*Các động, thực vật trên được tạo ra nhờ công nghệ gì?

CHUỘT BẠCH CHUYỂN GEN CHỨA HOOCMON SINH

TRƯỞNG CỦA CHUỘT CỐNG

BÀI 20. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

Gen tổng hợp β - caroten Lúa

Lúa có thể tổng hợp β - caroten

* Công nghệ gen là gì?

Gen tổng hợp insulin của người

Vi khuẩn E.coli

Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:- Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

Gen tổng hợp β - caroten Lúa

Lúa có thể tổng hợp β - caroten

* Kỹ thuật chuyển gen là gì?

Gen tổng hợp insulin của người

Vi khuẩn E.coli

Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen:

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:-Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.- Kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác gọi là kỹ thuật chuyển gen.

Quan sát sơ đồ sau và cho biết: Kỹ thuật chuyển gen gồm những bước cơ bản nào?

A

B

C

Tạo ADN tái tổ hợp

Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận

Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp:

Quan sát hình sau và SGK, em hãy cho biết: Thế nào là gen cần chuyển ?

Gen cần chuyển: gen mà con người cần chuyển từ sinh vật này sang sinh vật khác.

Plasmit

NST vi khuẩn

Tế bào vi khuẩn NST nhân tạo

Tế bào

Thực khuẩn thể

ADN

Đầu

Em hãy nêu khái niệm thể truyền ?

=> Thể truyền (Vectơ): Gồm Plasmit, ADN virut, NST nhân tạo, … Có đặc điểm:

+ Phân tử ADN nhỏ.

+ Có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào.

+ Hoặc có thể gắn vào hệ gen của tế bào.

+ Có khả năng mang gen cần chuyển.

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp

Tách ADN NST mang gen cần chuyển của “tế bào cho”

Enzim giới hạn Restrictaza

Enzim giới hạn (restrictaza)

Đoạn gen cần chuyển

Nối đoạn bị cắt vào plasmid nhờ enzim ligaza

ADN tái tổ hợp

Các bước tạo ADN tái tổ hợp

Plasmid

NST VK

Tế bào VK

* Thao tác tạo ADN tái tổ hợp:

- Tách chiết thể truyền (plasmit, ADN virus, NST nhân tạo,…) và gen cần chuyển.

- Xử lý bằng cùng 1 loại enzim cắt giới hạn (Restrictaza) để tạo thành cùng 1 loại đầu dính.

- Dùng enzim nối (Ligaza) để gắn chúng lại với nhau => ADN tái tổ hợp.

ADN tái tổ hợp là gì? * ADN tái tổ hợp là phân tử ADN có sự kết hợp giữa gen cần chuyển và thể truyền.

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp

b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận:

* Làm thế nào để đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận một cách hiệu quả nhất?

ADN tái tổ hợp tế bào nhận

Một số biện pháp đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận:

Dung dịch CaCl2

Xung điện

Vi khuẩn Agrobacterium

Súng bắn gen

Vi tiêm

Sử dụng dung dịch CaCl2, xung điện,… làm giãn màng sinh chất của tế bào cho phân tử ADN tái tổ hợp dễ dàng chui qua màng vào trong tế bào nhận.

c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp:

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen a. Tạo ADN tái tổ hợp

b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận

Tế bào nhận thường là vi khuẩn, gợi cho em suy

nghĩ gì?

Lợi dụng sự phân chia nhanh của vi khuẩn, tăng nhanh sinh khối gen cần chuyển → thu hoạch sản phẩm.

Gen kháng thuốc diệt cỏ

Gen kháng kháng sinh

Gen phát sáng

Gen kháng mặn

Tỷ lệ tế bào nhận được ADN tái tổ hợp rất thấp. Vậy làm thế nào để nhận biết được tế bào có chứa ADN tái tổ hợp?

ADN tái tổ hợp

Thuốc lá có gen phát sáng của sứa

Thỏ Alba có gen phát sáng

- Sử dụng thể truyền có gen đánh dấu: gen kháng kháng sinh, kháng thuốc diệt cỏ, kháng mặn, phát sáng…

-Phân lập dòng tế bào chứa AND tái tổ hợp bằng kĩ thuật để thu hoạch sản phẩm.

I. Công nghệ gen:

1. Khái niệm công nghệ gen:

2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp

b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận

c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp

II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen:1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen:

Cà chua có gen kháng ung thư

Gà mang gen tạo thuốc trị ung thư trong trứng

Lúa có gen β-caroten

Thế nào là sinh vật biến đổi gen?

Cây đu đủ mang gen kháng virut CMV

Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện

Cá glofish phát sáng

Là những sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người biến đổi, cho phù hợp với lợi ích của mình.

II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen:1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen

- Cách làm biến đổi hệ gen của sinh vật:+ Đưa thêm 1 gen lạ vào hệ gen của sinh vật.+ Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ gen.+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.

2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi genHệ gen giống lúa A

Gen quy định QH ở cây bắp

Giống lúa chuyển gen

Hệ gen + gen lạ SV chuyển gen

Hệ gen của giống A

1 gen được biến đổi sản phẩm mong muốn

Biến đổi 1 gen trong hệ gen sản phẩm mong muốn

Loại bỏ gen không mong muốn

Làm bất hoạt gen không mong muốn

Loại bỏ hoặc làm bất hoạt gen không mong muốn.

Đọc SGK, hoàn thành phiếu học tập sau:

Đối tượng Động vật Thực vật Vi sinh vật

Cách tiến hành

Thành tựu

Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu

Đối tượng Động vật Thực vật Vi sinh vật

Cách tiến hành

Thành tựu

- Trứng thụ tinh nhân - Trứng thụ tinh nhân tạo.tạo.- Cấy gen cần chuyển - Cấy gen cần chuyển vào hợp tử vào hợp tử → phôi→ phôi..- Cấy phôi vào cơ thể - Cấy phôi vào cơ thể cái → động vật biến cái → động vật biến đổi gen.đổi gen.

- Cừu tổng hợp - Cừu tổng hợp prôtêin người.prôtêin người.- Chuột nhắt chứa - Chuột nhắt chứa gen hoocmon tăng gen hoocmon tăng trưởng của chuột trưởng của chuột cống.cống.- …- …

- Tạo ADN tái tổ - Tạo ADN tái tổ hợp → tế bào xôma hợp → tế bào xôma → Cây chuyển gen.→ Cây chuyển gen.

- Cà chua có gen - Cà chua có gen tổng hợp êtilen bị tổng hợp êtilen bị bất hoạt.bất hoạt.- Lúa mang gen - Lúa mang gen kháng rầy nâu.kháng rầy nâu.- …- …

- Tạo ADN tái tổ - Tạo ADN tái tổ hợp → Tế bào vi hợp → Tế bào vi khuẩn khuẩn → Tế bào vi → Tế bào vi khuẩn khuẩn được biến được biến đổi gen.đổi gen.

- - E.coliE.coli tổng hợp tổng hợp prôtêin của người.prôtêin của người.- Vi khuẩn mang - Vi khuẩn mang gen phân giải dầu, gen phân giải dầu, rác,…rác,…

Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu

Chuột mang gen phát sáng của sứa

Thuốc lá có gen phát sáng của sứa

Bông vải mang gen BtBắp có gen kháng tuyến trùng đục rễ

Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện

Cá glofish phát sáng

4 5 6

1 2 3

Trò chơi đi tìm con số may mắn!

KÝnh chóc QÚY thÇy c«, CÁC EM MẠNH khoÎ, h¹nh phóc,THÀNH ĐẠT!