*Các động, thực vật trên được tạo ra nhờ công nghệ gì?
CHUỘT BẠCH CHUYỂN GEN CHỨA HOOCMON SINH
TRƯỞNG CỦA CHUỘT CỐNG
BÀI 20. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ GEN
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
Gen tổng hợp β - caroten Lúa
Lúa có thể tổng hợp β - caroten
* Công nghệ gen là gì?
Gen tổng hợp insulin của người
Vi khuẩn E.coli
Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:- Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
Gen tổng hợp β - caroten Lúa
Lúa có thể tổng hợp β - caroten
* Kỹ thuật chuyển gen là gì?
Gen tổng hợp insulin của người
Vi khuẩn E.coli
Vi khuẩn E.coli có thể tổng hợp insulin
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen:
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:-Công nghệ gen là quy trình tạo ra những tế bào, sinh vật có gen bị biến đổi hoặc có thêm gen mới.- Kỹ thuật tạo ADN tái tổ hợp để chuyển gen từ tế bào này sang tế bào khác gọi là kỹ thuật chuyển gen.
Quan sát sơ đồ sau và cho biết: Kỹ thuật chuyển gen gồm những bước cơ bản nào?
A
B
C
Tạo ADN tái tổ hợp
Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
Phân lập dòng tế bào chứa ADN tái tổ hợp
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp:
Quan sát hình sau và SGK, em hãy cho biết: Thế nào là gen cần chuyển ?
Gen cần chuyển: gen mà con người cần chuyển từ sinh vật này sang sinh vật khác.
Plasmit
NST vi khuẩn
Tế bào vi khuẩn NST nhân tạo
Tế bào
Thực khuẩn thể
ADN
Đầu
Em hãy nêu khái niệm thể truyền ?
=> Thể truyền (Vectơ): Gồm Plasmit, ADN virut, NST nhân tạo, … Có đặc điểm:
+ Phân tử ADN nhỏ.
+ Có khả năng nhân đôi độc lập với hệ gen của tế bào.
+ Hoặc có thể gắn vào hệ gen của tế bào.
+ Có khả năng mang gen cần chuyển.
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp
Tách ADN NST mang gen cần chuyển của “tế bào cho”
Enzim giới hạn Restrictaza
Enzim giới hạn (restrictaza)
Đoạn gen cần chuyển
Nối đoạn bị cắt vào plasmid nhờ enzim ligaza
ADN tái tổ hợp
Các bước tạo ADN tái tổ hợp
Plasmid
NST VK
Tế bào VK
* Thao tác tạo ADN tái tổ hợp:
- Tách chiết thể truyền (plasmit, ADN virus, NST nhân tạo,…) và gen cần chuyển.
- Xử lý bằng cùng 1 loại enzim cắt giới hạn (Restrictaza) để tạo thành cùng 1 loại đầu dính.
- Dùng enzim nối (Ligaza) để gắn chúng lại với nhau => ADN tái tổ hợp.
ADN tái tổ hợp là gì? * ADN tái tổ hợp là phân tử ADN có sự kết hợp giữa gen cần chuyển và thể truyền.
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận:
* Làm thế nào để đưa ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận một cách hiệu quả nhất?
ADN tái tổ hợp tế bào nhận
Một số biện pháp đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận:
Dung dịch CaCl2
Xung điện
Vi khuẩn Agrobacterium
Súng bắn gen
Vi tiêm
Sử dụng dung dịch CaCl2, xung điện,… làm giãn màng sinh chất của tế bào cho phân tử ADN tái tổ hợp dễ dàng chui qua màng vào trong tế bào nhận.
c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp:
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen a. Tạo ADN tái tổ hợp
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận
Tế bào nhận thường là vi khuẩn, gợi cho em suy
nghĩ gì?
Lợi dụng sự phân chia nhanh của vi khuẩn, tăng nhanh sinh khối gen cần chuyển → thu hoạch sản phẩm.
Gen kháng thuốc diệt cỏ
Gen kháng kháng sinh
Gen phát sáng
Gen kháng mặn
Tỷ lệ tế bào nhận được ADN tái tổ hợp rất thấp. Vậy làm thế nào để nhận biết được tế bào có chứa ADN tái tổ hợp?
ADN tái tổ hợp
Thuốc lá có gen phát sáng của sứa
Thỏ Alba có gen phát sáng
- Sử dụng thể truyền có gen đánh dấu: gen kháng kháng sinh, kháng thuốc diệt cỏ, kháng mặn, phát sáng…
-Phân lập dòng tế bào chứa AND tái tổ hợp bằng kĩ thuật để thu hoạch sản phẩm.
I. Công nghệ gen:
1. Khái niệm công nghệ gen:
2. Các bước cần tiến hành trong kỹ thuật chuyển gen: a. Tạo ADN tái tổ hợp
b. Đưa ADN tái tổ hợp vào trong tế bào nhận
c. Phân lập dòng tế bào mang ADN tái tổ hợp
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen:1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen:
Cà chua có gen kháng ung thư
Gà mang gen tạo thuốc trị ung thư trong trứng
Lúa có gen β-caroten
Thế nào là sinh vật biến đổi gen?
Cây đu đủ mang gen kháng virut CMV
Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện
Cá glofish phát sáng
Là những sinh vật mà hệ gen của nó đã được con người biến đổi, cho phù hợp với lợi ích của mình.
II. Ứng dụng công nghệ gen trong tạo giống biến đổi gen:1. Khái niệm sinh vật biến đổi gen
- Cách làm biến đổi hệ gen của sinh vật:+ Đưa thêm 1 gen lạ vào hệ gen của sinh vật.+ Làm biến đổi một gen đã có sẵn trong hệ gen.+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong hệ gen.
2. Một số thành tựu tạo giống biến đổi genHệ gen giống lúa A
Gen quy định QH ở cây bắp
Giống lúa chuyển gen
Hệ gen + gen lạ SV chuyển gen
Hệ gen của giống A
1 gen được biến đổi sản phẩm mong muốn
Biến đổi 1 gen trong hệ gen sản phẩm mong muốn
Loại bỏ gen không mong muốn
Làm bất hoạt gen không mong muốn
Loại bỏ hoặc làm bất hoạt gen không mong muốn.
Đọc SGK, hoàn thành phiếu học tập sau:
Đối tượng Động vật Thực vật Vi sinh vật
Cách tiến hành
Thành tựu
Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu
Đối tượng Động vật Thực vật Vi sinh vật
Cách tiến hành
Thành tựu
- Trứng thụ tinh nhân - Trứng thụ tinh nhân tạo.tạo.- Cấy gen cần chuyển - Cấy gen cần chuyển vào hợp tử vào hợp tử → phôi→ phôi..- Cấy phôi vào cơ thể - Cấy phôi vào cơ thể cái → động vật biến cái → động vật biến đổi gen.đổi gen.
- Cừu tổng hợp - Cừu tổng hợp prôtêin người.prôtêin người.- Chuột nhắt chứa - Chuột nhắt chứa gen hoocmon tăng gen hoocmon tăng trưởng của chuột trưởng của chuột cống.cống.- …- …
- Tạo ADN tái tổ - Tạo ADN tái tổ hợp → tế bào xôma hợp → tế bào xôma → Cây chuyển gen.→ Cây chuyển gen.
- Cà chua có gen - Cà chua có gen tổng hợp êtilen bị tổng hợp êtilen bị bất hoạt.bất hoạt.- Lúa mang gen - Lúa mang gen kháng rầy nâu.kháng rầy nâu.- …- …
- Tạo ADN tái tổ - Tạo ADN tái tổ hợp → Tế bào vi hợp → Tế bào vi khuẩn khuẩn → Tế bào vi → Tế bào vi khuẩn khuẩn được biến được biến đổi gen.đổi gen.
- - E.coliE.coli tổng hợp tổng hợp prôtêin của người.prôtêin của người.- Vi khuẩn mang - Vi khuẩn mang gen phân giải dầu, gen phân giải dầu, rác,…rác,…
Phương pháp tạo sinh vật biến đổi gen và thành tựu
Chuột mang gen phát sáng của sứa
Thuốc lá có gen phát sáng của sứa
Bông vải mang gen BtBắp có gen kháng tuyến trùng đục rễ
Dê biến đổi gen cho sữa chứa prôtêin tơ nhện
Cá glofish phát sáng
4 5 6
1 2 3
Trò chơi đi tìm con số may mắn!
KÝnh chóc QÚY thÇy c«, CÁC EM MẠNH khoÎ, h¹nh phóc,THÀNH ĐẠT!