การปกครองตามหลกนตธรรมการปกครองตามหลกนตธรรม(Rule of Law)(Rule of Law)

รฐสมยใหม(Modern State) -

Rule of Law / หลกนตธรรม

หลกการปกครองโดยใชกลไกของกฎหมายเปนสงสงสดหลกการปกครองโดยใชกลไกของกฎหมายเปนสงสงสด เพอเพอ กอใหเกดความเปนธรรมกอใหเกดความเปนธรรม โดยชอบธรรมโดยชอบธรรมทงตอบคคลแตละคนซงทงตอบคคลแตละคนซงเปนสมาชกของรฐทเรยกวาเปนสมาชกของรฐทเรยกวา ประโยชนสวนบคคลประโยชนสวนบคคล ( (individual individual interest) interest) และและ ตอประโยชนสวนรวมตอประโยชนสวนรวม ( (Public Interest)Public Interest)

การดาเนนกจการของรฐ

-ตองคานงถงประโยชนสวนบคคลประโยชนสวนบคคล ( (individual individual interest) interest) และและ ประโยชนสวนรวมประโยชนสวนรวม ( (Public Public Interest) Interest)

--กรณทผลประโยชนขดกนกรณทผลประโยชนขดกน รฐตองจดการหารฐตองจดการหามาตรการมาตรการประสานผลประโยชนของทงสองฝายใหเกดดลยภาพใหเกดดลยภาพและความเปนธรรม

--เชนเชน การกาหนดกฎเกณฑการกาหนดกฎเกณฑ ระเบยบปฏบตตางๆระเบยบปฏบตตางๆ ในรปของกฎหมายในรปของกฎหมาย และนโยบายตางๆและนโยบายตางๆ

- เปนเครองมอในการจดระบบการบรหารประเทศใหเกดความเปนธรรม ชอบธรรม-เปนกลไกในการวางระบบการประสานผลประโยชนของบคคลและประโยชนสาธารณะใหอยในสภาพทสมดล-เปนเครองมอในการใชอานาจของผปกครองรฐ

กฎหมายทด /Good Law

แนวคดทางทฤษฎเกยวกบ Rule of Law

Plato ปราชญชาวกรก ไดเสนอ- รปแบบการปกครองทดทสดคอ “การปกครองโดยราชาปราชญ” “Philosopher-King”-โดยธรรมชาต มนษยมความไมเทาเทยมกนในความรความสามารถ ผทควรยกยองใหเปนชนชนปกครอง(Ruling Class) คอผเปน “ปราชญ”-ปราชญเปนผทมจตภาคปญญาท มงแสวงหาความร เคารพหลกเหตผล มงสรางความดเพอสวนรวม

PlatoPlato ––เสนอแนวคดวาเสนอแนวคดวา

-- การปกครองดวยราชาปราชญไมจาเปนตองบรหารตามบทกฎหมาย เพราะเปนผมความร คณธรรม ศลธรรมสง

-- ถาทกคนเปนพลเมองดของรฐถาทกคนเปนพลเมองดของรฐ คอคอ เปนผมเหตผลเปนผมเหตผล(Rational) (Rational) มงมงสรางความดเพอสงคมสรางความดเพอสงคม เหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนเหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตนสวนตน รฐไมจาเปนตองมกฎหมายรฐไมจาเปนตองมกฎหมาย เพราะกฎหมายไมจาเปนเพราะกฎหมายไมจาเปนสาหรบคนดสาหรบคนด

Aristotle(384-322B.C.) ศษยสานก Plato Academy มความเหนวา

มนษยเปนสตวการเมอง เพราะชวตคนสวนใหญตองผกพนกบการเมองตลอดเวลา

-มนษยมจตทมลกษณะมเหตมผลอยในตวตน ทาใหตางจากสตวเดรฉาน

-แตในขณะเดยวกนมนษยยงมลกษณะเฉพาะตวทไรจตสานกแฝงอย ทาใหบางคนทาในสงทไมถกตองได

Aristotle(384-322B.C.) มความคดเหนแตกตางกบPlatoวา

- การปกครองดวยมนษยเปนสงไมด เพราะมนษยมกมอารมณ - แตการปกครองดวยกฎหมาย(Rule of Law)จะเปนไปโดยไม

มอารมณโดยมชอบ แตรฐตองมกฎหมายทด และถอกฎหมายเปนสงสงสด

- การปกครองโดยใชกฎหมายเปนสงสงสดจงเปนสงพงปรารถนามากกวาการปกครองโดยมนษย ไมวาจะเปนผใด เพอปองกนไมใหมการใชอานาจตามอาเภอใจ และทาใหสงคมมความมนคง

หลกการปกครองหลกการปกครอง ดวยกฎหมายดวยกฎหมาย(Rule of Law)(Rule of Law)

-- การปกครองโดยใหกฎหมายเปนสงสงสดการปกครองโดยใหกฎหมายเปนสงสงสด เพอกอใหเกดความเปนธรรมเพอกอใหเกดความเปนธรรม โดยชอบธรรมโดยชอบธรรม-- เรมมอทธพลและนามาใชเปนหลกการเรมมอทธพลและนามาใชเปนหลกการปกครองประเทศตางๆในยโรปและอเมรกาปกครองประเทศตางๆในยโรปและอเมรกาเหนอเหนอ เมอปลายศตวรรษทเมอปลายศตวรรษท 1717-- ผปกครองรฐตองยอมอยภายใตกฎหมายผปกครองรฐตองยอมอยภายใตกฎหมาย

สาเหตทกษตรยตองยอมอยภายใตกฎหมาย

-ความพยายามของนกวชาการ ทไดเผยแพรแนวคดเกยวกบการปกครองโดยกฎหมายออกสสงคมในชวงศตวรรษท16-17 เชน- James Harrington ไดเสนอแนวคดไวในหนงสอชอ “The Commonwealth of Oceana” เมอป ค.ศ. 1656

โดยเสนอหลกการวา “รฐตองปกครองดวยกฎหมายททกคนในสงคมรวมกนจดทาขน และไมมใครถกปกครองโดยผอน เวนแตดวยกฎหมายเพอประโยชนรวมกน”

-John Locke ไดเสนอแนวคดเกยวกบการปกครองดวยกฎหมายไวในหนงสอ “Second Treatise of Civil Government” ในป 1690 วา

“รฐอสระทปกครองดวยกฎหมายนน กฎหมายตองเกดจากความยนยอมรวมกนของสมาชกในสงคม เพอใชเปนมาตรฐานในการจาแนกสงผดและสงถก และเปนหลกในการตดสนขอพพาทหรอกระทาสงตางๆทเปนประโยชนตอประชาชน”

เกดการปฏวตเกดการปฏวต//The The Glorious Revolution)Glorious Revolution)ในองกฤษในองกฤษ

King William and Queen Mary King William and Queen Mary ขนขนครองราชยครองราชย รฐสภาองกฤษมอานาจเหนอรฐสภาองกฤษมอานาจเหนอกษตรยกษตรย

King WilliamKing William ไดลงนามในกฎหมาย “Bill of Rights ค.ศ.1689” ทคดลอกมาจาก Declaration of Rights ทรฐสภารางขนตงแต ค.ศ. 1258

“Bill of Rights ค.ศ.1689”

1. หามกษตรยเกบภาษจากประชาชนโดยไมไดรบความเหนชอบจากรฐสภา

2. หามประกาศกฎอยการศกโดยไมผานความเหนชอบจากรฐสภา

3. ตองใหสทธและเสรภาพประชาชนในการแสดงความคดเหนดานการเมองและศาสนา

จากกฎหมายฉบบนสงผลใหกษตรยองกฤษตองอยใตบงคบของกฎหมายเชนประชาชน

แนวคดของRule of Law ยงมอทธพลตอรฐในทวปอเมรกาเหนอ

- 4 ก.ค.1776 หลงจากท13รฐในทวปอเมรกาเหนอ ประกาศอสรภาพจากกษตรยองกฤษมการกลาวไวอยางชดเจนวา “ ในอเมรกามกฎหมายเปนกษตรย” ในรฐธรรมนญรฐแมสซาจเสทส ค.ศ.1980 ไดบญญตไววา “---เพอใหได ผลดทสดจะมการปกครองดวยกฎหมาย มใชปกครองโดยมนษย”- ประมาณ ค.ศ. 1813 ประเทศเยอรมนไดนาแนวคดหลกนตธรรมทวาการปกครองดวยกฎหมาย ทเนนการคมครองสทธเสรภาพของเอกชน มาใชเปนหลกในการปกครอง

ความหมายและหลกการของหลกนตธรรม (Rule of Law)เรมตกผลกทางความคดเมอประมาณ ป ค.ศ.1980

หลกนตธรรม เปนหลกการปกครองโดยกฎหมายเพอกอ ใหเกดความเปนธรรมทงตอประโยชนของปจเจกชน และตอประโยชนสวนรวมของรฐ

รฐจงมหนาทตองปกปองทงผลประโยชนปจเจกชน(individual interest) และผลประโยชนมหาชน(Public interest) ในกรณทผลประโยชนขดกน (conflict of interest) รฐตองทาใหเกดดลยภาพทเปนธรรม โดยอาศยกลไกของกฎหมายทดและดาเนนการอยางชอบธรรม

หลกนตธรรม (Rule of Law) ประกอบดวยหลกการทสาคญ ดงน

1. หลกรฐและการคมครองสทธและเสรภาพ (State and Protection of Rights and Freedom)2. หลกแหงการแบงแยกการใชอานาจ (Separation of Power)3. หลกแหงความชอบดวยกฎหมายของฝายปกครอง และ ฝายตลาการ (Administrative Legality and Judiciary legality) 4.หลกแหงการมกฎหมายทด (Good law)5.หลกแหงความรบผดชอบของรฐ (State Responsibility)

1. หลกรฐและการคมครองสทธเสรภาพ

“รฐ” เปนสถาบนทางสงคมการเมองทเกดจากการรวมตวของกลมคนทมความตองการทจะอยรวมกน โดยมความผกพนทงทางวตถ จตใจ ความคด ความเชอ ธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม

การดารงอยและการดาเนนกจกรรมของรฐจงมเปาหมายเพอใหสมาชกรฐสามารถอยรวมกนไดอยางสงบสขมนษยจงเปนเปาหมายการดาเนนกจกรรมของรฐ เพราะการท

รฐจะดารงอยไดตองมราษฎรจานวนหนงทเปนสมาชก รฐจงตองดารงอยเพอพลเมองของรฐ

ตามทฤษฎสญญาประชาคม/ Social Contract Theory

-รฐไมไดเกดจากพระผเปนเจา หรอสงศกดสทธใดๆ

-แตเกดจากการสรางขนของมนษย โดยการยอมสละสทธตามธรรมชาตทมอยใหกบองคอธปตย

-อดตการมอบอานาจใหผปกครองรฐทาแบบเบดเสรจเดดขาด ประชาชนตองเชอฟงรฐไมมสทธตอตาน

การใชเสรภาพทสมบรณในสงคมทาใหเกดความขดแยงอยางมาก

มนษยจงมอบสทธใหองคอธปตย”ดวยการทาสญญาประชาคมวาจะรกษาเสรภาพของตนไว มการจดตงรฐบาลมาทาหนาทใชอานาจปกครอง ตราบเทาทยงไดรบความไววางใจจากประชาคม

รฐบาลตองรบผดชอบ สงเสรมและเคารพสทธและเสรภาพของประชาชน เพอปองกนการปกครองแบบเผดจการ

ศกดศรของความเปนมนษยเปนสงทรฐตองใหความเคารพ

หลกนตธรรม จงมความเกยวพนกบสทธเสรภาพของบคคลและสทธในความเสมอภาค เพราะสทธทงสองถอเปนพนฐานของความเปนมนษย

ในสงคมประชาธปไตยรฐตองใหความเคารพในสทธและเสรภาพของปจเจกบคคล เพอความเปนอสระในการดารงชวต คด และกระทาการตางๆทตองการอยางเตมท

- แมทกคนมสทธและเสรภาพแตการใชสทธอาจสงผลกระทบ หรอกอใหเกดความเสยหายตอผอนได

- แนวคดเกยวกบการกาหนดขอบเขตของสทธ และเสรภาพของบคคลจงเกดขน เพอความสงบสข ความเปนระเบยบเรยบรอยและความเปนธรรมในสงคม

- กรอบของการใชสทธเสรภาพทเปนทยอมรบในสงคมประชาธปไตย คอ

“สทธ” จะถกจากดไดกแตโดยกฎหมายเทานน”

ตามหลก นตธรรม

กฎหมายทรฐออกมาเพอจากดขอบเขตการใชสทธและเสรภาพของบคคล ตองเปนกฎหมายทผานความเหนชอบจากตวแทนของประชาชน(รฐสภา) เทานน

เพอเปนหลกประกนวาสทธและเสรภาพของบคคลจะไมถกละเมดจากผใชอานาจรฐ จงมการยดถอหลกการดงน

1. ใหมการระบถงสทธและเสรภาพของบคคลไวใน รฐธรรมนญแหงรฐ เพอปองกนไมใหรฐกระทาการใดๆทขดตอสทธเสรภาพทมอยตามรฐธรรมนญได เพราะรฐธรรมนญเปนกฎหมายทมฐานะสงสดของรฐ

2. การจากดสทธและเสรภาพของบคคลตองทาเทาทจาเปนและเปนการทวไป ไมมงเนนทจะใชบงคบกบคนใดหรอกรณใดเปนการเฉพาะ

3. กฎหมายตองใหหลกประกนการใชสทธทางศาล เพอใหสทธแกบคคลในการโตแยงการกระทาของรฐทเหนวาไมถกตอง ทาใหไดรบความเสยหายหรอไมเปนธรรม โดยผานองคการศาลทถอวาเปนองคกรทมความเปนกลางและอสระ4. กฎหมายทออกมาใช อาจจาเปนตองเปดโอกาสใหเจาหนาทสามารถใชดลยพนจได แตตองมมาตรการในการจากดขอบเขตการใชดลยพนจและม

ระบบการตรวจสอบทดเพอใหการใชดลยพนจเปนไปอยางถกตอง ชอบธรรม

ขอด-ขอเสยของการใชดลยพนจ

ขอด - ทาใหกฎหมาย ระเบยบ กฎเกณฑ และแนวทางปฏบต มความยดหยน สามารถนาไปปรบใชไดอยางเหมาะสมกบกรณ หรอสถานการณได และนามาซงความเปนธรรม ถามการใชอยาง ถกตอง เหมาะสม

ขอเสย - อาจทาใหเกดการเลอกปฏบต ถามการจงใจใชดลยพนจโดยมเจตนาอนแอบแฝง หรออาจมการใชดลยพนจผดพลาด

เชน ในการใชดลยพนจพจารณาเพอตดสนใจ หรอวนจฉยสงการ ดาเนนการของเจาหนาทรฐแตละฝาย อาจมมาตรฐานหรอแนวทางในการวนจฉยทตางกนตามบทบาท อานาจและภาระหนาท

ตวอยางเชน ระบบการตรวจสอบการใชดลยพนจของผใชอานาจรฐในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของไทย ประกอบดวย เจาหนาทตารวจ(พนกงานสอบสวน)พนกงานอยการ ศาลยตธรรม (ผพพากษา)

หลกแหงการเคารพสทธเสรภาพของประชาชน

การตรากฎหมายของรฐมาบงคบใช รฐตองเคารพในสทธเสรภาพของประชาชน และเอกชน โดยตองพยายามจากดสทธเสรภาพเทาทจาเปนเทานน

การกาหนดโครงสรางของกฎหมายจงตองตงอยบนหลกแหงการกอใหเกดการประสานประโยชนของกลมตางๆในสงคม โดยทกกลมสามารถยอมรบไดวา ไมมใครไดหมด หรอเสยหมด

การออกกฎหมายอยางไรจงเปนการเคารพตอสทธเสรภาพของประชาชน จงขนอยกบปจจยหลายอยาง

1. ความคดเหนของประชาชนในแตละรฐ วา มความคดอยางไรกบสทธเสรภาพ ยอมรบในการใชอานาจรฐไดแคไหน

2. วธคด ความเชอ บคลกภาพ ลกษณะวธการตดสนใจและการใชดลยพนจของผใชอานาจรฐ หรอเจาหนาทรฐ

3. คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณของสงคมแตละแหง

2 หลกการแบงแยกการใชอานาจรฐ(Separation of Power)

ทมาของแนวคดเกยวกบการแบงแยกการใชอานาจอธปไตย

นกปราชญและนกคดหลายทาน เชน James Harrington, John Locke, Montesquier , Rousseau ไดนาเสนอแนวคด

- อานาจสงสดของรฐ 3 ดานคอ อานาจนตบญญต อานาจบรหาร และ อานาจตลาการ

- เมอใดถาอานาจนตบญญตและอานาจบรหารรวมอยทคนๆ เดยว หรอ องคกร หรอสภาเดยวกน อาจมการออกกฎหมายและใชกฎหมายตามความตองการของผมอานาจ

แตถาอานาจบรหารกบตลาการถกใชโดยคนๆเดยวกน หรอองคกรเดยวกน ประชาชนอาจถกบบคน หรอมการพจารณาคดอยางไมเปนธรรม

แตทกสงทกอยางอาจสญสนไปหมด อสรภาพอาจไมเหลออย กฎหมายจะไมแนนอน สงคมจะสบสน ถาบคคลคนเดยว หรอกลมเดยวเปนผใชอานาจทง 3ดาน

“คนทกคนเมอมอานาจ มกมวเมาลมหลงในอานาจ และมกใชอานาจอยางสดโตงเสมอ”

-ดงนน เพอปองกนไมใหมการใชอานาจเกนขอบเขตไมชอบธรรม

- ตองทาใหอานาจหยดยงอานาจตามวถทางของมน- โดยมการกระจายการใชอานาจอธปไตยไปใหองคกรหรอบคคลตางกน เพอใหมการคานและดลอานาจกนอยางเหมาะสม

Montesquieu

-เสนอใหแบงแยกอานาจการปกครองเปน 3 ฝายคอ นตบญญต บรหารและตลาการ ไวในหนงสอ “The Spirit of Laws (1748)

ผใชอานาจผใชอานาจ รฐรฐ33ฝายฝาย

กระทาการทางนตบญญตการพจารณาอนมตกฎหมาย นโยบาย ตรวจสอบ การกระทาของรฐบาล

กระทาทางบรหาร ไดแก การออกคาสง อนมต อนญาต และการจดทาบรการสาธารณะ

กระทาการทางตลาการ ไดแก การพจารณาวนจฉย ชขาดขอพพาท คดความ การออกคาสงตางๆ

แนวคดเกยวกบการแบงแยกการใชอานาจ /Separations of Power

“รฐสมยใหม” (modern state) ถกกาหนดใหเปนนตรฐ (Legal State)

ผปกครองรฐผปกครองรฐ

ถาไดรบมอบใหเปนผใชอานาจทง3แบบเบดเสรจสมบรณ (Absolute Monarchy) โดยไมมการจากดขอบเขตอานาจหรอการคานดลอานาจทด

- ทาใหเกดการใชอานาจตามอาเภอใจ มงรกษาอานาจตนมากกวาผลประโยชนของสวนรวม

แตทกสงทกอยางอาจสญสนไปหมด อสรภาพอาจไมเหลออย กฎหมายจะไมแนนอน สงคมจะสบสน ถาบคคลคนเดยว หรอกลมเดยวเปนผใชอานาจทง 3ดานอยางเดดขาด(absolute power)

“คนทกคนเมอมอานาจ มกมวเมาลมหลงในอานาจ และมกใชอานาจอยางสดโตงเสมอ”

ดงนนเพอเปนการคมครองสทธเสรภาพของประชาชนใหพนจากการใชอานาจตามอาเภอใจของผปกครองรฐตองทาใหอานาจหยดยงอานาจตามวถทางของมน

- โดยจดระเบยบการใชอานาจอธปไตยโดยคานงถงหลกการแบงแยกการใชอานาจ โดยมการกระจายการใชอานาจอธปไตยไปใหองคกรหรอบคคลทตางกน เพอไมใหฝายใดมอานาจมากเกนไป

RousseauJohn LockeMontesquieu

คาวา “Separation of Power” หรอการแบงแยกอานาจ หมายถงการแบงแยกองคกรผใช

อานาจอธปไตยทง3ดาน เพอปองกนไมใหเกดการผกขาดการใชอานาจ และมการถวงดลการใชอานาจอยางเหมาะสม

แนวคดการแบงแยกการใชอานาจอธปไตยของรฐจงมอทธพลตอการจดระเบยบการใชอานาจอธปไตยในรฐธรรมนญของรฐตางๆเพอกาจดการใชอานาจเผดจการของผปกครองรฐโดยมกรอบคดใหมการกระจาย

การใชอานาจอธปไตยไปใหองคกรหรอบคคลทตางกน

รฐธรรมนญของแตละประเทศ ซงอาจมหลกการทแตกตางกนไปตามสถานการณทางการเมอง วฒนธรรมทางการเมอง และอดมการณทางการเมองทแตละประเทศยดถอ

รฐธรรมนญรฐธรรมนญ หมายถงกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศหมายถงกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ โดยกาหนดรปแบบโดยกาหนดรปแบบ หลกการหลกการ และวธการดาเนนการปกครองและวธการดาเนนการปกครอง รวมทงกาหนดหนาททประชาชนมตอรฐและอานาจหนาททรวมทงกาหนดหนาททประชาชนมตอรฐและอานาจหนาททรฐมตอปะชาชนไวรฐมตอปะชาชนไว

รฐทกรฐตองมรฐธรรมนญเปนหลกกฎหมายในการจดระเบยบอานาจอธปไตย ตามอดมการณทางการเมอง

-อดมการณประชาธปไตย- มการแบงแยกการใชอานาจออกจากกน โดยมหลกประกนเสรภาพและความเสมอภาคใหบคคล

-อดมการณสงคมนยมคอมมวนสต- เนนการรวมอานาจไวทบคคลหรอองคกรเดยว มการจากดสทธเสรภาพทางการเมอง

ประเภทของรฐธรรมนญประเภทของรฐธรรมนญ

1.1.รฐธรรมนญจารตประเพณรฐธรรมนญจารตประเพณ คอรฐธรรมนญทไมไดมการคอรฐธรรมนญทไมไดมการรวบรวมไวเปนลายลกษณอกษรในฉบบเดยวกนรวบรวมไวเปนลายลกษณอกษรในฉบบเดยวกน เชนรฐธรรมนญเชนรฐธรรมนญองกฤษองกฤษ มาจากมาจาก กฎหมายทออกโดยรฐสภากฎหมายทออกโดยรฐสภา คาพพากษาศาลคาพพากษาศาล จารตจารตประเพณประเพณ ธรรมเนยมปฏบตประจาชาตธรรมเนยมปฏบตประจาชาต

22.. รฐธรรมนญลายลกษณอกษรรฐธรรมนญลายลกษณอกษร เปนรฐธรรมนญทมการบญญตเปนรฐธรรมนญทมการบญญตจดทาหลกการปกครองประเทศขนเปนลายลกษณอกษรอยางจดทาหลกการปกครองประเทศขนเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจนชดเจน

วตถประสงคของการมรฐธรรมนญคอ

-การสรางระบบการบรหารบานเมองใหมประสทธภาพ เพอผลประโยชนสวนรวม ไมใชเพอผลประโยชนสวนบคคล

-เพอแสดงใหเหนถงขอจากดในการบรหารประเทศของผใชอานาจ ไมใชเปนหลกประกนสทธเสรภาพของบคคลวาสามารถมสวนรวมไดทกเรอง

แนวคดเรอ”ความเปนประชาธปไตย”

-หลกการแยงแยกการใชอานาจรฐ และการมสวนรวมทเสนอโดยนกวชาการ เมอ300ปทผานมา

-เปนกลไกในการเปลยนแปลงระบอบการปกครองในระบอบสมบรณาญาสทธราช มาเปนระบอบประชาธปไตย

-เพอใหเกดการกระจายอานาจอธปไตยไมใหถกผกขาดหรอถกรวมศนยทชนชนนา

หลกการพนฐานของหลกการพนฐานของกฎหมายกฎหมายรฐธรรมนญทรฐธรรมนญทตองมลาดบแรกคอตองมลาดบแรกคอ

-- ““รปแบบของการรปแบบของการปกครองปกครอง”” ““forms of forms of governmentgovernment”” หมายถงหมายถงการจดองคกรของการจดองคกรของสถาบนการเมองทเปนสถาบนการเมองทเปนองคกรสงสดทผใชองคกรสงสดทผใชอานาจรฐแทนประชาชนอานาจรฐแทนประชาชน

--การออกแบบรฐธรรมนญคอการออกแบบรฐธรรมนญคอ

การกาหนดรปแบบของการการกาหนดรปแบบของการปกครองประเทศทเรยกวาปกครองประเทศทเรยกวา ““System of Government/ System of Government/ Forms of governmentForms of government””

-แสดงใหเหนวาจะทาการปกครองในรปแบบใด เชน ประชาธปไตย เผดจการ สงคมนยม ฯลฯ

““System of System of Government/ Government/ Forms of Forms of governmentgovernment””

-ยคแรกของการรวมตวเปน “รฐสมยใหม” (modern state) เปนนตรฐ (Legal State)

-ระบอบสมบรณาญาสทธราช /Monarchy /ราชาธปไตย

-ระบอบประชาธปไตย

- การแบงแยกการใชอานาจอธปไตยในรฐธรรมนญอาจแบงตาม Forms of Forms of governmentgovernment

““System of Government/ System of Government/ Forms of governmentForms of government””

1ระบบประธานาธบด /Presidential System

2 ระบบรฐสภา/Parliamentary System

3 ระบบกงประธานาธบด /Semi-Presidential System

ระบบประธานาธบด มการแบงแยกองคกรผใชอานาจบรหารและนตบญญตออกจากกนอยางเดดขาด

- ประธานาธบดเปนผใชอานาจบรหาร เปนผไดรบการเลอกตงจากประชาชน มอานาจแตงตงและถอดถอน รฐมนตร

-รฐสภาเปนผใชอานาจนตบญญต ม2สภา

- ประธานาธบด และร.ม.ต. ไมตองรบผดชอบทางการเมองตอรฐสภา ไมมอานาจยบสภา

- รฐสภาไมมอานาจลงมตไมไววางใจประธานาธบด

ทมาของรฐธรรมนญของสหรฐอเมรกา

รฐ 13รฐในทวปอเมรกาประกาศอสรภาพจากการเปนอาณานคมของกษตรยองกฤษเมอวนท 4 ก.ค. 1776ระยะแรกตางมรฐธรรมนญมลรฐของตน

ค.ศ.1781 ไดตกลงกนวาจะทาการปกครองในรปแบบสมาพนธรฐ (Confederation of States)

ในปค.ศ.1787 มการจดตงสภาConventionขนโดยม George Washington เปนประธาน

สภาฯเสนอใหมการปกครองแบบรฐรวม(United States)ใชรฐธรรมนญฉบบเดยวกนในรปแบบสหพนธรฐ

การปกครองแบบรฐการปกครองแบบรฐรวมมลกษณะรวมมลกษณะ

การกระจายอานาจการกระจายอานาจ โดยแลงอานาจโดยแลงอานาจอธปไตยออกเปนอธปไตยออกเปน 22 ระดบระดบ คอคอ ระดบชาตระดบชาต และระดบทองถนและระดบทองถน((มลรฐมลรฐ))

มลกษณะเปนรฐบาลซอนรฐบาลมลกษณะเปนรฐบาลซอนรฐบาล (dual government) (dual government) คอคอ

1.1.รฐบาลกลางรฐบาลกลาง (Central Government)(Central Government)

2.2. รฐบาลมลรฐรฐบาลมลรฐ((ทองถนทองถน))

รปแบบการปกครองแบบรฐรวมทาไดรปแบบการปกครองแบบรฐรวมทาได 22 รปแบบรปแบบ

1.1. รปแบบสมาพนธรฐรปแบบสมาพนธรฐ(confederation) (confederation) ไมมฐานะเปนรฐตามไมมฐานะเปนรฐตามกฎหมายระหวางประเทศกฎหมายระหวางประเทศ เปนการรวมตวกนเพอดาเนนการอยางเปนการรวมตวกนเพอดาเนนการอยางใดอยางหนงรวมกนใดอยางหนงรวมกน เชนเชน สมาพนธรฐอเมรกาเหนอสมาพนธรฐอเมรกาเหนอ (Articles of (Articles of Confederation) Confederation) ชวงปชวงป คค..ศศ.. 17811781--17891789

2.2. สหพนธรฐสหพนธรฐ((federation)federation) เปนการรวมตวของรฐตงแตเปนการรวมตวของรฐตงแต 22รฐขนไปรฐขนไปแบบถาวรแบบถาวร มการจดตงรฐบาลกลางเพอบรหารสหพนธรฐมการจดตงรฐบาลกลางเพอบรหารสหพนธรฐ ทาใหมทาใหมฐานะเปนรฐตามกฎหมายระหวางประเทศฐานะเปนรฐตามกฎหมายระหวางประเทศ

หลกการพนฐานของรฐธรรมนญสหรฐฯ

-ใหความสาคญกบการจดตงองคกรหลกทสาคญทเรยกวา “สถาบนการเมอง ไดแก รฐบาล รฐสภา และศาล

- เพอสรางระบบการบรหารประเทศทมประสทธภาพ สามารถสรางผลประโยชนและแกไขปญหาของประเทศได

“Constitution of The United States of American ค.ศ.1787 ” ประกาศใชเมอ 17 ก.ย.1787

เปนรฐธรรมนญลายลกษณอกษรทมอายยาวทสดในโลก (222 ป)

สาระสาคญของรฐธรรมนญฉบบน

1. รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด เพราะประชาชนเขาไปมสวนรวม ดวยการเลอกผแทนเขาไปเปน “สภา Convention” เพอเปนผรางรฐธรรมนญ รฐธรรมนญจงเปน “สญญาประชาคม” ทประชาชนรวมกนกาหนดขนมา

“Constitution of The United States of American ค.ศ. 1787 ” ประกาศใชเมอ 17 ก.ย.1787

-- จดทาโดยสภารางรฐธรรมนญจดทาโดยสภารางรฐธรรมนญ มาจากผแทนรฐมาจากผแทนรฐ 1313 รฐรฐ 5555คนคน มม George Washington George Washington เปนประธานเปนประธาน

--เปนรฐธรรมนญลายลกษณอกษรทเกาแกทสดในโลกเปนรฐธรรมนญลายลกษณอกษรทเกาแกทสดในโลก(218(218ปป)) มม 77หมวดหมวด 2626 มาตรามาตรา สนแตครอบคลมสาระสาคญทกเรองสนแตครอบคลมสาระสาคญทกเรอง

2 ประชาชนมสทธทจะเปลยนแปลงรฐธรรมนญได เพราะรฐธรรมนญอาจลาสมย ไมทนตอเหตการณทเปลยนแปลงอยางรวดเรว มวธการ 2 วธคอ

2.1 รฐสภาเปนผเสนอขอแกไขโดยไดรบความเหนชอบจาก 2/3 ของจานวนสมาชกทงหมดของสองสภา

2.2 รฐสภามลรฐรวมกน 2/3ของจานวนมลรฐทงหมดประชมกนเพอขอแกไข

การแกไขรฐธรรมนญจะมความสมบรณตอเมอรฐสภามลรฐจานวน 3/4ใหสตยาบน

รฐธรรมนญสหรฐฯ ม 7หมวด 26มาตรา สามารถครอบคลมหลกการปกครองประเทศไดอยางกวางขวาง โดยม หลกการพนฐานของรฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกาทสาคญมดงน

1. ประเทศสหรฐ มการปกครองแบบสาธารณะรฐ ประชาธปไตย

2. ประชาชนทกคนเสมอภาคกนภายใตกฎหมาย

3. มบทบญญตคมครองสทธเสรภาพตางๆของประชาชนไวอยางชดเจน

4 มการแบงแยกรฐออกจากศาสนา ไมมศาสนาทเปนทางการ

4 มการแบงแยกการใชอานาจอธปไตย และระบบการคานและดลอานาจ (Check and Balance) ไวในรฐธรรมนญ

- ประธานาธบดเปนผไดรบมอบหมายใหเปนผใชอานาจบรหาร

- รฐสภาเปนผใชอานาจนตบญญต

- ศาลสงสหรฐเปนผใชอานาจตลาการ

- มระบบการคานและดลอานาจเพอปองกนไมใหฝายใดฝายหนงมอานาจมากเกนไปจนกลายเปนเผดจการ เชน

- ประธานาธบด มอานาจแตงตงบคคลใดมาทางานในรฐบาล เชน ร.ม.ต. แตตองไดรบความเหนชอบจากวฒสภากอน

- ประธานาธบดจะทาสนธสญญากบตางประเทศ ประกาศสงครามตองไดรบความเหนชอบจาก2/3ของจานวนสมาชกวฒสภา

-ประธานาธบดมสทธยบยง(Veto)กฎหมายของรฐสภาได แตถาสภาฯยนยนดวยคะแนน2/3ของ2สภา สามารถประกาศใชได

-- ศาลสงสหรฐมอานาจพจารณาวนจฉยวากฎหมายทออกโดยรฐสภาและผานการลงนามจากประธานาธบดเปนโมฆะได

-- ประธานาธบดเปนผเสนอชอผพพากษาศาลสงแตตองไดรบความเหนชอบจากวฒสภา 2/3

--ประธานาธบด รองประธานาธบด ผพพากษาศาล หวหนาหนวยรฐการ อาจถกปลดจากตาแหนงได ตามกระบวนการ Impeachment เมอมพฤตกรรม หรอการกระทาทไมถกตอง ไมเหมาะสม

กระบวนการ impeachment เปนกระบวนการตรวจสอบ ประธานาธบด ผพพากษาศาลสง รฐมนตร นกการเมองฯลฯ ทรฐธรรมนญกาหนดไว

ใหสภาผแทนเปนผมสทธดาเนนการฟองรอง และวฒสภาเปนผทาหนาทตดสนชขาด

5. สรางระบบสหพนธรฐ ปกครองแบบรฐรวม มการจดองคกรและแบงอานาจระหวางรฐบาลกลางและมลรฐ

รฐบาลกลาง มอานาจออกเงนตรา ประกาศสงคราม กจการตางประเทศ

ระบบรฐสภา/Parliamentary System

ทถกกาหนดไวในรฐธรรมนญของประเทศตางๆอาจแบงเปน 2รปแบบ

1รปแบบทพระมหากษตรยทรงเปนผใชอานาจบรหารโดยตรง

-กษตรยเปนทงประมขของรฐและประมขของฝายบรหาร

-กษตรยเปนผใชอานาจบรหารในนามของประชาชน มอานาจแตงตงคณะรฐมนตร เรยกวา “รฐบาลของพระมหากษตรย”

-สภาผแทนราษฎรเปนผใชอานาจนตบญญต กษตรยมอานาจยบสภาได แตสภาไมมอานาจลงมตไมไววางใจรฐสภาได

รปแบบท2 มหลกการสาคญ

1. พระมหากษตรยทรงเปนประมขแหงรฐในเชงสญญาลกษณ

2. ทรงแตงตงนายกรฐมนตรเปนหวหนาฝายบรหาร

3. รฐสภาประกอบดวยสภาผแทนฯและวฒสภาเปนผใชอานาจนตบญญต

4. ค.ร.มจะบรหารประเทศไดตอเมอไดรบความไววางใจจากสภาผแทนฯ

5. นายกร.ม.ต. มอานาจยบสภาได

รปแบบท1พระมหากษตรยทรงเปนผใชอานาจบรหารโดยตรง

1. นยมใชในยโรป เชน Denmark Netherlands, Belgium, Norway, Sweden, Luxemburg

2. กษตรยยงเปนสถาบนททาหนาทในการถวงดลการใชอานาจของรฐสภาฯทมาจากการเลอกตง

3. สามารถเปนกลไกในการสนบสนนประชาธปไตยใหสามารถพฒนาไปไดอยางด

ระบบรฐสภา การแบงแยกองคกรผใชอานาจนตบญญต และอานาจบรหารไมเครงครด

- รฐสภา เปนองคกรหลกในการใชอานาจอธปไตยกระทาทางนตบญญต

- ค.ร.ม. กระทาการทางการบรหาร- รฐบาล สามารถเขาไปรวมใชอานาจอธปไตยทางนต

บญญตกบรฐสภาได- สมาชกรฐสภาสามารถเปน ค.ร.ม. ได- สภาฯลงมตไมไววางใจรฐบาลได- นายกรฐมนตร ยบสภาได

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550

-มการแบงแยกองคกรผใชอานาจนตบญญตและบรหารออกจากกน(มาตรา 3)

-แตเปดโอกาสให ครม.เขารวมใชอานาจนตบญญตกบรฐสภาได

และใหรฐสภารวมใชอานาจบรหารรวมกบฝายบรหารได

- มการถวง ดลอานาจระหวางฝายนตบญญตแลฝายรหาร โดยให ส.ส.1/5 และ 1/6 คนมสทธยนอภปรายไมไววางใจ นายกรฐมนตร และ ร.ม.ต.ได

หลกความชอบดวยกฎหมายPrinciple of Legality

- ตามหลก Rule of Law -กฎหมายคอสงสงสด

- การกระทาขององคกร/สถาบน/หนวยงาน/บคลากรทเปนผใชอานาจรฐตองกระทาการทกอยางอยางถกตองชอบธรรมตามกฎหมายทใหอานาจไวเสมอ

รฐมฐานะเปน นตรฐ/Legal State

- รฐธรรมนญเปนสงสงสดแหงรฐ- ประมขและผใชอานาจรฐทกฝาย(นตบญญต บรหาร ตลาการ) ตองอยภายใตบงคบกฎหมาย

การกระทาทกอยางตองเปนไปอยางชอบธรรมตามกฎหมายเสมอ

หลก Rule of Law

รฐธรรมนญ กาหนดองคกรและระเบยบการใชอานาจสงสดของรฐ 3 ดาน

-อานาจนตบญญต อานาจบรหาร อานาจตลาการ

หลกความชอบดวยกฎหมายแบงเปน

1.หลกความชอบดวยรฐธรรมนญและกฎหมายขององคกรตามรฐธรรมนญ (รฐสภา รฐบาล ศาล)

2.หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายปกครอง

1. หลกความชอบดวยรฐธรรมนญและกฎหมายของการกระทาขององคกรนตบญญต

รฐธรรมนญ- กอตงองคกรนตบญญต(รฐสภา)

- การกระทาขององคกรนตบญญตจงขดหรอแยงรฐธรรมนญไมไดเนองจากเปนองคกรตามรฐธรรมนญ

-การออกกฎหมายหรอกระทาการใดๆทขดหรอแยงกบบทบญญต หรอเจตนารมณของรฐธรรมนญไมได

ศาลรฐธรรมนญ

องคกรฝายบรหารแบงเปน 2ประเภท- รฐบาล (Government)

- องคกรรฐฝายปกครองและเจาหนาทรฐฝายปกครอง (Administrative Organs)

2.หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายบรหารและฝายปกครอง Legality Principle of Government/Administration

สถาบนสถาบน ““รฐรฐ””ตามหลกกฎหมายมหาชนแบงเปนตามหลกกฎหมายมหาชนแบงเปน1)1)สถาบนทเกดตามสถาบนทเกดตามรฐธรรมนญรฐธรรมนญ เรยกวาเรยกวา สถาบนการเมองสถาบนการเมอง//องคกรตามองคกรตามรฐธรรมนญรฐธรรมนญ//Constitutional Constitutional OgansOgans เชนเชน รฐบาลรฐบาล รฐสภารฐสภา 2)2) สถาบนทเกดตามสถาบนทเกดตามกฎหมายปกครองกฎหมายปกครองเรยกวาเรยกวา สถาบนการปกครองสถาบนการปกครอง เชนเชน หนวยงานราชการหนวยงานราชการ กระทรวงกระทรวง ทบวงทบวง กรมกรม ในสวนกลางในสวนกลาง ภมภาคภมภาค องคกรองคกรปกครองสวนทองถนปกครองสวนทองถน

รฐบาล (Government) -มสถานะเปน สถาบนทางการเมอง ทเกดจากรฐธรรมนญ - เปนองคกรตามรฐธรรมนญ- เปนผใชอานาจฝายบรหาร ทาหนาทในการบรหารและปกครองประเทศ โดยใชอานาจหนาทกระทาการตางๆตามทกฎหมายใหอานาจไว -โดยมองคกรฝายปกครองเปนกลไกหลกในการดาเนนการตางๆ

อานาจหนาทของคณะรฐมนตร/รฐบาลม 2สถานะ

1. สถานะทเปนฝายบรหาร ค.ร.ม.จะทางานในลกษณะทเปนองคกรคอทางานรวมกนเปนคณะ เชน การลงมตเหนชอบในนโยบายตางๆ การกระทาของรฐบาลทเกยวของกบตางประเทศ เชน การทาขอตกลงกบตางประเทศการทาขอตกลงกบตางประเทศ

การใชอานาจในฐานะทเปนองคกรฝายบรหารและใชอานาจตามรฐธรรมนญการเสนอรางกฎหมายตอรฐสภาการเสนอรางกฎหมายตอรฐสภา การการประชมสภาประชมสภา ประชมคณะรฐมนตรประชมคณะรฐมนตร

รฐสภา /ศาลรฐธรรมนญ

ผตรวจสอบ

การกระทาของรฐบาลในสถานะท2

2.2. ฐานะผบงคบบญชาระดบสงของฝายฐานะผบงคบบญชาระดบสงของฝายปกครองปกครอง ทตองรบผดชอบทตองรบผดชอบ กากบกากบ ดแลดแลภารกจรฐภารกจรฐ ทมอบหมายใหกระทรวงทมอบหมายใหกระทรวง และและ หนวยงานของรฐอนๆทไดรบมอบหมายใหหนวยงานของรฐอนๆทไดรบมอบหมายใหเปนผดาเนนการแทนเปนผดาเนนการแทนเชนรฐมนตรเชนรฐมนตร //นายกนายก รร..มม..ตต.. ทาหนาทในทาหนาทในฐานะหวหนาฝายปกครองฐานะหวหนาฝายปกครอง ลงนามแตงตงลงนามแตงตงขาราชการขาราชการ ลงนามในคาสงอนมตลงนามในคาสงอนมต อนญาตอนญาตตางๆตางๆ การออกการออก พพ..รร..ฎฎ.. กฎกระทรวงกฎกระทรวง ระเบยบระเบยบ มาใชในการบรหารราชการมาใชในการบรหารราชการ //การจดทาบรการสาธารณะการจดทาบรการสาธารณะ

ภารกจของรฐ/function of state

1.ภารกจหลก/basic function ไดแกภารกจดานการรกษาความมนคง การรกษาความสงบเรยบรอยความปลอดภยของรฐ การตดตอสมพนธกบตางประเทศ การอานวยความยตธรรม ฯลฯ

2 ภารกจรอง/ secondary function ไดแกภารกจทเกยวกบการจดสงอานวยความสะดวก ในการดาเนนชวต การสรางคณภาพชวตทดใหประชาชน การพฒนาสงคมและประเทศชาตฯลฯ

เพอใหรฐสามารถจดทาภารกจตางๆตอบสนองความตองการของประชาชน และสงคมรฐไดอยางทวถง ตอเนอง เปนธรรมและมคณภาพ

-รฐบาลจงมการจดตง และมอบหมายให หนวยงาน และเจาหนาทรฐทเรยกวาองคกรรฐฝายปกครอง/Administrative Organs ขนมาเปนผรบผดชอบ เชน กระทรวง กรม กอง สานก ฯลฯในสวนกลาง จงหวด อาเภอ องคการปกครองสวนทองถน ฯลฯ- ในแตละประเทศอาจมการจดตงองคกรฝายปกครองทมรปแบบทแตกตางกนไป ตามระเบยบบรหารราชการและรปแบบการปกครอง

องคกรรฐฝายปกครอง (Administrative Organs)

-เปนสถาบนทเกดจากกฎหมายปกครอง เรยกวา “สถาบนทางปกครอง”

- การกระทาของ สถาบน หนวยงานองคกร และเจาหนาทในสถาบน เรยกวา “การกระทาทางปกครอง

- ผปฏบต เรยกวา “ฝายปกครอง”

การกระทาขององคกรตลาการ(ศาล)ฝายปกครอง

Administration

หมายถง หนวยงานของรฐฝายปกครอง ทอยในบงคบบญชา หรอ กากบ ควบคม ดแล ของนายกรฐมนตร รฐมนตร เชน กระทรวง กรม กอง สานก ฯลฯในสวนกลาง จงหวด อาเภอ องคการปกครองสวนทองถน องคกรในกากบของรฐ เชน สานกงานคณะกรรมการเลอกตง สานกงานคณะกรรมการปองกนปราบรามการทจรตแหงชาตฯลฯ

การกระทาทางปกครอง- การใชอานาจรฐในฐานะฝายปกครอง เพอจดวางระเบยบในทางปกครองของรฐ และการดาเนนกจกรรมตางๆเกยวกบการจดทาบรการสาธารณะ

-เพอตอบสนองตอความตองการของประชาชนและสงคมโดยรวม

-การกระทาของฝายปกครองตองอยในการควบคมของศาลปกครอง

ฝายปกครองสามารถใชอานาจดลพนจไดอยางกวางขวางในการกาหนดและดาเนนมาตรการตางๆ ทจาเปน เพอใหสามารถปฏบตหนาทใหบรรลเปาหมาย

- การวางกฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ ใหประชาชนปฏบต

- ออกคาสง อนมต อนญาต ตางๆ

- ออกกฎหมายระดบรองๆ เชน พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง

- เพอใชเปนเครองมอในการดาเนนการตางๆได

การกระทาของฝายปกครอง

ตองใชอานาจรฐ หรออานาจพเศษตามทกฎหมายกาหนดใหไว เชน การจดเกบภาษอากรจากประชาชน การเวนคนทรพยสนของเอกชน การจบกมคมขงบคคล ฯลฯ

การกระทาของฝายปกครองจงเปนการใชอานาจพเศษเหนอเอกชน/ประชาชน

-สามารถใชอานาจฝายเดยวบงคบใหประชาชน/เอกชนตองกระทาตามคาสงไดเอง

เชน การสงใหอายดทรพยสนของประชาชนทคางชาระภาษได

ฝายปกครองมอานาจในการออกกฎหมายระดบรอง คาสง ระเบยบ หรอ กระทาการตางๆไดอยางกวางขวาง

- เพอปองกนไมใหเกดการใชอานาจตามอาเภอใจและเพอเปนหลกประกนสทธเสรภาพตามแนวคดเรองนตรฐ ทถอกฎหมายเปนสงสงสด

- การกระทาของผใชอานาจรฐตองอยภายใตหลกเกณฑของกฎหมายเสมอ เรยกวา “หลกความชอบดวยกฎหมาย” หรอ “ Principle of legality”

ความผกพนตอกฎหมายหรอหลกแหงความชอบดวยกฎหมายของฝายปกครอง แบงไดเปน 2กรณ

1. หลกแหงความมากอนของกฎหมาย หมายถงการกระทาของรฐ หรอฝายปกครอง ไมอาจขดหรอแยงตอบทบญญตของกฎหมายได

ดงนน ถารฐจะออกมาตรการ หรอการกระทาใดๆทขดหรอแยงกบกฎหมายทมอยกอนหนานน ถอวาเปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมาย

2.หลกเงอนไขของกฎหมาย หมายถงรฐหรอฝายปกครองจะกระทาการใดๆไดตอเมอมกฎหมายใหอานาจไวเทานน

ถารฐหรอฝายปกครองตองการกระทาการใดๆ แตไมมกฎหมายใหอานาจไว จะตองมการออกกฎหมายมารองรบการใชอานาจนน

โดยหลกการจะสามารถการกาหนดกฎเกณฑทางกฎหมายมาบงคบใช ตองเปนกฎหมายทออกโดยฝายนตบญญต หรอโดยรฐสภา“ทกคนเสมอภาคกนในกฎหมาย” ทกคนตองไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกน ไมมการเลอกปฏบต

หลกความชอบดวยกฎหมายของฝายตลาการ

การกระทาขององคกรตลาการ(ศาล)

การกระทาทางตลาการ คอ การพจารณา วนจฉย ชขาด ขอพพาท และควบคมการกระทาของเอกชน ประชาชน และรฐใหชอบดวยกฎหมาย

ความเปนอสระของฝายตลาการ

ศาลและองคกรตลาการ ตองทาหนาทในการตรวจสอบควบคมองคกรอนๆใหกระทาการตางๆโดยชอบดวยกฎหมาย

เชน ควบคมการกระทาของฝายปกครองในการออกคาสงใหชอบดวยกฎหมาย- เพอเปนการประกนความเปนธรรมและชอบธรรม องคกรตลาการตองเคารพหลกความชอบดวยกฎหมายดวย

ความเปนอสระของฝายตลาการ

ศาลและองคกรตลาการ ตองทาหนาทในการตรวจสอบควบคมองคกรอนๆใหกระทาการตางๆโดยชอบดวยกฎหมาย

-เชน ควบคมการกระทาของฝายปกครองในการออกคาสงใหชอบดวยกฎหมาย

-เพอเปนการประกนความเปนธรรมและชอบธรรม องคกรตลาการตองเคารพหลกความชอบดวยกฎหมายดวย

เพอเปนหลกประกนความเปนธรรม ชอบธรรม

องคกรตลาการ ตองเคารพหลกความชอบดวยกฎหมายดวย

-ระบบกฎหมายจงมกลไกการตรวจสอบควบคมการกระทาขององคกรตลาการ

-การจดระบบการตรวจสอบควบคมภายใน

-โดยใหศาลสงตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของคาพพากษาคาสง ของศาลระดบลาง

ฝายตลาการตองมความผกพนในการใชกฎหมายใหเปนไปตามหลกแหงความเสมอภาคในการใชกฎหมาย และมความเปนอสระ

ความเสมอภาคของการใชกฎหมายของฝายตลาการ อาจพจารณาไดดงน

1)ตองไมพจารณา พพากษาทแตกตางไปจากบทบญญตของกฎหมาย ตองใชกฎหมายใหเปนไปตามองคประกอบและผลของกฎหมายนนๆ

2 ตองใชกฎหมายอยางเทาเทยมกน นนคอ แมฝายตลาการมอานาจในการใชดลยพนจในการพจารณาตดสนใจโดยคานงถงขอเทจจรงทเกดขนในแตละกรณได แตตองทาอยาง เทยงตรง เทาเทยมกน

3 การใชดลยพนจของฝายตลาการตองทาโดยปราศจากขอบกพรอง และมความสจรต โปรงใส

หลกความเปนอสระของผพพากษาหรอคณะตลาการศาล

หมายถงผพพากษา ตลาการ ตองสามารถทาหนาทในทางตลาการไดโดยปราศจากการแทรกแซงใดๆ โดยเฉพาะจากฝายบรหาร ฝายนตบญญต หรอกระแสสงคม

ความยตธรรมความยตธรรม จะปรากฏเปนจะปรากฏเปนรปธรรมรปธรรม หรอเปนเพยงหรอเปนเพยงนามธรรมนามธรรมขนอยกบการอานวยความยตธรรมและการบรหารจดการในขนอยกบการอานวยความยตธรรมและการบรหารจดการในกระบวนการยตธรรมของรฐกระบวนการยตธรรมของรฐ วาวา

สามารถสรางสามารถสรางความโปรงใสความโปรงใส นาเชอถอนาเชอถอ เปดโอกาสใหคนทกระดบเปดโอกาสใหคนทกระดบสามารถเขาถงบรการไดอยางสามารถเขาถงบรการไดอยางเทาเทยมกนเทาเทยมกนหรอไมหรอไม เพยงใดเพยงใด

ฝายตลาการฝายตลาการ มบทบาทอานาจหนาทหลกในการอานวยความมบทบาทอานาจหนาทหลกในการอานวยความยตธรรมยตธรรม ดงนนดงนน ความเปนอสระของฝายตลาการความเปนอสระของฝายตลาการจงมความสาคญจงมความสาคญมากตอการสรางความเปนธรรมและความยตธรรมมากตอการสรางความเปนธรรมและความยตธรรม

4 หลกแหงการมกฎหมายทด( Good Law ) หมายถง

การมหลกเกณฑในการจดทากฎหมายทชดเจน ตงอยบนหลกแหงความสมเหตสมผล

มสาระของกฎหมายทตงอยบนหลการททาใหบคคลมความเสมอภาคกนในทางกฎหมาย

หลกเกณฑในการจดทากฎหมายทด

4.1 ตองมการกาหนดไวอยางชดเจน วารฐสามารถออกกฎหมายใดมาใชบงคบเมอใดไดบาง

4.2 ตองมการศกษาถงเหตผล ความจาเปน ประโยชน และความเปนไปไดในการบงคบใชกฎหมายนน

การพจารณาออกกฎหมายมาบงคบใชตองมเปาหมาย (ends) ทชดเจนกอน

หลงจากนนจงจดทารางกฎหมาย โดยมงไปทการหามรรควธ(mean) ทสามารถนาไปสเปาหมายนนได

4.3 กระบวนทศนในการเสนอการพจารณา และการบญญตกฎหมายตองถอหลกวา “ประโยชนสงสดแกคนจานวนมาก”

หลกแหงกฎหมายทด ตองเนนเรองความเสมอภาค และความเปนธรรมในสงคม สรางความเทาเทยมกนในทางกฎหมาย เปนกฎหมายทสามารถนามาใชเปนหนทางในการจดสรร “คณ” หรอ ประโยชนใหคนทกคนทกกลมทเกยวของอยางสมดล ไมเออประโยชนแกคนกลมใดโดยเฉพาะ

นนคอ ตองเปนกฎหมายทมคณธรรม นนเอง

4.4 การพจารณาออกกฎหมายมาบงคบใช หรอแกไขกฎหมายเกา ตองมจดมงหมายหรอทราบวาตองการใชกฎหมายเพอดาเนนงานใด หรอแกปญหาอะไร

ตองมวธคดอยางสมเหตสมผล

การออกแบบกฎหมายตองทาโดยผเชยวชาญ

หลงจากนนจงจดทารางกฎหมายไปรบฟงความคดเหน

5. หลกความรบผดชอบของรฐ (State Responsibilily)

-ประชาชนทกคนตองเสยสละ ทรพยสน แรงงาน ใหรฐเมอจาเปน เชน เสยภาษ ถกเวนคน ทรพยสน ถกเกณฑแรงงาน

-การกระทาของรฐ ตองตงอยบนฐานความเทาเทยมกบแหงความสามารถในการเสยสละ

- การกระทาทเจาหนาทหรอองคการของรฐ กอใหเกดความเสยหายรฐตองรบผดชอบชดใชความเสยหายดวย

บทบาทของกฎหมายมหาชนในการปกครองบรหารประเทศ

อาจพจารณาไดเปน 2 ดาน คอ

1. ในดานของผมอานาจปกครอง

2. ในดานของประชาชนผอยใตปกครอง

1. ในดานของผมอานาจปกครองประเทศอาจเปนไปไดใน 2 ลกษณะ

1.1 กฎหมายเปนเครองมอกากบการใชอานาจปกครองของผมอานาจใหอยในกรอบแหงความชอบธรรมทกฎหมายกาหนดไว

- กฎหมายจะเปนทงแหลงทมาของอานาจ และขอจากดของอานาจกระทาการตางๆ ขององคกรและเจาหนาทของรฐในขณะเดยวกน

1.2 กฎหมายเปนเครองมอสนบสนนการใชอานาจปกครองใหมความสะดวกและมประสทธภาพ

- กฎหมายเปนขอบงคบททกคนตองรยอมรบ และปฏบตตาม

- กฎหมายเปนกลไกทชวยทาใหนโยบายหรอมาตราการ แผนงานตางๆ ทกาหนดไวสามารถถกนาไปปฏบตอยางเปนรปธรรม

- นโยบายตางๆ ของรฐบาล กระทรวง ทบวง กรม กอง หนวยงานตางๆ ฯลฯ ตองมกฎหมายรองรบเสมอ เพอจะไดสามารถนาไปปฏบตได เชน

- นโยบายการกระจายอานาจการปกครองสทองถน

- นโยบายการปฏรประบบราชการ

บทบาทของกฎหมายในแงของประชาชนผอยใตปกครอง- ประชาชนผอยใตปกครองมสทธและเสรภาพ และมหนาทตางๆ ทจะตองปฏบตตาม กฎเกณฑทกฎหมายกาหนดไว- ประชาชนตองไดรบโทษตามทกฎหมายกาหนดไว ถากระทาการฝาฝนกฎหมาย- ถามบคคลอนมากระทาการลวงละเมดสทธตางๆ ของบคคลนนกมสทธรองของตอศาลเพอใหเพกถอนการกระทานนได

การควบคมความชอบดวยกฎหมายของฝายปกครองโดยศาล เปนกลไกททกประเทศยอมรบในปจจบน

แมในอดตมประเทศตางๆไมเหนดวยทจะใหมการจดตงศาลปกครอง ซงอาจแบงพจารณาออกเปน 3 กลม

1 กลมประเทศทใชกฎหมายจารตประเพณ ไดแก องกฤษ กลมประเทศคอมมอนเวล เดนมารก สหรฐอเมรกา ญปน อสราเอล ฯลฯ ในอดตไมเหนดวยกบการใหมศาลปกครองแตกลบมแนวคดใหศาลยตธรรมเปนผพจารณา

แตปจจบนทกประเทศยอมรบวาการควบคมการกระทาของฝายปกครองโดยศาลปกครองแบบฝรงเศสมประสทธภาพมากกวาทาใหเกดการแยกกระบวนการพจารณาคดปกครองออกเปนเอกเทศ เชน

-- ค.ศ. 1994 องกฤษ ไดแยกกระบวนการพจารณาคดปกครองออกมาจากการพจารณาคดทวไป มผพพากษาทมความเชยวชาญเฉพาะดานแตยงเปนระบบศาลเดยว

---ค.ศ. 1982 สหรฐอเมรกาไดจดตงศาลอทธรณของสาธารณะรฐ เพอทาหนาทพจารณาคดปกครอง

นวซแลนด ออสเตรเลย ญปน ตางมการจดตงระบบการพจารณาคดปกครอง มผเชยวชาญพเศษขนในศาลยตธรรม

2 กลมประเทศทไดรบอทธพลทางกฎหมายจากประเทศฝรงเศส เชน อยปต เลบานอน ไทย ประเทศในอาฟรกา เชน รวนดา เนกล ตนเซย เซเนกล ฯลฯ จะมการจดตงสภาทปรกษาแหงรฐ ขนเพอทาหนาททงเปนทปรกษากฎหมายของรฐบาล และการพจารณาการกระทาทางการปกครอง รบการรองทกขเกยวกบการกระทาทางการปกครอง

3 กลมประเทศสงคมนยม ในอดต บางประเทศ เชนรสเซย ฮงการ เชคโกสโลวาเกย จะใหสทธเอกชนฟองรฐไดเฉพาะคดบางประเภท เทานน แตหลงจากระบบคอมมวนสตลมสลายระบบกฎหมายและกระบวนการยตธรรมของประเทศสงคมนยมกมการพฒนาไปแตกตางกน เชน

1 โปแลนด โรมาเนย บลกาเรย ฯลฯ มการจดตงศาลปกครองขนมา

2ฮงการ รสเซย มการจดตงแผนกคดปกครองขนในศาลสงยตธรรม