-
ÖĞRETMEN MESLEKİ GELİŞİM
İZLEME VEDEĞERLENDİRME
KILAVUZU
ENGELİ OLAN ÇOCUKLAR İÇİN
KAPSAYICI ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİ
ME
RK
EZİ FİNANS ve İHAL
E Bİ
RİM
İ
T.C.
HAZ
İNE VE MALİYE BAKAN
LIĞI
CFCU
-
ÖĞRETMEN MESLEKİ GELİŞİM
İZLEME VEDEĞERLENDİRME
KILAVUZU
ENGELİ OLAN ÇOCUKLAR İÇİN
KAPSAYICI ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİ
-
Bu yayın Avrupa Birliğinin ve Türkiye Cumhuriyetinin finansal
desteği ile hazırlanmıştır. Bu yayının içeriği sadece yazarların
sorumluluğundadır ve hiçbir şekilde Avrupa Birliği, Merkezi Finans
ve İhale Birimi, Millî Eğitim Bakanlığı ve UNICEF’in görüşlerini
yansıtmamaktadır.
-
3
Tanım 51
Öğretmen Mesleki Gelişim Portfolyosu Oluşturmada
Kullanılabilecek Strateji ve Araçlar
Öğretmen Öz Değerlendirme Rubriği Sonuç Kayıt Formu Örneği
6
Kaynakça 21
EK 1 22
2
Öğretmen Öz Değerlendirme Rubriği 8A
Sevgili Günlük (Öğretmen Günlükleri) 14B
Benim Eşsiz Sınıfım (Görsel Destekleyiciler 17C
Sevgili Meslektaşım (Meslektaş Gözlemleri) 18D
İÇİNDEKİLER
-
4
-
5
Engeli Olan Çocuklar İçin Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi
Projesi’nin temel hedefi, engeli olan 3-7 yaş arası çocukların
kalite-li kapsayıcı öğrenme ortamlarına etkili bir şekilde
erişmelerini sağlamaktır. Bu he-def doğrultusunda proje kapsamında
elde edilmesi hedeflenen sonuçlardan biri de öğretmenlere
sınıflarındaki tüm çocukla-ra (3-7 yaş arası) kaliteli kapsayıcı
eğitim sunmalarını sağlayacak bilgi ve becerileri kazandırmaktır.
Öğretmenlerin sahip ol-dukları bilgi ve beceriler, engeli olan
ço-cukların gelişim ve öğrenmelerinin destek-lenmesinde önemli bir
rol oynamaktadır. Kapsayıcı eğitime ilişkin olarak öğretmen-lerin
desteklenmesinde ilk adım, onların kapsayıcı eğitimin anlamını
kavramalarını sağlamak ve kapsayıcı eğitim uygulamala-rı için
gereken bilgi ve becerileri kazanma-larını sağlayacak şekilde
mesleki gelişim-lerini desteklemektir.
Her çocuk benzersizdir ve farklı gereksi-nimleri vardır.
Öğretmenin hayati öneme sahip rollerinden birisi her çocuğun
gerek-sinimlerini belirlemek ve bu gereksinimleri çocuğa uygun
öğretim yöntemleri kullana-rak karşılamaktır. Bu sorumlulukları
yerine getirecek öğretmenin mesleğine devam ettiği sürece
karşılaştığı her yeni durum için gelişmeye gereksinimi olacaktır.
Bu
nedenle, öğretmenlerin eğitimi ve mesleki gelişimine katkı,
projenin en önemli çıktı-larından birini oluşturacaktır.
Erken çocuklukta kapsayıcı eğitim için öğretmenlerin
sürdürülebilir bir şekilde mesleki gelişimini sağlamak amacıyla
er-ken çocuklukta kapsayıcı eğitim öğretmen eğitim modülü
geliştirilmektedir. Sahada-ki öğretmenlerin gereksinimlerine bağlı
olarak geliştirilen bu modülün bir parça-sı olarak oluşturulan
Öğretmen Mesleki Gelişim İzleme ve Değerlendirme Kılavu-zu,
öğretmenlerin kapsayıcılık bakımından kendi performanslarını
izlemeleri ve ken-dilerindeki değişimi takip edebilmeleri için
hazırlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak dört farklı araçtan oluşan
bir portfolyo ile öğretmenlerin kendi performansları-nı izlemesi,
değerlendirmesi ve bu yolla kendilerini sınıflarındaki tüm
çocukların gereksinimlerini karşılayacak biçimde ge-liştirmelerinin
desteklenmesi hedeflenmiş-tir.
TANIM
-
6
Bu belgede kapsayıcı eğitim, Birleşmiş Mil-letler Çocuklara
Yardım Fonu (UNICEF) ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür
Örgütü (UNESCO) tarafından kabul gören biçimiyle tanımlanmaktadır.
Buna göre kapsayıcı eğitim, tüm çocukların gereksi-nimleri,
sosyo-ekonomik durumları, sos-yo-kültürel özellikleri, cinsiyetleri
ve engel durumları gibi değişkenleri dikkate alarak, eğitime erişim
ve katılımı artırma ve eği-tim süreçleri içindeki muhtelif
ayrımcılığı azaltma hedefi güden bir eğitim sürecidir (UNICEF,
2014). Buna göre uygulamada kapsayıcı eğitim, nitelikli ve amacına
uy-gun olmak kaydıyla evrensel bir hak olan eğitim hakkını her
çocuk için gerçekleştir-meye yönelik geniş ölçekli eğitim
strateji-lerine, etkinliklerine ve süreçlerine işaret eder (Aktaran
Eğitim Reformu Girişimi, 2016). Kapsayıcı eğitim sadece erişim,
katılım ve öğretmen eğitimi gibi girdiler-le ilişkili olmayıp, aynı
zamanda bireylerde temel değer ve tutum değişimini de içerir.
Kapsayıcı eğitim, eğitimden dışlanma riski olan tüm çocukların
eğitim hakkını içeren geniş bir kavram olsa da bu projede
özel-likle okul öncesi dönemde- engeli olan ço-cukların eğitim
hakkına, eğitime erişimine ve katılımına odaklanılmaktadır.
Kapsayıcı eğitimin kaliteli olmasını belir-leyecek üç gösterge
vardır. Bunlardan ilki erişimdir. Erişim, sınıflarda uygulanan
ge-nel öğretim programında gerçekleştirilecek uyarlamalarla
sınıftaki her çocuğun gelişim ve öğrenmesine yönelik etkinlikler,
ortam-lar, fırsatlar sunarak yapısal ve fiziksel en-gelleri ortadan
kaldırmaktır. İkinci göster-ge olan katılım, erişimin ötesine
geçerek, çocuklara sunulan amaçlı öğretimsel uygu-lamalar ile
onların etkinliklere aktif katılı-mının sağlanmasıdır. Üçüncü
gösterge olan destek ise, personelin mesleki gelişimi,
or-ganizasyon yapıları ve veri sistemleri ile iş birliğini
düzenlemeyi içermektedir.
Kalite göstergeleri içinde yer alan destek boyutunda en büyük
rolün öğretmenle-re düştüğü bir gerçektir. Öğretmenlerin mesleki ve
alan bilgi ve becerilerine, genel kültür bilgisine sahip olmaları
ve bunla-rın sürdürülebilirliğini sağlamaları gerek-mektedir. Bu
amaçla, aile, toplum ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birlikleri
kurma, mesleki ve bilimsel kuruluşlara üye olarak bu kuruluşlarda
aktif rol alma, lisansüstü programlara kayıt olarak eğitim
düzeyleri-ni ilerletme, meslekleri ve alanlarıyla ilgili basılı ve
elektronik yayınları takip etme,
ÖĞRETMEN MESLEKİ GELİŞİM PORTFOLYOSU OLUŞTURMADA
KULLANILABİLECEK STRATEJİ VE ARAÇLAR
-
7
yer verilmiştir. Öğretmenlerin kendilerini değerlendirerek elde
ettikleri veriler mes-leki gelişimleri için çok kıymetlidir.
Mesleki gereksinimlerini belirleyen öğretmen, ar-dından kendisine
uygun bir mesleki geli-şim eylem planını hayata
geçirebilecektir.
Öğretmenlerin öz değerlendirme yapmak amacıyla veri toplama
süreçlerini olumsuz olarak etkileyebilen bazı nedenler mev-cuttur.
Bunlardan belki de en öne çıkan ikisi bu süreçlerin karmaşık oluşu
ve za-man darlığıdır. Bu nedenle kılavuzda su-nulan teknikler
mümkün olduğu kadar az zaman alacak ve kolay kullanılacak şekil-de
tasarlanmıştır. Veri toplama ve buna bağlı gerçekleştirilecek
iyileştirmeler dön-güsel bir süreç olarak görülmeli ve veri-ler
kişisel bir dosyada muhafaza edilme-lidir. Kısaca öğretmen
portfolyosu olarak adlandırılabilecek bu dosya bir anlamda öğretmen
için mesleki ayna rolü oynaya-caktır. Aşağıda bu amaçla ilgili
sınıf uy-gulamalarına dönük kullanılacak araç ve stratejilere yer
verilmiştir.
uzmanlık alanlarına özgü çalıştay, seminer ve konferanslara
katılma gibi faaliyetle-ri içeren mesleki gelişim süreci,
kapsayı-cı eğitimin kalitesini belirleyen belki de en önemli
unsurdur.
Öğretmenlerin değişen toplum ve eği-tim şartlarına uyum
sağlayabilmesi ancak sürekli mesleki gelişimlerini
gerçekleş-tirmekle mümkün olabilir. Bu bağlamda alanyazında
öğretmenlerin yansıtıcı dü-şünme (reflective practice) merkezli bir
anlayış geliştirmesinin önemli olduğu vur-gulanmaktadır. Yansıtıcı
düşünme merkez-li anlayışın temelinde öğretmenin kendisi-ne şu
soruyu sorması yatmaktadır: “Tüm öğrencilerimin eğitimsel
gereksinimlerini karşılayabilmek için ben ne yapıyorum?”. Öğretmen
bu soruya dışarıdan bir kişinin gözüyle bakarak cevap aramalıdır.
Esasen bu bir öz değerlendirme sürecidir ve he-men hemen herkesin
meslek hayatında mesleki gelişim geresinimlerini belirlemek için
faydalı bir uygulamadır.
Bu klavuzda öğretmenlerin öz değerlen-dirme yaparken
kullanabilecekleri araçlara
A Öğretmen Öz Değerlendirme (Kendini Değerlendirme) RubriğiB
Sevgili Günlük (Öğretmen Günlükleri)C Benim Eşsiz Sınıfım (Görsel
Destekleyiciler)D Sevgili Meslektaşım (Akran Gözlemleri)
Engeli Olan Çocuklar İçin Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi
Projesi Dâhilinde Öğretmenin Kendini Değerlendirmesi ve Portfolyo
Oluşturması İçin Kullanacağı Araçlar ve Stratejiler
-
8
Rubrikler iyi birer öz değerlendirme ara-cı olarak
kullanılabilirler. Sınıf içinde ger-çekleştirilen uygulamaları
sınıf yönetimi ve çatışma çözme gibi farklı açılardan
de-ğerlendirebilmek için kullanışlı araçlardır (Airasian &
Gullickson, 1997). Örneğin, tüm dikkatinizi ders sırasında
yaptığınız etkinliklere veriyor ve sınıf içinde çocuklar arasında
yaşanan çatışmaları hemen fark etmede veya sonrasında çatışmayı
çözmek için ne yaptığınızı hatırlamakta zorlanıyor
olabilirsiniz. Öğretmenlerin sınıf içerisinde aldıkları
önlemleri ve nedenlerini hatırla-maları, sonraki zamanlarda
yaşanabilecek benzer olayları önlemede kendilerine veri
oluşturmalarını sağlayabilir.. Öğretmenle-rin verdikleri kararların
farkına varmalarını ve sistematize etmelerini sağlamaya yöne-lik
kullanılabilecek en etkili araçlardan biri-si öz değerlendirme
rubrikleridir.
A Öğretmen Öz Değerlendirme Rubriği
Öz değerlendirme rubriğini kullanma amacı:
Aşağıda bulunan öğretmen öz değerlendirme rubriği sizlerin sınıf
içerisinde kapsayıcı eğitime ne kadar yer verdiğinize dönük öz
değerlendirme amaçlı bir formdur.
Kullanma yönergesi:
Bu araç sınıf içi uygulamalarınızı gözlemlemeniz ve izlemeniz
için kullanabi-leceğiniz çeşitli “yeterlilikleri” içermektedir.
Rubrikte yer alan 12 yeterlilik, sınıf içi ortam ve etkileşimleri
kapsayan uygulama kategorilerini kapsayacak şekilde
oluşturulmuştur. Her maddenin karşılığında ise,
(1) “Zayıf”,
(2) “Orta”,
(3) “İyi”
şeklinde tanımlanmış üç sütun bulunmaktadır. Her maddede
belirtilen “ye-terliliğinizin” durumuna göre, “Bu haftaki
performansım” sütununa, “1”, “2” ve “3” şeklinde numara vererek
işaretleme yapabilirsiniz. En solda yer alan sütun ise,
yaptıklarınızı ve yapmanız gerekenleri kendinize not amaçlı kayıt
altına almak içindir.
-
9
ÖĞ
RET
MEN
ÖZ
DEĞ
ERLE
ND
İRM
E R
UB
RİĞ
İ
Değe
rlen
dirm
eye
konu
uyg
ulam
aZa
yıf
1Or
ta2
İyi
3Bu
haf
taki
pe
rfor
man
sım
Nele
rige
liştir
mel
iyim
?Ne
leri
koru
mal
ıyım
?
1 Sı
nıf o
rtam
ını
kaps
ayıc
ılık
bakı
mın
dan
düze
nler
im.
Sını
fımda
ala
n ve
m
ater
yal d
üzen
lem
eler
i ço
k çe
şitli
sor
unla
ra n
eden
ol
du.
Sını
fımda
ala
n ve
m
ater
yal d
üzen
lem
eler
i az
sayı
da o
lsa d
a so
runl
ara
yol a
çtı.
Sını
fımda
ala
n ve
mat
erya
l dü
zenl
emel
erim
den
dola
yı
soru
n ya
şanm
adı.
2 Ço
cukl
arın
etr
afın
daki
ye
tişki
nler
le e
tkile
şim
e gi
rmes
ini d
este
kler
im.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an
çocu
ğum
un/ç
ocuk
larım
ın
akra
nlar
ı ile
bir
aray
a ge
lmes
ini s
ağla
yabi
len
etki
nlik
ler
hazı
rlam
adığ
ımı
fark
etti
m.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an
çocu
ğum
un/
çocu
klar
ımın
ak
ranl
arı i
le b
ir ar
aya
gelm
esin
i sağ
laya
bile
n ço
k az
etk
inlik
haz
ırlad
ığım
ı fa
rk e
ttim
.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an
çocu
ğum
un/
çocu
klar
ımın
ak
ranl
arı i
le b
ir ar
aya
gelm
esin
i sağ
laya
bile
n ço
k sa
yıda
etk
inlik
ha
zırla
dığı
mı f
ark
ettim
.
3 Ço
cukl
arın
oyu
nlar
ını
düze
nlem
eler
ine
rehb
erlik
ede
rim.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
ri dü
zenl
emel
erin
e da
hil
olm
adım
.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
ri dü
zenl
emel
erin
e ço
k az
dah
il ol
duğu
m iç
in
soru
nlar
yaş
andı
.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
rine
yete
ri ka
dar
dâhi
l ol
duğu
m iç
in s
orun
ya
şanm
adı.
4 Sı
nıf o
rtam
ında
ça
tışm
ayı ö
nley
ecek
şe
kild
e sı
nıf y
önet
imi
kura
lların
a ye
r ve
ririm
.
Sını
f kur
alla
rını k
urm
a ve
uyg
ulam
ada
soru
nlar
ya
şadı
ğım
için
sın
ıf iç
inde
ça
tışm
a ya
şanm
akta
dır.
Sını
f kur
alla
rını k
urm
a ve
uyg
ulam
ada
soru
nlar
ya
şadı
ğım
için
sın
ıf iç
inde
çat
ışm
a az
ya
şanm
akta
dır.
Sını
f kur
alla
rını k
urm
a ve
uyg
ulam
ada
soru
nlar
ya
şam
adığ
ım iç
in s
ınıf
için
de ç
atış
ma
nere
deys
e hi
ç ya
şanm
amak
tadı
r.
-
10
Değe
rlen
dirm
eye
konu
uyg
ulam
aZa
yıf
1Or
ta2
İyi
3Bu
haf
taki
pe
rfor
man
sım
Nele
rige
liştir
mel
iyim
?Ne
leri
koru
mal
ıyım
?
5 Sı
nıf o
rtam
ında
her
bi
r ço
cuğu
n ke
ndis
ini
sını
fın b
ir üy
esi
olar
ak g
örm
esin
i de
stek
leye
cek
düze
nlem
eler
e ye
r ve
ririm
.
Yapt
ığım
uyg
ulam
alar
dan,
ku
lland
ığım
dild
en, e
tkin
-lik
lerd
e ço
cukla
rı iç
erm
em-
deki
eks
iklik
lerd
en d
olay
ı ço
cukla
rımda
n bi
rden
fa
zlası
grup
dışı
nda
kalır
.
Yapt
ığım
uyg
ulam
alar
dan,
ku
lland
ığım
dild
en, e
t-ki
nlik
lerd
e ço
cukl
arı i
çer-
mem
deki
eks
iklik
lerd
en
dola
yı ç
ocuk
larım
dan
biri
grup
dış
ında
kal
ır.
Yapt
ığım
uyg
ulam
alar
-da
n, k
ulla
ndığ
ım d
ilden
, et
kinl
ikle
rde
çocu
klar
ı iç
erm
emde
n do
layı
ço-
cukl
arım
dan
hiçb
iri g
rup
dışı
nda
kalm
az.
6 Ço
cukl
arın
be
nim
le il
etiş
imin
i de
stek
leye
cek
fırsa
tlar
suna
rım.
Çocu
klar
ın s
ınıf
içer
isin
de
yaşa
dığı
duy
gusa
l du
rum
lara
söz
el v
eya
fizik
sel b
içim
de te
pki
verm
edim
.
Çocu
klar
ın s
ınıf
içer
isin
de
yaşa
dığı
duy
gusa
l du
rum
lara
söz
el v
eya
fizik
sel b
içim
de ç
ok s
ınırl
ı m
ikta
rda
tepk
i ver
dim
.
Çocu
klar
ın s
ınıf
içer
isin
de
yaşa
dığı
duy
gusa
l du
rum
lara
söz
el v
eya
fizik
sel b
içim
de s
ıklık
la
tepk
i ver
dim
.
7 Ço
cukl
arın
birb
irler
i ile
ilet
işim
lerin
i de
stek
leye
cek
fırsa
tlar
oluş
turu
rum
.
Çocu
klar
ara
sınd
aki
iletiş
imi d
este
kley
ecek
fır
satla
r ol
uştu
rmad
ım.
Çocu
klar
ara
sınd
aki
iletiş
imi ç
ok s
ınırl
ı m
ikta
rda
dest
ekle
yece
k fır
satla
r ol
uştu
rdum
.
Çocu
klar
ara
sınd
aki
iletiş
imi e
tkin
biç
imde
de
stek
leye
cek
fırsa
tlar
oluş
turd
um.
8 Gr
up iç
eris
inde
her
bi
r ço
cuğu
n bi
reys
el
fark
lılık
ların
ı dik
kate
al
arak
öğr
enm
eler
ini
dest
ekle
rim.
Sını
f içi
etk
inlik
lerim
de
mat
erya
l, an
latım
ve
di-
ğer
ilişk
ili k
onul
arda
tüm
ço
cukl
arın
öğr
enm
eler
ine
dest
ek v
erec
ek ş
ekild
e dü
zenl
emel
er y
apm
adığ
ım
için
bird
en fa
zla ç
ocuğ
un
öğre
nme
soru
nlar
ı ol
duğu
nu g
özle
mle
dim
.
Sını
f içi
etk
inlik
lerim
de
mat
erya
l, an
latım
ve
di-
ğer
ilişk
ili k
onul
arda
tüm
ço
cukl
arın
öğr
enm
eler
ine
dest
ek v
erec
ek ş
ekild
e dü
zenl
emel
er y
apm
adığ
ım
için
bir
çocu
ğun
öğre
nme
soru
nlar
ı old
uğun
u gö
zlem
ledi
m.
Sını
f içi
etk
inlik
lerim
de
mat
erya
l, an
latım
ve
di-
ğer
ilişk
ili k
onul
arda
tüm
ço
cukl
arın
öğr
enm
eler
ine
dest
ek v
erec
ek ş
ekild
e dü
zenl
emel
er y
aptığ
ım
için
çoc
ukla
rımın
öğr
enm
e so
runl
arın
ın ç
ok s
ınırl
ı ol
duğu
nu g
özle
mle
dim
.
-
11
Değe
rlen
dirm
eye
konu
uyg
ulam
aZa
yıf
1Or
ta2
İyi
3Bu
haf
taki
pe
rfor
man
sım
Nele
rige
liştir
mel
iyim
?Ne
leri
koru
mal
ıyım
?
9 Et
kinl
ikle
r ar
ası
geçi
şte
karm
aşay
a ne
den
olm
ayac
ak
düze
nlem
eler
e ye
r ve
ririm
.
Geçi
şleri
önce
den
plan
-la
mad
ığım
için
sor
unla
r ya
şanm
akta
dır.
Geçi
şlerd
e pl
anla
ma
olsa
bi
le h
âlâ
soru
nlar
çık
mak
-ta
dır.
Geçi
şler
plan
lam
aya
uygu
n gi
ttiği
için
sor
un
yaşa
nmam
akta
dır.
10 Ç
ocuk
ların
gü
düle
nmel
erin
i ar
tırm
ak v
e öğ
renm
eyi
dest
ekle
mek
için
ol
umlu
ve
dest
ekle
yici
ge
ri bi
ldiri
mle
r su
narım
.
Sını
f içe
risin
de g
erib
ildi-
rim k
ulla
nmad
ığım
için
öğ
renm
eler
in o
lum
suz
etki
lend
iğin
i göz
lem
lerim
.
Sını
f içe
risin
de s
ınırl
ı ge-
ribild
irim
kul
land
ığım
için
öğ
renm
eler
in a
z da
olsa
ol
umsu
z et
kile
ndiğ
ini g
öz-
lem
lerim
.
Sını
f içe
risin
de g
erib
il-di
rim k
ulla
ndığ
ım iç
in
öğre
nmel
erin
olu
mlu
ger
-çe
kleş
tiğin
i göz
lem
lerim
.
11 A
ilele
rle ç
ocuk
ların
ın
ilerle
mel
erin
i pa
ylaş
mak
ve
gene
l dur
umu
değe
rlend
irmek
için
iş
birli
ğini
des
tekl
emey
e dö
nük
fırsa
tlar
oluş
turu
rum
.
Aile
lerle
iliş
kim
yok
den
e-ce
k ka
dar
az.
Aile
lerle
ilet
işim
im s
ınırl
ı-dı
r ve
düz
enli
deği
ldir.
Aile
lerle
ilet
işim
im d
üzen
li ve
tüm
oku
l kon
ular
ına
dönü
ktür
.
12 Ç
ocuk
ların
gel
işim
ini
ve il
erle
mel
erin
i ta
kip
için
düz
enli
veri
topl
arım
.
Çocu
klar
ın il
erle
mel
erin
i ka
yıt e
tmed
im.
Çocu
klar
ın il
erle
mel
erin
i ço
k sı
nırlı
ya
da d
üzen
siz
kayı
t etti
m.
Çocu
klar
ın il
erle
mel
erin
i dü
zenl
i biç
imde
kay
ıt et
tim.
Kay
nak
: Sou
kako
u, E
. P.
(20
16).
Inc
lusi
ve C
lass
room
Pro
file
(ICPT
M)
Man
ual,
Res
earc
h Ed
ition
. Bal
timor
e: B
rook
es P
ublis
hing
.
-
12
Bu formun her haftanın son iş günü (cuma günü) kullanılması
uygun olacaktır. Formu doldururken öğretmenlerin kendi
perfor-manslarını maddelere göre zayıf-orta-iyi olarak
değerlendirmeleri, ardından da ko-nuyla ilgili olarak neleri
yapmaları ya da ko-rumaları gerektiği konusundaki kararlarını not
etmeleri uygun olacaktır. Bu değerlen-dirmeler doğrultusunda
grafiğe dönülerek niteliklerdeki değişimler takip edilebileceği
gibi alınan ek notlarla da bir bilgi bütünü oluşturulabilir.
Böylece güçlü ve gelişmesi gereken yönler tespit edilebilir.
Öğretmenler haftalık değişimleri grafiklen-direrek kayıt altına
almak isterlerse, yu-karıda da belirtildiği gibi zayıf, orta ve iyi
karşılığı olan 1, 2 ve 3 değerleri üzerinden grafik
oluşturabilirler. Bu kayıt alma işini geliştirirken toplam puan
üzerinden ve gös-tergeler üzerinden hareket edebilirler. Ek 1’de
verilmiş olan şablon kullanılarak bu-rada açıklanan türde bir
uygulama gerçek-leştirilebilir. Böylece öğretmen, süreç için-de
kendi sınıfına dönük değerlendirmesini bir bütün olarak görebilir,
kendi gelişimine yön verebilmesi için odaklanması gereken hususları
tespit edebilir.
Form nasıl kullanılır?
Dikkat edilmesi gerekenler:
Aşağıda öz değerlendirme aracının nasıl doldurulabileceğine dair
küçük bir örnek uygulama yer almaktadır. Öğretmen kendi öz
değerlendirme formlarını bu örneğe benzer bir şekilde
doldurabilir.
-
13
ÖĞ
RET
MEN
ÖZ
DEĞ
ERLE
ND
İRM
E R
UB
RİĞ
İ
Değe
rlen
dirm
eye
konu
uyg
ulam
aZa
yıf
1Or
ta2
İyi
3Bu
haf
taki
pe
rfor
man
sım
Nele
rige
liştir
mel
iyim
?Ne
leri
koru
mal
ıyım
?
1. S
ınıf
orta
mın
ı ka
psay
ıcılı
k ba
kım
ında
n dü
zenl
erim
.
Sını
fımda
ala
n ve
m
ater
yal d
üzen
lem
eler
i ço
k çe
şitli
sor
unla
ra
nede
n ol
du.
Sını
fımda
ala
n ve
m
ater
yal d
üzen
lem
eler
i az
say
ıda
olsa
da
soru
nlar
a yo
l açt
ı.
Sını
fımda
ala
n ve
mat
erya
l dü
zenl
emel
erim
den
dola
yı s
orun
yaş
anm
adı.
3
Soru
n ya
şam
adığ
ım
için
ayn
ı şek
ilde
sını
f or
tam
ını d
üzen
lem
eye
deva
m e
derim
.
2. Ç
ocuk
ların
et
rafın
daki
yet
işki
nler
le
etki
leşi
me
girm
esin
i de
stek
lerim
.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an ç
ocuğ
umun
/ço
cukl
arım
ın a
kran
ları
ile b
ir ar
aya
gelm
esin
i sa
ğlay
abile
n et
kinl
ikle
r ha
zırla
mad
ığım
ı far
k et
tim.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an ç
ocuğ
umun
/ ço
cukl
arım
ın a
kran
ları
ile b
ir ar
aya
gelm
esin
i sa
ğlay
abile
n ço
k az
et
kinl
ik h
azırl
adığ
ımı
fark
etti
m.
Gün
sonu
nda
enge
li ol
an ç
ocuğ
umun
/ ço
cukl
arım
ın a
kran
ları
ile b
ir ar
aya
gelm
esin
i sa
ğlay
abile
n ço
k sa
yıda
et
kinl
ik h
azırl
adığ
ımı
fark
etti
m.
2
Bu k
onud
a bi
raz
zayı
f ka
ldım
. O n
eden
le
çocu
klar
ı bir
aray
a ge
tirec
ek d
aha
fazla
et
kinl
ik p
lanl
amal
ıyım
.
3. Ç
ocuk
ların
oyu
nlar
ını
düze
nlem
eler
ine
rehb
erlik
ede
rim.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
ri dü
zenl
emel
erin
e da
hil
olm
adım
.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
ri dü
zenl
emel
erin
e ço
k az
dah
il ol
duğu
m iç
in
soru
nlar
yaş
andı
.
Çocu
klar
ın e
tkin
likle
rine
yete
ri ka
dar
dâhi
l ol
duğu
m iç
in s
orun
ya
şanm
adı.
1
Bu k
onud
a ke
ndim
i ol
dukç
a ye
ters
iz
görd
üm. Ö
nüm
üzde
ki
hafta
yap
acak
larım
la
ilgili
pla
nlam
a ya
pıp
gere
ktiğ
i yer
lerd
e he
men
müd
ahil
olac
ağım
.
-
14
B Sevgili Günlük (Öğretmen Günlükleri)
Öğretmen günlükleri keyifli bir öz düzen-leme aracıdır (Capizzi,
Wehby, & Sandmel, 2010). Günlükler, öğretmenlerin sınıfta
öğrenme süreçleriyle ilgili sorular sorup hipotezler
geliştirmelerine, sınıf ortamın-da karşılaştıkları problemler
üzerine daha ayrıntılı düşünmelerine, zayıf ve güçlü yönlerinin
neler olduğunu tespit etmeleri-ne, kullandıkları stratejileri ve
amaçlarını
belirleyip bunlara ne düzeyde ulaştıklarını görmelerine imkân
tanır. Ayrıca günlükler bir konu ya da durum hakkındaki duygu ve
düşüncelerini yazdıkları kayıt defterleridir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Günlükler sadece olup bitenin yazıldığı bir kayıt aracına
dönüşürse işlevini kaybetmektedir. Bu nedenle günlüğünüz “olup
biteni” yazmaktan ziyade “olup bitene” sizin nasıl tepki
verdiğinizi içeren ifadeleri bulundurmalıdır. Tutulan günlükler
mutlaka daha önceden alınan notlarla karşılaştırmalı olarak
okun-malıdır. Bu size iyi bir dönüt sağlayacaktır. Daha sonra
tutulan günlük portfol-yo dosyanızın içine konulmalıdır.
Günlük nasıl tutulmalı?
Her zaman yanımızda taşıya-cağımız bir not defteri günlük tutmak
için ideal olabilir. Gün-lük adından da anlaşıldığı üzere her gün
tutulmalıdır. Öğretmen kendine dönük birtakım sorular sorup bunları
kısa notlar hâlin-de yazabilir. Aşağıda bir günlük sayfasına ve
örnek olarak dol-durulmuş hâline yer verilmiştir. Bu örnekten
hareketle istenilen şekilde özgün bir günlük oluştu-rabilir.
Amaç
Öğretmen günlükleri, sınıfta kap-sayıcı bir öğrenme ortamı
oluş-turmak için hangi düzenlemelere yer verildiğini içerir ve
karşılaşı-lan problemlere dönük nasıl bir strateji izlendiğine
yönelik dü-şüncelerin kayıt altına alınması amacıyla tutulur.
-
15
Tarih :
Etkinlik/Ders :
Etkinliğin adı :
Bugün nasıl bir öğretmendim?
1 Sınıfımın düzenini sağlama yönünden2
Çocuklarımın/öğrencilerimin öğrenmesini destekleme ve gerekli
uyarlamaları yapma açısından3 Sınıf içerisinde çocuklarımın
bireysel farklılıklarını gözetme açısından4 Çocuklarla olan
iletişimim açısından
Bugün iyi bir öğretmen olduğumu düşündüğüm zamanlar oldu. Çünkü
...
Bugün kendimi yeterince beğenmedim zamanlar oldu. Çünkü ...
Gelecekte dikkat etmem gerekenler / geliştirmem gereken
yönlerim:
-
16
Tarih : 15. 01.2019
Etkinlik/Ders : Fen etkinliği
Etkinliğin adı : Bloklarla çiftlik yapalım
Bugün nasıl bir öğretmendim?
1 Sınıfımın düzenini sağlama yönünden Sınıfımda tüm çocuklar
etkinliğe katıldı. Hepsine yetecek sayıda araç-gerecim vardı.
Oturma
düzeni açısından birbirinden öğrenebilecek çocukların yan yana
oturmasına özen göster-
dim. Hiçbir davranış problemi ile karşılaşmadım. Etkinlik sonuna
kadar tüm çocuklar çok
keyifli bir şekilde oynadı.
2 Çocuklarımın/öğrencilerimin öğrenmesini destekleme ve gerekli
uyarlamaları yapma açısındanSınıfımın düzenini sağladığım için
çocuklarımı gözlemleme fırsatım oluştu. Çocuklar oy-
narken bazı çocuklarımın renkleri ve büyük-küçük/uzun-kısa gibi
kavramları karıştırdı-
ğını biliyordum. Onların yanına giderek renk ve zıtlık
kavramları ile ilgili küçük ipuçları
sağladım. Daha sonra ise onları sessizce gözlemledim. İstenilen
kavramı taşıyan blokları
vermelerini istediğimde bağımsız olarak yaptıklarını gördüm.
3 Sınıf içerisinde çocuklarımın bireysel farklılıklarını gözetme
açısındanBu etkinlik sırasında bazı çocuklarıma daha fazla sayıda
ve renkte blok verdim, bazıla-
rına ise daha az sayıda blok verdim.
4 Çocuklarla olan iletişimim açısındanFen etkinliği sırasında
tüm çocuklarımla göz kontağı kurdum. Sordukları sorulara cevap
verdim, birlikte çok eğlendik...
Bugün iyi bir öğretmen olduğumu düşündüm çünkü ...
Sınıfımda tüm çocuklar oldukça keyifli görünüyordu, hiç
yorulduğumu hissetmedim ve tüm çocuklar
için planladığım öğrenmeler gerçekleşti.
Bugün kendimi yeterince beğenmedim çünkü...
Ahmet’e blokları dizmesi sırasında fiziksel yardım ipucunu daha
dikkatli kullanmam gerekirdi.
Eklemek istediklerim:
Çocukların anlık isteklerine hemen cevap vermek yerine onlara
baştan belirlediğim
kuralları hatırlatmam daha iyi bir sınıf kontrolü sağlamama
yardımcı olacaktır.
Bu konuda daha dikkatli olmalıyım.
-
17
C Benim Eşsiz Sınıfım (Görsel Destekleyiciler)
Görsel araçlar etkili bir öz düzenleme ara-cı olarak
kullanılabilir. Posterler, grafikler, diyagram şemaları ve
fotoğraflar çoğu za-man yazıdan daha kalıcı olmaktadır (Cas-sandra,
Brady & Taylor, 2005). Özellikle fo-toğraflar öğretmenin yoğun
iş temposunda etkili ve kolay bir şekilde işe koşulabilir.
Hatırlanamayan bir anımızla ilgili albüm-lerimize baktığımızda
olayın ayrıntıları he-men aklımıza gelecektir. Öğretmenler sınıf
içerisinde yaptıkları düzenlemelerin önceki ve sonraki hâllerinin
fotoğraflarını alarak değişim konusunda kendilerine veri
oluş-turabilirler.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Fotoğraf çekerken hangi amaçla çektiğinize dair fotoğraf üzerine
ya da telefonunuzda oluşturacağınız albüme bir isim verirseniz bu
hatırlamanızı kolaylaştıracaktır. Fotoğrafları karşılaştırarak
ekleyeceği-niz birkaç yorum cümlesi kendi gelişiminize dair size
ipucu sağlaya-caktır. Daha sonra bu fotoğraflar ya çıktı olarak ya
da dijital bir araca yüklenerek portfolyo dosyanızın içine
konulmalıdır.
Amaç
Sınıfın fiziki düzenini, etkinlikler sırasında çocuklarla
etkileşim anlarını ya da çocukların birbir-leri ile etkileşime
girdikleri anları gerekli durumlarda fotoğrafla-mak, arada kat
edilen yolu gör-menizde görsel bir ipucu sağla-mak amacıyla
kullanılabilir.
-
18
D Sevgili Meslektaşım (Meslektaş Gözlemleri)
Bir kişinin kendisini dışarıdan birisinin gö-züyle
değerlendirmesi her zaman kolay-ca gerçekleştirilebilecek bir
uygulama ol-mayabilir. Bunu gerçekleştirmenin e etkili olan ve
sıkça uygulanan bir yolu meslek-taşlardan alınan destektir.
Meslektaşlardan alınan dönüt, sizin kendinize dair gözden
kaçırdığınız ayrıntıları farkına varmanıza yardım edecektir.
Videoya çekilen görün-tü üzerinden konuşma ve izlettirdiğiniz bir
öğrenme süreci üzerinden paylaşımlarda bulunma oldukça etkili
tekniklerdir (Grif-fen, & Kilgore, 1995). Ancak çoğu zaman
video ile kayıt sınıf ortamlarında etik açı-dan problem
yaratabilmektedir. Bu neden-le meslektaşımızı sınıfa davet edip
bizi sınıf ortamında gözlemlemesi, daha sonra ise bu gözlemleri
bizimle paylaşması çok daha pratik bir yol olacaktır.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Sınıfa davet edilen gözlemcinin kayıt tutmadan sadece
izledikleri üzerin-den gözlemlerini paylaşması veri kaybına yol
açacaktır. Bunun için önceden hazırlanmış bir gözlemci kayıt
formunun gözlemciye verilmesi hem kalıcılık açısından hem de sizin
bu veriyi takip etmeniz açısından gerekli olacak-tır. Aşağıda boş
ve dolu örnek bir gözlemci kayıt formuna yer verilmiştir.
Gereksinimlerimiz doğrultusunda bu formu düzenleyebiliriz.
Amaç
Gereksinim duyulduğunda sınıfa davet ettiğimiz meslektaşımızın
önceden geliştirilmiş kayıt for-muna notlar alarak bizi izlemesi,
bu notları bizimle paylaşması ve bize yapıcı bir dönüt sağlaması
amacıyla gerçekleştirilebilir.
-
19
Yönerge: Sınıfa girecek gözlemcinin aşağıdaki bilgileri
doldurması beklen-mektedir.
Gözlem Formu 1
Tarih :
Gözlemleyen Öğretmen :
Ortam :
Etkinlik :
Süre :
Ne gözlemledim?
Yaşanan durumun nedeni hakkındaki görüşüm:
Bu durumu önlemek/değiştirmek için önerim:
Genel olarak görüşlerim:
-
20
Yönerge: Sınıfa girecek gözlemcinin aşağıdaki bilgileri
doldurması beklen-mektedir.
Gözlem Formu 2
Tarih : 15.01.2019
Gözlemleyen Öğretmen : Mehmet Güngören
Ortam : Sınıf
Etkinlik : Sanat etkinliği
Süre : 30 dk
Ne gözlemledim?Cansu öğretmenin sanat etkinliğinde çocuklarla
boyama çalışması yapmasını gözlemledim. Gözlem
süresi içerisinde Cansu öğretmen, yerinde sessizce oturarak,
etkinlikle ilgilenen çocukları ödüllendir-
medi. Daha çok, problemli davranış gösteren ve boyama
becerisinde performansı düşük olan çocuklarla
ilgilendi. Bu durum ilerleyen zamanlarda, çocukların sıkılmasına
ve onların da problemli davranışları
sergileyen çocukları model alarak karmaşıklık çıkarmasına neden
oldu.
Yaşanan durumun nedeni hakkındaki görüşüm:Boyama becerisini
yerine getiren çocuklara daha karmaşık resimler içeren materyaller
verseydi, çocuk-
lar daha uzun süre meşgul olabilirdi ya da onların yanına
giderek davranışlarını ödüllendirebilirdi.
Çocukların oturuş düzenini birbirlerini model alacak şekilde
yerleştirmek de iyi bir seçenek olabilirdi.
Bu durumu önlemek/değiştirmek için önerim:Cansu öğretmen,
öncelikle çocukların oturuş düzenini iyi bir şekilde planlamalıdır.
Ayrıca her bir ço-
cuğun aynı resmi boyamasını istemek yerine her çocuğa
düzeylerine göre daha farklı resimler vererek
sınıftaki bu karışıklığın önüne geçmelidir. Çocukları
ödüllendirmeli ve her bir çocukla ayrı ayrı iletişime
geçmelidir.
Genel olarak görüşlerim:Cansu öğretmen sınıfta ses düzeyi ve
ipuçlarını uygun kullanma açısından son derece yeterli bir öğ-
retmendir. Ancak önceden alacağı birkaç önlem bu durumun
üstesinden gelmesine yardımcı olacaktır.
Not: Daha sonra bu gözlem kayıtları portfolyonuzun içine
konulmalıdır. Portfolyonuzu oluştururken bu dört stratejiyi
tamamladıktan sonra öz değerlendirmenize dönük hazır-layacağınız
bir raporu da eklemelisiniz. Raporda süreç boyunca yaptıklarınızı,
kendinizde gözlemlediğiniz değişiklikleri vs. tüm durumları not
etmelisiniz.
-
21
Kaynakça
- Airasian, P.W., & Gullickson, A.R. (1997). Teacher
self-evaluation tool kit. Thousand Oaks, CA: Corwin Press Bullard,
B. (1998, November).
- Capizzi, A.M., Wehby, J.H., & Sandmel, K.N. (2010).
Enhancing mentoring of teacher candidatesthrough consultative
feedback and self-evaluation of instructional delivery. Teacher
Education and Special Education, 33(3), 191-212.
- Cassandra, L.K., Brady, M. P., & Taylor, R.L. (2005).
Using self-evaluation to improve student teacher interns’ use of
specific praise. Education and Trai-ning in Developmental
Disabilities, 40(4), 368-376.
- Griffen, C.C., & Kilgore, K.L. (1995). Framing the problem
of practice: The effects of self-assesment in a study of special
education students’interns-hips. Teacher Education and Special
Education, 18, 56-71.
- Soukakou, E. P. (2016). Inclusive Classroom Profile (ICPTM)
Manual, Rese-arch Edition. Baltimore: Brookes Publishing.
-
22
Mad
de 1
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 8
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 7
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 3
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 1
0 /
Puan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 2
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 9
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 4
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 1
1 /
Puan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 5
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 1
2 /
Puan
1
1
2
2
3
3
4
Mad
de 6
/ P
uan
1
1
2
2
3
3
4
Not
lar
Topl
am P
uan
AyYı
lTa
rih
Puan
/ H
afta
40 35 30 20 15 10 5
12
34
25EK 1
- Ö
ğre
tmen
Öz
Değ
erle
nd
irm
e R
ub
riğ
i Son
uç
Kay
ıt F
orm
u Ö
rneğ
i
-
ENGELİ OLAN ÇOCUKLAR İÇİNKAPSAYICI ERKEN ÇOCUKLUK EĞİTİMİ
PROJESİ
ME
RK
EZİ FİNANS ve İHAL
E Bİ
RİM
İ
T.C.
HAZ
İNE VE MALİYE BAKAN
LIĞI
CFCU
