Slide 1
Durres 19.05.2014
Mjedisi Natyror
Objektivat kryesore:Te kuptojme se mjedisi natyror ose natyra
eshte kushti baze per jetesen,mireqenien,shendetin dhe jeten
kulturore te njeriut dhe se ajo eshte e pasur me resurse (burime)
te shumta.Te dallojme resurset natyrore te perteritshme e jo te
perteritshme dhe te kuptojme rolin qe luajne ato.Te shpjegojme
pasojat qe lindin nga shfrytezimi pa kriter I resurseve natyrore te
perteritshme e jo te perteritshme .Te shpjegojme pasojat qe
lindinper shendetin e njeriut ne boten organike nga ndotja e
ajrit,ujit dhe tokave.Te analizojme demet qe shkaktohen si pasoje e
urbanizimit dhe zhvillimit te industrise e transportit.Te kuptojme
se natyra dhe resurset e saj duhen respektuar e mbrojtur nga ndotja
dhe shkaterrimi.Te edukohemi per tu bere aktiviste ne mbrojtjen e
natyres.
Mjedisi natyror ose natyra eshte kushti baze per jetesen,
mireqenien, shendetin dhe jeten kulturore te njeriut.natyra eshte e
pasur me resurse te shumta.Resurset quhen ndryshe Pasuri.keto
pasuri ndahen ne nentokesore dhe siperfaqesore.Resurse te cilat
jane nen toke si shkembinjte,mineralet e ndryshme si dhe ujerat
nentokesore.
Resurse te cilat i shohim ne siperfaqen e tokes .ne pyll, ne
liqen, ne livadhe,ne bime e kafshe
Resurset e pariperteritshme.Jane te gjitha resurset qe ndodhen
ne koren tokesore,ku bejne pjese mineralet ne gjendje te ngurte,te
lenget,te gazte.quhen te pariperteritshme pasi po te shfrytezohen e
perdoren,mbarojne dhe nuk mund te riperterihen.
10Lende djegeseResurse metalikeResurse jometalikeQymyrguriQymyri
linjitTorfaLende bituminoze(gazi natyror ,nafta,sera)UraniMinerali
I hekurit (limoniti,hemati,sideriti)metale qe perdoren per celiket
special (nikeli,volframi) minerale joferore(baker,zink,plumb,zhiva)
minerale te rralla(ari,argjendi,platini) Resurse kimike(kripa e
gjelles,fosforitet, squfuri)Resurse shkembore
(graniti,bazalti,mermeri,ranoret,argjila)Gure te
rralle(diamantet,rubini,topazi,opali)
Minerali I bakrit
Minerali I hekurit
Diamanti
Nikeli Gipsi
Resurset dhe ekonomia Resurset e pariperteritshme kane gjetur
perdorim shume te madh ne jeten ekonomike te njeriut.eshte
zhvilluar metalurgjia qe perdor kryesisht mineralin e
ehkurit,kobaltit,kromitMetalurgjia me ngjyra qe perdor mineralin e
bakrit, plumbit, zinkut, kallajit.Ne industrine e materialeve te
ndertimit jane bazaltet, gabrot, gelqeroret, dolomitet.Ne
industrine e materialeve te ndertimit dhe ne qeramike perdoren
argjilat, kaolini.Per prodhimin e energjise elektrike, per ngrohje,
ne industrine kimike perdoren nafta dhe qymyrguri.Ne lendet
energjitike ben pjese dhe uraniumi I cili perdoret ne centralet
berthamore per prodhimin e energjise e elektrike.
Resurset e riperteritshme
Resurset e riperteritshme
Ne keto resurse bejne pjese ajri, uji, tokat, bimesia, energjia
e ere, e ujit, gjeotermike, diellore, e baticave.Resurset e
riperteritshme kane aftesi te rigjenerohen.kur ndoten shume nga
veprimtaria e njeriut, atehere e humbasin aftesine
rigjeneruese,ndaj njeriu duhet te nderhyje deri ne ate shkalle qe
te mos demtoje rigjenerimin e tyre.per kete arsye ato duhet te
ruhen nga ndotjet.
Uji perdoret ne shume drejtime.pervec perdorimit vetjak(per te
pire,gatuar,ujitur),perdoret per ujitjen e tokave,per te
lundruar,per peshkim.nga ujerat e deteve nxirret dhe kripe.energjia
e ujit shfrytezohet gjeresisht ne prodhimin e nergjise
elektrikeUJIPjesa m e madhe e energjis s riprtritshme vjen
drejtprdrejt ose trthorazi nga dielli. Rrezet e diellit, ose
energjia diellore, mund t prdoret direkt pr ngrohje dhe ndriim t
shtpive dhe ndrtesave t tjera, pr prodhimin e energjis elektrike,
dhe pr ngrohje t ujit, ftohje, dhe shum prdorime t tjera komerciale
dhe industrialeEnergjia diellore
Nxehtsia e diellit gjithashtu shkakton erra, energjia e s cils
kapet nga turbina t ers. Pastaj, nxehtsia e ers dhe e diellit
shkaktojn avullimin e ujit.Energjia e eresS bashku me shiun dhe
born, rrezet e diellit bjn q bimt t rriten. Lnda organike q prbn
ato bim njihet si biomasa. Biomasa mund t prdoret pr ngrohje, pr t
prodhuar energji elektrike, karburante pr transport ose kimikale.
Prdorimi i biomass pr cilindo nga kto qllime quhet energji e
biomass.
cikli i rrezatimit t diellit fotosinteza -rritja e bimve thithja
e CO2lirimi i O2.djegia e drunjve ngrohjadisa bim
-alkoolidekompozimi/shprbrja metani/gazi nntoksor/karburant pr
ngrohje.Biomasa
Energjia e valve t oqeanit vjen nga trheqja e gravitacionitt hns
dhe diellit ndaj toks.Oqeani absorbon energjin dielore, nga
energjia e akumuluar mund t prfitohet energji termike dhe energji
mekanike nga baticat dhe valt.
Energjia e valve
