REZERVISANJA U SKLADU SA MRS 37

U skladu sa MRS 37 – Rezervisanja, potencijalne obaveze i potencijalna sredstva, rezervisanje se definiše kao obaveza koja je neizvjesna u pogledu roka izmirenja i iznosa koji će biti izmiren. Dakle, neizvjesnost roka i iznosa obaveza su osobine rezervisanja po kojima se one razlikuju od ostalih obaveza. Zbog te neizvjesnosti, rezervisanja se u financijskim izvještajima objavljuiju odvojeno od ostalih dugoročnih i kratkoročnih obaveza.Načela MRS 37 ne primjenjuju se na sve vrste rezervisanja, jer kada se drugi standard bavi određenom vrstom rezervisanja primjenjuje se taj standard, umjesto ovog standarda. Na određene vrste rezervisanja upućuje se u slijedećim standardima:

MRS 11 – Ugovori o izgradnji, za rezervisanja po ugovorima o izgradnjiMRS 12 – Porez na dobit, za rezervisanja za porez na dobitMRS 17 – Lizing, za rezervisanja vezana za financijski lizingMRS 19 – Naknade zaposlenima, za rezervisanja u vezi sa primanjem zaposlenihMSFI 4 – Ugovori o osiguranju

Rezervisanja za troškove i rizike koji se priznaju i vrednuju u skladu sa MRS 37, ali i drugim relevantnim MRS i računovodstvenom politikom se iskazuju na računima grupe 40 – Dugoročna rezervisanja i odložene poreske obaveze.Uvođenje rezervisanja se, po pravilu, vezuje za načelo uzročnosti prihoda i rashoda. Radi se o tome da se za prihode tekućeg perioda vezuju rashodi po osnovu svih izdavanja koja će nastati u budućim periodima kao posljedica prihoda tekućeg perioda, i koja se kao takva priznaju kao rashodi tekućeg perioda. Karakterističan primjer su rezervisanja za troškove u garantnom roku. Naime, za prodate proizvode u toku godine priznaje se prihod u cjelini, a prodavac je pruzeo obavezu da u narednim godinama otkloni eventualne nedostatke na prodatim proizvodima. Troškovi otklanjanja tih nedostataka uzrokovaće nedostatke, tj. odliv sredstava preduzeća u narednim godinama kada se neki od nedostataka na prodatim proizvodima budu otklanjali, pa se ti izdaci u realno procjenjivom iznosu, posredstvom rezervisanja, priznaju kao rashod u onom periodu kada je proizvod prodat i kada je priznat prihod od prodaje.Dakle, kao što se prihodi po osnovu prodaje proizvoda priznaju u tekućem periodu kada su zaista i prodati, nezavisno od priliva po tom osnovu (odnosno od toga da li su već naplaćena ili kada će biti naplaćena, da li u tekućem ili narednom obračunskom periodu), tako se u tekućem periodu priznaju i svi rashodi koji su nastali po osnovu prodaje tih proizvoda, nezavisno od toga kada su odlivi po tom osnovu nastali ili kada će nastati (recimo, popravke tih proizvoda u budućim periodima).Pored toga, uvođenje rezervisanja se vezuje i za načelo opreznosti. Karakterističan primjer su, recimo, rezervisanja po osnovu sudskih sporova, kada je izvjesno da će spor biti izgubljen, i što će prouzrokovati odliv sredstava u budućnosti po tom osnovu, čiji se iznos može pouzdano procjeniti.

Da bi rezervisanje bilo priznato kao sadašnja obaveza (obaveza na dan sastavljanja financijskih izvještaja), moraju biti ispunjena tri uslova:

1) Subjekt ima sadašnju obavezu (zakonsku ili izvedenu) koja je nastala kao rezultat prošlog događaja

2) Vjerovatno je da će odliv resursa koji sadrže ekonomske koristi biti potreban za izmirenje obaveza, i

3) Iznos obaveze može pouzdano da se procjeni (izmjeri)

Ako bar jedan od ovih uslova nije ispunjen, dugoročno rezervisanje se ne priznaje.Prvi uslov je da je obaveza sadašnja, tj. da postoji na dan sastavljanja financijskih izvještaja i da je rezultat nekog prošlog događaja. Priošli obavezujući događaj obično je vezan za neki ugovoreni iznos (npr. prodaja uz garanciju), ili poslovnu politiku preduzeća (npr. javnoobećanje kupcima da će moći da povrate novac ukoliko nisu zadovoljni kupljenim proizvodom) ili proističe iz zakonskih odredaba (npr. obaveza održavanja i unapređenja šuma po Zakonu o šumamam). prošli obavezujući događaj mora biti takav da preduzeću ne ostavlja drugu alternativu nego da priznatu obavezu izmiri.Drugi uslov je da postoji pouzdana vjerovatnoća da će u budućnosti doći do izmirivanja obaveze i odliva resursa iz preduzeća po tom osnovu. Pouzdanom vjerovatnoćom smatra se kada je vjerovatnije da će doći do izmirivanja obaveza nego da neće. Ako postoji mogućnost da preduzeće svojim budućim aktivnostima može izbjeći izmirivanje obaveza, ne može se priznati rezervisanje.Treći uslov je da se iznos obaveze može pouzdano procijeniti. U tom smislu, iznos koji se priznaje kao rezervisanje predstavlja najbolju procjenu izdataka koji su potrebni za izmirenje sadašnje obaveze na dan bilansa stanja. To znači da se u razmatranje moraju uzeti i događaji koji će tek uslijediti i procentni rizici nastanka tih događaja, u čemu je velika uloga rukovodstva preduzeća. Prilokom procjenjivanja budućih izdataka mogu se koristiti iskustvo pravnog lica ili konkurencije iz ranijih godina, iskustvo nezavisnih stručnjaka, kao i događaji nakon izvještajnog perioda. U slučaju da se iznos rezervisanja ne može pouzdano procijeniti, a prva dva uslova za priznavanje rezervisanja su ispunjena, rezervisanje se ne priznaje, a takva obaveza je potencijalna obaveza za koju postoji obaveza objelodanjivanja. Uslovi za priznavanje rezervisanja mogu se šematski prikazati na slijedeći način:

NE

NE

DA

DA

DA

Postojeća obaveza je rezultat ranijih aktivnosti

Vjerovatan odliv resursa koji uključuju ekonsomske koristi?

Moguća pouzdana (vjerodostojna) procjena?

Treba da se prizna rezervisanje i da se objavi

Moguća obaveza?

Mala vjerovatnoća?

Samo da se objavi potencijalna obaveza

Ništa se ne radi

NENE

NE

DA

DA

U skladu sa MRS 37 mogu se uvrstiti slijedeća rezervisanja:

rezervisanja za troškove u garantnom roku rezervisanja za troškove obnavljanja prirodnih bogatstava rezervisanja za troškove restrukturiranja rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva rezervisanja po osnovu sudskih sporova kada je izvjesno da će spor biti izgubljen rezervisanja koja proističu iz poslovne politike preduzeća (npr., javno obećanje kupcima da će

moći povratiti novac ukoliko nisu zadovoljni kupljenim proizvodom) druga rezervisanja koja zadovoljavaju uslove iz MRS 37

Rezervisanja se ne priznaju za buduće poslovne gubitke, s obzirom na to da ne ispunjavaju definiciju obaveza i opšte kriterijume za priznavanje rezervisanja.

Pitanje rezervisanja neophodno je urediti računovodstvenim politikama pravnog lica, a u skladu sa konkretnom situacijom u svakom društvu. Pravno lice je obavezno da izvrši rezervisanje u svim onim slučajevima kada vrijednost tih rezervisanja nije beznačajna. Rezervisanja se vrše i onda kada se poreskim propisima takvo rezervisanje ne priznaje kao rashod.Prije svega, na teret rashoda, pored dugoročnih rezervisanja za obnavljanje prirodnih bogatstava, za troškove u garantnom roku i zadržane kaucije i depozite, priznaju se i druga obvezna dugoročna rezervisanja u skladu sa zakonom. Iako u zakonu o porezu na dobit nije precizno definisano o kojim se „drugim obaveznim dugoročnim rezervisanjima u skaldu sa zakonom“ radi, smatra se da se navedena zakonska odredba ne odnosi na druga (nepomenuta) rezervisanja u skladu sa MRS 37, već da se odnosi na druga dugoročna rezervisanja čija obaveza uvođenja od strane poreskog obveznika proizilazi iz nekog posebnog zakona. Drugim riječima, rezervisanja za troškove restrukturiranja (za troškove prestanka vršenja dijela poslovanja, zatvaranje poslovnih lokacija, promjena u rukovodnoj strukturi, reorganizacija i dr.) rezervisanja za štetne ugovore, po osnovu sudskih sporova i za ostale vjerovatne troškove koji zadovoljavaju uslove iz MRS 37 i dalje ostaju nepriznata.Dalje,na teret rashoda, u skladu sa Zakonom o porezu na dobit, priznaju se dugoročna rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva u visini iskorištenih iznosa tih rezervisanja u poreskom periodu, odnosno izmirenih obaveza i odliva resursa po osnovu tih rezervisanja. Prihodi nastali po osnovu neiskorištenih dugoročnih rezervisanja koja nisu bila priznata kao rashod u poreskom periodu u kojem su izvršena, ne ulaze u poresku osnovicu u porskom periodu u kojem su iskazani.

Procjena, preispitivanje i upotreba rezervisanja

Procjena rezervisanja treba da bude oprezna i što realnija, tako da je potrebno prilikom procjenjivanja poštovati načela opreznosti i načelo pouzdanosti. Ako su troškovi rezervisanja nerealno visoko procjenjeni, u bilansu će biti iskazane lateralne rezerve, a ako su nerealno niske, u bilansu će biti iskazani skriveni gubici. U cilju postizanja realne procjene, kod utvrđivanja rezervisanja troškova u garantnom roku angažuju se stručne osobe (recimo inžinjeri za rezervisanje troškova u garantnom roku ili advokati za rezervisanja za sudske sporove).Mogući pristup u procjeni rezervisanja dat je u nastavku u okviru rezervisanja za troškove u garantnom roku u primjeru broj 1.

Rezervisanja se moraju preispitati na dan svakog bilansa stanja, i to tako da odražavaju najbolju sadašnju procjenu. To znači da se, poslije preispitivanja, koriguju iznosi rezervisanja prema novoj procjeni. Ako se utvrdi da rezervisanje za troškove u garantnom roku više ne zadovoljava uslove za priznavanje, rezervisanje se ukida u korist prihoda. Ukoliko se utvrdi da iskazana rezervisanja na kraju godine nisu dovoljna, povećava se iznos rezervisanja na teret rashoda. Ukidanje je u skladu sa MRS 8, prema kojem rezervisanje predstavlja računovodstvenu procjenu, a promjena u računovodstvenoj procjeni knjiži se na teret rashoda, odnosno u korist prihoda, u periodu u kojem je došlo do promjene računovodstvene procjene. Preispitivanje rezervisanja je obrađeno u okviru rezervisanja za troškove u garantnom roku u primjeru broj 2.

Rezervisanja treba da se koriste samo za izdatke za koje su rezervisanja početno priznata. Samo izdaci koji se odnose na prvobitno rezervisanje uporedivi su sa rezervisanjem. Naime, upoređivanje izdataka sa rezervisanjem koje je bilo prvobitno priznato za druge svrhe prikrilo bi uticaj dvaju različitih događaja. Na primjer, rezervisanja za troškove u garantnom roku ne mogu se koristiti za zadržane kaucije i depozite.

Obaveza diskontovanja

Kada se, prilikom utvrđivanja dugoročnih rezervisanja, troškovi rezervisanja za garantni rok procjenjuju za više budućih perioda (višegodišnje garancije) potrebno je sve izdatke, koji će po tom osnovu nastati u budućim periodima, diskontovati na njihovu sadašnju vrijednost. Prema odredbama MRS 37, kada je efekat vremenske vrijednosti novca značajan, iznos rezervisanja je sadašnja vrijednost očekivanih izdataka zahtjevanih da se izmiri obaveza. Diskontna stopa je stopa prije poreza koja bi trebalo da odražava tekuću tržišnu procjenu vremenske vrijednosti novca (preovlađujuće tržišne kamatne stope na financijske plasmane koje odgovaraju roku na koji se uvodi rezervisanje) i rizike specifične za obaveze po osnovu rezervisanja (korekcija diskontne stope utvrđene na osnovu kamata na tržištu novca). Diskontna stopa ne odražava rizike za koje su korigovane procjene budućih tokova gotovine.Prilikom diskontovanja na sadašnju vrijednost treba biti vrlo oprezan u primjeni diskontne stope. Imajući u vidu da ne postoji razvijeno tržište korporativnih obveznica, najispravnije je koristiti stope prinosa državnih obveznica (npr. obveznice stare devizne štednje). Međutim, te obveznice koje se odnose na različite periode nose i različit prinos (stope), pa je potrebno da se i to ima u vidu kod rezervisanja. Takođe, u praksi, u nedostatku pouzdanih pokazatelja je učestala primjena i referentne stope Centralne Banke kao diskontne stope.Primjer rezervisanja sa diskontovanjem je dat u okviru rezervisanja za troškove u garantnom roku u primjeru broj 3.

Rezervisanja za troškove u garantnom roku

Rezervisanje za troškove u garantnom roku zadovoljava uslove iz MRS 37, jer:

obavezujući događaj je prodaja robe (prošli događaj) po osnovu kojeg postoji sadašnja obaveza (obećanje da će se pokriti troškovi popravke u garantnom roku)

najvjerojatnije će doći do izdataka po ovom osnovu, jer prodavac nema mogućnost da ih izbjegne (ne postoji velika vjerovatnoća za pojedinačnu transakciju – prodaju pojedinačnog dobra, ali je zato velika vjerovatnoća za sve transakcije – cjelokupan promet)

visina budućih izdataka može pouzdano da se izmjeri relativno lako (statistički podaci iz prethodnog perioda)

Rezervisanja za rizike po osnovu troškova za održavanje proizvoda u garantnom roku, a za koje je ostvaren prihod u punom iznosu iskazuju se na računu 400 – Rezervisanje za troškove u garantnom roku.Utvrđivanje visine rezervisanja po ovom osnovu se najčešće bazira na dosadašnjem iskustvu za istu ili sličnu robu koja je predmet prodaje. Visina rezervisanja u svakom slučaju zavisi od obima prodaje, pa se najčešće i izražava u procentu od ostvarene prodaje. Rezervisanje se uvodi za sve vrste roba kojima se daje garancija, a ne pojedinačno po svakoj robi. Međutim, ovdje treba voditi računa, jer ukoliko društvo u svom proizvodno-prodajnom asortimanu ima različite vrste roba kod kojih se u pogledu vjerovatnoće nastanka, visine izdataka po osnovu popravki u garantnom roku i dužine garantnog roka javljaju značajne razlike, društvo bi trebalo da se opredjeli da vrši rezervisanje po odgovarajuće formiranim srodnim grupama proizvoda. Rezervisanje za troškove garantnog roka uvodi se uvijek kada se izdaci po osnovu garantnog roka očekuju u budućem periodu u odnosu na period prodaje, što znači da za uvođenje ovog rezervisanja nije uslov da garantni rok bude duži od godinu dana. Naime, ako je garantni rok, na primjer, 6 mjeseci od prodaje, onda se izdaci po osnovu popravki u garantnom roku za proizvode koji su prodati u drugoj polovini godine, očekuju u narednoj godini i po tom osnovu se vrši rezervisanje, a dok se za proizvode koji su prodati u prvoj polovini godine, čiji se izdaci očekuju do kraja navedene godine se ne vrši rezervisanje, već se nastali izdaci po osnovu popravki priznaju redovno u okviru rashoda perioda u momentu nastanka.S obzirom na to da se rezervisanje za troškove u garantnom roku odnsoi na velik broj transakcija, obaveza se procjenjuje uvažavanjem svih mogućih ishoda sa njihovim pridruženim vjerovatnoćama, primjenom statističke metode procjene „očekivane vrijednosti“. Primjer rezervisanja po metodi očekivane vrijednosti, koje se utvrđuje ponderisanjem svih mogućih ishoda sa njihovim vrijednostima dat je u MRS 37.

Primjer 1 (procjena rezervisanja):

Privredno društvo „A“ proizvodi i prodaje telefonske aparate za koje je garantni rok jedna godina od dana kupovine. Ako bi se kod svih prodatih proizvoda u 2010.godini, desio mali kvar, troškovi popravke malih nedostataka u svim prodatim proizvodima iznosili bi 300.000 KM. troškovi popravke većih nedostataka na svim prodatim proizvodima iznosili bi 700.000 KM. Na osnovu dosadašnjeg iskustva, buduća iočekivanja ukazuju na to da u narednoj godini 80% prodate robe neće imati nedostatke, 15% će imati manje nedostatke, a 5% će imati veće nedostatke. Privredno društvo procjenjuje vjerovatnoću odliva za obaveze po garanciji za cjelinu, a primjenom metode ponderisanja mogućih ishoda, rezervisanje u tekućoj godini se izračunava na slijedeći način:

Rezervisanje=(80% x 0 KM) + (15% x 300.000 KM) + 5% x 700.000 KM) = 80.000 KM

D P D P543 Troškovi rezervisanja za garantni rok 80.000,00

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 80.000,00

RAČUNOPIS

IZNOS

Rezervisanje sa usvojenom računovodstvenom politikom

Rezervisanje za troškove popravki u garantnom roku je, po pravilu, kontinuirano rezervisanje, što znači da se na dan svakog bilansa preispituje visina retervisanja ( u toku godine visina rezervisanja se smanjuje jer se izdaci koji nastaju po osnovu popravki u garantnom roku knjiže na teret rezervisanja, a ne na teret rashoda). Ukoliko se utvrdi da iskazana rezervisanja na kraju godine nisu dovoljna, povećava se iznos rezervisanja na teret rashoda, a ako je iznos rezervisanja prevelik, dio rezervisanja se ukida u korist prihoda.

Primjer 2 (preispitivanje rezervisanja):

Trgovina prodaje robu raznih proizvođača uz garantni rok od 2 godine. Na osnovu računovodstvene politike i iskustva iz ranijih godina utvrđeno je da je potrebno rezervisanje od 5% za troškove popravki i zamjena u garantnom roku, u odnosu na ukupno prodatu robu uz garantni rok. Zbog jednostavnosti u pojašnajvanju knjiženja, kreće se od pretpostavke da efekt vremenske vrijednosti novca nije značajan, pa se ne vrši diskontovanje, kao ni primejna statističke metode očekivane vrijednosti.Na kraju 2008.godine na računu 400 bilo je iskazano rezervisanje po tom osnovu u iznosu od 40.000 KM.

U 2009.godini:1. Troškovi garantnog roka po fakturama servisera bez PDV 48.000 KM2. Vrijednost prodate robe uz garanciju 720.000 KM3. Ukalkulisana dugoročna rezervisanja (5% od prodate vrijed.) 36.000 KM

Preispitivanjem rezervisanja utvrđeno je da je na kraju 2008.godine izvršeno nedovoljno rezervisanje (rezervisano je 40.000 KM, a u 2009.godini utrošeno 48.000 KM, a za dio robe garantni rok teče i u 2010.godini). Zbog toga je procjenjeno da se rezervisanje uveća za dodatnih 12.000 KM.

U 2010.godini:1. Troškovi garantnog roka, po fakturama servisera bez PDV 24.000 KM2. Vrijednost prodate robe uz garanciju 900.000 KM

Preispitana je politika rezervisanja i utvrđeno je da, zbog poboljšanja kvalitete proizvoda, postojeća politika rezervisanja nije odgovarajuća. Zbog toga se rezervisanje vrši u iznosu od 3% od vrijednosti prodate robe sa garantnim rokom, tako da rezervisanje iznosi 27.000 KM. Donijeta je odluka da se ukine dio ranijeg rezervisanja u iznosu od 9.000 KM.

D P D P

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 40.000,00539 Troškovi ostalih usluga 8.000,00270 PDV po primljenim fakturama (17%) 8.160,00

432 Dobavljači u zemlji 56.160,00

543 Troškovi rezervisanja za garantni rok 36.000,00400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 36.000,00

543 Troškovi rezervisanja za garantni rok 12.000,00400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 12.000,00

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 24.000,00270 PDV po primljenim fakturama (17%) 4.080,00

432 Dobavljači u zemlji 28.080,00

541 Troškovi rezervisanja za garantni rok 27.000,00400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 27.000,00

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 9.000,00679 Prihodi od ukidanja rezervisanja 9.000,00

Rezervisanje u skladu sa usvojenim računovodstvenim politikama (redovno)

Po odluci uprave (ukidanje rezervisanja)

Rezervisanje u skladu sa usvojenim računovodstvenim politikama (redovno)

Dodatno rezervisanje po odluci uprave (povećanje rezervisanja)

U 2009.GODINI

U 2010.GODINI

Po fakturi servisera

RAČUNOPIS

IZNOS

Po fakturi servisera

Imajući u vidu to da u 2009.godini nije bilo dovoljno rezervisanja, dio troškova servisiranja proknjižen je kao trošak perioda (na teret računa 539). Kada su se u 2010.godini okolnosti promjenile, ukinut je dio rezervisanja u korist prihoda.

Primjer 3 (sa diskontovanjem):

U toku 2010.godine proizvođač električnih aparata za domaćinstvo „B“ prodao je svoje proizvode u vrijednosti od 2.000.000 KM, i daje petogodišnju garanciju za svoje proizvode. U primjeru se uvažava pretpostavka da je efekt vremenske vrijednosti novca značajan, pa je potrebno vršiti diskontovanje. Na osnovu iskustva iz prethodnih godina, projektovani izdaci za popravke u garantnom rokuu svakoj od narednih pet godina iznosiće, kao što je dato slijedećim rasporedom:

Međutim u prethodno datoj tabeli dobijeni iznos od 50.000 KM predstavlja zbir iznosa različite realne (vremenske) vrijednosti, budući da su sabrani iznosi po osnovu očekivanih izdataka za popravke u

GODINA IZNOS2011. 5.0002012. 7.0002013. 10.0002014. 12.0002015. 16.000

UKUPNO 50.000

garantnom roku iz različitih perioda (iz 2011, 2012, ... 2015.godine). Naime, u skladu sa vremenskim konceptom novca novac danas vrijedi više nego novac sutra.Dakle, na osnovu navedenih podataka potrebno je utvrditi diskontovanu vrijednost svih budućih novčanih izdataka na ime popravki u garantnom roku od pet godina, za koje se sprovodi rezervisanje, i onda sabrati diskontovane iznose i tako dobijeni iznos rezervisati.Diskontovana vrijednost se utvrđuje množenjem budućih vrijednosti novčanih izdataka sa diskontnim faktorom, što se može iskazati slijedećom formulom:

gdje je:Ko – sadašnja vrijednost budućih izdatakaKn – vrijednost budućeg izdatkadf – diskontni faktorp – kamatna stopa u decimalnom zapisun – broj godina

GODINABUDUĆA

VRIJEDNOSTDISKONTNI

FAKTOR

DISKONTOVANA SADAŠNJA

VRIJEDNOST (2X3)

1 2 3 42011. 5.000,00 0,90497738 4.524,892012. 7.000,00 0,81898405 5.732,892013. 10.000,00 0,74116204 7.411,622014. 12.000,00 0,67073487 8.048,822015. 16.000,00 0,60699989 9.712,00UKUPNO 50.000,00 35.430,21

Za izračunavanje sadašnje vrijednosti za potrebe izračunavanja diskontnog faktora koristila se referentna kamatna stopa Centralne Banke koja iznosi 10,5%. Tako, na primjer, izdatak od 10.000 KM koji se očekuje 2013.godine kada se diskontuje na posmatrani dan 31.12.2010.godine, tj. na dan sastavljanja bilansa, iznosi 7.411,62 KM. Ovaj iznos dobijen je prema prethodno bavedenoj formuli:

pri čemu diskontni faktor u vrijednosti dobijen kao:

df=0,74116204

Dakle, diskontovani su svi budući novčani iznosi očekivanih izdataka po osnovu popravki u garantnom roku u svakoj od pet narednih godina, na način da su sabrani i diskontovani na sadašnju vrijednost budućih izdataka na dan 31.12.2010. godine u iznosu od 35.430,21 KM, po osnovu prodaje u toku 2010.godine.Prilikom sastavljanja financijskih izvještaja za 2010.godinu knjiženje rezervisanja za troškove u garantnom roku bilo bi slijedeće:

D P D P543 Troškovi rezervisanja za garantni rok 35.430,21

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 35.430,21

RAČUNOPIS

IZNOS

Rezervisanje sa usvojenom računovodstvenom politikom

U narednoj 2011.godini potrebno je:1. Knjižiti rezervisanja koja se odnose na ostvareni promet u toj 2011.godini2. Doknjižavati rezervisanja iz 2010.godine po osnovu diskonta i svesti ga na novu sadašnju

vrijednost na dan 31.12.2011. Naime prema odredbama MRS 37, ako se koristi diskontovanje, knjigovodstveni iznos rezervisanja povećava se u svakom periodu, tako da odrazi protok vremena. Ovo povećanje priznaje se kao trošak pozajmljivanja

3. Knjižiti ukidanje rezervisanja za iznos izvršenih popravki u 2011.godini za popravke proizvoda prodatih kupcima u 2010.godini, a u korist povećanja obaveza prema dobavljačima, odnosno u korist prihoda za iznos neiskorištenih rezervisanja, ukoliko nije bilo izdataka po osnovu popravki

1) Novo rezervisanje na osnovu ostvarenog prometa u 2011.godini

Naime, u toku 2011.godine društvo „B“ prodalo je svoje proizvode, i to u vrijednosti od 1.600.000 KM, a za njih isto daje petogodišnju garanciju:

GODINABUDUĆA

VRIJEDNOSTDISKONTNI

FAKTOR

DISKONTNA SADAŠNJA

VRIJEDNOST (2X3)

1 2 3 42012. 3.000,00 0,90497738 2.714,932013. 5.000,00 0,81898405 4.094,922014. 8.000,00 0,74116204 5.929,302015. 10.000,00 0,67073487 6.707,352016. 14.000,00 0,60699989 8.498,00

UKUPNO 40.000,00 27.944,50

Dakle, i ovdje se diskontuju svi budući novčani iznosi očekivanih izdataka po osnovu popravki u garantnom roku u svakoj od pet narednih godina, te sabirajući ih dobija se diskontovana sadašnja vrijednost budućih izdataka na dan 31.12.2011. godine u iznosu 27.944,50 KM, po osnovu prodaje u toku 2011.godine.

2) Preračunavanje rezervisanja iz 2010.godine u 2011.godini

GODINABUDUĆA

VRIJEDNOSTDISKONTNI

FAKTOR

DISKONTNA SADAŠNJA

VRIJEDNOST (2X3)

RANIJE DISKONTOVANO

ZA DOKNJIŽAVANJE

1 2 3 4 5 62012. 7.000,00 0,90497738 6.334,84 5.732,89 601,952013. 10.000,00 0,81898405 8.189,84 7.411,62 778,222014. 12.000,00 0,74116204 8.893,94 8.048,82 845,122015. 16.000,00 0,67073487 10.731,76 9.712,00 1.019,76

UKUPNO 45.000,00 34.150,38 30.905,33 3.245,05

U primjeru se polazi od toga da se diskontna stopa nije promijenila. Ukoliko bi došlo do promjene diskontne stope, promjene u rezervisanjima po tom osnovu treba takođe objelodaniti u napomenama uz financijske izvještaje. Pored povećanja proisteklog iz diskontovanja iznosa na novu sadašnju vrijednost u 2011.godini od 3.245,05 KM, potrebno je proknjižiti i povećanje rezervisanja po osnovu rezervisanja iz 2010.godine za 2011.godinu, odnosno iznos od 475,11 KM (5.000 – 4.524,89 KM), tako da se na teret rashoda financiranja knjiži povećanje rezervisanja iz 2010.godine u iznosu od 3.720,16 KM (3.245,05 + 475,11 KM).

3) Ukidanje rezervisanja u 2011.godini

Pretpostavka je da je društvo u 2011.godini od rezervisanih 5.000 KM iskoristilo 4.000 KM za potrebe popravki, po fakturama servisera, u iznosu od 4.680 KM (4.000 + PDV 680 KM), a da je ostatak neiskorištenog rezervisanja u iznosu od 1.000 KM ukinuto u korist prihoda 2011.godine.

Objelodanjivanje rezervisanja za 2011.godinu1. Stanje obaveze po osnovu rzervisanja na dan 01.01.2011. 35.430,212. Ispravka greške i promjena računovodstvene politike -3. Povećanje – od diskonta (ukamaćivanje rezervisanja izvršenog u 2011.) 3.720,174. Smanjenje – iskorištena rezervisanja po izvršenim ispravkama u 2011.

proizvoda prodatih u 2010. po fakturama servisera bez PDV)4.000,00

5. Smanjenje – ukidanje neiskorištenih rezervisanja u korist prihoda 1.000,006. Povećanje – rezervisanje za prodate proizvode u 2011., u skladu sa

usvojenim računovodstvenim politikama27.944,49

7. Stanje obaveze po osnovu rezervisanja na dan 31.12.2011. (1+2-3-4+5) 62.064,88

Knjiženje u 2011.godini

D P D P543 Troškovi rezervisanja za garantni rok 27.944,49

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 27.944,49

569 Ostali financijski rashodi 3.720,17400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 3.720,17

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 4.000,00270 PDV po primljenim fakturama 680,00

432 Dobavljači u zemlji 4.680,00

400 Rezervisanja za troškove u garantnom roku 1.000,00679 Prihodi od ukidanja rezervisanja 1.000,00

Po fakturi servisera

Ukidanje neiskorištenog rezervisanja

RAČUNOPIS

IZNOS

Rezervisanje sa usvojenim računovodstvenim politikama

Ukamaćivanje rezervisanja izvršenog u 2010.godini

Isti takav obračun i knjiženja sprovode se i svake naredne godine.

Rezervisanja za troškove obnavljanja prirodnih bogatstava

Rezervisanja za obnavljanje zemljišta, da bi se zemljište poslije korištenja dovelo u prvobitno stanje, kao i da bi se spriječilo nastajanje štete, a ako je šteta ipak nastala – da bi se otklonila (površinski kopovi, deponije jalovine i pepela, zarušavanje jamskih kopova i sl.) iskazuje se na računu 401 – Rezervisanja za troškove obnavljanja prirodnih bogatstava.Pored toga, na računu 401 iskazuju se i dugoročna rezervisanja za obnavljanje (reprodukciju) šuma u visini i na način predviđenim računovodstvenom politikom, a u skladu sa načelima MRS 37. Sredstva za reprodukciju šuma služe za održavanje i zaštitu postojećih šuma, obnavljanje posječenih šuma i otvaranje postojećih šuma za eksploataciju ili za druge namjene kojima šume služe, kao i za druge potrebe gazdovanja šumama propisane zakonom.Ova rezervisanja zadovoljavaju uslove iz MRS 37, jer:

obavezujući događaj je otvaranje kopova i deponija, odnosno sječa šuma najvjerovatnije će doći do izdataka po ovom osnovu jer postoji zakonska obaveza (Propisi o

zaštiti životne sredine i Zakon o šumama) visina budućih izdataka može pouzdano da se izmjeri

Rezervisanja za troškove restrukturiranja

Troškovi restrukturiranja preduzeća utvrđeni računovodstvenom politikom u skladu sa MRS 37 obuhvataju se na računu 403. U skladu sa pomenutim standardom, restrukturiranje društva predstavlja program koji se planira i kontroliše od tsrane rukovodstva društva i na osnovu kojeg se značajno mijenja obim posla ili način na koji se poslovanje vodi.U MRS 37 nabrojani su primjeri koji su obuhavćeni definicijom restrukturiranja, i to:

prodaja ili prestanak vršenja jednog dijela poslovanja

zatvaranje poslovnih lokacija u zemlji ili regionu, ili premještanje poslovanja iz jedne zemlje regiona u drugi

promjena u rukovodećoj strukturi, npr. ukidanje jednog nivoa rukovođenja suštinska reorganizacija koja će znatno utjecati na prirodu i predmet poslovanja preduzeća

Da bi rezervisanje bilo priznato moraju biti zadovoljeni opšti uslovi rezervisanja (postojanje sadašnje obaveze kao rezultat prošlog događaja, vjerovatni odliv resursa, iznos obaveze može se pouzdano izmjeriti). Standard 37 dalje razrađuje ove uslove.Stvarna obaveza restrukturiranja nastaje samo kada preduzeće raspolaže detaljnim formalnim planom za restrukturiranje kojim se utvrđuje najmanje:

poslovanje ili dio polsovanja koji je u pitanju glavne obuhvaćene lokacije lokacija, funkcija i približni broj zaposlenih kojima će biti nadoknađeno otkazivanje njihovih

usluga izdaci koji će nastati, i kada će plan biti realizovan

Stvarna obaveza restrukturiranja nastaje i započinje njegovom realizacijom ili tako što se objavljuju njegove glavne karakteristike onima na koje će se odraziti. Rezervisanje za troškove restrukturiranja obuhvata samo direktne troškove koji proizlaze iz samog restrukturiranja i koji nisu povezani sa tekućim poslovanjem preduzeća. Troškovi restrukturiranja ne obuhvataju obuku i premještaj kadrova, marketinšku politiku, ili ulaganje u nove sisteme i distributivne mreže. Sve su ovo troškovi poslovanja u budućem periodu, i ne predstavljaju obavezu po osnovu restrukturiranja na dan izrade bilansa. U rezervisanje za troškove restrukturiranja ne treba obuhvatiti ni buduće poslovne gubitke koji se mogu utvrditi od dana restrukturiranja, osim ako nisu povezani sa štetnim ugovorom. Kada se utvrđuje iznos rezervisanja za restrukturiranje, ne uzimaju se u obzir dobici po osnovu očekivane prodaje sredstava, čak i ako je prodaja sredstava predviđena planom restrukturiranja.

Ostala rezervisanja u skladu sa MRS 37

Štetni ugovori

MRS 37 definiše štetan ugovor kao ugovor po kojem neizbježni troškovi ispunjenja obaveza prema ugovoru prevazilaze ekonomske koristi za koje se očekuje da će primiti prema tom ugovoru. Kada entitet ima ugovor koji je štetan, sadašnja obaveze po ugovoru se priznaje i odmjerava kao rezervisanje. Tako, na primjer, proizvođač može ugovoriti prodaju proizvoda po cijeni nižoj od cijene koštanja. Na osnovu takvog ugovora, on mora da na dan sastavljanja financijskih izvještaja prizna sadašnju obavezu po osnovu tih ugovora i da je prizna kao rezervisanje (na računu 409). Neizbježni troškovi mogu biti najmanje u visini neto troška raskida ugovora.

Rezervisanja za troškove po osnovu sudskih sporova

Rezervisanja za troškove po osnovu sudskih sporova se vrše u situacijama, kada postoji velika vjerovatnoća da će spor biti izgubljen, a što će prouzrokovati odliv resursa iz društva kada spor bude okončan. Sa druge strane, obaveza po sudskom sporu čiji je ishod neizvjestan se ne priznaje kao

obaveza, sve dok ne postane izvjesno da će društvo izgubiti spor, već se vrši objelodanjivanje u napomenama uz financijske izvještaje. U cilju postizanje realne procjene, prilikom utvrđivanja rezervisanja potrebno je angažovati stručne osobe, odnosno advokate i sl.

Primjer 4:

Dobavljač „G“ protiv društva „O“, u septembru 2009.godine, poveo je spor zbog naknade šteteza izmaklu korist jer je društvo „O“ kasnilo sa isplatom ugovorene obaveze. Preduzeće „O“ je u docnji izmirilo obavezu sa pripadajućom zateznom kamatom i ne prihvata da je dužno da naknadi štetu za izmaklu korist. Na kraju 2009.godine preduzeće ne vrši rezervisanje jer je ocjena njegovih pravnih stručnjaka da će dobiti spor (ocjena je zasnova na sudskoj praksi po kojoj se naknada štete za izmaklu korist teško dokazuje i sudovi najčešće presuđuju u korist tuženog), pa nije ispunjen uslov za rezervisanje, tj. da je odliv resursa vjerovatan.Do kraja 2010.godine spor nije okončan, ali postaje izvjesno da će tužilac dobiti spor jer uspijeva da dokaže direktnu štetu koja je nastala upravo zbog neizmirenja obaveze od strane tuženog. Tužilac na ime naknade štete potražuje iznos od 100.000 KM ali se procjenjuje da će njegov zahtjev biti djelimično odbijen i da će društvo morati naknaditi štetu u iznosu od 70.000 KM. rukividstvo donosi odluku da se u tom iznosu izvrši rezervisanje. U 2011.godini donjeta je presuda po kojoj preduzeće na ime naknade štete ima da isplati iznos od 85.000 KM.

D P D P549 Troškovi ostalih dugoročnih rezervisanja 70.000,00

409 Ostala dugoročna rezervisanja - za sudski spor 70.000,00

409 Ostala dugoročna rezervisanja - za sudski spor 70.000,00559 Ostali nematerijalni troškovi 15.000,00

469 Ostale obaveze 85.000,00Po sudskom rješenju (2011.godini)

RAČUNOPIS

IZNOS

Po odluci uprave (u 2011.godini)

Ova rezervisanja ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu.

Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite

Zahtjev za uvođenje rezervisanja za zadržane kaucije i depozite proizilazi iz MRS 11 – Ugovori o izgradnji. Naime, uvođenje rezervisanja za zadržane kaucije i depozite slično je rezervisanju u garantnom roku, s tom razlikom što investitor (kupac) zadržava kauciju (ne isplaćuje punu ugovorenu cijenu). Zadržane kaucije i depoziti za kvaliteteno izvršenje posla najčešće se javljaju kod ugovora o izgradnji (izgradnja građevisnkih objekata, u brodogradnji, izradi opreme i sl.) kada investitor u skladu sa ugovorom zadržava određeni iznos kao kauciju iz koje će naknaditi troškove koji će nastati u garantnom roku, ako nedostatke ne otkloni izvođač radova, odnosno proizvođač opreme. Po isteku ugovorenog roka za otklanjanje mogućih nedostataka na objektima ili opremi, odnosno po izvršenju radova na otklanjanju uočenih nedostataka, zadržane kaucije i depoziti isplaćuju se izvođaču radova, odnsono isporučiocu opreme koji tada gasi uvedeno dugoročno rezervisanje.

Digoročna rezervisanja za troškove koji će se sa velikom vjerovatnoćom javiti u narednim godinama po osnovu zadržanih kaucija i depozita, a po osnovu ugovora po kojima je ostvaren prihod u punom iznosu obuhvataju se na računu 402 – Rezervisanja za zadržane kaucije i depozite.

Primjer 5:

Po ugovru o izgradnji odgovarajuće proizvodne opreme proizvođač – privredno društvo „ABCD“ je ispostavio račun (konačnu situaciju) investitoru „EFGH“ na 500.000 KM, obračunao PDV po stopi od 17%, tako da račun s PDV-om glasi na 585.000 KM.Privredno društvo „ABCD“naplatilo je iznos od 565.000 KM. Po ugovoru, investitor zadržava kauciju od 5% od vrijednosti radova, na rok od dvije godine, što iznosi 25.000 KM. Kaucija se zadržava radi otklanajanja eventualnih nedostataka na opremi.Privredno društvo „ABCD“ procjenjuje da će cjelokupni iznos zadržane kaucije biti iskorišten i vrši rezervisanje po tom osnovu.U periodu od dvije godine, na koji je data kaucija, nastali su troškovi po osnovu zadržane kaucije. Utvrđeno je da jedan dio neodgovara ugovorenoj specifikaciji. Investitor je, po dogovoru sa izvođačem, taj dio nabavio od drugog dobavljača za iznos od 10.000 KM. Na otklanjanju drugih nedostataka angažovan je proizvođač opreme – privredno društvo „ABCD“. vrijednost tih popravki je 5.000 KM, od čega je utrošeni materijal 4.000 KM, a vrijednost sopstvenih radova je 1.000 KM.Po isteku perioda od dvije godine napravljen je obračun i priznato je zadržavanje kaucije od 10.000 KM na ime nabavke dijela od drugog dobavljača, a ostatak kaucije od 15.000 Kmvraćen je proizvođaču.

Knjiženje kod proizvođača „ABCD“

D P D P211 Kupci u zemlji 560.000,00068 Ostali dugoročni plasmani - data kaucija 25.000,00

611 Prihodi od prodaje na domaćem tržištu 500.000,00470 Obaveze za PDV 85.000,00

200 Tekući račun 560.000,00211 Kupci u zemlji 560.000,00

545 Troškovi rezervisanja za date kaucije 25.000,00402 Rezervisanja za zadržane kaucije 25.000,00

402 Rezervisanja za zadržane kaucije 10.000,00068 Ostali dugoročni plasmani - data kaucija 10.000,00

402 Rezervisanja za zadržane kaucije 5.000,00101 Materijal za izradu 4.000,00621 Prihodi od aktiviranja učinaka za vlastite potrebe 1.000,00

200 Tekući račun 15.000,00068 Ostali dugoročni plasmani - data kaucija 15.000,00

402 Rezervisanja za zadržane kaucije 10.000,00678 Prihodi od ukidanja rezervisanja 10.000,00

Za izvršeno rezervisanje

Po obavještenju investitora o zamjeni dijela

Za izvršenu popravku u vlastitoj režiji

Povraćaj ostataka kaucije

Za ukidanje neiskorištenih rezervisanja

Po konačnoj situaciji

Po izvodu tekućeg računa

RAČUNOPIS

IZNOS

Knjiženje kod kupca – investitora „EFGH“

D P D P025 Oprema u pripremi 500.000,00270 PDV u primljenim fakturama 85.000,00

432 Obaveze prema dobavljačima u zemlji 560.000,00430 Primljeni avansi, depoziti i kaucije 25.000,00

432 Obaveze prema dobavljačima u zemlji 560.000,00200 Tekući račun 560.000,00

430 Primljeni avansi, depoziti i kaucije 10.000,00270 PDV u primljenim fakturama 1.700,00

432 Obaveze prema dobavljačima u zemlji 11.700,00

432 Obaveze prema dobavljačima u zemlji 11.700,00200 Tekući račun 11.700,00

430 Primljeni avansi, depoziti i kaucije 15.000,00200 Tekući račun 15.000,00

Po fakturi dobavljača za zamjenjeni dio

Za izvršeno plaćanje dobavljaču za zamjenjeni dio

Povraćaj ostatka kaucije

Po konačnoj situaciji

Po izvodu tekućeg računa

RAČUNOPIS

IZNOS

Prema odredbama MRS 11 iznos zadržanih isplata (depozita) objavljuje se u napomenama uz financijske izvještaje.

Nadoknade od drugih

Kada se zahtijevaju neki ili svi izdatci da se izmiri rezervisanje za koje se očekuje da bude nadoknađeno od druge strane, nadoknada se priznaje kada, i samo kada, je skoro sigurno da će nadoknada biti primljena kada entitet izmiri obavezu. Nadoknada se tretira kao zasebna imovina. Iznos priznat za nadoknadu ne smije da premašuje iznos rezervisanja.Tako, na primjer, troškove popravki u garantnom roku mogu da snose proizvođač, uvoznik, distributer ili trgovac na malo. U situaciji kada trgovac prodaje robu sa garancijom a ima ugovor sa proizvođačem čiju robu prodaje, da će proizvođač naknađivati troškove popravki u garantnom roku, za tu robu rezervisanje ne vrši trgovac već proizvođač. Imajući u vidu to da se kupci obraćaju proizvođaču sa zahtjevom da snosi troškove popravki u garantnom roku, on formira i rezervisanje, a trgovac po tom osnovu nema nikakvu obavezu. Međutim, u određenim situacijama jedno pravno lice može zahtijevati od drugog da plati djelomično ili u cjelini izdatke zahtjevane da se izmiri obaveza za koju je izvršeno rezervisanje (na primjer putem ugovora o osiguranju, klauzula o obeštećenju ili garancija dobavljača). Na taj način, recimo, moguća je situacija kada se uvoznik pojavljuje kao davalac garancije na teritoriji F BiH, a od proizvođača iz inostranstva ima pravo da traži nadoknadu za troškove popravki u garantnom roku. U tom slučaju uvoznik će formirati rezervisanja za troškove garancija na teret rashoda. Međutim, istovremeno, nadoknada za koju je sigurno da će je primiti od dobavljača iz inostranstva kada izmiri obavezu po osnovu datih garancija, predstavlja sredstvo, odnosno tretira se kao zasebna imovina. Pri tome, iznos koji se priznaje za nadoknadu ne smije da premašuje iznos rezervisanja. Drugim riječima, knjiže se potraživanja za nadoknadu na teret računa 228, a storniraju se troškovi rezervisanja na računu 543 (najviše do iznosa koji je rezervisan na teret rashoda).Prema odredbama MRS 1 – Prezentacija financijskih izvještaja, troškovi koji su povezani sa rezervisanjem koje se priznaje u skladu sa MRS 37 i koji se nadoknađuje po ugovornom aranžmanu sa trećim licem (ugovor o garanciji dobavljača) mogu da se prebiju sa primljenom nadoknadom koja je sa njima povezana. Drugim riječima, u bilansu stanja uvoznika pojaviće se rezervisanje i potraživanje od dobavljača (bez prebijanja), a u bilansu uspjeha se rashodi rezervisanja mogu prebiti sa prihodima po osnovu naknada od dobavljača za pokriće troškova garancije, tako da se prezentuju u neto iznosu priznatom za naknadu (duguje račun 228 – Ostala potraživanja i storno duguje račun 543 – Troškovi rezervisanja za garantni rok).Prikaz nadoknađivanja od trećih lica i priznavanje rezervisanja i nadoknade dat je u dodatku MRS 37, a ovdje se daje pojednostavljen u slijedećoj tabeli:

NadoknadeOčekuje se da jedan dio izdatka koji je potreban za izmirenje rezervisanja ili izdatak u cjelini nadoknadi druga strana (npr.dobavljač)

Pravno lice nema obavezu po datoj garanciji, već će je nadoknaditi druga strana

Obavezu za datu garanciju ima pravno lice i potpuno je izvjesno da će dobiti nadoknadu ako obrazuje rezervisanje

Obavezu za datu garanciju ima pravno lice. Nije potpuno izvjesno da, ako pravno lice obrazuje rezervisanje, da će iznos za koji se očekuje biti nadoknađen

Pravno lice nema nikakvu obavezu za iznos koji će biti

Očekivana nadoknada se priznaje kao posebno sredstvo.

Očekivana nadoknada se ne priznaje kao sredstvo u Bilansu

nadoknađen, tako da se ne knjiži rezervisanje

Rezervisanje se iskazuje u punom iznosu u Bilansu stanja. U bilansu uspjeha prihod od očekivane nadoknade može se prebijati sa rashodom za rezervisanje. Iznos koji se priznaje za očekivanu nadoknadu nije viši od rezervisane obaveze

stanja

Objelodanjivanje nije potrebnoObjelodanjuje se nadoknada zajedno sa iznosom koji je priznat za nadoknadu

Objelodanjuje se očekivana nadoknada u napomenama uz financijske izvještaje

Objelodanjivanje rezervisanja

Prilikom procjenjivanja rezervisanja posebnu pažnju treba na to da li je rezervisanje vršeno u skladu sa MRS i usvojenim računovodstvenim politikama, a naročito da li je izvršeno ukidanje po osnovu korištenja ili prestanka obaveze, odnosno mogućnosti držanja rezervisanja.Za svaku vrstu rezervisanja preduzeće objelodanjuje:

a) knjigovodstvenu vrijednost i iznos na početku i na kraju periodab) dodatna rezervisanja izvršena u periodu, uključujući i povećanje postojećih rezervisanjac) iskorištene iznose (tj., uključene i odobrene na teret rezervisanja) tokom periodad) neiskorištene iznose koji su ukinuti (stornirani) tokom perioda, ie) povećanje tokom perioda diskontovanog iznosa koje nastaje zbog protoka vremena i efekte

svake promjene diskontne stope

Primjer objelodanjivanja je dat u okviru rezervisanja za troškove u garantnom roku u primjeru broj 3. Za svaku vrstu rezervisanja, pravno lice objelodanjuje i slijedeće:

a) kratak opis prirode obaveze i očekivane rokove svih odliva ekonomskih koristi koji mogu da nastanu

b) pokazatelje neizvjesnosti u vezi sa iznosom ili vremenom dospijeća ovih odliva. Ukoliko je potrebno obezbjediti odgovarajuće podatke, preduzeće objelodanjuje glavne pretpostavke koje se tiču budućih događaja, i

c) iznos svih očekivanih nadoknada, navodeći iznos svakog sredstva koje je bilo priznato za tu očekivanu nadoknadu

Potencijalne obaveze i potencijalna imovina

Sa rezervisanjima su usko povezani potencijalne obaveze i potencijalna sredstva. Potencijalna obaveza je:

I. moguća obaveza koja nastaje po osnovu prošlih događaja, a čoje postojanje će biti potvrđeno jedino nastankom ili nenastankom jednog ili više neizvjesnih budućih događaja koji nisu u potpunosti pod kontrolom pravnog lica, ili

II. sadašnja obaveza koja nastaje po osnovu prošlih događaja, ali koja nije priznata zbog toga što:

a. nije vjerovatno da će odliv resursa koji sadrže ekonomske koristi biti potreban (zahtjevan) da se izmiri ta obaveza, ili

b. iznos obaveze ne može da se procjeni sa dovoljnom pouzdanošću

Potencijalne obaveze se ne priznaju i ne iskazuju u Bilansu stanja, već se objelodanjuju u skladu sa MRS 37. U napomenama se daje kratak opis prirode potencijalne obaveze i kada je izvodljivo:

o procjena njenog financijskog efekta, odmjerenog prema MRS 37o pokazatelje neizvjesnosti u vezi sa iznosom ili vremenom dopsijeća svakog odliva, io mogućnost svake nadoknade

Na primjer, obaveza po sudskom sporu čiji je ishod neizvjestan ne priznaje se kao obaveza, sve dok ne postane izvjesno da će preduzeće izgubiti spor, već se objelodanjuju u napomenama uz financijske izvještaje. Potencijalna imovina je moguća imovina koja nastaje po osnovu prošlih događaja i čije postojanje će biti potvrđeno jedino nastankom ili nenastankom jednog ili više neizvjesnih budućih događaja koji nisu u potpunosti pod kontrolom pravnog lica. Pravno lice ne treba da prizna potencijalnu imovinu u financijskim izvještajima jer to može imati za posljedicu priznavanje prihoda koji možda nikada neće biti ostvareni. Potencijalna imovina nastaje iz neplaniranih ili drugih neočekivanih događaja koji mogu dovesti do priliva ekonomskih koristi u pravno lice. Primjer potencijalne imovine je potraživanje koje pravno lice ostvaruje sudskim putem, kada je ishod neizvjestan.Potencijalna imovina se objelodanjuje u skladu sa MRS 37, u kome se navodi da, kada je priliv ekonomskih koristi vjerovatan, pravno lice objelodanjuje kratak opis prirode potencijalne imovine na datum bilansa stanja, i da kada, je moguće, procjenu njenih financijskih efekata, odmjeri prema tom standardu.