کار بکات و بەرهەمێکى هەبێت و لەجێگایەکدا هەلى کارو بەرهەمهێنانى

بۆ بڕەخسێنرێت.عەقڵ خـــاوەن کەمئەندامى مــرۆڤــى ــدروســت خــاوەنــى ــەن ــدراکــى ت ــی و ئئەگەر خۆیەتى بەرهەمى و داهێنان لەتواناکانى سوود بیەوێت کۆمەڵگە و ساغ مرۆڤى بەداخەوە وەربگرێت، دەبینین تەندروست جەستەى خاوەن لەناو و خوێندن لەقۆناغەکانى کە بەئەندازەى کارکردنیشدا شوێنەکانى کەمئەندامەکان تواناو سەلیقەیان نییە، بەاڵم هێشتا لەپێشتریش نین بۆ پێدانى

فرسەتى کار.هەمیشە ــووەکــان دواکــەوت کۆمەڵگە ــدەرن بــەســەر ــم ــوک زاهــیــربــیــن و حدەرک ناوەوەیان شتەکانداو ڕوواڵەتى ناتەواوییەک کە مرۆڤێک ناکەن، پێ دەکرێتە ــەوە ئ هەبێت لەجەستەیدا تواناکانى، هەموو ئاستى بۆ پێوەر لەکاتێکدا زاناو داهێنەرو خاوەن بەهرەو شاکارى زۆر لەئێستاو ڕابردووماندا هەیە بەرهەمەکانیان جێگاى شانازى هەموو کوردیشدا گەلى لەناو و مرۆڤایەتین هەیە، کەمئەندامانە مرۆڤە جۆرە لەم لەوانە دکتۆر کامیل بەسیر )خوا لێى خۆش بێت( کە توێژەرێکى ئەدەبى و خاوەنى ــووەو ب ــاوازە ن ڕەخنەگرێکى گرنگە بــەپــێــزو کتێبى کۆمەڵێک لێکۆڵینەوەى ڕەخنەو لەبوارەکانى

ئەدەبیدا.کەمئەندامیى جەستەیى بەو واتایە نییە کە کۆتایى ڕێگایەو هەموو دەروازەکانى دابخرێن، مرۆڤانەدا ئەو بەرووى ژیان خواى گەورە کۆمەڵێک تواناى بەمرۆڤ داوەو بەو توانایانە بەهرەمەندى کردووە، کە نییە واتایە بەو توانایەک نەمانى مرۆڤ کەوتبن، لەکار تواناکانیترى

عەقڵ لەکارکەوتنى لەحاڵەتى تەنها بەرهەمهێنان تواناى بیرکردنەوەیدا و کارى ڕاپەراندنى ئەرکى و داهێنان و

نامێنێت. لێرەدا ئەرکى حکومەتە کە کارئاسانى بۆ کار هەلى ڕەخساندنى بۆ بکات کەمئەندامان، بەتایبەتى دەبێت خاوەن بدات هان ئەهلییەکان کۆمپانیا کارو کە ئەو مرۆڤە خاوەن توانایانە بخەنە کارو هەلى کارکردنیان بۆ بڕەخسێنن، ئەم خاوەن کارانە هەمیشە بۆ کەسانى تەواو و تەندروست جەستەى خاوەن بسپێرن، پێ کارەکانیان دەگەڕێن ئــەوان ڕێنموونى لەحاڵەتى ــەاڵم ب

ئەم دەکــرێــت حکومەتەوە لــەالیــەن ڕووانینەى خاوەن کارەکان گۆڕانکارى کەمئەندامانەش لەو و بێت بەسەردا سوود وەربگرن و ئەو ئەرکانەیان پێ بسپێرن کە لەگەڵ تواناو شارەزاییاندا

دەگونجێت.ڕەخساندنى هەلى کار بۆ کەمئەندامان ئەوان لەڕەشبینى و بێ ئومێدى دەرباز دەکات و هەست دەکەن کە ڕەگەزێکى کۆمەڵگەکانیانن، ناو ڕۆڵــى خــاوەن دەبێت ــت دروس ــان الی متمانەبەخۆ لەهەناویاندا بەکەمیکردن هەست و لەڕێگاى خۆیان بوونى و نامێنێت دەسەلمێنن، تواناکانیانەوە ــارو ک

دەبێتە ئەوان کارکردنى لەوەى جگە فاکتەرى پەیداکردنى بژێوى و هاوکارى

خێزانەکانیشیان.چەسپاندنى کارپێسپاردنە ــەم ئمەبدەئى یەکسانییە لەنێوان تاکەکانى داننانە هــاوواڵتــیــانــداو کۆمەڵگەو کەمئەندامانیشدا مــرۆیــى بەمافى حاڵەتە ــنــى ــەرچــاوگــرت ــەب ل ــێ ــەب بئەوانیش ڕۆڵى کەمئەندامییەکەیان، کۆمەاڵیەتییەکەیاندا ژینەگە لەناو هەستى ــزەوەو ــ ــەراوێ ــ پ نــاکــەوێــتــە دواتر کە نابێت بریندار مرۆییانەیان لێبکەوێتەوە خراپى دەرهاوێشتەى

لەسەر بارودۆخى ژیانیان.

تەکنەلۆژیاوە پێشکەوتنى بــەهــۆى باش بە کە دروستبووە ئامێر چەندین تاکەکانى لەسەر کاریگەرى خــراپ و کۆمەڵگا دەبێت و لە نێوانیشیاندا چینى گەنجان، چونکە ئەو چینە هەمیشە حەز بەنوێگەرى و پێشکەوتن وزانیارى دەکات ئاشناى شێوەیەک بەهەموو ودەیەوێت نوێگەرییەکانى جیهانى دەرەوەبێت، لەم ڕۆژدا چەندین ئامێر و هۆکارى گەیاندن گەیشتووەتە کوردستان و گەنجانى ئێمە و بەچەندین شێواز کاریگەرى لەسەریان زیانەکانى و لەسوود سەرەتا هەیە، چونکە پێدەکەین، دەســت مۆبایلەوە بەو سەرقاڵن گەنجانمان کات زۆرترین ئامێرەوە، مۆبایل وەک ئامێرێکى گەیاندن دەتوانێت ڕێگاى دورمان بۆ نزیک بکاتەوە لە بکات بۆ ئاسانیمان کار چەندین و خراپ بەهۆى بەاڵم ڕۆژانەماندا، ژیانى

بەکارهێنانیەوە لەالیەن چەند کەسانێکەوە دەبێتە هۆى دروستبوونى کێشەو چەند دروستبوونى هۆکارى بووەتە جارێک کێشەى کۆمەاڵیەتى و لەو ڕێگەیەشەوە لێکەوتووەتەوە، دڵتەزێنى کارەساتى شەبەکەکانى زیانانەش ــەو ل بێجگە مۆبایل دەبێتە هۆى نەخۆشى شێرپەنجە گەنجانەوە لەالیەن بەکارهێنانى زۆر و لێدەکەوێتەوە، خەمۆکى نەخۆشى تەلەفزیۆن و یارییە ڤیدیۆییەکان یەکێکى دیکەن لەو شتانەى بەهۆى پێشکەوتنى تەمەنە و جیاواز چینە تەکنەلۆژیاوە کاتى زۆرترین کۆمەڵگە جیاوازەکانى یەکێکە تەلەفزیۆن بەسەردەبەن، پێوە ڕێگەیەوە کەلە گەیاندن لەهۆکارەکانى دەتوانین بەهەواڵ و زانیارییە نوێیەکانى هەموو ــەاڵم بـ ئاشناببین، جیهان پسپۆڕانى بوارى پزیشکى ئەوەیان پشت ڕاستکردووەتەوە کەچاو دەتوانێت ڕۆژانە

1 کاتژمێر سەیرى تەلەفزیۆنى پێبکرێت چاو بەخانەکانى زیان زیارتر لەوە و تێبگەین لەوەش دەبێت بۆیە دەگــات، ئامێرێکى وەک تەلەفزیۆنیش کــە تەکنەلۆژى سوود وزیانى هەیە، یەکێکى دیکە لەبەرهەمەکانى تەکنەلۆژیا بریتییە دانیشتوانى ى %85 کە لەئینتەرنێت بەکار ئەو خزمەتگوزارییە زەوى سەر دەهێنن و بووەتە هۆى بچووک بوونەوەى چرکەیەکدا چەند لەماوەى و جیهان دەتوانین ئاگادارى هەموو ڕوداوەکان بین لەهەموو شوێن و کوچەیەکى ئەم دنیایە، بریتییە بیزانین دەمێنێتەوە ــەوەى ئلە سوودمەندبووین ئێمە ئاخۆ لەوەى پێگەیشتووە؟ زیانمان یان تەکنەلۆژیا ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ بەکارهێنەران و چینە جیاوازەکانى کۆمەڵگە و چۆنیەتى بەکارهێنانى ئامێر و خزمەتگوزارییەکانى

تەکنەلۆژیا.

کچان حەزدەکەن کوڕان لە هەندێک هەر لیبکەن، خۆشەویستیان داواى کــردووە کــوڕان لە واى هۆکارە ئەم خۆیان، ئاواتى بە ناگەن زۆرجار کە کوڕێک کچێکى خۆش دەوێت لەناخى دڵیەوە هەرچى دەکات ناتوانێ پێیبڵێ دەترسێ لەوە یان دەکات یان شەرم ئەوەى کاردەگاتە تا بکات، ڕەفــزى )کچە کە شوودەکات( ئەوکاتە هەموو لەم ئیتر دەدات، لەدەست هیواکانى تێکدەچێ ڕەنگى کوڕەکە ساتەوە زۆرجار بێ هیوا دەبێت لە ژیاندا، ئەم دیاردەیە زۆرجار بەسەر کوڕانى زانکۆ زۆر لەبەرئەوەى دێت، دا پەیمانگا و جار زانکۆ یان پەیمانگا کۆتای دێت، خۆشەویستی نێوان دوو ڕەگەز کۆتاى پێدێت، بۆیە زۆربەى کوڕان حەزدەکەن زانکۆ زوو تەواو نەبێ وا دەزانن لەدواى گەورە کارەساتى زانکۆ بوونى تەواو

ئەوە کەوتنەوەى بەدوور دەدات ڕوو کچەى کە خۆشى دەوێ و دیارنەمانى

لەبەرچاوى. هەندێک لە کوڕانى زانکۆ شەرم دەکەن خۆشیان کە کچانەى ئــەو لەئاست دەوێت و پێیان بڵێن خۆشمان دەوێت، بۆیە هەندێک لە کوڕان چاوەڕێ ئەوە خۆشمان بڵین پێیان کچان دەکــەن ڕوو ئەمە دەگمەن بە زۆر ــن، دەوێدەدات کە کچان داوى خۆشەویستى لە هۆکارى ئەمەش دیارە بکەن. کوڕان نەرێتە و داب ــەوەش ئ هەیە خــۆى کە کچ ناتوانێت بە کوڕ بڵێت خۆشم دەوێت. یان کچان لەوە دەترسن )الى کوڕان بەسووک سەیر بکرێن گەر بڵێن

خۆشم دەوێت(.بنەماى ــەســەر ل هــاوســەرگــیــریــش تریشەوە لەالیەکى خۆشەویستیە بڵێن بەکوڕیەک دەترسن لەوە کچان ڕەفزى کوڕەکە گەر دەوێیت خۆشم

کوڕان الى محاڵە زۆر ئەمە بکات زۆر ــوڕ ک چونکە بکرێتەوە، ــاڵو بدەبێتەوە جێگاى لەسنگیدا نهێنى بەالى وشەیە ئەم باڵوکردنەوەى کە خراپى کاریگەرى ــر دوات کچانەوە هەیە، لەالیەکى تریشەوە کوڕان لەوە بکات ڕەفزیان کچیەک گەر دەترسن

باڵوى دەکەنەوە. دەترسن کچان ڕەفزى لە کوڕانیش ئەمەش وایکردووە داوى خۆشەویستى گومانکردنى ــەن، ــەک ن کــچــان ــە للە ــە ــی ــری ــت ــەک ی ــەوەى ــ ــردن ــ ــک ــ ڕەتخۆشەویستیدا لە نێوان دوو ڕەگەزدا کردووە دوروســت دەرونــى گرێیەکى الى ئەو کچ و کوڕانەى کە دەیانەوێت بەاڵم یەکتر، خۆشەویستى بە ببن ڕێگەیان ڕەفــزکــردنــە تــرســەى ــەو ئیەکترى الى باسە ئەو کە پێنادات بکەن دواجار ئەم ترسە ناهێڵێت دوو

ڕەگەزە بەیەک بگەن.

هەلى کار بۆ کەمئەندامان و ڕەچاوکردنى حەزەکانیان

کاریگەرى تەکنەلۆژیا لەسەر گەنجان

زۆر بە کەمی کچان داواى خۆشەویستى لە کوڕان دەکەن

کامیل مەحمود

هەوراز زایر

سەرباز تەها

№№

www.jamawarnews.com 10 | ساڵی 32| ژماره 704 | 2012/06/05 | سێشەممەهەمەڕەنگ

خانووە کەلەپوریەکەى ڕەشید ئاغا لە هەولێر

لە خانووە یەکێکە ئاغا دیوەخانەکەى ڕەشید لە قەاڵى هەولێر و کەلەپوریەکانى کوردستان لەم خانووەدا هونەرى بیناسازى کوردەوارى تیا کوڕى ئاغاى ڕەشید حاجى کراوە بەرجەستە وەیس ئاغاى کوڕى یەحیا ئاغا بوە یەکێکە لە ناودارنى شارى هەولێر، ئەم زاتە ساڵى 1851 چەندین 1904ز ساڵى دیناوەو هاتۆتە زاینى پلەى فەرمانبەرى بینیوە ڕەشید ئاغا هەروەک پیاوچاک و خێرخوازى کورد )کەریمى عەلەکە( برسێتیە لە وە یەکەمدا جیهانى شــەڕى لە گەورەکەى )سەفەر بەرلک( دا هەزاران کەسی شارى هەولێرى لە برسێتى و مردن ڕزگار کردووە لەالیەن ئاغا ڕەشید کەلەپوریەى خانووە ئەم پرۆژەى پەرەپێدانى قەاڵى هەولێرەوە ئاوەدان کراوەتەوە و بەرهەیوانەکەى بەشێوەیەکى زۆر هونەرى پێشانگاى ــراوەو ک جــوان قەشەنگ

بیناسازى تیا ساز ئەدرێ.خانووە کەلەپوریەکەى حاجى براهیم

ئاغا لە سلێمانى خانووەکەى جاجى براهیم ئاغا لە سلێمانى یەکێکە لەو سامانە کەلەپوریەیى بیناسازى کوردەوارى، چونکە هونەرى خانوو سازى لقێکى بەهادارى گەورەى کەلەپورى شارستانى هەر نەتەوەیەکە لەبەر ئەوە گەالنى وشیارو پێشکەوتوو شانازى پێوە دەکەن وە دەیکەنە موڵکێکى نەتەوەیایەتى هەوڵى وە خۆیان ڕەسەنایەتى بەڵگەیەکى و ڕۆڵێکى تەنانەت دەدەن کردنەوەشی زیندوو نەتەوەیایەتیدا بیرى پێدانى گەشە لە زۆرى هەیە کاتێک جەزائیر لە ژێردەستى فەڕەنسا بوو ڕۆژنامەوانێکى فەرەنسی وتارێکى سەبارەت بە هونەرى خانووسازى لە جەزائیر باڵو کردووە وە دایە ڕۆژنامەوانەکەیان فەرەنسا دەسەاڵتدارانى دادگا بەوە تاوانباریان کرد کە بیرى نەتەوەى خەڵکى جەزائیرى زیندوو کردۆتەوە. سەرچاوەى هونەرى خانووسازى بریتیە لە خانووى کۆن و قەیسەرى و خانوو گەرماو و قەاڵکان، ژیانەوەى ئەندازیارو و دەوڵـــەت ئەرکى هونەرە ئــەم کوردستانیش داگیرکەرانى بۆیە شارەزایانە بیاناسازى هونەرى کە داوە ئەوەیان هەوڵى ڕژێمى نمونە بۆ بکەنەوە کوێر کوردستانیش بەعسی لە گۆڕ نراو زۆر کارى لەم جۆرەى لە کوردستاندا ئەنجامداوە لەوانەش لە شارى زاخۆ سەنجارى موحەمەد کەلەپوریەکەى خانووە سیماى هەولێریش و دهۆک لە وە کرد کاول گۆڕى کوردیان کەلەپوورى خانووى کۆمەڵێک بە بوو هەولێر قەاڵدێرینەکەى سیماى لەوانە دروست کردنى ئەو کارێتە زەبەالحەى لەبەردەم قەاڵکەدا دروستکراوە کە ئەویش سیماى هونەرى ئاشوریەکانە نەک هونەرى کوردەوارى، چونکە قەاڵى هەولێر بە دیواری کۆنە مەتارێز دەوردرابوو نەک بەو دیوارە زەبەالحەى کە مۆرکى هونەرى لەبارەى کوردەوارى نەک ئاشووریە بیناسازى ئەم خانووەى حاجى براهیم ئاغاوە لە سلێمانى وەزیرانەوە ئەنجومەنى سەرۆکایەتى الیەن لە بە خانووى کەلەپوریەکاندا لیستى خانووە لە فەرمانگەکانى لە وە کراوە تۆمار کەلەپوورى سلێمانیش شارەوانى دادگاو تاپۆو شوێنەوارو

ئەوە چەسپێنراوە تاکو بپارێزرێت.ئاسەوارى ناو شارى کەالر

دێرین زۆر ئاسەوارێکى کــەالردا شارى لەناو جۆگەیەکى ــە ل بریتیە کــە دۆزراوەتــــــەوە بۆ دەگەڕێتەوە مێژووەکەى وە هەڵبەستراو سەردەمى ساسانیەکان ژماریەکە لە شوێنەوار ئاسەوارى سەردانى گەرمیان ناوچەى ناسانى ئەم جۆگەیەیان کردووە وە چەند چینێکیان لێ سەرەتاى دەرکەوتووە بۆیان وە هەڵداوەتەوە بەردە سوورەوە بەرزاییەکانى لە ئەم جۆگەیە دەست پێدەکات وە بەناو شارى کەالردا دەڕوات و دەگاتە گردە گۆزینەو بە درێژاى ئەم جۆگەیە بریتیە لە 13کیلۆمەترو ئەم ئاسەوارە کەوتۆتە نێوان هەردوو گەڕەکى گازینۆ و سەرکەوتنەوە

لە شارى کەالر .ئاسەوارى دۆزدان

لەنێوان شارێکە کۆنە ــاســەوراى ئ دۆزدان شارەزوور و شارى بیردا ئەم کۆنە شارە بەهۆى لێ قەاڵى وەک پانەوە درێــژو زۆر دیوارێکى توانیویەتى ئەسپ بووە پان هێندە ــراوەو کشارۆچکەیەدا ئەم لەناو بکات غار بەسەریا بووە زۆر هێندە ئــاوەکــەى هەبووە گۆمێک دەسەاڵتدارى قەاڵکە دەرەوەى بۆ ڕاکێشراوە خانەقین تاکو دۆزدان ــەاڵى ق شــارۆچــکــەو دەستى ڕۆشتووە وە ناوچەى کەرخەجوودەشی گرتۆتەوە وا پێدەچێت کە ئەم کۆنە شارە بە بەکراوادا لە چونکە بووبێت، ئێستا کــراواى ئێستاش تاکو کــۆن ــەورەى گ ــوارى دی پێنج شوێنەواریان ماوە وە خشتێکى نوسراویان تیا دۆزراوەتەوە کە مێژووى ساڵى 1564ى لەسەرە دەبێت کە لەسەرە گەورەى ناوى سلێمان وە چونکە بێت، بابان گــەورەى پاشاى سلێمان بەکراوا ناوبراو دروستى کردووە لەبەکراوادا کارێز هەیە و لەناو کارێزەکەشدا کانیاوێک هەیەو کە

لە گۆمەکەى ناو شارۆچکەى دۆزدان دەکات.*مێژونووس

لەیالن*

زۆر هەفتەیە ئـــەم پێشهاتى بەرهەمدارەو زۆر تێدایە، شادیهێنى بەپارێزەوە ڕەفتار بکەو خۆت تووشى دڵەڕاوکێ

پەیوەندیدا هەندێک بە چاو مەکەو بخشێنەرەوە، لە بوارى دارایى دەورت قەرەباڵغ ئەبێت، هەر پشتگوێخستنێک تووندوتیژیت ڕەخنەى و ــەڕووى ڕووب

دەکات.

ــەم هــەفــتــەیــە لە ئـگرنگدا ــى ــەک ــرۆژەی پسەرقاڵى کارئەکەیت و تایبەت خێزانى بارى ئەبیت و ئاماژەى تێدایە

لەوانەیە خۆشەویستى و پەیوەندی بۆ بەئەنجام گرنگ کارێکى ئاشکرابێت، ئاشناى هەفتە کۆتایى دەدەیـــت و

هاوڕێیەکى خۆشەویست دەبیت.

ئەم هەفتەیە سەفەر لەوانەشە ئەکەیت، هەلى ماوەیەدا لەم بۆ کارکردنت باشى ڕۆژانــى بڕەخسێت،

هەفتە سەرگەرمى دۆخێکى ناسک دڵــەڕاوکــێ و لە بەئاگابە دەبیت،

دژایەتى و ڕووبەڕووبوونەوە. 4/

20-3

/21

وڕ ـــا

ـــــ№ک

ــە ــەی ــت ئــــەم هــەفــى و تــوانــات ــاالک چــەخــشــێ، ــەب ــئ ــێ پــبـــەت لــە ــایـ ــەتـ بـــدا بـــوارى ســۆزداری

کاردەکەیت، هەوڵبدە تاقیکردنەوەى جێگرى و ــەدواى ب ببینیت و نوێ حەوسەڵەت ئەگەڕێیت و دڵنیایدا

باش ئەبێت. 10/2

0-9/

21وو

رازــه

№تـ5/

20-4

/21

ــا ــــــ

ــــــ№گ

ــە ــتــەی ــەم هــەف ــ ئگرنگى ژیــانــێــکــى تێدایە، خۆت تووشى ماندوویى و شەکەتى ماوەیە ئەم مەکە،

پەیوەندییەکى بۆ تێدایە ئاماژەى نهێنى و بەئاگابە لە هەندێ ڕەخنەو ئاشکرا هەستت ڕووبەڕووبوونەوەو

مەکە. 11/2

0-10

/2ک 1

پشوو

№د

بایەخ هەفتەیە ئەم بابەتى هەندێک بە ئەم ئەدەیت، دارایى گەشبینى مــاوەیــە خۆت بپارێزەو سوود

سەفەرێکى ئەبینیت، هەلێک لە گرنگت بۆ دێتە پێشەوەو بەئەنجامى

بگەیەنە.

6/20

-5/2

1ە

ــــوان

دو№

ــە ــتــەی ــەم هــەف ــ ئکارێکى سەرگەرمى ئەم ئەبێت، فەرمى هەنگاوى مــاوەیــە ــێ و ــەنـ ــوێ مـ ــ ــ ن

بەپارێزەوە ڕەفتار بکە سێشەممە و چوارشەممە ڕۆژى باشن و هەندێک شتى نوێیان پێیە لەوانەیە کۆسپ

بێتە بەردەم هەندێک هەنگاوت. 12/2

0-11

/21

ن ه وا

کــ№

7/20

-6/2

1اڵ

ــرژقـــ

№

ــە ــەی ــت ــەف ئــــەم هبڕیارێکى یەکالکەرەوە هەستت ــەدەیــت و ئبــەهــێــزئــەکــەیــت و ئەکەیتەوە مێشکت

بۆ لە یەکنزیکبوونەوەیەک، کەسانى تاقیکردنەوەیەکى ئەناسیت و نوێ ــت، ــەدەی ــئ ــام ــج ــەن جـــیـــاواز ئ

پەیوەندییەکانت سەرکەوتوو دەبن. 1/20

-12/

21ک

یس№گ

خۆت بە متمانەت زۆر ئەبێت و دۆخەکە ــدى ــەرژەوەنـ ــە بـ لتـــۆ ئـــەگـــۆڕێـــت و تێکى نسییە ما ۆ ڕ

بەدڵنیایى هەست تێدایە و نوێى ــت بۆ ــی ــەدرێ ــت و هـــان ئ ــەی ــەک ئنائاسایى، ــارى ک ئەنجامدانى

پێویستە دانایانە ڕەفتار بکەیت. 8/20

-7/2

1ــر

ــێـشـ

№

ــە ــەی ــت ــەف ئـــــەم هــت ــان ــەک ــچــوون ــەڵ هبەاڵم بکە، کۆنترۆڵ ــى و ــش ــێ ــەرک لـــە ستـــاقـــیـــکـــردنـــەوەى

دژایەتى و لە خۆت مەترسەو نوێ تووشى لەوانەیە بپارێزە، دووژمنکارى هەنگاو بەمتمانەوە ببیت، نائومێدى نوێ خۆشەویستییەکى ئەنێیت و

دەهێنیتە جۆش. 2/20

-1/2

1ڵ

ه تــســ

№

ئەم هەفتەیە گۆڕانى لە تێدایە بــاشــى ــوارى ســۆزداریــدا، بخۆت لە ماندووبوون و بــەدوور شەکەتى

دزو کەسانى لە بەئاگابە بگرە، درۆزن و سەرگەمى کارێکى بەکۆمەڵ گرنگى دارایى مامەڵەى ئەبیت و

تێدایە . 9/20

-8/2

1ک

ریــــه

№ف

حەزت هەفتەیە ئەم گۆشەگیرییە، ــە لهەراسانت کاتەکان ئەکەن، بەاڵم پێویستە دانایانە ڕەفتار بکەیت و

شەرم بکەیتەوە، ڕاســت هەڵەکان خۆت و ڕاستى دەرخستنى لە مەکە قسەکانت، ئەم ماوەیە ئاماژەى تێدایە

بۆ دروستبوونى چیرۆکێکى ڕۆمانسى.

3/20

-2/2

1گ

ه نه ه

№ن

ڕاشکاو بون لە کارەکان، لە ئامانجەکانمان نزیک دەکاتەوە

شیلرزەردەخەنە جوانترین ئارایشتى

ڕوخسارەجبران خلیل جبرانقایل بوون بە تاڵترین واقیعیەت

بەرگرى لە زیانى گەورە دەکاتن گاریر

ژیای

ه کانه ند

له پ

سـێر ئیسـاک نیوتۆن فیزیکزان، بیرکار، ئەسـتێرەناس، فەیلەسـوفى سروشـتی، کیمیاگـەر و زانـاى ئیالهیاتـى خەڵکـى ئەنجومەنـى پیاوانـى لـە ئینگلیـز 1643( سـااڵنی لـە بـوو پادشـایى وولسـتروبى لـە ناوبـراو .)1727-شـنایر( )لینـگ ناوچـەى بـە سـەر و مەرگـى کولـە بـە ژیانـى سـەرەتاى بەبـى دایـک و بـاوک بەسـەر بـردووە، تـەواو دواناوەنـدى 1661دا سـاڵى لـە کـردو لـە شـارى کامبێـرگ لـە کۆلێجـى )ترینیتـی( وەرگیـرا، ئـەو کۆلێجـەى کە نیوتـن دەسـتى بـە خوێنـدن کـرد تیایدا ئەرسـتۆ فەلسـەفى ڕێچکـەى لەسـەر حـەزى نیوتـن بـەاڵم خوێنـد، دەیـان بـە لێکۆلیینـەوەى فەیلەسـوفەکانى ئەو سـەردەمەى خـۆى دەکـرد وەکو دیکارت و گالیلـۆ و کۆبرنیکـۆس و کیبلـەر. لـە بـە دەسـتى نیوتـن دا 1665 سـاڵى دارشـتنى بیردۆزێـک کـرد کـە لـە پاشـە ڕۆژدا بـە زانسـتى )ماتماتیـک( ناسـرا، بڕوانامـەى نیوتـن کـە ئـەوەى پـاش زانکـۆى بـە دەسـت هێنـا لـەو سـاڵەدا نەخۆشـى تاعـون لـە ئەوروپـا باڵوبۆەوە کە بووە هۆى داخسـتنى زانکۆکە، پاش بـە جێهێشـتنى زانکـۆ نیوتـن بـۆ ماوەى خـۆى و مایـەوە ماڵـەوە لـە دوسـاڵ وئاوێـزەو ماتماتیـک لیکۆڵینـەوەى بـە یاسـاى کێشـکردنى زەوییـەوە سـەرقاڵ سـاڵى پێنـج و بیسـت نیوتـن کـرد. دوایـى تەمەنـى خۆى لـە دژیەتى کردنى )لیبنز(دا بەسـەر برد کە یەکیک بوو لە نەیارانـى ئەو، )لیبنز( هەمیشـە نیوتنى بە فێڵباز لە قەڵەم دەدا ئەویش هەوڵى ئـەوەى دەدا کـە لـە ڕێگەى سـەلماندنى بـەر پەرچـى )لیبنـز( بیردۆزەکانیـەوە

شـێوەکى بـە لەپاشـانیش بداتـەوە، زانسـتیانە بۆچونەکانى خۆى سـەلماند، جاریکـى دیکـە نیوتـن بـۆ لێکۆلیینـەوە لەسـەر ئـەو بنەمایانـەى )کیبلـر( داى کێشـکردنى کایـەى لەسـەر ڕشـتبو ئەنجامـى دەر دەسـتپێکردەوە زەوى

لیکۆلیینەوەیـەى ئـەو

ئاشکراکرد کە یاساکانى جوڵەى لە خۆگرتبو. لە ساڵى 1705 دا لەالیەن شـاژنى بەریتانیـاى ئەو کاتـەوە کەناوى )ئـان( بـو وەک ڕێزلێنانێک لە کارەکانى نازنـاوى سـوار چاکـى لێنـرا، نیوتۆن لە الیـەن لێکۆڵەران و خەڵکى ئاسـایییەوە

کـە کەسـانەى لـەو یەکێـک وەکـوو گەورەتریـن کاریگەریـى لەسـەر مێـژووى دەناسـرێت. درووسـتکردوە مـرۆڤ پرەنسـیپە بەنـاوى پەرتووکەکـەى سروشـتى فەلسـەفەى بیرکارییەکانـى کـە سـاڵى 1687 دەرچـووە، بە یەکێک پەڕتووکانـەى لـەو

کاریگەریـى گەورەتریـن کـە هەبـووە زانسـتدا مێـژووى لەسـەر بەشـیکى بـۆ بناغـەى و دەژمێردرێـت گـەورە لـە میکانیکـى کالسـیک دانـاوە. وەسـفى نیوتـۆن پەرتووکـەدا، لـەم یاسـاى ڕاکێشـانى گەردوونى و هەرسـێ

یاسـاکانى جووڵـەى کـردووە، کە زاڵێتى پەیداکرد بەسـەر ڕوانگەى زانسـتیى سێ سـەبارەت خۆیـدا داهاتـووى سـەدەى بـە نیوتـۆن فیزیکـی. گەردوونـى بـە جۆربوونـى و تەبایـى سـەلماندنى یاساکانى کیپلەر بۆ جووڵەى هەسارەیى لەگـەڵ بیرۆکـەى ڕاکێشـانەکەى خـۆی، نیشـانى دا کە جووڵەى شـتەکان لەسەر زەوى و جووڵـەى تەنـە ئاسـمانییەکان یەک کۆمەڵە یاسـاى سروشـتى دەسـتى بـەم و هەردووکیانـدا بەسـەر گرتـووە جـۆرە هیـچ گومانێکـى لـە دەوروپشـتى بیرۆکـەى ناوەندێتیـى خـۆر نەهێشـتەوە لـە پێشخسـت. زانسـتیى ڕاپەڕینـى و پرەنسـیپەکانى نیوتـۆن میکانیکـدا، مانـەوەى ڕاوەش و ڕاوەشـى گۆشـەیى یەکـەم ئۆپتیکـدا، لـە داڕژانـد. داهێنـا، پێچەوانەکـەرى تەلیسـکۆپى هەروەهـا گەشـەى بـە تیـۆرى ڕەنگەکان دا، پشتبەسـتوو بـەوەى کـە پەپکـەى سـپى تیشـکى دەتوانێـت شـیکەرەوە پێکهێنـەرى ڕەنگەکانـى بـە بگۆڕێـت شـەبەنگى دیـار. لـە بیرکاریـدا، نیوتـۆن حیسـابى گەشـەپێدانى ئیعتیبـارى لەگـەڵ ئەنتیگراڵـى و دیفرانسـیەڵ گۆتفریـد لەیبنیـزدا کـردە دوو بەشـەوە. دووڕسـتەییى بیـردۆزى هەروەهـا گشـتیپێدراوى سـەلماند، گەشەى دا بەو میتـۆدە کـە ئەمـڕۆ میتـۆدى نیوتـن بـۆ نزیکبوونـەوە بـە سـفرەکانى نەخشـەى پـێ دەڵێـن. نیوتن لە ژیانـى خۆیدا ژنى نەهێناوە و کەسـى لە پاش بەجێنەماوە دوا ڕۆژەکانـى ژیانـى خـۆى لـە شـارى لەنـدەن بەسـەر بـرد و هەر لەو شـارەش لـە ڕۆژى 20 ئابـى 1727 لەتەمەنى 103

سـاڵیدا مـاڵ ئاوایـى لـە جیهانکـرد.

جگەرەکێشـان، یەکێیکـە لـەو مەترسـییانەى بـەردەوام هەرەشـە لە تەندروسـتى مرۆڤەکان دەکات، ڕێکخـراوى تەندروسـتى جیهانیش بۆ یەکەمجار لە ساڵى 1988 دا ڕۆژى 31ى ئایارى وەک ڕۆژى بەرەنگاربونـەوەى جگەرەکێشـان ڕێـژەى کەمکردنـەوەى بەمەبەسـتى ناسـاند مـردن کـە سـااڵنە لـە جیهـان دا زیاتـر لـە 5 ملیـۆن کـەس بەهـۆى جگەرەکێشـان گیـان لەدەسـت دەدەن. لـە بەرامبـەر ئـەوە ئامـارە دا جیهـان سەرتاسـەرى لـە ترسـناکانەدا بەمەبەسـتى بەرزکردنەوەى ئاستى هۆشیارى جگـەرە زیانەکانـى بەرامبـەر هاواڵتیـان سـااڵنە مرۆڤـەکان تەندروسـتى سـەر بـۆ تایبـەت نامیلکـەى و ڕێنمایـى بـە هـەزاران بەزیانەکانى کێشـانى جگـەرە باڵودەکرێتەوە. بەپـێ زانیارییەکانـى ڕێکخـراوى تەندروسـتى

جیهانـى ئـەو کەسـانەى جگەرەکێشـن زۆرتـر ڕووبـەڕووى جـۆرە جیاجیاکانـى شـێرپەنجە دەبنـەوە بەرامبـەر بەوانەى جگەرە ناکێشـن، بـەو پێیـەى جگـەرە نزیکـەى 4000 مـاددەى مـادەى چوارسـەدیان کـە تێدایـە کیمیایـى ژەهراویـن و زیانیـان بـۆ تەندروسـتى مـرۆڤ هەرێمـى لـە ئاماژەکردنـە جێـى هەیـە. ڕێنمایـى دا سـااڵنە چەندیـن کوردسـتانیش کێشـان جگـەرە بەرەنگاربونـەوەى بـۆ کوردسـتانیش پەرلەمانـى باڵودەکرێتـەوە، تایبـەت قانونێکـى دا 2008 سـاڵى لـە بەقەدەغەکردنـى جگەرەکێشـانى لـە شـوێنە تارادەیـەک کـە دەرکـرد، دا گشـتییەکان ڕۆڵـى بەرچـاوى هەبـووە لـە کەمکردنـەوەى لـە بەتایبـەت دا جگەرەکێشـان زیانەکانـى

دا. گشـتیەکان شـوێنە

شـوێن خۆشـترین دەزانیـت *ئایـا نەرویـج، واڵتانـەن، ئـەم ژیـان بـۆ سـوید، کەنـەدا، بەلجیـکا، سویسـرا، هۆڵنـدا، ئایسـالند، ئەمەریـکا، یابـان، فینلەنـدا، نەمسـا، فەرەنسـا، دانیمـارک. بەریتانیـا، ئوسـتورالیا، * ئایـا دەزانیـت واڵتـە گەورەکانـى واڵتـن 19 نـەوت بەرهەمهێنـەرى عێـراق، سـعودیە، لـە، بریتیـن کـە کوەیـت، ئێـران، ئیمـارات، ڕووسـیا، مەکسـیک، لیبیـا، فەنزوێـال، چیـن،

نەرویـج، ئەمەریـکا، نەیجیریـا، عومـان، بەڕازیـل، ئەندەنوسـیا،

کەنـەدا. قەتـەر، *ئایـا دەزانیـت ئـەم واڵتانـە بۆمبـى ڕووسـیا واڵتـی هەیـە، ئەتۆمیـان 28,240 بۆمـب، ئەمەریـکا 12,070 بۆمـب، فەرەنسـا 510 بۆمـب، چیـن بۆمـب، 400 بەریتانیـا بۆمـب، 425هیندسـتان نەزانـراوە، ئیسـڕائیل

نەزانـراوە. پاکسـتان نەزانـراوە، *ئایـا دەزانیـت ئـەو واڵتانـەى کـە

وەک مێیەکانیـان نێـرو ژمـارەى ئایسـالند، نەرویـج، سـوید، یەکـە، نویزلەنـدە، فینلەنـدا، دانیمـارک، ئەڵمانیـا، بەریتانیـا، کەنـەدا،

. یە لیا ا ڕ ئوسـتو*ئایـا دەرزانیـت وشـکترین شـوێنى جیهـان ئەریـکا، چیللى، ئەلکوفالح،

لیبیـا، ئەسـوان و میسـرە. *ئایـا دەزانیـت سـێ واڵتی ترسـناک ئـەم ژیـان بـۆ ڕیزبەنـدی پـێ بـە بەلـکاس، ئەنگـۆاڵ، واڵتانـەن،

حەوتـەم عێراقیـش و کۆڵۆمبیـا واڵتـە.

*ئایا دەزانیت خۆشـترین شـارەکانى زیـورخ ئەمانـەن: ژیـان بـۆ جیهـان سویسـرا، - جنێـڤ سویسـرا، -فانکوفـەر - کەنەدا، ڤییەنا- نەمسـا، )بێـرن- نویسـالندا، - ئاوسـکالند دانیمـارک، - کۆپنهاگـن سویسـرا، - سـدنی ئەڵمانیـا، - فرانکفـۆرت هۆڵنـدا، - ئەمسـتردام ئوسـترالیا،

ئەڵمانیـا. - میونـخ

نیوتۆن، یەکێک لە کاریگەرترین کەسایەتی لە مێژووی مرۆڤایەتیدا

جگەرە سااڵنە پێنج ملیۆن کەس دەکاتە قوربانی ئایا دەزانیت؟

№

www.jamawarnews.com11 | 32 سێشەممە | 2012/06/05 | ژماره 704 | ساڵی

وەرزش

ل و 2012/5/28 ڕێکەفتى ل بــاژێــرێ ل وەرزشـــى کولیژا ــوال هدهوکێ یاریا دوماهیى ژخوال ئیراقێ یا باسکت بولێ د ناڤبەرا یانا دهوک ژ ــەر ه کــرن, هاتە کــەرخ یانا و پێکول تیما هەردوو یاریێ دەسپێکا و بکەن یاریێ سەر ل کونترولێ کر گێمێ ئێکێ ب سەرکەفتنا یانا کەرخ ب دوماهیک هات ب 22 خاال بەرامبەر گێمێ د و دهوک, یانا بو خاال 21بەردەوامیێ یانا کەرخ شیا دا دووێ ب دەتە پێشکەفتنا خو ب 38 خاال بەرامبەر 36 خاال بو یانا دهوک, و گێمێ سیێ یانا کەرخ شیا جوداهیێ بگەتە چار خال دگەل یانا دهوک ئەو ژى 53 خال ب 49 خال ,و دگێمێ هەمى دهوک یانا دوماهیێ و چارێ و سەرکەفتنێ بو ژ مەزاختن شیان ڕاهێنەرى و یاریکەر شارازاهیا ب جەماوەرێ بەردەواما بشتەڤانیا و شیا دهوک یانا یاریگەهێ ل ئامادە سەرکەفتنێ ب دەست خو ڤە بینیت ب جوداهیا نەە خاالن ب ئەنجامێ 80 ڤێ ب و , خال 71 بەرامبەر خال خەاڵتکرن هاتە دهوک یانا ئەنجامێ ل چــارێ جــارا بو ئیراقێ کاسا ب یانا دهوک یاریکەرێ دویف ئێک ,و سوپاسیا گوت مە بو (ى ــزان )رێیانا خو دکەین و سوپاسیا جمهورێ شیایە کو دکەین دهوکێ پارێزگەهێ

پشتەڤانیەکا مەزن بو یانا مە بکەت و سوپاس بو کارگێریا یانا دهوک و

ب ئانەهیا خودێ دێ د بەردەوام بین ژبو ب دەستڤەئینانا دەستکەفتان.

بەڕازیلى نێونەتەوەیى هێرشبەرى هاڵک کە بە پێى ڕاپۆرتەکان یەکێکە و چێڵسى یانەى ئامانجەکانى لە بۆ گواستنەوەى ئــەگــەرى دوێنێ کرد. ئاشکرا تیمەکەى جێهێشتنى هەڵگڕى ئەوا ڕاپۆرتەکان پێى بە نازناوى چامپیۆنزلیگ یانەى چێڵسى ئامادەیە پارەى زۆر خەرج بکات بۆ چێڵسى بەدەست هێنانى ئەستێرەى بلوز ئۆفەرى یەکەمى پۆرتۆ. یانەى کە پێکهاتبوو لە 38 ملیۆن جونەى بۆیە هەر کرایەوە ڕەت ئەسترلینى ڕۆمان چێڵسى خاوەنى و ســەرۆک پڕ ــرى ت ئــۆفــەرێــکــى ئابرامۆڤیچ دوا لە هاڵک دەکــات. ئامادە بەها ووتى نێت النچێ لەگەڵ لێدوانیدا ئەوەى بۆ دەکــەم کار ــەردەوام ب :بە دانەبەزێت، کردنم یارى ئاستى ڕەچاو کردنى بەردەوام بوونم لەگەڵ پۆرتۆ یان دەرچوونم لەوێ، لە چوار لێرە نازناوم چەندین ڕابردوو ساڵى

زۆر پەیوەندیەکى وە هێنا بەدەست هەیە یەکێک هەموو لەگەڵ باشم ئەم بێت ئــەوە کاتى ئەگەر لێرە، هەستێکى بە ئەوا جێبهێڵم یانەیە

دڵنیام ــەم، دەک کارەکە ئاسایەوە ــاش لە ــۆ( ب ــۆرت لـــەوەى ئـــەوان )پئێرە ئەگەر تێدەگەن من بڕیارى

جێبهێڵم.

یانەى فەنەرباخچەى تورکى ئاشکراى مــاوەى بۆ گرێبەستێک کــەوا کــرد یانەى هێرشبەرى لەگەڵ ساڵ سێ کرد. مۆر کــاوت دێــرک لیڤەرپووڵ کاوت ـى تەمەن 31 سااڵن لە وەرزى

لە ــەژدارى ب کەمى بە زۆر ــردوو ڕابیارییەکانى ڕێدزدا کرد ئەمەش دواى لە فاینۆرد یانەى لە گواستنەوەى هۆى بە بەاڵم ،2004 ساڵى هاوینى کەمى چانسى یارى کردن ئەوا ناچار

ئانفێڵد جێبهێڵێت. کاوت بوو قەاڵى ــردەوە ــى ک ــاوەى ڕابـــردوو ڕەت لە مچونکە فاینۆرد بگەڕێتەوە دووبارە کەم مووچەکەى %80 ڕێــژەى بە

دەبێتەوە.

بو ساال چوارێ لدویف ئێک دهوک دبیتە قارەمانا باسکت بوال ئیراقێ

هاڵک ئارەزووى خۆى بۆ ڕۆشتن لە یانەى پۆرتۆ دەربڕى

دیرک کاوت چووە یانەى فەنەرباخچەى تورکیەوە

بدل محەمەد / دهۆک

پیپی پــرتــوگــالــى بــەرگــریــکــارى یانەى هێرشبەرى کەوا ڕایگەیاند ڕۆنالدۆ کریستیانۆ مەدرید ڕیــاڵ یانەى هێرشبەرى لــە بــاشــتــرە بەرشەلۆنە لیۆنێل مێسى و ڕوونى وەرگرتنى شایەنى کەوا کــردەوە

یاریزانى جیهانە. باشترین نازناوى من : ووتى لێدوانێکیدا لە پیپى قسە لەسەر کریستیانۆ ناکەم لەبەر ئەوەى هاوڕێى منە لە مەدرید بەڵکو پێم وایە کە ئەو باشترین یاریزانە چونکە بە تەواوى گەشەى کردووە

نیە ئاسانیش شتێکى هەرچەندە نیشان دەست یاریزانى باشترین لە بێت هەرچۆنێک بەاڵم بکەیت، چەند ساڵى ڕابردوو ئەو باشترینە ئاسایى هەرگیز ڕۆنالدۆ من، الى نیە، ئەو وەک ئامێرێک کار دەکات.

یانەى ناوەڕاستى هێڵى یاریزانى بەرشەلۆنە و هەڵبژاردەى ئیسپانى کەوا ڕایگەیاند هێرناندێز چاڤى ئەوروپا نەتەوەکانى پاڵەوانیەتى بەهێزترە لە جامى جیهانى چونکە لە خۆ وەک سعودیە هەڵبژاردەى لەگەڵ لێدوانێکیدا لە ناگرێت!

ڕۆژنامەى ئێل پایێس چاڤى ووتى: بەهێز هەڵبژاردەى ڕووبــەڕوویــى وەک پاڵەوانیەتیە لەم دەبینەوە سەرەتا ناکەین حەز کە ئیتاڵیا هیچ بەاڵم بکەین، بەرامبەر یارى کێشەیەکى وا نابینم بۆ سەرکەوتن چارەگى قۆناغى یارییەکانى بۆ

هەڵبژاردانەى ئەو گشت کۆتایی، پاڵەوانیەتیە لــەم ــەژدارى بـ کە نازناوەکە،ئەم لە چاویان دەکەن جامى لە بەهێزترە پاڵەوانیەتیە وەک هەڵبژاردەى چونکە جیهانى خۆ لــە سعودیە و هــێــنــدۆڕاس

ناگرێت.

هێرشبەرى هەڵبژاردەى پرتوگال یــارى یــەکــەم بــۆ نانى لویس هەڵبژاردەکەى بەرامبەر ئەڵمانیا ئەوروپا نەتەوەکانى جامى لە چاکدەبێتەوە. پێکانەکەى لە دۆستانەکەى یارییە لە نانى ــا کـــە بە ــی ــورک بـــەرامـــبـــەر تتووشى دۆڕان 3-1 ئەنجامى بینتۆى پاولۆ ئەمەش پێکانهات ترسى و نیگەرانکرد ڕاهێنەرى پاڵەوانێتییەکە لە هەبوو ئەوە هێنریکى بەاڵم دووربرخرێتەوە، هەڵبژاردەى پزیشکى جۆنس پرتوگال لەوبارەیەوە وتی: نانى ڕاستى قاچى لە هەیە ئازارێکى پێکانەیە ئــەو هەمان ئەمەش لەگەڵ مانچستەر یونایتد هەیبوو. نییە مەترسیدارتر پێکانەکەى بەرامبەر یــەکــەم یــارى بــۆ و پرتوگال ئامادەدەبێت. ئەڵمانیا ڕووبــــەڕووى ئەڵمانیا دواى هــەڵــبــژاردەکــانــى دانــیــمــارک و

هۆڵەندا دەبێتەوە.

پیپی :کریستیانۆ ڕۆناڵدۆ باشترە لە میسی

چاڤى هێرناندێز هێرش دەکاتە سەر هەڵبژاردەى سعودیە

نانى بەشدارى لە یەکەم یارى هەڵبژاردەکەى بەرامبەر ئەڵمانیا دەکات

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

ئەحمەدی خانی، شاعیر:

هەموو ژیـانم تــەرخــان دەکــەم بۆ نەتــەوەکــەم

ڕەوا جەمال ئامادەکارى بۆ تۆمارکردنى ئەلبوومێکى گۆرانیى دەکات

بلیتى سەفەرکردن بۆ »مەریخ« دەفرۆشرێت

ئەرکى فەرماندەیی، کەشتیەکى جەنگی، بە ئافرەتێک سپێردرا

دوای )60( ساڵ بوو بەباوک

ئەحمەدى خانى، شاعیر و نووسەر کە کــورد ــەورەى گ ڕۆشنبیرى و ناوى ئەحمەد کوڕى ئەلیاس کوڕى 1061ى ساڵى لە بووە. ڕۆستەم 1650 بە بەرانبەر مانگى کۆچیى لەدایکبووە. زایینى 1651 یان خانیان هۆزى لە شیعرى نازناوى وەرگرتووە، بەشێکى ئەم هۆزە لە بوون، بۆتان ناوچەى دەوروبەرى باریان شاعیر بنەماڵەى ــەاڵم بکردووە بۆ شارى بایەزید، لە مەم خانى کە دەردەکەوێت زینەوە و یەکێک خانى ــاوە. ژی جزیرە لە بووە لە مەال گەورەکانى سەردەمى لە چاکى شارەزاییەکى و خۆیى دیکەدا زانستەکانى و فەلسفە سەرچاوەکانى لە وەک هەبووە. ئەدەبییەکانى ــردەوە ک و ژیانى شاعیر دەردەکەوێ باب و باپیرانى لە ڕووى ئابوورییەوە ژیانیان باش ــاون. ژی بەختیارى بــە و ــووە بژیانى هەموو خانى ئەحمەدى

باڵوکردنەوەى و خوێندەوارى بۆ سیاسى هۆشیاریى و ڕۆشنبیرى تەرخان کردووە. ئەمە دوو الیەنى بەرهەم یەکەمیان بووە، ڕووناکى واتە ئەدەبی، داهێنانى هێنانى و فێرکردن دووەمــیــان شیعری، کورد و الوى مندااڵن پێگەیاندنى

لە ڕووى خوێندەوارییەوە.شاعیرە یەکەم خانى ئەحمەدى هۆزەکانى سەرۆک لە گلەیى کە و یەکناگرن کــە دەکـــات ــورد کدەبەستن، نەیارانیان بە پشت غواڵمێتیان کورد دوژمنانى دەنا بۆ کورد دەکرد، ئەحمەدى خانی، زمانى ــە ب زۆرى گرنگییەکى زمانى بە کاتێک و داوە کوردیى تەنها نووسیەوە شیعرى کوردى ــووە کــە بەو ــەب ــەر بــۆ ئــەوە ن هزمانە بنووسێت بەڵکو بە کوردیى لە هەڵوێستێک وەکو نووسینی، زمانەکەیان و دەستەاڵدارن دژى خانی ئەحمەدی هێناوە، بەکار وەکــوو، هەیە بەهەرمی گەلێک

پەخشان بە ئیمانێ، عەقیدەیا پێنج بــە ــارەت ــراوە ســەب هــۆن و ئیسالمدا لــە ئیمان کۆڵەکەى لە 2000 ســاڵــى ــە ل نــووســراوە نووبەهارا ــراوە. کـ چــاپ سوید بچووکان، 1683، فەرهەنگۆکێکى شیعر، بە کە کوردى عەرەبى – کە دانــاوە ــوردى ک مندااڵنى بۆ ئەو ببن کە فێرى زمانى عەرەبى زانست و دین زمانى سەردەمە لە 1926 لە جار یەکەم ــووە. بزین، و مەم چاپکراوە. ــدز ڕەوانکتێبى بەرهەمى بەناوبانگترین دڵدارانە چیرۆکێکى کە شیعریە دەگێڕێتەوە و لە ساڵى 1692 بە و نووسراوە کرمانجى شێوەزارى یەکەم جار لە 1919 لە ئەستەمبوڵ و غەزەل بابەتی لە کراوە، چاپ شاعیر باسە جێگەی قەسیدە. ، دایکبوونی لە مەڵبەندى لە )1119ى لەساڵى بایەزید، شارى و کــردووە دوایــى کۆچى کۆچى(

هەر لەوێش نێژراوە.

جــەمــال ڕەوا الو ــژى ــێ ــب ــی گــۆرانژمارەیەک ــەوەى ئ دواى عــەبــدول، ــۆن و گــۆرانــیــى هــونــەرمــەنــدانــى کو ســەرەتــایــى بەشێوازێکى نوێى الیەن لە و کرد تۆمار دەنگى خۆى

ــەوە و دەنــگ ــرای ــاڵوک خــەڵــکــەوە بلەناو هەبوو باشى سەدایەکى و خەڵکدا و دواتریش لە چەند ئاهەنگ کــرد، بــەشــداریــى کۆنسێرتێکدا و ئاییندەدا لە بەنیازە ناوبراو ئێستا

تایبەت گۆرانیى ئەلبوومێکى بۆ کار بە خۆى بکات. ناوبراو لە لێدوانێکى ئامادەکارى ئێستادا لە کە وتی: دا ئەلبوومێکى تۆمارکردنى بۆ دەکات لەخۆ گۆرانیى )10( کە گۆرانیى لە هەریەکە تێکستى و دەگــرێــت محەممەد ئەحمەد و بێچار )ساڵح ڕێــبــوارى و کــەســاس محەممەد و میلۆدى و سەعیدیانە وشاهۆ دەالک عەزیز ئاکۆ و زادە موفتى بورهان فایەقە ســۆران و مستەفا پشکۆ و لە ستۆدیۆیەکەى )ئارا نیازە بە و، )میترۆنۆم( ستۆدیۆى و ئەحمەد( ناوبراو بکات. بۆ تۆمارکردنى کارى گۆرانییەکى ئەمساڵدا ــەورۆزى ن لە )فرمێسک( خانمەهونەرمەند لەگەڵ )نەورۆز( ناوى بە دوێت بەشێوەى تۆمار و کلیپ کرد کە تێکستى گۆران و زادە( موفتى )بورهان میلۆدى و بەرهەمى کۆمپانیاى ئاڤامیدیا بوو لە الیەن )ئاکۆ سیرینی(ـەوە سیناریۆ و

کارى دەرهێنانى بۆ ئەنجام درابوو.

لە نــیــازن، بە ئەڵمانى زانایانى سەر بــارودۆخــى بەرچاوگرتنى کۆمەلگەیەکى )مەریخ(، هەسارەى ئەو ــەر س لــە بـــوون نیشتەجێى خەون و بکەن دروست هەسارەیە لە ژیــن بۆ ــرۆڤ م ئاواتەکانى و بهێنن. بەدى هەسارەیە ئەو سەر ( ئاژانسى راپۆرتێکى پێى بە

یونایتدپرێس(، ئەڵمانییەکان هەموو کات بە مەبەستى دۆزینەوە شوێنى وشکانى لەگەڵ دەریاکاندا جەنگاون، بەاڵم بەم دواییانە بڕیاریاندا، خەڵکى خۆیان بە مەبەستى نیشتەجێکردن بکەن، رەوانە مەریخ هەسارەى بۆ سەرقاڵى ئــەوان مەبەستە ئەو بۆ کۆمەڵگەگەیەکى دروستکردنى

هەسارەى سەر لە نیشتەجێبوون تا پرۆژەیە ئەو هەروەها و مەریخ ساڵى 2023 لە سەر هەسارەى مەریخ بەرفراوان ببێت. لە ئێستادا تیمێکى توێژینەوەى ئەڵمانى بە ناوى »دیدار لێکۆڵینەوەى مەریخ« سەرقاڵى لە دا ئاییندە لــە چــۆن کــە ئـــەوەن زەوییەوە هەسارەى لە مرۆڤەکان بگوازنەوە بۆ هەسارەى مەریخ. بە بڕواى ئەوان گواستنەوەى مرۆڤەکان لەوەى گونجاوترە زۆر مەریخ بۆ هەسارەى سەر بۆ بیانگڕێنەوە تا زەویی، چونکە سەفەرى دانیشتوانى هەسارەى زەویى بۆ مەریخ، ماوەى دەبێت ئەوان دەخاێنێت. مانگ 7قوتووبەند خواردنى ماوەیەدا، لەو بــەردەوام خۆیان بەشێوەى بخۆن، لەگەڵ گۆرانکارییەکانى کەش وهەوا بگونجێنن. بە پێى ئەو توێژینەوانەى کە ئەنجام دراوە، تا 40 ساڵى ئاییندە مرۆڤ دەتوانێت بە مەبەستى ژیان،

بۆ هەسارەى مەریخ سەفەر بکات.

هێزى مێژوویى لە یەکەم جارى بۆ بەریتانیادا، شاهانەى ــى ــاوان دەریکەشتیەکى فــەرمــانــدەیــی، ئــەرکــى ئافرەتێک ــە ب جــەنــگــی، گــرنــگــى )بى ڕاپۆرتێکى پێى بە سپێردرا. لە ئەندام ئافرەتانى نیوز(، بى سى لە تەنیا بریتانیا، دەریاوانى هێزى ساڵى 1990 بە بەمەبەستى ڕاسپاردە و ئەرکە دەریاوانیەکان ڕەوانە کرابوو، لەو نێوەشدا )سارا وێست( بە پلەى کاپتانى دەکــاتــە کــە )کــۆمــانــدەر

دووەم( بەم زووانە ئەرک و فەرماندەى لە کە )پێرتالند( جەنگى کەشتى ئێستا چەندین ئامێرى سەردەمیانەى ئەستۆى دەگرێتە بەکارهاتووە، تێدا خۆی. شایانى ئاماژە پێدانە، پێشتر بەریتانیا، شاهانەى دەریاوانى هێزى بچووکى بەڵەمى چەند فەرماندەیى ناوى بە ئافرەتێک بە چــاودێــری، )سوو مۆر(، کە ئەفسەرێکى دەریایى دەریــاوانــى هێزى لە ــوو، ب ئافرەت

شاهانەى بەریتانیا، سپاردبوو.

ساڵی خەڵکی تەمەن )83( پیرەپیاوێکی گوندى )ئەبر کوە( لەئێران، دوای )60( ساڵ ژیان، بووە خاوەن منداڵێکی کوڕ کە ئەو الی خۆیەوە ئەومنداڵە وەک دیاریی پەروەردگاری یەکێک خەڵکی ئەمیر حاجی دەبینێت. یەکەمجار بۆ )ئەبرکوە(ە و لەگوندەکانی لەتەمەنی )23( ساڵیدا هاوسەگیری لەگەڵ )50( نزیکەی پێکهێناوەو یەکەمیدا ژنى ساڵ بەبێ ئەوەی هیچ منداڵێکیان هەبێت هاوسەری ئەوکاتەی تا ــاون، ژی پێکەوە لەبارەی ئەو دواییکردووە، کۆچی یەکەمی

ژیانی خۆیەوە وتی: بەدرێژایی ژیانی )50( چەندینجار یەکەمم، ژنــی لەگەڵ ساڵم بەاڵم هەموو کردووە، پزیشکمان سەردانی نەبووینە بووە و ئەنجام بێ هەوڵەکانمان خاوەن منداڵ. وتیشی: مردنی هاوسەرەکەم لەسێ ساڵی ڕابردوودا، وایکرد زۆر هەست جاری بۆ بەوهۆیەشەوە بکەم و بەتەنیایی دووەم هاوسەگیریم ئەنجامدا و ئێستا ماوەی )15( ڕۆژە بوومەتە خاوەن منداڵێک. ئەو خێزانەکەی لەگەڵ بەهاوبەشی پیرەپیاوە

ناوی منداڵەکەیان ناوە محەمەد.

بەرەنگاربوونەوەی جگەرەکێشان

ڕۆژی 31 ی ئایاری هەموو ساڵێک بــەرەنــگــاربــوونــەوەی ڕۆژی بــە جــگــەرەکــێــشــان دادەنـــرێـــت لە سەرتاسەری جیهاندا ئەو ڕۆژە لە ساڵی 1988 لە الیەن ڕێکخراویی تــەنــدروســتــی جــیــهــانــیــیــەوە ــە ئــێــســتــادا ــراوە لـ ــ ــک ــ ــاری ــ دیچوار جگەرە کە ــووە ــەوت دەرکتێدایە کیمیاویی مــادەی هــەزار کە چوارسەدیان مادەی ژهراویین هەرێمی لــە ئــەمــڕۆ ــەوەی ئـ و کوردستان بەدیدەکرێت زۆربوونی پەنجەیە شێر نەخۆشی ڕێــژەی جگەرەکێشانیش بێگومان کە زۆربوونی دیــاری هوکارێکی بە سەرباری دادەنرێت شێرپەنجە سەرچوو بە دەرمانی و خواردن ئەو ژمارە زۆرەی ئەو چەکانەی لە عێراق و هەرێمی کوردستان تاقی کراونەوە، هەر وەک تێکەڵ بوونی ناوبەناویی ئاوی خوارنەوە لەگەڵ هۆکارێکی شارەکان پاشەڕۆی ئــەو زۆرەی ــژە ڕێـ ئـــەو تـــری جگەرە ترسناکەن، نەخۆشییە زۆربــوونــی هــۆکــاری بە کێشان بە دادەنرێت شێواو ی منداڵی باوکانەی و دایــک ئەو تایبەت منداڵەکەیان سکپڕی قوناغی لە پێویستە بۆیە دەکێشن، جگەرە هوشیارکردنەوەی ڕێــگــەی لــە ــەوڵ بــدرێــت ــ ــاران ه ــ ــەرزەک ــ هبوونی ــوودە ــال ئ بــۆ سنوورێک نێرگەلە و جگەرە بە گەنجان دابنرێت کحولیەکان مــادە و الیەنی تەندروستی بە زیان کە ئەگەرچی دەگەیەنێت، مــاددی ساڵی لە کوردستان پەرلەمانی یاسای ڕێگەی بە هەوڵیدا 2008جگەرە کێشان لە ناوچەی گشتی یــەکــان قــەدەغــە بــکــات، بــەاڵم بەڵکو نییە تەنها بەس بە ئەمە و دەروونــی توێژەری ڕێگەی لە بدرێت ــەوڵ ه کومەاڵیەتییەوە هــەرزەکــاران دروستی ڕێنمایی ڕووبـــەڕوو کاتی لە تا بکرێت بوونەوەی کێشەی کۆمەاڵیەتی و مادە جگەرەو بۆ پەنا ئابووریدا سەبارەت نــەبــەن، کحولیەکان قوناغی لە کە کەسانەش بــەو وازهێنان دەرچــوون هەرزەکاری قورسترە کەمێک جــگــەرە لــە لە نیکۆتین لە ڕێژەیەک چونکە جەستەیان بوونی هەیە کە ئاسان نییە دەستبەرداری جگەرەکێشان کـــردنـــەوەی وەک ــەر ــ ه ــن بـسەنتەریی تەندروستی بۆ پێدانی دەرمانی تایبەت بۆ ئەو کەسانەی جگەرەکێشان دەستبەرداری کە حکومەت دەبێت هەروەک دەبن هەواڵنە ئەو هەموو ــەڕووی ڕووبوان ڕیکالم وەکــوو کە ببێتەوە چ جــا کۆمەاڵیەتی الدانـــی بــۆ ڕاگەیاندنەکاندا لە ڕاستەوخۆ لــە شێوەی نــاڕاســتــەوخــۆ ــان یپێویستە ــدا درامــاکــان زنجیرە بە مەشروب و فرۆشتنی جگەرە قەدەغە ساڵ 18 خوارتەمەنی خەڵکانێک نەدرێت ڕێگە بکرێت خۆیان ئابووری بەرژەوەندی بۆ گەنجەکانەوە ئایندەی بە یاری پەروەردەکردنی مەسەلەی بکەن ئاڵۆزە هــەرزەکــاران و گەنجان تەنها ئەرکی خێزان نییە بەڵکوو و خوێندنگا و خێزان ئەرکی ئەمانە هەموو دەبێت کۆمەڵگایە پــەروەردەی بۆ دەربن یارمەتی و خۆی بۆ باش هەرزەکارێکی

کۆمەڵگەکەی.

پشتیوان کەریم

№

ئا: ~