Rozhnama

بڕینی مینحه ی راگه یاندنه کان

مووچه کانیان ناگرێته وه

ده سه اڵتی هه رێم و دۆسیه ی که رکوک

جه وهه ر نامیق سیمبولێک بۆ

رووبه ڕووبوونه وه ی گه نده ڵی

زۆرینه به ئاشکرا پشتی کردووه ته ده سه اڵت

11

4

5

كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات ژمارە )627( سێشەممە 2011/3/29 نرخ )750( دینار

له ساڵێکدا )290(ملیار دینار وه ک ده رماڵه یه کی

"گوماناویی" ته رخانده کرێت...ل14

"رۆژنامه" هۆکاری قه یرانه ئیدارییه که ی که رکوک ئاشکرا ده کات

...ل10

گه رمیان له چاوه ڕوانیی ته قینه وه یه کی

چاوه ڕواننه کراودا...ل18

هێزە دوو خالید: ش��ۆڕش )كۆمەڵ و هەرێم ئیسالمییەكەی لەتاران كۆبوونەوەیان یەكگرتوو(، لەگەڵ بڕیاربوو كە رەت��ك��ردەوە تاڵەبانی و نێچیرڤاندا ئه نجامبدرێت.

بیالل سلێمان ئەندامی سەركردایەتی رۆژنامەی بە ئیسالمیی، كۆمەڵی وت: كۆبوونەوەمان لەگەڵ تاڵەبانی لەئێران ب��ارزان��ی نێچیرڤان و بەرپرسانی لەالیەن كە رەتكردەوە داوایەكی ئیسالمییەوە كۆماری بە هاتبوو ب��ۆ ل��ەوش��ێ��وەی��ەم��ان ئامادەبوونی بەرپرسانی ئەو واڵتە".تایبەت "كۆبوونەوەكە وتیشی: بوو بەقسەكردن لەسەر كێشەكانی وتمان ئێمە بەاڵم هەرێم، ناوخۆی دەبێت هەرێم ناوخۆی كێشەكانی گفتوگۆیان هەرێمدا لەناوخۆی لەسەر بكرێت، بۆیە رەتمانكردەوە". س��ەاڵح��ەدی��ن ب��اب��ەك��ر،وت��ەب��ێ��ژ ی یەكگرتووی ئیسالمیی كوردستان، بە رۆژنامەی وت: "ئێمەش ئەنجامدانی رەتكردەوە و كۆبوونەوەیەمان ئەو هەرێم و لەناوخۆی پێمانباشبوو كۆبوونەوەكە خۆماندا لەنێوان

ئەنجام بدرێت".بۆ... ل2

سه رۆکـــی هه رێم سوێندەكـــەی شكاندپرۆژە چاكـسازییەكەی بـارزانی، لـەالیەن حیزبەكـەیەوە پێشێل دەكـرێت

www.rozhnama.net

سیوەیلی رێ��ب��وار رۆژن��ام��ە: رۆشنبیری زانكۆو مامۆستای ناسراو بەنیگەرانییەوە دەڕوانێتە ئەو گرتە ڤیدیۆییەی باڵوبووه تەوە، ئەمنیی دەزگایەكی تێیدا كە كەسێكدا لەبەرامبەر لەهەولێر پێ قۆندەرەی ئەنجامیدەدەن و

ماچ دەكەن. "ئەم دەڵێت: سیوەیلی رێبوار هەر ل��ە پتر ڤیدیۆییە گرتە رووداوێكی دڵتەزێنی تر و پتر لە هەر بێڕێزییەك كە ماوەی مانگێك زیاترە بە خۆپیشاندەرانی شاری سلێمانی و شارەكانی تر دەكرێت ، دوای نەمتوانی ه��ەژان��د و منی لە بیر گرتەیە، ئ��ەم بینینی عەلی شەقوەشێنان، مامۆستای

حەسەن مەجید نەكەمەوە".

حیرس و "گ��وڕ وت��ی��ن و وتیشی: شەق و لە كە چیڕبوونەوەیەك ل��ێ��دان و پ��ەالم��ارەك��ان��ی ئ��ەو مامۆستاكەیم بینیم، ئەفسەرەدا بیر دەخاتەوە و لە پشت هەموو كەرامەتی سەر بۆ پەالمارێكی هەولێر، ش��اری گەنجەی ئ��ەو مرۆڤایەتی گشت ك��ەرام��ەت��ی

دەشكێنرا".دڵنیام "من دەشڵێت: هەروەها دەزگایانە ئەمجۆرە سرووشتی شتی لەوە سەرسوڕهێنەرتریشی ئەو تا ب��ەاڵم روودەدات، تێدا ك��ات��ەی خ��ۆم��ان ئ��ەزم��وون��ی بەرچاومان و ناكەوێتە ناكەین و ئێمەش تێناكات، كاریگەرییمان

بێدەنگین".وتاره که له ال22دا باڵوکراوه ته وه

رۆژنامە: بەپێی بەدواداچوونێكی رۆژنامە، هەرێم خەمڵێنراوی بودجەی دەركەوتووە بۆ ساڵی )2011( كە لەالیەن ئەنجومەنی زۆر كراوە، پەرلەمان رەوانەی وەزیرانەوە

لەبودجەی پار خراپترە.ساڵی پێشنیازكراوی ب��ودج��ەی لە )2011(ی هەرێمی كوردستاندا كە لەالیەن كراوە، پەرلەمان ئاراستەی حكومەتەوە پ��رۆژەی بۆ دینار ملیار )291( ب��ڕی هەرێمی پارێزگاكەی هەرسێ پەرەپێدانی كوردستان تەرخانكراوە، لەكاتێكدا بەپێی بەشی عێراق، )2011(ی ساڵی بودجەی بودجەی لە هەرێم پارێزگاكەی هەرسێ )298( پارێزگاكان، هەرێم و پەرەپێدانی

ملیار و )342( ملیۆن دینارە.ه��ەردوو ب��ودج��ەش پ��رۆژەی بەپێی ئاسایشی سلێمانی و هەولێر بەهەمانشێوەی س��ااڵن��ی راب��ردوو ب��ە دووب��ەش و

بودجەكانیان میالكات و بەیەكنەگرتوویی دانراوە، لەكاتێكدا بەپێی یاسای بودجەی شەش لەماوەی دەب��وو ،)2010( ساڵی مانگی سەرەتای ساڵدا یەكیانبگرتایه تەوە.

بۆ )منح، پارەیەی ئەو كۆی گشتیی اخری، مصروفات االجتماعیە، المنافع ترلیۆن و )1( ت��ەرخ��ان��ك��راوە، اع��ان��ات( دیناره ، ملیۆن )686( ملیارو )719(هەرێمی ب��ودج��ەی )12.33%(ی ك��ە بە ك��ە ت��ەرخ��ان��ك��راوە، ب��ۆ كوردستانی وتەی ئەندامێكی لیژنەی دارایی، زۆرترین لەو واڵت گشتیی سامانی بەهەدەردانی بوارانەدایەو كەس زانیاریی لەسەر چۆنێتیی خەرجكردنی ئەو پارانە نییەو سااڵنەش لە )حساباتی خیتامی( بودجەی ساڵیشدا هیچ

وردەكارییەك بە پەرلەمانتاران نادرێت.

وردەكاریی لە ...ل15دایه

رۆژن��ام��ە: س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان پ��اب��ەن��دن��ەب��وو ب��ەو سوێندەی )2( جار لە بارەی یاسای وتی: خ��واردی و خۆپیشاندانەوە "ئەگەر دەركەوت حكومەت، خەڵك لە ئەنجامدانی خۆپیشاندان قەدەغە لەم ئیمزای خۆم بكات، بەخوا من

یاسایە دەكێشمەوە".رۆژی كوردستان هەرێمی سەرۆكی كۆبوونەوەیەكدا لە 2011/1/22خوێندكارانی قوتابییان و لەگەڵ كوردستان هەرێمی زانكۆكانی

خۆپیشاندانەوە یاسای ب��ارەی لە یاسایەك من "موستەحیلە وت��ی: لە خەڵك بكەم خۆپیشاندان ئیمزا چۆن م��ن باشە ب��ك��ات، ق��ەدەغ��ە

وەاڵمی ویژدانی خۆم بدەمەوە".دواب��ه دوای س��وێ��ن��دەك��ه ی دیموكراتی پ��ارت��ی ب��ارزان��ی��ش، بەرپرسە لەڕێگەی ك��وردس��ت��ان، هیچ رێگەنادات حكومییەكانییەوە، پایتەختدا لە جۆرە خۆپیشاندانێك

بكرێت.وەزارەت��ی بریكاری تۆفیق، فایەق

رێگریی ل��ەب��ارەی هه رێم ناوخۆی رۆژنامەی بە خۆپیشاندانەكان لە باش هەرێم "بارودۆخی راگەیاند: ئەنجامدانی بە رێگە بۆچی نییە،

خۆپیشاندان بدەین؟". ب��ڕی��ارەی ئ��ەو دی��ک��ەوە لەالیەكی پ��رۆژەی وەك ه��ەرێ��م س��ەرۆك��ی رایگەیاند، ن��ەورۆزدا لە چاكسازیی لەالیەن الیەنەكان هەموو پێش حیزبەكەی خۆیەوە پێشێل دەكرێت.نەخشە لە بڕگانەی لەو یەكێك لە ده ڵێت: هاتووە، چاكسازییەكەدا

پەیوەندیی نییە حیزبێك هیچ "بۆ راس��ت��ەوخ��ۆ ل��ەگ��ەڵ دەوڵ��ەت��ێ��ك لەگەڵ پەیوەندیی بكات، دروست رێگەی حكومەتەوە لە دەوڵەتەكان پەیامەی ئ��ەم ب��ەاڵم دەب��ێ��ت"، جێگری لەالیەن زوو هەر بارزانی لە پێشێلكراو پارتییەوە، سەرۆكی هیچ ب��ارزان��ی، نێچیرڤان ئێستادا تەنیا نییەو حكومیی پۆستێكی بەپێی پارتییە، سەرۆكی جێگری بۆی بێت، بارزانیش پەیامەی ئەو دەوڵەتانی لەگەڵ پەیوەندیی نییە

ببەستێت، دەرەوەدا دراوس��ێ و هەمان بەاڵم بكات، تاوتوێی یان پەیامەكەی ب��اڵوب��وون��ەوەی رۆژی لە ب��ارزان��ی، نێچیرڤان ب��ارزان��ی، باسی توركییدا تەرەفی رۆژنامەی ل��ە پ��ەی��وەن��دی��ی ن��ێ��وان ه��ەرێ��م و رۆژیش پێنج دوای ك��ردو توركیا نەخشەڕێیەكەی باڵوكردنەوەی لە چاكسازیی، بۆ هەرێم س��ەرۆك��ی هه رێم یاخود پارتی نوێنه ری وه ک

سەردانی ئێرانی کرد.بۆ... ل2�3

پەرلەمانتاری ژمارەیەك رۆژنامە: یەكێتی لەگەڵ كۆمەڵێك مامۆستای رۆشنبیر و س��ەاڵح��ەدی��ن و زان��ك��ۆی ك��ەس��ای��ەت��ی��ی ش��اری ه��ەول��ێ��ر، دەك��ەن، داوا پەیامێكیاندا ل��ە ك��ە وەزارەت��ی ن��اوخ��ۆ و پ��ارت��ی و دەسەاڵتەكەی، رێگە بەسەرەتایترین هەولێر ش��اری هاواڵتییانی مافی

بدەن، كە خۆپیشاندانە. )30( لە زیاتر كە لەپەیامەكەدا كەسایەتیی سنووری هەولێر ئیمزایان كە دەك��ەن، بەوە ئاماژە ك��ردووە، پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان و هە ولێر، ش��اری دە س��ەاڵت��داران��ی خۆپیشاندان ئەنجامدانی لە رێگە دەك��ەن، ب��ەوەش ئاماژە دەگ��رن و سازدانی لە رێگاگرتنیان بە كە "نایاسایی" و كارێكی خۆپشاندان،

"نادە ستووریی" پە یڕە و دە كە ن.یەكێتی پەرلەمانتاری لەچوار جگە )د.دانا سەعید سۆفی، گۆران ئازاد ، عوسمان خەلیل مەجید ، ش��ۆڕش و د.س��ەروەر ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان(، ژمارەیەك مامۆستای زانكۆ، لەوانە، سەپان ، مەغدید سیوەیلی ، رێبوار ژم��ارەی��ەك ج��ەع��ف��ەر و سلێمان كەسایەتیی تر ئیمزای ئەو پەیامەیان

كردووە".

13مه سقه تی: له کوردستان ترسی دروستبوونی ده وڵه تی پۆلیسیی هه یه

دوێنێ، سه رای ئازادیی سلێمانی چله ی ماته مینی گێڕا بۆ شه هیدانی خۆپیشاندانه کان فۆتۆ: رۆژنامه

پێنج پەرلەمانتاری یەكێتی: دەبێت پارتی رێگە بە خۆپیشاندان

بدات

یەكێتی و پارتی كێشەكانی هەرێم

دەبەنە ئێران

رێبوار سیوەیلی: قوتابییه کی عه لی حه سه ن مه جید له هه ولێره

كەموكورتییە گەورەكانی بودجەی ئەمساڵی حكومەت ئاشكرادەكات

راپۆرتی: ئەلەند مەحوی...........................................................

كوردستان هەرێمی س��ەرۆك��ی )2( سوێندەی ب��ەو نەبوو پابەند خۆپیشاندانەوە یاسای لەبارەی جار دەرك��ەوت وت��ی: »ئەگەر خ��واردی و ئەنجامدانی ل��ە خ��ەڵ��ك حكومەت خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ق��ەدەغ��ە ب��ك��ات، یاسایە لەم خۆم ئیمزای من بەخوا

دەكێشمەوە«.سەرۆكی هەرێمی كوردستان رۆژی 2011/1/22 لە كۆبوونەوەیەكدا لەگەڵ زانكۆكانی خوێندكارانی قوتابییان و یاسای بارەی لە كوردستان هەرێمی »موستەحیلە وتی: خۆپیشاندانەوە من یاسایەك ئیمزا بكەم خۆپیشاندان

من باشە بكات، قەدەغە خەڵك لە چۆن وەاڵمی ویژدانی خۆم بدەمەوە«.بارزانی، هەر لەو كۆبوونەوەیەدا و زانكۆكانی قوتابییانی ل��ەب��ەردەم هەرێمی كوردستاندا سوێندی خوارد؛ یان حكومەت، دەرك��ەوت »ئەگەر ئەنجامدانی ل��ە خەڵك دەس��ەاڵت خۆپیشاندان قەدەغە بكات، بەخوا من ئامادەم لەگەڵ ئەو كەسانە بچمە سەر شەقام و خۆپیشاندان ئەنجام بدەم«.

كوردستان هەرێمی س��ەرۆك��ی دووپاتیشی كۆبوونەوەیەدا لەو هەر كردەوە؛ »ئەگەر دەركەوت حكومەت، ئەنجامدانی لە خەڵك دەسەاڵت یان خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ق��ەدەغ��ە ب��ك��ات، یاسایە لەم خۆم ئیمزای من بەخوا

دەكێشمەوە«.ب��ارزان��ی، سوێندخواردنەكانی دیموكراتی پارتی كە لەكاتێكدایە بەرپرسە رێ��گ��ەی ل��ە ك��وردس��ت��ان هیچ رێگەنادات حكومییەكانییەوە پایتەختدا لە خۆپیشاندانێك جۆرە ناوێك و بە هەر بكرێت، خۆپیشاندان لەالیەن بێت، مەبەستێك ه��ەر بۆ

ئیدارەی شارەكەوە رەتدەكرێتەوە.رووداوەك��ان��ی ل��ەدوای لە شاری هەولێر )17(ی شوباتەوە، خۆپیشاندان ه��ەوڵ��ی چەندینجار دراوە، بەاڵم دەسەاڵت لەو پارێزگایەو رێگە هەولێر شاری لەناو تایبەت بە ناڕاستەوخۆ بە ناداو بەخۆپیشاندان لە راگ��ەی��ان��دووە، نائاسایی ب��اری ماوەی رابروودشدا، چەندین داواكاریی هەولێر ش��اری لە خۆپیشاندان بۆ شاری ئەمنیی لیژنەی بە پێشكەش

هەولێر كراوە، بەاڵم رەتكراونەتەوە.ف��ای��ەق ت��ۆف��ی��ق، ب��ری��ك��اری

وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی لە رێگریی ب��ارەی لە كوردستان، خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان ب��ە رۆژن��ام��ەی باش هەرێم »ب��ارودۆخ��ی راگەیاند: ئەنجامدانی بە رێگە بۆچی نییە، بۆچی هەروەها بدەین، خۆپیشاندان بكرێت«، تر شتی ئەمەوە لەپەنای وتیشی: ناوخۆ، وەزارەت��ی بریكاری لەم نەبێت خۆپیشاندان باشە »پێم

بارودۆخەدا«.ناوخۆی وەزارەت��ی پێشتریش ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان لە خۆپیشاندانی مۆڵەتی دەسەاڵتی پارێزگاری هەولێر سەندەوە و سپاردی

بە لیژنەیەكی ئەمنیی لە هەولێر.لیژنەی ئەندامی ساڵح، ك��اروان

بە كوردستان پەرلەمانی لە ناوخۆ »وەرگرتنەوەی راگەیاند: رۆژنامەی پارێزگاری لە خۆپیشاندان مۆڵەتی هەولێر، پێشێلكاریی یاسای رێكخستنی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ە و ل��ە ی��اس��اك��ەش��دا پایتەختەو هەولێر ك��ە ن��ەه��ات��ووە دەب��ێ��ت دەس��ەاڵت��ی م��ۆڵ��ەت��دان بە خۆپیشاندان بخرێتەوە دەستی وەزیر،

ئیدارییەو یەكەی سەرۆكی پارێزگار شارەكانی هەموو وەك��و هەولێریش تری كوردستان پارێزگایەو دەسەاڵتی سەرۆكی الی خۆپیشاندان مۆڵەتی

یەكەی ئیدارییە، كە پارێزگارە«.لێكۆڵەری یاسین، د.ب��وره��ان سیاسیی لەبارەی ئەو هەڵسوكەوتانەی توندی رەخنەی هەرێمەوە، سەرۆكی لێدەگرێت و پێیوایە: كاتێك سەرۆكی بۆ ه��ەر ن��ەك دەك��ات، قسە هەرێم نییە ئ��اس��ان خ��ەڵ��ك و چ��اودێ��ران لە هەرێم سەرۆكی حیزبیی گوتاری گوتاری رەسمیی هەرێم جیابكەنەوە، بەڵكو بگرە خۆیشی نازانێت ئایا لەو بەناوی دەك��ات قسە چركەساتەی وەك ی��ان دەك��ات، قسە حیزبەوە

زیاتریش ئ��ەوەی هەرێم. سەرۆكی كە ئ��ەوەی��ە، نیگەرانییە جێگەی ئاگاییەوە بە خۆی هەرێم سەرۆكی قسەكردنیدا دەرك��ەوت��ن و لەكاتی خۆیدا رۆڵەكانی لە ناڕوونییە ئەو مەبەستی ب��ە دەك��ات بەرجەستە وەك خ��ۆی پێگەی بەكارهێنانی

سەرۆكی هەرێم لە خزمەت حیزبدا.

جەخت سیاسییە لێكۆڵەرە ئەو رۆڵ تێكەاڵوكردنی دەكاتەوە؛ لەوە كێشەیەكی ئ��ەم��ە )دەور(ه ك��ان، سەرۆكی دەركەوتنی لە بەردەوامە هەرێم لە بۆنە حیزبیی و رەسمییەكاندا، لە تەنیا كێشەیە ئ��ەم هەڵبەتە راگەیاندنەكانی گوتار و رەه��ەن��دی سەرۆكی هەرێمدا دەرناكەوێت، بەڵكو لە جدیی كێشەیەكی كوردستان لە حیزب پەیوەندییەكانی بیناسازیی بە هەر نەك كە دەوڵەتەوەیە. بە ی��ەك��ەوە ل��ە ترسناك شێوەیەكی خوێن و وەك بگرە بەڵكو نزیكن،

گۆشت تێكەاڵوی یەكترن.هەرێمی سەرۆكی ئەوەی لەگەڵ ك��وردس��ت��ان پ��اب��ەن��د ن��ەب��ووە بەو كۆمەڵێك لەبەردەم كە سوێندەیەوە

ل��ە ق��وت��اب��ی��ی��ان و خ��وێ��ن��دك��اران��ی كوردستاندا هەرێمی زانكۆكانی خ��واردی، ل��ە ه��ەم��ان��ك��ات��دا هیچ ئیجرائاتێكیشی نەكردووە لەگەڵ ئەو بەرپرسانەی رێگربوون لە ئەنجامدانی

خۆپیشاندان.د.ب��وره��ان ی��اس��ی��ن، ئ��ام��اژە هەرێم، سەرۆكی دەك��ات؛ ب��ەوەش كاتێك قسەیەك دەكات، بەاڵم دوای پەشیمان لێی ك��ورت م��اوەی��ەك��ی بیریشی ئەسڵەن ی��ان دەب��ێ��ت��ەوە، دەچێت كە پێشتر چی وتووە، مانای ئەوەیە كە هیچ حسابێك بۆ دەنگدەر و ئەو دەزانێت ناكات: هاونیشتمانییان پێشتر بۆی چووەتە سەر، مانای وایە ئێستاش و دواتریش هەر بۆی دەچێتە

سەر.سەرۆكی تریشەوە، لەالیەكی مانگی ل��ە ك��وردس��ت��ان ه��ەرێ��م��ی ئیتاڵیای واڵتی سەردانی راب��ردوودا ئاژانسێكی بۆ لێدوانێكیدا لە كردو )50( »ئەگەر رایگەیاند: ئیتاڵیی نەبێت، دڵ بە منیان كەس ه��ەزار دەس��ت��ل��ەك��اردەك��ێ��ش��م��ەوە، ب��ەاڵم )50( كۆكردنەوەی دوای ئەمجارەش هەزار ئیمزا بۆ دەستلەكاركێشانەوەی پابەند كوردستان، هەرێمی سەرۆكی

نەبوو بە قسەكانییەوە«.بڕوای سیاسییە لێكۆڵەرە ئەو سەركردانەی س��ەرۆك و ئ��ەو وای��ە: ناكەن و گوێگرەكانیان بۆ حیساب ه��ەر رۆژێ��ك ب��ە ه��ەوەس��ی خۆیان شتێك دەڵێن و لە قسەكانی دوێنێیان پەشیمان دەبنەوە، دوو جار حیساب بۆ مێژوو ناكەن: یەكێكیان، ئەو مێژووەی ئەو تریشیان، ئەوی گ��وزەراوە و كە

مێژووەی دەنووسرێتەوە.

ذمارة )627( سَيشةممة 2011/3/29 [email protected]

كاتێك سەرۆكی هەرێم قسە دەكات، بۆ خەڵك و چاودێران ئاسان نییە گوتاری حیزبیی سەرۆكی هەرێم لە گوتاری رەسمیی هەرێم جیابكەنەوە، بگرە خۆیشی نازانێت لەو چركەساتەدا بەناوی حیزبەوە قسە دەكات، یان وەك سەرۆكی هەرێم

سەرۆكی هەرێم پابەند نەبوو بە سوێندەكەیەوەبارزانی: »ئەگەر دەركەوت دەسەاڵت خەڵك لە ئەنجامدانی خۆپیشاندان قەدەغە بكات

بەخوا من ئیمزای خۆم لەم یاسایە دەكێشمەوە«

بۆ كۆچی ناوادەی كاك جەوهەرراو بیرو چونكە دەم��رن، بەپێوە گەورەكان مرۆڤە تێكۆشان و هەوڵ و ماندووبوونیان لە شاڕێی خەباتی گەلەكەیاندا هاوڕا و هاوسەفەریان دەبێت. كەمن ئەو كەسانەی مردنیان دەبێتە خەمناكییەكی نیشتمانیی و ئازارێكی نەتەوەیی. كاك جەوهەر، كێوێك بوو لە شەهامەت، لە ئیرادە، لە وزەو توانا، لە دڵسۆزیی و خەمخۆریی بۆ گەلەكەی، بۆیەش میللەتێك لە

خەم و پەژارەدایە بۆ كۆچی هەتاهەتایی ئەم جوامێرە.لەگەڵ هاوكاتە جەوهەر، كاك مەرگی ساتەوەختی هەرێمی سەرتاپای كە ق��وڵ سیاسیی تەنگەژەیەكی گرتووەتەوە، قەیرانێك ئەگەر بە حیكمەت و بەرپرسیارێتی و بە درك نەكەین و لەگەڵ مامەڵەی ورد تێفكرینێكی بۆ گونجاو میكانیزمی رێوشوێن و هەستیارییەكەی و چارەسەری دەستنیشان نەكەین، ئەوا هەرێم و نیشتمانەكەمان بەرەو ئاقارێكی مەترسیدار دەبات، هەر بۆیەش كاك جەوهەر لەم سااڵنەی دواییدا و پاش دووركەوتنەوەی یەكجارەكی لە روونكردنەوەی بۆ خۆی حكومیی، حیزبیی و پایەی پلەو ئەو كێشانە تەرخانكرد و بە ئەزموون و وردبینی و لێهاتوویی لە بنەڕەتییەكان و كێشە سەر دەخستە پەنجەی خۆی، كاك مەسەالنە. ئەو بۆ بوو میكانیزم دیاریكردنی هەوڵی جەوهەر نامیق، وەك رەخنەگرێكی بوێر، سیاسەتمەدارێكی بە ئەزموون، رۆشنبیرێكی بەرپرس، سەركردەیەكی خەمخۆر، وریاییەوە بە نیشتمانویست، تێكۆشەر و پێشمەرگەیەكی لە دەك��رد و هەرێم سیاسییەكانی كێشە لەگەڵ مامەڵەی دەخستە دەستی ئازایانە چاوپێكەوتنەكانیدا، نووسین و پێشهاتەكان، چ مەترسی و لە هاواڵتییانی برینەكان، سەر لە ناوەوەی هەرێم و چ لە پەیوەندیی هەرێم و خۆی گوتەنی ال)عێراقی( نوێدا هوشیاردەكردەوە، رەخنەی لە سیستمی حوكمڕانیی هەرێم بە ئاقاری باشكردن و چاكسازییدا دەگرت.هەوڵ و نووسین و كارەكانی كاك جەوهەر لەم سااڵنەی دواییدا، رۆڵێكی گەورەیان هەبوو لە شكڵگرتن و بەهێزبوونی بەرەیەكی رەخنەگرانەی گۆڕانخواز لەسەرتاسەری هەرێمدا. رۆڵی كاك جەوهەر و رۆشنبیران و كەسایەتییە سیاسییەكان لە هەر پێگەیەكی سیاسییەوە هاتبن، رۆڵی گەورەی گێڕا ریفۆرمخواز و جواڵنەوە مەیدانی هاتنە زەمینەسازیی لە چاكسازیخوازەكان. بە دڵنیاییەوە، كاك جەوهەر یەكێكە لە ئەندازیارە چاالك و بە ئیرادەو ئازاكانی كاروانی گۆڕانسازیی لە هەرێمدا، لەپێناو كوردستانێكی گەشەكردووی مۆدێرنی دوور لە گەندەڵیی و ناعەدالەتی و بێسیستمی، پشت وپەنایەكی گەورەو دڵفراوانی ئازادیخوازان و رۆژنامەنووسان و رۆشنبیران

بوو.كاك جەوهەر، بە چاودێریكردنی بەردەوامی بۆ رەوشی سیاسیی، بۆ پەیوەندیی هێزە سیاسییەكان، بۆ كاركردنی فراكسیۆنەكانی پەرلەمان و بەتایبەت رۆڵی ئۆپۆزسیۆن لەنێو پەرلەماندا، بە پەیوەندییە بەرین و فراوانەكانی لەگەڵ نوخبە سیاسییەكانی هەرێم، هەمیشە لە هەوڵی خولقاندنی كەش و هوایەكی ئارام و ئاشتییانەی دوور لە توندوتیژیی و زمانی زبر و یەكترسڕینەوە بوو لەپێناو گۆڕینی واقیعی سیاسیی هەرێم

بەرەو كۆمەڵگایەكی مۆدێرن و پێشكەوتوو و بەهێز.لەگەڵ هاوكاتە جەوهەر كاك مەرگی ساتەوەختی گەورەیە پیاوە ئەم سااڵنێك هەرێمدا، نوێكەی بارودۆخە كوردستان واقیعی ئێستا وا بوو، چاكسازییدا هەوڵی لە پێی ناوەتە قۆناغێك كە پێویستە هەموو الیەك بە وریایی و قۆناغەكەو ئەركەكانی بنواڕنە بەرپرسیارێتییەوە هەستی لەگەڵ مەنتقی سەردەم و پێداویستییەكانیدا بگونجێن. مەرگی كاك جەوهەر لەم كاتەدا، بە دڵنیاییەوە زەرەرێكی گەورە بە رەوتی ریفۆرمی راستەقینە لە هەرێمدا دەدات، بەاڵم پێویستە بنەمایەك و بكەینە جوامێرە، ئەم كۆچی ساتەوەختی هەنگاونانی تێگەیشتن و لەیەك هەوڵی بۆ دەروازەی��ەك جدیی و راستەقینە لەپێناو دژایەتیی گەندەڵی و بێسیستمی و ناعەدالەتیدا، دەكرێت سەرەتایەك بێت بۆ كۆبوونەوە لەسەر ئەنفالكراوەكان و شەهیدان و خەونی بەدیهێنانی سفرەی نەوەكانی ئەم میللەتەدا. داننان بە رەوایەتیی خۆپیشاندان و داخوازییە رەواكانیان و جێبەجێكردنی داواكارییە هەنووكەیی و لەالیەن كە كوردستان خۆپیشاندەرانی بنەڕەتییەكانی پەسەند خۆشبەختانە كوردستانیشەوە پەرلەمانی سەرەتاییەكانی مافە سەلماندنی لە خۆنەدزینەوە كراوە و گەورە نیشتمانیی پرۆسەیەكی بە دەستكردن خەڵك و ئابووریی و سیاسیی و كایە لەسەرجەم چاكسازیی لەپێناو كۆمەاڵیەتی و ستراتیژییەكانی هەرێمدا، گەورەترین خەاڵت و دڵسۆزانی ماندوبوونی خەبات و یاد و بۆ دەبێت وەفاداریی

وەك كاك جەوهەر.دەبا لەم ساتەوەختە خەمناكەدا، هەموومان بە گیانی پێداویستییەكانی سەیری پەرپرسیارێتییەوە نیشتمانیی و خەباتی بە پێكەوە بكەین و میللەتەكەمان قۆناغەی ئەم مەدەنییانەو ئاشتیخوازانە كوردستانەكەمان بەرەو ئارامگەی خەون و لە چاكسازیی ببەین و خۆشبەختی پێشكەوتن و

بیرۆكەوە بكەینە واقیعێكی هەستپێكراو.كاكە پۆاڵئاسای ئیرادەی گ��ەورە و روح��ی لە ساڵو

* ئەمە دەقی ئەو وتارەیە كە لە مەراسیمی جەوهەر.بەخاكسپاردنی كاك جەوهەر نامیقدا،بە ناوی بزووتنەوەی گۆڕانەوە خوێندمەوە.

عەدنان عوسمان*

www.rozhnama.net

سەرۆكی هەرێم قسەكانی پێشووی خۆی بیردەچێتەوە

له پارێزگای هه ولێر رێگا به ئه نجامدانی خۆپیشاندان ناده ین

وەرگرتنەوەی مۆڵەتی خۆپیشاندان لە پارێزگاری هەولێر،

پێشێلكاریی یاسای خۆپیشاندانە

بەرزان عەلی حەمە.........................................

مامۆستایانی سەر هێرشكردنە لە چ��اوس��وورك��ردن��ەوە ئاینیی و هەڕەشەكردن رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و ل��ە ئ��ەن��ج��ام��دان��ی ك��ۆب��وون��ەوەی ج��ەم��اوەری��ی، رووداوەك��ان��ی ئەم بوون و هەولێر ش��اری هەفتەیەی ئەندامێكی پەرلەمانی كوردستانیش، لەهەولێر كە دەكات، بەوە ئاماژە ب��ەردەوام خ��ەڵ��ك پ��ەی��وەن��دی��ی پێوەدەكات و سكااڵی ئەو هەڕەشەو

گوڕەشانەی لەال دەكەن.لیژنەی كاروان ساڵح، ئەندامی كوردستان، پەرلەمانی لە ناوخۆ وتی: رۆژنامە بۆ لێدوانێكیدا لە پارێزگار و لەگەڵ »پەیوەندیمان الی��ەن��ە ب��ەرپ��رس��ەك��ان ك��ردووەو پێشێلكارییانە ئ��ەو ل��ەه��ەم��وو بەاڵم ك��ردوون��ەت��ەوە، ئاگادارمان ب��ەداخ��ەوە، ئ��ی��ره��اب��ەك��ە ه��ەر

بەردەوامە«.ناوخۆ، لیژنەی ئەندامەی ئەو مامۆستای »كۆمەڵێك وتیشی: پەیوەندییان خۆشناوەتی ناوچەی پێوەكردووم و لەبەرئەوەی لە هەولێر بێنە بەنیازن پێنادەن، رێگەیان لەوێ سلێمانی و ئازادیی س��ەرای

ناڕەزایی خۆیان دەرببڕن«.

رۆژنامە...................................................................

ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ل��ی��ژن��ەی ش��ارەوان��ی��ی��ەك��ان��ی پ��ەرل��ەم��ان داوای كە دەك��ات؛ ب��ەوە ئ��ام��اژە سنجاری، د.نوری بانگهێشتكردنی دەكات بۆ لیژنەكەیان سەبارەت بە زەوی دۆنم چەندین تەملیككردنی

لەسەری.چەند ب��اوك��ردن��ەوەی دوای كە رۆژن��ام��ە، لە بەڵگەنامەیەك )476( ل��ە زی��اد دەیسەلمێنێت كابینەی سەردەمی لە زەوی دۆنم نوری ن��اوی بە ك��راوە پێنجەمدا س��ن��ج��اری، س��ەرۆك��ی دی��وان��ی ه��ەرێ��م و وەزی��ران��ی ئەنجومەنی دواتر بە نرخی رەمزیی بە زانكۆی ك��وردس��ت��ان ف��رۆش��راوە، ن��اوب��راو باوكردووەتەوە روونكردنەوەیەكی زەوییانە ئەو ئاشكرایكرد، تیایدا ب��ەب��ێ ب��ەرام��ب��ەر ب��ە ن��اوی ئ��ەو »كاتی دەڵێت: كراون و زانكۆیەوە شێوەی بە پرۆسەیە ئ��ەم خ��ۆی شێوەی بە ئەنجامدرا وەو تەنازول كاری رەمزیی نرخی بە فرۆشتن

زانكۆی بۆ زەوییەكان بەناوكردنی بەرامبەردا لە ك��راوە. كوردستان

هیچ بڕە پارەیەك وەرنەگیراوە«.وەرت��ی، ئەحمەد لەوبارەیەوە پەرلەمانی یاسایی لیژنەی ئەندامی كوردستان روونیكردەوە؛ كە باشتر راستەوخۆ زەوییانە ئ��ەو واب��ووە یان زان��ك��ۆوە، ن��اوی بە بكرانایە كە كەسێك نەك زانكۆ، سەرۆكی هەیە و حكومییەی پۆستە ئ��ەو »كردنی راگەیاند: رۆژنامەی بە ب��ە ن��اوی ك��ەس��ێ��ك��ەوە ك��ە لەو هەیە ئەگەر بەرپرسیارێتییەدایە،

گومان دروست بكات«.عوسمان، سیوەیل ه��اوك��ات، ئەندامی لیژنەی خزمەتگوزارییەكانی گەیاندن و گواستنەوە و شارەوانی و گ��ەش��ت��وگ��وزاری پ��ەرل��ەم��ان بە »دوای راگ��ەی��ان��د: رۆژن��ام��ەی دانیشتنی دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ەوەی لە داوا پ��ەرل��ەم��ان، لیژنەكانی س��ەرۆك��ی ل��ی��ژن��ەك��ەم دەك��ەم بانگهێشتی سنجاری ن��وری ك��ە لێكۆڵینەوە بۆ بكرێت لیژنەكەمان زەوییانە و ئ��ەو تەملیككردنی لە

داوای روونكردنەوەی لێبكەن.

رۆژنامە............................................................

بۆ گ��ۆڕان پەرلەمانتارێكی دەك��ات، ئاشكرا گشتیی رای ل��ەم��اوەی فراكسیۆنەكەیان ك��ە چەندین راب��ردوودا، مانگی چوار نواندووە نەتەوەییان هەڵوێستی كە زۆربەیان لە بەرژەوەندیی كورد

بڕیاریان پێدەرچووە.ئه ندامی مستەفا لەتیف د. بۆ عێراق نوێنەرانی ئەنجومەنی رۆژنامە، وتی: »بەپێچەوانەی ئەو تۆمەتانەی كە حیزبەكانی دەسەاڵت دروس��ت بۆمانی كوردستان لە دژی ئێمە گ��وای��ە ك��ە دەك��ەن، ئیشمان نەتەوەیی بەرژەوەندیی كردووە، فراكسیۆنەكەمان لەماوەی

چەندین راب��ردوودا، مانگی چوار نواندووە، نەتەوەیی هەڵوێستی كە زۆربەیان لە بەرژوەندیی كورد بڕیاریان پێدەرچووە«، وتی: »ئێمە زمانی كوردیمان چەسپاندو بڕیاردرا لەپەرلەماندا قسەی پێبكرێت، كە سێیەكی كە ك��رد داوام��ان ئێمە فیدراڵیی دادگ��ای دادوەران��ی لەهەرێمی كوردستان بن، لەیاسای دادوەری��ی��دا ب��ااڵی ئەنجومەنی س��ەرۆك��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ب��ااڵی ئەندامی وەكو هەرێم، دادوەری��ی ئەنجومەنی بااڵی دادوەریی عێراق گۆڕان وەكو ئێمە هاتووە، ناوی سەرۆكی پێویستە كە داوامانكرد كوردستان، دادوەریی ئەنجومەنی جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی بااڵی دادوەریی عێراق بێت، نەك ئەندام

بێت، ئێمە بووین پێداگریمان كرد بڕیاری )3/17( رۆژی هەر كە هەڵەبجە بەجینۆسایدناساندنی رۆژێكی بۆ دوانەخرێت دەربچێت و تر، تەحەدا دەكەم، یەكێتی و پارتی

هێندەی ئێمەیان كردبێت«.كە بۆچوونەی بەو سەبارەت بە پەیوەندیی »گۆڕان وتوویەتی مادەی )140(ەوە نییە«، د. لەتیف بەدەستی »ئێمە وت��ی: مستەفا لەحكومەت هاوپەیمانیی لیستی دوورخ��رای��ن��ەوە، بێبەشكراوین و ئەگەر لەحكومەتدابووینایە، ئەوەی نەتەوەكەمانی بۆ لەپەرلەماندا بۆمان لەحكومەتدا دەك��ەی��ن، شتانەی ئەو هەموو بۆیە دەكرد، كە ئەستۆیمان لەسەر شان نییە، ئەگەر جێبەجێش نەكرێن، ئەوانەن

بۆ لە دەسەاڵتی حكومەتدان، كە نموونە مادەی )140(، بەاڵم ئێمە لێرەوە بەهەموو خەڵكی كوردستان دەڵ��ێ��ی��ن، ل��ەم چ��وار س��اڵ��ەدا، جێبەجێكردنی وردی چاودێریی لەهەر دەك��ەی��ن و م��ادەی��ە ئ��ەو ش��وێ��ن��ێ��ك زان��ی��م��ان رێ��گ��ری��ی و نابین و بێدەنگ هەیە، پەكخستن لێ كوردستانیشی گشتیی رای بەهۆی بەاڵم دەكەینەوە، ئاگادار بێبەشكراوین، لەحكومەت ئەوەی راستەوخۆی جێبەجێكردنی وەكو ئێمەدا دەستی لە مادەیە، ئەو نییەو ئەوە لە ئەستۆی فراكسیۆنی هاوپەیمانییە كە لەحكومەتدان، من نەبوونی پەیوەندیی لە مەبەستم ئەوەبووە، مادەیەوە، بەو گۆڕان

نەك بە گرنگ نەزانینی«.

هاوڕێ عەبدوڵا............................................................

دەرەوەی رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی رفاندن و رووب��ەڕووی دەس��ەاڵت لە تەنیا بوونەتەوەو تیرۆركردن نزیكەی راب��ردوودا رۆژی )40(بەرامبەر پێشێلكاریی )150(

رۆژنامەنووسان ئەنجامدراون. سكرتێری حسێن، ئەنوەر مافی ل��ە داكۆكیكار لیژنەی سەندیكای لە رۆژنامەنووسان كوردستان، رۆژنامەنووسانی ئەوەی خستە روو؛ كە لە ماوەی خۆپیشاندانەكاندا نزیكەی )130� بەرامبەر پێشێلكاریی )150

رۆژنامەنووسان كراوە.عومەر، س��ۆران ب��ڕوای بە پارتی یەكێتی و رۆژنامەنووس؛ چەكداریین، هێزی خاوەنی كە هێزە شێوەیەك ب��ە هەمیشە چ��ەك��دارەك��ان��ی��ان راه��ێ��ن��اوە، راگەیاندنە ن��ەدەن رێگە ك��ە رووداوەك��ان ناحیزبییەكان

باوبكەنەوە. بۆ »دەستدرێژیی وتیشی: سیاسەتی رۆژنامەنووسان سەر رووداوەكانی حیزبەیە و دوو ئەو راستییەی ئ��ەو دووای��ی��ە ئ��ەم لە هەمیشە ئ��ەوان سەلماند، رۆژن��ام��ەن��ووس و راگ��ەی��ان��دن��ی

ئەهلیی و سەربەخۆ ترساون«.

پرۆژە چاكسازییەكەی بارزانی، لەالیەن حیزبەكەیەوە پێشێلكرارۆژنامە

....................................................

هەرێم سەرۆكی بڕیارەی ئەو وەك پرۆژەی چاكسازیی رایگەیاند، لەالیەن الیەنەكان هەموو پێش حیزبەكەی خۆیەوە پێشێلدەكرێت.

كاردانەوەی چوارچێوەی لە دەس��ەاڵت ب��ۆ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ە بەردەوامەكەی خەڵكی كوردستان، مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان رۆژی )20(ی ئەم مانگە تێیدا نەخشە راگه یاند، پەیامێكی هەرێم بۆ چاكسازیی رێگەیەكی لەو یەكێك لە كە روو، خستە بڕگانەی لە نەخشە چاكسازییەكەدا نییە حیزبێك هیچ »بۆ هاتووە: لەگەڵ راس��ت��ەوخ��ۆ پەیوەندیی دەوڵ��ەت��ێ��ك دروس��ت ب��ك��ات، لە دەوڵەتەكان لەگەڵ پەیوەندیی رێگەی حكومەتەوە دەبێت، حیزب تەنیا دەتوانێت پەیوەندیی لەگەڵ حیزب دروست بكات«، بەاڵم ئەم پەیامەی بارزانی هەرزوو لە الیەن جێگرییەوە ب��ارزان��ی، نێچیرڤان

پێشێلكرا. لە ئێستادا نێچیرڤان بارزانی، نییەو حكومیی پۆستێكی هیچ پارتی س��ەرۆك��ی جێگری تەنیا دیموكراتی كوردستانە، بەپێی ئەو پەیامەی بارزانیش بێت، بۆی نییە

دەوڵەتانی لەگەڵ پەیوەندییەكان ببەستێت، دەرەوەدا دراوس��ێ و هەمان بەاڵم بكات، تاوتوێی یان پەیامەكەی باوبوونەوەی رۆژی لە ب��ارزان��ی، نێچیرڤان ب��ارزان��ی، رۆژنامەی تەرەفی توركییدا باس لە پەیوەندیی نێوان هەرێم و توركیاو رۆڵی توركیاو لە ك��ورد كێشەی چارەسەری چۆنیەتی پەكەكەو كێشەكە دەكات، لەو چاوپێكەوتنەدا هەنگاوەكانی بارزانی، نێچیرڤان

)ئەكەپە( گەشە دادو پ��ارت��ی ب��ە »دروس��ت« ن��او دەب��ات و دەتوانێت توركیا كە پێیوایە؛ كێشەی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان دوای چاره سه ر واڵت��ەك��ەی��دا لە ك��ورد باسدەكات؛ وا جگەلەوەی بكات، جەماوەریی كێرڤی پەكەكە كە دابەزیوەو ئێجگار ب��اش��ووردا لە خۆی جەماوەر«ی »پشتگیریی حكومەتی دژی لە ش��ەڕی دوای پیشیوایە؛ لەدەستداوە، هەرێم

لە پشتگیریكارێكی هیچ پەكەكە باشووردا نەماوە.

لە رۆژی��ش پ��ێ��ن��ج دوای نەخشەڕێیەكەی ب��اوك��ردن��ەوەی چاكسازیی، بۆ هەرێم سەرۆكی نێچیرڤان بارزانی، سەردانی ئێران دەكات و لە بۆنەی جەژنی نەورۆزی دەبێت. بەشدار نێونەتەوەییدا بۆنەیەكی وەك ئێران دەوڵەتی سااڵنە ئاهەنگی نەورۆز دەگێڕێت و دەوڵەتانی بەرپرسی چەندین

لە دەكات، بانگهێشت دەرەوەش هیچ بارزانی، نێچیرڤان كاتێكدا پۆستێكی حكومیی نییەو دەبوایە د.بەرهەم ساڵحی سەرۆك وەزیرانی كوردستان، هەرێمی حكومەتی نێچیرڤان ب��ەاڵم بكرێت، داوەت بارزانی، هاوشانی سەرۆك كۆماری دەك��ات و ئێران س��ەردان��ی عێراق بەشدار نێودەوڵەتییەدا بۆنە لەو بڕیار وەك بۆنەیەدا لەم دەبێت، فەرمیی« »ب��ە وەف��دەك��ە ب��وو، دەوڵەتی الیەن لە داوەتكرابوون ئێرانەوەو بە فەرمیش پێشوازییان سەرۆك چەندین هاوشانی لێكرا، كۆمارو سەرۆك وەزیرانی ناوچەكە، حكومەتی جیاتی لە وەف��دە ئەم

هەرێم بەشداریی كرد. دانیشتنی ل��ە پێشتریش پ��ەرل��ەم��ان��ی )2009/5/5(ی بارزانی مەسعود كوردستاندا، س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م، ح��ی��زب��ە پەیوەندیی لە كوردستانییەكانی حكومەتەكانی ل��ەگ��ەڵ بەستن دەرەوە ئاگادار كردەوەو رایگەیاند: ل��ەم��ەودوا نییە راس��ت »پ��ێ��م لەگەڵ پەیوەندییان حیزبەكان دەتوانن هەبێت و حكومەتەكان لەگەڵ حیزب و الیەنەكان پەیوەندیی ببەستن، بەاڵم پەیوەندیی رەسمیی ئەركی تەنیا حكومەتەكان لەگەڵ

حكومەتی هەرێمە«.

[email protected]ذمارة )627( سَيشةممة 2011/3/29

رێكخراوی ئەوەی دوای رۆژنامە: بێسنوور، پەیامنێرانی نێودەوڵەتیی لەسەر گرت دەس��ەاڵت لە رەخنەی لە هەرێم، رۆژنامەنووسانی دۆخ��ی سۆزیگ رۆژنامەدا، چاوپێكەوتنێكی دۆلێت لە بەشی خۆرهەاڵتی ناوەڕاست و

رێكخراوەكە، ئەفریقای ب��اك��ووری وەاڵمێكیان »هیچ راگەیاند: ئەوەی هەنگاوی ئامادەین ن��ەدراوەت��ەوەو فشارخستنە بۆ بگرینەبەر دیكەش س��ەر دەس��ەاڵت��ی ه��ەرێ��م«. ل��ەو چاوپێكەوتنەدا كە لە ژمارەی داهاتووی

رۆژنامەدا باودەكرێتەوە، دۆلێت باس لەوە دەكات كە لەگەڵ نوێنەری هەرێم نیگەرانیی كۆبوونەتەوەو فەرەنسا لە خۆیان پێڕاگەیاندووە. ئەو بەرپرسەی رەخنەی بێسنوور، پەیامنێرانی لەسەر كە گ��رت لێكۆڵینەوانە ل��ەو

رۆژنامەنووسانی ك��وژران��ی كەیسی هەرێم ئەنجامدراون و بە »ناشەفاف« ن��اوزەدی ك��ردن و رای��گ��ەی��ان��د: پرۆسەكەوە، ناشەفافیی »بەهۆی رێكخراوەكەیان نەیتوانیوە لە ئەنجامی

لێكۆڵینەوەكان بكۆڵێتەوە«.

دەسەاڵتی هەرێم وەاڵمی رێكخراوێكی نێودەوڵەتی ناداتەوە

دوای باڵوبوونەوەی بەڵگەنامەکان د.نوری بانگهێشتی پەرلەمان ده كرێت

د.لەتیف مستەفا: تەحەدا دەكەم، یەكێتی و پارتی هێندەی ئێمەیان بۆ بەرژەوەندیی نەتەوەكەمان كردبێت

لە )40(رۆژدا، )150(پێشێلكاریی بەرامبەر رۆژنامەنووسان ئه نجامدراون

پاشماوه ی... یەكێتی و پارتی كێشەكانی هەرێم دەبەنە ئێران

پ��ەن��اب��ردن��ە ب��ەر ئ��ێ��ران بۆ چارەسەركردنی كێشە ناوخۆییەكانی هەرێم لەالیەن یەكێتی و پارتییەوە، دوو ئەو ماوەیەكە لەكاتێكدایە

حیزبە بزووتنەوەی گۆڕان بە بردنە بەغدای كێشەكانی هەرێم تۆمەتبار

دەكەن.وتەبێژی رەحیم، تۆفیق محەمەد لەوبارەیەوە گ��ۆڕان، بزووتنەوەی وتی: »ئێمە بەهۆی ئەوەی قبووڵمان فێستیڤاڵی لە بەشداریی نەكرد

نەورۆزی ئەو واڵتە بكەین، بۆیە ئەو داوایەشمان ئاراستە نەكرا«.

پاشماوه ی... پێنج پەرلەمانتاری یەكێتی: ...

ه��ات��ووە: »وە ك ل��ەپ��ەی��ام��ەك��ەدا خ��ە م��خ��ۆران��ی ش��اری ه��ە ول��ێ��ر، ئە و سە روە ربێت و یاسا دە مانە وێت

هە ولێر ش��اری بە خە ڵكی مافە ش بە شێوە یە كی ببینرێت، رە وا كاریگە ریی ت��وان��او پۆزە تیڤانە لەپرۆسە ی جێپە نجە ی هە بێت و بەدیهێنانی بە دیموكراسیكردن و

کۆمە ڵگای مە دە نیی دیاربێت«.ناوخۆو لە وە زارە تی داوا هەروەها

دە س��ەاڵت��ی پ��ارت��ی دەك��ەن له لە خۆپشاندانی كە رێگا هه ولێر، سیاسیی چاالكیی ج��ە م��اوە ری��ی و نەگرن و بارودۆخی شارە كە ئاسایی

بكەنەوە.»ئە م هاتووە: لەپەیامەكەدا هەر رێگاگرتنە لە خۆپیشاندان، دە بێتە

ئیفلیجكردنی وە دینە هێنان و مایە ی هێشتنە وە ی دیموكراسی و پرۆسە ی دە سەاڵتی لە چوارچێوە ی كۆمە ڵگا پێنە كردنی بە شداریی تاكڕە ویی و سیاسیی، لە بڕیاری هاواڵتییان ئە نجامە كە شی بە پووكاندنە وە ی ئە و

كۆمە ڵگایە تە واو دە بێت«.

پەرلەمانتارێك: لە هەولێر ئیرهاب بەردەوامە

pukmedia :فۆتۆ پێشوازی سه رۆکی ئێران له نێچیرڤان بارزانی، رۆژی 2011/3/27

سازدانی: پشتیوان سەعدوڵاڵ...............................

رۆژنامە: دەتوانین بڵێین؛ ئێستا قۆناغێكی بە كوردستان هەرێمی

نوێدا تێدەپەڕێت؟ وردب��ی��ن، زۆر ئ��ەگ��ەر *ساتەوەختێكی بڵێین دەتوانین وشەی هەموومان زۆرج��ار نوێیە، منیش هەتا بەكاردەهێنین، قۆناغ گەر بەاڵم بەكاریدەهێنم، ناوبه ناو گوزارەی دەبێت بین، وردبین زۆر نوێ م��ێ��ژووی��ی ساتەوەختێكی رووی ل��ە ق��ۆن��اغ بەكاربهێنین، زەمەنییەوە ئاماژە بۆ سەردەمێكی تەواو هێشتا ئێمە دەكات، درێژتر نەچووینەتە سەدەیەكی نوێوە، بەاڵم پێمانخستووەتە ساتەوەختێكەوە كە ناچێت، دی ساتەوەختەكانی لە مێژوویی ساتەوەختێكی ئێستا نوێیە، بۆچی نوێیە؟ هۆكان گەلێك لێرەدا كورتكردنەوەیان كە زۆرن گرنگتر هەموویان لە ئەستەمە، بزاوتێكی سەرهەڵدانی من الی بێ ناحیزبیی و نائایدیۆلۆژیی و حیزبەكان و بێگومان سەركردەیە، لەناو ئایدیۆلۆژیاكان و سەركردەكان گرنگ بەاڵم هەن، بزووتنەوەكەدا ئەوەیە هیچ كەسیان نەدەتوانن بە تەواوی خۆیان بە خاوەنی خەڵك و ئەو بۆشیان دەچێتە سەر گەر نە گرنگ رابگەیەنن. خاوەندارییە سیاسیی و هێزێكی ئێستا ئەوەیە هیچ كە هەیە، نوێ كۆمەاڵیەتی بیدزێت، ناتوانێت ئاسان ك��ەس حیزب و ل��ەدەرەوەی یەكەمجارە كۆمەاڵیەتی هێزێكی فۆرمی حیزب موڵكی هێزێكە لەدایكدەبێت، نوێ چەپەكان، یان ئیسالمییەكان، یان ئەو هەموو بەڵكو نییە، گ��ۆڕان دوایبكەون و دەك��ات ناچار هێزانە هەوڵبدەن سوودی لێببینن و شتێك هەڵبگرنەوە دەستكەوتانە ل��ەو تەنیا ئ��ەوە دەك��ەوێ��ت، لێی ك��ە ئەم نیشانەكانی لە نیشانەیەكە گەلێك هەڵگری كە بزووتنەوەیە ئەم هەڵبەت زۆرت��رە، نیشانەی بەو گەورانە مێژووییە ساتەوەختە كە دەناسرێتەوە گەورانەدا درزە ستراكتورەكە، ت��ەواوی دەیكاتە ئ��ەو درزان��ەی ك��ە دەچ��ێ��ت��ە ناو دون��ی��ای راب��ردوو گ��ەورەت��ری��ن ئەمجۆرە دەس��ك��ەوت��ی نیشانەو ساتەوەختانەن، لەوە بترازێت، ئەم كۆن و هێزی بۆنی لە پڕە ساتانە ملمالنێی كۆن و سەری كۆن، كە بە پێشێ، دێنەوە ت��ازەوە دەمامكی بەاڵم ئەوەی جەوهەری بزووتنەوەكە دەموچاو و هێزو ئەو پێكدەهێنێت، دەیانەوێت كە نییە كۆنانە ئایدیا ئەم ساتەوەختە مێژووییە بۆ خۆیان بقۆزنەوە، بەڵكو ئەو هەوا تازەیەیە كە لە كرانەوەی پەنجەرەكان و درزە ئەمڕۆ ژوورێ، دێتە گەورەكانەوە دەیانەوێت كۆن ئایدیۆلۆژیای زۆر بكەن، ل��ەس��ەر ت��ازە دەم��ام��ك��ی نوێ دەمامكی من بڕوای بە بەاڵم سوودێكی نییە، ئەم ساتە پێویستی بە رۆحێكی نوێ هەیە، نەوەك بە

دەمامكێكی نوێ.جواڵندنەوەیەی ئەم رۆژنامە: كە ئێستا لەسەر شەقام دەبینرێت، یان میللەتێكە، داوای خواست و دەكەن باسی دەس��ەاڵت��داران وەك

خواستی كەمینەیە؟بە بزووتنەوانە ئەمجۆرە *لۆژیكی كەمینەو زۆرینە ئیش ناكات، راپەڕین ی��ان ش��ۆڕش، مەنتیقی نییە، هەڵبژاردن مەنتیقی وەك

دروستدەبێت ساتەدا لەو كێشەكە كە هەڵبژاردن وەك كەرەستەیەكی لە دەك��ەوێ��ت، لەكار گۆڕانكاریی خۆرهەاڵتدا واڵتانەی ئەو هەموو ش��ۆڕش راپ��ەڕی��ن و ئێستا ك��ە هەڵبژاردن ب��ەردەوام روودەدەن مۆدێلە بەم هەڵبژاردن هەبووە، خۆرهەاڵتییەی كە لە واڵتانی كۆنی یەكێكە هەیە سێیەمدا جیهانیی ئیستیبداد. گەورەكانی چەكە لە نێوان ل��ە گ��ەورە جیاوازییەكی دیموكراسی هەڵبژاردنی مۆدێلی لە خ��ۆره��ەاڵت و خ��ۆرئ��اوادا هەیە، سیستمەدا دوو ل��ەم ه��ەڵ��ب��ژاردن وەزیفەی دوو جیاوازو سیاقی دوو لە مۆدێلە ئەم هەیە، جیاوازیان هەڵبژاردن كە مەبەستی شەرعیەت بەخشینە بە دیكتاتۆرییەت تەواوی

لە گرتووە، پەراوێزییەكانی واڵتە دیكتاتۆرێكی وەك شافێزەوە بیگرە باكوور، كۆریای دیكتاتۆرەكەی تا بەشیرو ع��وم��ەر ت��ا مۆگابی، ت��ا ئەحمەدی ساڵح و عەبدوڵاڵ عەلی دەنگی حیساب بە هەموو ن��ەژاد، خەڵكیان وەرگرتووەو هەڵبژاردنیان بردووەتەوە. هەموو دیكتاتۆرەكانی زۆرینە دەنگی مەنتیقی بە مێژوو كار دەكەن، هەڵبەت لە جێگەیەكدا سیاسیی ترساندنی سەركوتكردن و هەبێت، تەنیا كەمینەیەك جورئەتی ق��س��ەك��ردن دەك��ات، ه��ەڵ��ب��ژاردن ل��ە واڵت��ان��ی ئ��ێ��م��ەدا ئ��اوێ��ن��ەی راستەقینەی زۆرینەو كەمینە نییە،

سایكۆلۆژییەش پرۆسێسە ئ��ەو جیاوازە شۆڕشەوەیە لەپشت كە كە سایكۆلۆژییەی پرۆسێسە لەو راستە هەڵبژاردنەوەیە، لەپشت شەقامە لەسەر كە هێزەی ئ��ەو زۆری��ن��ەی ب��ەاڵم نییە، زۆری��ن��ە بۆ الیەنگری ئێمەش كۆمەڵگەی واتە رانەگەیاندووە، دەسەاڵتداران ئێستا زۆرینەیەكی پاسیڤمان هەیە، كە تەواو پشتی دەسەاڵتی بەرداوەو بە رۆشنییش پشتی بزووتنەوەكەی لەمجۆرە حاڵەتانەدا كە نەگرتووە، پاسیڤ، هێزێكی دەبێتە زۆرینە هێزێكی نێوان دەكەوێتە ملمالنێ نوێی م��ێ��ژووی��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و ئەكتیڤ و دەسەاڵت و دەزگاكانییەوە، كەمینەیەكی زۆرج��ار گشتیی بە ئەكتیڤ توانایەكی گەورەی لەسەر گۆڕینی مێژوو هەیە، كێشەكە لێرەدا ئەوە نییە كە كەمینە لەسەر جادەیە، ئاشكرا بە زۆرینە ئەوەیە بەڵكو ئەگەر دەس��ەاڵت و پشتیكردووەتە جادە، سەر بێتە نەبێت ئامادەش ئامادەنییە بەرگریی لێ بكات، ئەوە یەكێكە لە البەالبوونەوە گرنگەكانی گرنگ ئێستا ساتەوەختە، ئ��ەم خۆپیشاندەران ژمارەی نییە ئەوە وێنەی ئ��ەوەی��ە بەڵكو چ��ەن��دن، ئێمەدا كۆمەڵگەی لە دەس��ەاڵت چی بەسەرهاتووەو دەسەاڵت تا چ ئەكتیڤكردنی توانای ئەندازەیەك هێزی كۆمەاڵیەتی هەیە. نرخی ئەم ساتەوەختە لەوەدایە، كە دەسەاڵت هێزو زۆربەی خۆشەویستی سۆزو كۆمەڵگەی چاالكەكانی نوخبە دۆڕاندووە، ئەوە نرخی گەورەی ئەم

ساتەیە.ساتەوەختە ل��ەم رۆژن��ام��ە:

مێژووییەدا ئەركی رۆشنبیر چییە؟ل��ەم��ج��ۆرە س��ات��ان��ەدا كە *مەیدان مەوسمی« »شۆڕشگێڕی هەیە گەورە هەوڵێكی دەكەن، پڕ كە رۆڵی رۆشنبیر بچووكبكرێتەوە، بدرێت، لەقاڵب بكرێتەوە، سەتحی ساتەوەختەكەدا تەفاسیلی لەناو بكوژرێت، ئەركی رۆشنبیر لەمجۆرە ساتانەدا لە چوار خاڵی سەرەكیدا هەوڵدان »یەكەم: كورتدەبێتەوە: ساتەوەختەكە، تیوریزەكردنی بۆ بكەوێتە فیكر نەهێڵێت وات��ە مێژووییەكەو ساتەوەختە دەرەوەی

لەسەر نەخشە سیاسییەكە ونببێت، واتە نەهێڵێت حەماسەتی سیاسیی بیركردنەوەدا حەماسەتی بەسەر سەربكەوێت، دووەم: لەوە نەكەوێت كە بەرگریی لە مانا یونفرساڵیەكان ب��ك��ات، ل��ە ب��ەه��ا گ��ەردوون��ی��ی��ە گەورەكانی وەك ئازادیی و عەدالەت، ب��اری��ان دەك��ات بە ئ��ەوەی دوای دوای وات��ە لۆكاڵەكان، رەهەندە دەبەخشێت پێ مانایەكیان ئەوەی لەگەڵ رۆحی ئەو ساتەدا بگونجێت، داواكارییەوە هەندێك لەپشت واتە بوەستێت، نەوەك لەپشت الیەنێك، یان بەریانێكی سیاسییەوە، سێیەم: رۆحی كە هێزانەی لەو نزیكبێت بەرجەستە رۆشنگەریی نوێگەریی و تادەتوانێت چ��وارەم: دەك��ەن، توندوتیژیی ب��ە دژ ه��ەوڵ��ب��دات ب��وەس��ت��ێ��ت��ەوە، ك��ەم��ك��ردن��ەوەی خوێنڕێژیی یەكێكە لە هەرە ئەركە دەتوانێت رۆشنبیر كە گەورەكان بگێڕێت، تێدا گرنگی دەورێ��ك��ی بۆ س��ن��وورێ��ك بتوانێت ب��ەوەی شەڕانگێزیی و ناعەقاڵنییەت دابنێت.

رۆژن��ام��ە: گ��ەڕان��ەوەت��ان لەم چەند تا كوردستان بۆ س��ات��ەدا پەیوەندیی بە زیاتر فۆرمەلەكردنی

جواڵنەوەكەیە؟رێكخەری خۆپیشاندانەكان *هەیە ئەنجومەنێكی هەیە، خۆی دەك��ات و قسە ب��ەن��اوی��ی��ەوە ك��ە كە هەیە، رەسمیشی قسەكەرێكی تەعبیر لە نیازی ئەنجومەنەكە و لە پێویستییەكانیشی بۆچوونەكان و بێت و كەس هەر ناكرێت دەك��ات. وەك دەكەم، كارە ئەو من بڵێت؛ زۆرب��وون چێشتكەران كە دەڵێن؛ هەر دەس��ووت��ێ��ت، چێشتەكە رۆشنبیرم و من بڵێت؛ بێت و كەس رێكیدەخەم، من خۆپیشاندانەكە ئەوە بزووتنەوەكە بەرەو الوازبوون و ئەوەم مافی من دەبات، كەرتبوون ئەو ك��اروب��اری ل��ە دەس��ت نییە، وەك م��ن وەردەم، ئەنجومەنە تەنیا لەوێم، فەردێك هاواڵتییەك و شتێك بۆم بكرێت ئەوەیە هەوڵبدەم پشتگیریی ئ��ام��ادەب��م و ی��ەك��ەم: بزووتنەوەكە رۆشنەكانی الیەنە ئەو شانبەشانی دووەم: بكەم. هەندێك سیاسییە ب��زووت��ن��ەوە رۆڵی تا هەبێت فیكریم چاالكی لە نەبێت قەتیس لەوەدا رۆشنبیر ترو هیچی بوەستێت و مەیدانەكەدا بزاوتێكی هەموو لە ئ��ەوەی لەبەر نرخە بەهاو دەمێنێتەوە سیاسیی فیكرییەكانییەتی و هیچی تر، من نە سروشتم نە كاراكتەرم و نە خۆم و ببم نییم ئ��ەوە ئەگەری هەڵگری یان س��ەرۆك، ی��ان سیاسیی، بە بكرێت پێ هەرچییەكم من راب��ەر، ب��زووت��ن��ەوەك��ەو بەهێزكردنی ب��ۆ گەیشتنی بە داوا رەواكانی دەیكەم، كاروباری لە دەس��ت��وەردان ب��ەاڵم بكێش دروستكردنی ئەنجومەن و پەرتكردنی و ن��اوی��داو ل��ە بكێش شوێنی دروستكردنی الوازكردنی و قازانجی لە بڕیار جیاوازی جیاواز بزووتنەوەكە نییە، من گەر پرسێكم خۆم رای دەت��وان��م بكرێت، پ��ێ ئەو بۆنەشدا دوو ی��ەك لە بڵێم، ئەندامانی لە هەندێك بە رایانەمان دی��ارە گ��ەی��ان��دووە، ئەنجومەنەكە رەسمیی قسەكەری ئەنجومەنەكە پێویستییەكی ه��ەر هەیەو خ��ۆی ئ��ەوەوە رێگەی لە دەبێت هەبێت بێت، جگە لەوە خۆت لە من باشتر دەزانیت، كە خۆپیشاندانەكە ئەندام و سیاسیی هێزی چەندین الیەنگری گەورەی تێدایەو ئەو هێزانە خۆیان

رێكدەخەن و خۆیان ئەندامەكانی ئەندامەكانیان ك��ەس رێگەنادەن من و ئ��ەوە ل��ەب��ەر رێكبخات، ب��ۆ برایانی رۆشنبیری تر كە لە منەوە لێكردووین داوای كەس نە نزیكن، خۆپیشاندان، رێكخەری بە ببین چونكە هەیە، ئەوەمان مافی نە خۆپیشاندانەكان رێكخەری رەسمیی چونكە دەتوانین، نە هەیە، خۆی حیزبەكان سیاسییەكان و هێزە كەم تا زۆر خۆیان ئەندامی خۆیان ئێمە رێكدەخەن و چاوەڕوانی دەمی نین ئەندامەكانیان بۆ رێكبخەین، نە دەشمانەوێت، چونكە رۆڵی رۆشنبیر جیاوازە لە رۆڵی چاالكوانی سیاسیی و گەر رۆشنبیر بەو كارەش هەستێت ئەی چاالكوانە سیاسییەكانمان چی كوێ؟«. بۆ بیانبەین بكەین و لێ ئەمە جگە لەوەی جۆرە گەمەیەكی لە ناشیرینیش زۆر زۆر سیاسیی زەقی بە من كە هەیە، پشتەوە هەوڵدەدرێت پێدەكەم، هەستی رۆشنبیران گوایە كە وانیشانبدرێت ئەم شتێكی هەموو لە بەرپرسن بزووتنەوەیە، تا گەر سبەی ئەنجامی خۆیانی سیاسییەكان هێزە نەبوو، لە جۆرێكە ئ��ەوە دەرب��ك��ەن، لێ نائەخالقییەتی سیاسیی كە من بە زەقی دەیبیستم و دەیبینم، رۆشنبیران كە هوشیارییەی ل��ەو بەرپرسن دروستكردووە، بزووتنەوەیەی ئەم رێكخستن و تاكتیك و لە ن��ەوەك تەنیا بزووتنەوەكە، بەڕێوەبردنی ئەم دەتوانێت بێئاگا زۆر مرۆڤی دوو ئاستە تێكەڵ بكات.. ئەوەیان ئەنجومەن و هەڵسووڕێنەران و كاری سیاسەتمەدارانە، نەوەك رۆشنبیران. لەپشت حەماسەت رۆژن��ام��ە: یان زانكۆوەیە، ئێستای جوڵەی

فیكر؟* كاتێك ئەو رۆلە هیوابەخش دەبێت، كە هەم رۆڵێكی سیاسیی و هەم فیكریی بێت. زانكۆ دەزگایەكی زانستییە كە دەكرێت رۆڵێكی گرنگ كۆمەاڵیەتیدا سیاسیی و ژیانی لە بزوێنی بە ببێت ب��ەوەی ببینێت،

كۆمەڵێك دیالۆگی فیكریی و ببێت بە فاكتەری دەوڵەمەندبوونی ئاسۆكانی زانكۆ بزووتنەوەیەدا، لەم بینین ئەركەكەی بەشێكی بە تائێستا هەستاوە، بەوەی نەچێتە پەراوێزی دەرەوەی نەكەوێتە رووداوەك��ان و بەاڵم خ��ۆی، كۆمەڵگەی مێژووی تائێستاو وەك هەمیشە، بە چەشنی مەعریفی فیكریی و دەزگ��ای��ەك��ی ئیش ناكات. بزووتنەوەكە تەنیا بە پێویستی بەڵكو ناژی، حەماسەت بە فیكرو بەهای راستەقینە هەیە بۆ ئەوەی گەشە بكات، ئەوەی وادەكات بزووتنەوەیەك لە مێژوودا بمێنێتەوە رووە كلتووریی و رۆشنبیرییەكەیەتی،

رووتەكەی، سیاسییە رووە نەوەك چ��ون��ك��ە ئ��ەو ئ��اس��ەواران��ەی سیاسەت لەسەر بزووتنەوەیەك كاتییە، هەمیشە جێیدەهێڵێت، بەاڵم ئەو ئاسەوارانەی لەسەر فیكر جێیدەهێڵێت هەمیشەییتر و قووڵترە، سیاسەت رەگەزێكی بزۆك و زووگۆڕە، كۆنبوونیشدا كاتی لە فیكر بەاڵم خۆی مێژووییەكانی كاریگەرییە ئەم گرنگە ئێستا ن��اك��ات، ون رۆشنبیری نەوەیەك بزووتنەوەیە قەتیسبوونی كایەوە، بهێنێتە نوێ بەرەو فەیسبووكدا لە نەوەیە ئەم سەتحییەتی دەبات، كاتێك دەتوانم بڵێم؛ كە زانكۆ رۆڵی خۆی گێڕاوە كە فیكر ببینم، كە دیالۆگی جیدیی راستەقینە داواك��اری��ی كە ببینم، گۆڕانی لە بیركردنەوە كە ببینم،

رادیكاڵ و ریشەیی ببینم.رۆژن��ام��ە: پ��ێ��ت��وای��ە ئ��ەم بەهێزی ئیرادەیەكی بزووتنەوەیە لە ریشەیی گۆڕانكاریی بۆ هەبێت

هەرێمی كوردستان؟* گرنگ ئەوەیە ئیرادەیەك هەیە سیاسیی بارودۆخی گۆڕینی داوای كوردستان دەكات، هەندێك خەڵك و لێدەرچێت، گەندەڵی سیاسیی لەسەر كوردستان خەڵكی زۆربەی داوای��ە كۆكن، زۆرب��ەی خەڵك ئەو سەتحی لە سیاسیی گۆڕانكاریی ریشەیی گ��ۆڕان��ك��اری��ی ب��ە ب��ااڵدا دەزانن، من گۆڕانكاریی ریشەیی بە گۆڕانكاریی كۆمەاڵیەتی و ئابوورییەوە ریشەیی گۆڕانكاریی گ��رێ��دەدەم. بریتییە لە؛ گەورەبوونی ئازادییەكانی ژن، شوێنی گ��ۆڕان��ی ئینسان، نوێگەری پرۆژەیەكی بەگەڕخستنی سیاسیی و كۆمەاڵیەتی، بەهێزبوونی شوێنی گەنج و رێكخستنەوەی فەزای تەنیا سیاسیی گۆڕینی سیاسیی، هاوشانی كە هەیە نرخی كاتێك بێت، ریشەییانە گۆڕانكارییە ئەو ب��ەداخ��ەوە ه��ێ��زی گ��ۆڕان��ك��اری��ی ئێمەدا كۆمەڵگەی ل��ە ریشەیی تائێستا زۆر كزە، ئیرادەی گۆڕینی ئ��ی��رادەی ل��ە هەمیشە سیاسیی گ��ەورەت��رە، كۆمەاڵیەتی گۆڕینی هەم سیاسیی گۆڕینی چونكە بەرچاوترە، زەقترو هەم سادەترو گۆڕینی رادیكاڵ پێویستی بە ئیشی عەقڵیی و سیاسیی گەورە هەیە، كە تەنیا كۆمەڵگەی زۆر هوشیارو ئازا دەوێرێت شانی بداتە بەر، شۆڕشی شۆڕشی زام��ن��ی ق��ەت سیاسیی شۆڕشی بەبێ نییە، كۆمەاڵیەتی ستەم و ریشەكانی كۆمەاڵیەتیش دیكتاتۆرییەت هەمیشە زیندوودەبن، ئازادیی سیاسیی ناپارێزرێت گەر لە بنەوەڕا مانایەكی نوێ و بەرفراوان بۆ ئازادیی دەستەبەر نەبووبێت، ئەوەی ئەوەیە، دەیبینم مێژوودا لە من بە نییە بوونی سیاسیی ئازادیی الیەن لە گەورە پاڵپشتییەكی بێ ئازادییە فەردی و كۆمەاڵیەتییەكانی كە دەڵێم؛ زۆرج��ار بۆیە دییەوە، بەو ناكرێت، ل��ەت ل��ەت ئ��ازادی��ی بە سیاسیی ئازادیی كە مانایەی دی، نایەتە دیكتاتۆرێك رۆیشتنی بەڵكو بە رۆیشتنی ئەو هەلومەرجانە بەرهەم دیكتاتۆرییەت كە دێتەدی دەهێنێت، گۆڕانی ریشەیی لە واڵتی ئێمەدا بكەری نییە. هەموو دەتوانن گەمە ئاسانەكەی گۆڕان باش ببەن بەڕێوە، كە گەمەی سیاسەتە، بەاڵم كۆمەاڵیەتییەكان، نرخە تەحەدای قووڵەی ترادسیۆنە ئەو شكاندنی كە ستەمی لەسەر بونیادنراوە تەنیا دروست ریشەیی گۆڕانكاریی ئەوە

دەكات.


هه‌رچیه‌کم‌پێبکرێت‌بۆ‌به‌هێزکردنی‌ئه‌م‌بزووتنه‌وه‌‌جه‌ماوه‌رییه‌و‌گه‌یشتنی‌به‌‌داوا‌ره‌واکانی‌ده‌یکه‌م

بەختیار عەلی: زۆرینە بە ئاشكرا پشتی كردووەتە دەسەاڵت

یەكەمجارە لەدەرەوەی حیزب هێزێكی

كۆمەاڵیەتی نوێ لەدایكدەبێت

زۆرجار كەمینەیەكی ئەكتیڤ توانایەكی گەورەی لەسەر گۆڕینی مێژوو هەیە

www.rozhnama.net

بەختیار عەلی، رووناكبیری ناسراوی كورد لەم چاوپێكەوتنەی رۆژنامەدا لەسەر دوا گۆڕانكارییەكانی دۆخی سیاسیی هەرێم دەدوێت

راپۆرتی: بەهادین یوسف...............................

ح��ك��وم��ەت م��ی��ن��ح��ەی ئ��ەو موڵكی لە كە ب��ڕی كەنااڵنەی پ��ێ��دراوەو پ��ارەی��ان گشتیی داوای رۆژنامەنووسیش ژمارەیەك پارەی بڕی و ناو ئاشكراكردنی ئەو كەنااڵنە دەكەن كە حكومەت

پارەی پێداون.ئیدارەیی دوو سەردەمی لە ژمارەیەكی تائێستاش حكومەت و كەناڵی حیزبیی و میدیای زۆر ئەنجومەنی لەالیەن راگەیاندن وەزی��ران و وەزارەت��ی رۆشنبیریی و مینحەی دارای��ی��ەوە وەزارەت��ی گوێرەی بە پێدراوە، مانگانەیان سەرچاوەیەكی تایبەتی رۆژنامەش »ژم��ارەی��ەك س��ەت��ەالی��ەت و هەفتانە و رۆژان��ەو رۆژن��ام��ەی لە زۆری��ان بودجەیەكی مانگانە، وەزی��ران��ەوە ئەنجومەنی الی��ەن ل��ەوەی ب��ۆ خ��ەرج��ك��راوە، جگە ژم��ارەی��ەك��ی دی��ك��ەی رۆژن��ام��ەو سایت و گۆڤاریش هەردوو وەزارەتی رۆشنبیریی وەزارەت��ی دارای��ی و

مانگانە بودجەی پێداون«.بڕیاری بە 2011/3/3 رۆژی د.ب��ەره��ەم ،)2606( ژم��ارە ئەنجومەنی سەرۆكی ئەحمەد، بە دەرك��رد فەرمانێكی وەزی��ران بڕینی بەخشینی مانگانەی كەناڵە میدیایە حكومیی و ناحكومییەكان كە حیزبیشەوە، میدیای ب��ە بۆیان گشتیی بودجەی لەسەر دارایش وەزارەت��ی خەرجكراوەو جێبەجێكردنی بەرپرسیارێتی ئەستۆ، خ��راوەت��ە فەرمانەكەی بەپێی فەرمانەكەش هاوكاریكردنی هەر كەناڵێكی میدیایی بە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران دەبێت لەبەر رێنماییەكانی زەواب��ت و رۆشنایی

وەزارەتی دارایی و ئابووریدا.بەڕێوەبەری ئەحمەد، توانا ئەنجومەنی راگەیاندنی گشتیی لە هەرێم حكومەتی وەزی��ران��ی وتی: رۆژن��ام��ە بۆ لێدوانێكیدا كەنااڵنە ئەو هەموو »بڕیارەكە دەگ��رێ��ت��ەوە ك��ە ب��ودج��ەی��ان لە لە وات��ە وەرگ��رت��ووە، حكومەت بۆ پ��ارەی��ان گشتیی موڵكی حكومین، ئەوانەی تەرخانكراوە، ی��ان ح��ی��زب��ی��ن، ی��ان ش��ێ��وە

سەربەخۆن«.ن��او و بڕی ب��ە س��ەب��ارەت ب��ودج��ەی ئ��ەو ك��ەن��ااڵن��ەی كە وتی: دەیانگرێتەوە بڕیارەكە »ب��ە وردی��ی ن��اوی ئ��ەو كەناڵ و س��ای��ت و گ��ۆڤ��ارو رادی��ۆی��ان��ەم ال نییە، لە ئێستادا ئەو میدیایانە كە پێشتر بودجەیان لە حكومەت وەرگ��رت��ووە، ه��ەن��دێ��ك��ی��ان لە وەزارەتی رۆشنبیریی و وەزارەتی ئێستاش وەریانگرتووە. دارای��ی و وەزارەتی دارایی پێداچوونەوە بەو لیستێك بە دەك��ات و مینحانەدا مینحەكانیان دەبڕێت، بڕیارەكەش لەم كارپێكردن و بۆ گشتێنراوە مانگەوە ئەو كەنااڵنە پارەیان پێ

نادرێت«.بەڕێوەبەرێتی بە سەبارەت

ك��اروب��اری رێكخراوەكانیش

ك��ە ب��ەش��ێ��ك��ی كارمەندانی زۆری

میدیاییە كەناڵە حیزبییەكان مووچەی

ل��ێ وەردەگ��رن و كار حیزبەكان میدیای بۆ

ئەحمەد، توانا دەك��ەن، تەنیا وت��ی: »ب��ڕی��ارەك��ە

دەگرێتەوە، كەناڵەكان بودجەی نەك مووچەكانیان«.

ب��ەپ��ێ��ی ب��اب��ەت��ێ��ك��ی حەمەساڵح عەلی رۆژنامەنووس كە لە ژمارەی پێشووی رۆژنامەدا ب��اوی��ك��ردووەت��ەوە: »ل��ەس��ەر بودجەی گشتیی، مانگانە نزیكەی دینار ملیۆن )500 ملیارو 3(راگەیاندن كەناڵەكانی دەدرێتە كە لە ماوەی ساڵێكدا )42(ملیار بۆ گشتیی بودجەی لە دیناریان لەمەش، ب��ەدەر خ��ەرج��ك��راوە و كە ن��ەوەس��ت��اوە ب��ەوەوە حیزب زۆر بودجەیەكی مانگانە تەنیا حیزبییەكانی، كەناڵە ب��دات��ە راگەیاندكارەكانی بەشێكی بەڵكو خستووەتە دەزگ��ای��ان��ەی ئ��ەو هەرێمی حكومەتی میالكی سەر رۆژنامەوانێك وات��ە كوردستان، كار حیزبیدا دەزگایەكی لە كە فەرمانبەرێكی وەك دەك��ات،

حكومەت ئەژماركراوە«.ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەوە، مینحەی ئاگاداری سەرچاوەیەكی كەناڵەكانی راگەیاندن بە رۆژنامەی وەزارەت��ی لە »جگە راگەیاند: ژمارەیەك دارای��ی رۆشنبیریی و وەزیران ئەنجومەنی لە كەناڵیش لە هەریەكە هەیەو بودجەیان پارتی و كوردستانی سەتەالیتی كوردساتی یەكێتی مینحەیان هەیە، پێش یەكگرتنەوەی ئیدارە )كەی تیڤی( هەیبوو، كە داوای بڕینیان كرد كوردساتیش هاتە سەری بوو رۆژنامەی فیفتی، بە فیفتی بە هەولێریش هەیەتی بە ناوی ئەوەی خزمەتگوزاریی رۆژن��ام��ەی��ەك��ی رۆژنامەیە ئ��ەو ب��ەاڵم گشتییە، بێالیەن نییەو ئەجێندای حیزبیی هەیە، پێشتریش رۆژنامەی ئاسۆ رۆژنامەی ب��ڕاوە، ئێستا هەیبوو رووداو و كوردستان راپۆرتی پێشوو

ه��ەی��ب��ووە، ئ��ێ��س��ت��ا ن��اوەك��ەی شەش كابینەی لە گ��ۆڕاوەو سەتەالیتی بڕیوە، مینحەیەكیان بەاڵم تیڤی(یش هەیبوو، )العراق دوای ئەوەی كەشف بوو پارەیەكی تەسفییەی وەرگ��رت��ووە، زۆری نەكردووە، بەڕێوەبەرەكەی هەاڵت و كۆمپانیای رۆی��ی، پ��ارەك��ەش پێدەری ن��اوی بە نێت تارین ئینتەرنێ�ت، خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی دەدات��ێ و مینحەی ح��ك��وم��ەت كارئاسانیی زۆری بۆ كردووە، بۆ كۆمپانیا وەك��و بتوانێت ئ��ەوەی هەندێك بكات و خەڵك بۆ ك��ار خزمەتگوزاریش بۆ وەزارەتەكانیش

دابین دەكات بێ بەرامبەر«.گۆڤاری راپۆرتێكی بەپێی لە )131( ژمارە لە كە لڤینیش باویكردووەتەوە، )2010/7/1(هەرێم، حكومەتی »مانگانە )100( م��ان��گ��ان��ەی ی��ارم��ەت��ی میدیای كەناڵی گۆڤارو رۆژنامەو داوەو سێبەری پارتی یەكێتی و بەتەنیا ملیاری )900( مانگانە داوەتە هەردوو كەناڵی ئاسمانیی بەپێی هەر ح��ورە ، ك��وردس��ات و زاگرۆس و بەتەنیا راپۆرتەكەش،

ملیارو )1( سڤیل، و رووداو )550( ملیۆن دیناریان مانگانە لە

حكومەت وەرگرتووە«.سەرنووسەری محەمەد، ئاكۆ پێشتر كە رووداو رۆژن��ام��ەی حكومەت لە مینحەی مانگانە وەرگرتووە، بە رۆژنامەی راگەیاند: هیچ ئەمساڵەوە س��ەرەت��ای لە وەرن��ەگ��رت��ووە، مینحەیەكیان پێشوازیی لەو بڕیارەی حكومەتیش لە راب��ردوو وتی: »ساڵی كرد و سەرۆكی لەگەڵ دیدارێكماندا بۆ داوامانكردووە، حكومەت، ئ��ەوەی ئەو زۆری��ی و بۆرییە رۆژنامەو لە كە نەمێنێت ئەو هەیە، گۆڤارەكاندا هەڵڕشتنە پارە هەموو نەمێنێت، دەبێت كارێك پ��ارەدان ك��ە بكرێت ب��ەو ش��ێ��وەی��ە بێت ك��ە ل��ە زۆرب��ەی بۆ هەیە واڵتاندا میدیا، هەندێك ی��ان ب��ەش��ێ��وەی

پرۆپۆزەڵ بێت«.نەجمەدین، ئ��اوات ه��ەروەك ئاسمانیی كەناڵی بەڕێوەبەری كوردساتیش بە رۆژنامەی راگەیاند: »ئێمە، مانگانە لە رێگەی حیزبەوە لەسەرەتای وەردەگرین و مینحە مینحەیەكمان هیچ ئەمساڵیشەوە یەكەوە لەمانگی وەرنەگرتووە، وەرگرتووە، بەقەرز سلفەیەكمان ئێمە لە رێی حیزبەوە وەریدەگرین، نازانم حیزب لەكوێ وەریگرتووە«.رۆژی 2011/3/17، كۆمەڵێك ن��ووس��ەر و رۆژن��ام��ەن��ووس لە ئاشكراكردنی داوای پێشنیازێكدا كەنااڵنە ئەو پ��ارەی بڕی و ناو موڵكی لە پ��ارەی��ان كە دەك��ەن

گشتیی وەرگرتووە«.داواش��دەك��ەن: »ئ��ەم بڕیارە بكرێت و تێدا گۆڕانكارییەكی خاڵێكی تری بۆ زیاد بكرێت، تیایدا بڕیار بدرێت بە »گواستنەوەی ئەو لە كە حكومەت فەرمانبەرانەی كەناڵە حیزبییەكاندا كار دەكەن و وەردەگ��رن، حكومەت لە مووچە ب��ۆ س��ەر م��ی��الك��ی ف��ەرم��ان��گ��ە

حكومییەكان«.ف��ەره��اد م��ەالح��ەس��ەن، )شەقام( گۆڤاری سەرنووسەری دینار ملیۆن )15( مانگانە كە ل��ە ح��ك��وم��ەت وەردەگ��رێ��ت بۆ دەرچ��وون��ی گ��ۆڤ��ارەك��ەی، بە رۆژن��ام��ەی راگ��ەی��ان��د: »ب��ڕی��ارە پێداچوونەوە بەپێدانی مینحەكاندا سلبی و الیەنی ئ��ەوەش بكرێت، ئیجابییەكە الیەنە هەیە، ئیجابی نایەكسانی پێشتر كە ئ��ەوەی��ە ه��ەب��ووە ل��ەداب��ەش��ك��ردن��داو پێشوو سیستمەی ئ��ەو دەبێت سلبییەكەش الیەنە بەالوەبنرێت ، بدات بڕیار حكومەت كە ئەوەیە سەنتەرەكان میدیاو هاوكاریی بەزەرەی حكومەت دواتر نەكات، تەواو دەبێت، لەبەرئەوە پێمباشە هاوكاریی حكومەت بەردەوام بێت و یەكسانیی بكرێت و پێداچوونەوە دۆستایەتی و نەك پەیڕەوبكرێت، خ��زم��ای��ەت��ی و ن��زی��ك��ای��ەت��ی

پەیڕەوبكرێت«.ه��اوك��ات ه��ەڵ��گ��ورد ع��ەب��دول��وەه��اب، ب��ەڕێ��وەب��ەری وەزارەتی لە راگەیاندن: گشتیی هەرێمی حكومەتی رۆشنبیریی ك��وردس��ت��ان، س��ەب��ارەت بە راگەیاندن، كەناڵەكانی مینحەی نزیك وت: »دوورو رۆژنامەی بە كەنااڵنە ئەو لەسەر زانیاریمان بەو مینحە پێدانی چونكە نییە، پێوەر كۆمەڵێك لەسەر كەنااڵنە بووە، بە نموونە لە ئیدارەی كۆنی هاوكاریی سیستمی سلێمانی بەپێی ه��ەب��ووە، ئ��ازاد میدیای ئەو سیستمی هاوكارییە رۆژنامەو ئەوتۆ شتێكی پارەكەیان گۆڤار ئ��ی��دارەی پێشوو ل��ە ن��ەب��ووە، وەزارەت��ی رۆش��ن��ب��ی��ری��ش لە ئینتیقائی شێوەیەكی بە هەولێر دراوەو هەندێكیان بە مینحە رەنگە ن��ەدراوە، هەندێكیان بە نەبووبن و شایستە هەندێكیان خراپیی ب��ە بودجەیەیان ئ��ەو بەڕێوەبەرێتی دوو بەكارهێناوە، لە هەیە رۆشنبیریش وەزارەت��ی هەولێرو سلێمانی، ئەو مینحانە رۆشنبیریی وەزارەتی كە دەدەن سەنتەرەكان و تیپەكان و دەیداتە

میدیاكان«.زانی و بە گرنگ بڕیارەكەشی گرنگە و زۆر »بڕیارەكە وت��ی: رۆژانی ئایندە دەردەكەوێت چۆن ه��ی��وادارم دەك��رێ��ت و جێبەجێ بەجێی بڕیارێكیدا هەر حكومەت

بگەیەنێت.ب��ە وت��ەی ب��ەڕێ��وەب��ەری وەزارەت��ی راگەیاندنی گشتیی من »ئ��ەوەن��دەی رۆشنبیریی: وەزیرانیش ئەنجومەنی لە بیزانم مینحە هەیە و دراوە بە میدیاكان و بەراورد ناكرێت بەوانەی وەزارەتی داتای هەرچەندە رۆشنبیریی، دەزان��م ب��ەاڵم النییە، ت��ەواوم رۆژن��ام��ەی ئاسمانیی و كەناڵی هی زۆری بەشێكی ت��ێ��دای��ەو پارەیەكی كە پێشووە، كابینەی

زۆرو بێشوماریان پێدراوە«.محەمەد دیكەوە، لەالیەكی قەرەداغی، سكرتێری ئەنجومەنی راگەیاند: رۆژنامەی بە وەزی��ران س��وورە حكومەت، »س��ەرۆك��ی ل��ەس��ەر ئ��ەو ب��ڕی��ارەی كە جێبەجێكردنی بۆ دەریكردووە، لەمەودوا دەبێت ب��ڕی��ارەك��ەش،

پەیڕەو بكرێت«.بەوەدا ئاماژەی قەرەداغی، كە جێبەجێكردنی بڕیارەكە بریتی ئەو یەكجارەكی بڕینی لە نابێت كەناڵەكانی دەدرێتە مینحەیەی »بەڵكو وت��ی: راگ��ەی��ان��دن و چاو ك��ە دادەن��رێ��ت لیژنەیەك مینحەیەی ب��ەو دەخشێنێتەوە دەدرێ��ت��ە ك��ەن��اڵ��ەك��ان و ئ��ەو بۆ كەناڵێك لەنێوان جیاوازییەی

كەناڵێكی تردا هەیە«.ئاماژەی بەوەشدا، كە لیژنەكە هەڵسەنگاندنی بە هەڵدەستێت رۆژنامەو جیاوازەكانی كەناڵە رادیۆ و تەلەفزیۆن و بەپێی باشیی و كەناڵەكەو ئ��ەدای خ��راپ��ی��ی و ئەوانە بینەریی و رادەی خوێنەر و دەبنە پێوەری پێدانی چەندێتیی

مینحەی كەناڵەكان.ئەو جێبەجێكردنی لەبارەی لەوە خۆی بێئاگایی بڕیارەوە، دەربڕی كە لەم مانگەدا ئەو بڕیارە وت��ی: ب��ەاڵم جێبەجێكرابێت، بچێتە )4/1(ەوە لە »رەن��گ��ە چونكە جێبەجێكردنەوە، بواری داراییەو وەزارەت��ی ئیشی ئەوە

ئەوان باشتر دەزانن«.مینحەو پ��ێ��دان��ی ل��ە جگە ه��اوك��اری��ی م��ان��گ��ان��ە ل��ەڕێ��ی وەزارەت��ی وەزی��ران و ئەنجومەنی رێی لە حكومەت رۆشنبیرییەوە وەزارەتی رۆشنبیرییەوە، مانگانە هاوكاریی چەندین سەنتەرو میدیاو

تیپی هونەریی كردووە.بەڕێوەبەری رەش، سەاڵحە ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی س��ەن��ت��ەرە هونەرییەكانی تیپە رۆشنبیریی و وەزاره ت��ی ب��ە س��ەر سلێمانی رۆژنامەی بە الوان، رۆشنبیریی و وامان بڕیارێكی »هیچ راگەیاند: هاوكاریی بڕینی بۆ نەهاتووە بۆ بەشەفەهی تەنیا م��ان��گ��ان��ە و بیستوومانە، پێشتر )42( تیپ و سەنتەرو رۆژنامەو گۆڤار لە رێی وەرگرتووەو هاوكارییان ئێمەوە ئێستا زیادبووە بۆ )68( الیەن، ئەمساڵەوە ل��ەس��ەرەت��ای ب��ەاڵم چاوەڕێی پێنەداون و مینحەمان هاوكاریی ئەوەی بۆ موافەقەین خەرج بۆ مانگەشیان چەند ئەم

بكەین«.


بڕینی مینحەی راگەیاندنەكان تەنیا بودجە دەگرێتەوەو مووچەكانیان دەمێنێتەوەتائێستا بڕیاری بڕینی بودجەی میدیاكان جێبه جێنه کراوه ، كە مانگانە نزیكەی )3ملیارو500ملیۆن( دینارە

سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران:جێبەجێكردنی بڕیارەكە بریتی

نابێت لە بڕینی یەكجارەكی ئەو مینحەیەی دەدرێتە كەناڵەكانی راگەیاندن

رۆژنامە: كەمپینی »ئازادیی بۆ لەسەر یاسایی سكااڵی هەولێر«، یەكێتی پارتی و بەرپرسێكی چەند ت��ۆم��ار دەك��ات ك��ە رەگ��ەزن��ام��ەی ئەوروپییان هەیە و بەشدارییانكردووە

ماوەیەدا ل��ەم »ت��اوان��ان��ەی« ل��ەو بەرامبەر هاواڵتییان ئەنجامدراون.

ك��ەم��پ��ی��ن��ی »ئ��ازادی��ی بۆ بەیاننامەیەكیاندا لە هەولێر« رۆژن��ام��ە دەس��ت كۆپییەكی ك��ە

كە دەكەن بەوە ئاماژە كەوتووە، لەدژی كە رێگایانەی لەو یەكێك هاواڵتییان پ��ەالم��اردان��ی گ��رت��ن و ب��ەدواداچ��وون و گرتوویانەتەبەر، زانیاری كۆكردنەوە بووە لەسەر ئەو

بااڵیانەی پارتی و یەكێتی بەرپرسە كە خاوەنی رەگەزنامەی ئەوروپین و ت��اوان��ان��ەی ئێستا ل��ەو ب��ەش��دارن تێكۆشەری خەڵكی بە دەره��ەق

كوردستان دەكرێن.

سكااڵ لەسەر چەند بەرپرسێكی پارتی و یەكێتی تۆمار دەكرێت

راپۆرتی: شۆڕش خالید..........................................................

دەس��ەاڵت وەاڵم��ی پ��رۆژە ئۆپۆزسیۆنی ه��اوب��ەش��ەك��ەی نەداوەتەوە كە لەبارەی چاكسازیی ل��ە س��ی��س��ت��م��ی ح��وك��م��ڕان��ی��ی بەوپێیەش كردبوو، پێشكەشیان حكومەت تر رۆژی چوار دەبێت

هەڵبوەشێنرێتەوە.هەرسێ رۆژی)2011/3/3( هەرێم ئۆپۆزسیۆنەكەی الیەنە كۆمەڵ( یەكگرتوو، )گ��ۆڕان، پ��رۆژەی��ەك��ی )22(خ��اڵ��ی��ی��ان بەمەبەستی چاكسازیی لەسیستمی پێشكەشی هەرێم حوكمڕانیی هەرێم لە سیاسیی دەس��ەاڵت��ی راگەیاندندا كەناڵەكانی لە كردو

باڵوكرایەوە.هاوبەشەكەی پ��رۆژە بەپێی كۆمەڵ( یەكگرتوو، )گ��ۆڕان ، پێویستە مانگێكدا ل��ەم��اوەی تایبەت بڕیاری یاساو حكومەت نێو خاڵەكانی جێبەجێكردنی بۆ پرۆژەكە دەربكات، ئەگەرنا دەبێت سەرۆكی هەرێم بڕیاری هەڵبژاردنی پ��ێ��ش��وەخ��ت راب��گ��ەی��ەن��ێ��ت و نیشتمانیی یەكێتیی حكومەتێكی

دروستبكرێت.ئەندامی ع��ەل��ی، ئەبوبەكر یەكگرتووی سیاسیی مەكتەبی دەس��ەاڵت دەڵ��ێ��ت، ئیسالمیی،

بۆ وەاڵم��ێ��ك��ی ج��ۆرێ��ك بەهیچ وتیشی: نەبووە ، پرۆژەیە ئەو نایانەوێت حوكمڕانەكان »حیزبە بكەن، جێبەجێ پ��رۆژەی��ە ئ��ەو كە لەوەی هەیە ترسیان چونكە بەرەیەكی پرۆژەیەوە ئەو بەهۆی دروست لەكوردستان ئۆپۆزسیۆن

بێت«.رایدەگەیه نێت ح��ك��وم��ەت، سیاسیی بڕیاری چاوەڕوانی كە دەكەن بۆ قبووڵكردنی ئەو پرۆژە

هاوبەشەی ئۆپۆزسیۆن. محەمەد قەرەداغی، سكرتێری رۆژنامەی بە وەزیران ئەنجومەنی پێویستی پ��رۆژەی��ە »ئ��ەو وت: لەالیەن هەیە سیاسیی بەبڕیاری یەكێتی و پارتییەوە، دەبێت ئەوان وەاڵمدەرەوەی ئەو پرۆژەیە بن«.

»حكومەت وتی: قەرەداغی، كۆبوونەوەیدا دوایین لە خ��ۆی ب��ڕی��اری��داوە ك��ە چ��اك��س��ازی��ی بەشێوەیەكی فراوان دەستپێبكات،

ب��ەاڵم ئ��ەوەی پ��ەی��وەس��ت��ە بەئۆپۆزسیۆنەوە، ئێمە چاوەڕوانی

بڕیاری سیاسیی دەكەین«.هەرسێ هاوبەشەكەی پرۆژە )گ��ۆڕان، ئۆپۆزسیۆن الی��ەن��ی یەكگرتوو، كۆمەڵ( بۆ چاكسازیی لە )22(خاڵ پێكدێت، سیاسیی، ك��ە خ��ۆی ل��ە دژای��ەت��ی��ك��ردن��ی سیاسیی چاكسازیی گەندەڵیی و ب��ن��ەڕەت��ی دەب��ی��ن��ێ��ت��ەوە، ب��ەاڵم هیچ دەس��ەاڵت��ەوە ل��ەالی��ەن

وەاڵمدانەوەیەكی نەبوو.ئ��ەب��وب��ەك��ر ع��ەل��ی، وت��ی: »ئەگەر دەسەاڵت پرۆژەكە قبووڵ مانای بكات، جێبەجێی بكات و ئەوە دەگەیەنێت كە لەژێر فشاری كردووە، چاكسازیی ئۆپۆزسیۆندا

بەاڵم ئەو ئەمەی قبووڵ نییە«.الیەنی وەك پارتی یەكێتی و حكومەت، پێكهێنەری سەرەكی تا ئێستا هیچ بڕیارێكیان لەبارەی سیاسییەكەی چاكسازییە پرۆژە

ئۆپۆزسیۆنەوە نەداوە.وتەبێژی جوندیانی، ئ��ازاد یەكێتیی سیاسیی مەكتەبی بە ك��وردس��ت��ان، نیشتمانیی رۆژنامەی وت: »ئێمە الیەنگرانی چونكە )17(خاڵییەكەین، پرۆژە نوێنەرانی گەل قبووڵیانكردووە«.ه��ەروەه��ا رەت��ی��ك��ردەوە كە چاكسازیی نەیانەوێت ئ��ەوان كە دا، ب��ەوەش ئاماژەی بكەن و چاكسازییان پ��رۆژەی خۆشیان گرنگی »الیەنێكی وتی: هەیە و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن، س��ەرەت��ا ئ��ەو پرۆژەیەی رەتكردەوە، بۆیە ئێمە تا ئێستاش چاوەڕوانی ئەوەین كە هەرسێ بەپرۆژەی پرۆژەیە ئەو الیەن تەماشا بكەین، یاخود نا«.وتی: عەلی ئەبوبەكر بەاڵم هەرسێ پرۆژەیە ئەو »خاوەنی س��وورن ئۆپۆزسیۆنن و الی��ەن��ی

لەسەر ناوەڕۆكەكەی«.پرۆژەكە، پێشكەشی هەرسێ

لەگەڵ كرابوو، سەرۆكایەتییەكە بۆ پ��رۆژەك��ە وێنەیەكی ناردنی مەكتەبی سیاسیی هەردوو حیزبی دەسەاڵتدار، بەاڵم تا ئێستا لەهیچ الیەنێكیانەوە وەاڵمی ئەو پرۆژەیە نەدراوەتەوە كە نزیكەی مانگێكی

بەسەردا تێپەڕ دەبێت.پ��رۆژەك��ە، )21(ی خ��اڵ��ی دەبێت كە دەک��ات ب��ەوە ئاماژە لەماوەی یەك مانگدا یاساو بڕیاری لەخاڵەكانی بەهەریەكە تایبەت نێو پرۆژەكە دەربكرێت و لەماوەی جێبەجێبكرێن، مانگیشدا دوو ب��ەوپ��ێ��ی��ەش دەب��ێ��ت س��ەرۆك��ی پێشوەخت هەڵبژاردنی هەرێم

رابگەیەنێت.بەوە ئاماژە )22(یش خاڵی

حكومەتێكی دەبێت كە دەكات، یەكێتیی نیشتمانیی سەرپەرشتی هەڵبژاردنەكان ق��ۆن��اغ��ەو ئ��ەو یەكگرتوو و پێیەش بەو بكات ، كۆمەڵیش هاوشانی گۆڕان لەگەڵ هەڵوەشانەوەی ئەو حكومەتەدان.هەرچەندە سەرۆكی حكومەت بڕیاری داوە بەگەڕانەوەی موڵك و یارمەتی بڕینی گشتیی و ماڵی راگەیاندنەكانی دەزگ��ا دارای��ی ح��ی��زب��ە دەس��ەاڵت��دارەك��ان و پ��رۆژە لەنێو داوای��ان��ەش ئ��ەو هاوبەشەكەی ئۆپۆزسیۆندا هەیە، رەتیدەكەنەوە ئۆپۆزسیۆن بەاڵم تەواوی وەاڵم��دان��ەوەی ئەوە كە

داواكانی ئەوان بێت.ق��ەرەداغ��ی، ئ��ەوان��ەی ب��ەدەس��ت��پ��ێ��ك��ی چ��اك��س��ازی��ی ح��ك��وم��ەت��ەك��ەی دان��ا، ب��ەاڵم كە پێیوایە، عەلی ئەبوبەكر راستەقینە ئیرادەی لەكوردستان سیاسیی و چاكسازیی بۆ نییە وتی: »دەبێت دەسەاڵت بەبڕیار و جێبەجێ خاڵەكان هەموو یاسا

بكات«.دان��ا ئ��ەح��م��ەد م��ەج��ی��د گۆڕان بزووتنەوەی هەڵسوڕاوی وتی: »دەسەاڵت تائێستا وەاڵمی لەوەدا ن��ەداوەت��ەوە و پڕۆژەكەی كەنزیكەی ك��ەم��ت��ەرخ��ەم��ب��ووە پ��ڕۆژەك��ەدا ب��ەس��ەر مانگێك

تێپەڕدەبێت«.

راپۆرتی: شارا عەبدولڕەحمان............................................................

بودجەو ئیسالمیی كۆمەڵی داهاتی حیزبەكەی بۆ رای گشتیی دەدەن��ە پەیامیش ب��اڵوك��ردەوە، سیاسییەكانی الی��ەن��ە ح��ی��زب و پارتی، یەكێتی و تایبەتی بە تر لێبكەن، چاویان رووەوە لەو تا بە هەنگاوە ئ��ەو چاودێرانیش

ئیجابیی هەڵدەسەنگێنن.ب��ەپ��ێ��ی راگ��ەی��ەن��راوەك��ەی كوردستان، ئیسالمیی كۆمەڵی مانگانە حیزبە ئ��ەو ب��ودج��ەی )450( ملیۆن دینارە، كە )350( هەرێم حكومەتی لە ملیۆنیان ملیۆنەی )100( وەردەگ��رێ��ت و لە پارەیە بڕینی داهاتی دیكەش وەزی��رە پەرلەمانتارو مووچەی خانەنشین و پەرلەمانتارە شەهید و ئەندامانی ك��ۆچ��ك��ردووەك��ان و هەرێمە، پارێزگای ئەنجومەنی ئەمە جگە لە هاوكاریی و كۆمەكیی )خ��ێ��رخ��وازان( و الی��ەن��گ��ران��ی دەرەوەی لەناوەوەو حیزبەكەیان

كوردستان.بەرپرسی حەكیم، محەمەد دارای��ی كارگێڕیی و دام��ەزراوەی ب��ارەی ل��ە ئیسالمیی كۆمەڵی داهاتیان، بودجەو ئاشكراكردنی »دوای راگەیاند: رۆژنامەی بە مانگی ل��ە ك��ە دوو ك��ۆن��گ��رەی ت��ەم��م��وزی س��اڵ��ی راب��ردوو كرایەوە ل��ەوە جەخت بەسترا، ك��ە ش��ەف��اف��ی��ەت و روون��ی��ی لە

تایبەتی بە هەبێت، كاروبارماندا ل��ە م��ەس��ەل��ەی دارای��ی��دا، بۆیە مووچەی خ��ەرج��ی و بڕیارماندا ئۆرگانەكانی حیزبمان لە مەکتەبی بۆ سیاسیی مەكتەبی ئەمیرو

خوارەوە باڵوبكەینەوە.وت��ی��ش��ی: »ح��ی��زب��ەك��ان��ی گومانەكان ئ��ەوەی بۆ دەس��ەاڵت گومانیان البەرن، خۆیان لەسەر ئۆپۆزسیۆنەكان حیزبە لەسەر ئێمە ب��ۆی��ە دروس��ت��دەك��رد، بێمنەتانە بودجەو داهاتی خۆمان

خستەڕوو«.حیزب و بۆ ن��ارد پەیامیشی الی��ەن��ە س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی ت��ری كوردستان كە بودجە لە حكومەت لێبكەن و چ��اوی��ان وەردەگ��رن، ش��ەف��اف��ان��ە ب��ودج��ەو داه��ات��ی

كوردستان جەماوەری بۆ خۆیان هەردوو تایبەتی »بە رابگەیەنن،

حیزبی دەسەاڵتدار«.كۆمەڵ هەڵوێستەی ئ��ەم هەرچەندە لە الیەن ئابووریناسانەوە جێگەی دەستخۆشییە، لە هەمان رەخنەو لە نییە ب��ەدەر كاتدا دەوترێت؛ »ئایا زەمان چییە كە و دەستكەوتوو بودجەی ئەمە

خەرجكراوی دروستە؟«.مامۆستای سماقەیی، ئەیوب ئابووریی كارگێڕیی و كۆلێژی بارەیەوە لەو زانكۆی سەاڵحەدین »ئ��ەو وت: رۆژن��ام��ەی ب��ە هەنگاوێكی كۆمەڵ هەڵوێستەی گرنگەو پێویستە چاویان لێبكرێت، بەاڵم ئایا كێ زەمانی ئەوە دەكات كە ئەوە بودجە راستەقینەكەیە؟،

بە تایبەتی كە لە ئێستادا متمانە نەماوە، چونكە كە كۆمپانیایەكی دەستكەوتی ب��ودج��ەو ئەهلیی باج دەبێت دەكات ئاشكرا خۆی ئەگەر وایە لە حیزبیشدا بدات، پیشان راستەقینەكەی بودجە سیاسیی سازشی دەبێت ب��دات، هەڵوێستە ئەم ناڵێت كێ بكات، قسەكردنانە ئەو پەرچەكرداری راگەیاندنەكانەوە لە كە نەبێت باس لە بودجەی ئۆپۆزسیۆنەكان پەرچە ئ��ەو ئەگەر كە دەك��را؟ خانەی دەچێتە ئەوا كردارەبێت،

موزایەدەی سیاسییەوە«. ه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ ئ��ەو مامۆستاكەی تێبینیانەشدا هەنگاوە ئەم كە پێیوایە؛ زانكۆ نەنانی و لە باشترە بنرێت هەر حیزب ك��ە زان��ی پێویستی ب��ە داهاتی بودجەو بێت و شەفاف تایبەتی »بە رابگەیەنێت خۆی دەس��ەاڵت��ن، ل��ە حیزبانەی ئ��ەو چونكە ئەوان نیشانەی پرسیاریان داهات و بودجەو ئەوان لەسەرەو

خەرجی دەوڵەتیان بەدەستە«.ئاشكراكردنی بودجەو داهاتی حیزبەكە الی��ەن ل��ە ك��ۆم��ەڵ، خ��ۆی��ەوە ب��ە ب��ڕوای س��ەرۆك��ی كوردستان ئابووریی مونتەدای ئەگەر ئ��ەوەن��دەی نییە، گرنگ دەزگایەكی ل��ەالی��ەن ك��ارە ئ��ەو سەربەخۆی پرۆفیشناڵەوە بكرایە، كە دەبووە دەستكەوتێك هەم بۆ الیەنگرانی و بۆ هەم حیزبەكەو

دەنگپێدەرانیشی.

م��ح��ەم��ەد ك��ەری��م، ئ��ەوەی ب��ۆ رۆژن��ام��ە روون��ك��ردەوە؛ كە ئ��اش��ك��راك��ردن��ی م��ام��ەڵ��ەك��ردن حیزبەكان ب��ودج��ەی ل��ەگ��ەڵ زۆر ئیشێكی كوردستاندا، لە »چونكە گرنگە، ستراتیژیی و كراوە لەوە باس كوردستاندا لە بودجەی لە هەیە گەندەڵیی كە یەكێتی و بەتایبەتی حیزبدا، پ��ارت��ی ك��ە ئ��ەو ب��ودج��ەی��ەی لە بە رایدەكێشن داهاتی كوردستان ئاراستەیەكی خراپ بەكاردەیهێنن، لە ئێستاشدا كە كۆمەڵی ئیسالمیی دەك��ات، ب��ودج��ەك��ەی كەشفی گەورەی زۆر دەروازەیەكی ئەمە كوردستان لە گەندەڵیی لەسەر دیوێكی ب��ۆی��ە ك��ردووەت��ەوە،

ئیجابیی هەیە كە كە لەو داهاتەی دەدرێ��ت حیزبە ب��ەو كە خەڵك بزانرێت كە چۆن خەرجی دەكات، ئەمە رای خەڵك لە بەرامبەر ئەو

حیزبە دروست دەكات«.ب��ەرپ��رس��ی دام��ەزراوەی كۆمەڵی دارای��ی ك��ارگ��ێ��ڕی��ی و حیزبەكەی ئامادەیی ئیسالمیی ن��ی��ش��ان��دا ب��ۆ وردب��ی��ن��ی��ک��ردن��ی ب��ودج��ەك��ەی ل��ەالی��ەن دی��وان��ی چ��اودێ��ری��ی دارای��ی��ەوە، ت��ا ئەو گ��وم��ان��ەی ك��ە ل��ەوب��ارەی��ەوە ل��ەس��ەر ح��ی��زب��ەك��ەی دروس��ت دەب��ێ��ت، ب��ڕەوێ��ن��رێ��ت��ەوەو لەو كەموكورتییەكانیشیان ئاشكرا گشتیی رای بۆ رووەوە

بكات.


محه‌مه‌د‌قه‌ره‌داغی:ئەو‌پرۆژەیە‌پێویستی‌بە‌بڕیاری‌سیاسیی‌هەیە‌لەالیەن‌یەكێتی‌و‌پارتییەوە

ئه بوبه کر عه لی: ئەگەر دەسەاڵت پرۆژەكە قبووڵ بكات و جێبەجێی بكات، مانای ئەوە دەگەیەنێت لەژێر فشاری ئۆپۆزسیۆندا چاكسازیی كردووە، بەاڵم حکومه ت ئەمەی قبووڵ نییە

دەسەاڵت‌هیچ‌حسابێكی‌بۆ‌پرۆژە‌چاكسازییەكەی‌ئۆپۆزسیۆن‌نەكردبەپێی پرۆژەكە؛ دەبوایە چوار رۆژی تر، حكومەت هەڵبوەشایەتەوەو هەڵبژاردنی پێشوەخت رابگەیەنرایە

كۆمەڵی‌ئیسالمیی‌شێوازی‌خەرجكردنی‌بودجەكەی‌ئاشكرا‌دەكاتچاودێران: ئەو هەڵوێستە ئیجابییە، هەرچەندە دەبوایە لەالیەن دەزگایەكی پرۆفیشناڵەوە باڵوبکرایه ته وه

www.rozhnama.net

دیوێكی‌ئیجابیی‌هەیە‌كە‌كە‌لەو‌داهاتەی‌خەڵك‌كە‌بەو‌حیزبە‌دەدرێت‌بزانرێت‌

كە‌چۆن‌خەرجی‌دەكات

هیوادارین‌هه‌موو‌حیزبه‌کانی‌تر،‌

به‌تایبه‌تی‌هه‌ردوو‌حیزبی‌ده‌سه‌اڵتدار‌چاومان‌لێبکه‌ن

ئا: سەنگەر جەمال..........................................................

ج��ەوه��ەر ن��ام��ی��ق س��ال��م، ك��وردو ن��اوداری سیاسەتمەداری لە یەكێكە دێ��ری��ن تێكۆشەری س��ەرك��ردە دی��ارەك��ان��ی ك��ورد كە ئێستا، سەركردەكانی لە جیاواز بۆخۆی پرشنگداری مێژوویەكی لە دەس��ت��ی كاتێك ك��رد، ت��ۆم��ار بااڵترین پۆستی حیزبیی هەڵگرت و بەرەی میللەتەوە بە شێوازێكی لە سیاسیی دیدێكی بە پرۆفیشناڵ و تەرەفگیریی هەیمەنە و لە دوور كاری ئ��ەداو لە رەخنەی حیزب، حیزبە دەسەاڵتدارەكان و حكومەت و

پەرلەمان دەگرت.كە س��ال��م، نامیق ج��ەوه��ەر پەرلەمانی خولی یەكەم سەرۆكی مەكتەبی سكرتێری كوردستان و راب��ردوودا، لە سیاسیی پارتی بوو یەكێك بوو لەو كەسایەتییانەی زۆر سیاسیی و الیەن بە سەرسوڕمانەوە بوێرییەكەیان ج��وام��ێ��ری��ی و ل��ە دەڕوانی، بەوپێیەی لە ناوجەرگەی دەسەاڵت لە رەخنەی دەسەاڵتەوە ئامۆژگاریی و لەوێشەوە دەگ��رت و ئۆپۆزسیۆن ئاراستەی رەخنەكانی هەڵوێستەكانی ب��ۆی��ە دەك��رد، رۆشنبیران و هاواڵتییان و ل��ەن��او چاودێرانیشدا جێی تەقدیرە و یەكێك لە هەڵوێستەكانیشی ئەوەبوو ناوی نووسینەكەی س��ەر خستە خ��ۆی فەتاح ئاراس قانع و وریا مەریوان پارتی ك��ە وت(، چ��ی )س��ەرۆك

شكاتی لەو دوو رۆشنبیرە كرد.دوورودرێ��ژی خەباتی كە ئەو پێشمەرگایەتی نەكردە وەسیلەیەك بۆ ئەوەی تا ژیانی ماوە لە لوتكەی دەسەاڵت بێت و چاو لە ناعەدالەتیی و نایەكسانیی و قۆرخكاریی بپۆشێت، بەڵكو لەدەرەوەی حیزبەوە رەخنەی حیزب و چەوتەكانی سیاسەتە لە بوونەتە ك��ە دەگ��رت، حكومەت پێشكەوتنی ل��ەب��ەردەم لەمپەر بوو یەكێك ه��ەروەك كوردستان، زانیاریی و پ��ڕ كەسایەتییە ل��ەو كەناڵەكانی ب��اوەڕپ��ێ��ك��راوان��ەی بۆ ت��ەوس��ەوەب��وون بە راگەیاندن ئەو ب��ارودۆخ و شیكاری ئ��ەوەی رۆژگارەیان بۆ بكات، كە كوردستان سیاسەتی نایەكسانیی و بەدەست حیزبە دەسەاڵتدارەكانەوە دەناڵێت.

ئ��ەو دوای��ی ك��ۆچ��ی دوای سیاسەتمەدارە، رۆژنامە پوختەیەك جەوهەر رەخنەكانی تێڕوانینە لە لە ماوەی نامیق، باڵودەكاتەوە كە لە رێگەی چاوپێکه وتنی راب��ردوودا ره شید سیروان رۆژنامەکه مانه وه پێنج چاوپێکه وتنی له گه ڵ سازداوه و

باڵوكراونەتەوە.

لوتكەی دەسەاڵتی یەكێتی و پارتی كورتیهێنا

لە نامیق، جەوهەر ب��ڕوای بە دامەزراندنەوەی پرۆسەی سەرەتای دوای ئاشتی( )ه��ی��واو عێراقی دەسەاڵتی لوتكەی )2003( ساڵی بەوەی كورتیهێنا، پارتی یەكێتی و هونەری سیاسەت واب��وو رای��ان هونەری خیارات، نەك مومكیناتە، »بەوپێیەش كێشەی كورد بریتییە لە پلەو پایەو بڕە پارەیەك و چەند دێڕێكی یاسایی لە دەستوور و گفتی بۆ ئەوەی شێوەیەك بە زارەكیی، كوردیش بۆ باشە لوتكەیە ئ��ەو باشە، لێ واقیعی عێراق و ناوچەكەو دۆزی كورد لە ماوەی نزیكەی یەك سەدەو ئەزموونی ئەو )7( ساڵە بە تایبەتی لە )عێراقییەت و چامغلی(، ب��اش��ووری ك��وردی كێشەی ن��ەك كوردستانی چارەسەر نەكرد، بەڵكو

لە هەیە ئ��ەوەی ك��ردو ئاڵۆزتری مەیدانەكە: ژمارەیەك پۆستی سیادی لە ناوەند كە زیاتر پرۆتۆكۆڵین و لە خۆیان ناسكەكاندا ب��وارە پ��رس و سەریاندا ب��ە ی��ان دەك��ەن، گێل تێدەپەڕێت و ئاگایان لێی نییە، یان فەرز دەكرێت، ئەو پارەیەش بووەتە سەرەكییەكانی فاكتەرە لە یەك ئەوانەش دەس��ەاڵت«، گەندەڵیی شكستی سەرەكیی ه��ۆك��اری بە هەردوو حیزبی دەسەاڵت دەزانێت لە هەڵبژاردنەكانی )7/25(ی هەرێمی

كوردستاندا.ب��ەرچ��اوی ب��ەش��ێ��ك��ی وەك چاودێرە جدییەكانی دۆخی هەرێمی جەوهەر تێڕوانینی بە كوردستان، هیچ عێراقدا لە ئێستا تا نامیق، پێیوایە؛ نەكراوەو كورد حەسم بۆ یەكێتی و دەس��ەاڵت��ی ل��وت��ك��ەی پ��ارت��ی ل��ە س��ەرەت��ای رزگ��اری��ی ع��ێ��راق س��ەرك��ەوت��وو ن��ەب��وون لە لە كورد كارتەكانی بەكارهێنانی رووی دیموگرافی و جوگرافی و مێژوو، قوواڵیی نەتەوەیی و غەدری مێژوویی و دەڵێت: رۆژن��ام��ە بۆ جینۆساید، عێراقیشیان ناو »ناكۆكییەكانی ن��ەق��ۆزت��ووەت��ەوە ب��ۆ چ��ارەس��ەری ئ��ەوان ب��ەداخ��ەوە كێشەی ك��ورد، بەش و پایەو پلەو سەرقاڵی زیاتر

پارە بوون«.بێئاگایی زۆر لە نوێنەرانی كورد، مادەی )140(ی ئیفلیج كرد، یەكێك لە كورد سەرەكییەكانی كێشە لە ئێستادا كێشەی كەركوك و رابردوو بە تائێستا كە ناوچەدابڕاوەكانە،

چارەسەرنەكراویی ماوەتەوە.ل��ەو روان��گ��ەی��ەش��ەوە الیەنە پێیوایە؛ نامیق، جەوهەر ك��وردس��ت��ان��ی��ی��ەك��ان و دەس��ەاڵت عیراقەوە رزگ��ارك��ردن��ی دوای لە نەبووە تۆكمەیان ستراتیژییەتێكی بۆ كەركوك و ناوچە تەعریبكراوەكان، بۆ هەڵوێستەكان »زیاتر دەڵێت: رازیكردنی ن��اوخ��ۆو ئیستیهالكی

میزاج بە زۆرج��ار ك��وردە، غەیرە دەكەن ، پرسە ئەم لەگەڵ مامەڵە خیتابی الوازی��ی بووەتە ئەمەش وایە ب��ڕوای ه��ەروەك سیاسیی«، هەڵسوكەوتی نامەسئوالنەو ئیدارەی فاشیلی زۆربەی بەرپرسانی هەردوو حیزب و سەرقاڵبوونیان بە ملمالنێی دەستكەوتی هەڵپەی الوەك��ی��ی و پرسینەوە ن��ەب��وون��ی تایبەتی و

فاكتەرێكی دیكەی كێشەكەیە.سەرباری ئەوەش لە دیدارەكەی رۆژنامەدا دەڵێت: »بێئاگایی زۆر لە نوێنەرانی كورد لە بەغدا بە بڕیاری زۆرینەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە مادەی )24( و مادەی )140(یان، ئیفلیج كرد«، وتیشی: »لە سایەی یەك لیستیی و قۆرغكردنی دەسەاڵت لەالیەن یەكێتی و پارتی، خەریكە بە لەت ناوچەدابڕاوەكانیشمان خشپە

لەت بكەن«.

ئێستا هەست دەكەیت جدییەت لە پەرلەمان هەیە

ل��ە دی��دارێ��ك��ی دی��ك��ەی )2010( شوباتی لە كە رۆژنامەدا نامیق، ج��ەوه��ەر ب��اڵوك��راوەت��ەوە ئاماژە بە رۆڵی ئۆپۆزسیۆن دەكات و بەرنامەی گۆڕان بە باشترین بەرنامە لە قەڵەم دەدات و باس لەوە دەكات؛

)7/25( هەڵبژاردنی دوای كە دەنگدانەوەیەكی ت��وان��ی گ��ۆڕان »سەركەوتنی هەبێت و جەماوەریی ئۆپۆزسیۆن بە ب��وون ئەزموونی پێبەخشی، ج��وان��ی وێ��ن��ای��ەك��ی رێگەی لە یەكەمجارە بەوپێیەی سندووقی دەنگدانەوە ئۆپۆزسیۆنێك فراكسیۆنی رۆڵی مەیدان«، بێتە راستەقینە رۆڵێكی بە گۆڕانیش »رۆڵێكی دەڵێت: دەكات و وەسف راستەقینەیان بینوە لەگەڵ كۆمەڵ و لە گوزارشت ئەمڕۆ كە یەكگرتوو، هەست دەكەن و ئۆپۆزسیۆن هێزی پەرلەمانی لە یەكەمجارە دەكەیت لەگەڵ هەیە دەنگێك كوردستان ئەو خەڵكدان و ویستی خواست و نەریتەشیان داهێنا كە پەرلەمانتاران لە هۆڵی پەرلەمان بێنەدەرێ و بچنە

نێو خەڵكەوە«.لەو دیدارەدا ئەوە دەخاتە روو؛ كە ئێستا هەستدەكرێت جدییەتێك بۆ بەدواداچوونی پرسەكان و بینینی پەرلەمانتار راستەقینەی رۆڵ��ی دەرەوەی هاتنە نموونەی هەیە و كاتی لە گۆڕانیش پەرلەمانتارانی ،)6( كابینەی بە متمانەبەخشین هەڵوێستی ه��ەروەك دەهێنێتەوەو ئۆپۆزسیۆن لەسەر پرۆژەی بودجەو دوو ئیدارەیی بە هێمایەك دەزانێ بۆ شەقامی كوردی كە زیاتر متمانەیان

پێبكەن.

پاشەكشەی سەنگی كورددیكەی دیدارێكی لە هەروەك یەكەمی كانوونی لە كە رۆژنامە لەگەڵیدا سازیداوە، ساڵی )2010( ل��ەوە ج��ەخ��ت نامیق، ج��ەوه��ەر لە ك��ورد پێگەی كە دەك��ات��ەوە؛ بەغدا الوازبووە نوێنەرانی كوردیش پاشەكشەیەی ئ��ەو ه��ۆك��اری ب��ە هەروەك دەزانێت، كورد سەنگی رێككەوتنی ژێر بە ژێری دەسەاڵتی جێگەی بە مالیكی لەگەڵ كوردی داخ لە قەڵەم دەدات و لە بەرامبەردا

بە پێویستی دەزانێت پشتگیریی لە هەڵوێستی گۆڕان بكرێت.

نییە ئەم ب��ڕوای��ەدا ل��ەو ئ��ەو پێ گ��ەن��دەڵ��ی��ی نوێیە كابینە پێچەوانەوە بە بكرێت و چارەسەر گرفتە بكات و زیاد بڕوایەدایە لەو ب��ەرەو ن��اوخ��ۆ سیاسییەكانی

قوڵبوون و گرژتر بچن.دەخ��وازێ��ت هیوا هەرچەندە حوكمڕانیی لە ك��ورد نوێنەرانی وەكو نوێدا دەستكەوتیان هەبێت و خولەكانی تر نەبێت، بەاڵم پێیوایە؛ دەستپێكی ئەم دەورەیەی حوكم لە رەخنە ناكات و گەشبینیان بەغدا نوێنەرانی راب��ردووی ئ��ەدای لە »مەنتیق دەڵێت: دەگرێت و كورد لە س��اڵ )7( دەستەیەك نییە دوای بێت، كورد نوێنەری بەغدا پرسە حوكمڕانیی كابینە )3(چارەنووسسازەكانی كورد لە بەغدا، بگرە هەڵپەسێردراوبن و هێشتا

زۆرێكی ئاڵۆزتر بووە«.لە رەخنە سەروبەندەشدا لەو مامەڵەی دەسەاڵتی كوردیی دەگرێت بەرامبەر بزووتنەوەی گۆڕان و بڕوای وایە؛ لۆژیك نییە كە دەسەاڵتدارانی بۆ كارئاسانیی ك��ورد فەرمیی ب��ەش��داری��ی ه��ەن��دێ��ك الی��ەن و كەسایەتی دژ بە كورد و شۆڤێنیی بكەن و مامەڵەی بێشەرت و شروتیان وەرگرتنی ل��ەم��ەڕ بكەن ل��ەگ��ەڵ فەرمییەكان، سیادیی و پۆستە الیەنێكی لەگەڵ مامەڵە وا كەچی ئاستی لە كە بكەن كوردستانیی پێشەنگ و نەتەوایەتییەكاندا پرسە

هاوكارو پشتگیریان بن.

پێویستە برادەرانی گۆڕان لە گردەكە بێنە خوارەوە

رەخنانەی ئەو لەگەڵ هاوكات دەس��ەاڵت��ی ل��ە نامیق، ج��ەوه��ەر فەرمانڕەواكانی پارتە ك��وردی و دەگرێت، رەخنەش لە ئۆپۆزسیۆن و بزووتنەوەی گۆڕانیش دەگرێت و لە

لە كە رۆژنامەدا دیكەی دیدارێكی كۆتایی ئازاری )2010(دا، لەگەڵیدا ئەوە »كاتی دەڵێت: سازیكردووە هاتووە برادەرانی گۆڕان لە گردەكە

بێنە خوارەوە«.لە خۆی بەردەوامیی هەروەها رەخنەی جدیی دووپات دەكاتەوەو باس لەوە دەكات؛ كە دوای )19( ساڵ دەسەاڵتی خۆجێیەتی زۆربەی چارەنووسسازەكان پرسە زۆری چ��ەق��ی��ون و ل��ە ه��ەن��دێ��ك ب��واردا

پاشەكشێ دەكات.لەوە جەخت دی��دارەك��ەدا لە دەبێت ب��ەردەوام كە دەك��ات��ەوە؛ خۆی گەشبینیی رەخنەگرتن و لە ن��اش��رێ��ت��ەوە ب��ەوەی »ت��ا دێت هەستی ریفۆرم و گۆڕان و گۆڕین لە

پەرەسەندندایە«.

حیزب دەستێوەردان لە هەڵبژاردنی حیزبییش دەكات ساختەو بوونی هەڵبژاردن و فەرمیی دەسەاڵتی بەكارهێنانی جەوهەر پرسانەی ل��ەو یەكێكە ن��ام��ی��ق ب��ە ت��ون��دی��ی رەخ��ن��ەی ل��ێ��دەگ��رێ��ت، ه��ەر ل��ەو دی��دارەی دەستێوەردان بە ئاماژە رۆژنامەدا لە دەكات هەڵبژاردن پرۆسەی لە كوردستان الی الیەنە سیاسییەكان و پێیوایە؛ دەس��ەاڵت و تایبەت بە

بووەتە كەلتوور.نموونەی زەبری پارەو دیاریی و لە دەه��ێ��ن��ێ��ت��ەوە ئیمتیازەكان كۆنفرانسی كۆنگرەو هەڵبژاردن و حیزبەكاندا لەو روانگەیەوە پێیوایە؛ ئەو حیزبانە سڵ لەوە ناكەنەوە لە هەڵبژاردنی گشتیی وەك پەرلەمان بۆچوونیشی بكەن، دەستێوەردان هەرێم فەرمییەكانی الیەنە وای��ە گشتییەكاندا ه��ەڵ��ب��ژاردن��ە ل��ە دانانی ه��ەروەك نەبوون، بێالیەن هەڕەشەو پ��رۆژەو بناغەی بەردی چ��اوس��وورك��ردن��ەوەو ت��ەزوی��ری رێكخراو و دزینی دەنگ بە نموونەی دەزانێت و نەبوونانە بێالیەن ئەو گەندەڵیی و ڤایرۆسی چاندنی بە لە هاواڵتییان مافی پێشێلكردنی

قەڵەم دەدات.

رەخنە لە كابینەی شەشه��اوك��ات ل��ەگ��ەڵ رەخ��ن��ە ئۆپۆزسیۆندا رەخنەی جدییەكان و لەسەر ه��اوڕای��ە نامیق، جەوهەر كەموكوڕییەكانی كابینەی شەشەمی حكومەتی هەرێم و رەخنەی لێدەگرێت وەك لە دیدارێكی رۆژنامەشدا باس كابینەیەی ئ��ەو بێبەرنامەیی لە دەڵێت: دەكات و هەرێم حكومەتی كابینەی دەیڵێمەوە، »وتوومەو )6(ی حكومەتی هەرێم كابینەیەكی بێبەرنامەیە، مەبەستیشم بەرنامەیە،

نەك خیتاب«.)2010(ی س��اڵ��ی ب��ودج��ەی یەكەم بە كە كوردستان هەرێمی لە دەزان��راو كابینەی شەش كاری پێوە شانازیی دەسەاڵتەوە الیەن رەخنەی نامیق، ج��ەوه��ەر ك��را، لێدەگرێت و بە گەواهی بێبەرنامەیی دەدات و قەڵەمی ل��ە كابینەكە دەڵێت: »لەو كاتەدا پێموابوو ئەو سكەی سەر نەچووەتە كابینەیە و ناتەواو بە بودجەكەش خۆی«، دەڵێت: دەك��ات و وەسف سەقەت »شتە خراپەكانی، شتە باشەكانی لە جگە بەوپێیەی داوە، ق��ووت ئەوەیە ناشەفاف، شتی بوونی دەسەاڵتی ب��ودج��ەوە رێگەی لە دەسەاڵتی ت��ەج��اوزی كارگێڕیی لە دەك��ات و دادوەری��ی پەرلەمان ئێمە حكومەتەی ئ��ەم م��ێ��ژووی نەبووە ئەنجومەنی وەزیران بودجەی

پەرلەمان بخەمڵێنێت«.


ئیمزاو ناوی خۆی خستە سەر نووسینەكەی

مەریوان وریا قانع و ئاراس فەتاح

)سەرۆك چی وت؟(

جەوهەر نامیق، سیمبولێك بۆ رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵیی

پوخته یەك له ژیاننامه ی جه وهه ر نامیق:زانكۆی له ئه كادیمی خوێندنی له دایكبووه ، كه الر شارۆچكه ی به سه ر به رلوتی ناوچه ی له )1946( ساڵی سالم، نامیق جه وهه ر

موسته نسرییە ی به غدا ته واو كردووه و بڕوانامه ی به كالۆریۆسی له زانسته ئابوورییه كاندا به ده ستهێناوه .له ته مه نی الوێتییه وه په یوە ندیی به ریزه كانی پارتی دیموكراتی كوردستانه وه كردووه و به بنه ماڵە خولیای سیاسه ت بوون، باوكی یه كێكه له دامه زرێنە رانی حیزبی هیوا، پله كانی حیزبی بڕیوه و ساڵی )1975( بووەته ئه ندامی سه ركردایه تی قیاده موه قه ته و به رپرسی هه رێمی یە كی پارتی ، ساڵی )1979( وه ك ئه ندامی مه كته بی سیاسیی پارتی هەڵبژێردراوه ، جارێكی دیكه ش له كۆنگره ی )10( ی ساڵی )1989(دا، وه ك

ئه ندامی مه كته بی سیاسیی پارتی هەڵبژێردراوه ته وه .یه كه مین سه رۆكی وه كو ساڵی )1992( كوردستانیی ، به ره ی كه ركوكی به رپرسی سنووری كراوه ته ساڵی )1991( راپەڕینی دوای په رله مانی كوردستان هەڵبژێردراوه ، ساڵی )2000( كراوه ته سكرتێری مه كته بی سیاسیی پارتی و تا ساڵی )2003( له و پۆسته دا ماوه ته وه ، پارتی له وازی دوای ساڵی )2003( وه له بووه ، پارتی توێژینه وه ی دیراسات و مه كته بی به رپرسی )2000 لەنێوان ساڵەكانی )1993بۆ

دیموکراتی کوردستان هێناوه .خێزانداربووه و دوو كوڕ و كچێكی هه یه.

تایبه‌ت


راپۆرتی: بەرزان عەلی حەمە...........................................................

كوردستان دیموكراتی پارتی كەمتر راب��ردوودا، هەڵبژاردنی لە پارێزگای دەنگەكانی نیوەی لە ب��ەاڵم بەدەستهێنا، ه��ەول��ێ��ری سیاسییەكان هێزە ئێستادا لە تۆمەتباری دەكەن بە كۆنترۆڵكردنی

هەولێر و رێگریی لە خۆپیشاندان.پەرلەمانی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی ل��ە عێراقدا كە لە 2010/3/7 ئەنجامدرا، دەنگ و )103397( گۆڕان لیستی ئیسالمیی یەكگرتووی لیستی كۆمەڵی لیستی دەنگ و )51065(دەنگیان )62760( ئیسالمیی بەدەستهێنا، ئەمە جگە لەوەی كە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەناو كوردستانی هاوپەیمانیی لیستی دەن��گ و ه��ەزار )120( نزیكەی كوردستان زەحمەتكێشانی حیزبی تەنیا لەناو شاری هەولێردا )3701( دەنگیان بەدەستهێنا، لە بەرامبەردا كوردستان دی��م��وك��رات��ی پ��ارت��ی )695( ه��ەزار و )306( نزیكەی ناكاتە كە بەدەستهێنا، دەنگی

نیوەی دەنگەكانی ئەو پارێزگایە.ع��وس��م��ان ب��ان��ی��م��اران��ی، لە گۆڕان بزووتنەوەی هەڵسوڕاوی خۆی نیگەرانیی هەولێر، ش��اری دەردەبڕێت بەرامبەر بە رێگرییەكانی ئەنجامدانی خۆپیشاندان لە پارتی زۆر پارتی پێیوایە: هەولێر و لە باش دەزانێت كە لە هەولێر و دهۆك تێدا پارتی خەڵكی زیاتر )%35(نییە، بەاڵم خۆی سەپاندووە بەسەر شاری هەولێر و دهۆكدا، خۆ ئەگەر وانییە با رێگە بە خەڵكی تر بدات بە ئازادیی خۆپیشاندان و حیزبایەتی

بكات.بانیمارانی، وتی: »ئەو حیزبە خەندەقی هەولێردا چواردەوری بە شوێنێكیشەوە هیچ لە ل��ێ��داوەو بیت، هەولێر داخ��ڵ��ی ناتوانیت لە نەبێت، بازگەكانەوە لە تەنیا پۆلیس و ل��ە جگە بازگەكانیش ئاسایش فەوجێكی زێرەڤانی داناوەو

شارەكەشدا چ��واردەوری هەر بە رەبایەی داناوە«.

ماوەی )40( رۆژە خۆپیشاندان سنووری شارۆچكەكانی شار و لە سلێمانی پ��ێ��ش��ووی ئ��ی��دارەی دەكرێت. لەم ماوەیەشدا ئەگەرچی بۆ خۆپیشاندان، هەبووە هەوڵیش بەرپرسە رێگەی لە پارتی بەاڵم هیچ بە مۆڵەتی حكومییەكانیەوە

خۆپیشاندانێك نەداوە.ئەندامی سەلیم، سەید هیوا حیزبی س��ی��اس��ی��ی م��ەك��ت��ەب��ی ئاماژە كوردستان زەحمەتكێشانی ناڕازییە، خەڵك دەك��ات؛ ب��ەوە خۆپیشاندان ئەنجامنەدانی نابێت بكرێت راڤە وا دهۆك هەولێر و لە نییە، ن��اڕەزای��ی سنوورە لەو كە دەسەاڵتەكەو تایبەتمەندیی بەاڵم پێگەی ئۆپۆزسیۆن لە شارێكەوە بۆ

شارێكی تر جیاوازیی هەیە.مەكتەبی ئ��ەن��دام��ەی ئ��ەو

ب��ڕوای زەحمەتكێشان سیاسیی شێوەیەك هەموو دەس��ەاڵت وایە؛ نەپەڕینەوەی بۆ بەكاردەهێنێت ن��اڕەزای��ی��ەك��ان بۆ ئ��ەم دەڤ��ەرەو ل��ە الی��ەك��ی��ش��ەوە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن كە دەزان��رێ��ت كەمتەرخەم ب��ە

نەیتوانیوە كار بۆ ئەوە بكات، كە ئەو دەنگە ناڕەزاییە تەواوی واڵت

بگرێتەوە.ل��ەالی��ەك��ی ت��رەوە، زان��ا سەركردایەتی ئەندامی رۆستایی، بەوە ئاماژە ئیسالمیی كۆمەڵی لەدوا سەرنجدان بە كە دەك��ات؛ روون ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان ئ��ام��اری

هێز و چەند بە كە دەردەك��ەوێ��ت وتی: پێكدێت، هەولێر الیەنێك هەرێمی پایتەختی »ه��ەول��ێ��ر پێكەوەژیانی شاری كوردستان و بۆیە سیاسییەكانە، هێزە هەموو الیەن یەك لە گوزارشت هەولێر بە دەس��ەاڵت دیارە بەاڵم ناكات، دەستی دوو هێزی سەرەكییەوەیەو دەسەاڵتیان كایەكانی سەرجەم

بەدەستەوەیە«.كوردستان، دیموكراتی پارتی وەك حیزب و بە تایبەت بەرپرسە رێگر كە رەتیدەكەنەوە، بااڵكانی خۆپیشاندان، ئەنجامدانی لە بن شوباتەوە )17(ی لە ئەگەرچی هەولێر و لە خۆپیشاندانێك هیچ چەند لەكاتێكدا نەكراوە، دهۆك وەرگرتنی ب��ۆ داواك��اری��ی��ەك��ی��ش پێشكەشی خۆپیشاندان مۆڵەتی

لیژنەی ئەمنیی كراوە.ع��ەل��ی ح��وس��ێ��ن، ئ��ەن��دام��ی بەرپرسی پارتی و سەركردایەتی ئەوە حیزبە، ئ��ەو سۆرانی لقی رەتدەكاتەوە كە پارتەكەی رێگریی لە خۆپیشاندان كردبێت و سەرجەم بۆ دەگه ڕێنێتەوە رێگرییانە ئەو »ئ��ەگ��ەر پێیوایە: ح��ك��وم��ەت و

ئەوە هەبووبێت تێبینییەكیش ئیشی حكومەتە، نەك ئێمە، ئەگەر خۆپیشاندان و لەسەر تێبینیی خۆپیشاندانەكانیش ئالیەتی هەبووبێت، ئەوا هەموو وەاڵمەكان

لە الی حكومەتە«.سەركردایەتی ئەندامەی ئەو لە دەك��ات، ب��ەوە ئاماژە پارتی

كۆبوونەوەی سەركردایەتی پارتیدا ئەوە باسی شێوەیەك هیچ بە لە بكرێت رێگریی كە ن��ەك��راوە، خۆپیشاندان، پارتی نە رێدەگرێت و هەیە، رێگرتن ب��ە ب��ڕواش��ی ن��ە ئەسڵەن پارتی بڕوای بە دیالۆگ و

تێگەیشتن و رای پێچەوانە هەیە.شوباتەوە )17(ی ل��ەدوای ئەنجامدانی بۆ رێگرییەك وەك خۆپیشاندان لە پارێزگای هەولێر، حكومەتی ن��اوخ��ۆی وەزارەت��ی لیژنەیەكی كوردستان هەرێمی هەولێر پ��ارێ��زگ��ای ب��ۆ ئەمنیی مۆڵەتی دەس��ەاڵت��ی پێكهێناوە و خۆپیشاندانی لە پارێزگاری هەولێر بەخشیویەتیە س��ەن��دووەت��ەوە و

وەزیری ناوخۆ.بڕوای گۆڕان بەرپرسەی ئەو ئاسمانی ع��ەرزو وای��ە؛ »پ��ارت��ی ه��ەول��ێ��ری ك��ۆن��ت��رۆڵ ك��ردووە، ئاسمانەكەی لە رێگەی تەلەفۆناتەوە ك��ۆن��ت��رۆڵ ك��ردووەو خ��ۆش��ی زەوییەكەشدا و بەسەر سەپاندووە ناهێڵێت كەس نەفەسێكی ئازادیی

بكێشێت«.

راپۆرتی: هەنگاو هاشم..............................................................هەولێر

پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان، ل��ە ت��اوت��وێ��ی پ��رۆژەی��اس��اك��ان و زۆرینە و رەچ��اوی دەركردنیاندا دەك��ات و پەرلەمانیی كەمینەی بە پەرلەمانتارانیش لە هەندێك گرنگی دەزانن كۆدەنگیی نیشتمانیی لەسەر هەندێك پرۆژەیاسا هەبێت.

كەمینە زۆری��ن��ەو پرەنسیپی كێشە كوردستاندا، هەرێمی لە سیاسییەكان زیاتر قووڵ دەكاتەوە و ئەو بێ متمانەییەی كە هاواڵتییان و دەس��ەاڵت بەرامبەر ئۆپۆزسیۆن ئێستادا لە دەكات و زیاتر هەیانە، ب��ەردەم لە پرۆژەیاسا كۆمەڵێك پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دان بۆ تا لێیان، بڕیاردان تاوتوێكردن و بخرێنە كارپێكراو یاسایەكی وەك زۆرێك جێبەجێكردنەوە، ب��واری بە پێویستیان پرۆژەیاسایانە لەو دەسەاڵت و رەزامەندیی كۆدەنگیی و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ه��ەی��ە ل��ەس��ەری��ان، یاساكان س��روش��ت��ی بەوپێیەی كەمینەوە زۆرینەو بە پەیوەندیی نییە، بەڵكو پەیوەندیی بە ئاسایشی بەرژەوەندییە هەرێم و نیشتمانیی

بااڵكانی واڵتەوە هەیە.

دوای چ��اوەڕوان��دەك��رێ��ت كۆتاییهاتنی پشووی پەرلەمان، ئەو پرەنسیپی لە دوور پرۆژەیاسایانە

زۆرینەو كەمینە پەسەند بكرێن.كەریم؛ ئاسۆ ل��ەوب��ارەی��ەوە، وتەبێژی فراكسیۆنی كوردستانیی لە پەرلەمانی كوردستان بە رۆژنامەی راگەیاند: »لەگەڵ دەستپێكردنەوەی گفتوگۆ پەرلەماندا، دانیشتنەكانی دەكرێت پرۆژەیاسایانە ئەو لەسەر دەكات پێویست ماونەتەوە و كە بخرێنە ب��ەزوو زوو پەرلەماندا لە پرۆژەیاسای لەوانە: گفتوگۆ، بەر كۆمەڵێك ن��ەزاه��ە و دەس��ت��ەی پرۆژەیاسای تر كە پەیوەندییان بە داخوازییەكانی جەماوەرەوە هەیە«.ئ��ەوەی لە دەرب��ارەی لیستی داه��ات��وو، دانیشتنەكانی كورستانیی هەر لەسەر پرەنسیپی زۆرینە یاساكان تێدەپەڕێنێت، یان گوێ لە ئۆپۆزسیۆنیش دەگیرێت؟ كوردستانیی لیستی وت��ەب��ێ��ژی دەڵێت: »لەناو پەرلەمان وەكو باوە رێگە لەوە ناگیرێت لەناو فراكسیۆنە لەسەر ب��اس قسەو ج��ی��اوازەك��ان پێویستە بكرێت، پرۆژەیاساكان فراكسیۆنە پێشنیازی جێگەی لە بكرێتەوە سەرەكییەكانیش

دانانی ئەم یاسایانە«.فراكسیۆنی پەرلەمانتارێكی تیشكی ئیسالمیش یەكگرتووی

كۆمەڵێك كە ئەوەی سەر خستە لە ئێستا ت��اوەك��و پ��رۆژەی��اس��ا ماونەتەوە، كوردستان پەرلەمانی وەك پرۆژەیاسای دەستەی نەزاهە و بودجەی حیزبەكان، كە دەبوو هەر یەكەمی ساڵی یەكەم و خولی لە پەرلەمانی كوردستان دەربچوونایە، خوێندنەوەی پێشتر بەوپێیەی

یەكەمیان بۆ كراوە.پەرلەمانتاری تۆفیق، ناسك دەك��ات؛ ب��ەوە ئاماژە یەكگرتوو ك��ە گ��ەر دەن��گ��دان دووب��ارە بە فراكسیۆنی بێت، كەمینە زۆرینە و بۆچوونی دووب��ارە كوردستانیی خۆیان سەربخەن و نەیەنە سەر رای كاریگەریی ئەوە خەڵك، گشتیی لە ئ��ەوەی وەك��و دەبێت، خراپی

خۆپیشاندان یاسای تێپەڕاندنی »دەبێت دەڵێت: كرد و پەیڕەویان لیستی كوردستانیی بۆ میكانیزمێكی پرۆژەیاسایانە ئ��ەو بگەڕێن و تر بێت و لەسەر سیاسیی رێككەوتنی ئێستای بارودۆخەی ئەم رەچاوی پێچەوانەوە بە بكرێت، خەڵك

شەقام زیاتر گەرم دەبێت«.پەرلەمانتارانی لە ژمارەیەك بۆچوونیان كوردستانیی لیستی وایە؛ كە پێویستە ئەو یاسا گرنگانە هەموو بێت و لەسەر كۆدەنگیی الیەك تا ئاستێك لەسەری كۆك بن، سەرجەم بۆ یاسایانە ئەو چونكە

خەڵكی كوردستان دەردەچن. عومەر هەورامی، وتی: »دەبێت كۆدەنگیی پرۆژەیاسایانە ئ��ەم

ناو الیەنەكانی ه��ەم��وو ت��ەواوی چونكە لەسەربێت، پەرلەمانی خەڵكی سەرجەم بە پەیوەندییان

كوردستانەوە هەیە«.بە گوڕانیش، پەرلەمانتارێكی گرنگی دەزانێت میكانیزمی دەنگدانی لە پرۆژەیاسایانە ئ��ەو بۆ ن��وێ پەرلەمانی كوردستاندا بدۆزرێتەوە. پ��ەی��م��ان ع��ەب��دول��ك��ەری��م، بە كوردستان پەرلەمانی ئەندامی »پێویستە راگەیاند: رۆژن��ام��ەی میكانیزمی نوێ بۆ دەنگدان لەسەر تەنیا بدۆزرێتەوە و پرۆژەیاساكان زۆرینە فراكسیۆنی دەن��گ��ی ب��ە تێنەپەڕێندرێن، بۆ ئەمەش پێویستە پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان هەموار

بكرێتەوە«.

دەربارەی ئەو پرۆژەیاسایانەی پ��ەرل��ەم��ان ل��ە ئێستا ت��اوەك��و ماونەتەوە، پەیمان، وتی: »ئەگەر دەستەی وەك��و پرۆژەیاساكانی ئاسایش و یەكخستنی ن��ەزاه��ە، سەرجەم ئەو پرۆژەیاسایانەی تری خەڵكی تەواوی بە پەیوەندیی كە پرەنسیپە هەیە، كوردستانەوە بنەڕەتییەكانی تێدا رەچاو بكرێت، هەنگاوێكی ئەوە كۆدەنگییە، كە زۆرباشە كە ئێمە وەكو ئۆپۆزسیۆن

داوای دەكەین«.لە سەلیم، سەمیر ه��ەروەه��ا فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی ك��وردس��ت��ان ئ��اش��ك��رای��ك��رد؛ كە بارودۆخی سیاسیی و گۆڕانكارییەكان رێككەوتن و بمانگەیەنێتە دەبێت سوور هێڵێكی هیچ كۆدەنگیی و ب��ارودۆخ��ەی ئ��ەو دوای ن��ەم��اوە رووی��دا، كوردستان هەرێمی لە خۆپیشاندانەكان دەرك��ەوت��ن��ی پێویستە پ��ێ��دەڵ��ێ��ت: ئ��ەوەی��ان ئۆپۆزسیۆن و لە گوێ لەمەوپاش جەماوەر بگیرێت و بۆ رۆژنامە وتی: »دەستووری هەرێمی كوردستانیش یەكێكە لەو پرسانەی هێنراوەتەوە قسەی دەكرێت دیالۆگەوەو ن��او تازەی لەسەر بكرێتەوە، دەنگدانیش ل��ەس��ەر پ��رۆژەی��اس��اك��ان ل��ەن��او پەرلەمانی كوردستان دەبێت لەسەر

خواستی جەماوەر بێت«.

پارتی ئەرزو ئاسمانی هەولێری كۆنترۆڵ كردووە، ئاسمانەكەی لە رێگەی تەلەفۆناتەوە كۆنترۆڵ كردووەو خۆشی سەپاندووە بەسەر زەوییەكەیدا و ناهێڵێت دانیشتووانی شاره که گوزارشت له ئازادی و ناڕه زاییه کانی خۆیان بکه ن

الیەنە سیاسییەكانی هەولێر، پارتی بە رێگری خۆپیشاندان دەزانن

پرەنسیپی زۆرینە و كەمینەی پەرلەمانیی بەرەو كوێ ؟

هیوا سه ید سه لیم:دەسەاڵت هەموو شێوەیەك

بەكاردەهێنێت بۆ نەپەڕینەوەی ناڕەزاییەكان

بۆ ئەم دەڤەرە

عوسمان بانیمارانی:لە بازگەكانیش جگە لە پۆلیس و ئاسایش،

فەوجێكی زێرەڤانی دانراوەو بە هەر چواردەوری شارەكەشدا رەبایەی داناوە

عه لی حوسێن:لە كۆبوونەوەی سەركردایەتی پارتیدا بە هیچ شێوەیەك باسی ئەوە نەكراوە،

كە رێگریی بكرێت لە خۆپیشاندان


راپۆرتی: شۆڕش خالید...........................................................

س��ەرەڕای رۆژ، )41( دوای تۆمەت و كوشتن و دەستگیركردن و ه��ەڵ��م��ەت��ی ت��ون��دی راگ��ەی��ان��دن��ی دەس��ەاڵت، س��ەرای ئ��ازادی��ی و خۆڕاگریی ب��ە خۆپیشاندەرانی، زیاتر ئێستا ئ��ەوان م��اون��ەت��ەوە، پێداگریی لەسەر داواكانیان دەكەن.

خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دەڵ��ێ��ن؛ لە نیوێك مانگ و نزیكەی دوای داواكارییەكانمان جێبەجێنەكردنی هێرشەكانیان دەس��ەاڵت و لەالیەن ب��ۆ س��ەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران، نە »ماندوو« نە »سارد«بووینەته وە،

بووین.خۆپیشاندەران لەپاڵ زیادبوونی جۆش و خرۆشیان بۆ سەرای ئازادیی و رۆشنبیران و وت��اری لە گوێگرتن وتنەوەی هوتافە جیاوازەكان، رۆژانە بۆچوونی ج��ۆراوج��ۆر بەشێوەی رازاندنەوەی بە دەردەب��ڕن، خۆیان پێداگیریی نوێتر، دروشمی سەرا و ل��ەس��ەر خ��ۆڕاگ��ری��ی زیاتر خ��ۆی��ان

دەكەن.هەموو رۆژێك لە سەرا

ئەنجومەنی ئەندامانی لە جگە رۆژان��ە كە ئازادیی س��ەرای كاتیی گۆڕەپانەكە ئامادەی بەردەوامی بە لە گەنج زۆری ژمارەیەكی دەب��ن، خۆپیشاندانەكانەوە، رۆژی یەكەم هەموو رۆژێك سەردانی سەرا دەكەن.ئ��ەوان��ەی ب��ەب��ێ دواك��ەوت��ن ئ��ازادی��ن، س��ەرای لە رۆژە )41(دەس��ەاڵت بێباكیی رایدەگەیەنن؛ ناچاریان ناكات سەرای ئازادیی چۆڵ بكەن، بەڵكو جێبەجێكردنی تەواوی تاكە بە داواكارییەكانیان بە كردار،

رێگا دادەنێن.لەگەڵ ساڵ، 26 عەلی، هێمن ه��اوڕێ��ی��ەك��ی��دا ب��ە ن��اوی ئ��ەی��وب،

ه��ەم��وو رۆژەك��ان ب��ەش��داری��ی��ان ك��ردووە و خۆپیشاندانەكان ل��ە نەدرێنەوە، وەاڵم تا رایدەگەیەنن؛

ئامادەنین سەرا چۆڵ بكەن.هێمن كە پیشەی فەرمانبەرە، بە هەموو »دەمانەوێت وت: رۆژنامەی ئەوان جێبەجێبكرێت، داواكانمان ناتوانن بە بەڵێن ئێرەمان پێ چۆڵ بكەن، كردارمان دەوێت«، هەروەها مانگ، دوو مانگێك و »نەك وتی:

ئامادەین ساڵێكیش لێرەبین«.رۆژانەی خۆپیشاندانەكان

لەدوای رۆژانە خۆپیشاندانەكان سه عات یەك و نیوەوە دەستپێدەكات و تا خۆرئاوابوون بەردەوامیی دەبێت، بەشداریی هاواڵتیی هەزاران بە كە نایە پێی ئەمڕۆش دەك��ەن، تێدا

)41(رۆژەوە.لە ك��ە ئ��ازادەی مایكە ل��ەو گۆڕەپانەكە دانراوە، هەموو كەسێك بیروبۆچوونی ئازادیی بە دەتوانێت رۆژانەش هەروەك دەرببڕێت، خۆی

كەسانی جیاواز پشتگیریی خۆیان بۆ خۆپیشاندەران دەردەبڕن.

ل��ە ش��وێ��ن��ە ج��ی��اوازەك��ان��ی دەسەاڵتی ژێر سنووری ناوچەكانی خۆپیشاندانیان رێگەی كە پارتی پ��ێ��ن��ادرێ��ت، خ��ەڵ��ك ب��ە دروش��م و ئازادیی و س��ەرای دێنە هوتافەوە

پشتگیریی خۆیان دەردەبڕن.ل��ە ن��اوچ��ەك��ان��ی س��ن��ووری گ��ەن��ج��ان و رۆژان��ە سلێمانیش، دێرین، پێشمەرگەی هاواڵتییان و

دەڕژێنە سەرای ئازادییەوە.فاروق رەفیق، كە سەرپەرشتی رێكخستنی خۆپیشاندانەكان دەكات، هەموو رۆژێك لە سەرای ئازادیی لە وتارێكیدا خۆپیشاندەران لە نوێترین ئاگاداردەكاتەوە، گۆڕانكارییەكان داوای وتارەكانیشیدا ت��ەواوی لە خۆپیشاندەران لە »ماندوونەبن«

دەكات.نووسەر و رۆژنامەنووس و دەیان بۆ نوێ وتاری رۆژانە رۆشنبیریش

خۆپیشاندەران دەخوێننەوە.رێ��ژەی تائێستا ه��ەرچ��ەن��دە لە ئ��ام��ادەب��وو كەسانی ت��ەواوی ئەژمارنەكراوە، س��ەرا ب��ەردەرك��ی هەینی ن��وێ��ژی دووەم ل��ە ب��ەاڵم كەس ه��ەزاران بە ئازادیدا، سەرای پێنجەم تا سێیەم لە لێكدرایەوە و نوێژی هەینی، رێژەی ئامادەبوون تا

دەهات زیاتر دەبوون.هێرشی رۆژانە بۆ سەر

خۆپیشاندەرانهێرشی رۆژان��ە خۆپیشاندەران وەك سەر، دەكرێتە جۆراوجۆریان خۆیان دەڵێن »دەس��ەاڵت«، چەند كەسێك رادەسپێرن بە چەقۆ هێرش لە خۆپیشاندەران و س��ەر بكەنە

خۆپیشاندان ساردیان بكەنەوە.دوو راب��ردوو، هەفتەی تەنها سەر هێرشكرایە چەقۆ ب��ە ج��ار كاتیی ئەنجومەنی خۆپیشاندەران، سەرای ئازادیش رایگەیاند؛ ئەوانەی راسپێردرابوون، دەك��رد، هێرشیان

)3/22( ش��ەوی ه��ەروەه��ا شوێنی س��ەر هەڵیانكوتایە ش كاتیی ئەنجومەنی ك��ۆب��وون��ەوەی

مەیدانی ئازادیی.ن��اس��ك ق��ادر، وت��ەب��ێ��ژی »دەس��ەاڵت وت��ی: ئەنجومەنەكە دەدات جۆراوجۆر هەوڵی ب��ەردەوام بۆ كۆتاییهێنان بە خۆپیشاندانەكان، سارد ب��ەوە خۆپیشاندەران ب��ەاڵم

نابنەوە«.ه��ەر ه��ەف��ت��ەی راب��ردووش، پۆلیسی ژم��ارەی��ەك دەس��ەاڵت هێنایەوە مەدەنییەكانی چاالكییە سەرای ئازادیی، بە وتەی پۆلیسەكان؛

لە دووزخورماتووەوە هێنرابوون.ئەو هاتنی خۆپیشاندەرانیش بەاڵم زانیی، مەترسیی بە هێزەیان

دواتر جارێكی تر دوورخرانەوە.رۆژان��ەش ل��ە ك��ان��ەڵ��ەك��ان��ی تۆمەتی ه��ێ��رش و راگ��ەی��ان��دن��ەوە، ج��ۆراوج��ۆر دەك��رێ��ت��ە س��ەر خۆپیشاندەران، بەاڵم خۆپیشاندەران

زیاتر »خۆڕاگر«یان ئەوانە دەڵێن؛ كردووین.

ترش و شیرینییەكانی سەراگاڵتەجاڕییەكان و ه��ۆن��راوە زیاتر تەنزئامێزەكان، درووش��م��ە خ��ۆڕاگ��ری��ی ب��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران وت��ارە رۆژان��ەش ئ��ەوان��ەی داوە، دەنگ تێكڕای بە دەخوێننەوە،

»سەرۆكی بەقوربان« دەكەن.ل��ە س��ەك��ۆی ئ��ازادی��ی��ەوە، دروش��م و ئاماژە بە غەمبار ئ��ارام دەستەواژە و یەكدەنگیی، هوتافەكان كەسوكاری لە رێزیش رێكدەخات، كوژراوانی خۆپیشاندەران دەگیرێت و شەهیدەكان بۆ مەیدانەكە ماتەمی

رادەگەیەنرێت.لەگەڵ دەركەوتنی بەهادین، ئەو پیاوە كامڵەی هەموو رۆژێك شیعری سەركردەكاندا بەسه ر گاڵتەئامێز دەخوێنێتەوە، تێكڕای خۆپیشاندەران داوای دووبارەكردنەوەی لێدەكەن و بە

چەپڵە پێشوازیی لێدەكەن.هەینی توڕەیی

پێنجەمدا هەینی ن��وێ��ژی ل��ە بە بكرێت داهاتوو هەینی بڕیاردرا؛ هەینی توڕەیی، دوای ئەوەی تائێستا لەالیەن دەسەاڵتەوە وەاڵمی داواكانی

خۆپیشاندەران نەدراوەتەوە.لە رایدەگەنێت؛ دەسەاڵتیش خاڵییەی )17( پڕۆژە ئەو رێگەی كە پەرلەمانی كوردستان پەسەندی داوای دەكات و چاكسازیی كردووە، خۆپیشاندەرانیش جێبەجێ دەكات، پەرلەمانیش داوای بینینی نوێنەری

خۆپیشاندەران دەكات.س��ەرای كاتیی ئەنجومەنی ئامادەنین رای��گ��ەی��ان��د؛ ئ��ازادی��ی ئاماژە پەرلەمان و ببەنە نوێنەریان خۆپیشاندەران داوای دەكەن، بەوە هەموو پێشكەشی پێشتر روون��ەو الیەنەكانیان كردووە، بۆیە بڕیاریاندا هەینی داهاتوو بكەنە هەینی توڕەیی.

راپۆرتی: سەنگەر كوردە..............................................................

واڵتی لە ك��وردی��ی رەوەن��دی داوای خۆپیشاندانێكدا لە سوید سەر نائاسایی ب��اری هەڵگرتنی دادگا بە ده��ۆك و هەولێرو ش��اری رووداوەكانی تاوانبارانی گەیاندنی دوای��ی رۆژان��ی ش��وب��ات و )17(ی دەك��ەن، س��ێ پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری هاتنە سەردانێك بە كە سویدیش له سه ر بەڵگە كوردستان و هەرێمی رووداوەكانی ئەم دواییەی كوردستان

كۆدەكەنەوە.

پەرلەمانتارانی سوید، بەڵگە كۆدەكەنەوە

سێ راب��ردوه وه هه ینی ل��ه سوید واڵت��ی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری كوردستان و هەرێمی گەیشتوونەتە )40( رووداوەك��ان��ی لەسەر بەڵگە بۆ ك��ۆدەك��ەن��ەوە، راب��ردوو رۆژی لەسەر راپۆرتێك بیكەنە ئ��ەوەی مەبەستەش ئ��ەو ب��ۆ دۆخ��ەك��ە،

س��ەرای سەردانیكردنی لە جگە نالیا، ئاسمانیی كەناڵی ئازادیی و گۆڕانیش پەرلەمانتارانی لەگەڵ

كۆبوونەتەوە.پەرلەمانتارانی وەف��دەی ئەو پارتی سەوزی سوید، كە لە هەریەكە ئەمین، جەبار )ڤالتێرەۆت، لە لە پێكهاتوون، لیلیمیتس( ئەنیلكا ئازادیی سەرای بۆ سەردانێكیاندا پشتگیریی خۆیان بۆ خۆپیشاندانی ش��ارو ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م

رۆژە )40( نزیكەی كە راگەیاند، درێژەی هەیە و نیگەرانیی خۆشیان دەرب��ڕی ئەمنییە رەوش��ە ب��ەو بەر گرتوویەتییە دەس��ەاڵت کە بری لە خۆپیشاندەران، بەرامبەر داواكاریی خواست و جێبەجێكردنی وەاڵمیان گوللە بە هاواڵتییان،

دەداتەوە.ئەو زان��ی��اری��ی��ەك��ان ، بەپێی زانیاریی دەیانەوێت پەرلەمانتارانە بەرپرسە ئ��ەو ل��ەب��ارەی پێویست

حیزبیی و حكومییانەش كۆبكەنەوە، سویدین، رەگەزنامەی هەڵگری كە بەو مەبەستەی لەبەردەم دادگاكانی ئەو واڵتەداو بەهۆی توندوتیژییەكانی چ��ەن��د ه��ەف��ت��ەی راب��ردووەوە

لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ بكرێت.بۆ ئاماژەی سەرچاوەیەكیش پەرلەمانتارەكان كە ك��رد؛ ئ��ەوە پارتە لەگەڵ سەرجەم بڕیاریانداوە پەرلەمانی لە ئەوروپا سەوزەكانی تاووتوێی ك��ۆب��ب��ن��ەوەو ئ��ەوروپ��ا

م��رۆڤ مافی رەوش��ی ب��ارودۆخ و ك��وردس��ت��ان، هەرێمی ل��ە ب��ك��ەن بەو چاویان چوارچێوەیەشدا لەو هەولێر لە كە ك��ەوت��ووە كەسانە ویستیان خۆپیشاندان بكەن و رێیان كەناڵی سەردانی هەروەها لێگیرا، ئاسمانیی نالیایان كردو لە رووداوی

سووتاندنەكەیان كۆڵییەوە.

داوای هەڵگرتنی باری نائاسایی هەولێر دەكرێت

لە الیەكی دیكەوە بە مەبەستی نائاساییە ب��ارە ئ��ەو هەڵگرتنی رانەگەیەنراوەی پارتی لە شارەكانی دەسەاڵتی ژێ��ر دهۆكی هەولێرو س��ەپ��ان��دووی��ەت��ی، ه��ەروەه��ا بۆ دادگا گەیاندنی بە دەستگیركردن و ئەو كەسانەی لە رووداوەكانی )40( رۆژی رابردوودا تۆمەتبارن، گرووپی )17(ی شوبات و رەوەندی كوردیی سوید خۆپیشاندانێك ساز دەكەن و )3/29( سێشەممە دەكەن داواش رەوەن��دی ك��وردی ل��ە ب��ەردەم

پەرلەمانی ئەو واڵتە مانبگرن.

لەو خۆپیشاندانەدا كە )3/26( ئەنجامدرا، لەژێر دروشمی هەڵگرتنی باری نائاسایی لە شارو شارۆچكەكانی هەولێرو دهۆك و بێڕێزیی و ئازاردانی دەستهەڵگرتنی ك��ورد و الوان��ی دژی توندوتیژیی ل��ە دەس��ەاڵت كوردیی رەوەندی خۆپیشاندەران. ل��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ەی ش��اری یۆتۆبۆریدا بەڵێنیان دووپاتكردەوە، ك��ە ت��ا دەس��ەاڵت وەاڵم��ی كوردستان خەڵكی داواكارییەكانی )17(ی تاوانبارانی ن��ەدات��ەوە و شوبات و رۆژانی دوایی نەداتە دادگا »كە ڤیدیۆییەكان گرتە وێنەو مرۆڤ دژی ت��اوان دەیسەلمێنێت پارتی هەردوو حوكمی سایەی لە پارتی، یەكێتی و دەس��ەاڵت��داری رێكخراوە دەوڵ��ەت و دەگەیەنینە مرۆییەكانی جیهان و ناوی بەرپرس و ئەو كەسانەی رەگەزنامەی بیانییان تاوان و لە هەیە دەستیان هەیەو سەركوتكردنی خەڵكی كوردستان، هەڵگری خ��اوەن واڵتانی بدەینە

رەگەزنامە«.

لە سویدەوە داوای هەڵگرتنی باری نائاسایی هەولێر دەكرێت

)3(پەرلەمانتاری سوید بەڵگە لەسەر رووداوەكانی كوردستان كۆدەكەنەوە

خۆپیشانده ران له سه را )41( رۆژه به پێوه ن!

به هۆی بێباکی ده سه اڵته وه ، خۆپیشانده ران هه ینی تووڕه یی راده گه یه نن

)سبەی(: بەهۆی هەڵکردنی ئااڵیەکی هێزێكی لەالیەن هاواڵتییەك گۆڕانەوە،

دەمامكدارەوە دەڕفێنرێت.س��اب��ی��ر ق��ادر م��س��ت��ەف��ا، كە رایگەیاند: دێرینە، پێشمەرگەیەكی

سەیرانكردن مەبەستی بە هەینی رۆژی ک��رد و دەب��اش��ان سەیرانگای ل��ە رووم سەرلەئێوارەکەی لە گەڕانەوەمدا، لەالیەن بەزۆر راگیرام و دەمامکدارەوە هێزێکی رفاندیانم، بەاڵم نەمزانی شوێنەکە کوێیە.

وت��ی��ش��ی: ئ��ەو ه��ێ��زە ب��ە زەب��ری الی رەوان��ەی پاشان رفاندیانم و چەک بەهۆی هەروەها ک��ردم و بەرپرسەکەیان بوونی ئااڵیەکی گۆڕان بە ئۆتۆمبێلەکەمەوە، هەڕەشەی کوشتنیان لێکردم و سوکایەتیی

زۆریشیان بە خۆم و الیەنگرانی گۆڕان کرد.کە ئەوەشی خستەڕوو قادر، سابیر پاش چەند سەعاتێک لە دەستگیرکردنی، سەعات )12(ی شەو لە گەڕەکی قڕگەی

سلێمانی فڕێدراوە.

پێشمەرگەیەکی دێرین، بەهۆی هەڵکردنی ئااڵی گۆڕانەوە، رفێنرا

فۆتۆ: رۆژنامه ناڕه زایی شه قام له دژی ده سه اڵتی گه نده ڵ درێژه ی هه یه


راگەیاندنی دەسەاڵت، فیرقەكە بە »تیرۆریست« لەقەڵەمدەدات رۆژنامە، ناو و رێژەی بەرپرسانی كورد لە فیرقەی )12( باڵودەكاتەوە

لە كۆی )16( ئامر فەوجی فیرقەی )12(، )7( ئامر فەوجیان كوردن و بەهەمان شێوەش لە كۆی )82( ئامرسریەی ئەو فیرقەیە، )30(یان كوردن

رۆژنامە................................................................

سوپای )12(ی فیرقەی لە عێراقدا كە راگەیاندنی دوو حیزبەكەی كوردستان بە تیرۆریست و شۆڤێنی بەرپرسی )85( دەب��ەن، ن��اوی لەوانە، تیایە، ك��وردی سەربازیی ئامرلیواو یاریدەدەری قائید فیرقەو

سەرۆك ئەركانی گشتیی. پ��اش ئ��ەوەی ب��ە پ��اس��اوی كەركوك، لەسەر مەترسی بوونی پێشمەرگە هێزی )2/25(دا لە رەوان��ەی ك��ەرك��وك و دەورووب��ەری كرا، راگەیاندنی دەسەاڵت لە هەرێم، فیرقەی )12(ی سوپای عێراق كە جێگیرن، كەركوك دەوروب��ەری لە خۆپیشاندەرانی هاوكاریكردنی بە تۆمەتبار شۆڤێنییەكان ع��ەرەب و برد، ناوی بە »تیرۆریست« كرد و

بەپیێ كە لەكاتێكدایە ئ��ەوەش دەی��ان رۆژن��ام��ە، زانیارییەكانی كورد سەربازیی ب��ااڵی بەرپرسی هەیە و بوونیان فیرقەیەدا ل��ەو پێدراوە و بااڵیان بەرپرسیارێتی كۆلێژی دەرچ��ووی زۆرب��ەش��ی��ان

سەربازیی قەاڵچواالنن.فیرقەی زانیارییەكان، بەپیێ )4( لە عێراق سوپای )12(ی )49(ی لیوای ئامر پێكدێت و لیوا ئیسماعیلە محەمەد ناوی ك��وردەو ناسراوە، هاوكات بە )بەشدار( كە فیرقەی قائید ی��اری��دەدەری ك��وردە بەهەمانشێوە )12(ەش، خورشیدە و ئەیاد روكن عەقید كە كە گشتیش ئ��ەرك��ان��ی س��ەرۆك بااڵكان، پۆستە لە ترە یەكێكی لەالیەن عەبدوڵاڵ دەلۆییەوە بەڕێوە

دەبرێت كە كوردە. سەرچاوەیەكی لەوبارەیەوە،

بۆ )12( ف��ی��رق��ەی ئ��اگ��اداری هێرشی كە روونكردەوە، رۆژنامەی بە فیرقەیە ئەو سەر راگەیاندنی بوونی ئەو هەموو بەرپرسە كوردەوە دەسەاڵتی راگەیاندەكانی لەالیەن سیاسییەوە لە كوردستان، بەرپرسە نیگەران فیرقەیەی ئەو كورده كانی كردووەو بووەتە جێگەی رەخنەگرتن وتیشی: ه��ەرێ��م ، بەرپرسانی لە ه��ەزار )14( ،)12( »فیرقەی تری پلەداری ئەفسەرو سەرباز و یان بێت، تیرۆریست ئەگەر هەیەو هەوڵی داگیركردنی كەركوكی بدایە،

هەولێریشی پێوە دەگرت«.ئامر )16( كۆی لە هاوكات ئامر )7( ،)12( فیرقەی فەوجی فەوجیان كوردن و بەهەمان شێوەش ئەو ئامرسریەی )82( ك��ۆی لە ئەمە ك��وردن، )30(ی��ان فیرقەیە، ئەفسەری )45( كە ل��ەوەی جگە

تری سەربازیی كورد لەو فیرقەیەدا بوونیان هەیە.

بەرپرسێكی ت��رەوە، لەالیەكی كوردی فیرقەی )12( كە نەیویست بۆ ب��ك��ات، ئاشكرا خ��ۆی ن��اوی »بەشێك روونكردەوە: رۆژنامەی سەربازیی كۆلێژی ئەفسەرانی لە )12(دا فیرقەی لە ق��ەاڵچ��واالن پرۆسەی دوای لە هەیە و بوونیان ئازادیی عێراقەوە، بڕیارێك هەبووە ئ��ەوەی دەرچ��ووان��ی كۆلێژی بۆ

س��ەرب��ازی��ی ق��ەاڵچ��واالن ناوچە ب��ەس��ەر داب��ڕاوەك��ان��دا داب��ەش��ب��ك��ەن و ل��ەو چ��وار چ��ێ��وەی��ەش��دا، ژم��ارەی��ەك��ی��ان بەرپرسیارێتی لە سەربازییان

فیرقەی )12( وەرگرتووە«.سەركردایەتیی پێشتریش سیاسیی كورد رەخنەی توندی لە عەبدولئەمیر زەیدی سەرۆك فیرقەی كە دەگرت عێراق سوپای )12(ی كە ب��ەوەی ب��وو، سوننە عەره بی كەركوك ن��اوەوەی هاتنە هەوڵی گۆڕدرا دواییە بەم بەاڵم دەدات،

كە عەبدولكەریم سەمیر بۆ عەرەبێكی شیعەی خەڵكی

كەربەالیەو

فیرقەی لە س��ەرچ��اوەی��ەك وەك راگەیاند: رۆژنامەی بە )12(ەوە گرتووە توندی رەخنەی »ناوبراو لە تۆمەتباركردنی فیرقەی )12( بە خۆپیشاندانەكانەوە و لە تێوەگالن فیرقەی كە ب��ەوەش��داوە ئاماژەی )12( لەناو شاری كەركوك جێگیر

پاڵپشتی ن��ەب��ووە ت��ا خۆپیشاندەران بكات«.

بۆ بابەتێكم ماوەیەك، پێش نووسی، ))رۆژن��ام��ە(( رۆژنامەی گریان ))گەندەڵیی و ناوی: لەژێر وتوومە: لەوێدا كەركوك((*، بۆ بۆ هەرێم دەس��ەاڵت��ی دڵسۆزیی كەركوك و كەركوكییەكان، بە هات و دروشمی ب��ەرزك��ردن��ەوەی ه��اوار بریقەدار نابێت، بەڵكو بەوە دەبێت دەست لە گەندەڵیی و ئاودیوكردنی

سامانی میللەت هەڵبگرێت.دۆسییەی دەزانین هەموومان دەبێت جێناكۆكەكان، كەركوك و بەپێی پرەنسیپی سازان چارەسەر ع��ەرەب و دەب��ێ��ت وات��ە بكرێت، توركمانی كەركوك رازی بن بەوەی كەركوك بگەڕێتەوە بۆ سەر هەرێمی توركمانی ع��ەرەب و كوردستان، كەركوك چۆن و لە چ بارودۆخێك بگەڕێتەوە كەركوك دەب��ن، رازی ئایا كوردستان؟ هەرێمی سەر بۆ ل��ەڕادەب��ەدەری تەشەنەسەندنی دەكات فەراهەم زەمینە گەندەڵیی بۆ بگەڕێتەوە كەركوك ئەوەی بۆ یاخود كوردستان، هەرێمی سەر نەبوونی راستە؟ پێچەوانەكەی لەسەر دەن��گ كۆ دەستوورێكی كوردستان و هەرێمی لە )ئیجماع( ئیفلیجی ی��اس��ای��ەك��ی ب��وون��ی هەرگیز كە هەرێم، پارێزگاكانی بەراورد لەگەڵ یاسای پارێزگاكانی دەرەوەی هەرێم ناكرێت، چ ئومێد و ه��ی��وای��ەك ب��ە ك��ورد و ع��ەرەب و توركمانی كەركوك دەبەخشێت؟ دوو یەكگرتنی لە پاشقوول ئیدارەیی و دەسەاڵت و خاوەن حیزبی هەردوو ئۆپۆزسیۆن و بە تەنگهەڵچنین راستەقینە رۆشنبیری كەسانی ل��ە خ��زم��ەت��ی چ��ارەس��ەرك��ردن��ی كەركوكە، كێشەی پۆزەتیڤانەی راس��ت��ە؟ پێچەوانەكەی ی��اخ��ود خۆی سڤیلی خەڵكی دەسەاڵتێك بكوژێت و گەرمیان سلێمانی و لە خەڵكی بێدەنگیی بكات و بریندار غەدرلێكراوی هەولێر و دهۆك بكات و یان چەتەیانە، شێوەیەكی ب��ە راستتر چەتەیانە كەناڵی ئاسمانیی بە بەزەیی بسووتێنن، چۆن ئازاد منداڵی عەرەب و توركمانی كەركوك دزێوانەی رەفتارە ئەم ئایا دێت؟ پرسیارو دەس��ەاڵت چ��ەك��داران��ی

توركمان و ع��ەرەب و الی گومان كوردی كەركوك و ناوچەكانی دیكەی

كێشە لەسەر دروست ناكات؟بەشبەحاڵی خۆم هەر زوو زانیم رووب��دات هەرێم لە خۆپیشاندان لە كەركوك مەسەلەی یەكسەر دەورووژێنرێت و دەسەاڵتەوە الیەن دەجووڵێندرێت و وەكو تۆپێك وازیی یەكێك وەك��و یاخود پێدەكرێت، بەتاڵكردنەوەی بۆ جۆگەكان لە كە ه��ەر ب��ەك��اردێ��ت، قەیرانەكە یەكسەر بەرپابوو خۆپیشاندان دەسەاڵت دەستیكرد بە نمایشكردنی شانۆی كەركوك، هەڕەشەو گوڕەشە دەستیپێكرد، هێز بەرەو كەركوك و لێدوانە ج��ووڵ��ێ��ن��درا، ج��ەل��ەوال بەرپرسانی هەڕەشەئامێزەكانی ))كوردی پێدرا برەوی دەسەاڵت قڕكردنیان ه��ەڕەش��ەی ك��ەرك��وك

لەسەرە((**.عەرەبەكان ))شۆڤێنیزمە وثالثا ء الغضب جمعة وتوویانه :

الغضب((**.گەنجەكانی دەبێت ))ئ��ای��ا چی هەڵوێستیان سەرا بەردەركی هەڕەشەیەی ئەم ئاست لە بێت كە لە هاوڕەگەز و هاونیشتمانیان لە

كەركوك دەكرێت؟((**ن��ەب��وو، وا راس��ت��ی��ی��ەك��ەش خۆپیشاندان بێت راس��ت ئ��ەوەی عێراق، پارێزگاكانی هەموو لە لەوانەش بەشێك لە كەركوك دژ بە بەرپابوو، ستەمكاریی گەندەڵیی و خەڵكی حەویجە هەڵیانكوتایە سەر ئەوەی لەبەر قەزاكەیان، ئیدارەی ئەم ب��وو، گ��ەن��دەڵ ئیدارەیەكی رووداوە چ پەیوەندییەكی بە كوردی

كەركوكەوە هەیە؟دیقەتی وردی��ی ب��ە ئ��ەگ��ەر ع��ێ��راق و سیاسیی ب��ارودۆخ��ی عەرەبی دەبینین، بدەین ناوچەكە نالەبارترین لە عێراق لە سوننە دەسەاڵتی عێراق، لە دەژین دۆخ جارانیان نەماوە لە ئاست هەرێمیش ئ��ەو دەس��ەاڵت��ە ع��ەرەب��ی��ی��ان��ەی ئەمنییان كۆمەكی پشتگیریی و دەكرد گڵۆڵەیان كەوتووەتە لێژیی و هەندێكیان رووخاوو هەندێكی تریان لە لێواری رووخان نزیكبوونەتەوە، قڕكردنی مەترسیی ئیدیعای ئیدی

عەرەبە لەالیەن كەركوك ك��وردی وات��ای��ەك چ شۆڤێنییەكانەوە لەو بەشێك ئەگەر دەگەیەنێت؟ چوونەتە ك��ەرك��وك فیرقەیەی حەویجە، لە خۆپیشاندەران ریزی ترسناكە، ئاماژەیەكی ئەمەش وەكو ئەوەی كاربەدەستانی هەرێم ئەركانی نەدەكرا سەرۆك دەیڵێن: سوپای عێراق كە كوردەو سەر بە ئیجرائاتی كوردستانییە كوتلەی یاخود بكات؟ لەگەڵدا یاساییان هەواڵگریی گشتیی بەڕێوەبەری سەر ك��وردەو كە عێراق، سوپای بە كوتلەی دەسەاڵتە بۆ نەیتوانی بكات و ئەركی سەرشانی جێبەجێ پێشوەخت تاووتوێی بارودۆخی ئەو

فیرقەیەی كەركوك بكات؟س��ی��اس��ەت��م��ەداران��ی ع��ەرەب��ی زان��ی��ی��ان زوو ه��ەر ك��ەرك��وك قەیراندایە و لە لە هەرێم دەسەاڵت خۆی چ��ەوری دەستی دەی��ەوێ��ت یەكسەر بۆیە بسڕێت. ئ��ەوان بە ناوی بڕیاریاندا خۆیان و كەوتنە ئەنجومەنی لە ئەنجومەنەكەیان ك��ەرك��وك��ەوە ع��ەرەب��ی سیاسیی فی العربی السیاسی )المجلس ئەنجومەنی بۆ بگۆڕن كركوك( سیاسیی عێراق لە كەركوك )المجلس كركوك( و فی ال��ع��راق السیاسی پرێس كۆنفرانسێكیان كردو وتیان: دەرگای عێراقین و هەموومان ئێمە بۆ ك��راوەی��ە ئەنجومەنەكەشمان ئێمە توركمان، ع��ەرەب و ك��ورد و ئێمە یەكین، ب��رای ه��اوش��اری��ی و دژی خۆپیشاندان نەمانویستووە باقی وەك��و بەڵكو بكەین، ك��ورد ویستوومانە عێراقە ئەم خەڵكی

دژی گەندەڵیی هەڵشاخین.كەركوك پارێزگاری كاتێك دەركرد، التجول(ی )منع بڕیاری عەرەبەكانی )مەبەستم ئ��ەوان ك��ەرك��وك��ە( پێش ه��ەم��وو الی��ەك پ��اب��ەن��دب��وون��ی خ��ۆی��ان ب��ە بە راگەیاند و بڕیارەكە جێگەیاندنی واش��ی��ان ك��رد ل��ە ئ��ان��وس��ات��ی لە خۆپیشاندان س��ەره��ەڵ��دان��ی هێزێكی هەرێم دەسەاڵتی ك��ەالر، گەورەی رەوانەی ئەو دەڤەرە كرد، جەلەوال كوردی دەیانەوێت گوایە عەرەبی پەالماری هەڕەشەی لە

شۆڤێنیی بپارێزن، بەاڵم مەبەستی سەركوتكردنی راستەقینەیان ش��اری خ��ۆپ��ش��ان��دەری خەڵكی چەكدارەی هێزە ئەو بوو، كەالر پارتیش كە لە چوارچێوەی شاری ئ��ەوەی ب��ۆ دان��راب��وون خانەقین خانەقین ك��وردی ل��ە داك��ۆك��ی��ی عەرەبی ئ��ەوەی ل��ەب��ری ب��ك��ەن، شۆڤێنیی و تیرۆریست بكوژن، هاتن كەالرو شاری سەر هەڵیانكوتایە چەند كەسێكی خێر لەخۆ نەدیوی ئەو شارەیان شەهید و بریندار كرد.

لەبەر ئەوەی خۆپیشاندانەكانی بەردەوامە و دەورووب��ەری سلێمانی فراوانتر هەیە ئ��ەوەش ئ��ەگ��ەری بێت و گەشە بكات و پەل بۆ هەولێرو دهۆكیش بهاوێت، جاروبار كێشەی ك��ەرك��وك لە الی��ەن دەس��ەاڵت��ەوە وەك��و ك��راس��ەك��ەی ع��وس��م��ان )قمیص عثمان(، بە نووكە دارێك ساڵڕۆژی لە دەك��رێ��ت��ەوە، ب��ەرز سلێمانی ش��اری رزگ��ارب��وون��ی ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��ی )ی.ن.ك( مەڵبەندی بەردەم لە جەماوەریی سکرتێری رێكخست، سلێمانی گشتیی یەكێتی، كە لەهەمان كاتدا خوتبەیدا عێراقە كۆماری سەرۆك باسەكەیدا ن��اواخ��ن��ی ل��ە ل��ەوێ قودسی ف��ەرم��ووی:))ك��ەرك��وك قودس چۆن واتە كوردستانە((، زایۆنییەكانەوە لەالیەن پیرۆزەو كەركوك ئ��اوه��اش داگ��ی��رك��راوە، دەسەاڵتدارانی الیەن لە پیرۆزەو

عێراقەوە داگیر كراوە.سەرۆكی بەڕێز وتەیەی ئەم دەس��ت��ووری پێچەوانەی ك��ۆم��ار دەزان��ی��ن هەمووشمان ع��ێ��راق��ە، )140( مادەی لە دەستوورە ئەو نەخشەڕێگەی رێ��وش��وێ��ن و دا كەركوكی كێشەی چارەسەركردنی داناوەو سەرەنجام خەڵكی كەركوك لە توركمانەوە عەرەب و كورد و بە سەرپشك ئ��ازاددا ریفراندۆمێكی چارەنووسی دیاریكردنی لە دەبن لەو ئیدی پارێزگاكەیان، خۆیان و نە هەیەو رزگ��ارك��ەر نە نێوانەدا

داگیركەر.كاربەدەستانی دەسەاڵتی هەرێم هەر بەوەوە نەوەستان لە هەرێمی بە بازبازێنە یاریی و كوردستان

دۆسیەی كەركوكەوە بكەن، بەڵكو مەسەلەی دەدەن ئ��ەوە هەوڵی كەركوك لە بەغداش بجووڵێنن بە نوێنەرانی ئیحراجكردنی مەبەستی عێراق، پەرلەمانی لە ئۆپۆزسیۆن خەڵكی ن��اڵ��ەی ئ��ەوان چونكە جەورو كوردستان و ستەمدیدەی هەرێمی دەس��ەاڵت��داران��ی ستەمی هۆڵی نێو بردووەتە كوردستانیان نائومێد ئ��ەوەی پاش پەرلەمان، ب��وون ل��ەوەی دەس��ەاڵت��ی هەرێم خواست و بیەوێت یاخود بتوانێت، داواكاریی خۆپیشاندەران لە هەرێم م��اوەی��ەدا ل��ەم ب��ك��ات، جێبەجێ عێراق وەزی��ران��ی س��ەرۆك كاتێك لەوێ ك��رد و پەرلەمانی سەردانی باسی بارودۆخی عێراق و ناوچەكەی كرد، یەكێك لە دەسته راستەكانی عێراق پەرلەمانی لە دەس��ەاڵت دەستیكرد بە باسكردنی پاڵەوانێتی دەستخۆشیی ئێمە وتی: مالیكی و ب��ەڕێ��زت��ان دەك��ەی��ن، چونكە ل��ە سەركوتكردنی لە گەورەتان رۆڵی بەعس پاشماوەكانی ئیرهاب و مەبەستە دوایی دەگێڕن، گێڕاوەو راستەقینەكەی خستە روو، كاتێك لە ماوەیەك پێش ئ��ەوەی وت��ی: قەزای حەویجە روویدا خۆپیشاندان ن��ەب��وو، ئ��ەوان��ە ))وات��ە خەڵكی هەمووی خۆپیشاندەری حەویجە(( قسەیەی ئ��ەم ب��وون، بەعسی لە وای دەس��ەاڵت دەمڕاستەكەی لە كەركوك عەرەبی نوێنەرانی پەرلەمانی عێراق كرد یەكسەر بێنە مقۆمقۆو ببڕن و قسەكەی دەنگ و غەڵبەغەڵب لەنێو هۆڵی پەرلەمان پەرلەمان ببێت و سەرۆكی دروست ناچار بكەن جەلسەكە هەڵبگرێت، بە ع��ێ��راق مەعلومە لەكاتێكدا كەركوك و هەرێمی كوردستانیشەوە لێوانلێوه لە گەندەڵیی و دەسەاڵتیش یەكەمەو بەرپرسی شوێنانە لەو باجەكەی كەمدەرامەتیش خەڵكی

دەدەن.روویدا، حەویجەش لە ئەوەی وەك بەشێك لە پارێزگای كەركوك بەدەر نییە لەو حاڵەتەی لە سەرەوە

ئاماژەمان پێدا.سەرەنجام:

كێشەی ك��ەرك��وك، دۆسیەی

ك��ەرك��وك، دەب��ێ��ت ب��ە دی��ال��ۆگ و هەموو رەزامەندیی بە دانوستان و چارەسەر كەركوك پێكهاتەكانی ب��ك��رێ��ت، ن��ە ع��ەرەب��ی ك��ەرك��وك تیرۆریستن و ب��ەع��س و ه��ەم��ووی تۆرانی و هەمووی توركمانیش نە پڕن ك��وردی��ش ن��ە شۆڤێنستن و ل��ە ك��ەم��اڵ و ل��ێ��ب��ووردەی��ی، ئ��ەوە كوردەو هەرێم لە دەس��ەاڵت نییە گەندەڵەو دەستی چەكدارەكانی بە خوێنی منداڵی سلێمانی و گەرمیان

سوورە؟!كێشەی ن��اب��ێ��ت دەس��ەاڵت رەوای داوای ب��ە ك��ەرك��وك هەرێمی ل��ە خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران بئاڵۆزێنێت، بئاڵێنێت و كوردستان نە نمایشكردنە ئ��ەم چ��ون��ك��ە مافی لە خۆپیشاندەران دەهێڵێت رەوای خۆیان وازبهێنن و نە ساردیش كاتیشدا ه��ەم��ان ل��ە دەب��ن��ەوەو كوردستان هەرێمی بۆ كێشەش دروس��ت دەك��ات، ئ��ەوە نییە هەر سەرۆك بەڕێز لێدوانەكەی دوای كۆمار راوێژكاری سیاسیی سەرۆك هاتە یەكسەر توركیا ك��ۆم��اری ناكەین قبووڵ وتی: خەت و سەر الیەنە یەك كەركوك چارەنووسی دیاریی بكرێت، ئەمە لە كاتێكدا بوو نووسینگەی سەرۆك كۆماری عێراق تێیدا دەرك��ردو بەیانێكی پەلە بە سەرۆك كە؛ دابوو بەوە ئاماژەی دەس��ت��ووری ب��ە پابەندە ك��ۆم��ار سەیری چاو یەك بە عێراقەوە و دەكات، عێراق هاواڵتییانی هەموو دامركاندنەوەی بۆ هەوڵێكدا لە دەبێت دەس��ەاڵت ن��اڕەزای��ی��ەك��ان بواری هەردوو لە ریشەیی گۆڕانی هەرێمی لە ئابووریی سیاسیی و كوردستان بكات و دانیشێت لەگەڵ ئۆپۆزسیۆن و رۆشنبیرانی واڵتەكەو خەڵكی داخوازییەكانی لە گوێ جێبەجێشی بگرێت و كوردستان

بكات..تێبینی:

ژ)593( - رۆژن��ام��ە *سێشەممە 2011/8/3

له نێو رس��ت��ان��ەی ئ��ەم **رستانەن ئەو دامناون، كەوانەكان ك��ە راگ��ەی��ان��دن��ەك��ان��ی دەس��ەاڵت

بەكاریاندەهێنا.

دەسەاڵتی هەرێم و دۆسیەی كەركوكپشتیوان ئەحمەد


راپۆرتی: بەهادین یوسف...........................................................

ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی ك��وت��ل��ەی دەك��ات؛ ئاشكرای توركمانیی پ��ێ��دان��ی پ��ۆس��ت��ی س��ەرۆك��ی كەركوك پارێزگای ئەنجومەنی یەكێتی و رێكکەوتنی بەپێی ئەگەر توركمانییەو ب��ەرەی كوردیش سوربوو لەسەر گۆڕینی كاندیدی ئەوان تۆران، حەسەن

دیكەیان دەبێت.كاتی لە راب��ردوو هەفتەی ك��ۆب��وون��ەوەی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پارێزگای كەركوك بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنەكە، بۆ نوێ سەرۆكی ب��ەه��ۆی وت��ەی��ەك��ی ك��ان��دی��دی پ��ۆس��ت��ەك��ە ح��ەس��ەن ت��ۆران، هۆڵی كەركوك برایەتی لیستی بەجێهشت و كۆبوونەوەكەیان دواخرا. هەڵبژاردنەكە بەهۆیەوە عەرەبیش ك��وت��ل��ەی ه��ەروەك مافی بە پۆستە ئەو وەرگرتنی ت��ورك��م��ان��ەك��ان ن��ازان��ن و ه��ەر بارەیەوە لەو رێكکەوتنێكیش

رەتدەكەنەوە.ئەندامی حسێن، ن��ەج��ات ك��وت��ل��ەی ت��ورك��م��ان��ی��ی لە كەركوك، پارێزگای ئەنجومەنی ئاشكرا رۆژن��ام��ەی بۆ ئ��ەوەی ئەندامە )9( »ل��ەن��ێ��و ك��رد؛ لە ئەنجومەندا توركمانەكەی خۆیاندا ناوخۆی هەڵبژاردنێكی تەنیا پێنج كەسیان دەنگیان بە حەسەن تۆران داوەو )4(كەسیان میكانیزمی لەسەر تێبینییان بەاڵم ه��ه ب��ووە، هەڵبژاردنەكە زۆرینه ده ن��گ��ی رێزگرتنی ب��ه ت��ۆران، ح��ەس��ەن ئێستادا ل��ە بۆ توركمانییە كوتلەی كاندیدی

ئەو پۆستە«.وەرگرتنی مانگ )2( دوای مۆڵەتی رەسمیی و دووركەوتنەوە رۆژی ئەنجومەنەكە، ك��اری لە عەلی، رزگ��ار -2011/3/15پارێزگای ئەنجومەنی سەرۆكی دەستلەكاركێشانەوەی كەركوك راگەیاندو پۆستەكەی لە خۆی بڕیار ئەوە دوای هەفتەیەك بە بوو رۆژی 2011/3/23، حەسەن بۆ توركمانیی بەرەی لە تۆران، دوای هەڵبژێردرێت و پۆستە ئەو دوو رۆژ لە كۆبوونەوە، بە هۆی كوردییەوە، كوتلەی بایكۆتی یەكالیی پۆستە ئ��ەو تائێستا

نەبووەتەوە.ئەنجومەنی كۆبوونەوەی لە ئاكا، رەشید رەع��د پارێزگادا كە توركمانیی، ك��وت��ل��ەی ل��ە ماوەی دوو مانگە وەك ئەندامی دەستبەكاربوو ئەنجومەنەكە د.ت��ۆره��ان ئ��ەوەی »دوای م��وف��ت��ی، ئ��ەن��دام��ی ب��ەرەی بوو ئەنجومەنەكە لە توركمانیی بە وەزیری دەوڵەت بۆ كاروباری حکومه ته که ی له پارێزگاكان كرد تۆران لە داوای مالیکی«، توركمانەكانی پۆستەكەیدا لە تۆرانیش، وەاڵمی بیرنەچێتەوە، كۆماریش سەرۆك كە بوو ئەوە بەو دەكات. توركمانچێتی بێت هۆڵی برایەتی لیستی هۆیەوە جێهێشت و ك��ۆب��وون��ەوەك��ەی��ان

كە لێدەكەن داوای ئێستاش ئەنجومەن لە لێبووردن داوای بكات، ئەو كاتە ئامادەن دەنگی

پێبدەن.ئەندامی ك��ەم��ال، محەمەد ئەنجومەنی لە برایەتی لیستی پ��ارێ��زگ��ای ك��ەرك��وك ل��ەو راگەیاند: رۆژنامەی بە بارەیەوە لەسەر ت��ەح��ەف��وزم��ان »ئێمە ح��ەس��ەن ت��ۆران ن��ەب��وو، ب��ەاڵم خ��ۆی دروس��ت��ی��ك��رد، ب��ەه��ۆی بەرامبەر كە هەڵچوونەی ئەو خۆی كوتلەكەی ئەندامێكی ئێمە ك��ات��ێ��ك��دا ل��ە ك��ردی، دەستنیشانكردبوو ئ��ەوم��ان دەبێتە ئ��ەو پۆستەو ئ��ەو ب��ۆ پارێزگای ئەنجومەنی سەرۆكی توركمان و ك��وردو بە كەركوك هەموو كلدۆئاشووری و عەرەب و ناڕازیی بۆیە پێكهاتەكانەوە، ئەگەر هەڵچوونە، ل��ەو بووین لە ل��ێ��ب��ووردن داوای ئێستا هیچ ئێمە ب��ك��ات، ئەنجومەن

تەحەفوزێكمان لەسەر نییە«.ل��ە ب��ەرام��ب��ەردا ن��ەج��ات ح��س��ێ��ن، وت��ی:»ئ��ێ��س��ت��ا ب��را ك��وردەك��ان رای��ان وای��ە ت��ۆران ئەگەر ره گه زپه رسته ، كەسێكی ئ��ەوان پ��ێ��داگ��ری��ی��ان ل��ەس��ەر دەبێت، بەدیلمان كرد، گۆڕینی پۆستە ئەو ب��ڕی��اردراوە چونكە ب��ۆ ت��ورك��م��ان ب��ێ��ت، ئ��ەگ��ەر دەتوانین بێت، كەسەكە كێشە بیگۆڕین و كەسی دووەم پێشنیاز

بكەین«.ل��ە چ��اوپ��ێ��ك��ەوت��ن��ێ��ك��ی حەسەن رۆژنامەشدا پێشووتری ت��ۆران، ك��ان��دی��دی س��ەرۆك��ی كەركوك پارێزگای ئەنجومەنی كە )23( »م��ادەی رایگەیاند: لە ساڵی )2008(دا- گەاڵڵە كرا، پێویستە كە دەكات؛ لەوە باس پۆستە لە یەكێك توركمانەكان بگرنە كەركوك سیادییەكانی )2009( ساڵی لە ئێمە دەست و ئەو وەرگرتنی بەهیوای - وە بارودۆخە بەاڵم بووین، پۆستە سیاسییەكەی كەركوك و نەبوونی متمانە لەنێوان پێكهاتەكانیدا ئەم دواخست و ئێستا بۆ هەنگاوەی ئەم جێبەجێكردنی هیوادارین

بێت نوێ سەرەتایەكی هەنگاوە ئیدارەیەكی بەهێزكردنی ب��ۆ

هاوبەش لە كەركوكدا«.زانیارییانەی ئ��ەو بەپێی ئ��ەگ��ەری ل��ە الی رۆژن��ام��ەی��ە، پێداگریی لیستی برایەتی لەسەر تۆران، حەسەن بە دەنگنەدان چانسی زۆرترین مەهدی، عەلی پۆستەكەو وەرگرتنی بۆ هەیە قاسم لە هەریەكە ئەویش دوای

حەمزەو نەجات حسێن، دێن.ك��وت��ل��ەی ت��ورك��م��ان��ی��ی لە كەركوك پارێزگای ئەنجومەنی كوتلەی هەردوو لە: پێكهاتووە ب��ەرەی ت��ورك��م��ان��ی��ی ع��ێ��راق، كورسییەو )8( خ��اوەن��ی ك��ە 2( داب��ەش��ب��وو؛ بەمشێوەیە حیزبی 1 ئیللی، ت��ورك��م��ان ع��ەدال��ەی ت��ورك��م��ان��ی��ی، 3 ئەندامی 1 توركمانیی و بەرەی توركمانیی، ئیسالمیی ئیتحادی ئەندامی 1 وەفا و حەرەكەی 1ئیئتیالفی ئیسالمیی توركمانیی و )5( ئەندامەكانیشدا لەنێوان

سوننەو )4( شیعە( هەن.ب��ە وت��ەی ئ��ەن��دام��ەك��ەی ئێستا توركمانیی، كوتلەی كورددایە، گۆڕەپانی لە تۆپەكە بن رازی ن��ی��وەش��ی��ان ئ��ەگ��ەر ل��ەس��ەر ح��ەس��ەن ت��ۆران، ئەو ك��ات��ە ب��ە دەن��گ��دان��ی زۆری��ن��ەو كەمینە دەتوانرێت هەڵبژاردنەكە سەرۆكی بكرێتەوەو یەكالیی

نوێی ئەنجومەن دیاریی بكەن.هەڵوێستی ب��ە س��ەب��ارەت حسێن، نەجات عەرەبەكانیش، وت��ی: »ع��ەرەب��ەك��ان ب��ە هیچ ئەو نییە قبووڵیان شێوەیەك پۆستە بۆ توركمان بێت و هەموو رەتدەكەنەوە«. رێكکەوتنێكیش

دوای دوو ساڵ لە هەڵبژاردنی که رکوک، پارێزگای ئەنجومەنی ه��ەردوو -2007/12/2 رۆژی ك��ەرك��وك و ب��رای��ەت��ی لیستی تەجەموعی عەرەبی بە چاودێریی كەركوك، لە ئەمریكا نوێنەری )13( رێ��ك��ک��ەوت��ن��ن��ام��ەی��ەك��ی بەپێی ك��ردو ئیمزا خاڵییان رێكکەوتنەكەش یەكەمی خاڵی جێگری پۆستی عەرەبی لیستی

پارێزگاری پێدرا. كەمال، محەمەد وت��ەی بە ئەندامی كوتلەی كوردی: »دوای توركمانەكان رێكکەوتنە ئ��ەو پەراوێزخراون و دەكرد هەستیان ئیدارەكردنی ل��ە بەشدارنین پ��ارێ��زگ��اك��ە، ب��ۆ ئ��ەوەی ئەو رێكکەوتین نەمێنێت هەستە سەرۆكی پۆستی ئەوەی لەسەر كەركوك پارێزگای ئەنجومەنی

بدەینە توركمانەكان«.ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی س��اڵ��ی پارێزگای ئەنجومەنی )2005(ی ب��رای��ەت��ی لیستی ك��ەرك��وك، كەركوك لە كۆی )41(كورسی ع��ەرەب )26( و ئەنجومەنەكە كورسییان )9( توركمان )6( و كورد دوات��ری��ش بەدەستهێنا و پارێزگاو ئەنجومەنی سەرۆكی

پارێزگاری بەركەوت.م��اوەی��ەك ب��ەر ل��ە رزگ��ار دەستلەكاركێشانەوەی بەپێی پۆستەكەی لە عەلی، ب��ەرەی یەكێتی و رێكکەوتنی سەرۆكی پۆستی توركمانیی،

كەركوك پارێزگای ئەنجومەنی وەك توركمانیی، بەرەی درایە نزیكبوونەوەی بۆ هەنگاوێك

زیاتریان لە یەكتریی.ئەندامی حسێن، ن��ەج��ات لە ت��ورك��م��ان��ی��ی ك��وت��ل��ەی توركمانیی ئیسالمیی ئیئتیالفی ئاشكرا رۆژن��ام��ە ب��ۆ ئ��ەوەی لەنێوان »رێكکەوتنەكە ك��رد: پەرلەمانتاری ساڵح، ئەرشەد هەریەكە توركمانیی و ب��ەرەی سیروان مەال تاڵەبانیی و ئااڵ لە لە یەكێتی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی كراوە، ئیمزا عێراق پەرلەمانی ك��ە پ��ۆس��ت��ەك��ە ب��ۆ ب��ەرەی ئ��ام��اژەی ب��ێ��ت«، توركمانیی رێكکەوتنەكە ئەگەر بەوەشكرد؛ نەیسەپاندبوو، كە كاندید دەبێت كە بێت، توركمانیی بەرەی لە كاتە ئەو هەیە، )5(ئەندامیان ل��ەو چ��وار ك��ەس��ەی دی��ك��ەش دەت��وان��رێ��ت ك��ان��دی��د دی��اری��ی

بكرێت.پارتی »یەكێتی و وتیشی: رێ��ك��ک��ەوت��ن ل��ەن��ێ��وان خ��ۆی��ان ئەنجومەن س��ەرۆك��ی ه��ەی��ەو پشكی یەكێتی بووە داویەتی بە ه��ەردووالش توركمانی و بەرەی پارێزگاری لەسەر رێكکەوتوون د.نەجمەدین تائێستا كە نوێ، ك��ەری��م ب��ۆ ئ��ەو پ��ۆس��ت��ە كاندیدكراوە، بەاڵم هەستدەكەین ئیسالمیی و یەكگرتووی پارتی و حیزبی شیوعی لەلیستی برایەتی لەسەر نین رازی ك��ەرك��وك. بەكەسێكی ت��ۆران و ح��ەس��ەن لەگەڵ دەزان��ن، ره گه زپه رستی لەهەڵبژاردنی پارتی ئەوەشدا كورسی )1( عێراق پەرلەمانی ئێستاش هێنا. ل��ەك��ەرك��وك توركمان هەستی دەی��ەوێ��ت كورد راكێشێت و خۆیدا ب��ەالی هەستە ئەو دەیەوێت بەگشتیی شەریكن ك��ە توركمان ب��دات��ە ل��ەك��ەرك��وك و ه��ەردووالش م��ەزڵ��وم��ن و ل��ەالی��ەن رژێ��م��ی چەوسێنراونەتەوە. پێشووەوە ئەمەش الیەنی ئیجابیی زۆرە«.

ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��ا كۆبوونەوەی سێشەمە رۆژان��ی ئەنجامدەدات. خ��ۆی ئاسایی

ب��ۆ ه��ەر پ��رس��ێ��ك��ی گ��رن��گ و لیژنەیەكی چارەنووسسازیش هەرسێ لەنێوان هەماهەنگی ك��وردو سەرەكییەكەی كوتلە دروستكراوەو عەرەب توركمان و پرسێك بابەت و هەر بەرلەوەی پارێزگا ئەنجومەنی لەهۆڵی لەنێو دەن��گ��دان��ەوە، بخرێتە رێكکەوتنی ل��ی��ژن��ەی��ەدا ئ��ەو

پێشوەختەی لەسەر دەكرێت.كەمال م��ح��ەم��ەد ب��ەوت��ەی ب��رای��ەت��ی: لیستی ئ��ەن��دام��ی ن��ەج��م��ەدی��ن د. »ت��ائ��ێ��س��ت��ا پارێزگاری بۆ كاندیدە كەریم سێشەممە رۆژی رەنگە ن��وێ و ئەنجومەن و سەرۆكی )سبه ی( پارێزگاری نوێ پێكەوە دەنگیان لەسەر ئەگەر بدرێت. لەسەر ئەنجومەنیش سەرۆكی پۆستی بەتەنیا رەنگە رێکنەكەوتین، دەنگ بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاری دەنگدان بدرێت و كەركوك نوێی ب��ۆ س��ەرۆك��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن

دوابخرێت«.

رۆژنامە: بەمەبەستی تاووتوێكردنی ئیدارییەكانی یاسایی و رێوشوێنە پارێزگای س��ن��ووری لە دام��ەزران��دن بڕیاری جێبەجێكردنی سلێمانی و وەزی��ران، ئەنجومەنی سەرۆكایەتی )2011/3/27( یەكشەممە ش��ەوی

لیژنەی دامەزراندنی پارێزگای سلێمانی كۆبووه وە.

پارێزگاری ساڵح، محەمەد بەهرۆز ك��ۆب��وون��ەوەك��ەدا لەمیانی سلێمانی شەفافیەتی دادپەروەریی و لە جەختی پرۆسەكەو رەچاوكردنی مەرج و پێوەرە

زانستییەكان كردەوەو داوای كرد پرس و راوێژ بەكەسانی شارەزاو پسپۆڕ بكرێت لە دانانی فۆڕم و چۆنیەتی جێبەجێكردنی لە هاواڵتییان هەروەها پرۆسەكەدا،

هەموو هەنگاوەكان ئاگاداربكرێنەوە.پاشان بڕیاری دانانی چەند لیژنەیەك

بۆ سەرجەم یەكە ئیدارییەكانی سنووری كە پەسەندكرا، سلێمانی پارێزگای دیاریكردنی هەماهەنگیكردن و كاریان میالك(ی راستەقینەی )پێویستیی دامەزراندنی بۆ ئیدارییانەیە یەكە ئەو

فەرمانبەران.

پارێزگای سلێمانی لیژنە بۆ دامەزراندن پێكدەهێنێت

هۆكاری قەیرانە ئیدارییەكەی كەركوك ئاشكرا دەكات »پارتی و شیوعی و یەكگرتوو، ناڕازین حەسەن تۆران ببێته سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا«

کۆبوونه وه یه کی کوردو تورکمان له که رکوکپارێزگاری ده ستله کارکێشاوه و ژماره یه ک ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای که رکوک

نه جات حسێن:برا كوردەكان رایان وایە تۆران كەسێكی

ره گه زپه رسته ، ئەگەر ئەوان پێداگرییان

لەسەر گۆڕینی كرد، بەدیلمان دەبێت

محه مه د که مال:له رێککه وتنی کوردو عه ره ب، تورکمانه کان هه ستیان به په راوێزخستن ده کردو پێدانی سه رۆکی ئه نجومه ن بۆ ره واندنه وه ی ئه و هه سته یه

سازدانی: شااڵو فەتاح..............................................................

پرسیارێكی بە با رۆژن��ام��ە: رەوش��ی دەستپێبكەین، گشتیی عێراق لە كوردستانی مافی مرۆڤ

چۆن دەبینیت؟ • پێموایە لە چەند الیەنێكەوە پێشكەوتن روویداوە، الیەنی ئەمنیی ئێرە باشترە لە تەواوی ناوچەكانی دیكەی عێراق، چەند مافێكی خەڵك رێزی لێگیراوە، بەاڵم لە هەمان كاتدا بۆ دەوڵەتی ئەوە هەیە كە ترسی پۆلیسی بگەڕێینەوە، ئەمەش نەك لە بەڵكو كوردستاندا، لە تەنیا تەواوی عێراقدا. ئەمەش دوای ئەو بەمدواییانە پێشهاتانەی و رووداو لە كوردستان و عێراقیشدا بینیمان، رێگەنەدان بە نەیارە سیاسییەكان و لەبەردەم دروستكردن بەربەست بە رێگەنەدان سەربەخۆو میدیای رووماڵكردنی ئازادانەی رووداوەكان و ب��ە ئ��ام��ان��ج��ك��ردن��ی چ��االك��وان��ە

سیاسییەكان هەموو نموونەن.دەسەاڵت دەرب��ارەی رۆژنامە: رات چۆنە لەسه ر ئه م رووداوان��ەی

كە روویاندا؟ پێگەیەكی ه��ی��چ ئ��ێ��م��ە •گرنگیی تەنیا نییە، سیاسیمان دەدەین. مرۆڤ مافی كێشەی بە كە ئەوەیە؛ بیڵێم دەتوانم ئەوەی الیەن لە رووداوان��ەی دوایین ئەو دژی ل��ە ئاسایشەوە هێزەكانی رۆژنامەنووسان خۆپیشاندەران و ك��ردووە. نیگەران ئێمەی رووی��دا، لەبەر ئەوەی هەر تەنیا ئەوە بەس نییە، كە باسی مافی مرۆڤ بكەین، پاراستنی بۆ هەنگاونان بەڵكو ئازادیی مافی وەك مافانەش ئەو دروستكردنی ئازادیی رادەربڕین و رێكخراو و خۆپیشاندانی ئاشتییانە.

مافی كاتێك ب��ەاڵم رۆژنامە: دەسەاڵت دەكرێت پێشێل مرۆڤ

بەرپرسیارە؟• بەڵێ بە دڵنیاییەوە.

هەیە هەڵوێستتان رۆژن��ام��ە: پێشێلكارییانەی ئ��ەو دەرب��ارەی

لێیان دەس��ەاڵت روودەدات و بەرپرسیارە؟

پێشێلكاریی كاتێك هەر •لێكۆڵینەوەی دەبێت روودەدات دادگاكانیش دەبێت بكرێت، لێ س��ەرب��ەخ��ۆی��ان��ە ك��ار ب��ك��ەن و بە بەڵگەكان كە بكەن، كار جۆرێك ئەمنییەكانیش هێزە تاقیبكەنەوەو پێشكەشی ب��ەڵ��گ��ەك��ان دەب��ێ��ت دادگاكان بكەن، نەك تەنیا خێزانی قوربانییەكان، بگرە سەرۆك و هێزە بەڵگەو دەب��ێ��ت ئەمنییەكانیش دادگ��ا پێشكەشی دۆكیۆمێنت پێشێلكارییەكان، دەربارەی بكەن حوكمێكی دادگ��اك��ان ئ��ەوەی بۆ دروس��ت دەرب��ك��ەن، ل��ەب��ەر ئ��ەوە دەبێت لێكۆڵینەوە لە بەكارهێنانی هێز بكرێت لە دژی خۆپیشاندەران، نەك تەنیا خۆپیشاندەران، بگرە لە خۆپیشاندەرانیش شوێن هەندێك نەبوون، بەڵكو تەنیا لە ناوچەكەدا بوون، كە خۆپیشاندانی تێدا كراوە و

كەچی كوژراون، لەبەر ئەوە دەبێت لەپشت ك��ێ ك��ە بكرێت ئاشكرا بەپرسیارێتی كوشتنانەوەیەو ئەو

كوشتنەكە لە ئەستۆ بگرن.توێژینەوەكانتاندا لە رۆژنامە: كە ئەنجامەی ئەو گەیشتوونەتە كوردستاندا جیاوازەكانی شارە لە دەوڵ��ەت��ی پ��ۆل��ی��س��ی��ی س��ەر دەردەهێنێت كە دەیەوێت كایەكانی

ژیان بەهێز داگیر بكات؟ • وەك پێشتر وتم؛ لەبەردەم دوو ئەگەردایە، ئەمەش نەك تەنیا عێراق ت��ەواوی بگرە كوردستان بەرهەمی ئ��ەم��ەش دەگ��رێ��ت��ەوە، رابردوودا لە ئەوەیە كە راب��ردووە، روویداوە. ئەمەش كێشەی نەبوونی ئەمنییەتە، بەاڵم كێشەكە لەوەشدایە نابەرپرسیارت ئاسایشی كاتێك بوونی بەبێ ئەمنییەتێك هەبێت، ه��ی��چ ب��ۆش��ای��ی��ەك ب��ۆ ئ��ازادی��ی لەبەر كێشەیە، پێموایە سیاسیی، خەڵكی مافی كە دەزانێت ئەوەی

س��ن��ووردار ك��راوە، ئ��ەوەی ئێستا شەرمەزاركەرە، شتێكی روودەدات دەبینین كە هێزەكانی ئاسایش لە توندوتیژ بە شێوەیەكی سەرەتاوە دایەوە، خۆپیشاندەرانیان وەاڵمی ئ��ەوەش پێش پ��ێ��م��وای��ه ب��ەاڵم مەترسیی هەبوو، بۆ نموونە ساڵی پار راپۆرتمان كرد لەسەر ئازادیی رادەربڕین لە كوردستان و دۆخەكە رووداوەی ئەو ب��وو، نیگەرانكەر سەردەشت عوسمان، تۆقێنەر بوو، ئەمەش مانای ئەوەیە كە خەڵكانێك بۆ دەوڵەت دروست هەیە تەحەدا رەگەزانەش ئەم هەموو دەك��ەن، ئەگەری لە دەك��ەن نیگەرانمان پۆلیسیی دەوڵەتی دروستبوونی ئەگەرەش ئ��ەو ك��وردس��ت��ان و لە لە واقیعییانەیە ئیحتیمالێكی

كوردستان و عێراقیشدا. بڵێیت، دەت��ەوێ��ت رۆژن��ام��ە: مەترسیی چوون بەرەو سوڵ�تەویی

بوون هەیە؟

• بەدڵنیاییەوە ئەو مەترسییە هەیە، ببوورە گەر زۆر باسی عێراق ئەوەیە لەبەر تەنیا بەاڵم بكەم، كوردستان و لەنێوان ب��ەراورد كە پێدەڵێت، شتمان زۆر عێراقدا لێكچوون هەیە، نەك تەنیا لەبارەی چاالكی خۆپیشاندان و ئ��ازادی��ی شێوازی ل��ە بەڵكو سیاسیی، زیندانییەكانیشدا، س��زادان��ی كە هەیە ئاسایش هێزی چەندین ل��ەدەرەوەی ئ��ی��دارەو ی��اس��ادان و دانانێن بەرپرسیار بە خۆشیان ئ��ەوان پێشێلكارییەكانیان، لە بێ بكەن شتێك ه��ەر دەت��وان��ن سزایان هەبێت كەسێك ئ��ەوەی بپرسێتەوە، لێیان یاخود بدات، بە روودەدات شتانە ئەم كاتێك راستی مەترسیدارن، لەبەر ئەوە بە دڵنیاییەوە مەترسیی چوون بەرەو

دەوڵەتی پۆلیسیی هەیە.سەردەشت و باسی رۆژنامە: چەند ك��رد، زی��ن��دان��ی��ی��ەك��ان��ت كەیسێكمان هەبوو وەك سەردەشت مامەحەمەو سۆرانی عوسمان و ئەم ب��ەاڵم حەمەشەریف، تاهیر جۆرێك بە دیارنەمان، كەیسانە گومانی خەڵكەوە الی��ەن لە كە هەڵوێستتان ئێوە دەكرێت، لێ بەرامبەر ئەم پێشێلكارییانە چۆنە؟ راپۆرتێكمان پ��ار ساڵی •كەیسی ل��ەس��ەر ك��رد ئ��ام��ادە كە وتمان؛ عوسمان، سەردەشت كوردستان لە رادەربڕین ئازادیی ئ��ەوەی لەبەر مەترسیدایە، لە كەیسە ئ��ەو ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوەی كێ نەماندەزانی ب��وو، نهێنیی چ لێكۆڵینەوەدایەو لیژنەی لە بەكاردەهێنن و بەڵگەیەك جۆرە ئیسالمییان گرووپێكی دواتریش تۆمەتبار كرد بەو كوشتنە، ئەوە هەبێت، لێكۆڵینەوە كە گرنگە دەبێت لێكۆڵینەوەكان ب��ەاڵم بن، سەربەخۆ و تەواو گشتگیرو ئەوە زۆر مەترسیدارە كە كوڕێكی هەبێت و خ��وێ��ن��دك��ارت گەنجی كە بنووسێت شتانێك دەرب��ارەی چارەنووسە ئەو خەڵكە، كێشەی

زۆر خەڵكی هەبێت. تۆقێنەرەی ئەو ئایا كە لێدەكەن، پرسیارم خۆپیشاندانانەی كوردستان بە هۆی شۆڕشی ناوچەكەوە درووستبووە؟، خۆپیشاندانەكان بەڵێ دەڵێم؛ وەرگ��رت��ووە، ئیلهامی ل��ەوەوە پێشتریش ك��ێ��ش��ەك��ان ب��ەاڵم هەبوون و خۆپیشاندانیش پێشتر كوژرا كاتێك سەردەشت، هەبوو.

خۆپیشاندان كرا. وەك ئێوە كەواتە رۆژنامە: لە نین رازی رایتس وۆچ هیومان وەك لێكۆڵینەوەكانی ئەنجامی

سەردەشت عوسمان؟ • ئەوەی كە ئێمە توێژینەوەمان لێكرد كەیسی سەردەشت عوسمان بوو، ئەو زانیارییەی كە دەسەاڵت دای بە ئێمە ناتەواو بوو، تەنانەت لێكۆڵینەوەی لە كێ نەمانزانی نیم ئاگادار بەشدارە، كەیسەكەدا دیكە شتێكی بەمدواییانە گ��ەر ئ��ەوەی روویدابێت، كەیسە ل��ەو كورتیان زۆر لێدوانێكی سەیربوو ئەوەیە مەبەستم ك��ردەوە، باڵو گەر كێشەیەكی ئاوا گرنگ رووبدات بخرێتە زی��ات��ر بەڵگەی دەب��ێ��ت كۆمیتەی لە كێ بزانرێت روو، بە زیاتر گرنگی لێكۆڵینەوەدایەو كەیسەكە بدرێت، بەاڵم بەداخەوە

ئەمە نەكرا. داواكاریی پێتوایە رۆژنامە: مرۆڤی مافەكانی خۆپیشاندەران

تێپەڕاندبێت؟ كە گرنگە ئ��ەوە ئێمە بۆ •خۆپیشاندانیان مافی خەڵكی ئەو ل��ەس��ەر تەركیزمان ه��ەی��ە، لەبەر داواكانیان، نەك مافەیە، ئەوە داواكارییەكان هەر شتێك بن گرنگ نین، بەڵكو خۆپیشاندەران لەژێر ئ��ەوەی ل��ەب��ەر گ��رن��گ��ن، یاسای نێودەوڵەتیی، ی��اس��ای كوردستانیشدا یاسای عێراقی و ئەو تا هەیە، خۆپیشاندان مافی بە ناڕەزاییانەش خۆپیشاندان و ئەنجام ئاشتییانە شێوەیەكی بدرێن، دەبێت مافەكانیان رێزی لێ

بگیرێت.

[email protected]/3/29 ذمارة )627( سَيشةممة

ئا: رۆژنامه ...........................................................

رێ��ك��خ��راوی پ��ەی��ام��ن��ێ��ران��ی بێسنوور لە دوایین راپۆرتی خۆیدا لە باس عێراق كوردستانی لەسەر هەوڵی هەڕەشەو كەیسی چەندین رۆژنامەنووسان تۆقاندنی كوشتن و رێكخراوەكە نیگەرانیی دەك��ات و دۆخەی ئەو دەربارەی دەردەبڕێت رۆژنامەنووسانی كوردستانی تێدایه .ئەو راپۆرتەكەی لە ه��ەروەك

رێكخراوەدا هاتووە:راب��ردوودا، رۆژی س��ێ »ل��ە ئۆپۆزسیۆن رۆژنامەنووسی سێ هەاڵتوون، كوشتنیان هەوڵی لە ناوچانەی ئەو دهۆك و هەولێرو لە دیموكراتی پارتی الی��ەن لە كە ك��وردس��ت��ان��ەوە ك��ۆن��ت��رۆڵ��ك��راوە، دیكە رۆژنامەنووسانی لەكاتێكدا بۆ ماوه یه کی که م دەستگیركراون،

دراوە. رفاندنیان هەوڵی یاخود نامە ك��ورت��ە ب��ە دی زۆرێ��ك��ی

هەڕەشەی كوشتنیان لێكراوە. دەڵێت: بێسنوور پەیامنێرانی لە و نیگەرانین ت��ەواو »ئێمە تۆقاندنانەی چەكداریی و هێرشە رۆژنامەنووسان، ئامانجكردنی بە دوو بینیمان ك��ە ت��ای��ب��ەت ب��ە 2009(دا )2008 و لە رۆژنامەنووس كوردستان دەسەاڵتدارانی كوژران، كە بكەن قبووڵ ئ��ەوە پێویستە رۆژنامەنووسان لەسەریان واجبە بپارێزن و مافی كاركردنی ئازادانەیان

بپارێزن«. ئەو رێكخراوەی ئازادیی هەمان لە دەڵێت: رۆژنامەوانیی حیزبە دوو سەركردەكانی كاتدا پارتی وات��ە دەس��ەاڵت��دارەك��ە، یەكێتیی كوردستان و دیموكراتی پێویستە كوردستان، نیشتمانیی دۆخەكە هێوربوونەوەی هەوڵی بە روون ئاراستەیەكی ب��دەن و

الیەنگرانیان ببەخشن. پەیامنێری ه��اش��م، هەنگاو الیەنگری رۆژن��ام��ەی رۆژن��ام��ەی ئۆپۆزسیۆنی گۆڕان، هێرشی كرابووە مۆڵی ماجدی لە لەكاتێكدا سەر،

ناوەندی هەولێر بوو، دوو كەس لە تەقەیان جامڕەشەوە ئۆتۆمبێلێكی بەرنەكەوتووە، ب��ەاڵم لێكردووە، بەرقی ئیسالم، پەیامێنری كەناڵی لە )3/22( ئامێدیی، لە سپێدەیە گەڕانەوەی كاتی لە ئەمساڵدا ی هێرشی ن��ەورۆز فێستیڤاڵی ل��ە فیشەكێك لە زیاد سەرو دەكرێتە بەر ئۆتۆمبێله كەی دەكەوێت، بەاڵم ئەنوەری ه��ەژار سەالمەتە، خۆی پەیامنێرو ئەمیر ئەبوبەكر كامێرامانی )3/22(ی رۆژی )KNN(پارتی و ئاسایشی لەالیەن ئەمساڵ لە دەكرێن دەستگیر یەكێتییەوە خۆپیشاندانی رووماڵكردنی كاتی لە كە ئ��ەوان��ەی خزمێكی چەند یان ك��وژراب��وون، ناوخۆدا ش��ەڕی دیارنەمابوون، ئاسایش لە وێنەگرتن لەوەی جگە ئەمە وەستاندبوونی، میمۆریی فیلمەكەیان سڕیبوونەوەو ب��ۆ م��اوەی دوو س��ەع��ات رای��ان

گرتبوون. پەیامنێرو ن��ەج��م، ئ��ارام كەناڵی كامێرامانی سدیق، هانا )KNN( لە هەمان رۆژدا لەالیەن هێرشیان یەكێتییەوە ئاسایشی خەریكی لەكاتێكدا سەر، دەكرێتە خۆپیشاندانێك رووم��اڵ��ك��ردن��ی لە یەكێتی پارتی و دژی لە دەبن شاعیرو فاریق، راب��ەر هەڵەبجە، لەالیەن سەربەخۆ رۆژنامەنووسی هێزە ئەمنییەكانی پارتییەوە لەژێر ن��ووس��ی��نی دوای چاودێریدایە، گۆشەیەك لە )3/17(ی ئەمساڵدا ل��ە رۆژن��ام��ەی رۆژن��ام��ه ، ك��ە بە گرتبوو پارتی لە رەخنەی روونی ج��ەم��اوەری ناهێڵێت كە ل��ەوەی كاوە دەرببڕن، ناڕەزایی هەولێر ئەحمەد، رۆژنامەنووسی ئاوێنە، لە نووسینی هۆی بە -دا 2011/3/9سەر. دەكرێتە هێرشی وت��ارەوە گەرمیانی حەمەی پور، پەیامنێری

)KNN( له هەمان رۆژ بۆ ماوەی دوو سەعات دەستگیر كرا، مستەفا )پەیام رۆژنامەنووسی عەبدوڵاڵ، س��ەرو ك��راوەت��ە هێرشی تیڤی( هەرسێكیان شكێنراوە، كامێراكەی لەوە كرد؛ كە هەڕەشەیان باسیان

لێكراوە. 2011/2/28-دا لە پێشترو نامەیەكیان بێسنوور پەیامنێرانی بۆ مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێم دەربڕینی دوای تێیدا نووسیوەو نیگەرانیی خۆیان وتوویانە؛ پێشترو لە تشرینی دووەمی راپۆرتێكدا لە ماوەی لە كە وتوومانە پار ساڵی دۆخ��ی راب��ردوودا س��اڵ��ی )10(باشتربووە هەرێم رۆژنامەنووسانی لە رۆژنامەنووسانی ناوچەكە، بەاڵم دوای رووداوەك��ان��ی ب��ەه��ۆی )17(ی شوباتەوە زۆر نیگەرانین لە بارودۆخی رۆژنامەنووسانی هەرێمی

كوردستان.

پەیامنێرانی‌بێسنوور:‌له‌‌هه‌ولێرو‌دهۆک‌هه‌وڵی‌کوشتنی‌رۆژنامەنووسان‌ده‌درێت

بۆ ئێمە ئەوە گرنگە كە خەڵكی مافی خۆپیشاندانیان هەیە، تەركیزمان لەسەر ئەو مافەیە، نەك داواكانیان

سامر مەسقەتی، لێكۆڵەری عێراق لە هیومان رایتس وۆچ:

لە‌كوردستان‌ترسی‌دروستبوونی‌دەوڵەتی‌پۆلیسیی‌هەیە

www.rozhnama.net

سامر مەسقەتی، لێكۆڵەری عێراق و ئیماراتی عەرەبی لە رێكخراوی نێودەوڵەتی هیومان رایتس وۆچ بۆ چاودێریكردنی مافی مرۆڤ، باس لە خۆپیشاندانەكانی ئەم دواییەی كوردستان دەكات و پێیوایە؛ هێزەكانی

ئاسایش رۆڵی خۆیان نەبینیوە و ئەوەی روودەدات شەرمەزاركەرە. مەسقەتی، لە چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەدا دەڵێت: »راپۆرت لەسەر بوونی زیندانی نهێنیی لە هەرێم هەیە و ترسیش

لە دروستبوونی دەوڵەتی پۆلیسیی دەكرێت«.


سازدانی: هەستیار قادر عەلی ناجی

............................................................

دەگیرێت ئەوە رەخنەی رۆژنامە: بڕیارێكی بە فیدراڵیی دادگ��ای كە سەردەمی گواستنەوەی دەس��ەاڵت��ی بڕیارەكانی پێكهێنراوەو ئەیاد عەالوی رات نییە، یاساییان شەرعییەتی

لەوبارەیەوە؟مەدەنی و حاكمی بڕیارەكانی *دوای ساڵی لە گواستنەوە دەسەاڵتی )2003(ه وه زۆربەیان كاریان پێدەكرێت و دادگای فیدراڵیش بە بڕیاری ژم��ارە دەوڵەتی ئ��ی��دارەی یاسای )35(ی عێراقی كاردەكات، دواتریش دەستووری عێراق بوونی ئەم دادگایەی بەهێزكرد و بە داوە دەس��ەاڵت��ی )92( م��ادەی فیدراڵیی دادگای یاسای گەاڵڵەكردنی لەالیەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوە، بەاڵم ئەنجومەنی ناوبراو تا ئێستا یاساكەی كاری پێشوو یاسای دەرن��ەك��ردووە و دادگ��ای نوێكەی یاسا تا پێدەكرێت جگەلەوه ش دەردەچ��ێ��ت، فیدراڵیی خودی پەرلەمان لە راستاندنی دادگای ئەگەر ك��ردووە و دانیشتنی فیدراڵیی، بێت، ناشەرعیی فیدراڵیی دادگ��ای

پەرلەمانیش ناشەرعییە.پێیانوایە ه��ەن��دێ��ك رۆژن��ام��ە: ئەندامانی دادگاكەتان تەمەنی یاساییان دەڵێن، تریش هەندێكی تێپەڕاندووە و ئەو تا بمێننەوە ئەندامەكان دەكرێت لە یان خۆیان دەست كاتەی دەمرن، ئێوە الی كامیان دەكێشنەوە، كار

پەسەندە؟* دادوەرەك��ان��ی دادگ��اك��ەم��ان عێراقن و دادوەرەك��ان��ی باشترین لە بوون و زانكۆ مامۆستای زۆربەشیان تەمەنی كردووە. كاریان لەدادگاكاندا دادوەریی، دەستكەوتە بۆ دادوەر، نەك زۆرب��ەی لە بێت، بێهێزیی الیەنێكی دادگای دادوەری بۆ تەمەن واڵتاندا، فیدراڵیی و دەستووری دیاریی ناكرێت و لە دەستلەكاركێشانەوە یان بەمردن ئەندامی دادگا نامێنن و یاسای عێراقیش

بەو شێوه یە كاردەكات.پێیانوایە سیاسییەكان رۆژنامە: بنەمای لەسەر فیدراڵیش دادگای كە مەزهەبی ن��ەت��ەوەی��ی و هاوپشكی پێكهێنراوە و دادوەرەكان بەسەر كورد و مەسیحیدا توركمان و سوننەو شیعەو كە دەك��ەن داواش داب��ەش��ب��وون ، هەڵبژاردنێكی پێشوەخت بۆ ئەندامانی

ئەو دادگایە بكرێت، رات لەوبارەیەوە؟ )9( ل��ە فیدراڵیی دادگ��ای *دادوەر پێكهاتووە و بەپێی میكانیزمێكی تایبەت تاقیكراونەتەوە كە دوور بووە لە هاوپشكی حیزبیی و تائیفی، ئەنجومەنی دادوەریی بااڵ، )27( كەس بەشێوەی بەرەو دەپاڵێوێت و نهێنیی دەنگدانی دەن��ێ��ررێ��ت و ك��ۆم��ار سەرۆكایەتیی دادگای ئەندامانی ئەوانەوە لەالیەن ئەندامانی دیاریدەكرێن و فیدراڵیی دادگاش لەسەرجەم پێكهاتەكانی عێراق پێكهاتوون و بڕگەیەكیش لەو یاسایەدا باس پێدەكات، كاری دادگا كە نییە لەوە بكات، كە ئەندامانی ئەو دادگایە لەسەر هاوپشكی نەتەوەیی و مەزهەبی

دادگ��ای نوێكەی یاسا بەپێی نەبن، فیدراڵیش، نازانین چۆن هەڵبژاردن بۆ

ئەندامانی دادگا دەكرێت.دەستووریی و شرۆڤە رۆژن��ام��ە: یاساییەكانتان بووەتە جێگەی مشتومڕ و رەخنەی الیەنە سیاسییەكان، بەتایبەت بەستنەوەی )76( و مادەی شرۆڤەی بە حكومەتەوە، دەستە سەربەخۆكان لەو رۆڵ��ی سیاسەت كە پێتوانییە

شرۆڤانەدا هەبێت؟فیدراڵیی دادگ��ای ك��اری *دەستوورییەكانە، دەقە شرۆڤەكردنی ب��ەش��ێ��وەی��ەك ك��ە ه��ەم��وو الی��ەك پ��ەی��وەس��ت دەب��ن پ��ێ��وەی، ی��ان پرسە ل��ە تانە ب��ە چاوخشاندنەوە یەكالیكردنەوەی یان ئیدارییەكاندا، بێگومان الیەندا، دوو لەنێوان كێشە زەرەرم��ەن��د شرۆڤانە ل��ەو الیەنێك س��وودم��ەن��د الیەنێكیش دەب��ێ��ت و لە شرۆڤەكان هەندێكجار دەب��ێ��ت و بەرژەوەندیی پەرلەمان و هەندێكجاریش بەمدواییە حكومەت، بەرژەوەندیی لە رەت��ك��ردەوە حكومەتمان بڕیارێكی یاسایەكی ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی ب��ۆ داوای لەسەر پێشتریش پەرلەمان و كۆمەڵگەی رێكخراوێكی ئەندامی م��ەدەن��ی��ی، دان��ی��ش��ت��ن��ی ك��راوەی كۆتایی نوێنەرانمان ئەنجومەنی ب��ەس��ەر ه��اواڵت��ی��ی��ەك��م��ان پێهێنا و سەرخست و سیاسییەكاندا كوتلە نییە، موجامەلە لەبڕیارەكانماندا

سەبارەت بە بەستنەوەی دەستەكانیش، هەر دەستەیەو بەپێی سروشتی خۆی دیاریكراوەوە الیەنێكی بە پەیوەندیی جێبەجێكار دەستەی ئەگەر هەیەو دەسەاڵتی بە دەبەسترێتەوە بێت، یاسادانانیش ئەگەر جێبەجێكردنەوەو بێت، بە پەرلەمانەوە دەبەسترێتەوە.

پەیوەندیی سروشتی رۆژن��ام��ە: دادگای فیدراڵیی بە دادوەری هەرێمی

كوردستانەوە چییە؟* بەپێی یاسا، هیچ پەیوەندییەك ناوەند و دادوەریی ئەنجومەنی لەنێوان )2008(یشدا ساڵی لە نییە، هەرێمدا لیژنەیەكی هەمئاهەنگی لەنێوان هەردوو ئەنجومەندا پێكهێنرا و یاداشتنامەیەكی لیژنەیەكیش ئیمزاكرد، لێكگەیشتنیان بۆ ئاسانكاریی چاالكییەكانی ئاڵوگۆڕی یاساكان جێبەجێكردنی یاسایی و لەنێوان هەردووالدا پێكهێنراوە، تا ئەو ئەنجومەنی نوێی یاسای كە كاتەش دادوەریی عێراق دەردەچێت، ئەنجومەنی دادوەریی هەرێمی كوردستان نوێنەری

ناوەند دەبێت.لەسەر هەڵوێستتان رۆژن��ام��ە: داواكارییەكانی هەڵبژاردنی پێشوەختی ناحیەكان قەزاو پارێزگاو ئەنجومەنی

چییە؟* دادگای فیدراڵیی سەرەڕۆییانە ئەگەر پ��رس��ەوە، ئ��ەو ن��او ناچێتە داوایەكی دیاریكراو لەالیەنێكەوە بخرێتە

بەردەستمان، تاوتوێی دەكەین.

ئەگەر دادگای فیدراڵیی ناشەرعیی بێت، پەرلەمانیش ناشەرعییە

وتەبێژی دادگای فیدراڵیی: هیچ پەیوەندییەك

لەنێوان ئەنجومەنی دادوەریی بەغداو هەرێمدا نییە

یەكێتیی بەیاننامەیەكەدا لە نیگەرانیی رۆژنامەنووسانی عێراقی، ئەو بەرامبەر لە دەردەبڕێت خۆی سەر دەكرێنە پێشێلكارییانەی لە بیروڕا ئازادیی رۆژنامەنووسان و

هەرێمی كوردستان.ل��ه و ب��ه ی��ان��ن��ام��ه ی��ه دا ب��اس دەستدرێژییانەی ئەو لەوەشكراوە: دەدەن ، ئەنجامی ئەمنییەكان هێزە هیچ الیەنێك نییە بتوانێت رایانبگرێت،

پێشینەیەكی خراپە بۆ گورزوەشاندن بۆ گەڕانەوەمان ئازادییەكان و لە

بازنەی سەركوتكردنی ئازادیی.حكومەتی ل��ە داوا ه��اوك��ات كوردستان پ��ەرل��ەم��ان��ی ه��ەرێ��م و

ئەو دەستدرێژییانە تاوتوێی كراوە، كەسانە ل��ەو لێپێچینەوە بكەن و بكەن كە دەستدرێژیی دەكەنە سەر ئازادیی هەرێم و رۆژنامەنووسانی

بیروڕا.

یەكێتیی رۆژنامەنووسانی عێراقی، ئیدانەی دەستدرێژیی هێزە چەكدارەكان دەكات بۆ سەر رۆژنامەنووسانی هەرێم

هەستیار قادر................................................................

تاڵەبانی، ج��ەالل نووسینگەی س��ەرۆك ك��ۆم��ار، ئ��اش��ك��رای دەك��ات س��وودە ب��ودج��ەی كەمكردنەوەی كە كۆمەاڵیەتییەكانی لەالیەن پەرلەمانەوە، چەند ه��اوك��اری��ی ل��ە ك��ردوون گۆتی داراییش لیژنەی ئەندامێكی الیەنێك، ئەو پێشتر كە دەك��ات ب��ەوە ئاماژە میزاج بە نادادپەروەرانەو به بودجەیە

سەرفكراوە.نووسینگەی بەیاننامەیەكدا، لە كۆماری س��ەرۆك تاڵەبانی، ج��ەالل

ع��ێ��راق، ئ��اش��ك��رای ك��رد ك��ە ئ��ەو بودجەیەی لەچەند ساڵی رابردوودا وەك سەرۆكایەتیی بۆ كۆمەاڵیەتی سوودی ئەنجومەنی لەالیەن دان��راب��وو، كۆمار دەنووسێت: ب��ڕدراوەو نوێنەرانەوە هاوكاریی چەند بودجەیە لەو »پێشتر لە رێز دەكراو رێكخراوێك كەسایەتی و نراوە، هونەرمەندێك نووسەرو چەند بەو پابەندبین ناتوانین لەمەودوا بەاڵم

ئیلتیزاماتەمانەوە«.كۆمەاڵیەتیی س��وودی ب��ودج��ەی ه��ەر س��ێ س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی ك��ۆم��ار و سەرۆكایەتیی وەزی��ران و ئەنجومەنی كە ع��ێ��راق، نوێنەرانی ئەنجومەنی

2011 بودجەی تاوتوێكردنی لەمیانەی كە ب��ڕدرا، نوێنەران ئەنجومەنی لە سێ ه��ەر سااڵنەی بودجەی تێكڕای دەكاتە ساڵێك، بۆ سەرۆكایەتییەكە

زیاد لە )10( ملیار دینار.لەوبارەیەوە نەجیبە نەجیب، ئەندامی نوێنەرانی ئەنجومەنی دارای��ی لیژنەی بڕیاری لە بەرگریكردن وێڕای عێراق، كۆمەاڵیەتیی سوودی بودجەی بڕینی رۆژنامەی بە سەرۆكایەتییەكە سێ بەشێوەیەكی بودجەیە »ئەو راگەیاند: نایاسایی سەرفكراوەو الیەنی شەخسی و حیزبیی و تایفی و میزاجی كەسیی رۆڵی بودجەیەدا ئەو لەسەرفكردنی هەبووە

لەالیەن ئەو سێ سەرۆكایەتییەوە«.ه��اوك��ات ك��ە ن��ەج��ی��ب نەجیبە هاوپەیمانیی فراكسیۆنی ئەندامی پارتی، لیستی ل��ەس��ەر كوردستانە جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، كە ئەگەر هاواڵتییەك پێویستی بە هاوكاری بێت، وەزارەت��ە لەالیەن راستەوخۆ دەبێت بكرێت، هاوكاریی پەیوەندیدارەكانەوە سەرۆكایەتییەكەی سێ لەالیەن نەك سەرۆك »ئەگەر وتیشی: عێراقەوە و كۆمار، یان سەرۆك وەزیران و سەرۆكی خەڵك هاوكاریی دەیانەوێت پەرلەمان بكەن، با لە مووچەو دەرماڵەی خۆیان

هاوكاریی بكەن«.

نووسینگەی تاڵەبانی نیگەرانە بە بڕینی بودجەی سوودە كۆمەاڵیەتییەكانپەرلەمانتارێكی لیستی هاوپەیمانی: چەند ساڵە ئەو بودجەیە بە میزاج سەرفكراوە لەپەرلەمانی عێراقەوە

پەرلەمانی هەڵبژاردنەکانی بانگەشەی وەختی لە عێراقدا، ئێمە وەک کاندیدی هەموو لیستەکان، بەڵێنی ئەوەمان بە خەڵک دەدا کە ئەگەر متمانەمان بدەنێ و بە دەنگی ئەوان بچینە ناو پەرلەمانی عێراقەوە، ئەوا بەرژەوەندییەکانی خواست و نوێنەری دەبینە لەوێ ئازادییەکانیان. م��اف و پ��ارێ��زەری دەبینە خەڵک و کەسمان جورئەتی ئەوەی نەدەکرد بۆ تەنها جارێک و بە دەنگی زۆر نزمیش بڵێت: من دەبمە نوێنەری حیزب و لە حیزبەکەم بەرنامەکانی بەرژەوەندیی و پارێزەری پەرلەماندا، تەنانەت حیزبەکانیش هەر لەژێر دروشمی نوێنەرایەتیکردنی خواست و بەرژەوەندییەکانی خەڵکدا،

نوێنەرەکانیان رەوانەی بەردەم حوکمی خەڵک دەکرد.دانیشتنی ی��ەک��ەم ل��ە دەرچوونیشمان و دوای پەرلەماندا، ئەو سوێندە یاساییەمان خوارد کە هەموو نوێنەری کە بەوەی دەکات پابەند پەرلەمانتارەکان ماف و پارێزەری خەڵک و بەرژەوەندییەکانی خواست و

ئازادییەکانیان دەبن.عێراقدا، پەرلەمانی لە ئێمە زۆری��ن��ەی ئەگەر رۆشنایی لەبەر بین و سوێندە بەڵێن و ئەو پابەندی دەستووردا کار بکەین، ئەمە لەکاتێکدا ئەو پابەندبوونە پیشەیی و ئەخالقی و ویژدانی و گرێبەستێکی بۆخۆی دەستووریشە، ئەوا بەدڵنیاییەوە، خاڵەکانی نزیکبوونەوە و گردبوونەوەمان، لە خاڵەکانی دوورکەوتنەوەو دابڕانمان

زۆر زیاتر دەبن.پابەندمان پیشەکەمان، دەستوورو بەڵێنەکانمان و حیزب نوێنەری بەرلەوەی ئێمە کە ب��ەوەی دەک��ەن بین، نوێنەری خەڵکین. دیارە ئەمە مانای ئەوە نییە کە پەرلەمانتار کەسێکی سەربەخۆی لە حیزب دابڕاوە، بەرژەوەندییەکانی هەرکاتێک كە ئەوەیە مانای بەاڵم خەڵک و حیزب بەریەککەوتن، پەرلەمانتار، دەبێت فەزڵی بەرژەوەندییەکانی خەڵک بدا بەسەر بەرژەوەندییەکانی حیزبدا، دەبێت زمان و گوێ و چاوی خەڵک بێت، نەک سەرەتاوە، لە هەر ئێمە مەگەر حیزب، فەرمانبەری حیزبەوە رێی لە تا حیزبەوە پاڵ نەچووینە بۆئەوە

خزمەتی خەڵك بکەین.ئەو نابینە کارنەکەین، لۆژیکە بەو ئێمە ئەگەر ناو کوردییەکانی غەیرە الیەنە لەبەرامبەر کە هێزەی حیزب و الی بکرێت و بۆ جدیمان حسابی پەرلەماندا، گوێمان جدیی بە خۆشمان سیاسییەکانی الیەنە

لێبگیرێت.که نییە ئەوە لەسەر ناکۆکیمان کەسمان دیارە دەبێت لە پەرلەماندا، لەسەر ئەو شتانەی پەیوەندییان بە چارەنووس و بەرژەوەندییەکانی خەڵکی کوردستانەوە هەیه ، کۆک و هاوکاربین، بەاڵم کۆبوونەوەی ئێمە نابێت تەنها لەسەر ئەو شتانە بێت، بەڵکو دەبێت لەسەر ئەو شتانەش بێت کە پەیوەندییان بە ناو هەرێم و بە هەموو ئەو رووداوانەشەوە هەیە کە لەناو هەرێمدا روودەدەن و ئەو با جا دەبنەوە، خۆماڵی دەسەاڵتی رووب��ەڕووی بەرامبەر لە بێت هەڵوێستوەرگرتنیش کۆبوونەوەیە نەبین چاودێر هەر ئێمە دەبێت کوردیدا. دەسەاڵتی بەسەر حکومەتی ناوەندەوە، بەڵکو بەسەر دەسەاڵتی

هەرێمیشەوە.یەکهەڵوێستییەی بەو ئاماژە لێرەدا، دەکرێت نوێنەرانی هەموو بدەم، پارێزگای سلێمانی نوێنەرانی لیستەکان کە سەبارەت بە خۆپیشاندانەکانی پارێزگای لە کە یەکهەڵوێستییەی ئەو دەرمانبڕیبوو، سلێمانی بەیاننامەیەکی هاوبەشدا نیشانماندابوو کە هەموو پێکەوە، کوردستان خەڵکی رەوای مافی بە خۆپیشاندانمان زانیوە و بەئەرکی خۆشمان زانیوە کە پێکەوە بەرگریی لە ئازادیی و له مافەکانیان بکەین و هەر پێکەوەش ئیدانەی بەکارهێنانی هێزو ئەو توندوتیژییانەش بکەین کە دژی هەموو کە داواشمانکرد ئەنجامدران و خۆپیشاندەران خۆپیشاندەراندا بریندارکردنی شەهید و لە ئەوا نەی هەموو دواجار بکرێن و دادگا رادەستی بەشداربوون، دەسەاڵتی رووبەڕووی داواکارییانەشمان خواست و ئەو

کوردی کردەوە کە خۆپیشاندەران هەیانبوو .کارەساتی ی��ادک��ردن��ەوەی پێکەوە ه��ەروەه��ا هاوبەش، بەیانی دەرکردنی هەڵەبجە و کیمیابارانی سەرباری هەموو ئەو ئاڵۆزییانەی نێوانیشمان، دەکرێت ببنە مایەی پەیڕەوکردنی مۆدیلێکی نوێ لە ئیشکردنی پەرلەمانتارانی کوردستان کە هەم خەڵک بە نوێنەری کە ناچاربکات حیزبەکان هەمیش بزانێت و خۆیمان

هەڵوێست و راکانمان بە هەند وەرگرن.

هەڤاڵ كوێستانی ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ده ینووسێت

عه بدولستار بیرەقدار، ئەندام و وتەبێژی دادگای فیدراڵیی عێراقی، ئاماژە بەوەدەكات، كە هیچ پەیوەندییەك لەنێوان ئەنجومەنی دادوەریی بەغداو هەرێمدا نییە و دەڵێت: »تەنیا یاداشتنامەیەكی لێكگەیشتن لەنێونیاندا ئیمزاكراوە«.

بیرەقدار، لە چاوپێكەوتنێكی رۆژنامەدا دەڵێت: »ئەگەر دادگای فیدراڵیی ناشەرعیی بێت، پەرلەمانیش ناشەرعییە«.

عه بدولستار غەفور بیرەقدار، بە رەگەز توركمانە

ساڵی 1970 لە بەغدا لەدایكبووە.

ساڵی 1991 كۆلێژی یاسای لەبەغدا تەواوكردووە.

لە ساڵی )2007(ەوە وەك ئەندامی دادگای فیدراڵیی

دیاریكراوە.

یوسف بەهادین راپ��ۆرت��ی: پشتیوان سەعدوڵاڵ

..........................................................

دینار ملیار )7( ل��ە زی��ات��ر پارێزگاكانی پ��رۆژەك��ان��ی ل��ە كەمدەكرێتەوەو ه��ەرێ��م بۆ ب��ودج��ەك��ەش )12%(ی كۆمەاڵیەتی و سوودی بەخشین و خ��ەرج��ی��ی دی��ك��ە دان��راوە، كە زانیارییەكیان هیچ پەرلەمانتاران

لەبارەوە نییە.تا ئێستا لیژنەكانی پەرلەمانی لەسەر گفتوگۆكانیان كوردستان پێ دەس��ت )2011( ب��ودج��ەی )20( نزیكەی كە ن��ەك��ردووە، سەرۆكایەتیی ل��ەالی��ەن رۆژە

پەرلەمانەوە ئاراستەیان كراوە.)2011/3/8(ەوە رۆژی لە هەرێمی وەزی��ران��ی ئەنجومەنی ساڵی ب��ودج��ەی ك��وردس��ت��ان، پەرلەمان ئاراستەی )2011(ی كردووە، لە رۆژی )2011/3/10( س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان ئ��اراس��ت��ەی ل��ی��ژن��ەی دارای��ی و ئابووریی كردووە بۆ گفتوگۆكردن لیژنەكە ئێستا ت��ا ل��ەس��ەری و لەسەر كۆبوونەوەی یەك تەنیا گفتوگۆی ئەنجامداوەو بودجەكە

لەسەر بودجە نەكردووە.)2011(ی س��اڵ��ی ب��ودج��ەی )13( بە كوردستان، هەرێمی دینار ملیار )940( ترلیۆن و ترلیۆن و )9( خ��ەم��ڵ��ێ��ن��راوە. )790( ملیار دیناری بۆ بودجەی رێژەی دەكاتە كە بەكاربردنە، )4( ب��ودج��ەو )70.23%(ی دیناری ملیار )150( ترلیۆن و كە تەرخانكراوە، وەبەرهێنان بۆ

دەكاتە )29.77%(ی بودجە.

زیاتر لە )1( ترلیۆن كورتدەهێنێت

)179( ترلیۆن و )11( بڕی ملیارو )467( ملیۆن دیناری لە هەرێم پشكی )17%(ی بەشی عێراقەوە گشتیی بودجەی لە داب��ی��ن��دەك��رێ��ت و )305(م��ل��ی��ار داهاتی لە هەرێمە بەشی دینار )400( )2010( و ساڵی سیادیی ملیار دیناریشی بەشی هەرێمە لە )2011( و ساڵی سیادیی داهاتی دی��ن��اری م��ل��ی��ار )350( ب��ڕی )151( پ��ت��رۆدۆالرە. داه��ات��ی دیناری ملیۆن )236( ملیارو گشتیی كۆی كارەبایەو داهاتی هەرێمی داهاتەكانی سەرجەم

،)2011( ساڵی بۆ كوردستان بە )12( ترلیۆن و )385( ملیارو )704( ملیۆن دینار خەمڵێنراوە، ب��ەم��ەش ب��ودج��ەی ه��ەرێ��م )1( )296( ملیارو )554( ترلیۆن و

ملیۆن دینار كورتدەهێنێت.سەرۆكی حسێن، ئ��اراس د. ل��ی��ژن��ەی دارای��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان، رای��گ��ەی��ان��د: پەیوەندیی بودجە »كورتهێنانی بە وەزارەتی پێشمەرگەوە هەیە، دەبوایە حكومەتی عێراقی فیدراڵ ئیلتیزاماتی دارایی خۆی بەرامبەر بە هێزی پێشمەرگەو پاسەوانانی ه��ەرێ��م ج��ێ��ب��ەج��ێ ب��ك��ردای��ە، لەبودجەی وەگەڕخستنی فیدراڵی ئەم 2011- 2007 لە ساڵی كە نەركردووە، جێبەجێ ئیلتیزامەی

بۆیە حكومەتی هەرێم ناچارە ئەو بودجەیە بگرێتە ئەستۆ«.

)7( ملیار لە پرۆژەی كەمدەكرێتەوە پارێزگاكان

پێشنیازكراوی ب��ودج��ەی لە ه��ەرێ��م��ی )2011(ی س��اڵ��ی ك��وردس��ت��ان��دا ك��ە ل��ەالی��ەن پەرلەمان ئاراستەی حكومەتەوە كراوە، )692( پرۆژە بۆ هەر سێ كوردستان هەرێمی پارێزگاكەی تەرخانكراوە، كە بڕەكەی )291( بەپێی لەكاتێكدا دینارە، ملیار بودجەی ساڵی )2011(ی عێراق، بەشی هەرسێ پارێزگاكەی هەرێم هەرێم و پەرەپێدانی بودجەی لە پ��ارێ��زگ��اك��ان، )298(م��ل��ی��ار و )342( ملیۆن دینارە و بەوپێیەش پرۆژەی پارێزگاكان، )7( ملیارو بۆ كەمتری دینار ملیۆن )342(كە بودجەیەی لەو تەرخانكراوە پەرەپێدانی لە خۆیەتی پشكی

پارێزگاكانی عێراقدا.لە بودجەی پرۆژەكاندا، )240( هەولێر پ��ارێ��زگ��ای ب��ۆ پ��رۆژە )105( ب��ڕی بە پێشنیازكراوە بۆ پرۆژە )285( دینارو ملیار تەرخانكراوە سلێمانی پارێزگای )167( ملیار و )116( بڕی بە دهۆك پارێزگای بۆ پ��رۆژەش )70( ب��ڕی ب��ە پێشنیازكراوە

ملیار دینار.مووچەو میالكات

ئاسایشەكان یەكیاننەگرتووەتەوە

وەزارەت و سەرجەم میالكاتی فەرمانگەكانی حكومەتی هەرێمی س��اڵ��ی ل��ە كوردستان گ��ەی��ش��ت��ووەت��ە )2010(دا، ف��ەرم��ان��ب��ەر )625849(بەپێی پلەكانەوەو بەسەرجەم پێشنیازكراوی بودجەی پرۆژەی هەزار )25( )2011(یش، ساڵی فەرمانبەری دیكە دادەمەزرێنرێن و كۆی فەرمانبەرانی هەرێم دەگاتە )650849( كەس و )6( ترلیۆن و ملیۆن )422( )190(م��ل��ی��ارو تەرخاندەكرێت، بۆ دیناریان بۆ بودجەی )44.41%(ی كە

تەرخاندەكرێت.فەرمانبەرانی خشتەی بەپێی پەروەردە وەزارەت��ی هەرێمیش، زۆرت��ری��ن م��ی��الك��ی ه��ەی��ە كە هەیە، فەرمانبەری )155314(فەرمانبەرانی )23.86%(ی كە ئەویش دوای دەك��ات و ه��ەرێ��م ه��ەری��ەك��ە ل��ە وەزارەت��ەك��ان��ی زۆرت��ری��ن ن��اوخ��ۆ پێشمەرگەو كەمترین هەیەو فەرمانبەریان میالكیش هی دەستەی ناوچەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستانە كە كە هەیە فەرمانبەری )110(

دەكاتە )%0.02(.ئاسیشەكانیشن، ه��ەرچ��ی رابردوو سااڵنی بەهەمانشێوەی بەیەكنەگرتوویی دووب��ەش و بە دانراوە، بودجەكانیان میالكات و لەكاتێكدا بەپێی یاسای بودجەی لەماوەی دەبوو ،)2010( ساڵی ساڵدا س��ەرەت��ای مانگی ش��ەش

یەكیانبگرتایه تەوە.

زۆرترین پارە، نازانرێت چۆن خەرجدەكرێت؟!

ه��ەرچ��ی )ك��ەل��وپ��ەل و چاككردنەوە( خزمەتگوزاریی و ترلیۆن و )698( )1( بڕی هەیە دیناری ملیۆن )537( ملیارو دەكاتە ك��ە ت��ەرخ��ان��ك��راوە، ب��ۆ بودجەی بودجەو )12.195(ی )85( بڕی )هاوكاری( ئیعانات تەرخانكراوە، بۆ دیناری ملیار مینەحیش )061%( و دەكاتە كە بڕی )761( ملیار )647( ملیۆن دی��ن��اری ب��ۆ ت��ەرخ��ان��ك��راوە، كە مەنافیعی )5.46%( و دەكاتە ملیارو )332( كۆمەاڵیەتیش بۆ دی��ن��اری م��ل��ی��ۆن )264()%2.39( دەكاتە كە دان��راوە، كوردستان و هەرێمی بودجەی ی

دیكەیە، خەرجییەكانی هەرچی )775( ملیارو )539( ب��ڕی ملیۆن دیناری بۆ تەرخانكراوە كە

دەكاتە )3.87%(ی بودجەكە.بۆ پارەیەی ئەو گشتیی كۆی )منح، منافع الجتماعیە، مصروفات تەرخانكراوە، اع��ان��ات( اخ��ری، ملیارو )719( ترلیۆن و )1(كە دی��ن��ارە، م��ل��ی��ۆن )686(هەرێمی بودجەی )12.33%(ی تەرخانكراوە، بۆ كوردستانی لیژنەی ئەندامێكی وتەی بە كە كوردستان، پەرلەمانی دارای��ی سامانی بەهەدەردانی زۆرترین بوارانەدایەو ل��ەو واڵت گشتیی چۆنێتیی لەسەر زانیاریی كەس نییەو پارانە ئەو خەرجكردنی س��ااڵن��ەش ل��ە )ح��س��اب��ات��ی خیتامی( بودجەی ساڵیشدا هیچ پەرلەمانتاران بە وردەكارییەك چۆنێتیی ل��ەس��ەر ن��ادرێ��ت

خەرجكردنی ئەو پارانە.

بودجە، دووجار دواكەوتووەس��ەرەڕای ئ��ەوەی م��اوەی ی��اس��ای پ��رۆژە رۆژە )20(لەالیەن )2011( ساڵی بودجەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی لیژنەی ئاراستەی كوردستانەوە ئابووریی ك��اروب��اری دارای��ی و گفتوگۆكردن ئێستا تا ك��راوە، دەستپێنەكراوەو یاساكە لەسەر بەرایی دانیشتنی ی��ەك تەنیا

لەسەركراوە.ب��ڕی��اردەری مەحمود، دلێر پەرلەمانی لە دارای��ی لیژنەی ك��وردس��ت��ان، ل��ەوب��ارەی��ەوە بە »بڕیارە راگەیاند: رۆژن��ام��ەی هەردوو وەزیری دارایی و پالندانان بانگهێشتی لیژنەكەمان بكرێن بۆ لەسەر تەواوەتی روونكردنەوەی ه��ەم��وو الی��ەن��ەك��ان��ی ب��ودج��ەو بە دەست وردی��ی بە كاتە ئەو

گفتوگۆكان دەكەین«.دارای��ی، »لیژنەی وتیشی: ب��ەپ��ێ��ی ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دی��ی، لیژنەكانی بەسەر بودجەكەی

دابەشكردووە پەرلەماندا دیكەی لەسەر گفتوگۆی ئ��ەوەی ب��ۆ لەسەر خۆیانی راپۆرتی بكەن و

ئامادەبكەن«.خوێندنەوەی ب��ە س��ەب��ارەت دلێر لەپەرلەماندا، ب��ودج��ەش دەسەاڵتی »لە وت��ی: مەحمود پەرلەماندایە س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی بخاتە بودجە خوێندنەوەی كە خوێندنەوەی كارەوەو بەرنامەی

یەكەمی بۆ بكات«.ل��ە ب��ەش��ێ��ك رای ب��ە گفتوگۆكردن پەرلەمانتارانیش، لەسەر داخوازیی و داواكارییەكانی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران ل��ەه��ۆڵ��ی چەند ئەنجامدانی پەرلەمانداو هۆكاری نائاسایی، دانیشتنێكی بە ئێستا ت��ا ك��ە ئ��ەوەب��ووە بودجەكە لەسەر گفتوگۆ وردیی

نەكرێت.ئەندامی گەاڵڵەیی، ئیسماعیل لیژنەی دارایی، ئاماژەی بەوەكرد: پەرلەمان و سەرقاڵیی »بەهۆی رۆژی لەچەند پەرلەمانتارانەوە، بودجە لەسەر گفتوگۆ رابردوودا لەهەفتەی پێدەچێت نەكراوەو لیژنەكان گفتوگۆی داهاتووەوە وردەكارییەكانی بودجەو لەسەر

دەستپێبكات«.بەپێی كە ئ��ەوەی س��ەرەڕای پەرلەمان، ن��اوخ��ۆی پ��ەی��ڕەوی بودجە مانگ ش��ەش لە زیاتر پەرلەمان، نێردراوەتە درەنگتر لە گفتوگۆكردنیشی ه��اوك��ات پێشكەشكردنی دارایی و لیژنەی راپ��ۆرت ل��ەس��ەر ب��ودج��ەك��ەش

دواكەوتووە.لە )80( م��ادەی ب��ەپ��ێ��ی پەرلەمانی ن��اوخ��ۆی پ��ەی��ڕەوی دارای��ی و »لیژنەی كوردستان ئابووریی، راپۆرتی خۆی دەربارەی گشتیی و بودجەی پرۆژەیاسای )خیتامی( دماهی حسابكاری پێشكەشدەكات، لەماوەیەكدا لە تێپەڕنەكات رۆژ )30( لە كە پرۆژەكە هەواڵەكردنی مێژووی

بۆی«.


زیاتر لە )1(ترلیۆن و )700(ملیار بۆ بەخشین و سوودی كۆمەاڵیەتی و

ئیعانات تەرخانكراوە

بودجەی ئەمساڵ خراپتره لە بودجەی پار)7( ملیار دینار لە پرۆژەی پارێزگاكانی هەرێم كەمدەكرێتەوە

د.ئاراس دارتاش: كورتهێنانی بودجە پەیوەندیی بە وەزارەتی پێشمەرگەوە هەیە

بودجەی هەرێم، )1( ترلیۆن و )554( ملیار

كورتدەهێنێت

www.rozhnama.net

بەشی چوارەم و كۆتایی

نۆ رێگا بۆ بردنی پارەی میللەتجگە لە داگیركردنی ئەو دەیان ئێستا ئەگەر كە زەوییەی دۆن��م بكرێتەوه ، س��اغ رۆژ بەنرخی دۆالر ملیار دەی��ان بە نرخەكەی پارەیەكی دەك��رێ��ت، م��ەزەن��دە بۆ گشتیی ب��ودج��ەی ل��ە زۆری داهاتی لە جگە ب��ردراوە، حیزب حیزب دیكە، داهاتەكانی نەوت و خستووەتە دەستی بودجەشدا لە بینەقاقای میللەت، رەنگە لەماوەی رابردوودا تەنیا باسی ئەوە كرابێت مانگانەیەكی پارتی یەكێتی و كە ئەو بەاڵم دەبەن، خۆیان بۆ زۆر یەكێتی و ك��ە دیكە رێگایانەی پارتی لە رێگایەوە پارەی گشتیی دەبەن، زۆر زیاترە لەو پارانەی كە دەدرێتە بودجەیەك وەك مانگانە پارتی یەكێتی و پارتی. یەكێتی و رێگای بە چەندین لە كوردستاندا بۆ گشتییان ب��ودج��ەی ج��ی��اواز

بەرژەوەندیی خۆیان بەكارهێناوە.ئەم پێشووی بەشی دوو لە پێنج لەسەر قسەم نووسینەدا، بەهۆیەوە حیزب كە ك��رد رێگا بەرژەوەندیی بۆ گشتیی بودجەی ئەویش كە بەكاردەهێنێت، خۆی زۆری كادیرێكی خانەنشینكردنی وەزی��ر پلەی ب��ە ك��ە حیزبییە، فەرمانبەری تا دەستپێدەكات ئەوەبوو دیكە رێگایەكی ئاسایی، ك��ە ح��ی��زب ك��ادی��رەك��ان��ی خۆی ئەوەی بەبێ فەرمانبەر كردووەتە هەرێمی حكومەتی فەرمانبەری كوردستان بن، واتە لەبری ئەوەی لە فەرمانگەیەكی حكومەتدا رۆژانە مەڵبەند و لق و لە بكەن، دەوام دەكەن. كار حیزبییەكاندا بارەگا نووسینی لە كە دیكە خاڵێكی كرد، لەسەر قسەمان پێشووتردا ئەو هەموو بینایە بووە كە لەسەر

یەكێتی و ب��ۆ گشتیی ب��ودج��ەی خاڵێكی دروس��ت��ك��راون. پ��ارت��ی ب��وو كە وەزارەت��ان��ە ئ��ەو دیكە ئێستا راستەوخۆ لەژێر دەسەاڵتی مووچەی )%42.5( حیزبدان و وەزارەت��ە ئ��ەو بۆ فەرمانبەران كە دیكە رێگایەكی حیزبییانەیە، حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتیی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەكارهێناوە، رێكخراوانەیە بەناو هەموو ئ��ەو ملیار )157( ساڵێكدا ل��ە ك��ە سااڵنەو خەرجكراوە، بۆ دیناریان زۆر پارەیەكی ئەمساڵیشەوە بە ئۆتۆمبێل بۆ لە بودجەی گشتیی زۆری بەشێكی كە خەرجكراوە، حیزبەكان بۆ ئۆتۆمبێالنەش ئەو بووە. یەكێكی دیكە لەو رێگایانەی كە حیزب بەهۆیەوە پارەی گشتیی بۆ ب��ەرژەوەن��دی��ی خ��ۆی دەب��رد، حیزبییانە راگەیاندنە دەزگا ئەو )43( لە زیاتر سااڵنە كە بووە، ملیار دیناری لە بودجەی گشتیی ئەم كۆتایی لەبەشی دەبردرا. بۆ چەند لەسەر قسە نووسینەدا، رێگایەكی دیكە دەكەین كە حیزب بۆ گشتیی ب��ودج��ەی بەهۆیەوە بەرژەوەندیی خۆی بەكاردەهێنێت.

دەرماڵەیەكی سەیرلە )ئیستثنائیة( دەرم��اڵ��ەی ه��ەم��وو واڵت��ێ��ك��دا ه��ەی��ە، ب��ەاڵم میكانیزمێك هەیە بۆ خەرجكردنی، هەبێت پێویستە دەرماڵەیە ئەم بۆ كاری تایبەت، بەاڵم به بڕێكی میكانیزمێكی بە دیاریكراوبێت و حكومەتی خەرجدەكرێت. روون لەمساڵدا، كوردستان هەرێمی )2( ترلیۆن و )39( ملیار دیناری كە تەرخانكردووە دەرم��اڵ��ە بۆ زۆرینەی ئەم پارەیە بۆ دەرماڵەی

)ئیستثنائیة(یە. لەوەی جگە هەرێم حكومەتی ب��ۆ )19( ج��ۆر دەرم��اڵ��ە پ��ارە

ت��ەرخ��ان��دەك��ات ك��ە دەرم��اڵ��ەی مەترسیی و كاری زیادە، دەرماڵەی ن��ی��ش��ت��ەج��ێ��ب��وون ، دەرم��اڵ��ەی چاودێر ، دەرماڵەی میوانداریی و دەرماڵەی پلەوپایە، دەرم��اڵ��ەی خ��زم��ەت��ك��ردن��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ، ئەمنیی ، مەترسی دەرم��اڵ��ەی دەرم��اڵ��ەی ب��ڕاوە، دەرم��اڵ��ەی پێگەی دەرم��اڵ��ەی خ��واردن ، بڕوانامە، دەرم��اڵ��ەی جوگرافی ، دەرم��اڵ��ەی زەوج��ی ، دەرم��اڵ��ەی پیشەیی ، دەرم��اڵ��ەی م��ن��داڵ ، دەرماڵەی ئەندازیاریی ، دەرماڵەی ت��ای��ب��ەت ، دەرم��اڵ��ەو خ��ەرج��ی گ��ەش��ت��ك��ردن خ��ەرج��ك��ردووە، لەمساڵدا، )260( ملیار دیناری بۆ )ئیستثنائیة( تایبەت دەرماڵەی

تەرخانكردووە.دەرماڵەی )ئیستثنائی(، لە زۆر واڵتدا هەیە، بۆنموونە لە هەندێك واڵتدا ئەوانەی لە بواری نەوەوی و كاری هاوشێوەیدا كار دەكەن، لەو )19( جۆرە دەرمااڵنەی سەرەوەدا بۆ دەرماڵەیان نابێتەوە، جێگای هەرێمی لە بەاڵم تەرخاندەكرێت، نییە ك��ارێ��ك هیچ كوردستاندا خەرجبكرێت بۆ دەرم��اڵ��ەی كە دەرماڵەیە ج��ۆرەی )19( ل��ەو بەدەربێت، ئیدی دەبێت دەرماڵەی

)ئیستثنائی( بۆچی بێت؟ كاتێك هەموو جۆرە دەرماڵەكان بودجەیان بۆ تەرخانكرابێت و بەپێی گوتەی شارەزایانی بواری ئابووریی بااڵ، بەرپرسانی كوردستانیش، دەتوانن لە دوو جۆر دەرماڵە سوود تایبەت و دەرماڵەی كە وەربگرن، بەپێی پلەوپایەیە، دەرم��اڵ��ەی گوتەی پسپۆڕێكی بواری ئابووریی: دەرماڵەیەكی دەرماڵەیە »ئ��ەم ئەو دەب��ێ��ت چ��ۆن گوماناوییە، ب��ڕە پ��ارەی��ە ب��ەن��اوی دەرم��اڵ��ەی خەرجبكرێت و )ئیستثنائیة(وە

نەزانرێت بۆ كێیە؟«

لەساڵی )2009(دا، بڕی )188( )2010(دا ساڵی لە دینارو ملیار بڕی )290( ملیار دیناری دیكە بۆ

ئەم دەرماڵەیە تەرخانكراوە.ئەگەر ئەو پارەیەی كە بەناوی )ئیستثنائیة(وە دەرم��اڵ��ەی تەرخاندەكرێت، هەزار كەسیش لەم لە مەندبووبن، سوود دەرماڵەیە پار ساڵدا هەریەكەیان بڕی )290( تەنیا بەردەكەوێت دیناری ملیۆن

بۆ ساڵێك.بواری ئاگاداری سەرچاوەیەكی ئابووریش، ئاماژەی بەوە كرد، كە ئەم دەرماڵەیە زۆر دەچێتە خزمەتی پار كە پارەیەی ئەو حیزبەوە،

ساڵ و لە بودجەی گ��ش��ت��ی��دا ب��ەن��اوی )ئ��ی��س��ت��ث��ن��ائ��ی��ة(وە ت��ەرخ��ان��ك��راوە، زی��ات��ر ل��ە )10( بۆ كە پارانەیە ئ��ەو ئ��ەوەن��دەی وەزارەت��ی پرۆژەكانی سەرجەم

تەندروستی خەرجدەكرێت.

ئاهەنگی حیزبدوایەمین رێگا كە حیزب بەهۆیەوە بودجەی گشتیی بۆ خەرجكردووە، ئەوەی ئاهەنگەكانییەتی، گەشت و ل��ەم ه��ەرێ��م��ەی ئ��ێ��م��ەدا گ��وزەر تراژیدیایەك، لە جگە دەك��ات، هیچی دیكە نییە، حیزب دەیەوێت سكی ل��ەس��ەر ئاهەنگەكانیشی

بێت، ئێمە هاواڵتییانی برسی برسی ئێمە دەی��ەوێ��ت، حیزب حیزب بكات، ئاهەنگ ئەو بین و بڕێژین و فرمێسك ئێمە دەیەوێت، بكەن، ئاهەنگ ئەو بەرپرسەكانی حیزب ئاهەنگەكانی دەبێت بۆ

لەسەر بودجەی گشتیی بێت؟بكەین ریز ژمارەیەك چەند با بابەتەوە. ب��ەم پەیوەستە ك��ە ملیارو )208( بڕی )4( ئەمساڵ وەك تەرخانكراوە دینار ملیۆن حكومەتی میوانداریی، دەرماڵەی )43( ك��وردس��ت��ان، ه��ەرێ��م��ی ملیارو )476( ملیۆن دینار وەك گەشتكردن، خەرجیی دەرماڵەو هەرێمی حكومەت رابردوو ساڵی )466( ملیارو )5( كوردستان، )4( ئەمساڵیش دینارو ملیۆن دیناری ملیار )867( ملیار و بە تەرخانكردووە، ئاهەنگ بۆ هەرێمی حكومەتی س��اڵ دوو )333( ملیار و )10( كوردستان، ئاهەنگ ب��ۆ دی��ن��اری م��ل��ی��ۆن كەسێك هیچ ت��ەرخ��ان��ك��ردووە، دوو لەم بڵێت، پێمان دەتوانێت ساڵەدا چەند ئاهەنگی نیشتمانیی كامانەن ئاهەنگانە ئەم ك��راوە، بە بودجەو پارەی ئێمە دەكرێن و جگە ئەمە نییە؟ لێیان ئاگامان تەرفیەی بۆ لەمساڵدا كە لەوەی دینار ملیار )25( رەس��م��ی��ی پێشتووتریش ساڵی تەرخانكراو ملیار )25( بابەت هەمان بۆ

دیناری دیكە تەرخانكرا.ئەمساڵ بۆ كۆڕ و كۆبوونەوەكان، )5( ملیار و )758( ملیۆن دینارو ملیار و )4( پێشووتریش ساڵی تەرخانكرا، دینار ملیۆن )258(ك��ام ك��ۆڕو ك��ۆب��وون��ەوان��ە، ئەم لەبودجەی كە كۆڕوكۆبوونەوانە بۆ دیناریان ملیار )10( ئێمە تەرخانكراوە، نابێت بزانین چین و

باسی چییان تێداكراوە؟


16

وەزارەتی كارەبا، پێویستیی كارەبای هەرێم هەڵدەسەنگێنێترۆژن��ام��ە: وەزارەت��ی كوردستان، هەرێمی كارەبای دەكاتەوە ئاگادار هاواڵتییان كە بە مەبەستی كۆكردنەوەی لەسەر پێویست زان��ی��اری��ی كارەبا، راستەقینەی ل��ۆدی

هەڵسەنگاندنێك ئەنجامدەدات.وەزارەت��ی راگەیاندنی روونكردنەوەیەكدا لە كارەبا، ئ��ام��اژە ب��ەوە دەك��ات كە بەپێی بەرنامەیەكی داڕێژراو، ه��ەڵ��دەس��ت��ێ��ت وەزارەت

سەعات )48( بەپێدانی نیشتمانیی ك��ارەب��ای بۆ ب��ەردەوام بەشێوەیەكی

هەر پارێزگایەك.وەزارەت��ی پالنەی ئ��ەو لەپارێزگای سەرەتا كارەبا،

سلێمانییەوە دەستیپێكردووە و پێرێ )12(ی ل��ەس��ەع��ات م��اوەی )48( بۆ ش��ەوەوە كارەبا )3/28-27( سەعات ناوبراو، پارێزگای دراوەت��ە )30 و31(ه��ەم��ان رۆژی ل��ە

لەسەر بەرنامەكە مانگیشدا جێبەجێ هەولێر پارێزگای دەكرێت و لە )3 و4(ی مانگی تێست ه��ەم��ان نیسانیشدا پارێزگای بە دەبێت تایبەت

دهۆك.

لە ساڵێكدا )290( ملیار دینار وەك دەرماڵەیەكی »گوماناویی« تەرخاندەكرێت عه لی حه مه ساڵح

راپۆرتی: دیاری خالید...........................................................

دروستكراوی بارەگایەكی ئامێدی، ق��ەزای قایمقامییەتی )18(ی لقی بارەگای بووەتە لەسەر كە قەزایە ل��ەو پارتی بودجەی حكومەتی هەرێم بە بڕی دروستكراوە و دینار ملیار یەك »نازانم دەڵ��ێ��ت: قایمقامیش قایمقامییەت بۆ بینایە ئەو كە زانیاریم هیچ دروستكرابێت و

لەسەری نییە«. ل��ەدوای س��اڵ��ی)2003(وە، كوردستان دیموكراتی پارتی حكومیی ب��ی��ن��ای��ەك��ی چ��ەن��د حیزبیی، ب��ارەگ��ای ك��ردووەت��ە قایمقامییەتی بینای ل��ەوان��ە، ئ��ام��ێ��دی ك��ە ل��ە)2003(دا لقی)18(ی بەاڵم دروستكراوە، پارتی دەستی بەسەردا گرتووە، كە وەك هاواڵتییانی ئەو ناوچەیە

باسی دەكەن، لەوحەی پڕۆژەكە بەناوی قایمقامییەتەوە بووە.

ه��ن��داف م��وەف��ەق، ه��اواڵت��ی��ی��ەك��ی دان��ی��ش��ت��ووی لە نیگەرانیی وێڕای ئامێدییە، دەزگا بۆ شوێن بیناو نەبوونی بەوەدا: ئاماژەی حكومییەكان، بینایەكی »دەستبەسەرداگرتنی لەالیەن شێوەیە لەو گ��ەورەی پێدەڵێت ئەوەمان حیزبێكەوە، كە حكومەت شەرعییەتی نەماوە

لە بەرامبەر حیزبدا«.»ئەمە وتیشی: ه��ن��داف، ل��ەالی��ەن ناشیرینە ك��ارێ��ك��ی ئەو چونكە دەكرێت، حیزبەوە خەیاڵیی پ��ارەی��ەك��ی بینایە ب��ۆ س��ەرف��ك��راوە، ئ��ەگ��ەر بۆ بەشێك بوایە، تر پڕۆژەیەكی ئامێدی كەموكووڕییەكانی لە

پڕدەكردەوە«.كرد ئاشكرای گەنجە، ئەو ئامێدی و خەڵكی ه��ەم��وو ك��ە

بۆ كە دەزان��ن ئەوە دەڤەرەكە بینای قایمقامییەت دروستكراوە.ئامێدی قایمقامییەتی بینای پارتی )18(ی لقی ئێستا كە لە )2003( ساڵی لە تێدایە، سۆالڤ دروستكراوە و لە كۆتایی لقەی ئ��ەو )2004(ەوە ساڵی كاتێكدایە ل��ە ئ��ەم��ە ت��ێ��دای��ە، دەست زانیارییانەی ئەو بەپێی بووە بڕیار كەوتوون، رۆژنامە كە كۆن قایمقامییەتی بینای لەناو ئامێدیدا بووە، بدرێتە لقی

.)18(میكائیل ساڵح، هاواڵتییەكی ت��ری ن��اوچ��ەك��ەی��ە، س��ەرەڕای باسی ئەمە، پشتڕاستكردنەوەی لەوەكرد، شتێكی حاشاهەڵنەگرە موڵكی حكومەت بینایە ئەو كە بووە، نەك حیزب، بەاڵم لەدوای تەواوبوونی، بە بێدەنگیی لەالیەن بەسەرداگیرا و دەستی حیزبەوە بینایەكی لە قایمقامییەت ئێستا

هیچی ك��ەڵ��ك��ی ك��ە ك��ۆن��دای��ە »ئێستا وت��ی��ش��ی: ن��ەم��اوە ، حكومەت سەرقاڵی دروستكردنی قایمقامییەت بۆ ترە بینایەكی ك��ە ئ��ەم��ەش پ��ارەی��ەك��ی تری پارەی كە دەكرێت س��ەرف بۆ ب��ەه��ەدەری حیزب خەڵكییەو

دەدات«.زیاتر و ب��ەدواداچ��وون��ی ب��ۆ پشتڕاستكردنەوەی زانیارییەكان، بە ك��رد پەیوەندیی رۆژن��ام��ە، قایمقامی محەمەد، ئیسماعیل هەرچەندە ئامێدییەوە، قەزای ئ��ەوەی رەت��ن��ەك��ردەوە كە حكومەت موڵكی بینایە ئ��ەم حیزبەوە لەالیەن كە نەبووبێت بەاڵم بەسەرداگیراوه ، دەستی ئ��ام��ادەن��ەب��وو زان��ی��اری��ی ت��ەواو

بدات. وتی: محەمەد، ئیسماعیل بۆ بینایە ئ��ەو ك��ە »ن��ازان��م قایمقامییەت دروستكرابێت و هیچ

بەاڵم نییە، لەسەری زانیاریم بۆ ت��ازەم��ان بینایەكی ئێستا دروستدەكرێت، لەوە ئاگادارم«.

وتیشی: ئامێدی، قایمقامی كە مەعلوماتانەی ئەو »بەپێی هەبێت بینایەك هەر هاتووە، ك��ە م��وڵ��ك��ی گ��ش��ت��ی��ی ب��ێ��ت، ب��ۆ ح��ك��وم��ەت دەگ��ەڕێ��ت��ەوە، موڵكی بینایەش ئ��ەو ئ��ەگ��ەر بۆ دەگەڕێتەوە بێت، حكومەت

حكومەت«.قایمقامییەت بینایەی ئەو ل��ەالی��ەن ئێستا ك��ە پارتییەوە )18(ی ل��ق��ی دەستی بەسەردا گیراوە، بە بڕی لەسەر دینار ملیارێك لە زیاتر

بودجەی هەرێم دروستكراوە. محەمەد موحسین، بەرپرسی پارتیش )18(ی لقی پێشووی بیناكە ئەودا سەردەمی لە كە ئامادە بەسەرداگیراوە، دەستی روونكردنەوەیەك هیچ نەبوو رایگەیاند: بدات و بارەیەوە لەو نەخۆشم و مانگە سێ »م��اوەی ئاگام لە هیچ شتێكی لق نییە«.

لە ئامێدی، پارتی بە داگیركردنی بینای قایمقامییەت تۆمەتبار دەكرێت

قایمقامی ئامێدی:بەپێی ئەو مەعلوماتانەی كە هاتووە، هەر بینایەك

هەبێت كە موڵكی گشتیی بێت، بۆ حكومەت

دەگەڕێتەوە

بەدواداچوونی: رۆژنامە..........................................................

رێنماییەكان، یاساو لە بەدەر شوێنی باخچەیەك و خزمەتگوزاریی سەرەكیی شەقامێكی گشتیی و تا ب��ەڕێ��ز كۆمپانیای دەدرێ��ت��ە بیكات بە كۆمەڵگەیەكی وەرزشی و

بازرگانیی. دۆكیۆمێنتانەی ئ��ەو بەپێی دەس��ت رۆژن��ام��ە ك��ەوت��وون، لە )407( ژم��ارە ب��ڕی��اری ب��ە ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی 2005/7/10ی سلێمانی، كابینەی وەزی��ران��ی حكومەتی هەرێم پارچە زەوییەكی )1( دۆنم و )6( ئۆلكی و زەوییەكی ئۆلكی )20( دۆنم و )1( دیكەی بۆ بەڕێز، كۆمپانیای دەفرۆشێتە )هۆڵ و وەبەرهێنانی پرۆژەیەكی كاتێكدا لە وەرزش��ی(، یاریگای پارچە زەوی یەكەمیان بە بڕیاری سلێمانی شارەوانیی ئەنجومەنی گشتییەو خزمەتگوزاریی شوێنی باخچەیەك و بەشێكی دواتریش دەخرێتە سەرەكیی شەقامێكی كۆمەڵگەی تا زەوییەكه ، سەر سلێمانی )3000(ی وەرزش��ی

لەسەر دروست بكرێت.لە ن��ووس��راوان��ەی ئ��ەو بەپێی پێش رۆژن��ام��ەدان، بەردەستی دەرچوونی بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیران بە فرۆشتنی ئەو دوو پارچە ئەو بەڕێز، كۆمپانیای بە زەوییە كاتە دەزگای هاندانی وەبەرهێنان كە ك��ردووە شارەوانی لە داوای رابگەیەنن پ��ێ خۆیانیان رای سەبارەت بەو زەوییانە و لە وەاڵمدا بە نووسراوی ژمارە )20071( لە سلێمانی شارەوانیی ،2004/9/6دووپارچە ئەو كە رایگەیاندووە؛ بنەڕەتیدا نەخشەی لە زەوییە لە تەملیككردنی خزمەتگوزارییەو دەسەاڵتی ئەنجومەنی وەزیراندایە ، دراوەت��ە خۆیان بڕیاری بە كە پ��رۆژەی بۆ ن��اوب��راو كۆمپانیای

بارزگانیی و وەبەرهێنان.زەوییەكانیش كڕینی دوای ب��ەڕێ��زەوە، كۆمپانیای لەالیەن ش��ارەوان��ی لە داوا كۆمپانیاكە پارەیەی ئ��ەو ب��ڕی كە دەك��ات ئەو بری لە وەردەگیرێت، لێیان ئەقسات و بكرێتە بۆیان زەوییانە كۆمپانیا داواك��ەی شارەوانیش ئەنجومەنی بۆ دەك��ات��ەوە ب��ەرز پارەكەی سەرجەم تا وەزی��ران، پێكەوە لێ وەرنەگرن و بە شێوەی

قیست لێیان وەربگیرێتەوە.پاش كاركردنی كۆمپانیای بەڕێز لە پرۆژەكەدا، كار بۆ ئەوە دەكات كە رووبەری زەوییە وەرگیراوەكەی فراوان بكات ، بۆ ئەو مەبەستەش شەقامی بەشێكی دەك��ات داوا پرۆژەكەی، تەنیشت سەرەكیی باخچەكەی تەنیشتی بخرێتە سەر فراوانی ئ��ەوەی بۆ پ��رۆژەك��ەی مەبەستەش ئ��ەو ب��ۆ ب��ك��ات ، رێی لە هەوڵەكانی دەخاتە گەڕو وەزیران و ئەنجومەنی شارەوانی و بۆ كاری وەبەرهێنانەوە دەزگای

دەكات.ش��ارەوان��ی��ی س��ل��ێ��م��ان��ی بە لە )12413( ژم��ارە ن��ووس��راوی دەزگای ئاگاداری ،2006/5/29وەب��ەره��ێ��ن��ان دەك��ات��ەوە، كە سلێمانی كۆمەڵگەی پ��رۆژەی شارەوانییەوە الیەن لە )3000(كێشەی ئ��ەوەی لەبەر راگ��ی��راوە

كە هەیە، زیادەیەی زەوییە ئەو خراوەتە سەر پرۆژەكەی و داواش رووی لە كێشەكەی تا دەك��ات دەگونجێنرێت پرۆژەكەوە واقیعی

كاركردنی تێدا رابگیرێت.وەبەرهێنان دەزگای دواتریش لە )543( ژم��ارە نووسراوی بە شارەوانیی ئاگاداری ،2006/6/5سلێمانی دەكاتەوە كە چارەسەری ب��ەوەی بكەن، بۆ كێشەكەیان ئ��ەگ��ەر رووب��ەرە زی��ادك��راوەك��ە گونجاوە، دیزاینەوە رووی لە یاسادا رۆشنایی لەژێر دەبێت بخەمڵێنرێت و ئیعالنی بۆ بكرێت و بخرێتە موزایەدەوە، تا بە شێوەی

زیادكردنی ئاشكرا بفرۆشرێت.دەزگ��ای وەاڵم��ی شارەوانیش ب��ەوەی دەدات��ەوە وەبەرهێنان بۆ هەیە سەرنجێكیان راو هەر چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ئ��ەو رووب��ەرە زیادەیە، بۆیانی بنێرن، تا بڕیاری

لەسەر دەربكەن.)كتابنا- ه��ەم��وو ئ��ەو دوای ك��ت��اب��ك��م( دەزگ��ای ه��ان��دان��ی وەب��ەره��ێ��ن��ان ب��ە ن��ووس��راوی ،2006/6/11 لە )585( ژم��ارە ك��ە ئ��اراس��ت��ەی س��ەرۆك��ای��ەت��ی ك��ردووە، سلێمانی شارەوانیی رەزامەندیی سەرۆكایەتی دەڵێت:

ش��ارەوان��ی و وەزارەت��ی ش��ارەوان��ی بۆ وەرگ��ی��راوە، ئ��ەوەی رووب��ەری زەوی��ی��ەك��ە زی��اد ه��ەروەك بكرێت و ل��ەب��ەر ئ��ەوەی زەوییە رووبەری

زی��ادك��راوەك��ە ب��ۆ ه��ەم��ان م��ەب��ەس��ت ب��ەك��اردێ��ت، ك��ردووە بۆ خەماڵندنیان بۆیە دواتریش خۆیانەوەو الی��ەن لە كراوە، زیاد زەوییە ئەو پ��ارەی بە دەی��دەن��ەوە خەمڵێنراوە كە لە داواش سلێمانی و شارەوانیی خۆیان یاسایی هونەری و بەشی دەكەن كاری بە پەلەی بۆ بكەن.

هەر سێ رۆژ دوای بڕیارەكەی وەبەرهێنان. هاندانی دەزگ��ای ئەنجومەنی ك��ۆب��وون��ەوەی ل��ە 2005/6/14 لە كە شارەوانیدا، یەكگرتنی لەسەر ئەنجامیانداوە -251( ژم��ارە موڵكەكانی )2(ی ك��ەرت��ی 9/254(ی زەوییەكە بڕیاریانداوە زەرگەتە، ب��ك��رێ��ت��ە س��ێ ب��ەش��ەوەو دوو گشتیی و شەقامی بۆ بەشیان خزمەتگوزاریی و بۆ بەشێكیشیان ئەندامانی جێگرو س��ەرۆك و ئیمزایان سلێمانی شارەوانیی لەسەر كردووە، بە هیچ شێوەیەك ئەنجومەنی ب��ڕی��ارەك��ەی ل��ە شارەوانیدا كە ژمارەكەی )1071(ئاماژە لەسەرە 2006/6/15ی ی بەوە نەكراوە، ئەو پارچە زەوییە ب��ازرگ��ان��ی��ی، پ��رۆژەی بكرێتە بە هەمانڕۆژ وەبەرهێنان، یان )14294( ژم��ارە ن��ووس��راوی ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ت��ۆم��ارك��ردن��ی ئاگادار سلێمانییان خانووبەرەی ك��ردووەت��ەوە و وێ��ن��ەی��ەك لە نەخشەی یەكگرتنی پارچە زەوی )2( كەرتی )9/251-9/254(ی شەقامی ل��ەگ��ەڵ زەرگ��ەت��ە ی )9/250(ی��ان بۆ ن��اردوون، بۆ

كاری پێ بكەن.ئ��ەوەی دوات��ری��ش س��ەرۆك��ای��ەت��ی ش��ارەوان��ی��ی سلێمانی ئاگاداری

وەبەرهێنانیان هاندانی دەزگ��ای ئەنجومەنی بڕیاری كردووەتەوەو ش��ارەوان��ی��ی��ان ب��ۆ ن��اردوون )سلێمانی پرۆژەی بە سەبارەت -/25( ژم��ارە موڵكی 3000( و رووب��ەرەكەی ك��ە ،)9/رەگ��ەزەك��ەی )918م2(ی بۆ تەرخانیانكردووە باخچەیە و پرۆژەكەو داوایانكردووە زەوییەكە

بخەمڵێنرێت. لە نووسراوێكی دیكەشدا داوایان وەبەرهێنان دەس��ت��ەی ك��ردووە دەستپێكردنەوەی بۆ بكات كار پرۆژەكەو ئەو زەوییەی خراوەتە بیخەمڵێنن و پ��رۆژەك��ە س��ەر بۆیان وەربگرن و لێ پارەكەیان بنێرنەوە، ناردنی ئەم نووسراوەش لەسەر داوایەكی كۆمپانیای بەڕێز ناردووە شارەوانی بۆ كە بووە، داوای 2006/10/17و رۆژی لە بۆ بنێرن ن��ووس��راو ل��ێ��ك��ردوون ئەوەی بۆ وەبەرهێنان دەستەی

دەست بە پرۆژەكە بكەنەوە.دوای ئەوەی لە الیەن شارەوانیی باخچەیەك و بەشێك سلێمانییەوە لە شەقامێكی سەرەكیی دەخرێتە كۆمپانیای پ��رۆژەك��ەی س��ەر لە كە ،)3000 )سلێمانی بەڕێز زەوییەی پارچە ئ��ەو بنەمادا بنەڕەتیدا نەخشەی لە پرۆژەكە تەرخانكراوە، خزمەتگوزاریی بۆ نەك پرۆژەی بازرگانیی و دواتریش م��ۆڵەتی بینای ژمارە )54698(ی لە 2007/5/30دا بۆ وەردەگرێت بۆ زیادكردنی رووبەری پرۆژەكە، ژێرزەمین و دوو لە پێكدێت كە

)11( نهۆم.لە زۆر م��اوەی��ەك��ی دوای

ك��ارك��ردن ل��ە پ��رۆژەك��ەدا،

نووسراوی بە بەڕێز كۆمپانیای 2009/2/22 لە )1814( ژم��ارە شارەوانی سەرۆكایەتی لە داوا دەكات، كە زەوی ژمارە )9/251(لە بەشێكە كە زەرگ��ەت��ە م2ی چاالكیی رەگەزی لە پرۆژەكەی چاالكیی بۆ بگۆڕێت باخچەییەوە مۆڵەتی كە وەرزشی، بازرگانیی بۆ بینای مۆڵەتی وەبەرهێنان و پرۆژەكەی كارەكانی وەرگرتووە و

لە قۆناغی تەواوبووندایە.دوات��ری��ش س��ەرۆك��ای��ەت��ی شارەوانیی سلێمانی بە نووسراوی ژمارە )13955( لە 2010/8/15، دەن��ێ��رێ��ت ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی تۆماركردنی خانووبەرەی سلێمانی تا ئەو گۆڕانكارییانەی بۆ جێبەجێ بكات كە لەسەر زەوییەكە كراوەو شارەوانیی سەرۆكایەتی بڕیاری بەرامبەردا لە لێدراوە، سلێمانی ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ت��ۆم��ارك��ردن��ی ژمارە نووسراوی بە خانووبەرە ،2010/8/17 لە )18199/11(داوەت��ەوە، شارەوانییان وەاڵم��ی كە بڕیارەكەیان جێبەجێ ناكرێت، موڵكەكان خاوەنی ئەوەی لەبەر ژمارە یاسای بەپێی ج��ی��اوازن و ت��ۆم��ارك��ردن��ی )1971/43(ی جێبەجێ ك��ارە ئ��ەو خانووبەرە

ناكرێت.هەموو ئ��ەو دەرەن��ج��ام��ی ل��ە دۆک��ی��ۆم��ێ��ن��ت��ان��ەی ب��ەردەس��ت ن��ووس��راوی چەندین ك��ەوت��وون و فەرمانگە رەسمییەكانی حكومەتن، شەقام و چۆن كە دەرك��ەوت��ووە، خزمەتگوزاریی زەوی باخچەو دراوەت��ە ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان بۆ بازرگانیی، پرۆژەی دروستكردنی یاسای پ��ێ��چ��ەوانەی كە ساڵی )43(ی ژم��ارە بە كە )1971(ە، ه��ی��چ

ش��ێ��وەی��ەك زەوی رەگ��ەزی ن��اگ��ون��ج��ێ��ت بكرێتە باخچە خزمەتگوزاریی و

پرۆژەی بازرگانیی.مەال یاسین مەحمود بەڕێوەبەری ره تی بەڕێز كۆمپانیای گشتی ن��ه ک��رده وه ، ك��ە ئ��ەو زەوی��ی��ەی )3000( سلێمانی پ��رۆژەی بۆ تەرخانكراوە زه وی خزمه تگوزاریی بووە، وتی: »زۆربەی پرۆژەكانی پێشتر شوێنەكانیان سلێمانی خزمەتگوزاریی بۆ لەگەڕەكەكاندا بە دراوە دوات��ر ك��ە دان��راب��وو، زەوییەشی ئەو وەبەرهێنەران. خەمڵێنراوەو پرۆژەكە دراوەت��ە )112.5(دۆالرو ب��ە م��ەت��ری نەقدی و بە نیوەی پارەكەشیمان مانگ قیست شەش بە نیوەیمان جارێك داوە بە شارەوانی و ئێستا ال شارەوانیمان پارەیەكی هیچ بەوەشكرد ئ��ام��اژەی ن��ەم��اوە«. هاندانی لە دەزگای زەوییەكانیان وەبەرهێنانی پێشوو وەرگرتووە بە

نرخی هاندان.بەشێكی ب��ەوەی س��ەب��ارەت پرۆژەكەیان بۆ زەوی��ی��ەی ئ��ەو تەرخانكراوە شەقامی گشتی بێت، بەڕێز كۆمپانیای ب��ەڕێ��وەب��ەری وتی: »زەوی پرۆژەكەی ئێمە دوو )251/9 )254/9 و بووە پارچە ل��ەی��ەك��دراوە، ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەوە ك��راوەت��ە زەوی��ی��ەك��ە بەشێكی ئەو بۆ حورمەتێك وەك شەقام پرۆژەكەی تەنیشت مزگەوتەی زەوی زۆری رووبه رێکی كە ئێمە لە پرۆژەكە كەمكراوەتەوە كراوەتە پێچەوانەوە، ب��ە ن��ەك ش��ەق��ام بكەین نەخشە سەیری ئەگەر ك��راوەت��ە زەوی��ی��ه ك��ە دەبینین خرابێتە شەقام ن��ەك ش��ەق��ام، سەر زەوییەكە و زەوی پرۆژەكەش ئێمە كە رووب��ەرەی لەو كەمترە نرخەكەیمان داوەو هەموو پسوڵە و هەرچەندە الیە. بەڵگەكانیشمان كرد، ق��ەرەب��ووم��ان داوای ئێمە

بەاڵم نەكراینەوە«. )3000( سلێمانی پ��رۆژەی پ��رۆژەی��ەك��ی وه ب��ه ره��ێ��ن��ان��ی لەسەر كە ب��ەڕێ��زە كۆمپانیای شەقامی بازنه یی مەلیك مەحمود دروس��ت��دەك��رێ��ت و سلێمانی ل��ە وەرزش��ی و بەشی لە پێكهاتووە ك��ات��ب��ەس��ەرب��ردن و م��ارك��ێ��ت و

چێشتخانەو كافتریا.


تاپۆ: پێچەوانەی یاسایە

زەوی‌خزمەتگوزاریی‌و‌باخچە‌دەدرێتە‌پرۆژەیەكی‌بازرگانیی‌کۆمپانیای‌به‌ڕێز

سه رۆکایه تی شاره وانی بۆ وه به رهێنان: ئاگاداری به ڕێزتان ده که ین که له الیه ن شاره وانییه وه کاره کانی راگیراوه له به رئه وه ی کێشه ی سنووری ئه و رووبه ره زه ویه ی که زیادکراوه بۆئه وه یه له گه ڵ واقعی پرۆژه که بگونجێ

www.rozhnama.net

راپۆرتی: بەرزان عەلی حەمە..................................

ه��ەزار )21( گ��ەڕان��ەوەی خوێندكار بۆ خوێندن لە زانكۆی سەاڵحەدین، دەسەاڵت لەو شارە دەترسێنێت و سەرۆكی زانكۆكەش ئاماژە بەوە دەكات »كە لە هیچ بۆ كێشە قبووڵناكەن كەسێك

خوێندكاران دروست بكات«. راب��ردوو م��ان��گ��ی )22(ی قوتابییانی یەكێتیی رێکخراوی س��ەر ب��ە پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی كوردستان، خوێندنی لە زانكۆی سەاڵحەدینی هەولێر پەكخست و سەرجەم چۆڵكردنی ب��ڕی��اری وەك دا، ناوخۆییەكانی بەشە ی��ەك��ێ��ك ل��ەو رێ��وش��وێ��ن��ان��ەی گرتیانە هەولێر دەسەاڵتدارانی سەرهەڵدانی لە رێگرتن بۆ بەر پاش شارەدا، لەو خۆپیشاندان پشووە بەسەربردنی لە مانگێك »یەكێتیی دەس��ت��ك��ردەك��ەی قوتابییان، سوپایەك لە خوێندکار لە ئەمەش هەولێر، بۆ گەڕانەوە دەس��ەاڵت��داران��ی كە كاتێكدایە رووی بە بازگەكانیان هەولێر

خەڵكی سلێمانیدا داخست.خوێندكارێكی س��ی��روان،

نەیویست سەاڵحەدینەو زانكۆی بڵێت، خ��ۆی ت��ەواوی ن��اوی زانكۆكان بۆیە بەوەدا؛ ئاماژەی لە هەولێر داخراون، چونكە هیچ بۆ نەبووە ئامادەباشییەكیان خۆپیشاندان، بەره نگاربوونەوەی مانگەدا ئەم م��اوەی »لە بەاڵم ك��ردووەو ت��ەواوی ئامادەباشیی تر رێ��گ��ەی چەندین پێموایە؛ كەس ئ��ەوەی بۆ ب��ەر دەگرێتە

بۆچوونی خۆی دەرنەبڕێت«.زانكۆی س��ەرۆك��ی ه��اوك��ات لەسەر جەخت سەاڵحەدینیش رێنادەن كە دەك��ات��ەوە؛ ئ��ەوە دروست خوێندكاران بۆ كێشە

بكرێت.سەرۆكی دزەی��ی، د.ئەحمەد زانكۆی سەاڵحەدین بۆ رۆژنامەی كۆبوونەوەی كە روون��ك��ردەوە؛ ل��ەگ��ەڵ س��ەرۆك��ی ب��ەش��ەك��ان و

قوتابییان یەكێتیی رێكخراوی هیچ لە كە پێیوتوون؛ كردووەو كێشە ناكات قبووڵ الیەنێكی بكرێت، دروس��ت خوێندكار بۆ شێوازێك هیچ »ب��ە وتیشی: كەسێك ه��ی��چ ن��ی��ی��ە ق��ب��ووڵ جیاتی لە خۆی بداتە دەسەاڵت زان��ك��ۆ ب��ی��ر ب��ك��ات��ەوە، زان��ك��ۆ

لەدەستی كەسی تردا نییە«.لە خوێندكار هەزار )21(

دەخوێنن، سەاڵحەدین زانكۆی ه��ەزاری��ان )5( ن��زی��ك��ەی ك��ە لە هەولێرن و دەرەوەی خەڵكی دەمێننەوە، ناوخۆییدا بەشی ئەندامی ب��ەرزن��ج��ی، د.س��ەب��اح خوێندنی پ��ەروەردەو لیژنەی كوردستان پەرلەمانی لە ب��ااڵ ئەگەر كە دەك��ات؛ بەوە ئاماژە قوتابییان یەكێتیی هەوڵەكانی پەكخستنی بۆ بێتەوە دووب��ارە »لە ئ��ەوا خوێندن، پ��رۆس��ەی ب��ەدواداچ��وون خۆمان لیژنەی ب��ۆ ئ��ەوە دەك��ەی��ن و ب��ە هەموو ش��ێ��وەی��ەك داك��ۆك��ی��ی ل��ەوە رێگەی لە هەوڵدەده ین دەكەین و فشار پارتییەوە پەرلەمانتارانی دروس��ت رێكخراوە ئ��ەو لەسەر دەخاڵەتێكی هیچ كە بكەین، سیاسیی لە زانكۆكاندا نەكات«.

م��ام��ۆس��ت��ای��ەك��ی زان��ك��ۆش لەمەڕ مەترسییەكان پێیوایە؛ قەبارەی لە زیاتر خۆپیشاندان خۆی گەورە كراوە، هێمن میرانی، سەاڵحەدین زانكۆی مامۆستای هۆشیاریی ئەوە دەداتە دەسەاڵت، سەرهەڵدانی لە مەترسیی كە ئەو وەك نەكات و خۆپیشاندان یەكێك »خۆپیشاندان دەڵێت: دەربڕینی میكانیزمەكانی ل��ە

لە ی��ەك��ێ��ك��ی��ش��ە ب��ۆچ��وون��ەو سیاسیی، بەشداریی نیشانەكانی سیستمێكی هیچ ل��ەوەش جگە خۆپیشاندان ب��ە دیموكراسی

ناڕووخێت«.ه��ێ��م��ن م��ی��ران��ی، ئ��ام��اژە ئێستادا، لە كە دەك��ات؛ ب��ەوە خوێندكار ل��ە دەس��ەاڵت ن��ە خوێندكارەكانیش نە دەترسێت و ل��ە دەس��ەاڵت دەت��رس��ن، لە دروس��ت��ك��راوەو »فۆبیایەك قەبارەی خۆی گەورەتر كراوە«.سعود ت��رەوە، ل��ەالی��ەك��ی رۆژنامەنووسێكی ك��ە ه��اش��م، ش��اری ه��ەول��ێ��رە پ��ێ��ی��وای��ە؛ لە گێرەشێوێنی پێشبینیكردنی خوێندكاری كە خۆپیشاندانێكدا الی��ەق ب��دات، ئەنجامی زان��ك��ۆ ب��ە ش��ەه��ام��ەت و م��ەع��ری��ف��ەی زانكۆ قوتابییانی خوێندكار و كپكردنی پێیوایە؛ ئ��ەو نییە، دەبێت كارەساتەو زانكۆ دەنگی ه��ەر رێ��گ��ەی��ان پ��ێ ب��درێ��ت، بۆچوونی ل��ە گ��وزارش��ت تاكو بینیمان »ئێمە بكەن خۆیان هەتا خۆپیشاندانەكاندا ل��ە زانكۆ خوێندكارانی قوتابییان و خۆپیشاندانەكان ن��ەج��وواڵن،

گڕوتینیان وەرنەگرت«.


راپۆرتی: هاوڕێ عەبدوڵاڵ...................................

مامۆستایانی خ��وێ��ن��دك��اران و بە بەردەوامیدان سلێمانی، زانكۆی دووپات خۆپیشاندان دەوام��ك��ردن و دەكەنەوەو هاوكات تائێستا لە زانكۆی لە نەخوێندراوەو وانە سەاڵحەدین

چەند كۆلێژێك دەوام دواخراوە.لە دەستەیەك یاداشتێكی لە زانكۆی مامۆستایانی فە رمانبە ران و ئاماژە زانكۆدا گرووپی سلێمانی و بە ردە وامیی »لە گە ڵ ك��راوە ب��ەوە ناڕە زاییە كانی شە قام و وە ك پێویست بە رجە ستە ییانە ی ك��ارن��ە ك��ردن��ی هە رێمی ل��ە سیاسیی دە س��ەاڵت��ی ئامادە یی پشتیوانیی و كوردستاندا، پرۆسە ی بە درێ��ژە دان بۆ خۆمان هە مان ل��ە دە ردە ب��ڕی��ن، خوێندن لە سە ر بە ردە وامبوونمان كاتیشدا شێوازە بە و دە ربڕینمان ناڕە زایە تی بە شیاویان مە دە نییانە ی ئاشتیی و

دە زانین، درێژە پێدە دە ینە وە «.ع��ی��رف��ان س��ۆڵ��ەی��ی، ئ��ەن��دام��ی گرووپی سەرپەرشتیاری دەستەی رۆژن��ام��ەی ب��ە سلێمانی زان��ك��ۆی راگ��ەی��ان��د: »ب��ەردەوام دەب��ی��ن لە ئەوەشدا لەگەڵ ناڕەزایەتییەكانمان و وانە دەخوێنین و رۆژانە كاتژمێر )2( بە دەستدەكەینەوە زانكۆ نێو لە

چاالكییەكانمان«.بەردەوامیی رێوڕۆشتن و لەبارەی رۆژانە ئێستا كە چاالكییەكانیانەوە خراوەتە دوای خوێندنی زانكۆ، دەرون عەبدولكەریم، ئەندامی سەرپەرشتیاری »بێگومان وت��ی: زان��ك��ۆ گ��رووپ��ی ناوەستێت و چاالكییەكان لە زانكۆ قۆناغەش ئ��ەم دەبێت، ب��ەردەوام شەقامەكاندا، بە رێوڕۆشتنە كە ئەگەر هاتوو دەسەاڵت بەوشێوەیه ی

لەگەڵ بەتایبەت بمێنێتەوە، ئێستا خوێندكارانی زانكۆی سلێمانی، ئەوا مەدەنی دەربڕینی شێوازی قۆناغ و دیكەی مەدەنی هەیە بیگرینەبەر، كە

پێمانخۆشە نەگاتە ئەو ئاستە«.ئ��ەو خ��وێ��ن��دك��ارە، وت��ی��ش��ی: بۆ ب��ەردەوام رێگریمان »دەس��ەاڵت دروست دەكات و یەكەم رۆژی دەوام رێگەیان نەدا لە ناو زانكۆدا چاالكیی سەرۆكی هاوكات بدەین ، ئەنجام زانكۆی سلێمانی پێی راگەیاندین، كە بە هیچ شێوەیەك رێگە نادرێت لە ناو زانكۆدا چاالكیی ئەنجام بدرێت، بەاڵم

ئێمە بەردەوام دەبین«.بە بڕوای د. رێزان حەمە رەشید، مامۆستایانی دەس��ت��ەی ئەندامی زانكۆی سلێمانی، ئەركی مامۆستایانە

درێژە زانكۆ خوێندكارانی هاوشانی »ئێمە ب��دەن، ناڕەزایەتییەكان بە كۆمەڵگەی زی��ن��دووی بەشێكی كوردیین و دەبینە زمانحاڵی داواكاریی و كوردستان و خەڵكی خواستەكانی لە بەرگریكردن لە دەبین ب��ەردەوام

داواكارییەكانی خۆپشاندەران«.وەزارەت��ی خ��وێ��ن��دن��ی ب��ااڵ و هەرێمی زانستیی ت��وێ��ژی��ن��ەوەی كوردستان بە مەبەستی پابەندبوونی خ��وێ��ن��دك��اران ب��ە دەوام��ەوە، راگ��ەی��ه ن��راوێ��ك��ی )3/25( رۆژی كردووە؛ بەوە ئاماژەی باڵوكردەوەو دەوام��ی رۆژی یەكەمین 3/26«زانكۆو ت��ەواوی لە دەبێت فەرمیی كوردستان و هەرێمی پەیمانگەكانی پێویستە مامۆستایان و خوێندكاران و

پەیمانگەكان زانكۆو كارمەندانی ئاسایی رەوش��ی پ��اراس��ت��ن��ی ل��ە خوێندن و پاراستنی مافی قوتابییان و ت��ەواوم��ان هاوكاریی خوێندكاران

بكەن«. »لە ه��ات��ووە: تێدا ئ��ەوەش��ی جەخت وەزارەت��ەوە ئەنجومەنی دەكەینەوە لەسەر ئەوەی كە پێویستە سەرجەم قوتابی و خوێندكاران پابەند هیچ لەمەودوا دەوام��ك��ردن، بە بن )بە رێنمایی پێشێلكردنێكی جۆرە تاك، یان بە كۆمەڵ( لە هیچ الیەنێك

قبووڵ ناكرێت«.هەرچەند رۆژی )3/26( دەوامی بەاڵم پێكردووە، دەستی زانكۆكان تائێستا لە زانكۆی سەاڵحە دین دە وام لە بەشێك ن��ەب��ووەت��ەوەو ئاسایی

خوێندكاران نێدراونەتەوە بۆ ماڵەوە.ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان كۆلێژ و ب��ەش و چەند راگ��رای��ەت��ی قوتابییان یەكێتیی نوێنەرایەتی لە داوای��ان زانكۆی سەاڵحەدین، لە بۆ بڕۆنەوە كردووە، خوێندكارانیان ماڵەوەو تا هەفتەی داهاتوو نەیەنەوە تائێستا بۆ دەوام و بەو مەبەستەش كارگێڕیی و )ی��اس��ا، كۆلێژەكانی ئ��ێ��واران و ئ��اداب(ی ئ��اب��ووری��ی، كۆلێژێكی كۆلێژی كشتوكاڵ و چەند

تر دەوامیان نەكردووە. خوێندكارێكی كۆلێژی كشتوكاڵ، نوێنەرایەتی ك��رد؛ ب��ەوە ئ��ام��اژەی یەكێتیی قوتابییان پێی راگەیاندین؛ نییە و دەوام داهاتوو شەممەی تا ب��ڕۆن��ەوە، ئ��ێ��م��ەش ه��ۆڵ��ەك��ان��ی

خوێندنمان بەجێهێشت.یاسای كۆلێژی خوێندكارێكی زانكۆی سەاڵحەدین، كە لە ئێواران نەیویست ناوی باڵو بكرێتەوە، ئەوەی بۆ رۆژنامە خستە روو؛ لە سەرجەم راگرایەتی و ئ��ێ��واران، كۆلێژەكانی یەكێتیی رێكخراوی نوێنەرەكانی قوتابییان ئاسانكارییان بۆ چۆڵكردنی هۆڵەكانی خوێندن و دواخستنی دەوام

بۆ هەفتەیەكی تر كردووە.دەوام رۆژی »یەكەم وتیشی: رێژەیەكی كەم لە خوێندكاران هاتبوون بۆ دەوام و دواتر پێمانڕاگەیەنرا، كە تا سەرەتای نیسان دەوام نییە و ئێستا

دەوام ناكەین«.خوێندكارێكی كچە ه��ەروەك كۆلێژی كارگێڕیی و ئابووریی زانكۆی راگەیاند: بە رۆژنامەی سەاڵحەدین، »هەرچەند ماوەی چەند رۆژە دەوام دەستی پێكردووەتەوە، بەاڵم تائێستا وان��ەم��ان ن��ەخ��وێ��ن��دووەو زۆرب��ەی خوێندكاران نەگەڕاونەتەوە بۆ زانكۆ، دەرەوەی خوێندكارانی تایبەتی بە

شار«.ئ��اس��ای��ی��ن��ەب��وون��ەوەی دەوام��ی زانكۆی سەاڵحەدین، لە كاتێكدایە كە نوێنە رایە تی قوتابییان و خوێندكارانی سەاڵحەدین، زانكۆی لە دیپۆرتكراو لە بەیاننامەیەكدا كە رۆژی )3/22( سەرۆكایەتی لە داوا باڵوكرایەوە، زانكۆی سەاڵحەدین دەكەن، كە چیتر رێ لە هەر دەستێوەردانێك بگرێت.

خراوەتە ئەوە بەیاننامەكەدا لە روو؛ »دە بێت سە رۆكی زانكۆ بە ڵێن بدات كە چیدی یە كێتیی قوتابییان زانكۆ ناو كاروبارە كانی لە دە ست وە رن��ە دات و ه��ەروەه��ا س��ەرج��ەم نووسینگە و ژوورو بنكەكانی یە كێتیی كۆلێژە كان زانكۆو لە قوتابییان

وە دە رنێت«.

تاقیكردنەوەی نیشتمانیی پۆلی پێنجەم و شەشەمی بنه ڕه تی نامێنێت

بۆ ناڕەزایی دەربڕین، خوێندكاران هەڕەشەی گرتنەبەری شێوازی دیكە دەكەن

بڕیارێكی بەپێی رۆژن��ام��ە: پ��ەروەردەی وەزارەت��ی نوێی كوردستان، هەرێمی حكومەتی نیشتمانیی ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی شەشەمی پێنجەم و پۆلی بۆ

هەڵدەوەشێنێتەوە. بنەڕەتی

بەپێی بڕیاری ژمارە )5125(، )2011/3/9( رۆژی ل��ە ك��ە ئ��ەم��س��اڵ دەرچ��ووە، - دا بۆ نیشتمانیی تاقیكردنەوەی شەشەمی پێنجەم و پۆلەكانی ب��ن��ەڕەت��ی ئ��ەن��ج��ام ن��ادرێ��ت،

ل��ەك��ات��ێ��ك��دا ل��ە س��ەرەت��ای ب��ڕی��اردرا ئەمساڵەوە دەوام��ی شەشەمی پۆلی لەمساڵەوە كە ب��ن��ەڕەت��ی ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی

نیشتمانیی ئەنجام بدات.ئ��ی��س��م��اع��ی��ل ب��ەرزن��ج��ی،

پەروەردەی وەزارەت��ی وتەبێژی هەرێمی كوردستان بە رۆژنامەی پەروەردە »وەزارەتی راگەیاند: ب��ڕی��اری��داوە ت��اق��ی��ك��ردن��ەوەی قۆناغە، دوو ئەو بۆ نیشتمانیی

ئەمساڵ ئەنجام نەدرێت«.

لــەشكـــرە گــەورەكـە گــــــــــــــەڕایەوە

راپۆرتی: ئاری سابیر..........................................................

)14(رۆژه لە زی��اد تائێستا كۆیە ق��ەزای ل��ە خۆپیشاندان داواكارییان چەندین بەردەوامەو كە كردووە، دەسەاڵت ئاراستەی وەاڵم بەاڵم قەزایە، بەو تایبەتن

نەدراونەتەوە. خۆپیشاندانەكانی دواب��ەدوای )17(ی شوباتی شاری سلێمانی، زۆرب��ەی وەك ك��ۆی��ە ق��ەزای قەزاكانی تری هەرێمی كوردستان بینیی بەخۆیەوە خۆپیشاندانی خۆپیشاندانی پشتگیریكردنی بۆ رووی خستنە ئ��ازادی��ی و س��ەرای داواكارییە تایبەتەكان بەو قەزایە. خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ب��ەرب��ەس��ت��ە تێپەڕاندووەو كۆمەاڵیەتییەكانی رۆژانە بەشداریی خۆپیشاندانەكانی س��ەرای ئ��ازادی��ی ق��ەزای کۆیه دەكات، ئەمە چیرۆكی بەردەوامی رۆژانەی هاوژین كامەران، تەمەن )20( ساڵە، كە كچە خوێندكارەو ساڵە 19« دەڵێت: خۆی وەك بووە و دروست هەرێم حكومەتی ش��ەش ك��اب��ی��ن��ەی ح��ك��وم��ەت بەرپرسانی تائێستا گ��ۆڕاوە، حكومەتەكەمان دەڵێن؛ دەسەاڵت نیشانەی ئ��ەم��ەش س��اوای��ە، توانای دەس��ەاڵت��داران ئ��ەوەی��ە بەڕێوەبردنی واڵتیان نییە و خۆیان خۆپیشاندەران داواكارییەكانی لە دەدزن��ەوە، پ��ێ��وی��س��ت��ە

كورسییەكانیان بەجێبهێڵن«.هاوژین، ئاماژەی بەوەشدا؛ كە خۆپیشاندەران، داواكارییەكانی دەس��ەاڵت��داران��ی ئ��ەگ��ەر رەوان و ه��ەرێ��م خ��ۆی��ان ب��ە خ��ەم��خ��ۆر و بەرپرس بزانن دەتوانن لە ماوەی چ��ەن��د ه��ەف��ت��ەی��ەك��دا س��ەرج��ەم بكەن و جێبەجێ داواكارییەكان داواكارییەكانیش »تا وتیشی: جێبەجێ نەكرێت، بەردەوام دەبین

لە خۆپیشاندان«.س��ەر ه��ێ��رش��ك��ردن��ە دژی سلێمانی و خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ی سلێمانی بۆ هێز رەوان��ەك��ردن��ی ی��ەك��ەم ،2011/2/23 رۆژی بە م��ۆڵ��ەت ب��ە خۆپیشاندانی دەنگ« »گرووپی سەرپەرشتی لە دوو هەزار زیاتر بەشداریی بە ب��ازاڕی گشتیی ل��ەن��او ه��اواڵت��ی كۆیە ئەنجامدرا، رۆژی 2011/3/5 جارێكی تر خۆپیشاندان لە قەزای لەالیەن پێكردەوەو دەستی كۆیە هێرشكرایە ئاسایش هێزەكانی سەر خۆپیشاندەران و سێ هاواڵتی

دەستگیر كران. ئەندامی م��ح��ەم��ەد، ه��ەڤ��اڵ گ��رووپ��ی دەن��گ و ی��ەك��ێ��ك لە

سەرپەرشتیارانی خۆپیشاندانەكان باسی لەوەكرد؛ دەسەاڵت هەوڵێكی خۆپیشاندان ئەوەی بۆ دا زۆری لە كۆیە ئەنجام نەدرێت و چەندین رێ��گ��ەی��ان ت��اق��ی��ك��ردەوە، وت��ی: رێكخستنی یاسای بەپێی »ئێمە مۆڵەتمان داوای خۆپیشاندان بۆ ك��رد، ك��ۆی��ە قایمقامی ل��ە بە بەاڵم كەمپەینێك، سازكردنی بارودۆخی كە ئ��ەوەی بیانووی نییە، ت��ەواو كەركوك پارێزگای مۆڵەتی پێنەداین، بۆیە بڕیارماندا خۆپیشاندان و لە بین ب��ەردەوام یاداشتێكدا لە داواكارییەك چەند ئاراستەی الیەنە پەیوەندیدارەكان خەڵكی خزمەتی لە كە بكەین

سنوورەكەدایە«.

داواكارییەكانی لە هەندێك كۆیە ق��ەزای خۆپیشاندەرانی تایبەتن بە كاروباری ئەو قەزایەوە، لە هاوكاریكردنیان تایبەت بە پارەی نەوتی تەقتەق و دابینكردنی

خزمەتگوزاریی. »رۆژ وتی: محەمەد، هەڤاڵ خۆپیشاندەران ژم��ارەی رۆژ بە زیادبووندان و لە كۆیە قەزای لە چۆنیەتی ب��ەس��ەر گ��ۆڕان��ك��اری��ی بۆ ئێمە دێت، بەڕێوەبردنەكەدا داواكارییەكانمان واڵم��دان��ەوەی دیاریكردووە هەفتەیەكمان ماوەی وەاڵم ئ��ەگ��ەر دەس��ەاڵت، ب��ۆ هەڵوێستی ئ��ەوە نەدرێینەوە، ت��ر وەردەگ��ری��ن و م��ان��گ��رت��ن

رادەگەیەنین«.

س��ەك��ۆی ئ��ازادی��ی ك��ۆی��ە، دەكەوێتە شەقامی عاشقان و رۆژانە توێژە چین و خۆپیشاندانەكان لە دەخوێننەوە و وت��ار جیاوازەكان دەڵێنەوە، ج��ۆراوج��ۆر دروشمی دەسەاڵت، كەی )هەتاكو لەوانە: ن��ەوت��ی ش��ی��واش��ۆك دەب��ات(، بە )ئێرە شاری حاجییە، حەزی

چاكسازییە(. حەوێز، محێدین مامۆستا )68( ساڵ یه کێک له بەتەمەنترین كۆیەیە، ق��ەزای خۆپیشاندەری باسی ئازادییە لە سەكۆی رۆژانە قوربانیدانی خەبات و كرد، لەوە رژێمی دژی كوردستان خەڵكی یەكسانیی و ل��ەپ��ێ��ن��ا و ب��ەع��س ئەمڕۆ ناكرێت ب��ووە، ئ��ازادی��ی

دەسەاڵتی كوردی ناعەدالەت بێت و وتی: بكات، ئازادیی لە رێگریی گەندەڵیی و ئ��ەوەی »س��ەرەڕای هەرێمی لە زۆر نایەكسانییەكی كوردستان هەیە، ماوەیەكە هەوڵی ب��ەرت��ەس��ك��ك��ردن��ەوەی ئ��ازادی��ش دەسەاڵتدارانی لەالیەن دەدرێ��ت مەترسیی ئ��ەم��ەش ه��ەرێ��م��ەوە، ئەركی بە »من وتیشی: هەیە ، بەشداریی رۆژانە دەزان��م، خۆمی دژی ب��ك��ەم، خۆپیشاندانەكان نایەكسانییەی گەندەڵیی و ئەو هەیە، ك��وردس��ت��ان هەرێمی ل��ە بۆ خ��ۆش ژیانێكی ئ��ەوەی ب��ۆ رێگە بكەین و دابین نەوەكانمان بەرەو هەڵدێر نەدەین واڵتەكەمان

ببرێت«.

پارێزه ر، ئاکار محه مه د: هەریەك لە هیوا ئەحمەد، بەرپرسی لقی )4( و عەمید ئاسۆ، فەرمانی دەستگیركردنیان بۆ دەركراوە


كەسوكاری شەهیدانـــــــــــــی خۆپیشاندانەكان خۆیان بۆ شەڕێکی یاسایی ئامادە دەكەن

فۆتۆ: ئاری رۆژی هه ینی، خۆپیشانده رانی کۆیه له کاتی وتاری هه ینیدا

خۆپیشاندان و ناڕەزاییەكان لە كۆیە بەردەوامەتائێستا وەاڵمی خۆپیشاندەران نەدراوەتەوە

www.rozhnama.net

دەستگیر كەس ساتەوەختە ئەم هەنگاوێكیش هیچ ن��ەك��راوە و ن��ەب��ی��س��ت��راوە و ن��ەب��ی��ن��راوە، كە كەسێك لەسەر ئەو رەشەكوژییانە ئێمە ب��ۆی��ە ده ستگیرکرابێت، بۆ تا هەقمان دادگاین، چاوەڕێی

بكاتەوە«.رووداوەك��ان��ی ل��ەدوای گ��رووپ��ێ��ک ش��وب��ات )17(ی ل��ە پ��ارێ��زەران��ی س��ەرب��ەخ��ۆ راگەیاند: ئەوەیان خۆبەخشانە هەموو تێدایە ئامادەییان كە )17(ی ل��ەدوای كەیسانەی ئەو شوباتەوە روویداوە بە بێبەرامبەر لە داكۆكیی پ��ارێ��زەری��ان و ببنە مافەكانیان بكەن، كە ژمارەی ئەو پارێزەرانە زیاتر لە )70( پارێزەر

دەبێت.لەو یەكێک محەمەد، ئاكار ئاشكرای خۆبەخشانە پارێزەرە دەكات؛ كە ئەوان وەك كۆمەڵێك یاسایی شێوەیەكی بە پارێزەر كەسانەی ئەو نوێنەری بوونەتە كە شكاتیان هەبووە، كە ئەوانیش شەهیدان لە هەریەك كەسوكاری

»رێژوان و سوركێون«ن، وتیشی: مادەی )406( شكاتیان »بەپێی لە تریش )8(ك��ەس��ی ك��ردووە و م��ادەی بەپێی بریندارەكانیش )405( شكاتیان كردووە ، ئێمە بە نوێنەریانین و رەسمیی شێوەیەكی هەركەسێكی دیكەش بیەوێت ئێمە

خۆبەخشانە دەبینە نوێنەری«.ئ��اك��ار، ئ��ام��اژەی ب��ەوەش��دا؛ بەناو كەسانەی ئەو تائێستا كە لێكراوە دادوەر الی شكاتیان ئەحمەد، »ه��ی��وا ل��ە ه��ەری��ەك عەمید ،)4( ل��ق��ی ب��ەرپ��رس��ی فەرمانی ئەمانە كە ئاسۆ«یە، دەستگیركردنیشیان بۆ دەركراوە، بەاڵم تائیستا نەهاتوونەتە بەردەم ئێمە »ب��ەڕای وتیشی: دادگ��ا ، كەسێكی چەند كەسەو دوو ئەو بكرێن دەستگیر ئەگەر هەن، تر سەرەداوەكان ئاشكرا دەبن، بۆیە بەردەم نایەنە كەسەش دوو ئەو دادگا، چونكە بەرپرسی گەورەیان هەمانكاتدا لە ئێمە لەپشتەوەیە و بە ك��ە بزانین داوام��ان��ك��ردووە

فۆتۆ: زمناکۆفەرمانی كێ تەقەیان كردووە. وێنه ی شه هیده کان له سه رای ئازادیی

راپۆرتی:گەرمیانی حەمەی پوور..............................................................

لە دوای رووداوە خوێناوییەكەی لقی ب��ەردەم لە شوبات )17(ی )4(ی پارتی دیموكراتی كوردستان لە سلێمانی، لە )25(ی شوباتیش هەمان رووداوی خوێناویی دووبارە ب��ووەوەو ش��ەق��ام��ی ش��ەه��ی��دان بە پارتی )22(ی لقی لەبەردەم شەاڵڵی ك��ەالر گەنجانی خوێنی

خوێن كرا.لەو رووداوە خوێناوییەدا، زیاتر لە )30( كەس بریندار بوون و دوو

خۆپیشاندەریش شەهیدكران.

رۆڵی هێز لە سەركوتكردنی خۆپیشاندەراندا

رووداوەك��ەی ل��ە ئەگەرچی زۆر ژمارەیەكی شوباتدا )25(ی ئاسایش پۆلیس و هێزەكانی لە لەنێوان بینی بێالیەنەیان رۆڵ��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران و ب��ارەگ��اك��ان��ی پارتیش پاسەوانەكانی پارتیداو ب��ەردەك��ان��ی وەاڵم��ی گوللە ب��ە بەاڵم دەدایەوە، خۆپیشاندەرانیان )2(س��ەع��ات رووب��ەڕووب��وون��ەوەی نزیك ب��ەرددا، لەبەرامبەر گوللە هێزێكی خ��ۆرئ��اواب��وون، ب��ە گەورەی چەكدار گەیشتنە شوێنی دەستڕێژی بە خۆپیشاندانەكەو خۆپیشاندەران بە باڵوەیان گوللە كرد و بەپێی ئاماری نەخۆشخانەی گشتیی كەالر، )26( بریندار و دوو شەهیدی لێكەوتەوە، بەاڵم ژمارەی برینداریان لە )30( كەس تێپەڕی كە نییە روون ئێستاش تا كرد، لیوای )34(ی گەرمیان ئەو هێزە پیادە )3(ی لیوای ی��ان ب��وون، یەكێتی و لە تێكەڵە لیوایەكی كە

پارتی.

رووداوەكانی پاش )25(ی شوباترووداوە ئ��ەو دوای رۆژێ��ك خوێناوییەو لە بەردەم قوتابخانەی لەیالقاسم، بە هەوڵی رۆشنبیرانی كەالر، گردبوونەوەیەكی جەماوەریی هێزە ب��ەاڵم ئەنجامدرا، هێمنانە بۆ ن��ەدان و رێگەیان ئەمنییەكان فرمێسك گازی پێكردنیان باڵوە ری��ژی��ان ب��اڵوك��ردەوە، س��ەرب��اری جەماوەریی كۆبوونەوەی ئەوەش بەردەوام بوو، چاالكوانێكی مەدەنی ئەندامێکی راگەیاند، رۆژنامەی بە یەكێتی، سیاسیی مەكتەبی باڵوەپێكردنی لەسەر س��وورب��وو بە گردبوونەوەكە و ئامادەبووانی ناو هاتنە دەمامكدارەوە هێزێكی خۆپیشاندەران و بە هەموو الیەكدا ئاڵۆزیی دواتر لێكردن، تەقەیان بەرد بە گەنجان بوو و دروس��ت رووبەڕوویان بوونەوەو تا درەنگانی ش��ەو ئ��ەو رووب��ەڕووب��وون��ەوەی��ە

بەردەوام بوو.

هەڵمەتی دەستگیركردنلە ش��وب��ات��دا و )26(ی ل��ە ك��ۆن��گ��رەی��ەك��ی رۆژن��ام��ەوان��ی��ی ئاسایشی گەرمیاندا، چەندین كەس كەسانی لەالیەن كە پیشاندران ئاسایش بە وێنەكانیان تایبەتەوە بەرپرسی شرۆڤەی بە كە درابوو ئەو ئەوانە گەرمیان، ئاسایشی ئەو ئ��اژاوەگ��ێ��ڕن و كە كەسانەن )25(ی »ئ��اژاوەگ��ێ��ڕی��ی«ی��ەی بەرپرسی ن��اوەت��ەوە، شوباتیان

ئاسایش وتیشی، ئەوەمان تەنیا بۆ زانیاریی خۆمانە و هیچ مەبەستێكی ترمان نییە، بەاڵم دواتر ئاسایش و دەم��ام��ك��دارەك��ان دەس��ت��ی��ان بە ه��ەڵ��م��ەت��ی دەس��ت��گ��ی��رك��ردن��ی ك��رد و خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەر گەنجانی لێدان و پ��اش گەنجیان چەندین بە دەستگیركرد، ئەشكەنجەدان رۆژنامە، بۆ شایەدحاڵەكان وتەی ئ��ەو ه��ێ��زان��ە ل��ەب��ەر رۆش��ن��ای��ی بە دەستیان زانیاریدا هەندێك بۆ تەنانەت كرد و هەڵمەتەكەیان مەبەستداران، دەستگیركردنی ه��ەڵ��ك��وت��ان��ە س��ەرم��ااڵن��ی��ش��ی��ان لە زۆر ژمارەیەكی دەستپێكرد و

گەنجانیان دەستگیر كرد.

رێگرتن لە بەشداریی بۆنەكانلە كاتێكدا كە بۆ یادكردنەوەی تایبەتیش بە ی��ادەك��ان و بۆنەو ل��ە ی��ادی رزگ��ارك��ردن��ی ك��ەالر و رزگ��اری��دا، س��ەدان ك��ەس بە لێدان مووچە و بڕینی هەڕەشەی بۆ شێروانەو قەاڵی ئاخێنرابوونە ئاهەنگی یەكێتی هەڵیانپەڕاندبوون، گرووپی كە ن��ەدرا رێگە هاوكات لەناو ی��ادە ئەو شوبات )25(ی بكاتەوە، ك��ەالردا ب��ازاڕی ش��اری یەكێك عەزیز، ك��ارزان وت��ەی بە گرووپەكە، سەرپەرشتیارانی لە پاش ئەندامیان، بیست نزیكەی

لێدان، دەستگیركرابوون.یادی كە ئ��ازار )9(ی رۆژی رزگ��ارك��ردن��ی ك��ەالر و رزگ��اری شارەكانی لە كەس دەی��ان ب��وو، دوز ، كفری ، جەلەوال ، خانەقین ، جەبارەو ناحیەكانی چەمچەماڵ ، كوڵەجۆ و رزگارییەوە، پەیوەندییان هەڕەشەی كە كرد رۆژنامەوە بە بڕینی مووچەیان لێ كراوە، ئەگەر یەكێتی ئاهەنگەكەی بەشداریی

لەسەر قەاڵی شێروانە نەكەن.دەنگیان كە لەوانە ژمارەیەك ئەوەش كراوە، تۆمار رۆژنامە لە لێ لێدانیان هەڕەشەی كە دەڵێن

دەبێت كە وتوون، پێیان كراوەو بێن بە ئااڵی سەوزەوە بۆ یەكێتی بوو كە لەكاتێكدا ئەوە هەڵپەڕن، جگە لە دەستگیركردنی ژمارەیەكی كەالر رەشپۆشی گەنجانی لە زۆر لەو یادەداو ئازار و ئەشگەنجەدانیان، هێزێكی رزگ��اری��ش ناحیەی ل��ە دەمامكدار رژانە ناو خۆپیشاندەران و نزیكەی )10( كەسیان لە نەوەكانی

ئەنفال بریندار كرد.نەك ئازاریشدا، )16(ی لە ئەو بەیادكردنەوەی رێگە ه��ەر رێگە بەڵكو ن��ەدرا، كارەساتە پیشانگایەكی تەنانەت ن��ەدرا، ش��ێ��وەك��اری��ش ب��ك��رێ��ت��ەوە كە گوزارشتی لە كارەساتی هەڵەبجە

دەكرد.

سزایەكی سەیر!لە دوای رووداوەكەی )25(ی دەمامكدارەكان و هێزە شوباتەوە، ئاسایش، هێزەكانی لە بەشێك هەموو رێگەیەك بۆ سەركوتكردنی لە دەگ��رن��ەب��ەر، خۆپیشاندەران تەقەكردن و لێدان و دەستگیركردن، كەالرەوە گەنجانی بەالی ئەوەی دەستگیركردنیان، پاش سەیرە، گەنجانە ئەو ئاسایش هێزەكانی كە شوێنێك دوورت��ری��ن دەبەنە نەبێت، لەسەر ئۆتۆمبێلی رێگەی ئ��ەو گ��ەن��ج��ان��ە ف��رێ��دەدەن بۆ ئەوەی بە رێگایەكی دووردا بەپێ

بگەڕێنەوە.

توندوتیژیی بەرامبەر بە رۆژنامەنووسان

رووداوە دوای ل��ە شوبات و )25(ی خوێناوییەكەی لە میدیاكان لە شێك بە رۆڵ��ی ئەو راستییەكانی گواستنەوەی كەوتنە رۆژنامەنووسان رووداوە، بەر هەڕەشەو لەو چوارچێوەیەشدا ژمارەیەكی زۆر لە رۆژنامەنووسان كە بەپێی تۆمارێكی كەمپه ینی )نا رۆژنامەنووسان( لە هەڕەشە بۆ

راپۆرتی: ئاریان حەسەن............................................................

رووداوەك��ان��ی ل��ەدوای ئەوەی لەگەڵ شوباتەوە )17(ی كۆمەڵێكی زۆر وێنەو بەڵگە هەیە هاواڵتییانیان كە ئەوانەی لەسەر كردووەتە قوربانیی، بەاڵم تائێستا دەستگیرنەكراوەو كەسێک هیچ قوربانییەكانیش ك��ەس��وك��اری ئامادە یاسایی شەڕی بۆ خۆیان

دەكەن.ئەمڕۆ زیاد لە )40( رۆژ بەسەر خۆپیشاندانەكانی شاری سلێمانی و دەوروب��ەری و ش��ەه��ی��دك��ردن��ی تێپەڕ خۆپیشاندەرێكدا چەند كام هیچ تائێستا بەاڵم دەبێت، رووداوانە ئەو تۆمەتبارەكانی لە دەستگیر و راپێچی دادگا نەكراون. باوكی كاشی، عەلی وەستا )16( تەمەن رێ��ژوان��ی شەهید رۆژی ی��ەك��ەم ل��ە ك��ە س��اڵ، خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��دا ش��ەه��ی��د ك��را هەندێ كە ك��رد؛ ب��ەوە ئاماژەی بەرپرسە لە الیەنە سیاسییەكان و

كێشەكە دەیانەوێت حكومییەكان بە سوڵحی عەشایەریی چارەسەر بچووكبكەنەوە، كێشەكە بكەن و ئەوەم قبووڵ »بەاڵم من هەرگیز نییە و دەبێت دادگا ئەو هەقەم بۆ بكاتەوە و خوێنی شەهید رێژوانم لە هەرگیز من وەرگرێتەوەو بۆ

كەس خۆشنابم«.قوڕگێكی بە رێ��ژوان، باوكی دەكات؛ بەوە ئاماژە پڕگریانەوە كەسێكیش تەنیا تائێستا كە تەقەكردنە كوشتار و ئەو لەسەر لێپرسینەوەی نەكراوە و دەستگیر لەگەڵ نەكراوە، لەگەڵ ئەوەی ئەو كەسانە ناسراون و گرتەی ڤیدیۆیی كێن ئەوانە دەزان��رێ كە هەیە »من وتیشی: تەقەیانكردووە ، كۆمەڵێک رادەستی كەیسەكەم سەربەخۆ خۆبەخش و پارێزەری كردووە، كە ئەوان هەر لە یەكەم دەستیان خۆبەخشانە بە رۆژەوە زانیاریی لێكۆڵینەوە و بە كردووە كەیسە و ئەو لەسەر كۆكردنەوە هەر من دەكەن و بۆ وردی كاری لەسەر شكاتم ساتەوە یەكەم لە

لقی )4( هەبووە«.ترە یەكێكی ئومێد، شەهید سلێمانی، شاری شەهیدەكانی لە بۆ منداڵێكە و ژن و خاوەنی كە منداڵەكەی پێداویستی كڕینی شەهید دەر و چووبووە ماڵ لە كرا، سازانی خێزانی ئومێد، كە لە هەتیوكەوتووەكەی منداڵە »تائێستا وت��ی: باوەشگرتبوو، حیزبێك بەرپرس و الی��ەن و هیچ قبووڵیشی ماڵمان، نەهاتووەتە بە سوڵحی بیەوێت كەسێ ناكەم كۆتایی كێشەكە عەشایەریی بڕیاری چاوەڕێی من پێبێنێت و تاوانباران تا دادگ��ام عادیالنەی بگەیەنێت و خ��ۆی��ان س��زای ب��ە بۆ هەتیوەم منداڵە ئەم هەقی

بكاتەوە«.لە هەمانكاتدا خێزانی شەهید دەك��ات؛ ب��ەوە ئ��ام��اژە ئومێد، ئەو حكومەت و لە شكاتیان كە كەسانە هەیە كە تەقەیان كردووە و »كەسەكانیش ناسراون و دەزانرێن تەقەیان كێش ئەمری بە كێن و تا ب��ەاڵم ك��ردووە، خەڵكە ل��ەو

بە بڕیاری یاریدەدەری پارێزگاری هەولێر كارەبای بەردەوام بۆ كارمەندێكی رۆژنامەی )خەبات( دابیندەكاترۆژن��ام��ە: ی��اری��دەدەری ب��ڕی��اردەدات هەولێر پ��ارێ��زگ��اری كارمەندێكی بۆ بەردەوام كارەبای دابین )خەبات( رۆژنامەی سایتی

بكرێت. كە بەڵگه نامەیەك بەپێی

دەست سایتی )سبەی( كەوتووە، ت��اه��ی��ر ع��ەب��دوڵ��اڵ ع��وس��م��ان، هەولێر پارێزگاری ی��اری��دەده ری )5843( ژم��ارە ن��وس��راوی ب��ە نوسراوێكی ئاڕاستەی بەڕێوەبەرێتی هەولێر ك��ارەب��ای داب��ەش��ك��ردن��ی

چەند بە كردووە، داوای كردووەو بۆ ب��ەردەوام كارەبای ئەمپێرێك بكرێت، دابین لەشكری( )ئ��ازاد سایتی لە كاركردنیدا لەبەرامبەر رۆژن��ام��ەی )خ��ەب��ات(ی س��ەر بە

پارتی دیموكراتی كوردستان.

ئ��ەوەش ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە كە كوردستان هەرێمی دانیشتووانی ب��ەدەس��ت ك��ەم��ی��ی ك��ارەب��اوە دەناڵێنن و بۆ ئەو مەبەستەش، لە جار چەندین راب��ردوودا ماوەكانی

خۆپیشاندانیان كردووە.


گه رمیان... لە چاوەڕوانیی تەقینەوەیه کی چاوەڕواننەكراودا

كەسوكاری شەهیدانـــــــــــــی خۆپیشاندانەكان خۆیان بۆ شەڕێکی یاسایی ئامادە دەكەن

فۆتۆ: کاوه گه رمیانی دیمه نێک له خۆپیشاندانی خه ڵکی که الر

رووب��ەڕووی )11(رۆژنامەنووسن، هەڕەشەو لێدان و گرتن و هەڕەشەی كوشتن بوونەتەوە، ئەوە سەرەڕای دەنگ و رادی��ۆی سەر هەڵكوتانە

تااڵنكردنی.

رووداوە چاوەڕواننەكراوەكەك��ەالر ب��ە ی��ەك��ەم��ی��ن ش��ار گەندەڵكارانی بە دژ كە دادەنرێت هەرێمی كوردستان و بۆ دابینكردنی ساڵی ل��ە خ��زم��ەتگوزاریی )2005(دا، گەورەترین خۆپیشاندانی قوربانیی زۆر ژمارەیەكی ك��رد و

لێكەوتەوە و ساڵی دواتریش هەمان ئەمساڵیش دووبارەبووەوە، رووداو بە دژ قوربانیدان لە نەبوو بەدەر گەندەڵیی و قەیرانەكانی كوردستان، ئ��ەوەش وای��ك��ردووە كە دەس��ەاڵت شارە ئ��ەو بۆ تایبەت حیسابی بكات، هەر بۆیە بۆ سەركوتكردنی نائاسایی باری شارە، ئەو الوانی رێگەی سەپاندووە و رانەگەیەنراوی لەدەیان چاالكی مەدەنیی گەنجانی

ئەو شارە گرتووە.ئەندامی م��ەالن��ووری، ئ��ارام لە كە شوبات، )25(ی گرووپی

خ��وێناوییەكەی رووداوە دوای دروستبووە، شوباتەوە )25(ی ج��ه خ��ت ل��ه وه دەك��ات��ەوە، كە ئەوبارە نائاساییە بەردەوام نابێت و دەسەاڵتداران لە ناخی گەنجانی ئەو شارە بێئاگان، ئەو رۆژە زۆر نزیكە لە ك��ەالر گەنجانی ت��ووڕەی��ی كە رووداوێكی وادا وەخەبەریان بهێنێت كە هەرگیز بیریان لێ نەكردبێتەوە، چونكە گەنجان تا ئێستا دەیانەوێت بدەن و ئەنجام مەدەنییانە كارێكی ئەوان رێگریانن، بەدڵنیاییەوە، ئەم

رێگرییانە تاسەر نابن.


نزیكەی )10( ساڵ زیاترە دەسەاڵتی مەترسیی بە كوردستاندا لە سیاسیی لەگەڵ دەمانترسێنێت، دەرەك��ی��ی بەهانەی تازەدا، رووداوێكی هەر بوونی مەترسیی دەرەكیی یەكەم وتە و لێدوانی دروستبوونی لەگەڵ ب��ووە، دەس��ەاڵت ی��ەك��ەم رۆژنامەی ئەهلیی )هاواڵتی(دەنگە دەرەك��ی��ی مەترسیی بە ی��ەوە دێوەزمەی دەترساند.. ناڕازییەكانیان مەترسیی دەرەكیی تا ئەو رادەیە لە الیەن كە دەوترایەوە، سیاسییەوە دەسەاڵتی بوونی چەند لیستێكی جیا لە هەڵبژاردنی )٧/٢٥( بە ترسی دەرەكیی و مەترسیی

بۆ سەر ئەزموونەكە لێكدەدرایەوە.ئەگەر زۆر دوور نەڕۆین و بگەڕێینەوە چاوێك ش��وب��ات، )1٧(ی پێش ب��ۆ ب��ە ئ��ەرش��ی��ف��ی وت��ار و ل��ێ��دوان��ەك��ان��ی تایبەتیتر بە بگێڕین، دەسەاڵتداراندا حكومەت و سەرۆكی هەرێم، سەرۆكی وتەبێژی فەرمیی حیزبە بااڵ دەستەكان، زمان و سەری كە رووندەبێتەوە بۆمان ئەزموونەكە و تێكدانی زمانیان بنی مەترسیی دەرەكیی بوو لە پەیوەندیی بە

خۆپیشاندانەوە.

هەفتەیە پێنج ن��زی��ك��ەی ب��ەاڵم خەڵكی ناڕەزایەتییەكانی خۆپیشاندان و بە بەردەوامن، كوردستان هەرێمی لە هەر ن��اڕەزای��ەت��ی، جۆرەكانی هەموو بە وەاڵم��دان��ەوەی هاویشتن و ب��ەرد لە گوللە، تا دەگاتە پەالماردان و مانگرتن و تری جۆرەكانی هەموو گ��ردب��وون��ەوە و

دەربڕینی ناڕەزایەتی.بەشێكی لە هەفتەیە پێنج نزیكەی بەرچاوی شار و شارۆچكەكانی كوردستان ری��پ��ۆرت��اژی چەندین خۆپیشاندانە و لەسەر دەرەك��ی��ی ناوخۆیی و میدیای ب��ە عێراق و ب��وون، دون��ی��ا ه��ات��ووەت��ە ئەمریكا و بە توركیا، بە سوریا و ئێران، تیرۆریست و دوژمن، دۆست و بەریتانیا، رەگەزپەرستەكانیشەوە بینیان و دەیبینن، لە كوردستان هاواڵتییانی خەڵك و كە رێگەی خۆپیشاندانەوە ناڕەزایەتی خۆیان دەردەبڕن لە دەست دەسەاڵتی سیاسیی كوردستان، كە خۆشبەختانە نیشاندانی ناڕەزایەتییەكان گواستنەوەی ریپۆرتاژ و لە رێگەی میدیاوە بە دەرەوە، نیشانەی بوونی ك��وردی و كۆمەڵگەی زیندووێتی

ئازادییە لە كوردستاندا.

گرنگتر و ه��ەم��ووی لە كە ئ��ەوەی بینین و لەگەڵ ئەوەیە، بایەخترە، پڕ دەرەكییەكان الیەنە گشت بەئاگابوونی لە خۆپیشاندانەكانی كوردستان لە پێنج هیچ تائێستا بەاڵم راب��ردوودا، هەفتەی دوور و دەرەكییەكان الیەنە لە الیەنێك هەرێمی یاساییەكەی چوارچێوە نزیك كوردستانیان نەخستووەتە مەترسییەوە و پێش ناچێت خۆپیشاندانەكان ببێتە هۆی بتوانن نە دەرەكییەكان، الیەنە ئەوەی چوارچێوەی ن��او بۆ بكەن پەلكێشی لەو ویستێكی نە كوردستان و هەرێمی ژێر خۆمان )مەگەر هەبێت جۆرەشیان بەژێر دەستیان بگرین بۆ ناو هەرێم بۆ دروست هاواڵتییان الی ترس ئ��ەوەی

بكەین(.م��ان��ەوەی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان خۆپیشاندان و دوای ل��ە خ��ۆی وەك دەرەكییەكان الیەنە دەستوەرنەدانی یاساییەكەی چوارچێوە تێكدانی بۆ كە تایبەتی بە كوردستان، هەرێمی هەفتەی پێنج نزیك خۆپیشاندانەكان پڕوپاگەندانەی ئەو هەموو تێپەڕاند، دەسەاڵت بە هەرسێ سەرۆكایەتییەكەوە

سەرۆكایەتی ه��ەرێ��م، )سەرۆكایەتی پەرلەمان( سەرۆكایەتی حكومەت، بەدرۆخستەوە، كە پێش جۆش و خرۆشی دەدا، گوێمانیاندا بە خۆپیشاندانەكان دەبێتە هۆی گوایە خۆپیشاندان بەوەی لەناوچوونی ئ��ەزم��وون��ەك��ە و تێكدانی یاساییەكەی چوارچێوە سەرلەبەری

هەرێمی كوردستان.مەترسیی پڕوپاگەندەی هاوكات دەرەكیی بۆ سەر چوارچێوە یاساییەكەی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ئ��ەوەش��ی بۆ مەترسیی بەهانەی كە ئاشكراكردین، بەهانەیەك، لە نییە جگە دەرەكیی، چ كە دەسەاڵتی سیاسیی ئێستا دەیەوێت وەك پردێك بەسەریدا بپەڕێتەوە و درێژە بە خۆی بدات، چونكە ئەگەر مەترسیی هەبوایە ئامادەگی راستەقینە دەرەكیی یاساییەكەی چوارچێوە تێكدانی بۆ هەرێم، ئەوا ماوەی پێنج هەفتەیە یەكەم خۆشبەختانە بەاڵم دەدی، نیشانەیمان دوای پێنج هەفتە لە خۆپیشاندان و رژانە سەرجادەی هاواڵتییان، هیچ نیشانەیەكی مەترسیی دەرەكیمان نەبینی، كە بیەوێت

سەرلەبەری هەرێم تێكبدات.

ب��ەپ��ێ��ی ق��ۆن��اغ��ی م��ێ��ژووی��ی و واڵت��ان، ن��اوچ��ە و تایبەتمەندێتی حوكمڕانیی، شەرعیەتی وەرگرتنی ك��ۆم��ەڵ��ێ��ك ش��ێ��وەی ج��ۆراوج��ۆری وەرگرتووە، ئەو شێوازانەی تا ئەمڕۆش ئ��ارادان، لە ب��اون و هەیە و بوونیان دیموكراسیی شەرعیەتی لە بریتین پاك و هەڵبژاردنێكی ئەنجامی لە كە ب��ێ��گ��ەردەوە س��ەرچ��اوە دەگ��رێ��ت، ئەو سیمای خۆرئاوا، واڵتانی وەك حوكمڕانییەكی لە؛ بریتییە واڵتانە س��ەرۆك س��ەرۆك و گۆڕینی لیبراڵ و وەزی��ران ب��ە چ��ەن��د س��اڵ ج��ارێ��ك، ئازاد و بازاڕی بەهاواڵتییبوون و لەگەڵ عەمڕانی و پێشكەوتنی تاك و ئازادیی

تەكنەلۆجی.حوكمڕانیی؛ تری شەرعییەتێكی ش��ەرع��ی��ەت��ی م��ی��رات��گ��ری��ی��ە، ك��ە لە بەشێوەی حوكمڕانیی گواستنەوەی م��ی��رات ل��ە ب��اوان��ەوە ب��ۆ ن��ەوەك��ان واڵتانی وەك گ��رت��ووە، س��ەرچ��اوەی ك��ەن��داوی ن��اوچ��ەی ل��ە پادشایەتی ع��ەره ب��ی، س��ی��م��ای س��ەرەك��ی ئ��ەم تیایدا حوكمڕانیی شێوەی واڵتانە پادشایەتییە، سەرۆكی واڵت بە مردنی بێت، تر مەرگێگی هەر یان ئاسایی، حوكمڕانیی ماوەی بە كۆتایی ئەوجا

دێت.شێوازێكی تر؛ شێوازی كودەتاییە بە كودەتای سپی و سوور، وەك واڵتی پێشوو میسری ی��ەم��ەن و فەنزویال و لیبیا، مۆریتانیاو س��ودان و سوریا و سیمای سەرەكی ئەو واڵتانە ئابووریی گشتیی سەر بە دەوڵەت پەیڕەودەكرێ، دەسەاڵتی حوكمڕان یەكەمی كەسی

رەهای هەیە. ج��ۆرێ��ك��ی ت��ری ش��ەرع��ی��ی��ەت��ی شەرعیەت وەرگرتنی حوكمڕانیی؛ پێی ئەوەی وەك یان شۆڕشەوە، لە كە ش��ۆڕش(، )شەرعیەتی دەوترێت دەس��ەاڵت بنەمای دەك��ەن��ە ش��ۆڕش واڵت��ان��ەی ئ��ەو سیمای وەرگ��رت��ن، دەكەن شۆڕش شەرعییەتی پەیڕەوی كەسێك یا گرووپێك، ك��ە؛ ئەوەیە

دەسەاڵتی رەهای هەیە. كوردستاندا هەرێمی لە ئ��ەوەی هیچ ناچێتە لەالیەكەوە؛ هەیە بوونی لەالیەكیترەوە؛ خانانەوەو لەم یەكێك

هەستدەكرێت كە جۆرێكە لە تێكەڵەی هەموو ئەمانەو هەموو ئەم سیمایانەی

تیدا بەدی دەكرێت.بۆیە، هەستدەكرێت شەرعییەتێكی بۆ نییە دیاریكراو ئاشكراو روون و پەیوەندیی كە ئەوەشی حوكمڕانیی، بە بوونی شەرعییەتی سەرۆكی هەرێم بەرێز، مەسعود بارزانی خۆیەوە هەیە، كە بەدیدەكرێت فۆرمێكدا لە تەنیا ناتەواوی هەڵبژاردنێكی رێگەی لە پ��ڕ ك��ەم��وك��ورت��ی و ب��ەب��ێ ب��وون��ی ركابەرێكی سەر بە الیەنێكی كاریگەر، روونتر وەرگ��رت��ووە، فەرمانڕەوایی لەالیەن سەرۆك هەڵبژاردنی بڵێین؛ چوارچێوەی ل��ە تەنیا خ��ەڵ��ك��ەوە، ب��اری ل��ە چونكە ب��ووە، شكلێكدا هەڵبژاردنە ئەو واقعیدا پراكتیك و لە لێی مەبەست نەكردووە، كارلێكی باری عەمەلیدا هەست ناكرێت بارزانی هاتبێتە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەوە رێ��گ��ەی ل��ە ئ��ەوەی ب��ەق��ەدەر حوكمڕانی، س��ەر دوو ئیتفاقی رێگەی لە هەستدەكرێت الیەن، یاخود لە رێگەی میراتگرییەوە

هاتبێتە سەر حوكم.پارتی لە بارزانی بەسەرۆكبوونی رێگەی لە كوردستان، دیموكراتی حاشا راستییەكی میراتگرییەوە، میراتییە ئ��ەو گ��ەرچ��ی هەڵنەگرە، بنكەی سەركردایەتیی و رەزامەندیی ئ��ەوە ب��ەاڵم ت��ی��ای��ە، حیزبەكەشی میراتگرییە ئ��ەم كە ئ��ەوەی ناكاتە سەرۆكایەتی رەسمیی حوكمڕانیی لە ئەگەرچی رەن��گ��ب��دات��ەوە، هەرێمدا بارزانی دەسەاڵتی بااڵی جێبەجیكردنی بەاڵم كوردستان، هەرێمی لە هەیە فیعلیی بە دەس��ەاڵت��ە ئ��ەو تائێستا كەمترین نا، گەر نەبووە، كاریگەریی یەكالییكردنەوەی ل��ە هەیە رۆڵ��ی رووی��ان��داوە، ئێستا قەیرانانەی ئەو الوەكیی الیەنی ئ��ەوەن��دەی چونكە ناڕەسمی رۆڵیان هەیە لە بەڕێوەبردنی سەرۆكایەتی ئەوەندە قەیرانەكان، هەرێم و خودی سەرۆك رۆڵی نەبینیوە، سنووری رووداوەكانی لە نموونە: بۆ پاریزگای سلێمانی و ناوچەی گەرمیان و نیشتمانیی و یەكێتیی زیاتر كۆیە، بە تێكەڵ حیزبە ئ��ەو ب��ەرن��ام��ەی رووداوەك��ان ب��ووە، ن��ەك س��ەرۆك و

چۆن ه��ەروەك هەرێم، سەرۆكایەتی پێشتریش لە گۆڕینی یەكەی كارگێڕیی گۆڕانكاریی ت��ەن��ان��ەت ن��اوچ��ەك��ان و وەك: خزمەتگوزارییەكانی فەرمانگە حیزبی تەندروستیی، پ��ەروەردەو ب��ااڵ رۆڵ��ی ه��ەب��ووە و دام��ەزراوەی كەواتە نەبینیوە، رۆڵ��ی حكومیی هەرێم سەرۆكی شەرعییەتی لێرەدا چونكە پرسیارەوە، ژێ��ر دەكەوێتە سەرۆكایەتییەك لە ریگەی هەڵبژاردنی گرتبێت، س��ەرچ��اوەی میللییەوە هەبێت رۆڵ��ی بەرامبەردا لە دەبێت یەكالییكردنەوەی چارەسەركردن و لە ترەوە؛ لەالیەكی میللییەكان، كێشە گەر بەراوردێك بكەین لەنێوان پۆستی پۆستی ع��ی��راق و ك��ۆم��اری س��ەرۆك بەپێی كوردستان، هەرێمی سەرۆكی دەستوور پۆستی سەرۆك كۆمار زیاتر پۆستی بەاڵم رەمزییە، تەشریفاتی و خاوەن پۆستێكی هەرێم، سەرۆكی دەسەاڵتە، كەچی زۆرجار هەستدەكرێت سنووری دەرەوەی لە كۆمار سەرۆك دەس��ەاڵت��ی خ��ۆی، رۆڵ��ی خ��ۆی ناوچەكانی لە بەتایبەتی دەنوێنێت، لێرەدا كوردستان، هەرێمی سنووری پۆستی گەرچی بەدیدەكرێت؛ ئەوە سەرۆكی كۆمار رەمزیی و تەشریفاتییە، بەاڵم سەرۆكەكەی وەك كارەكتەرێكی بزێو هەوڵدەدات لە سەرووی سنووری هەبێت و رۆڵ��ی خ��ۆی، دەس��ەاڵت��ی كارلێك بكات، بەاڵم پۆستی سەرۆكی فیعلییە، پۆستێكی گەرچی هەرێم، كارەكتەرێكی وەك س��ەرۆك��ەك��ەی لەگەڵ ك��ارل��ێ��ك كەمتر گۆشەگیر

رووداوەكان دەكات. ك��ات زۆر ت��رەوە؛ ل��ەالی��ەك��ی روویداوە كە كەس و الیەنی تر هەبوون نەبووە، رەسمییان سیفەتێكی هیچ كاروباری هەڵقورتاندووەتە خۆیان كە حیزبەكان وەك هەرێم، رەسمیی چەندینجار سوپاو هێزە چەكدارەكانی نموونەی ئاراستەكردووە، هەرێمیان دیارتر: كۆبوونەوەی سەرۆك كۆماری فەرماندەییەكانی لەگەڵ بوو عیراق ناوخۆی هێزەكانی پێشمەرگە و هێزی عێراق وەك گەر لەكاتێكدا هەرێم، بڕوانین، چ��ەك��دارەك��ان��ی هێزە ل��ە فەرماندەی وەزی��ران س��ەرۆك ئ��ەوا

بۆیە چەكدارەكانە، هیزە گشتیی هەرێمی س��ن��ووری دەرەوەی ل��ە ك��وردس��ت��ان رووی��ن��ەداوە س��ەرۆك چەكدار هێزی بە كۆبوونەوە كۆمار كوردستان هەرێمی لە بەاڵم بكات، بووه تەوە، دووبارە زۆر حاڵەتە ئەو كوردستان، هەرێمی لە كاتێكدا لە گشتیی فەرماندەی هەرێم سەرۆكی هەرێم سەرۆكی چەكدارەكانە، هیزە بەڕێوەبردنی لە ئەركەكەی ئەوەندەی چڕكردووه تەوە، حیزبەكەی كارەكانی راییكردنی سەر نەپه رژاوەتە ئەوەندە ئەركە چوارچێوەی لە ئەركەكانی تایبەتی بە هەرێمدا، رەسمییەكانی سەرۆكایەتییە، خولی دوو ئ��ەوە ل��ەو پ��ۆس��ت��ەدای��ەو هیچ ب��ارزان��ی بۆ ن��ەن��اوە ستراتیژیی هەنگاوێكی الوەكیی دەستتێوەردانی بنەبڕكردنی لە كاروباری رەسمیی هەرێمدا، كەواتە میللی متمانەی شەرعییەتی ك��وا میللی شەرعییەتی بە م��ادام ئ��ەو؟ نابێت وەرگ��رت��ووە، ف��ەرم��ان��ڕەوای��ی دەسەاڵتداری الی��ەن و بە ب��دات ب��وار هەبێت و میلیشیایان ه��ێ��زی ت��ر، دەست بخەنە ناو یەكە رەسمییەكانی هۆیەك هەر بە لێرەدا رەنگە هەرێم. لە چاوپۆشیی هەرێم سەرۆكی بێت، بكات الیەنانە كەس و ئەو زێدەڕۆیی ك��ە دەس��ت وەردەدەن��ە ك��اروب��اری سەر ی��ان چونكە هەرێم، رەسمیی بە یان سەر حیزبەكەی خۆیەتی، بە ئیتفاقیەی هاوپەیمانەكەیەتی و حیزبە لێرەدا پرسیار هەیە، ستراتیژییان میللی شەرعیەتی س��ەرۆك ئەوەیە؛

هەیە، یان شەرعیەتی حیزبایەتی؟هەیەو یاسایی شەرعیەتی گەر سەر هاتووه تە هەڵبژاردن یاسای بە حوكم، دەبێت بەپێی یاسا حوكمڕانیی ئیتفاقی و ب��ەپ��ێ��ی ن��ەك ب��ك��ات، دەشێت لێرەدا حیزبیی، بەرنامەی ناڕێكییەكانی هەموو وەك بڵێین: سیاسیی و ژیانی ناسیستماتیكی تر و حوكمڕانیش شەرعییەتی حكومڕانیی، گەر ونە، ئاڵۆز و ناڕێك و هەرێمدا لە شەرعیی س��ەرچ��اوەی واڵتێكیش نەبێت، دیار روون و حکومڕانییەكی حوكمكردنەكەشی بەڕێوەبردن و ئەوا

ناڕۆشن و پڕ كێشەو قەیران دەبێت.

خۆپیشاندان و »مەترسیی دەرەكیی« بۆ سەر هەرێم

بارزانی و مەسەلەی شەرعییەت

ئاری ئەبوبەكر

بەهرۆز عەلی

رۆژی ٢011/٣/٢٢ لە شاری هەڵەبجە، یەكێك خاڵییەكەی )1٧( بڕیارە پەرەگرافەكانی لە لە ئەویش جێبەجێكرا، كوردستان پەرلەمانی رێگەی هێرشێكی چەكداریی بەرنامە بۆداڕێژراوەوە

بۆ سەر خۆپیشاندەرانی سڤیل و ئاشتیخواز.»راگرتن و دەڵێت: بڕیارەكاندا لە یەكێك لە قەدەغەكردنی هێزو بەكارهێنانی مەحكومكردنی كۆمەاڵنی كە كاتێكدا لە توندوتیژیی«، ك��اری خەڵكی كوردستان و خەڵكی هەڵەبجە لە چاوەڕوانیی بە جینۆسایدناساندنی تاوانەكانی سەدام بوون، لەو كاتێكدا لە راگەیەندرا، عورفی ئەحكامی شارەدا دەستگیركردن و چاوەڕوانی هەڵەبجە خەڵكی كە ئازادكراوەكەدا تاوانبارە فڕۆكەوانە دادگایكردنی ب��وون، ه��ێ��رش ك��رای��ە س��ەر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران و بریندارانەی ئەو هەڵەبجە، بریندارانی كەسوكاری چارەسەركردن قەرەبووكردنەوەو چاوەڕوانی كە

بوون.كار بەم جۆرە بڕوات حكومەتی هەرێم گشت ماف و داخوازییەكانی خۆپیشاندەران پێشێلدەكات، تەقەیان كە كەسانەی بەو رێگەدان پاراستن و بە كە كەسانەی ئەو كرد، خۆپیشاندەران لە دەكەن، تەراتێن دەسووڕێنەوەو خۆیان هەوەسی خۆپیشاندەران، جموجۆڵەكانی گشت لە رێگرتن لە دیموكراتییە ئ��ازادی��ی و ك��ەل��ەب��چ��ەك��ردن��ی كوردستاندا، بە تایبەت لە هەولێردا، ئەم كردەوانە مرۆڤە، مافی پرەنسیپەكانی گشت پێچەوانەی ئەم رەفتارانە باشترین بەڵگەی پشتگیرییە بۆ حیزبەوە ه��ەردوو الیەن لە كە چەكدارانەی ئەو خۆپیشاندەرانی سەر هێرشكردنە بۆ هاندەدرێن

شارو شارۆچكەكان.ئافەرین ه��ەرێ��م، س��ەرۆك��ای��ەت��ی ئ��اف��ەری��ن سەرۆكایەتی ئافەرین پەرلەمان، سەرۆكایەتی حكومەتی هەرێم، كاتێك كە خەڵك دەڵێت؛ كردار شەرتە، كاتێك كە خۆپیشاندەران دەڵێن؛ باوه ڕمان ئەم سەرچاوەی نییە، ئێوە به ڵێنێكی هیچ بە درێژی )٢0( ساڵ ئەزموونێكی هەڵقواڵوی قسانە

لە حوكمڕانیی ئێوەیە.خۆرئاوای لە كە غەزەبەی گەردەلوولی ئەو شەپۆلەكانی بەڕێكەوتووە، عەرەبییەوە جیهانی دەری��ای س��ووری ب��ەزان��د ب��ەرەو واڵت��ی یەمەن، ئەم بەڕێكەوت، ش��ام واڵت��ی ب��ەرەو لەوێشەوە گەردەلوولە لەم رۆژانەدا سنوور لەگەڵ كوردستاندا دروستدەكات، ئەو پێشكەوتنە تازەیه لە رەوتی شۆڕشەكانی جیهانی عەرەبییدا گەورەترین مژدە بە

خۆپیشاندەرانی كوردستان دەبەخشێت.سەرای خۆپیشاندەرانی بێوێنەكەی تابلۆ گشت ل��ە جیا سلێمانی، ش��اری ل��ە ئ��ازادی��ی مۆزایكەی ئەو كوردستان، رابردووی شۆڕشەكانی كە بە دەیان شێوە خۆی دەنوێنێت، لەخۆگرتووی هەموو رەنگەكانە و كۆكەرەوەی گشت بۆچوونەكانە، الیەنەكانە گشت متمانەی جێگەی شۆڕشە ئەم

لەبەر ئەم تایەبەتمەندییانە:* دژایەتیكردنی هەموو توندوتیژییەك.

سامانی س��ەروەت و ئارامیی و پاراستنی *گشتیی و تایبەت.

* نەبوونی سەركردەی دیاریكراو.* نەبوونی رابەرو فەرماندە و سەرۆك و...هتد.

* نەبوونی ئایدیۆلۆژیای تایبەت.* بەشداریكردنی هەموو رۆشنبیران، بە هەموو

جیاوازییەكانیانه وه له بیروبۆچوون و فیكریانەوە.* نەبوونی بەرنامەو وتارو دروشمی سیاسیی.كە داخوازییانەیە، ئەو هەموو لەخۆگری *تاكەكانی ژیانی ب��ە راستەوخۆی پەیوەندیی

خەڵكەوەیە.ئ��ەم��ڕۆ ل��ێ��رەو ل��ەوێ ل��ە ه��ەن��دێ��ك ش��ارو شارۆچكەكانی ناوچەی هەولێرو دهۆك، بێدەنگیی بەهۆی كێشاوە، خۆپێشاندەراندا بەسەر باڵی ئەو ئازادییەوە، خەڵكی كەلەبچەكردنی سەراكانی ئەو لەگەڵ ویژدانیان دڵ��ەوە ناخ و لە ناوچانە

راپەڕینەدایە.چۆن خەسڵەتانەوە، هەموو بەو شۆڕشێك هەموو چۆن ناهێنێت!، وەدەس��ت سەركەوتن كۆمەاڵنی خەڵك لێی كۆنابنەوە، چۆن پشتگیریی

سەرتاسەریی كوردستان مسۆگەر ناكات؟!

جێبەجێكردنی )١٧( خاڵەكەی پەرلەمان، لە هەڵەبجەوە دەستیپێكرد

پەری ئەحمەد

راپۆرتی: الڤە بەشارەت.........................................................

رۆژە )40( م��اوەی ماف و داوای خۆپیشاندەران، دەكەن، خۆیان خواستەكانی بەاڵم دەسەاڵت بەكردار وەاڵمی نەداونەته وە و ژنانیش دەسەاڵت تا ئاگادار دەكەنەوە كە لەوە جێبەجێ داخوازییەكانیان نەكرێن، سه رای ئازادیی چۆڵ

ناكەن.یەكێك ك��ەری��م، م��ری��ەم ل��ەو خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران��ەی كە لە باسی گ��ری��ان��ەوە ب��ەدەم منداڵەكەی ب��ری��ن��دارب��وون��ی لەسەرەتای رایگەیاند: كردو بووم و لێرە خۆپیشاندانەكەوە كە ت��ەق��ی��ن��ەوەك��ەش رۆژی بۆمبێكی دەسەاڵتەوە لەالیەن باڵوە بۆ دان��اب��وو دەنگییان پێكردنمان، منداڵەكەم لەگەڵدا ب��وو، ب��ەه��ۆی ت��ەق��ی��ن��ەوەی زۆری دەنگێكی كە بۆمبەكە بریندار منداڵەكەم ه��ەب��وو، بەرزیی بەهۆی خۆشم ب��وو، دەن��گ��ەك��ەی��ەوە ب��ۆ م��اوەی بیستنم هەستی هەفتەیەك لەگەڵ بەاڵم كەمبووبووەوە، دەسەاڵت ئەمانەشدا، هەموو كە دەكەینەوە ئاگادار لەوە چۆڵ ئ��ازادی��ی س��ەرای ئێمە ناكەین و دەمێنینەوە تا هەموو جێبەجێ داخوازییەكانمان

دەبن. ئ��ەوە داوای ژن��ان، رێكخراوێكی كە دەك��ەن بێالیەنیان بۆ دابمەزرێنن دەسەاڵتی لەژێر كە ح��ی��زب��دا ن��ەب��ێ��ت و دوورب��ێ��ت ل��ەه��ەر نێكی ا د ر دەستێوەچونكە سیاسیی، گوێی بە ئەگەر نی وەكا ا ێكخر رژن��ان��ی ح��ی��زب��ی��ان ب��ك��ردای��ە، ن��ەدەب��وو

خۆپیشاندان بكەن. تەمەن محەمەد، نەجات ترە یەكێكی س��اڵ، )33(س��ەرای خۆپیشاندەرانی لە وتی: رۆژن��ام��ە بۆ ئ��ازادی��ی و كۆمەڵێك ئافرەتان، »وەك��و هەیە، جگە داواكاریی خۆمان كە داواكارییەی كۆمەڵە لەو وەك ك��ردووەت��ەوە، بەرزمان دەرخستنی سەروەت و سامانی بوونی چاكسازیی و میللەت و بوارەكاندا، لەهەموو ئازادیی دام��ەزران��دن��ی داوای ئێمە رێ��ك��خ��راوێ��ك��ی ب��ێ��الی��ەن ئافرەت جوانیی كە دەكەین ئافرەت تێیدا ب��دات و پیشان

بوونەوەرێكی نامۆ نەبێت«.)2/17( ل��ەدوای وەك ەوەوه ، كاردانەوەیەك لەبەرامبەر ئ��ەو گ��ەن��دەڵ��ی��ی و ن��ادادپ��ەروەری��ی��ەی ك��ە ل��ە ه��ەرێ��م��ی بوونی كوردستاندا زنجیرەیەك هەیە، خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان

ل��ەش��ار و

ش��ارۆچ��ك��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی ئەوروپا واڵتانی كوردستان و رۆڵی ژنانیش دەستیپێكرد و

كاریگەری تێدا دەبینن.ش��ای��ان ج��ەب��ار، لەو یەكێكە رۆژن��ام��ەن��ووس، كە خۆپیشاندەرانەی خانمە وەكیەكی یەكسانیی و داوای دەك��ەن و پ��ی��او ژن و ن��ێ��وان پ��ی��اوان وەك دەی��ان��ەوێ��ت

بەشداریی پێبدرێت رێگەیان بەڕێوەبردنی واڵت بكەن.

ئەو خانمە رۆژنامەنووسە، »نامانەوێت وتی: رۆژنامە بۆ ئێمە جیابكرێینەوە لە رەگەزی لە بتوانن ئ��ەوان بەرامبەر، ه��ەم��وو ب��وارەك��ان��ی ژی��ان��دا سەرەكییان بەشدارییەكی ئێمەش ببینن، رۆڵ هەبێت و بین و ئەوان وەكو دەمانەوێت بڕیارداندا، لە بین یەكسان ئ��ەوەی كە دڵنیام چونكە بەوان دەكرێت بە ئێمەش

دەكرێت«.كە ل��ەك��ات��ێ��ك��دا خۆپیشاندەر ژن��ان��ی لە یەكسانیی داوای ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان دەك��ەن، خۆیان لەهەمانكاتدا ل��ەس��ەرای ئ��ازادی��ی ئ��ەو ی��ەك��س��ان��ی��ی��ە ج��ێ��ب��ەج��ێ��دەك��ەن و لە هەیە رۆڵیان ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی

خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان��دا و ل��ەم رووشەوە وتەبێژی ئەنجومەنی ئەندامێكی چ��ەن��د ك��ات��ی��ی و خانمان ل��ە ئەنجومەنەكە

پێكدێت.عەبدولجەبار، ئەستێرە ئ��ەن��دام��ی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ك��ات��ی��ی س��ەرای ئ��ازادی��ی و ژنانی لیژنەی سەرپەرشتیاری رۆژنامەی بە ئەنجومەنەكە، یەكەم لە »ژن��ان، راگەیاند: سەرەكییان رۆڵێكی رۆژەوە ژمارەیان رۆژ بە رۆژ بینیوەو ئێستادا لە زیادبووندایە و لە مەیدانی ئازادیی لەوە دەرچووە كە بە تەنیا شوێنی ناڕەزایەتی مەیدانی بووەتە بەڵكو بێت،

هۆشیاریی ئێمە«.ئەو خانمە، وتیشی: »لە رامانگەیاند مارسدا )8(ی ك��ار ل��ەس��ەر ئ��ەوە دەك��ەی��ن ك��ە داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی ژن��ان بە بیكەین بكەین و گ��ەاڵڵ��ە داواك��اری��ی��ە ب��ۆ هاوپێچێك )13( نزیكەی گشتییەكان، خاڵمان گەاڵڵە كردووە ، خۆی دەبینێتەوە دروشمانەدا لەو سەرای مینبەری لە ژنان كە بۆ نا رایانگەیاند، ئ��ازادی��دا بۆ ن��ا ژن��ان، كۆمەڵكوژیی نا ژنانەوە، بە بازرگانیكردن لە ژنان و توندوتیژیی دژی بۆ باری هەمواركردنەوەی رووی كە یاساكانەوە، كەسێتیی و پێشكەش بە پەرلەمان بكرێت و تێدایە چ��ڕوپ��ڕی داخ��وازی��ی بكوژانی س��زادان��ی رووی لە بۆ وەرگرتنی پۆست ژنانەوە و

ژنان بەپێی تواناو كارایی«.ژن��ان، ئ��ەگ��ەرچ��ی ئ��ەرك��ی ب��ەڕێ��وەب��ردن��ی م��اڵ و لەسەرشانە، دەوامەكانیشیان لە دەس��ت نین ئامادە ب��ەاڵم هەڵبگرن خۆپیشاندانەكان ت��ا داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان

جێبەجێدەكرێن.یەكێكە محەمەد، ڤیان هەموو فەرمانبەرانەی ل��ەو دەوام��ەوە دوای ل��ە رۆژێ��ك س��ەردان��ی س��ەرای ئ��ازادی��ی خ��ۆی پاڵپشتی دەك��ات و دووپ��ات خۆپیشاندەران بۆ دەك��ات��ەوە، »ه��ەم��وو پ��ش��ت��گ��ی��ری��ی خ��ۆم ب��ۆ خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دووپ��ات لێدەكەم داوایان دەكەمەوه و تەواومان وەاڵمێكی تا كە چۆڵ مەیدانە ئەم نەدرێتێ ،

نەكەن«.


یلماع

یسۆ ئ

ناک زم

تۆ:فۆ

راپرسییەك: بەرپرسانی هەرێم لەبەر »سەروەت« دەست لەكار ناكێشنەوەراپرسییەك، بەپێی رۆژنامە: 88.9%ی بەشداربووان پێیانوایە، كوردستان، هەرێمی لە بەرپرسان دەست سامان س��ەروەت و لەبەر

لەكار ناكێشنەوە.

لە راپرسییەكەدا كە بەشێوەی ئ��ەل��ی��ك��ت��رۆن��ی و ل��ە م��اڵ��پ��ەڕی پرسیارە ئەم ك��راوە، رۆژن��ام��ەدا بەرپرسانی خراوەتە روو: »بۆچی لەكار دەست كوردستان هەرێمی

هەڵبژاردن سێ ناكێشنەوە؟« خ��راوەت��ەڕوو )خ��زم��ەت��ك��ردن،

دەسەاڵت، سەروەت(.كەس )1250( راپرسییەكە )105( داوەت��ەوە، وەاڵم��ی��ان

بۆ داوە دەنگیان )%8.4( كەس خزمەتكردن و )34( كەس )%2.7( دەنگیانداوە بۆ دەسەاڵت و )1108( وابووە بروایان )%88.9( كەس

لەبەر سەروەت و سامانە.

ژنان بەبێ وەاڵمی كرداریی، سەرای ئازادیی چۆڵ ناكەن

سەندیكای بزیشكانی ددانی كوردستان بە هاوبەشی لەگەڵ ددانی بزیشكانی سەندیكای عێراق و بە هاوكاری كۆمەڵەی ئیمارتی واڵت��ان��ی پزیشكی كۆنگرەی رێكخەری و عرەبی ، )CAPP( زانستی جیهانیكۆنگرەی زانستی و نمایشگای نێودەوڵەتی ئامێر و پێداویستی

بە سازدەكات ددان پزیشكی بەشداربوونی دەیان پرۆفیسۆر واڵتانی لە ددان پزیشكی و عەرەبی واڵت��ان��ی و ئ��ەوروپ��ا شاری لە دراوس��ێ واڵتانی و هەولێر بۆ ماوەی )2( دوو رۆژ لە بەرواری )2011/4/16-15(

لە هۆڵی مامۆستا سعد.توێژینەوەی چەندین كە

ددان پ��زی��ش��ك��ی ت��ازەی سەرەڕای دەكرێت، پێشكەش ۆرك چ��وار )4( س��ازدان��ی شۆپ لە بوارەكانی )چانددنی و ددان ج��وان��ك��اری و ددان لەگەڵ ددان( دەم��اری بڕینی ئامێر و تازەترین نمایشكردنی دەرمان و پێداویستی پزیشكی ددان، كە پێش بینی دەكرێت

زیاتر لە )1000( هەزار پزیشكی ددان بەشداری بكات.

لەگەڵ رێزدا

د.شاخەوان قادر خۆشناونەقیبی سەندیكای

پزیشكانی ددان

ئاگادارییه‌ک‌له‌‌سەندیكای‌پزیشكانی‌ددانی‌كوردستانه‌وه‌

ژنان رۆژهەاڵتییەكان واڵتە لە ئەوتۆیان پێگەیەكی بڕیارداندا لە رەگ��ەزی ب��ڕی��اری هەمیشە نییە و بڕیاری بەسەر بووە زاڵ بەرامبەر بۆ دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ئەمەش ژن��ان��دا، ئایینیی، كومەاڵیەتی و ه��ۆك��اری سااڵنی لەگەڵ ب��ەراورد هەرچەندە گۆڕانكاریی پرسە ئ��ەم راب��ردوو ب��ەاڵم ه��ات��ووە، ب��ەس��ەردا زۆری ئەو نەگەیشتوونەتە ژن��ان هێشتا لەسەر خۆیان بڕیاری كە رادەیەی ژیانی چارەنووسسازەكانی پرسە كەس هەندێ رەنگە بدەن، خۆیان ماڵەكانیان لە ژن��ان پێیانوابێت؛ بدەن بڕیارێك هەر بڕیارن و خاوەن لە ب��ەاڵم دەب��ن، ملكەچی پیاوان كە بڕیارانەی جۆرە ئەو راستیدا ماڵ و ناو بە جوانكاریی پەیوەندیی هیچ پیاوان هەیە، رازاندنەوەیان ئینجا نەبێت، پێ بڕیارێكیتریان ئەوەش دەگرێت، خۆی جێگەی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە ب��ۆ ئ��ەوەی ژن��ان زۆربەی كاتەكانیان لە چوار دیواری تەنیا دەب��ەن، بەسەر ماڵەكانیان لە بڕیار كە هەیە ئەوەیان مافی بەڕێوەبردنی چۆنیەتی رازاندنەوەو كڕینی بڕیاری ب��دەن، ماڵەكانیان لە ئەگەر ماڵیش، ن��او كااڵكانی نەبێت، پەسەند پیاوەكانیان الیەن بە دڵنییاییەوە ریگریی لێ دەكەن و دیالۆگ و ئەوەی بەبێ جاریش زۆر لە یەكگەیشتن هەبێت لە نێوانیان،

پیاو بڕیاری خۆی دەدات. ژیانیشدا ت��ری بوارەكانی لە بە هەیە، پێگەیان هەمان ژن��ان تایبەتی لە بڕیاری سیاسیی، چونكە زەمینە ژن��ان و بەشداریپێنەكردنی بتوانن كە ئەوەی بۆ خۆشنەكردن هەبێت، خۆیان كاریگەریی رۆڵ و گەورەترین بڵێم؛ دەتوانم ئێستا ب��ێ��زارك��ردووە، ژن��ان��ی ك��ە كێشە دەرچ��وون��ی ئ��ەو ه��ەم��وو ك��چ و زانكۆ و لە خوێندنیان كە ژنانەیە ت��ەواو ئامادەییەكان پەیمانگە و كردووە، لە چوارچێوە داخراوەكانی داوەتە چارەنووسیان ماڵەكانیانن، زەمینەیەكی قەدەر، چونكە دەست لەبار نەهاتووه تە ئاراوە كە ژنان لە ئەوەی بكەن، كار تایبەت كەرتی كۆمپانیایەكی چ��ەن��د ه��ەی��ە ك��ە خزمخزمێنەو لەبەر ئەویش بچووكە بۆ كاریان هەلی كەسێك هەموو رێكخراوەكانی پێویستە ناڕەخسێ ، سەنتەرانەی دەزگ��ا و ئ��ەو ژن��ان ل��ە ب��واری خ��زم��ەت ب��ە ژن��ان كار حكومەت كە بدەن هەوڵ دەكەن، ژنان دامەزراندنی بۆ زەمینە زیاتر ژنان بۆ زیاتر رێژەی بڕەخسێنێ و دام��ەزران��دن، بۆ بكرێت ت��ەرخ��ان دەبن و بێكار كەمتر پیاوان چونكە كار شوێنەكاندا هەموو لە دەتوانن زیاتر پیاوان كە بەوپێیەی بكەن، لە دەرەوەن، بۆیە هەلی كاركردنیان ژنان ئێمەی دەڕەخسێ ، بۆ زیاتر حكومەتین، ب��ڕی��اری چ��اوەڕێ��ی ماڵەكانمان چ��وارچ��ێ��وەی لە كە پرۆسە ب��ەش��داری��ی دەرمانبێنن و بڕیارداندا لە واڵت و كارگێڕییەكانی

پێگەمان دیار بێت.

ژنان وبڕیارەكانی حكومەت

بەسۆز فوئاد كەمال

REKLAM

كوێوە لە پێبكەین؟ دەس��ت چۆن بكەین؟ چی گرنگە پێبكەین؟ دەس��ت كێ ئ��ەرك، بە ب��وو چاكسازیی ئەگەر

جێبەجێی دەكات؟ گەندەڵیی ئیسپاتی ل��ە بەشێك ب��ەوەی هەستكردنە هاواڵتییان، الی بەكاردەهێنێت پۆستەكەی بەرپرسێك ژی��ان��ی. تایبەتی و ب��ەرژەوەن��دی��ی ب��ۆ رووی لە گەندەڵییە پێناسەیەكی ئەمە هەستی ئەمە ئەكادیمی، كۆمەاڵیەتی و ئەم لێدەكەن، تەعبیری هاواڵتییانە و بەڵگە لە بەشێكی بێگومان هەستەش ئەمڕۆی ل��ە بۆیە ب��ی��ن��راوەك��ان��ەوەی��ە، لە گەندەڵیی مەسەلەی كوردستاندا سەلماندن و زۆر تاڕادەیەكی ئاستێكدایە ئاشكرابوونەش ئەم ناوێت. پێناسەی دەس��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی ق��ۆن��اغ��ی ی��ەك��ەم��ی گەندەڵیی و بە درككردن چاكسازییە، بۆ داواكارییە چاكسازیی، زەرورەت��ی

بەڕێوەبردنێكی باش.رەهەندەكانی بەڕێوەبردنێكی باش چیین؟ بەڕێوەبردنی باش، یان سەركەوتوو، دامەزراوەكان و كاروباری گشتیی كۆمەڵگا وابەستە دەكات بە ژیانی تایبەتی تاك و كۆمەڵگا، ئەو كاریگەرییانەش كە لەسەر دەكات، دروستیان تاك بیركردنەوەكانی فەرهەنگ و گ��ۆڕان��ی ل��ە دەب��ن بریتی تاك تێڕوانینی باشكردنی بۆ كه لتوور بەپرسیارێتی و گیانی هەڵگرتنی ب��ۆ بەڕێوەبردنی باشتر بە بەرهەمهێنان و خۆی. تاك كارەتایبەتییەكانی ئیش و باش و ئیدارەكردنی ت��ردا، بەدیوێكی ت��ەن��دروس��ت، ك��اردەك��ات��ە س��ەر وێنای ئ��ی��ش وك��ارە ب��ارودۆخ��ی رێكخستنی ئیش وكارەكان دابەشبوونی ئیدارییەكان و بەپێی شارەزایی و لێهاتوویی لە سیستمی سیاسیدا، سیستمی كۆی بەڕێوەبردنی ئەمانەش سەرجەمیان ژیانی تاك و كۆمەڵ

ناو جیاوازەكانی بەدامەزراوە دەگرێتەوە كۆمەڵگاشەوە.

ئایا چاكسازیی ئابووریی گرنگە، یان چاكسازیی ئیداریی، یان سیاسیی؟

بگرین چ��ەم��ك��ان��ە ل��ەم ه��ەرك��ام پێویستی تریانە و ئ��ەوی رەنگدانەوەی ب��ەچ��اك��س��ازی��ی ه��ەی��ە، خ��ۆ ئ��ەگ��ەر ئابووریی چاكسازیی كە بڕیاربدەین پێویستیمان ئەوا سەرمەشق، بكەیەنە گەندەڵیی لە دوور ئیدارەكردنێكی بە بۆ بەدەستبهێنین، سەركەوتن تا هەیە

سیاسەتێكی مەبەستەش ئەم روونمان واقیعی و ئاشكراو

ك��ەوات��ە پێویستە، دەگ��ەڕێ��ی��ن��ەوە بۆ بنەمایی خاڵی چاكسازیی كە س��ی��اس��ی��ی س��ەرەت��ا و

بەدەستهێنەری ه��ەم��وو

نی كا ییە ز كسا چاترە، چونكە چۆنایەتی

)سیاسەت، ئیدارەكردنی ئابووریی، رۆشنبیریی و كه لتوور(

سەلیقە و حوكومڕانیدا، سیستمی لە ئ��ی��دارەی داڕش��ت��ن و ل��ە غیابی ب��ڕی��ارە سیاسەتكردنێكی گونجاودا بۆ هەر یەكێك رەوشی سەر بۆ كاریگەریی كایانە، لەو

كۆمەاڵیەتی دروست دەبێت. پالنێكی واقیعی بۆ پێشوازیكردن

لە چاكسازیی:لە بریتییە پ��الن��ە ل��ەو ب��ەش��ێ��ك ئایندەیی وێ��ن��ای دی��اری��ك��ردن��ی ب��ۆ پ��ێ��ش��وازی��ك��ردن لە

رێگای لە ئەویش چاكسازیی، پالنی چاكسازیی و بازنەكانی جیاكردنەوەی بەشێكی گەندەڵیی و بەرەنگاربوونەوەی گەشەپێداندا بازنەكانی لە خۆی تریشی دەبێنێتەوە، گەشەپێدانیش لەسەرئاستی ناوخۆیی، واتە بەبێ جیاكردنەوەی شار لە چاكسازییكردنیش شارۆچكەكان و گوند و

لە شێوازی سیاسەتی بەڕێوەبردن.ب��اوەڕه��ێ��ن��ان ب��ە گ��رن��گ��ی��ی واتە گەندەڵیی، ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەی مەرجێكی وەك��و ئیرادە دروستبوونی بەرەنگاربوونەوە سەرەكیی ئ��ەژم��ار دەك��رێ��ت، هەستی ك��ەوات��ە م��رۆڤ��ەك��ان بڕیاردەدات، ئ��ەم هەستەش دەب��ێ��ت

ە ێتەو ر ێز بگۆل��ەن��ێ��وان ه��اواڵت��ی��ی��ان ب��ۆ س��ەرك��ردەك��ان و گشتیی باوەڕهێنانی لەدواجاریشدا وەكو گۆڕانكارییەكی جەوهەریی لە گیان و بیر و رەفتاری ئەو كەسانەدا دروستدەبێت دەكەن. گەندەڵیی بوونی بە كە هەست لە خۆی گەندەڵیش، بەرەنگاربوونەوەی ئیرادەی سیاسیدا دەبینێتەوە بۆ بڕیاردان شەرعییەت یاساكان و باشكردنی لەسەر یاساو رێگای بە بەگەندەڵیی ن��ەدان پەرلەمان و سەربەخۆكردنی ئاكتیڤكردن و جیاكردنەوەی دامەزراوەی داوەریی گشتیی

لەئەنجومەنی وەزیران و پێدانی هێز و توانا حكومەت، سەرەكییەكانی جومگە بە بە تایبەت سیاسەتی خستنەكاری واتە

كاركردن بۆ گەیشتن بەو ئامانجانە.سیاسەتی تایبەت بە بەهێزكردنی

كاركردن گەندەڵیی واڵتانەی ئەو زۆرب��ەی لە پالنانەی لەو یەكێك گرتوون، بەرۆكی ج��ێ��ب��ەج��ێ��ی��ان ك��ردووە و ت��اڕادەی��ك گەندەڵیی ل��ەوەی س��ەرك��ەوت��ووب��وون پالنی جێبەجێكردنی بكەنەوە، ك��ەم راوێژكارییە، بەومانایەی كە كاروبارەكان و خەڵك و لەالیەن خواستراون پالنەكان سەرپەرشتی بە ب��ەاڵم هاواڵتییانەوە، مەرجی بە بەڕێوەدەچێت، حكومەت سیاسیی. دەستتێوەردانی كەمترین بۆ دەردەك��ەون رۆڵ كۆمەڵێك لێرەدا راوێ��ژك��اری��ی. پ��الن��ی جێبەجێكردنی مەدەنی و كۆمەڵگای پەرلەمان و رۆڵ��ی تری دامەزراوەكانی دینییەكان و مینبەرە دەتوانن میدیاكانیش زانكۆكان و وەكو باڵوكردنەوەی توێژینەوە و رێگای بە بكەن بەشداریی بەفیعلی زانیارییەكان، بەو چاكسازیی ل��ە پێشوازیكردن ل��ە گەندەڵیی و بەرەنگاربوونەوەی ئامانجەی پێشوازیكردن لە چاكسازیی ببێتە كه لتوور و

لە دەروونی مرۆڤەكاندا بنیاتبنرێت. لێكچوونێك بنەمایەی ئەو لەسەر كۆمەڵگاكاندا كۆمەاڵیەتی سیستمی لە هەیە، دەكرێت سوود لە ئەزموونی واڵتانی بڕیارو ئ��ەم��ەش ببینین، س��ەرك��ەوت��وو خواستەكانی دەسەاڵتە كە تا كوێ ئاوات دەخوازێ و كام واڵت دەكاتە نموونەی بااڵ و ئەزموونەكەی بۆ كوردستان دەگوێزێتەوە، چ��ارەس��ەران��ە ل��ەو ه��ەن��دێ لەكاتێكدا زۆر گەندەڵیی بەرەنگاربوونەوەی بۆ خۆماڵین و تەنیا ئیرادە و بڕیاری سیاسییان

دەوێت.

لەكاتێكدا سەرۆكی هەرێم لە ئەوروپا بە مەدالیای زێڕینی )ئەتڵەنتی( سنگی دەڕازێنرایەوە، لە سلێمانی لە )2/17(دا لەبەر بارەگای حیزبەكەیدا بەڵتەچییەكان بلۆك پارچە )B.K.C( و گوللەی بە سنگی شووشە مەترێك چەند لەسەر كوت لەت و شارەكەیان الوان��ی منداڵ و دەك��ردە كێشیان زێ��رەڤ��ان��ی دەك��رد، گەشتەكەی س��ەرۆك وتمان: سەرمان، دەبڕێت و دێتەوە، بەاڵم نەیبڕی، كە هاتەوە دێتە سلێمانی پرسەی شەهیدان وتمان دەدات، بریندارەكان لە سەر دەك��ات، بە پێشكەش پۆزش دڵنەوایی و وتاری بەاڵم نەكرد، ئەویشی دەكات، شارەكە وتی: رۆژنامەوانییەكەیدا كۆنگرە لە )داواكارییەكان بەسەر سەرو بەسەر چاو(، نییە سەرۆك بڵێت: لەمە خۆشتر قسە بەسەر سەرو چاو، بەاڵم تائێستاش ئەو داواكارییانە هەر بەسەر سەرو چاوەوەن، داواكانیان چاوەڕوانن خۆپیشاندەرانیش جێبەجێ دابگیرێت، چاو سەرو لەسەر بكرێت، با چیتر سەری سەرۆك ماندوو نەكەن، چاوەڕوان بووین پەیامی نەورۆزی

داواكارییەكان- بەجێهێنانی س��ەرۆك هەنووكەیی و دوور وەخت - لەخۆ بگرێت دی��اری��ك��راودا، زەم��ەن��ی چەتری لەژێر نەبێت تێدا الستیكیی و سواو بەڵێنی بەڕێزی وەزیرەكەی، س��ەرۆك لەوانەی وتی: )خۆپیشاندان مافی رەوای خەڵكە،

ئەگەر شارستانییانەو هێمن بێت(.)2/17(ه وە لە س��ەرۆك جەنابی هەرێمە ئەم قارەمانی خەڵكی تائێستا سلێمانی و سەرای ئازادیی مەیدانی لە لەخۆپیشانداندایە، دیكە شارەكانی بریندار ك��وژراو لێ ه��ەم��ووەی��ان ئ��ەو كرایە دەمدرێژیی دەستدرێژیی و ك��را، گرتووە! بەخۆدا دانیان هەر سەریان و لە شارستانیترە هێمنترو لەوانە كێ بە نەهاتی بۆ خۆپیشانداندا؟ دنیای دەمیانەوە؟ جەنابی سەرۆك، ئەگەر بە دەزانیت، رەوا بە خۆپیشاندان جدیی بۆچی لە خەڵكی هەولێرو دهۆك قەدەغە بایی دەڤ��ەران��ەدا لەو بشێت ك��راوە؟، ناڕەوایی ناعەدالەتیی و خۆپیشاندانێك زۆرتریشە، هەیەو واقیعدا لە نەبێت؟ بەاڵم ناوچەكە كراوە بە مەنجەڵی هەڵم و

سەرقاپی داخراوەو لە ناوەوه دەكوڵێت و خەڵكی دەبێت دەرناچێت، هەناسەی خۆشەویست دهۆكی هەولێرو بەڕێزی رێی بۆیە نەبن، هێمن شارستانی و نادرێتێ ؟ معازەاڵ كەس خۆپیشاندانیان بۆچی بێت، پیاوچاكتر هێمنترو لەوانە لێیان دەترسن؟ دەنگی ئەوانە ئێوەیان گەیاندە دەسەاڵت بۆ متمانەیان پێناكەن ئەزبەنی دەرببڕن؟ خۆیان رای ئازادانە كە تۆ سەرۆكی هەمووانی بۆ بە یاسای دەك��رێ��ت(؟، ك��ار ه��ەوا دوو )بانێك و سلێمانی لە خۆپیشاندان نییە ئ��ەوە رەوایە و لە هەولێرو دهۆك یاساغە! ئەمە زاخاودانەوەی دوو ئیدارە قێزەونەكەیە؟ لە هەرچەند ن��ەورۆزی��ش پەیامەكەی هەمان هەر ب��ەاڵم نوێدایە، قاوغێكی گرەو دەسەاڵتە ئەم تێدایە، ناواخنی كۆن بابەتەكان تا دەكات كات لەسەر نەوێرێت كەسیش لەبیربچنەوەو ببن و بەدواداچوونیان بۆ بكات، كوا ئەنجامی پەرلەمان؟ كێ دەستگیركراوە؟ لیژنەی ئۆڵیكۆس و ترادیسناڵەكان چاك دەزانن ژی��ان، واقیعی میللەتان، ئەمڕۆ كە

سەردەمدا دنیای لە سیاسیی كەشی بە ئەوەی دەڕوات، گۆڕانخوازیی بەرەو هەر نەكات لەگەڵ مامەڵەی حیكمەت بە دەس��ەاڵت دەبێت، بەرپرس خ��ۆی نیازی شكستپێهێنانی خۆپیشاندان باسی خۆڕایی بە بەاڵم دەكات، هێوركردنەوە عەمەلیی هەنگاوێكی خۆی ئەوەی بێ كێ بپرسێت: لەخۆی یان هەڵبگرێت، پاراستنی كلیلی شێواندووە؟ هێوریی ئەوان الی هێوریی كێیە؟ الی هێوریی تەنیا بەردەوامبوونی ئەو ناعەدالەتییەیە بەاڵم ك��ردووە، بەرپایان خۆیان كە كێشەی چارەسەركردنی راستی رێگەی نەك بەدەمەوەچوونییەتی، میللەت تۆمەتی هەڵبەستنی پالن و رێكخستنی ناشرینكردن، كە ئەمانەش هیچی كەمتر تەقەلێكردن و كوشتن، هیچكام لە نییە لەو رەفتارانە نە لە تەمەنی دەسەاڵت پێ شەقامیشی نە دەك��ات��ەوەو درێ��ژ دادەمركێتەوە، الساییكردنەوەی سیناریۆ دۆڕاوەكانی رژێمە عەرەبی و مۆنارشیەكان ئەزموونێكی شكستخواردووە، رۆژگاریش

راستییەكان دەسەلمێنێت.


ئەم دۆخە »پرس« چارەسەری دەكات، نەك »ترس«ب��ەداخ��ەوە، ت��ا س��ات��ەوەخ��ت��ی ن��ووس��ی��ن��ی ئ��ەم كە دەس��ەاڵتدار پ��ارت��ی ه��ەردوو وت��ارەش، بۆ دەب��ەن، بەڕێوە حكومەتیش یەكێتی(یەو )پارتی و رووبەڕووبوونەوە و چارەسەری ئەو قەیران و درزە گەورەیەی كە وەك پەتایەكی ئاسیایی ئەم هەرێمەو ئەم دووپارتەشی سیاسیی و حیكمەتی بە كە ئەوەی لەبری گرتووەتەوە، یاساییانە، دیموكراسییانەو مەدەنییانە و شێوازی بە لە هەوڵی مامەڵە لەگەڵ دۆخەكەدا بكات، بە »ترس« ناڕەزایی و شەپۆلە ئەو وەستاندنی كپكردن و راگرتن و خۆپیشاندانانەیە، كە زۆربەی شارو شارۆچكەكانی هەرێمی ئەوەی كاتێكدا لە گرتووەتەوە، جیاجیا شێوەی بە بووەتە دەگوزەرێت، ناوەڕاستدا خۆرهەاڵتی لە ئەمڕۆ شكاندنی گۆڕانكاریی و جەبری مێژوویی و حەتمییەتێكی دەكات، چارەسەری »پ��رس« كە ئەوەندەی بتەكان،

»ترس« ئاڵۆزتری دەكات.خەڵك و خەمی ل��ە ئ��ەوان گ��ەر بڵێین؛ دەك��رێ ئەزموونەكەدان وەك خۆیان بانگەشەی دەكەن، ئەوا چیدی پیالنی ژوورە داخراوەكان و فرسەتی شەوە تاریكەكان، بۆ كوشتن و گرتن و ترساندن و تۆقاندن و سووتاندن و ناوزڕاندن و توڕەیی داواكارییەكانیان، خۆپیشاندەران و بێدەنگكردنی زیاتر دەبەخشێتە شەقام و رەوشەكە ئاڵۆزتر دەكات و درزو ئۆپۆزسیۆن، دەست دەداتە گەورەتریش زیاترو كەلێنی وەلێ لە بەرامبەر »ترس«دا، »پرس« هێشتا مەودایەك دروستكردنی لێكگەیشتن و دانوستان و هێوربوونەوەو بۆ دەس��ەاڵت و نێوان لە تەندروست پەیوەندیی پردێكی ناردنی لەبری دەب��وو بۆیە هەر دەهێڵێتەوە، خەڵكدا م��ژدەی ئ��ازادی��ی، س��ەرای بۆ حیزب چەقۆكێشەكانی بدایە و پرسەو بە خەڵك و خۆپیشاندەران دڵخۆشكەریان سەرەخۆشیی و هاوخەمیی خۆیان بۆ كەسوكاری شەهیدان و لەبری دەبوو دەربڕیایە... شوبات )17(ی قوربانییانی سەرای ناو دەنگییەكەی نارنجۆكە تەقینەوەی دەنگی ئاپۆرای خۆپیشاندەراندا لەنێو دەنگی سەرۆك ئازادیی، بنایە، گەلەكەیدا داواكاریی خواست و بە دانی بهاتایە و نەك عەسابەو چەقۆكێشیان بناردایە، ئەوان با لەبری گڕ بەردان لە خێمە و خێوەتەكانی سەرا، با گڕ لە گەندەڵیی و حوشترەكانی دونیا ئێمەو ب��ەردەن، ئیداریی فەسادی موبارەكمان بینی چۆن لە مەیدانی تەحریردا یەكبەدوای بوو شێوەیە بەو موبارەكیش ئاكامی دەكەوتن و یەكدا بۆ خۆی هاوخەمیی تاڵەبانیی هەرچەندە بینیمان، كە دەربڕی، وەلێ هەموو ئەمانە بێسوود بوون، تۆ بڵێی ئەم بەرپرس و سەركردانەی حیزب، بێ ئاگابن لە دونیا و ئەم گۆڕانكارییە خێرایانە نەبینن، یان وەكو شاعیری گەورە، »شێركۆ بێكەس« لە- خاچ و مارو رۆژژمێری شاعیرێك-دا، دەڵێت: )لەم دەشتەدا سوار دەگلێ و ناشبێ بە سوار(، بەداخەوە، ئەوان چاویان لە ئاستی مێژوودا داخستووە و كەوتنی یەك بەدوای یەكی بتەكان نابینن، كە وەك پوولی لە ئەمە دەك��ەون، یەكدا ب��ەدوای یەك و بەسەر دۆمینە كاتێكدا لە هەندێك لەو واڵتە عەره بییانەی خۆپیشاندانی تیادەكرێت، كەمترین كێشەی خزمەتگوزاریی نییە، بەڵكو تەنیا كێشەی سیاسیی و كێشەی سیستمیان هەیە، وەلێ لە هەرێمە بەشكراو و بەدبەختەكەی لەمەڕ خۆمان، جگە كێشەی خزمەتگوزاریی و كێشەی سیاسیی و سیستم، لە كێشەی تەنانەت ئ��ی��داری��ی و كێشەی كەموكورتی و ئەخالقیی و ئابووریی و یاساییش هەیە، لە الیەكی ترەوە، ئەم »ترس«ەی، پارتی و یەكێتی دەیبەخشنەوە بەسەر شەقامی كوردیدا، بە تەنیا خەڵكی سڤیلی نەگرتووەتەوە، بەڵكو دەسەاڵت خۆشی تووشی ترس و شۆكێكی گەورە رووبەڕووی »ترس« بە »پرس« لەبری ، بۆیە بووە، ئەم واقیعە دەبێتەوە و ئەم ترسەش وایلێكردووە، كە لە گوتاری سیاسیاندا تووشیی دووڕوویی و ئیزدیواجییەتێكی راب��ردوودا، شەوانەی چەند لەم هەر بوونەتەوە، گەورە لە هەرێم، سەرۆكی پارتی و سەرۆكی بارزانی، مەسعود لەسەر گەنجانەی »ئەم دەیوت: تەلەفزیۆنیدا وتارێكی شەقامن و خۆپیشاندان دەكەن، كوڕی ئێمەن، برای ئێمەن و نەوەی نوێی فەیسبووك و ئینتەرنێتن و داواكانیان دواكاریی رەوان«، لە شاشە ئاوا دەڵێن و لە شەقامیش سەدو هەشتا خۆیانەوە رۆڵەكانی براو بە گوللە پێچەوانەوە بە پلە دەنێن، بۆیە هەندێ جار دەگەمە ئەو بڕوایەی، كە ئەم كاراكتەرە سیاسییانەی ئێمە لەودیوی دیكتاتۆرییەتیشەوە

مومارەسەی دەسەاڵت دەكەن[email protected]

حوشترەكانی‌موبارەك‌و...چەقۆكێشەكانی

دەسەاڵتی‌كوردیی

فەیسەڵ محەمەد

‌كوردستان‌قسە‌لەسەر‌گەندەڵیی‌دەكات‌وخەیاڵ‌بۆ‌چاكسازیی‌هەیە

شنۆ عوسمان

www.rozhnama.netخاوةنى ئيمتياز: كؤمثانياى وشةكؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات

کارگَيِری و ريکالم و ئاگاداريى:

07480121144 - 07701203949info. [email protected]

[email protected]

لَيثرسراوى هونةرىشاخةوان ئةنوةر07701361826

[email protected]

ناونيشان:سلَيمانی: زه رگه ته . گردی زه رگه ته . کؤمپانيای وشه

هه ولَير: گه ِره کی زانکؤ. چوارِريانی حه مرين. ته نيشت بةِرَيوه به رَيتی ژينگه )07504733642(

دابه شکردن:کؤمپانيای پةيپه ر

0770864921007504483631 [email protected]@yahoo.com

بةِرَيوةبةرى نووسينهيوا جةمالسيروان رةشيد

0750152252807701576906

www.rozhnama.net

جەنابی‌سەرۆك،‌نەورۆزت‌باش مەحمود عەبدوسەمەد


واتە پاشكۆكان، میدیا جگە حیزبییەكان، میدیا لە )علوج(یا چوونەتە لەوەی فێری خەریكە م��ێ��ژووەوە، دەستە ك��ە دەب��ن ئ��ەوەش كەسانی ب��ە چ��ەورەك��ان��ی��ان نەگبەتی، ب��ۆ ب��س��ڕن و ت��ر چەورە، هێندە دەستیشیان چێشتلێنان رۆن��ێ��ك��ی هیچ

نایگاتێ !پ��اش ئ��ەوەی ن��اڕەزای��ی خ��ەڵ��ك ل��ە دەس��ەاڵت و ئەو لەبەردەوامیدایە، پاشكۆیانە س��ەرل��ێ��ش��ێ��واوی��ی��ان ل��ە ئاستێكدایە كە )كەس بەغیلی پێ نابات(، ئەو كارەساتانەی ب��ەس��ەر خ��ۆی��ان��دا ه��ات��ووە، ئ��ێ��س��ت��ا ب��ە خ��ەڵ��ك��ی ت��ری دەفرۆشنەوە، پاشكۆیەك وای یەكێك كە ب��اوك��ردووەت��ەوە بەجورئەتانەی كەسە ل��ەو خۆپیشاندانەكانی بەشداریی ه��ەڵ��ەب��ج��ەی ك��ردووە، ب��ەر بەردو تەماتەیان داوە! منیش سەرم هێناو سەرم هەرچەند ئەو كەسە كە )د.كەمال برد عەقڵی ناچێتە میراودەلی(یە، ب��ەس��ەر وای ك��ە ك��ەس��ەوە واتە ئ��ەو، چونكە هاتبێت، كەسێكی خ��ۆ )د.ك��ەم��ال( حیزبیی پلە بەرز نییە كە كاتی جیاواز بیروڕای لەسەر خۆی لەالیەن حیزبەكەی ئێستایەوە زیندان و حەسیرمەیان كرابێت و ئ��ێ��س��ت��ا ب��ڵ��ێ : گ��ەر ب��زان��م بە نییە پابەند حیزبەكەم رۆژی یەك دیموكراسییەوە، حیزبییەكی یان نامێنم!! تیا عاشقی مایكرۆفۆن نییە، بڵێ ، یەكەم كەس بووم، فووم كردە

مایكرۆفۆنەكە!!ج��گ��ە ل��ەوە د.ك��ەم��ال كە ن��ەداوە كەس بە بەڵێنی ئەگەر مەسەلەی ئاو و كارەبا دەبێت نەكرێت، چ��ارەس��ەر ح��ك��وم��ەت خ��واح��اف��ی��زی لە

خەڵك بكات!ئ��ەو زات��ە ب��ەش��داری��ی لە خۆ ك��ردووە، خۆپیشاندان س��ی��م��ی��ن��اری ن��ەگ��ێ��ڕاوە تا دوو یەك دڵگەرم تووڕەیەكی تێبگرێت و جوانی تەماتەی دوای��ش )ك��ال��ع��ادە(ب��ڵ��ێ��ن،

دەستی گۆڕانی تیابووە...د.ك��ەم��ال و ه��ەم��وو بەشداریی كە تریش ئەوانەی كردووە، خۆپیشاندانەكانیان خەڵكە ئ��ەو وی��ژدان��ی وەك ق��س��ە دەك��ەن و ن��اڕەزای��ی وەك نەك دەردەبڕن، خۆیان لە پارە پارێزەری تورەكە پڕ دزراوەكانی دەسەاڵت خۆی بە

بناسێنێت. خەڵك م��ەس��ەل��ەی ت��ەم��ات��ە ه��اوی��ش��ت��ن��ەك��ەش واب��زان��م؛ راگەیاندنی سەوزە كە لەنێوان لێی )هەڵەبجە( )ئۆسلۆ( و

تێكچووە و تێكەڵی كردوون!ت��ەم��ات��ە ل��ە ن��ەروی��ج��ەوە بۆگەن هەڵەبجە دەگاتە تا دەكات و لە كەڵكی بەكارهێنان دەك��ەوێ��ت، ئ��ەگ��ەرچ��ی بۆ

چەواشەكردنیش بێت...

-بۆ هەواڵ بڕوانە pukمیدیا 2011/3/25

تەماتە

پشكۆ ناكام

ح��ەس��ەن ع��ەل��ی دوای ل��ە جەلالدێكی هیچ م��ەج��ی��دەوە، دیكەم نەدیوە بەو جۆرە بە شەق بە ئ��ەو كە هەڵبدات م��رۆڤ لە دەستییەوە، دەمانچەكەی خۆی و سااڵنی ڤیدیۆییدا، گرتەیەكی لە لە راب��ردوو س��ەدەی هەشتای دەدات. عێراقی هاواڵتییەكی نزیكەوە ل��ە زۆر م��ن تەنانەت شەڕی سێرب و كۆرواتەكان و هۆزە بەشەڕهاتووەكانیشم ئەفریقاییە بەو هیچیانم دەكردن و چاودێریی جۆرە نەبینین كە عەلی حەسەن حەسەن عەلی بینیبوو. مەجیدم بێنموونە و جەلالدێكی مەجید، بوونەوەرێكی مرۆڤ سووككەر بوو كە لە مێژووی عێراقدا یەك جار بەعسییەكان بەرهەمیان هێنا. من نازانم ئەو سزایانەی بەسەر ئەودا دەبێت كاریگەرییەكیان چ دران، كە قوربانییانەوە ئ��ەو بەسەر شەق و زللە و بۆكس و مشتەكۆڵەی بەركەوتووە و جەلالدەیان ئ��ەو یادوەرییاندا لە ئێستاش هەتا

ئازار شەپۆل دەدات.ژیانی ئەزموونی لە م��رۆڤ خۆیدا، زۆر شتی بیر دەچێتەوە و ب��گ��رە ك��ات��ێ ی��ادگ��ارە ت��ااڵ و بیر، دێنەوە خۆی ناخۆشەكانی كاتێ دەی��گ��رێ��ت ، پێكەنینیش ئاست لە هەدادانەی بەو دەزانێ جەلالددا نواندوویەتی، ستەمكاریی خۆگرییەكانی ل��ەرزە و هێناوەتە دەك��ەون��ەوە هەڕەشەیەك وەك ب��ۆس��ەر ج��ەل��الد، ب��ەاڵم ب��ڕوا دەستدرێژیكردنە ئیهانە و ناكەم شەق بە مرۆڤ، كەرامەتی سەر بەوەی ناچاركردنی تێهەڵدانی و جەلالد قۆندەرەكانی دابێتەوە و ماچ بكات، شتێك بێت بە ئاسانی ئەمجۆرە بینینی بچێتەوە و بیر دی��م��ەن��ان��ەش، ق��واڵی��ی��ەك��ان��ی م��رۆڤ��ب��وون و ه��ەس��ت��ەوەرب��وون و ئەخالقیبوونی ئێمە دەجووڵێنن.

ع��ەل��ی ح��ەس��ەن م��ەج��ی��د، جوێنفرۆشی و ئوستادی پسپۆڕ و ش��ەق��وەش��ان��دن و ك��ل��ك��ە سەروچاوی بە دەمانچەكێشان بەوەی بوو ناچاركردنی مرۆڤ و پۆستاڵە ماچكردنی بۆ دابێتەوە عەسكەرییەكانی. ئەو بوونەوەرە، مرۆڤشكاندن و لە بوو رچەشكێن تێكشكاندنی چاوسووركردنەوە و ئینساندا. رۆحیی جەستەیی و نەدیوە دیكەم تاوانبارێكی هیچ غەرەز و بە حیرس و ئەو هێندەی مرۆڤێك ل��ە ش��ەق ئ��ی��ه��ان��ەوە ه��ەڵ��ب��دات و ب��ەس��ەر و چ��اوی��دا بكێشێت، بەبێ ئەوەی ئەو مرۆڤە بەرگریكردنی ئامرازێكی هیچ بتوانێ ی��ان بێت، بەدەستەوە

بەرگریی لەخۆی بكات.ب��ۆی��ە م��ن ه��ەم��ی��ش��ە ل��ەو لە نەتەوەیەك كە بڕوایەدابووم لە خۆیدا ئازادكردنی پرۆسەی بەرگەی ستەمكاران، دەستی

بە كۆستە تراژیدیا و كۆكوژیی و خۆی دەگرێت و كۆمەڵییەكانی هەمیشە چونكە دەكاتەوە، بینا كۆیادی ه��اوب��ەش و ی��ادەوەری��ی نەتەوەیی بەهێزترە لە بیرەوەریی ت��اك��ەك��ەس��ەك��ان: ك��ۆی��ادەك��ان دەكەنەوە بەهێز نەتەوە گرووپ و هەستنەوە، بتوانن ئ��ەوەی بۆ تاكەكەس ب��ی��رەوەری��ی ب��ەاڵم هێرشێكی لەشێوەی ب��ەردەوام تردا خۆی دووبارە دەكاتەوە، بۆیە خۆیان تاكەكەسەكان ئەستەمە بەدەست كاتێ بچێتەوە، بیر ج��ەل��الدەوە ب��ە ش��ەق و زل��ل��ە و دەمانچە كلكە تفەنگ و قۆنداخە پێدەكرێت و ئ��ەم��دی��وەودی��وی��ان ن��ادات. دادی��ان ناڵەیان ه��اوار و مرۆڤ ئەستەمیشە هەروەكچۆن ئەو گرتە و دیمەنانەی بیر بچێتەوە ئارەزووی بە جەلالد تیایاندا كە سیمای س��ەر و بەردەبێتە خۆی پڕە كە تر، مرۆڤێكی دانسقەی غروور، گەورەیی و كەرامەت و لە بۆیە لەگەڵ هەر شەقێكدا كە لە شەقێك هەڵدەدرێت، قوربانیی بینەر و مرۆڤانەی كەرامەتی لە كە هەڵدەدرێت نەتەوەیەش ئەو

قوربانییەكە ئەندامێتی.ل��ە ه��ەف��ت��ەی راب��ردوودا، باوبووەوە، ڤیدیۆیی گرتەیەكی ئاساییشی ئەندامێكی تیایدا كە بەربوونەتە چەكدارێك، هەولێر و س��ەروگ��وێ��الك��ی گ��ەن��ج��ێ��ك��ی زۆری بێڕێزییەكی ه��ەرزەك��ار و پ��ێ��دەك��ەن و ن��اچ��اری دەك��ەن قۆندەرەی ئەو ئەندامەی ئاساییش ڤیدیۆییە، گرتە ئەم بكات. ماچ پتر لە هەر رووداوێكی دڵتەزێنی بێڕێزییەك ه��ەر ل��ە پتر ت��ر و بە زی��ات��رە مانگێك م��اوەی كە سلێمانی و شاری خۆپیشاندەرانی ش��ارەك��ان��ی ت��ر دەك��رێ ، منی بینینی دوای نەمتوانی هەژاند و مامۆستای لە بیر گرتەیە، ئەم حەسەن عەلی شەقوەشێنان، گوڕ وتین و ن��ەك��ەم��ەوە. مەجید لە كە چیڕبوونەوەیەك حیرس و ئەو پەالمارەكانی لێدان و شەق و مامۆستاكەیم بینیم، ئەفسەرەدا هەموو پشت لە دەخاتەوە و بیر پەالمارێكی بۆ سەر كەرامەتی ئەو گەنجەی شاری هەولێر، كەرامەتی

گشت مرۆڤایەتی دەشكێنرا.كێشەیەكی ئەمە م��ن، ب��ۆ خ��ودی ئەمە بگرە گ��ەورەی��ە و ك��ێ��ش��ەك��ەی��ە: چ��ۆن��ە ل��ەن��او كەسانێك مندا واڵتی ئاساییشی بەو دەتوانن هەیە و بۆیان هەن ئەم گەنجێكی كەرامەتی جۆرە كە تاوانێك ه��ەر لەبەر ش��ارە ئێمە هێشتا بشكێنن و كردبێتی، بێدەنگیی هەڵبژێرین؟ من دڵنیام دەزگایانە ئەمجۆرە سرووشتی سەرسوڕهێنەرتریشی لەوە شتی ئەو تا ب��ەاڵم روودەدات، تێدا ك��ات��ەی خ��ۆم��ان ئ��ەزم��وون��ی

بەرچاومان و ناكەوێتە ناكەین و ئێمەش تێناكات، كاریگەرییمان بێدەنگین. من دەزانم لەو شوێنانە كە دەكەن كار وەها پیاوانێكی بەسەر گ��ەورەن هەڕەشەیەكی ئەوەشدا لەگەڵ مرۆڤایەتییەوە. پێدەچێت بینیمان، كە ئ��ەوەی بێت. خەروارێك نموونەی مشتی ئەمە لێدانی باوكێكی تووڕە نییە لە كوڕە السارەكەی، ئەمە لێدانی شەڕفرۆشێك نییە لە نێچیرەكەی، خێڵێك ئەندامی پەالماری ئەمە خیڵێكی ئەندامی بۆسەر نییە دیكە، بەڵكو ئەو گرتە ڤیدیۆییە لە دوای قەسابخانەكەی تاقمی شێخ دیمەنێك مەترسیدارترین زاناوە، بووە من لە كوردستاندا بینیومە و چونكە بم، بێدەنگ لێی ناتوانم هەڵسوكەوتەی ئەو گرتەیە و ئەم دەكرێت، مرۆڤێك لەگەڵ لەوێدا وێنانەم گرتە و دیمەن و ئەو كۆی لە بەتایبەتی كە دەخاتەوە، بیر شەڕی یەكەم و دووەمی جیهانیی و فاشیزم و ن��ازی��زم و ستالینیزم و دیمەنێكی وەك بەعسیزمدا ئاساییان لێهاتبوو. مەترسیی ئەم كە نییە ل��ەوەدا هەر گرتەیەش رابردووی جەلالد و قوربانیمان بیر ئەوەی لەبەر بەڵكو دەخاتەوە، تێدایە نزیكیشی هاوشێوەییەكی كەرامەتشكێنییەی ئەو لەگەڵ م��ی��ت و وەك دەزگ��اك��ان��ی ئیتالعات، لە دۆخی ئێستادا، بۆ لە خۆپیشاندەران سەركوتكردنی توركیا و ئێران پراكتیزەی دەكەن و ترسناكیی بۆمن ك��ردووی��ان��ە. چۆنە ل��ەوەدای��ە، دیمەنانە ئەم كەلتوورێكی خ��اوەن ن��ە ئێمە وەك مەزهەبساالرانەی سیاسیی ئ��ەوەی ئ��ێ��ران��ی��ن و ن��ە خ��اوەن ئەوەی وەك رەگەزپەرستییەكی ئەفسەرەكانی كەچی توركیاین، لە ئ��ەوان وەك ئاساییشمان گەورەییان دەدەن و قوربانییەكان قۆندەرەكانیانەوە. ژێر دەخەنە بۆچی ئێمە دوای زیاتر لە هەشتا ئ��ازادی��خ��وازی��ی و خەباتی س��اڵ رزگاریخوازیی، لە بێكەرامەتكردنی بچین و داگیركەرانمان لە مرۆڤدا، مافەكانیدا، ل��ە رێ��زگ��رت��ن ل��ە بین؟ جیهان ناوچەی هەژارترین بۆ من پێویستە لێدان و پەالماری ك��وردی ئاساییشی دەزگایەكی لێدان و وەك هاونیشتمانیان، بۆ پەالماری دەزگا سەركوتكەرەكانی نەبێت ه��اوس��ێ��م��ان واڵت��ان��ی چاوشكێنی و رووشكێنی و كاتێ ك��ەرام��ەت��ش��ك��ێ��ن��ی ك��وردەك��ان ئەم پسپۆڕییان. پیشە و بووەتە ئەوەی بۆ پێویستە جیاكاراییەم دڵنیا بم كە ئەم سیستمەی واڵتی من بەڕێوە دەبات، هێشتا تەماهی مرۆڤشكێنەكاندا رژێمە لەگەڵ نەداونەتەوە. بۆڕی نەكردووە و وەزیری بزانم كە گرنگە من بۆ ن��اوخ��ۆك��ەم و ب��ەڕێ��وەب��ەری

كە ئەفسەرەكانی ئاساییش و شار و واڵت و خەڵكی هەموویان تیرە و لەم خۆمانن و گوندەكانی هاتوون، عەشیرەتەوە هۆز و لەو دەكەنەوە و م��رۆڤ لە بیر چۆن جیاواز لەوانە بیری لێدەكەنەوە كە پسپۆڕ و مامۆستای شەقوەشاندنن ئایا هاونیشتمانەكان. كوردە لە كە ئاساییشەی ئ��ەو ئ��ەم��ەی��ە كارمەندەكانی ئەفسەر و زۆرینەی »ك��ۆرس��ی ت��ای��ب��ەت«ی��ان وەرگ��رت��ووە و ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی »زانستییانە« »پڕۆفێشناڵ« و ل��ەب��ەردەم كەچی راه��ێ��ن��راون و م��ێ��ردم��ن��داڵ��ێ��ك��دا ك��ە ن��ازان��رێ تاوانەكەی چییە و ت��اوان��ەك��ەی هەموو ئەم بێت، هەرچییەكیش پڕۆفێشناڵیزمە زانست و كۆرس و بكات و كۆنترۆڵ خ��ۆی ناتوانێ شەقوەشاندن؟ بەر پەنادەباتەوە ج��ا ئ��ەگ��ەر ه��ەر ل��ەس��ەرەت��اوە ئیتر شەقوەشاندنە، بە بڕوامان پسپۆڕییمان زان��س��ت و ك��ۆرس و بڕیاریشە ئ��ەگ��ەر چ��ی��ی��ە و ب��ۆ ب��ك��رێ ، ك��ار پڕۆفێشناڵیانە پێویستە شەق و قۆنداخە تفەنگ و

جوێنەكان بخەینەالوە.هەموو ه��ەرێ��م و س��ەرۆك��ی ئەم ن��او دیكەی سەرۆكەكانی دەڵێن: ب��ەردەوام كە نیشتمانە بێت«، یاسا سەروەر »پێویستە )با یاسا، بەپێی بفەرموون با ه��ەر ی��اس��ای��ەك ب��ێ��ت ك��ە ئ��ەم بیربەرێتەوە(، ئابڕووچوونەمان ب��ێ��ن و ئ��ەم ش��ەق��ه��ەڵ��دان و لەئاست غەدرە لەقەپیاكێشان و شاری خەڵكی مێردمنداڵەی ئەو دەم و ن��ەك��ەن و ق��ب��ووڵ هەولێر دەستدرێژیكەرانەی ئەو دەست ئ��اس��ای��ی��ش ب��دەن��ە دادگ��ای خۆیان س��زای بە راستەقینە و هاواڵتییانی ئەوەی بۆ بگەیەنن، ئەم شارە و شارەكانی تر تێبگەن بە ناچن ه��ەرچ��ەن��دە ئێوە ك��ە خۆپیشاندەرانی داخوازیی پیر هەرێمی كوردستانەوە، هەرچەندە جیهانتان لێبووە بە »بزووتنەوەی گۆڕان«، بەاڵم لە كەسیش قبووڵ هاواڵتییەكی ل��ە ش��ەق ن��اك��ەن بەتایبەتی هەڵبدات، كوردستانی گەنجیش هاواڵتییە ئەو ئەگەر بێت!. شەهید باوكیشی بێت و دڵ��ن��ی��اش��ت��ان دەك��ەم��ەوە، بە ئەم ئاست لە ئێوە بێدەنگیی مرۆڤێكی ه��ەم��وو رووداوەدا، خاوەن كەرامەت و خاوەن عیززەتی بەتایبەتیش واڵت و ئەم نەفسی وا هەستدەكات شەق ئەم شارە، بەشەرییەت ك��ۆی ل��ە ل��ەوان و

هەڵدراوە.هەرێم: س��ەرۆك��ی جەنابی زۆرج��ار ه��ەس��ت��م��ك��ردووە كە ئەركی رۆڵ و پێنادرێت دەرفەتت خۆت لەم ساتەوەختەدا بگێڕیت، بەاڵم ئەوەتا واقیع بانگت دەكات و ئەو دەهێنێ . بۆ پەنات وی��ژدان

ك��وردە گەنجە ل��ەو ش��ەق��ان��ەی لە نییە تەقەكردن هەڵدەدرێن، بە پێویستیی تا »ئاژاوەگێڕان« لێكۆڵینەوەی دوورودرێژ و چیرۆك یاسایی ش��ێ��وە ه��ۆن��ی��ی��ن��ەوەی تری دیمەنێكی ئەمە هەبێت، سیناریۆیەكی بێگانە و دەستی نییە. گ��ۆڕان بزووتنەوەی تری دەزگایەكی لە تەعەدایەكە ئەمە كەسانێكی ل��ەالی��ەن ت��ای��ب��ەت و مێردمنداڵێكی دژی لە ناسراو هەرچییەكی كە كراوە واڵتە ئەم نییە ئ��ەوە شایانی ك��ردب��ێ��ت، عەلی قوتابییانەی ئەو لەالیەن كەرامەتی مەجیدەوە حەسەن تەنیا ت��اوان��ە ئ��ەم بشكێنرێت. كە تێگەیشتنە قابیلی ئەوكاتە ئەمنییەكانمان دەزگ��ا ئێمە و درێژەپێدەری میراتگر و بووبینە بەخۆمانمان ب��ەع��س��ی��ی��ەك��ان و

نەزانیبێت. كەرامەتی بۆخاتری خوایە خۆتدا ل��ەوێ��ن��ەی ك��ە ئینسان گوناهەكانی خ��ەڵ��ق��ت��ك��ردووە، ببەخشە غەدرە بەو گەنجە ئەو كەرامەتی خوایە لێیكراوە. كە ئەوانەش بشكێنی كە بێدەنگن لە ئاست ئەو دەستدرێژییەدا. خوایە ئەو سیستم و یاسا و حوكمڕانییە بە سزا و ئابڕووچوونی خۆی بگەیەنی لە ناپرسێتەوە و تاوانە لەم كە دەنوێنێ . كەمتەرخەمی ئاستیدا خوایە ئەم میللەتە لەو نەگبەتی و كە ب��ك��ەی رزگ��ار نەهامەتییە گوڕ و هەمان بە جەلالدەكانی زللە شەق و دوژمنانییەوە، تینی هاونیشتمانەكانی هاوخوێن و لە خ��ۆی��ان ه��ەڵ��دەدەن. خ��وای��ە بەم ببەخشە بوێریی جورئەت و تەسلیمی قوربانیبەخشە گەلە ت��ون��دڕەوی��ی و پ��ەرچ��ەك��رداری خۆڕسك نەبێت كە هەمووشتێكی ب��ەخ��ش��ی و كەچی ئ��ازادی��ی ب��ۆ ل��ەس��ای��ەی ئ��ازادی��دا ش��ەق��ی ت��ێ��ه��ەڵ��دەدرێ��ت. خ��ودای��ە بە لە پڕمانكە خ��ۆت حیكمەتی لەم واڵتمان سەرانی ه��ەدادان و خوارەوە بهێنە عەرشە غرووری لە میللەت دەك��ەن قبووڵی كە زەلیلی ب��ە هەست سایەیاندا بوێریی و خ��ودای��ە بكات. خ��ۆی كە گەنجەی بەو ببەخشە سەبر هەموو گەنجان و هەموو لەباتی شەقی مرۆڤایەتی هاونیشتمانی و تێهەڵدرا و كەرامەتی ئینسانییانە و شكێنرا. گەنجانەی كوردیانە و وەحشەت و تارمایی ئەم خودایە ل��ێ��ك��ح��اڵ��ی��ن��ەب��وون��ە ل��ەس��ەر ن��ەت��ەوەك��ەم��ان ه��ەڵ��ب��گ��رە كە ئاڵۆز بەشێوەیەك بارودۆخەكەی لە نەبێت دڵنیا كەس ك��ردووە، خوایە خ��ۆی. كەرامەتی ژی��ان و بۆ پەنات دۆزەخ��ەوە لە ئێمە ناهێنین، بەڵكو لە كوردستانەوە: لە هەولێر ئایا هەولێرەوە. لە

دۆزەخ ناخۆشتر و گوناهبارترە؟

قوتابییەكی عەلی حەسەن مەجید لە هەولێرە، لە ئاساییشی هەولێر...

رێبوار سیوەیلی

من وتارێکی باوبوونەوەی پاش هەرایەکی »رۆژنامە«دا، رۆژنامەی لە الیەن و هەندێك لێکەوتەوە و گ��ەورەی منیان وشەکانی لە بەشێک نووسەر تایبەتەکانی ئەجێندا بۆ بەکارهێنا هەولێر و ن��ێ��وان ش��ەڕی ب��ۆ خ��ۆی��ان و مەبەستییەتی. پارتی کە سلێمانی هەندێك هەڵەبووم من راستییەکەی، کە بەکارهێنابوو ناشیرینم وش��ەی وشانەی ئەو تێپەڕیبوون. بەسەرمدا دەستیان رۆم��ان چ��ی��رۆک و ب��ۆ م��ن،

دەدا، بەاڵم بۆ بابەتی رۆژنامەکان بەو شێوەیە دەستیان نەدەدا.

لێبووردن داوای دڵەوە لە لێرەوە، لە هەموو تاکێکی کورد بە گشتیی و لە مەالیان گەڕەکی بەڕێزی دانیشتووانی هەڵەبووم و من دەک��ەم. تایبەتی، بە خۆیان دڵ��گ��ەورەی��ی ب��ە ه��ی��وادارم چەند ئ��ەو راستیدا، لە بمبەخشن. وشەیە ناوەڕۆک و پەیامی نووسینەکەی لە من بۆیە ب��ردب��وو، الڕێ��دا بە منی ئاراستەی کە نووسینەکەم ناوەڕۆکی

دەسەاڵتم کردبوو، پەشیمان نیم، بەاڵم ناشیاو و وشەی هەندێك کە پەشیمانم شارستانییانەم دابونەریتی لە دوور کەموکووڕیی بە من، بەکارهێنابوو. نازانم كە داوای لێبووردن بکەم، بەڵکو کارێکی بە خۆمدا، هەڵەی بە داننان داوای دەزان��م و دروس��ت ع��ەق��ان��ی و

لێبووردن دەکەم.کوڕی ئەگەر دەڵێم: ب��ەداخ��ەوە، دەوڵەمەند، یان بەرپرسێک بام، هەرگیز بەو شێوەیە تەنگ بە من هەڵنەدەچنرا

لە شاری هەولێردا و هەنووکە ژیانی من بە پارتی گەورەدایە و مەترسییەکی لە دەکەن. چاودێریم نهێنیی بە ئاشکرا و سەردەشت وەک ئەگەر رۆژ، سبەی تێرۆر کرام، ئەوسا با کەس نیگەرانیم بۆ دەرنەبڕێت، بۆیە، پێش ئەوەی تێرۆرم لەسەر دەکەم لێبووردن داوای بکەن،

ئەو هەڵەیەی بەسەرمدا تێپەڕی.

رابەر فاریق2011/3/20

مەمکوژن، داوای لێبووردن دەکەم...

www.rozhnama.net ذمارة )627( سَيشةممة 2011/3/29

بەرقەراربوونی سیستمێكی قەزایی سەربەخۆو بەهێز، كۆڵەكەیەكی گرنگ و سەرەكیی ژیانی دیموكراسییە، هەربۆیە پێویستە چاكسازیی لەسیستمی حوكمڕانیی هەرێم، لە دەسەاڵتی دادوەرییەوە دەستپێبكات.

دەسەاڵتی دادوەریی لە هەرێمی كوردستان كە هاوتەریبە لەگەڵ دەسەاڵتی تەشریعی )پەرلەمان( و دەسەاڵتی جێبەجێكردن )حكومەت(، كەمترین گفتوگۆی جدیی و رەخنەگرانەی لەبارەوە كراوە، لەكاتێكدا ئەم دامەزراوەیە پەیوەندیی راستەوخۆی بە ژیانی رۆژانەی هاواڵتییان و كایەی سیاسیی و ئابوورییەوە هەیەو بە رادەیەكی زۆریش پەیوەستە بە سیستمی حوكمڕانییەوە.لەماوەی دوو سێ ساڵی رابردوودا، بەتایبەتیش لەم چەند هەفتەیەدا كە باس لە گۆڕان و چاكسازیی دەكرێت، زۆربەكەمی قسە لە بارەی دەسەاڵتی دادوەرییەوە دەكرێت، لەكاتێكدا سیستمی قەزا لە كوردستان، لێوانلێوە لە كڵۆڵیی و ئیفلیجی كە

پێویستی بە گۆڕانی ریشەیی هەیە. یاسای دەسەاڵتی دادوەریی یاسای ژمارە)23(ی ساڵی 2007ی پەرلەمانی كوردستان، بەپێی لە هەرێم خۆشبەختانە، لەهەرێم دەركردو لە دەسەاڵتی تەنفیزیی جیاكردەوە، كە بەپێی یاساكە، ئامانجی ئەم دەسەاڵتە، پاراستنی شكۆمەندیی دادوەریی و بەدیهێنانی دادپەروەرییە لەهەرێم، جگە لەوەی دەستووری عێراق و رەشنووسی دەستووری هەرێمیش لەسەر مەبدەئی جیاكردنەوەی دەسەاڵتەكان)فصل السلطات( جەخت دەكەنه وە، بەاڵم لەراستیدا ئەمڕۆ لە كوردستان، سیستمی

قەزایی وەك و پێویست حزوری نییەو لەئیفلیجبوون نزیكبووەتەوە. بەكورتی، رەخنە و كەموكورتییەكان لە بواری دەسەاڵتی قەزایی لە هەرێم، لەم الیەنانەوەیە:

یەكەم: دەسەاڵتی قەزایی، حزور و هەیبەتی زۆر الوازە، زۆربەی هاواڵتییان نازانن كە لەكوردستان دەسەاڵتی دادوەریی سەربەخۆیە!. تەنانەت كەم كەس هەیە بزانێت كە سەرۆكی دەسەاڵتی دادوەریی و ئەندامانی ئەنجومەنەكەی چەند كەسن و كێن و ناویان چییە! كە دەبوایە سەرۆكی ئەم دەسەاڵتە وەکو بەڕێزان سەرۆكی حكومەت و سەرۆكی پەرلەمان لەكایەی

سیاسیی و ئیدارییدا حزوری هەبوایە.دووەم: هەرچەندە بەپێی ئەو یاسایەی پەرلەمان دەسەاڵتی دادوەریی سەربەخۆیە، بەاڵم لەواقیعدا وانییە و كەموكورتی زۆرە، بۆنموونە سەرۆكی ئەنجومەنی دادوەریی، پلەی وەزیری هەیە، كە دەبوایە پۆستەكەی لەئاستی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆك وەزیراندا بوایە، ئەمەش وایكردووە كە تەواوی ئەنجومەنەكە وەك وەزارەتێك سەیربكرێت و مامەڵەی لەگەڵ بكرێت، نەك وەك دەسەاڵتێكی جیاو سەربەخۆ. جگە لەوەی كە باس لەوەدەكرێت كە ئەم دەسەاڵتە سەربەخۆیە، دەبێت لە رووی كارگێڕیی و داراییەوە بەتەواوەتی سەربەخۆ بێت و بۆهیچ شتێك نەگەڕێتەوە بۆحكومەت، بەاڵم لەباری واقیعدا، سەرباری ئەوەی دووساڵە بودجەیەك بۆئەم دەسەاڵتە تەرخاندەكرێت، بەاڵم لەخەرجییەكانیدا وەك دەسەاڵتێكی جیاو سەربەخۆ دەسەاڵتی نەدرواوەتێ و پێویستە بۆ خەرجییە گرنگەكان بگەڕێتەوە بۆ ئەنجومەنی وەزیران و بۆهەندێك بواری تر بگەڕێتەوە

بۆ وەزارەتی دارایی. سێیەم: یەكێك لەكێشەكانی ئەم دەسەاڵتە، هەژموون و دەستێوەردانی حیزبە كە پێویستە دەسەاڵتی حیزب بەتەواوەتی دوور بخرێتەوە و رێنەدەن دامودەزگا حیزبییەكان دەستبخەنە كاروباری دادگاوەو حیزب دەوری نەبێت لە دامەزراندنی دادوەرو كارمەندی دەزگای قەزایی و بەهیچ جۆرێك رێنەدرێت راستەوخۆ، یان ناڕاستەوخۆ دەست وەربداتە رەوتی كارەكانی دادگا و

بڕیارەكانییەوە.چوارەم: دەزگای داواكاری گشتیی )ئدعای عام( لەكوردستان ئیفلیجكراوە، لەكاتێكدا ئەم دەزگایە ئەندامە لە دەسەاڵتی دا داد وەزارەت��ی دەسەاڵتی لەژێر ئێستا جێبەجێكردنەو دەسەاڵتی بە سەر لەهەمانكاتیشدا دادوەری��ی و ئەنجومەنی ئیفلیجكراوە.. هەڵبەت هەمووالیەك باش دەزانین كە بایەخ و گرنگیی دەزگای داواكاری گشتیی لە رووی پەیوەندیی بە سامانی گشتیی و لێكۆڵینەوە لەگەندەڵیی و ته تانه ت لەچاودێریكردنی قانوون و چۆنێتیی جێبەجێكردنی، دەورێكی زۆر گرنگی هەیە.

قەزایی سەربەخۆو بەرقەراربوونی سیستمێكی لە بریتییە عادیالنە، تەندروست و رۆحی هەموو سیستمێكی حوكمڕانیی تۆكمەو بەهێز، كە بەداخەوە لەكوردستان ئەم دەسەاڵتە هەندێكجار وەك پاشكۆو ئالەتێكی لێهاتووە بەدەست دەسەاڵتی تەنفیزییەوە، هەربۆیە هەتا كورد نەبێت بەخاوەنی دەسەاڵتێكی دادوەریی سەربەخۆو ئازاو ئەكتیڤ، ناتوانێت هەرێمێكی

یاسایی و دامەزراوەیی دروستبكات.

گۆڕین لە دەسەاڵتی دادوەرییئەو بوارە هەستیارەی كەمترین گفتوگۆی لەبارەوە كراوە

سیروان رەشید REKLAM

Documents

Rozhnama