3 Vedran Savić

REUMATOIDNI ARTRITIS(RA)

Hronična upalna bolest vezivnog tkiva,nepoznatog uzroka.Najčešće zahvata lokomotorni sistem (LMS).Ima 4 stadijuma bolesti:1.Prisutna samoporoznost kostiju(rjeđa kost).2.Početne koštane destrukcije3.Jače izražene destrukcije uz početne deformacije4.ANKILOZA(totalna ukočenost)

U prvom stadijumu zglobovi su još uvijek pokretljivi,bolesnik je spreman za umjereni fizički rad.U drugom stadiju,pokretljivost je ograničena,sposoban je za aktivnost dnevnog života(ADŽ) ali sposobnost za rad je ograničena.U trećem stadiju zbog ograničene pokretljivosti i deformacija zgloba,sve aktivnosti su znatno smanjene..U četvrtom stadiju zbog ankiloze zglobova bolesnik je nesposoban za rad,može biti ''vezan'' za kolica i nesposoban za ADŽ kao i za samozbrinjavanje.Ukoliko je došlo do ankiloze većih zglobova pacijent ostaje nepokretan.

LIJEČENJELiječenje ove bolesti je dvojako od samog početka.Potrebno je primjeniti lijekove da bi se smirio upalni proces i zaustavio dalji napredak bolesti.Takođe se provodi terapija nesteroidnim anti reumatičnim lijekovima (NAR) tipa Brufen...Fizikalna terapija tj.kineziterapija radi održavanja pokretljivosti zglobova i snage mišića.Kineziterapija po stadijima:1.stadijum:rani stadijum bolesti u kome nema značajnih koštanih destrukcija.U prvom planu su upalni proces i bol.Ispravan KT postupak zahvaćenih zglobova ovog stadijuma(kombinacija mirovanja i dozirane kineziterapije.Pri mirovanju važan je funkcionalni položaj zgloba,pri čemu se izbjegava bilo kakvo opterećenje zgloba kao i nastanak kontraktura u nefunkcionalnom položaju.Laka abdukcija nadlaktice ,lakat je u laganoj flexiji,ručni zglob u dorzalnoj flexiji (35 st.),prsti flektirani(15 st.),cijela šaka podignuta ulnarnoj strani (da bi se spriječila ulnarna devijacija).Što se tiče noge,kuk je u ABD(laganoj),koljeno u EXT.(ne jastuk ispod koljena)i stopalo u srednjem neutralnom položaju od (90st.)..Ponekad se mogu staviti i ortoze..Cilj:pošteda zgloba kojom se odstranjuje spazami bol,postiže brži oporavak.Nakon nestanka eksudata i akutnih upalnih simptoma primjenjujemo individualnu i doziranu KT.Izometričke kontrakcije možemo raditi i u upalnom stanju čime održavamo pokretljivost ,poštujući bol. U suspenziji (rasterećen položaj)se mogu raditi vježbe u blažem obliku upale.

KT-kineziterapija,suspenzija-rasterećen položaj,NAR-nesteroidni antireumatici,ADŽ-akt.dnevnog života

Mišićni tonus održavamo laganim,bezbolnim izometričkim kontrakcijama.Treba izbjegavati forsirano povećanje mišićne snage jer,oštećenja hrskavice,ligamenata labavih,eksudat pridonosi oštećenju zglobnih tijela i nastanku deformiteta.Krioterapija se koristi da bi se smirio upalni proces(kriomasaža i obloge).

EDUKACIJABolesnik treba biti informisan od strane ljekara i fizioterapeuta o karakteru,toku i eventualnim posljedicama bolesti.Dati pacijentu upute koje aktivnosti ne treba upražnjavati,takođe sugerisati izradu niza pomagala koje treba i može da koristi(obuvanje,toalet,ADŽ...).II faza:u ovoj fazi možemo imati kontrakture i deformitete,treba nastojati zaustaviti bolest.Na formirane kontrakture i deformitete zbog razaranja zglobnih tijela ne možemo uticati. KT blage pasivne i aktivne vježbe bez opterećenja.Pokreti u suspenziji gdje imamo sve preduslove da postignemo što puniji obim pokreta.Naročitu pažnju treba posvetiti malim zglobivima šake gdje koristimo trakciju zglobnih površina za povećanje pokretljivosti.Radi se i KT za održavanje i restituciju preciznih i koordinisanih pokreta kao i prevenciju daljeg razvoja deformiteta.Kriot(parafin,oblozi,blato,tople kupke i hidro KT).Korektivne udlage koje se upotrebljavaju u ovom stadijumu bolesti imaju svrhu:1.Pozicioniranje i korekcija deformiteta2.Hipermobilnost ili devijacija zgloba(sprečavanje).III faza:Rehabilitacija nakon hirurškog zahvata.Mogu da se mijenjaju zglobne površine...Radi se sinovektomija,rekonstruktivni zahvati na tetivama,transpozicija i plastika a totalno razoreni zglobovi se zamjenjuju parcijalnim ili pak totalnim endoprotezama( zglob kuka,MCF..)..IV faza:Ako se na zglobovima tretiraju fiksirani deformiteti(ankiloza),preostaje nam da maximalno iskoristimo preostale mogućnosti lokomocije i snage muskulature a za to se služimo:1.UDLAGAMA,pomagala kojima se fiksira neki nestabilni zglob u optimalnoj poziciji ili nadomješta neka od izgubljenih funkcija..HIPERMOBILAN(nestabilan) zglob

2.KINEZITERAPIJA (K T)kojom je svrha da jos samo održava tonus i moguću pokretljivost zahvaćenih zglobova.2.FUNKCIONALNIM osposobljavanjem ,kako bi u najvećoj mogućoj mjeri naučili upotrebljavati preostale funkcionalne sposobnosti i pomoću pomagala savladali potrebe ADŽ.

N A P O M E N A !!!

TREBA BITI OBAZRIV PRILIKOM FLEKSIJE GLAVE,JER MOŽE DOĆI DO ATLANTO-AXIJALNE DISLOKACIJE KOJA SE MOŽE ZAVRŠITI LETALNO..!!!

MCF zglob –meta-carpo falangealni zglob