REHABILITACIJA NAKON POVREDE CERVIKALNE REGIJE

 Kičma se sastoji od kičmene moždine i nerava koji nose informacije od ruku, nogu i drugih delova tela,

i nose signal iz mozga do tela. Kičma se sastoji od 33 kostiju – pršljenova, 31 para nerava, 40 mišića i

isprepletanih tetiva i ligamenata. Izmedju pršljenova nalazi se fibrozna, elastična hrskavica-disk.

On omogućava flexibilnost kičme i pokretanje pršljenova.

slika: kičmeni stub

Vratna kičma je izuzetno kompleksan deo kičmenog stuba koji spaja pokretnu glavu sa relativno

fiksiranim toraksom, a kroz koji prolazi leđna moždina putem koje mozak upravlja svim

delovima tela uključujući i unutrašnje organe.

Vratna kičma s jedne strane mora biti dovoljno čvrsta kako bi zaštitila izuzetno osetljive

structure kičmene moždine, dok s druge strane mora biti dovoljno elastična kako bi osigurala

veliku pokretljiovst koja je svakodnevno potrebna. Upravo taj kompromis čini vratne structure

posebno osetljivima na spoljne nadražaje, naročito na udarce ili nagle promene brzine kretanja,

posebno u automobilima.

Vratni deo kičme je najpokretljiviji i ima važnu ulogu u održavanju optimalnog položaja glave i

vrata. S obzirom na funkciju glave, velika pokretljivost vratnog dela kičme postignuta je po cenu

slabljenja njene stabilnosti.

Vratna kičma je i specifične anatomske građe, i blizine koštanih, nervnih i krvnih struktura.

Upravo zato svakodnevne mikrotraume, do kojih dovodi rad u sedećem položaju sa glavom u

prinudnom položaju, višesatno gledanje u kompjuter, gledanje televizije, čak i neki hobiji

pogoduju pojavi bolova u vratu, kao i nekvalitetni noćni odmor, “loš jastuk”, spavanje na trbuhu,

trauma glave i vrata.

Najčešći uzrok patoloških promena u vratu čine degenerativni procesi (oko 90%) koji se javljaju

u sklopu degenerativnih promena na kičmenom stubu u celini. Degenerativni proces zahvata

više pršljenova istovremeno, pa poseban značaj imaju “male traume”, pri čemu neki nagli pokret

glave ili loš položaj glave u toku sna ili neke profesionalne aktivnosti dovodi do pomeranja u

sitnim zglobovima. Ako u tim zglobovima već postoje degenerativne promene, usled pomicanja

u sitnim zglobovima dolazi do većeg suženja intervertebralnog prostora i pojave simptoma-

bolovi, grč mišića, ograničen pokret.

Neravnoteža u elastičnosti i snazi mišića, poremećaj cirkulacije vratnog dela kičme nose sobom i

problem u smislu nestabilnosti, glavobolja, vrtoglavice. Mikrotraume, prinudno držanje glave,

stres, mogu milimetarski izmestiti prvi vratni pršljen (ATLAS) i dovesti do veoma neprijatne

simptomatologije –glavobolje, neraspoloženja, gubitka koncentracije, motivacije i nažalost neki

pacijenti veoma dugo “tolerisu” ove tegobe, ne znajući za njihov uzrok.

Statistika kaze da 1/3 odrasle populacije ima tegobe u vratnom delu kičme, a da se kod 10 do

15% ovih osoba, tegobe javljaju u različitim vremenskim intervalima, pa nekada mogu trajati

više meseci. Međutim, nikada nije rešenje trpeti ili “ignorisati” tegobe, jer se neke od njih mogu

uspešno rešavati kiropraktikom, doduše ne baš kao čarobnim štapicem”, ali odmah nakon prve

kiropraktike (manipulacije) se oseti olakšanje. Zatim intermitetntnom trakcijom, blagim

istezanjem intervertebralnih zglobova, samim tim i unkovertebralnih zglobova, imaćemo efekat

rasterećenja vratne kičme, relaksaciju mišića i smanjenje tegoba.

VRATNA KIČMA (BOL U VRATU)

Bolesti vratnog dela kičmenog stuba su mnogobrojne i uglavnom počinju različitim bolnim

sindromima. Najčešće je prisutan bol u vratu sa ili bez širenja u glavu, rame i ruku

(cervikalni sindrom-syndroma cervicale, sy cervicocephalicum, sy cervicobrachiale).

Kod uznapredovale bolesti, a nekad  i od samog početka, mogu se javiti znaci oštećenja kičmene

moždine i/ili početaka (korena) nerava (mijelopatije i radikulopatije). One se manifestuju

slabošću, utrnulošću, peckanjem i/ili nespretnošću u predelu ruku i nogu. Često postoji i osećaj

vrtoglavice i nestabilnosti, naročito pri nekim pokretima u vratu.

Najčešća dijagnostička ispitivanja su: rentgenski snimak dela kičme u raznim projekcijama;

elektromiografija (EMG, EMNG) kojom se odredjuje stanje živaca i mišića; somatosenzorni

evocirani potencijali (SSEP) kojim se odredjuje stanje kičmene moždine i živaca; snimak

obolelog dela kičme kompjuterizvanom tomografijom (CT kičme) ili češće magnetnom

rezonancom (MR). U obzir dolaze i druge dijagnostičke metode.

Bolni sindromi mogu imati različite i često udružene uzroke. Na početku bolesti  dominiraju tzv.

miofascijalni bolovi. Obično se manifestuju kao bol u vratu ili duž kičmenog stuba. Oni nastaju

zbog upale i grča u brojnim mekim tkivima npr. u mišićima, ligamentima, kapsulama zglobova i

pripojima ovih struktura. Ovi bolovi su povezani sa: nepravilnim držanjem kičme; traumama;

slabim mišićima koji drže posturu (duboki mišići oko kičme, mišići ledja, vrata i trbuha.);

stalnim opterećenjem kičme (prekomerna telesna težina, opterećenja na poslu, nepravilni pokreti

saginjanja i dizanja tereta, nepravilno i dugotrajno sedenje, tokom sportskih aktivnosti.). Takodje

bolest može početi i u okviru raznih reumatskih bolesti ili nakon povreda.

Tegobe vezane za kičmeni stub su česte u bolestima koje napadaju veći broj organa npr.

sistemske  autoimune bolesti, osteoporoza, neke bolesti krvi, maligne bolesti, bolesti koje duže

vreme dovode do smanjenog kretanja. Mnoge bolesti okolnih organa mogu izazivati bol koji

imitira bolesti kičmenog stuba (štitna žlezda, grlo ). Gore navedene bolesti se obično

neurohirurški ne leče i redje izazivaju neurološka oštećenja.

Ukoliko hronični bol dugo traje on može postati bolest za sebe. U tim slučajevima, i kada se

izleči uzrok bola, bol ostaje. Ovo se tumači različitim promenama u nervnom sistemu (tkivima

oko kičmenog stuba, korenu živca,  kičmenoj moždini, čak i u mozgu). Do ovih promena dovodi

primarni uzrok ali i dugotrajno trpljenje bola. Zbog toga je važno da se, poštopoto, spreči da

značajan bol neprekidno traje  duže od 3-6 meseci.

Neurološki deficiti mogu biti u vidu oštećenje korena živaca za ruke zbog pristika na njih

(radikulopatija) ili oštećenje vratnog dela kičmene moždine (mijelopatije). Vratna radikulopatija

se najčešće manifestuje: bolom koji se širi u rame i ruku; utrnulošću i mravinjanjem najčešće u

prstima šake; slabošću jedne ili više grupa mišića na jednoj ili obe ruke, praćenih atrofijom

mišića. Mijelopatija se  najviše manifestuje na nogama u vidu njihove slabosti, nespretnosti i

utrnulosti.

U nerohirurgiji je važno ustanoviti 3 tipa procesa na kičmi, koji dovode do bola i neuroloških

oštećenja, a koji se mogu lečiti hirurški. To su: 

a) patološke promene koje vrše pritisak na nervne strukture (kičmenu moždinu ili korene

živaca);

b) nestabilnost delova kičmenog stuba i

c) drugi, hirurši rešiv, uzrok bola.

Najčešće patološke promene koje vrše pritisak na

nervne strukture nastaju kao posledica degenerativnih

promena unutar kičmenog stuba (diskova, pršljenova,

zglobova, ligamenata). Redje su posredi tumori,

infekcije, urodjene anomalije, povrede.  Ove promene

najčešće, pored bolova, izazivaju i neka neurološka

oštećenja.

Degenerativne promene mogu zahvatiti diskove. U

njima, tokom godina, dolazi do «zamora materijala»

kao posledica opterećenja i lošijeg sastava diska (disk manje otporan na ponavljana opterećenja

se može naslediti).

Disk se sastoji iz središnjeg dela (nucleus pulposus) koji služi kao amortizer, a bogatiji je vodom

i perifernog prstena koji daje čvrstinu disku. U slučaju degeneracije središnji deo gubi vodu,

periferni prsten puca i  dešava se slučaj kao na slici ispod. Tada dijagnoza procesa na kičmi može

da glasi: hernijacija diska, Protrusio disci, Prolapsus disci, ekstruzija diska, diskus hernija, diskus

hernia, discus hernia, kičmena kila. U kliničkom smislu ovo može da odgovara dijagnozama: 

Radiculopathia, Radiculomyelopathia, Sy cervicobrachiale. Diskovi imaju naziv prema

pršljenovima izmedju kojih se nalaze- C2-C3, C3-C4, C5-C6, C7-Th1.(ili C2C3, C3C4, C5C6,

C7Th1)

POVREDE VRATA

U sportsko medicinskoj praksi u anatomskom pogledu povrede se svrstavaju na osnovu

intenziteta sportskih aktivnosti:

povrede mišića,

povrede organa vrata,

povrede ligamentno-kapsularnog aparata kičmenog stuba,

povrede pršljenova,

povrede kičmene moždine i nervnih korena.

Povrede mišića vrata

Najčešće srećemo u sledećim sportovima: boksu, karateu, rvanju, džudou, veslanju, dizanju

tegova. Povrede nastaju usled direknih udaraca i javljaju se kontuzione povrede, jaka kontrakcija

mišića vrata protiv otpora izaziva distenzione povrede, snažno dejstvo mišićne kontrakcije

izaziva rascep mišića ili potpuni prekid (rupturu) i to u delu pripoja ili polazišta.

Najčešće oštećeni mišići su: m. trapezius, i m. longissimus capitis.

Kliničkom slikom dominira bol različite jačine (u zavisnosti od povrede), otok, krvni podliv, i

otežano držanje glave sa ograničenim pokretima palpatorno mesto je bolno na dodir a sportista

drži glavu i vrat u jednu stranu (torticolis) usled povrede mišića vrata i pleksusa cervikalisa et

brahialisa i ovaj fenomen kod sportista je poznat kao „ušinuće vrata“. Ovo stanje ispravnim

doziranim treningom smiruje se za nekoliko dana, ako se stanje pogoršava radi se o težoj povredi

i sumnjamo na povrede koštano zglobnih delova vrata.

Povrede organa vrata

Javljaju se kod kontaknih sportova usled iznenadnog i snažnog udarca ili zahvata oko vrata može

doći do povređivanja grkljana i dušnika. Ove povrede su najčešće komocionog ili kontuzionog

tipa. Opasnost ovakvih povreda može da izazove prekid disanja, pa je svaki doktor koji dežura

na sportskim takmičenjima dužan da ima tubus i da ga upotrebi sa ciljem uspostavljanje

normalnog disanja.

Povrede u predelu vrata usled udarca ili rvačkog zahvata može da izazove povredu sinusa

carotisa usled jake spoljne sile, koja prolazi kroz tri faze. Prva faza je vagalna i karakteriše se

usporenjem srčanog rada, druga faza ili depresorna nastaje usled dilatacije krvnih sudova u regiji

splanhnikusa i nastaje kolapsno stanje i hipotenzija, treća faza ili faza cerebralna proističe iz

druge sa komplikacijama koje su: vrtoglavicom, posrtanjem, prolaznom zaslepenošću i slabošću

muskulature.

Prevencija je u podizanju noge iznad nivoa srca posle čega se sportista vrlo brzo oporavlja. Teže

komplikacije su duže gubljenje svesti. Tada treba biti obazriv da ne dođe do zapadanja jezika i

smetnje u disanju (pacijent treba da leži u tkz. „koma položaju“) treba osloboditi disajne puteve

ponekad je neophodno uraditi i hitnu traheotomiju. 

Degenerativne promene

Degenerativne promene vrata u nekim sportovima – kod rvača, često, usled zahvata poznatog u

narodu kao „španska kragna“, može doći do težkih povreda, a najkarekterističnija je „sindrom

sinus carotisa“. Pored ovog sindroma javljaju se i povrede u obliku luksacija fraktura vratnih

pršljenova, usled čega mogu da se jave i nervne lezije.

Kod rvača je karakteristična hronična povreda Beastrupov sindrom (interspinozna artroza), koja

po prestanku karijere rvačima ne zadaje neke velike probleme i pored bogatog radiološkog

nalaza. Džudisti zbog stalnog kontakta sa protivnikom vremenom stiču hronične povrede  usled

mikrotrauma koje se ponavljaju u predelu vrata. Usled čestih padova moguće su i povrede

intervertebralnog diska kao i bolovi u vratu i cervikolagije. Problem kod ovih sportista je da se

bolovi se pojačavaju sa prestankom takmičarske aktivnosti.

Kod skakača u vodu retko se javljaju povrede vrata jer su mahom dobro tehnički pripremljeni.

Najčešće povrede se javljaju kod rekreativaca koji usled skokova na glavu mogu da zadobiju

teške povrede vratnih pršljenova (prelomi) sa povredama glave i mozga i sa fatalnim završetkom.

slika : prelom vratnih pršljenova

Povrede ligamento – kapsularnog aparata vrata

Ove povrede se dele na:

distorzije vratne kičme,

hiperekstenzione povrede,

protuzije cervikalnog diska,

fleksioni prelomi vratne kičme,

prelomi spinoznih nastavaka

Distorzija vratne kičme

Izazivaju ih fleksorne i ekstenzorne sile. Javljaju se usled snažnih pokreta vrata kod rvača,

boksera, gimnastičara, prilikom udaraca u glavu i kod saobraćajnih nesreća kod naglog i

nekotrolisanog trzaja glave.

slika : Potpuni presek kičmene moždine

Kliničkom slikom dominira bolni tortikolitis uz ograničenu pokretnost glave. Bolovi se odmah

javljaju pri povređivanju i polako se pojačavaju, a mogu da se jave i nekoliko dana od

povređivanja. Najčešće nema neuroloških ispada. Radiografskim snimkom u hiperekstenziji, ili

pojačanoj fleksiji vrata, dolazimo do konačne dijagnoze. Radiografija vrata u standardnom

položaju je normalna.

Lečenje treba ozbiljno shvatiti, jer često može da se jave komplikacije kifotične prirode sa

neurološkim komplikacijama sa kasnijim nastajanjem spondiloze povređenog segmenta.

U terapiji su indikovani analgetici, miorelaksanti, tople obloge i lagane stručne masaže.

„Bič“ povreda – „Whiplash“-radi se o povredi koja nije karakteristična za sportiste.

Osnovne karakteristike, to je povreda sa nemedicinskim izrazom, a upotrebljena je od Gay i

Abotta 1953. godine, i ukazuje na dejstvo indirektnih sila na hiperekstenzorne povrede vrata.

Ova povreda je karakteristična kod saobraćajnih udesa (udar automobila od pozadi) kada dolazi

do snažne hiperekstenzije vrata, kao i odgovora vraćanje glave i vrata u krajnju fleksiju i na kraju

vraćanje u neutralni položaj.

slika: Whiplash povreda

Simptomi trzajne ozlede vrata su: bol u vratu koja se može širiti niz ruku i u gornji deo leđa

između lopatica, bol u donjem delu leđa, bol u području vilice, glavobolje, vrtoglavice.

Bol se javlja odmah nakon ozlede, dok se ostali simptomi mogu javiti u razmaku od 24 do 72

sata nakon nesreće. Ako je došlo do pritiska na leđnu moždinu ili nervne korene, može doći do

ukočenosti ili do pojave trnaca u rukama, nogama ili stopalima. Takođe, može doći i do bola u

licu, umora, zbunjenosti, slabe koncentracije, razdražljivosti, i sl.

Trzajna se ozleda vrata tretira neoperativno. Operaciji se pristupa ako je došlo do ozbiljnijih

ozleda diskusa, leđne moždine ili nervnih korenova. Meki ovratnik se nosi prvih 24 do 48 sati

nakon nesreće, kako bi se smirila upala i bol. Na početku fizikalne terapije koriste se metode za

otklanjanje bola i upale (primena leda, električne stimulacije mišića, masaže, i sl.). Kod nekih se

pacijenata primenjuju i metode trakcije (postupnog „izvlačenja“, odnosno postupnog pasivnog

istezanja vratne kičme) putem posebnih uređaja ili uz pomoć terapeuta. U terapiji se koriste i

razne manipulativne tehnike za povrat funkcije vrata. Primenjuju se i kineziterapijske vežbe

jačanja, istezanja, proprioceptivne vežbe za povrat snage, pokretljivosti i kontrole vratnih mišića

kao i mišića ramena i gornjeg dela leđa. Potpuni se oporavak od ozlede očekuje u periodu od 3

meseca nakon nesreće.

Hiperekstezione povrede sa povredama kičmene moždine

Nije karakteristična sportska povreda, nastaje padom na lice, ili padom niz stepenice, prilikom

ronjenja u plitkoj vodi, usled sile udarca  prilikom saobraćajne nesreće. Karakteristične povrede

koje se javljaju su ekskoracije kože u predelu lica i čela, kao i vidljivi znaci hematoma.

Schneider  je 1954.godine opisao „sindrom akutne centralne povrede cervikalne moždine“.

Suština ovog sindroma je da je medijalni deo latealnog kortikospinalnog snopa ( medularni kanal

sadrži vlakna za vrat, ruke i prste koji najviše stradaju) više oštećen  nego motalitet trupa i nogu.

U ovom delu možemo da istaknemo i Schiderovu leziju koja opisuje poremećaj cirkulacije

kičmene moždine koja je izazvana oštećenjem moždine, zbog koncentracije pritiska u području

centralnog kanala medule. Usled dejstva sile sa prednje i zadnje strane (moždina ima dosta vode)

dolazi do prenosa talasa koji se susreću u centru.

Diskus hernia vratnog pršljena

Protruzija cervikalnog diska dešava se usled delimične, ili

potpune protruzije nucleusa pulpozusa, koji se javlja u

dva oblika: centralni pritisak na kičmenu moždinu, ili na

nervne korenove (posterolateralno) i u kombinaciji ovih

poremećaja.

Klinička slika se javlja u akutnom i hroničnom obliku, a

neurološki nalazi su u direktnoj vezi sa lokalizacijom

povrede, stepenom povrede, vremenom i dužinom trajanja.

Simptomi su različiti: ako potiče od pritiska na prednjoj strani moždine obično je bol u ramenu

duž ruke, kao i tranjenje u prstima koje ima akutni i hronični tok, ili pak, ako je pritisak na

nervne korene, dolazi do potpune paralize zbog protruzije nuclusa pulpozusa.

Fleksorni prelomi vratne kičme

Retko se dešavaju kod sportista, ponekad kod rvača i u automobilskom sportu, kao i u klasičnom

saobraćaju. Oblik preloma i sam intenzitet frakture pršljenova zavisi od jačine sile i stepena

fleksije vrata u momentu povređivanja.

Dele se na četiri grupe:

1) prelom u obliku kapi suze - odvajanje trouglastog koštanog fragmenta od prednjeg

gornjeg korteksa, donjeg pršljenskog tela, bez neuroloških ispada, 

2) prelomi delovanjem jače sile – prelom unutrašnjeg gornjeg dela pršljenskog tela,

a daljom fleksijom vrata dolazi do fragmentarnog  odvajanja sa prednje strane.

Nema neuroloških ispada.

3) prelomi usled dejstva jake sile i pojavom kominutivnog preloma prednjeg dela

pršljenskog tela  i njegovog uklizavanja , a zadnji deo korteksa je očuvan. Ovaj prelom

izaziva neurološke lezije.

4) prelom (eksplozivnog karaktera) komletnog pršljenskog tela sa prelomom zadnjeg

korteksa i zdrobljenog oblika. Uvek je praćen neurološkim ispadima, pa čak i oduzetošću

tela.

Prelomi spinoznih nastavaka

Prelomi spinoznih nastavaka (prelomi loptaša) – sreću se kod sportista kod bacanja, ili usled

direknog udara, ili naglog povlačenja supraspinoznog ligamenta, trapezoidnog i romboidnog

mišića. Prelomi se javljaju na prvom, šestom i sedmom torakalnom pršljenu.

Kliničkom slikom dominira bol sa zadnje strane vrata, a pojačava se prilikom podizanja glave.

Pokreti u predelu vrata su ograničeni, ponekad se javlju i otoci, palpacija je bolna sa jasnom

krepitacijom na mestu povrede.

Lečenje se sprovodi imobilizacijom (okovratnikom), kasnije fizikalnim tretmanom, a ako ne

bude efekta povreda se otklanja hiruškim putem.

slika: pre upotrebe okovratnika i za vreme upotrebe

FIZIOTERAPEUTSKI POSTUPCI

Kad lekar postavi dijagnozu najčešće se preporučuje mirovanje,

nošenje Schancovog okovratnika oko 72 sata neprekidno, a

nakon toga tek povremeno, najbolje po noći. Nošenje

cervikalne kragne, koja bi trebalo da bude napravljena tačno po

meri, još je jedan od načina da se spreče bolovi u vratu i

ramenima. Naročito se savetuje onim osobama koje provode

mnogo vremena pored monitora , jer ona rasterećuje vratne

mišiće.

Celo to vreme treba sprovoditi fizioterapiju:

elektroterapija ,

laser , 

ultrazvuk

magnetoterapija ,

PNF ,

Mulligan  ili neke druge vežbe, 

masaža koja je usmerena na

smanjivanje mišićnog spazma,

bolova, i poboljšanju pokretljivosti

vrata.

Mogu se koristiti lokalno antireumatski gelovi i stručna masaža, koja je efikasna kod bolova

izazvanih prinudnim položajima. Takođe, uvode se i ciljane vežbe, prvo statičke, a kasnije se

pacijent obučava vežbama koje treba stalno da radi. To su najpre vežbe za jačanje mišića

ramenog pojasa i vežbe istezanja, koje su važne naročito za one koji nepravilno sede, a koje treba

raditi najmanje tri do četiri meseca u kontinuitetu. Mada dužina lečenja zavisi od nivoa oštećenja

mekih tkiva, načinu lečenja a često i od prethodnog mišićnog statusa  pa se simptomi mogu

povući već nakon nekoliko tretmana.

Kineziterapija je posebno značajna metoda rehabilitacije jer utiče na promenu medjusobnog

odnosa kičmenih pršljenova i međupršljenskih zglobova, stabilizaciju kičmenig segmenata i

normalizciju funkcije kičme. Kinetiterapija je usmerena i na jačanje ključnih mišića koji

obezbeđuju pravilnu funkciju kičme. Da bi se odredilie adekvatne vežbe – terapeutske vežbe,

potrebno je izvršiti procenu stanja kičmenog stuba, procenu stanja mišića celog trupa,

pokretljivost kičme, kardio respiratornog  i neurološkog statusa, uzeti u obzir starosnu dob, pol,

rasnu pripadnost, profesionalnu aktivnost i tek tada pristupiti planiranju i primeni

kineziterapijskog programa.

Mogu se koristiti i:

-TOPLI I HLADNI OBLOZI  

Bilo da se  jave slabi ili  jaki bolovi u vratu , najbolje je koristiti obloge. Topli oblozi ubrzavaju

cirkulaciju i opuštaju mišiće, pa samim tim i bolovi u vratu i ramenima polako popuštaju.

U ovu svrhu mogu se koristiti termofor, infracrvena sijalica ili peškir natopljen vrućom vodom.

Bolna mesta zagrevaju se najmanje 10 minuta. Od pomoći svakako može biti i naizmenično

stavljanje obloga(toplih i hladnih), koje lekari u poslednje vreme sve češće preporučuju.

Kada je bol u vratu povezan sa nekom povredom, odmah se radi dijagnostika magnetnom

rezonancom. U ostalim slučajevima se pribegava dijagnostičkim procedurama koje

podrazumevaju klinički pregled, a zatim davanje lekova i praćenje. Ako se tegobe i pored lečenja

nastave, ili ima znaka neuroloških oštećenja, radi se magnetna rezonanca ili skener. Ako ima

znakova oštećenja nervnih korenova radi se eletromioneurografija. U slučaju da je bol u vratu

povezan sa vrtoglavicom, potrebno je da pacijenta pregleda neurolog i ORL.

Manuelna repozicija je kod starih osoba sa hroničnim cervikalnim sindromom

kontraindikovana.

Hirurško lečenje cervikalnog sindroma se veoma retko primenjuje. Jedina apsolutna indikacija

za hiruršku intervenciju ja kompresija kičmene moždine usled hernijacije diskusa u toku trzajnih

povreda vrata u saobraćajnim nesrećama.

Prevencija bola u vratu

Najveći značaj ima uklanjanje faktora rizika koji dovode do novih akutnih epizoda ove bolesti.

Neophodna je edukacija bolesnika o sprovođenju zaštitnih mera u toku obavljanja dnevnih

aktivnosti kao što su izbegavanje naglih pokreta vrata i nepovoljnog položaja glave i vrata,

svakodnevno sprovođenje korektivnih vežbi i vežbi za jačanje mišića rameno-lopatične regije.

BOL U RAMENU I VRATU ALTERNARIVNO LEČENJE

Kiropraktika   : je grčka reč koja se prevodi kao „urađen rukama“. Naime,u pitanju je veština koja podrazumeva precizno usmeravanje pravilno dozirane sile na zglob koji je izmešten. Kiropraktičar precizno utvrđuje lokaciju odakle kreću problemi i traži uzročnika tegoba, nakon čega ih otklanja ili ublažava pomenute posledice. slika : Kiropraktika

Akupunktura  : Ovo je prirodan način lečenja kojim se rešava primarni problem kao što su recimo, bolovi u vratu i ramenima, pri čemu se i ceo organizam vraća u ravnotežu. Drevna kineska disciplina pokazuje izuzetno dobre rezultate i

u sprečavanju bolesti. Akupunktura podrazumeva korišćenje igala koje se aplikuju u određene tačke na telu (akupunkturne tačke), raspoređene duž takozvanih meridijana. Treba naglasiti da zabadanje ovih iglica nije bolno, ali za one koji se plaše – postoji i alternativno resenje za stimulaciju ovih tačaka. slika : akupunktura

Holisticka masaza  : uzima u obzir i fizičko i emotivno stanje pacijenta. U tretiranju vrata koriste se široke masažne površine da bi se bolno područje zagrejalo i opustilo. Zatim se putem akupresure bolnih tačaka iscrpno istražuje i masira celo područje vrata, ramena i baze lobanje. Lagano istezanje vrata otklana napetost okolnog područja, a nakon masaže pacijant se oseča relaksirano, što se odražava i na telo dok bolovi u vratu i ramenima popuštaju.

Aplikator Kuznjecova: Ova metoda dobila je ime po ruskom naučniku Kuznjecovu, a sastoji se od primene platna s plastičnim iglicama koje se stavlja na vratni (ili bilo koji drugi) deo kičme. Potom se pritiska dlanovima, a nakon 60 sekundi pravi se pauza. Zatim se tretman ponavlja. Ukoliko pacijent ne oseča nelagodnost, na aplikatoru može ležati 15 do 20 minuta. Na ovaj način se ubrzava cirkulacija krvi , smanjuje se teskoba i otklanjaju se glavobolja i bolovi u vratu i ramenima . slika : aplikator kuznjecova