REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE BHP DLA …ekonomik.edu.pl/download/Szkolenie okresowe pracowników adm... · Takim aktem, określającym prawa oraz obowiązki pracodawcy, jest Kodeks

Szkolenia bhp w firmie © szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 1

REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE BHP DLA PRACOWNIKÓW

ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH


Źródła obowiązków i praw w zakresie bhp

konstytucja

ustawy rozporządzenia

ratyfikowane umowymiędzynarodowe

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa są w Polsce:


Aktem prawnym mającym najwyŜszą rangę w Polsce zawierającym regulacje prawne z zakresu bhp jest konstytucja. Gwarantuje ona prawo wszystkim świadczącym

pracę do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zaś w kwestiach szczegółowych – w zakresie sposobu realizacji tego prawa oraz obowiązków

pracodawcy – odsyła do odrębnych aktów prawnych (art. 66 ust. 1 Konstytucji RP).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy polega na stworzeniu – przy wykorzystaniu nie tylko instrumentów prawnych, lecz takŜe środków technicznych, technologicznych i organizacyjnych – takiej sytuacji, w której nie będą zagroŜone Ŝycie, zdrowie i spokój psychiczny pracownika.

Takim aktem, określającym prawa oraz obowiązki pracodawcy, jest Kodeks pracy, a zwłaszcza jego Dział X pod tytułem „Bezpieczeństwo i higiena pracy”.

Uszczegółowienie niektórych obowiązków i uprawnień znalazło sięw rozporządzeniach wykonawczych do Kodeksu pracy.


Podstawowe obowiązki pracodawców w zakresie bhp

Realizując ten podstawowy obowiązek, pracodawca musi w szczególności zapewniać:

To pracodawca zawsze ponosi odpowiedzialność zastan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,

przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawanie poleceń usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń,

organizację pracy i jej warunków w sposób bezpieczny i higieniczny,

Pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i Ŝycie pracownikówpoprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.


Zasadnicze obowiązki pracodawców w zakresie bhp

Wydawanie szczegółowych instrukcji i wskazówek dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy

– instrukcje stanowiskowe.

Zapewnienie pracownikom przeszkolenia w dziedzinie bhp przed dopuszczeniem ich do pracy (szkolenie wstępne) oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.

�osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niŜ stosunek pracy, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę;

�osobom prowadzącym, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, na własny rachunek działalność gospodarczą;

�studentom i uczniom niebędącym pracownikami zakładu podczas odbywania przez nich zajęć na terenie zakładu pracy.

Pracodawca ma równieŜ obowiązek zapewnićbezpieczne i higieniczne warunki pracy:


Obowiązki osób kierujących pracownikami

zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami

Osoba kierująca pracownikami ma obowiązek w szczególności:

organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp

dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem

organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy

dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŜenia technicznego, a takŜe o sprawnośćśrodków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem

egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp


Prawa pracowników w zakresie bhp – wynikające wprost z przepisów

POWSTRZYMANIE SIĘ OD WYKONYWANIA PRACY...

...gdy warunki pracy nie odpowiadająprzepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagroŜenie dla zdrowia lub Ŝycia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.

...wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, gdy stan psychofizyczny pracownika nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagroŜenie dla innych osób.

JeŜeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagroŜenia dla zdrowia lub Ŝycia pracownika, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagroŜenia, zawiadamiając

o tym niezwłocznie przełoŜonego.

ODDALENIE SIĘ Z MIEJSCA ZAGROśENIA

O powstrzymaniu się od wykonywania pracy pracownik ma obowiązek niezwłocznie powiadomić przełoŜonego!


Obowiązki z zakresu bhp pracodawcy, na przykład:

Prawa pracowników w zakresie bhp – wynikające pośrednio z przepisów

kierowanie na profilaktyczne badania lekarskie pracowników

wyposaŜanie stanowisk pracy w urządzenia i maszyny spełniające wymagania określone

zasadniczymi lub szczegółowymi wymaganiami

organizacja pracy na stanowiskach w szczególności wyposaŜonych w monitory ekranowe zgodnie z przepisami i zasadami ergonomii

przenoszenie pracownika na inne stanowisko pracy w przypadku stwierdzenia przeciwwskazań – ze względów zdrowotnych – do zatrudniania

na określonym stanowisku pracy

określenie warunków refundacji okularów korygujących wzrokosobom zatrudnionym przy obsłudze monitorów ekranowych

stanowią po stronie pracownika uprawnienie. Oznacza to, Ŝe pracownik ma prawo domagania się realizacji

obowiązku ciąŜącego na pracodawcy.


Obowiązki pracownika

współdziałać z pracodawcą i przełoŜonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp.

W szczególności pracownik ma obowiązek:

znać przepisy i zasady bhp, brać udział w szkoleniu i instruktaŜu z zakresu bhp oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp oraz stosować się do poleceń i wskazówek przełoŜonych dotyczących bhp,

dbać o naleŜyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ładw miejscu pracy,

stosować środki ochrony zbiorowej, a takŜe uŜywać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieŜy i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem,

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,

niezwłocznie zawiadomić przełoŜonego o zauwaŜonym w zakładzie pracy wypadku albo zagroŜeniu Ŝycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a takŜe inne osoby znajdujące się w rejonie zagroŜenia o groŜącym im niebezpieczeństwie,


Obowiązki pracownika cd.

Podstawowy obowiązek pracownika, czyli znajomość przepisów prawa i zasad bhp, oznacza,

Ŝe pracownik powinien znać nie tylko przepisy prawne, ale równieŜ zasady bhp, którymi są reguły pozaprawne, tzn. nie są nigdzie określone w przepisach prawa,

ale przepisy prawa odwołują się do nich, jako reguł postępowania wynikających z doświadczenia Ŝyciowego oraz

przesłanek naukowych i technicznych.

Obowiązki w zakresie bhp ciąŜące na pracownikach, w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, spoczywają równieŜ na:

osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niŜ stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę,

osobach prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę.


Odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bhp

porządkową(dyscyplinarną)

wykroczeniową

karną

Przepisy prawa przewidują za naruszenieprzepisów i zasad bhp odpowiedzialność:


Odpowiedzialność porządkowa

Karę porządkową stosuje pracodawca lub osoba przez niego upowaŜniona, po wcześniejszym wysłuchaniu pracownika.

,

upomnienia nagany pienięŜną

Za nieprzestrzeganie przepisów bhp pracownik moŜe być ukarany karą:

Kara nie moŜe być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego

i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.


Odpowiedzialność porządkowa cd.

O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej.

Karę uwaŜa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy, przy czym pracodawca

moŜe uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu.

O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez

pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu w terminie 7 dni od dnia zawiadomienia pracownika o ukaraniu.

Pracownik, który wniósł sprzeciw, moŜe w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej

wobec niego kary.


Odpowiedzialność wykroczenia

Kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwai higieny pracy w zakładzie pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bhp, podlega karze grzywny

od 1.000 do 30.000 zł.

pracodawca,

Kara grzywny za wykroczenia podlegają:

osoby kierujące pracownikami,

przedsiębiorca niebędący pracodawcą, organizujący pracę wykonywaną przez osoby fizyczne,

kaŜdy inny pracownik, który wśród swych obowiązków zawodowych ma odpowiedzialność w zakresie bhp.


Odpowiedzialność karna

Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienępracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez

to naraŜa pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŜkiego

uszczerbku na zdrowiu, podlega karze, z Kodeksu karnego,

pozbawienia wolności do lat 3,

a jeśli sprawca działa nieumyślnie, podlegagrzywnie,

karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności

do roku.

§

§


Uprawnienia związane z rodzicielstwem

Powszechna ochrona kobiet w pracy polega na zakazie zatrudniania ich przy pracach szczególnie uciąŜliwych lub szkodliwych dla zdrowia, których wykaz

określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciąŜliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

Aby pracownica mogła korzystaćz przysługujących jej w okresie ciąŜy uprawnień, stan ciąŜy

powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.


Ochrona kobiet w ciąŜy i we wczesnym okresie macierzyństwa

zwolnić – rozwiązać stosunku pracy z kobietą w ciąŜy (poza określonymi przypadkami)

zatrudniać w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych

zatrudniać w niektórych systemach rozkładuczasu pracy (równowaŜnym, skróconego tygodnia pracy

oraz w których czas pracy przekraczałby 8 godzin)

delegować bez jej zgody poza stałe miejsce pracy

zatrudniać bez jej zgody w systemie przerywanegorozkładu czasu pracy

Kobiety w ciąŜy i we wczesnymokresie macierzyństwa pracodawca nie moŜe:


Ochrona kobiet w ciąŜy i we wczesnym okresie macierzyństwa cd.

Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąŜy lub karmiącą dziecko piersiąprzy pracy wymienionej w rozporządzeniu o pracach szkodliwych dla kobiet,

wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień naraŜenia na czynniki szkodliwedla zdrowia lub niebezpieczne:

ma obowiązek przenieść pracownicę do innej pracy,a jeŜeli jest to niemoŜliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąŜy lub karmiącą dziecko piersiąprzy pozostałych pracach wymienionych w rozporządzeniu o pracach szkodliwych

dla kobiet albo jeŜeli wynika to z orzeczenia lekarskiego:

ma obowiązek dostosować warunki pracy do wymagańokreślonych w tych przepisach (orzeczeniu lekarskim) lub tak ograniczyć czas pracy,

aby wyeliminować zagroŜenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy.


Młodociani – ochrona pracy

Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:

1) ukończyli co najmniej gimnazjum,

2) przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, Ŝe pracadanego rodzaju nie zagraŜa ich zdrowiu.

Młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła lat 18.

Młodociany, który nie posiada kwalifikacji zawodowych, moŜe być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.

� przepisów działu IX Kodeksu pracy i � rozporządzenia Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac

wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tychprac.

Ograniczenie zatrudniania młodocianych wynika z:


Czas pracy młodocianych

Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22.00 a 6.00.

Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie moŜe przekraczać 6 godzin na dobę,a czas pracy młodocianego w wieku powyŜej 16 lat nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę.

Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającymz obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to,

czy odbywa się ona w godzinach pracy.

Dobowa przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie, nie mniej niŜ 14 godzin, natomiast okres nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego

młodocianego wynosi co najmniej 48 godzin i powinien obejmować niedzielę.

JeŜeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuŜszy niŜ 4,5 godziny, pracodawca ma obowiązek wprowadzić przerwę trwającą nieprzerwanie 30 min wliczaną do czasu pracy.


� nagłe,� wywołane przyczyną zewnętrzną, � powodujące uraz lub śmierć,� które nastąpiło w związku z pracą:

Pojęcie wypadku przy pracy

Za wypadek przy pracy uwaŜa się zdarzenie:

� podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełoŜonych,

� podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

� w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcya miejscem wykonywania obowiązku wynikającegoze stosunku pracy.


Wypadek w drodze do pracy i z pracy

� nagłe,

� wywołane przyczyną zewnętrzną,

� które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia

lub innej działalności, jeŜeli droga ta była najkrótsza i nie została

przerwana.

Wypadkiem w drodze do pracy i z pracy jest takŜe wypadekw czasie przerwy w drodze do lub z miejsca zatrudnienia, która była Ŝyciowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby,

a takŜe gdy droga nie będąc najkrótszą, była ze względów komunikacyjnych najdogodniejsza.

Wypadek w drodze do pracy i z pracy to zdarzenie:


Ocena zagroŜeń

Analiza i ocena ryzyka zawodowego w zakładzie i na poszczególnych stanowiskach pracy powinna obejmować w szczególności:

określenie potencjalnych zagroŜeń zdrowotnych i prawdopodobieństwa ich wystąpienia

identyfikację występujących zagroŜeń, w szczególności ekspozycji na czynnik szkodliwy lub niebezpieczny

Analiza i ocena ryzyka zawodowego pojmowana jest jako przedsięwzięcie podejmowane w celu ustalenia prawdopodobieństwa

wystąpienia niepoŜądanych zdarzeń:

�związanych z wykonywaną pracą,

�powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagroŜeń zawodowychwystępujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.


Ocena ryzyka

Po przeprowadzeniu oceny ryzyka zawodowego

pracownik powinien być poinformowany o:

metodach i środkach ochrony przed zagroŜeniami,

wpływie warunków środowiska pracyna powstawanie chorób zawodowych

i innych schorzeń związanych z warunkami środowiska pracy,

występujących w środowisku pracy czynnikach szkodliwych, uciąŜliwych i niebezpiecznych.

zaistniałych wypadkach przy pracy i przyczynach je powodujących,

Pracownik powinien być poinformowany o ryzyku, które wiąŜe sięz wykonywaną przez niego pracą, przed dopuszczeniem pracownika do pracy

na danym stanowisku pracy.


Choroby zawodowe – definicja

� działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo

� w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Chorobami zawodowymi są tylko te choroby, które są ujęte w wykazie choróbzawodowych zawartym w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów

z 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania

chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach,

jeŜeli w wyniku oceny warunków pracy moŜna stwierdzić bezspornielub z wysokim prawdopodobieństwem, Ŝe choroba została

spowodowana:


Wyłączenie prawa do świadczeń

Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługująubezpieczonemu, gdy:

wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie

przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony Ŝycia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnielub wskutek raŜącego niedbalstwa;

będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków

odurzających albo substancji psychotropowych przyczynił się

w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.

Documents

REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE BHP DLA …ekonomik.edu.pl/download/Szkolenie okresowe pracowników adm... · Takim aktem, określającym prawa oraz obowiązki pracodawcy, jest Kodeks