Regulatoren tretman na uur upravuvawevawe so so ... i stara Odluka za upravuvanje so K… · poedine~no zna~ajna stavka dr aktiva pome|u 10 i15 milij. denari ¾500.000 denari - banka

RegulatorenRegulatoren tretmantretmanRegulatorenRegulatoren tretmantretmannana upravuvaweupravuvawe so so u r uu r ukreditniotkreditniot rizikrizik

ObObObukaObuka zaza upravuvaweupravuvawe sosokreditniotkreditniot rizikrizikSkopje,Skopje, 0303--0505..0909..20082008 godinagodina

SSSodrìnaSodrìna

RazlikiRazliki pome|upome|u::uuOdlukataOdlukata zaza utvrduvaweutvrduvawe nana metodologijatametodologijatazaza klasifikacijaklasifikacija nana aktivniteaktivnite bilansnibilansni iizaza klasifikacijaklasifikacija nana aktivniteaktivnite bilansnibilansni iivonbilansnivonbilansni poziciipozicii nana bankitebankite sporedsporedstepenotstepenot nana nivnatanivnata rizi~nostrizi~nost ((postojnapostojnastepenotstepenot nana nivnatanivnata rizi~nostrizi~nost ((postojnapostojnaregulativaregulativa))O aO a zaza ra a era a e soso re ore o r zr zOdlukaOdluka zaza upravuvaweupravuvawe soso kreditniotkreditniot rizikrizik(nova(nova regulativaregulativa))

RazlikiRazliki vovo generalniotgeneralniotrrpristappristap

Postojna regulativa Nova regulativa

Klasifikacija na klient

Klasifikacija na kreditna partija

Regulatorni celi Regulatorni i smetkovodstveni celismetkovodstveni celi

RR f jf jRazlikiRazliki vovo klasifikacijataklasifikacijata

RazlikiRazliki vovo opfatotopfatot ii definiciitedefiniciiteff ffRazlikiRazliki vovo klasifikacijataklasifikacijata ((na~inna~in,,kriteriumikriteriumi))kriteriumikriteriumi))RazlikiRazliki vovo postapkatapostapkata ii vovoutvrduvawetoutvrduvaweto ispravkaispravka nanavrednostvrednost//posebnaposebna rezervarezervar dr d r rr rZajaknuvaweZajaknuvawe nana sistemotsistemot zazaupravuvaweupravuvawe soso kreditniotkreditniot rizikrizik

RAZLIKIRAZLIKI VOVO OPFATOTOPFATOT IIRAZLIKIRAZLIKI VOVO OPFATOTOPFATOT IIDEFINICIITEDEFINICIITE

RazlikiRazliki vovo opfatotopfatot iiffdefiniciitedefiniciite


Aktivni bilansni pozicii koi ne se predmet na klasifikacijaf j

pari~ni sredststva i salda kaj NBRM, nematerijalni vloùvawa, prirodni bogatstva, sredstva za

pari~ni sredststva i salda kaj NBRM, nematerijalni vloùvawa, prirodni bogatstva, sredstva zaprirodni bogatstva, sredstva za

rabota, zalihi i osnovni sredstvaprirodni bogatstva, sredstva za rabota, zalihi i osnovni sredstva

vloùvawa vo hartii od vrednost u r d r di drugi finansiski instrumenti koi se ~uvaat za trguvawe, koi se merat po objektivna vrednost preku bilansot na uspeh



Aktivni bilansni pozicii koi ne se predmet na klasifikacijaklasifikacija

vloùvawa vo podru`nici, pridruèni dru{tva i zaedni~ki vloùvawavloùvawa

krediti i pobaruvawa koi se merat po obejktivna vrednost prekumerat po obejktivna vrednost preku bilansot na uspeh



R jRizik na zemja Del od definicijata za

krediten rizikNe e eksplicitno vklu~en vo

definicijata za krediten rizikkrediten rizikSoodveten iznos na posebna

rezerva (propi{an vo Odlukata)

definicijata za krediten rizikSoodvetno se vklu~uva pri

klasifikacijata na sekoe pobaruvaweru

Del od sistemot na upravuvawe so kreditniot rizik

Prvoklasna bankaPrvoklasna banka BBB-Baa3

A-A3

RAZLIKIRAZLIKI VOVORAZLIKIRAZLIKI VOVOKLASIFIKACIJATAKLASIFIKACIJATA

RR f jf jRazlikiRazliki vovo klasifikacijataklasifikacijata


Klasifikacija na poedine~en klient

Klasifikacija na poedine~no zna~ajnapoedine~en klient poedine~no zna~ajna stavka

Klasifikacija na Klasifikacija naKlasifikacija na portfolio na mali krediti

Klasifikacija na portfolio na mali kreditir d r d

Klasifikacija na grupa sli~ni finansiski finstrumenti

KlasifikacijaKlasifikacija nanaf c jf c jpoedine~napoedine~na osnovaosnova


Sekoj poedine~en klient, osven tie {to se

Izloènost povisoka od 300.000 denari ili 0,007% od vkupnata ,

del od portfolioto na mali krediti

d r , d uizloènost na bankata kon klientot

IIsklu~oci:

Vloùvawa vo sopstveni~ki hartii od vrednosthartii od vrednost

Izloènost kon banki

fNefunkcionalni pobaruvawa

P fP fPortfolio Portfolio nana malimali kreditikrediti


1.000.000 denari - banka so aktiva > 15 milij. denari

750.000 denari - banka so

Izloènost koja ne se smeta za poedine~no zna~ajna stavka

d raktiva pome|u 10 i15 milij. denari

500.000 denari - banka so aktiva pome|u 5 i10 milij. denari

250.000 denari - banka so aktiva < 5 milij. denari

25% od vkupnata kreditna izloènost

33% od vkupnata izloènost na krediten rizikizloènost krediten rizik

GrupaGrupa nana sli~nisli~ni finansiskifinansiskiruru ffinstrumentiinstrumenti


Ne postoi zaguba za kreditenrizik - nema ispravka navrednosta/posebna rezerva

Homogeni potportfolija (vid naizloènost, dejnost, geografskalokacija i sli~no)

RazlikiRazliki vovo kriteriumitekriteriumite zazar r ur r uklasifikacijaklasifikacija


Kategorii na rizik A, B, V, G i DA, B, V, G i D

Objektivni i subjektivni merila

Op{ti kriteriumi:Kreditna sposobnostmerila Kreditna sposobnostUrednost vo izmiruvaweto na

obvrskiteKvalitet na obezbeduvawetodu

Posebni kriteriumi za sekoja kategorija na rizik

RazlikiRazliki vovo kriteriumitekriteriumite zazar r ur r uklasifikacijaklasifikacija


A Docnewe do 15 dena Docnewe do 30 dena

B Docnewe do 30 dena, ili 31 ( )

Docnewe od 31 do 60 dena, ili 61 ( )do 90 dena (po isklu~ok) do 90 dena (po isklu~ok)

V Docnewe od 31 do 90 dena, ili 91 do 180 dena (po

Docnewe od 61 do 120 dena, ili 121 do 180 dena (po isklu~ok)(

isklu~ok)( u )

G Docnewe od 91 do 180 dena, ili 181 do 365 dena (po

Docnewe od 121 do 270 dena, ili nad 270 dena (po isklu~ok)ili 181 do 365 dena (po

isklu~ok)nad 270 dena (po isklu~ok)

D Docnewe nad 365 dena Docnewe nad 270 dena

RAZLIKIRAZLIKI VOVORAZLIKIRAZLIKI VOVOPOSTAPKATAPOSTAPKATA II VOVOOSOS OOUTVRDUVAWETOUTVRDUVAWETO

S A AS A A AAISPRAVKAISPRAVKA NANAVREDNOSTVREDNOST//POSEBNAPOSEBNAVREDNOSTVREDNOST//POSEBNAPOSEBNAREZERVAREZERVA

RRRazlikiRazliki vovo postapkatapostapkata


1. Klasifikacija na vkupna izloènost vrz osnova na propi{anite kriteriumi

1. Klasifikacija na oddelna kreditna partija vrz osnova na propi{anite kriteriumipropi{anite kriteriumi propi{anite kriteriumi

2 Utvrduvawe na sega{nata2. Utvrduvawe na sega{nata vrednost

2. Izdvojuvawe posebna rezerva (to~no opredeleni

3. Utvrduvawe na potrebniot iznos na ispravka na vrednosta/posebna rezerva

procenti)vrednosta/posebna rezerva

Sega{Sega{nana vrednostvrednostr dr d(nova (nova regulativaregulativa))

Sega{Sega{nana vrednostvrednost == diskontirawediskontirawe nanao~ekuvaniteo~ekuvanite idniidni pari~nipari~ni tekovitekovi

ZaZa bilansnibilansni stavkistavki -- efektivnataefektivnata kamatnakamatnaffstapkastapkaZaZa vonbilansnivonbilansni stavkistavki -- tekovnatekovna pazarnapazarnaZaZa vonbilansnivonbilansni stavkistavki tekovnatekovna pazarnapazarnacenacena nana bezrizi~nibezrizi~ni hartiihartii odod vrednostvrednostVrednostaVrednosta nana obezbeduvawetoobezbeduvaweto sese zemazemaVrednostaVrednosta nana obezbeduvawetoobezbeduvaweto sese zemazemapredvidpredvid dokolkudokolku sese ispolnetiispolneti odredeniodredeniusloviusloviusloviuslovi

IspravkaIspravka nana vrednostavrednosta/ / rr r dr dposebnaposebna rezervarezerva


To~no utvrdeni procenti zautvrduvawe na posebnatarezerva

Granici na ispravka navrednosta/posebna rezerva

r r

Kategorija na Postojna regulativa Nova regulativaKategorija na rizik


A 0%, 1% ili 2% 0-10%

B 10% 10-25%

V 25% 25-50%

G 50% 50 75%G 50% 50-75%

D 100% 75-100%

IspravkaIspravka nana vrednostavrednosta/ / bbposebnaposebna rezervarezerva

(nova(nova regulativaregulativa))(nova (nova regulativaregulativa))

Klasifikacija - spored

kriteriumi

Ispravka na vrednosta -

klasifikacija (%)

Ispravka na vrednosta -sega{nata

Klasifikacija Ispravka na vrednosta

(%) vrednost(%)

B 10-25% 9,5% B 10%

B 10-25% 21,3% B 21,3%

B 10-25% 33% V 33%

B 10-25% ne se B 25%B 10 25% ne se utvrduva

B 25%

ZAJAKNUVAWEZAJAKNUVAWE NANASISTEMOTSISTEMOT ZAZAUPRAVUVAWEUPRAVUVAWE SOSOUPRAVUVAWEUPRAVUVAWE SO SO KREDITNIOTKREDITNIOT RIZIKRIZIK

SistemSistem zaza upravuvaweupravuvawe so so u r uu r ukreditniotkreditniot rizikrizik


Definirawe na elementite na sistemot za upravuvawe so kreditniot rizik

Organizaciska postavenost na upravuvaweto so kreditniot rizikkreditniot rizik rizik

Donesuvawe politika za upravuvawe so kreditniot

Politika i proceduri za upravuvawe so kreditniot rizikupravuvawe so kreditniot

rizikupravuvawe so kreditniot rizik so detalno propi{ani minimum elementi

Aùrirana baza na podatoci za sekoj vid krediten proizvod i obezbeduvaweobezbeduvawe

Frosina CeleskaFrosina CeleskaOtsekOtsek zaza bankarskabankarska regulativaregulativaDirekcijaDirekcija zaza finansiskafinansiskaDirekcijaDirekcija zaza finansiskafinansiskastabilnoststabilnost, , bankarskabankarskarrregulativaregulativa ii metodologiimetodologiiNN bb R bR bNarodnaNarodna bankabanka nana RepublikaRepublikaMakedonijaMakedonijaa edo jaa edo [email protected]@nbrm.gov.mk

Documents

Regulatoren tretman na uur upravuvawevawe so so ... i stara Odluka za upravuvanje so K… · poedine~no zna~ajna stavka dr aktiva pome|u 10 i15 milij. denari ¾500.000 denari - banka