Embed Size (px)
Citation preview
2
SADRŽAJ
1. UVOD .......................................................................................................................... 3
2. PRAVNI OKVIR ZA IZRADU LOKALNOG AKCIONOG PLANA............................. 4
2.1. ZAKON O MLADIMA I STRATEGIJA ZA MLADE 2017-2021 .................................... 5
3. VIZIJA I NAČELA OMLADINSKE POLITIKE U NIKŠIĆU ...................................... 6
4. ISTRAŽIVANJE POTREBA MLADIH U NIKŠIĆU .................................................... 6
5. OBLASTI ................................................................................................................... 10
5.1. ZAPOŠLJAVANJE I PREDUZETNIŠTVO MLADIH ........................................................ 10
5.2. OBRAZOVANJE ................................................................................................................ 14
5.3. INFORMISANOST I PARTICIPACIJA.............................................................................. 16
5.4. ZDRAVLJE, BEZBJEDNOST I SOCIJALNA POLITIKA .................................................. 18
5.5. KULTURA .......................................................................................................................... 20
5.6. NORMATIVNI I INSTITUCIONALNI OKVIR ................................................................... 21
6. PLAN AKTIVNOSTI ZA 2020. I 2021. GODINU ....................................................... 23
7. MONITORING REALIZACIJE PLANA ................................................................... 31
3
1. UVOD
Proces izrade Lokalnog akcionog plana za mlade 2020-2021 vođen je od strane
Sekretarijata za kulturu, sport, mlade i socijalno staranje, kao organa nadležnog za oblast
omladinske politike u Opštini Nikšić.
Tekst Nacrta plana izradila je Radna grupa, formirana od strane Predsjednika opštine, u
saradnji sa mladima iz Nikšića. Svi članovi Radne grupe u svom radu kontaktiraju sa mladima,
imaju iskustva u radu sa mladima i razumiju njihove potrebe. Tokom izrade dokumenta nastojalo
se da se mjere postave realno, a da aktivnosti za njihovo ostvarivanje budu jasne.
Svaka lokalna samouprava nastoji da obezbijedi što kvalitetnije uslove za život svojih
građana i građanki. Jedan od prioriteta djelovanja lokalne samouprave Nikšića jeste upravo da se
mladi osjećaju prijatno u svom gradu. Opština Nikšić ulaže značajne napore u cilju unapređenja
društvenog položaja mladih i stvaranja uslova za ostvarivanje potreba mladih u svim oblastima
od interesa za mlade.
Mladi su budućnost svakog društva, resurs i pokretačka snaga. Upravo zbog toga,
potrebno je uspostavljanje partnerskog odnosa na svim nivoima kako bi se kontinuirano ulagalo
u razvoj mladih.
Ovaj dokument jasno pozicionira mlade kao pitanje od značaja za lokalnu zajednicu i
holističkim pristupom predviđa međusektorsku i multiresornu saradnju aktera omladinske
politike.
Lokalni akcioni plan za mlade je dokument koji definiše osnovne probleme mladih u
opštini Nikšić, kao i konkretne mjere i aktivnosti za njihovo prevazilaženje, u cilju stvaranja
preduslova za unapređenje kvaliteta života mladih.
Sa zadovoljstvom se ističe pomak u odnosu na period izrade prethodnog Lokalnog
akcionog plana za mlade u opštini Nikšić 2011-2016 godine. U periodu od usvajanja plana
2010.godine Nikšić je bogatiji za veliki broj sadržaja koji otvaraju niz mogućnosti za
unapređenje položaja mladih i poboljšanje kvaliteta života u gradu. Nikšić je dobio novu salu
pozorišta, nove javne ustanove kulture, olimpijski bazen, nova igrališta, trg, brojne kulturne
manifestacije, nova preduzeća i prilike za zapošljavanje, kao i podršku za započinjanje biznisa.
4
2. PRAVNI OKVIR ZA IZRADU LOKALNOG AKCIONOG PLANA
Prvi strateški dokument koji se odnosio na mlade u Crnoj Gori bio je Nacionalni plan
akcije za mlade 2006-2011, nakon čega je nova Strategija usvojena 2017.godine. U
međuvremenu je usvojen i prvi Zakon o mladima 2016. godine, koji je mijenjan i dopunjen
tokom 2018. godine. Prvi, tj. prethodni Lokalni akcioni plan za mlade u Opštini Nikšić usvojen
je za period 2011-2016. godine
U maju 2019. godine stupio je na snagu novi Zakon o mladima Crne Gore, a kako je
Strategija za mlade usvojena za period 2017-2021. godine, stekli su se pravni uslovi i za
donošenje novih lokalnih dokumenata. S tim u vezi, Opština Nikšić je pristupila izradi Lokalnog
akcionog plana za mlade za period 2020-2021. godine.
Pravni okvir omladinske politike obuhvata niz dokumenata na međunarodnom i
nacionalnom nivou. Standardi postavljeni tim dokumentima su osnov i pokretač za izradu
Lokalnog akcionog plana za mlade. U ovom smislu treba pomenuti da je od posebnog značaja
nova Strategija za mlade Evropske unije.
Lokalni akcioni plan za mlade 2020-2021 nastojaće da kroz postavljene mjere i
aktivnosti, omladinsku politiku na lokalnom nivou približi postavljenim standardima i ciljevima
u međunarodnoj zajednici.
Strategija za mlade Evropske unije 2019-2027 1 ima za cilj da se mladi ohrabre da
postanu aktivni, autonomni i sposobni građani, da se poboljšaju politike u sektorima od interesa
za mlade, da se iskorijeni diskriminacija i stvore jednaki uslovi za sve mlade, da se iskorijeni
siromaštvo i uspostavi novi vid dijaloga Evropske unije sa mladima.
Definisano je 11 ciljeva:
1. Povezivanje EU sa mladima;
2. Rodna ravnopravnost;
3. Inkluzivna društva;
4. Informisanje i konstruktivni dijalog;
5. Mentalno zdravlje i blagostanje;
6. Unapređenje položaja mladih iz ruralnih područja;
7. Kvalitetna zapošljivost za sve;
1 https://ec.europa.eu/youth/policy/youth-strategy_en
5
8. Kvalitetno učenje;
9. Prostor i učešće za sve;
10. Održiva zelena Evropa;
11. Organizacije mladih i evropski programi.
2.1. ZAKON O MLADIMA I STRATEGIJA ZA MLADE 2017-2021
Zakon o mladima definiše omladinsku politiku kao skup mjera i aktivnosti koje državni
organi, organi državne uprave, organi lokalni samouprave, nevladine organizacije, studentski i
učenički parlamenti i druga pravna lica preduzimaju za poboljšanje položaja mladih, njihovog
ličnog i društvenog razvoja i uključivanje u društvene tokove.
Omladinski rad predstavlja aktivnosti koji se realizuju u saradnji sa mladima i za mlade
sa ciljem njihovog osamostaljivanja i prelaska u odraslo doba, učenja, ličnog i društvenog
razvoja, u skladu sa njihovim potrebama i mogućnostima, a zasnivaju se na metodama
neformalnog obrazovanja.
Zakon o mladima daje mogućnost opštinama, da radi podsticanja i unapređenja razvoja
omladinske politike, jačanja saradnje i unapređenja položaja mladih na lokalnom nivou, obrazuju
lokalne savjete za mlade.
Omladinski klub i omladinski centar, shodno zakonu, su omladinski servisi. Omladinski
klub je prostor prilagođen za potrebe mladih u cilju sprovođenja omladinskih aktivnosti.
Omladinski centar je opremljen, multifunkcionalni prostor za potrebe mladih, koji se koristi za
sprovođenje omladinskih aktivnosti i omladinskog rada.
Strategijom je identifikovano šest ključnih prioriteta (ciljnih ishoda) kad su mladi ljudi u
Crnoj Gori u pitanju, i to:
A. Mladi ostvaruju ekonomsku i socijalnu sigurnost kroz olakšan pristup tržištu rada i
sticanje zapošljenja;
B. Mladima je obezbijeđen pristup kvalitetnom obrazovanju;
C. Mladi su aktivni građani, motivisani i proaktivno učestvuju u procesima donošenja
odluka, u razvoju zajednice i kreiranju i sprovođenju politika;
D. Mladi su dobrog zdravlja, bezbjedni, imaju obezbijeđen pristup adekvatnom sistemu
podrške za prelazak u odraslo doba i samorealizaciju;
6
E. Mladi imaju pristup kvalitetnim kulturnim sadržajima kao kreatori i konzumenti;
F. Uspostavljen je efikasan normativni i institucionalni okvir za sprovođenje omladinske
politike.
Nacionalna strategija za mlade, zasniva se na načelima: jednakosti, volonterizma,
solidarnosti, dobrovoljnosti, partnerstva, sposobnosti i naučnim saznanjima radi dobrovoljnog
učešća mladih u svim oblastima društvenog života, u skladu sa sopstvenim izborom.
3. VIZIJA I NAČELA OMLADINSKE POLITIKE U NIKŠIĆU
Vizija na kojoj počiva Lokalni akcioni plan za mlade jeste opština Nikšić u kojoj su
mladi ljudi samostalni, aktivni u svim oblastima društvenog života, uključeni u sprovođenje
javnih politika i imaju mogućnosti za rad i finansijsku nezavisnost.
Nikšić je grad u kojem su mladi potencijal; svjesni značaja svoje uloge u društvu mladi
su aktivni činioci društva koji slobodno iznose svoje stavove. Oni su, takođe, samosvjesni,
inovativni i uvažavaju različitosti.
Shodno Zakonu o mladima, definisana su načela lokalne omladinske politike:
Jednakost;
Volonterizam;
Solidarnost;
Aktivno učešće;
Informisanost.
4. ISTRAŽIVANJE POTREBA MLADIH U NIKŠIĆU
U cilju izrade što kvalitetnijeg akcionog plana za naredne dvije godine, sproveden je
konsultativni proces sa mladima. Prepoznajući mlade Nikšića kao najbliže saradnike u procesu
izrade dokumenta, Kancelarija za mlade je održala više fokus grupa sa licima starosti od 15 do
30 godina. U saradnji sa institucijama, nevladinim organizacijama i poslodavcima organizovano
je i održano 14 fokus grupa, tj. konsultovano više od 140 mladih.
Održane su sledeće fokus grupe:
1. učenici JU Gimnazija “Stojan Cerović”;
7
2. učenici JU Srednja ekonomsko ugostiteljska škola;
3. učenici JU Prva srednja stručna škola;
4. učenici JU Srednja stručna škola;
5. studenti Filozofskog fakulteta;
6. studenti Filološkog fakulteta;
7. studenti Fakulteta za sport i fizičku kulturu;
8. članovi NVO Udruženje mladih sa hendikepom Nikšić;
9. članovi Volonterskog kluba NVO Alfa centar;
10. članovi servisa Info point NVO Agencija za lokalnu demokratiju;
11. omladinski klub Crvenog krsta;
12. polaznici programa ZOPT - Društvo za zapošljavanje, obrazovanje odraslih,
organizovanje i izvođenje profesionalne rehabilitacije;
13. mladi sa evidencije nezaposlenih ZZZCG – PJ Nikšić;
14. korisnici Programa podsticanja zapošljavanja mladih u opštini Nikšić.
Cilj konsultacija sa mladima bio je da se čuju njihova mišljenja i stavovi o mogućnostima
koje im grad pruža, da se definišu problemi sa kojima se mladi suočavaju i daju preporuke za
njihovo rješavanje. Nakon završenog procesa konsultacija, kao najbitniji zaključci izdvojilo se
sljedeće.
Svoj položaj u gradu mladi su definisali srednjom ocjenom – dobar, što zapravo znači da
postoje određeni nedostaci na koje su nam mladi i ukazali kroz razgovore.
Kada je riječ o mogućnostima koje Nikšić pruža svojim građanima/kama, mladi nijesu
zadovoljni mogućnostima za zapošljavanje, dok su mogućnosti za bavljenje sportom i kulturom
ocijenjene kao odlične. Srednju ocjenu dobile su mogućnosti za obrazovanje i aktivizam.
U obrazovanju se kao problem prepoznaje nedostatak prakse, posebno u srednjim
stručnim školama. Mladi ističu da treba uvesti veći izbor smjerova u srednjem obrazovanju, kao i
interaktivnu nastavu jer postojeći način izvođenja nastave vodi ka dosadi i nezainteresovanosti.
Ističu da je motivacija za deficitarna zanimanja, posebno zanate i fakultete prirodnog smjera,
niska što objašnjavaju time da ta zanimanja nijesu dovoljno plaćena s obzirom na trud koji se
ulaže tokom studiranja. Takođe, mladi uglavnom nijesu svjesni značaja cjeloživotnog učenja.
8
Za vannastave aktivnosti mladi uglavnom nijesu zainteresovani jer, kako ističu,
preopterećeni su obaveznim školskim aktivnostima ili im škole ne nude tu mogućnost, dok su
postojeće aktivnosti slabo promovisane.
Među mladima vlada nizak nivo motivacije i interesovanja za angažovanjem na poljima
koje im nijesu obavezne. Shodno tome, mali broj njih je aktivan član nekog kluba, udruženja,
servisa ili sekcije. Ono za šta vlada interesovanje i što podržavaju jesu kolektivne humanitarne
akcije. Generalno, mladi ovakav vid participacije i aktivizma ne prepoznaju kao korisno za lični
razvoj.
Mladi informacije najčešće traže na internetu. Iako svjesni da se na internetu mogu naći i
netačne, odnosno djelimično tačne informacije, zbog lakšeg i bržeg pristupa podacima koji im
trebaju, mladi se ipak odlučuju za internet/društvene mreže kao izvor informacija.
Slobodno vrijeme mladi najviše provode koristeći društvene mreže. Značajan broj mladih
se bavi sportom, a jedan od načina na koji provode slobodno vrijeme su šetnja i izlasci, dok
mladi knjige jako malo čitaju.
Kada govorimo o oblasti kulture, mladi prepoznaju intenzivan kulturni život u gradu,
ističući posebno brojne festivale. Međutim, problem predstavlja njihova nezainteresovanost za
praćenje ostalih kulturnih sadržaja, što pravdaju slabom motivacijom ali i nedovoljno
kvalitetnom informisanošću o programima koji se realizuju na mjesečnom nivou. Jedan od
rješenja ovog problema, po mišljenju mladih, jesu organizovani odlasci i praćenje sadržaja koji
su njima posebno namijenjeni.
Mogućnosti za bavljenje sportom u Nikšiću, od strane mladih, ocijenjene su kao veoma
dobre. Ističu da su posebno zadovoljni bazenom i renoviranim salama. Zadovoljni su ponudom
sportova ali smatraju da treba dodatno unaprijediti postojeću infrastrukturu. Ono na šta stavljaju
akcenat jeste nedostatak lokalnih takmičenja u više različitih sportskih disciplina, koja bi okupila
rekreativce i time ih dodatno motivisali za bavljenje sportom.
Kao osnovni problemi sa kojima se mladi danas suočavaju su bolesti zavisnosti i nasilje.
U okviru prvog problema, najzastupljeniji su narkomanija i kockanje, a kada je riječ o nasilju
jednako je zastupljeno kako verbalno tako i fizičko nasilje, dok je evidentan porast sajber nasilja.
Među problemima se prepoznaju i loš uticaj društva, pogrešni uzori i apatija. Posebno je
zabrinjavajuće to da mladi ne znaju kome da se konkretno obrate u slučaju problema, dok kao
9
prvu adresu za rješavanje istih prepoznaju porodicu ali ne i institucije koje se time
specijalizovano bave.
U nemogućnosti da nađu adekvatno zaposlenje, mladi uglavnom “maštaju” o odlasku u
inostranstvo, smatrajući da će tamo naći idealne uslove za život. Ono što treba posebno naglasiti
svakako je činjenica da bi u inostranstvu radili i poslove koje ovdje nikada ne bi, jer se vode
parolom da je bolje i ne raditi nego raditi bilo kakve poslove uz neadekvatnu zaradu. Iako svjesni
da su pojedina zanimanja suficitarna, a vođeni logikom da se bave onim što vole, mladi se ipak
odlučuju za ista. Mladi ističu potrebu za kreiranjem novih mjera za podsticaj zapošljavanja,
prepoznajući kao dobar primjer aktuelni Program podsticanja zapošljavanja mladih u opštini
Nikšić.
Mladi preporučuju lokalnoj zajednici i institucijama sljedeće:
osnažiti porodicu i njene vrijednosti;
otvoriti savjetovalište za mlade roditelje i planiranje porodice;
promovisati prevenciju kao način očuvanja zdravlja;
oformiti omladinski centar/klub u sklopu kojeg će biti mogućnosti kako za
kvalitetno provođenje slobodnog vremena tako i za savjetovanja;
obezbijediti više sadržaja u oblasti kulture koji afirmišu mlade ili su namijenjeni
isključivo mladima i dovoditi renomirane izvođače na trg;
promovisati čitalačku kulturu;
organizovati što više aktivnosti koje će okupljati mlade;
ojačati učeničke parlamente i oformiti predstavničko tijelo mladih;
organizovati sportske rekreativne turnire;
izgradnja atletske staze, biciklističke staze, ekoparkova, vještače stijene,
zatvorene terene za tenis, kuglanu i klizalište;
osmišljavati mjere za zapošljavanje;
promovisati programe i mogućnosti za prekvalifikacije;
promovisati prilike za započinjanje sopstvenog biznisa (krediti, mentorstvo);
promovisati prirodne nauke i nove tehnologije uz pružanje šansi za mlade
istraživače;
postaviti kamere u školska dvorišta;
omogućiti bolju saobraćajnu povezanost prigradskih naselja sa centrom.
10
Na osnovu konsultacija, zaključaka i preporuka datih od strane mladih, kreiran je plan
aktivnosti. Osluškujući stavove i mišljenja mladih, postavljene su mjere i aktivnosti u cilju
ispunjavanja njihovih potreba i zahtjeva.
5. OBLASTI
Ovaj dokument definiše oblasti i mjere u skladu sa Ključnim ishodima Strategije za
mlade. Zajedničkim radom i konsultacijama sa ključnim akterima omladinske politike i mladima
u Nikšiću, lokalna uprava će pokušati da odgovori na izazove sa kojima se mladi susreću. U cilju
ostvarivanja interesa mladih Nikšića, postavljeni su ključni ishodi i definisane mjere/aktivnosti
za njihovo ostvarivanje.
Nakon sprovedenih konsultacija/fokus grupa sa mladima, kreiran je i plan aktivnosti za
dvije godine.
Na osnovu potreba mladih i raspoloživih podataka svih aktera koji se bave mladima, a u
skladu sa postojećim pravnim okvirom, definisano je šest oblasti shodno Ključnim ishodima
strategije i to:
1. Zapošljavanje i preduzetništvo mladih;
2. Obrazovanje;
3. Informisanost i participacija mladih;
4. Zdravlje, bezbjednost i socijalna politika;
5. Kultura;
6. Institucionalni i normativni okvir lokalne omladinske politike.
5.1. ZAPOŠLJAVANJE I PREDUZETNIŠTVO MLADIH
Na evidenciji nezaposlenih ZZZCG PJ Nikšić na dan 10.10.2019. godine bilo je 3054
lica. Stopa nezaposlenosti koja predstavlja odnos broja nezaposlenih i broja radno aktivnog
stanovništva iznosila je 11,84%. Mladih nezaposlenih, između 15 i 30 godina je 607 i sa 19,87%
učestvuju u ukupnoj nezaposlenosti.
11
Kao najčešći uzroci nezaposlenosti mladih u Nikšiću, izdvajaju se: neusklađenost sistema
obrazovanja sa potrebama tržišta rada, male mogućnosti da se znanja i vještine stečene u toku
redovnog obrazovanja primijene u radnom procesu, dugoročna nezaposlenost i usljed nje
zastarijevanje i gubitak znanja i vještina, nedovoljna aktivnost mladih u traženju posla,
neodgovarajuća pripremljenost mladih za osamostaljivanje i prelazak iz svijeta obrazovanja u
svijet rada, nedovoljna mobilnost mladih u traženju posla, nedovoljno razvijen sistem podrške
preduzetničkom duhu mladih...
Jedan od značajnih problema kada je u pitanju zapošljavanje mladih je tzv. strukturna
nezaposlenost, odnosno nepodudarnost ponude i potražnje za radnom snagom. Namjera i cilj
Zavoda je da bude kvalitetan servis nezaposlenim licima koja aktivno traže posao.
Budući da je nezaposlenost mladih jedan od dominantnih izazova na tržištu rada, kako u
državi tako i šire, ZZZCG poseban akcenat stavlja na mlade ljude. U cilju ublažavanja nesklada
između ponude i tražnje Zavod sprovodi brojne mjere i aktivnosti u cilju povećanja zapošljivosti
mladih. To su prije svega aktivnosti na informisanju i savjetovanju mladih, kao i različiti
programi aktivne politike zapošljavanja koji nezaposlenim licima daju mogućnost da steknu
praktična znanja i usvoje nove vještine.
U oblasti informisanja neke od aktivnosti su: organizovanje predavanja za učenike i
roditelje o važnosti pravilnog izbora zanimanja; informisanje prilikom izbora škole, fakulteta,
profesionalnog usavršavanja; izrada informatora za izbor srednje škole; realizacija Nagradnih
konkursa za najbolji likovni i pismeni rad na temu izbora zanimanja.
Kada je savjetovanje u pitanju ono se realizuje individualno i grupno. Individualno je
najčešće prilikom donošenja bitnih odluka u planiranju karijere (izbor škole, fakulteta, pohađanje
nekog kursa, obuke...). Grupno savjetovanje uglavnom se realizuje kroz radioničarske aktivnosti.
Postoje programi za podsticanje karijernog razvoja namijenjeni različitim kategorijama korisnika
(učenicima osnovnih škola, učenicima srednjih škola, studentima, nezaposlenima…).
ZZZCG takođe kroz određene programe aktivne politike zapošljavanje nastoji da
omogući mladima da steknu dodatna znanja i vještine kako bi bili konkurentniji na tržištu rada.
Neki od programa namijenjenih mladima koji su poslednjih godina realizovani su:
Stop sivoj ekonomiji;
Mladi su naš potencijal;
Zaradite na ljetovanju.
12
Takođe je značajan i Vladin program Stručnog osposobljavanja visokoškolaca koji
omogućava mladima bez iskustva u struci da steknu prva iskustva u nivou obrazovanja, kao i
Program podsticanja zapošljavanja mladih.
U Nikšiću, u poslednje vrijeme, evidentan je napredak u oblasti ekonomije. Otvaraju se
nova preduzeća, pruža se stručna podrška za razvoj biznisa i povećanje kompetencija i
konkurentnosti da bi se omogućila njihova reintegracija u ekonomske tokove, kroz započinjanje
sopstvenog biznisa ili kroz kreiranje novih radnih mjesta.
Međutim, problem nazaposlenosti je danas problem koji pogađa širu zajednicu. Nesklad
između potražnje od strane poslodavaca i ponude radne snage je evidentan u brojnim oblastima.
ZZZCG Područna jedinica Nikšić realizuje brojne aktivnosti koje se odnose na mlade,
kako nezaposlene tako i na lica koja su u procesu školovanja.
Pored ovih programa ZZZCG realizuje i programe koji nijesu prioritetno namijenjeni
mladima, ali u koje koje se svakako i oni mogu uključiti: programi obrazovanja i
osposobljavanja odraslih, osposobljavanje za samostalan rad, osposobljavanje za rad kod
poslodavca, krediti za samozapošljavanje, stimulisanje zapošljavanja lica sa invaliditetom.
Program podsticanja zapošljavanja mladih u opštini Nikšić za 2019. godinu
Prepoznajući važnost nezaposlenosti kao jednog od ključnih problema sa kojima se danas
mladi suočavaju, Opština Nikšić je 2019. godine započela realizaciju Programa podsticanja
zapošljavanja mladih.
Opština Nikšić je prva i za sada jedina u Crnoj Gori razvila integrisani pristup rješavanju
pitanja nezaposlenosti, pružajući prije svega mladima mogućnost da pokažu svoja znanja i
vještine, i tako otvore sebi put za stalno zaposlenje u svom gradu.
Kao jedan od mogućih mehanizama za smanjenje stope nezaposlenosti, kreiran je
Program koji nudi šansu mladim ljudima da iskažu svoje radne sposobnosti.
Lokalna uprava je, vidjevši u široj društvenoj zajednici bliskog saradnika, uključila
privrednike grada kao partnere na ovom programu. U Programu participiraju 44 poslodavca, kod
kojih je 77 mladih nikšićana i nikšićanki započelo svoje radno angažovanje. Program se finansira
iz Budžeta Opštine Nikšić i iz sredstava poslodavca – učesnika u programu. Iz Budžeta Opštine
Nikšić za ovu namjenu obezbijeđena su sredstva u iznosu od 250.000,00 €. U pitanju je projekat
13
koji će zadovoljiti potrebe ne samo mladih ljudi da se radno angažuju, već i potrebe brojnih
poslodavaca za kvalitetnim i stručnim kadrom.
Namjena ovog programa jeste da se mladi ekonomski osnaže, prošire svoja znanja i
steknu dovoljno praktičnog rada kako bi ostali u svojoj zemlji i dali puni doprinos njenom
ekonomskom i društvenom napretku.
Inovaciono preduzetnički centar Tehnopolis
Kada je riječ o preduzetništvu i razvoju biznis ideja najznačajnije aktivnosti sprovodi
Inovaciono preduzetnički centar Tehnopolis. IPC Tehnopolis intenzivno radi na promociji i
razvoju preduzetništva, sa posebnim fokusom na mlade i sprovodi aktivnosti u cilju edukacije
mladih i transfera znanja između regionalnih organizacija, podstiče razmjenu iskustava i
umrežavanje mladih budućih preduzetnika. Biznis inkubator pruža zaštićeno, stimulativno
okruženje za razvoj biznis ideje.
Biznis inkubator stanarima IPC Tehnopolisa nudi 4 modela podrške:
1. predinkubacija – besplatno korišćenje konsalting i trening usluga početnicima u biznisu,
boravak u zajdničkom prostoru za rad u periodu od 3 mjeseca ( uz mogućnost produženja
za još tri mjeseca). Tokom ovog perioda stanar sa timom Tehnopolisa radi na razvoju
ideje.
2. inkubacija – konsultantska, trening i infrastrukturna podrška, kancelarijski prostor koji se
plaća po subvecioniranoj cjeni. Tokom ovog vida podrške stanari koriste platforme za
umrežavanje, povezuju se sa organizacijama i institucijama, prisustvuju i učestvuju u
programima i edukacijama.
3. virtuelna inkubacija – podrška koja se dodjeljuje kada stanar zadovolji uslove inkubacije i
nije mu potreban kancelarijski prostor.
4. podrška po komercijalnim uslovima – podrška koja se pruža kada je ideja stanara
razvijena na znatno većem nivou i poslovne aktivnosti donose prihod koji im
obezbijeđuje normalno funkcionisanje i pri komercijalnim uslovima zakupa.
U IPC Tehnopolis funkcioniše i Coworking prostor Code Hub koji je namijenjen stanarima
biznis inkubatora, pojedincima i timovima s poslovnim idejama, startup-ovima, IT preduzećima,
ekspertima, studentima, freelancerima, turistima, putnicima kojima je potreban prostor za rad, i
14
svim osobama koje žele da ostvare poslovne kontakte, dobiju mentorsku podršku i postanu dio
coworking zajednice.
Od programskih sadržaja ističu se brojne obuke, Hakaton, Starting up, Smart trio Business
Forum, Dani nauke, kamp za mlade preduzetnike, i sl.
5.2. OBRAZOVANJE
„Obrazovanje je najmoćnije oružje koje možete upotrijebiti da promijenite svijet“
Nelson Mandela
Obrazovanje se često određuje kao najsnažniji instrument razvoja jednog društva,
njegovog opšteg prosperiteta i društvene kohezije. Putem obrazovanja društvo uspostavlja i
održava referentni poredak normi, vrijedosti, osjećaj društvene pripadnosti i kulture življenja.
Znanje je lična svojina, ali je i opšte dobro; kolektivizirano predstavlja bogatstvo zajednice i
služi na korist svim njenim članovima. Obrazovanje je jedno od ključnih faktora za ostvarivanje
drugih ljudskih prava i pokretačka snaga u osnaživanju ličnosti.
Obrazovanje, u širem značenju ovog pojma, proces je koji se odvija u svim životnim
razdobljima pojedinca (od rane mladosti do starosti) i u svim oblicima u kojima se ostvaruje
(formalno, neformalno i informalno). Obrazovanje ima za cilj da osposobi pojedinca, podstakne
njegov individualni i profesionalni razvoj - omogući mu sticanje znanja i vještina ali i podrži
emancipaciju, razvoj identiteta i integriteta.
Globalizacija, brzi tehnološki razvoj, česte promjene na tržištu rada, te opšti zahtjev istog
za kompetentnom radnom snagom, stavljaju nove zahtjeve pred obrazovni sistem; u fokusu
obrazovne politike nalazi se sistematski podržan koncept cjeloživotnog učenja i fleksibilan,
široko postavljen sistem obrazovanja, koji svakom pojedincu nudi mogućnost obrazovanja,
napredovanja i verifikaciju stečenih znanja.
Formalni obrazovni sistem strateški omogućava sticanje znanja i vještina saglasno sa
postavljenim nacionalnim ciljevima, istovremeno podržava razvoj kompetencija za preuzimanje
aktivne uloge u samoobrazovanju i stimuliše pojedinca da uči i razvija se prateći i učeći kroz
neformalne i informalne kanale. Formalno obrazovanje u Crnoj Gori, u svim životnim dobima
(od rane mladosti do starosti) je u nadležnosti Ministarstva prosvjete Crne Gore. Obrazovni
sistem čine predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno obrazovanje i vaspitanje, srednje
15
opšte obrazovanje (gimnazija), stručno obrazovanje, vaspitanje i obrazovanje lica sa posebnim
potrebama, obrazovanje odraslih i visoko obrazovanje.
Crna Gora njeguje koncept cjeloživotnog učenja, a isto se ostvaruje kroz
komplementarno djelovanje formalnog, neformalnog i informalnog obrazovanja.
Neformalno obrazovanje ili učenje ostvaruje se kroz organizovane i planirane ciljeve i
podršku, kako bi se stekla i unaprijedila znanja, vještine i kompetencije, koji se mogu provjeriti i
obrazložiti u procesu sticanja nacionalne stručne kvalifikacije ili ključnih vještina. Informalno
obrazovanje je usavršavanje i sticanje znanja, vještina, stavova, vrijednosti u porodici, na radu, u
grupi vršnjaka, preko medija, udruženja, knjiga, interneta i sl.
Zadatak zajednice je da omogući pojedincu pristup neformalnim obrazovnim sadržajima
koji su prilagođeni njegovim interesovanjima i aspiracijama, i podstakne ga za preuzimanje
aktivne uloge u traženju sadržaja koji mogu uticati na razvoj njegovih kompetencija za život i
rad. Institucijalno stečeno obrazovanje je značajno ali ne i dovoljno. Obrazovanje je lična
odgovornost pojedinca i rezultat je permanentnog rada na sebi.
Nastojeći da nagradi i dodatno motiviše mlade sugrađane, lokalna uprava maturantima
srednjih škola, sa prebivalištem u opštini Nikšić, nosiocima diplome „Luča“ za odličan uspjeh iz
svih nastavnih predmeta i primjerno vladanje u osnovnoj i srednjoj školi, dodijeljuje stipendiju u
mjesečnom iznosu od 55,00 €. Takođe, svake godine se tradicionalno, u okviru manifestacije
Septembarski dani na Svečanoj sjednici Skupštine opštine dodijeljuju Studentske nagrade za pet
najboljih diplomiranih studenata.
U opštini Nikšić postoji 21 osnovna škola, 4 srednje, 1 škola za osnovno i srednje
muzičko obrazovanje i tri fakulteta.
Srednje obrazovanje se odvija u JU Gimnazija “Stojan Cerović”, JU Ekonomsko-
ugostiteljska škola, JU Prva srednja stručna škola, JU Srednja stručna škola i ŠOSMO “Dara
Čokorilo”.
Nikšićku gimnaziju trenutno pohađa 968 učenika upisanih u 36 odjeljenja - 35 odjeljenja
opšte gimnazije i jedno odjeljenje matematičke gimnazije u prvom razredu. Obavezni izborni
sadržaji su kreirani tako da uključuju kulturno-umjetničke sadržaje, sportske aktivnosti,
istraživački rad i dr.; organizuju se u školi i/ili van nje, dok se od drugih aktivnosti ističu:
učenički parlament, čitalački klub, dramska sekcija, matematička sekcija, recitatorska sekcija,
istorijska sekcija, arheološka sekcija i sportska sekcija.
16
JU Ekonomsko-ugostiteljsku školu trenutno pohađa 1018 učenika/ca. Škola nudi
četvorogodišnje srednje obrazovanje za smjerove: ekonomski tehničar, pravno-administrativni
tehničar, turistički tehničar i tehničar prodaje, kao i trogodišnje smjerove, konobar i kuvar.
JU Prva srednja stručna škola u školskoj 2019/20 pohađa 780 učenika. Obrazovni
programi koji postoje u školi su: tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje, tehničar
drumskog saobraćaja, građevinski tehničar, prehrambeni tehničar, zdravstveni tehničar,
farmaceutski tehničar, zanati (automehaničar, bravar, zavarivač). Vannastavne aktivnosti u koje
su učenici uključeni: literarno-recitatorska sekcija, ritmičko-muzička sekcija, dramska sekcija,
novinarska sekcija, kreativna radionica, sportske sekcije, bibliotečka sekcija.
JU Srednja stručna škola u školskoj 2019/20 pohađa 422 učenika. Nastava se odvija u
sledećim smjerovima: elektrotehničar energetike, elektrotehničar za razvoj web i mobilnih
aplikacija, elektrotehničar računarskih sistema i mreža, frizer-ka, elektroinstalater, monter
elektronske komunikacione infrastrukture, autoelektričar.
Škole učestvuju i sprovode različite obrazovne projekte, a učenici imaju priliku da stiču
neformalno obrazovanje kroz učešće u projektnim aktivnostima. Škole kontinuirano sarađuju sa
civilnim sektorom na lokalnom i nacionalnom nivou, što za rezultat ima osnaživanje neformalno
stečenih znanja učenika.
U Nikšiću postoje tri fakulteta Univerziteta Crne Gore i to: Filološki fakultet, Filozofski
fakultet i Fakultet za sport i fizičku kulturu.
5.3. INFORMISANOST I PARTICIPACIJA
Omladinska participacija je društveni angažman i aktivizam mladih, aktivno učešće
mladih u rješavanju za njih relevantnih pitanja i donošenju odluka. Participacija se ostvaruje kroz
rad u nevladinim organizacijama, udruženjima, političkim partijama, kao i putem volonterizma.
Da bi mladi mogli da učestvuju u donošenju odluka, aktivnostima i događajima u lokalnoj
zajednici, moraju biti informisani i znati kako da dođu do informacije i znanja. Informisanje o
raznim temama i prilikama u društvu je od ključnog značaja kako za lični razvoj tako i za razvoj
i unapređenje društva uopšte. Dobra informacija doprinosi razvoju mladih ljudi u svjesne,
odgovorne i aktivne članove društva koji doprinose razvoju zajednice, pokazuju inicijativu i
poštuju različitosti.
17
Učešće mladih ljudi, odnosno omladinska participacija, predstavlja društveni angažman
ili aktivizam mladih, aktivno učešće mladih u rješavanju za njih relevantnih pitanja i donošenju
odluka, kako u lokalnim zajednicama, tako i na državnom nivou. Prema Evropskoj povelji o
učešću mladih u lokalnom i regionalnom životu, “građanska participacija i djelovanje
podrazumijevaju da građani imaju prava, sredstva, prostor i priliku – a tamo gde je to potrebno, i
podršku – da učestvuju u odlukama i utiču na njih i da se uključuju u postupke i aktivnosti kako
bi doprinosili izgradnji boljeg društva.” U datoj povelji se napominje i da: „Aktivna participacija
mladih u odlukama i postupcima na lokalnom i regionalnom nivou od bitnog je značaja ako
želimo da izgradimo demokratskija, otvorenija i bogatija društva.“
Prema Regionalnom istraživanju o participaciji mladih na Balkanu , koje je obuhvatilo i
Opštinu Nikšić u dobijenim podacima istaknuta je percepcija donosioca odluka da postoji
sveukupni nedostatak interesa mladih ljudi za učešće u političkim, društvenim, ekonomskim i
drugim procesima, posebno u lokalnim zajednicama.
Sudeći prema pomenutoj analizi, lokalne i nacionalne politike uključuju mehanizme za
aktivno učešće mladih u donošenju odluka, ali mladi ljudi ne pokazuju dovoljno interesa ili
nemaju relevantne kompetencije. Većina mladih nije upoznata s mogućnostima učešća mladih u
procesima donošenja odluka, a nijesu pravilno suštinski upoznati sa postojanjem politika i
zakona koji definišu njihovo učešće. Razlog takvog stanja vidi se u nedostatku stručnih
kapaciteta i finansijskih sredstava nadležnih javnih tijela.
Položaj mladih u procesima donošenja odluka nije zadovoljavajući i neophodno je naći
nove mehanizme koji će povećati učešće u istim. Potrebno je njegovati principe ko-
mendžementa, kao model saradnje mladih i predstavnika vlasti, baziranih na jednakoj podjeli
moći, odgovornosti, obostranog povjerenja i poštovanja. Zajednička saradnja treba da se razvija
tokom čitavog procesa, od kreiranja, preko razvoja do implementacije politike.
Organizovanje u omladinske klubove je model koji kod mladih ljudi može doprinijeti
poboljšanju njihovog nivoa učešća u društvenom životu.
Odlukom o načinu i postupku učešća lokalnog stanovništa u vršenju javnih poslova i
Statutom opštine Nikšić, utvrđeni su oblici i mehanizmi učešća, subjekti, mjere i aktivnosti koje
preduzimaju organi Opštine radi podsticanja i uključivanja građana u procese planiranja,
donošenja odluka i njihovoj implementaciji. Mladi, kao ni građani generalno, nijesu upoznati i ne
koriste dovoljno predviđene mehanizme za njihovo učešće.
18
Volonterizam predstavlja jedan od najefikasnijih oblika participacije građana/ki u
procesima razvoja zajednice, afirmišući ono najplemenitije u ljudima – slobodu, jednake
mogućnosti, bezbjednost i pravdu za sve ljude. Podatak da su Ujedinjene nacije 5. decembar
proglasile za Međunarodni dan volontera, govori mnogo o tome koliko je građanski aktivizam tj.
volonterizam bitan za razvoj zajednice.
5.4. ZDRAVLJE, BEZBJEDNOST I SOCIJALNA POLITIKA
Populaciju mladih trebalo bi posmatrati kao osjetljiv segment društva, samim tim što se u
ovom životnom dobu prolazi kroz unutrašnju tranziciju iz djetinjstva u adolescentno i zrelo doba
u kojem se značajno mijenjaju obrasci ponašanja. Mlade osobe su veoma podložne da usvoje ono
što se plasira kao opšta kvazi vrijednost putem medija. U tom smislu važnu ulogu u formiranju
mladih ljudi ima prije svega porodica, zatim škola, ali i svi stručnjaci koji se susreću sa mladim
ljudima.
U razmatranju bezbjednosti mladih, neophodno je uvažiti specifičnosti ove grupe. Na
putu njihovog razvoja, postoje brojni bezbjednosni izazovi, rizici i prijetnje koji podstiču nasilno
ponašanje, ekstremizam i netoleranciju prema različitim kulturnim modelima i vrijednostima,
utiču na porast kriminaliteta, dovode do zabrinjavajućeg porasta upotrebe opojnih droga i
alkohola, kockanja, njegovanja nebezbjednih stilova života u saobraćaju, na sportskim i drugim
javnim manifestacijama, u javnom prostoru, nesnalaženja u novim, neočekivanim, „vanrednim“
situacijama i slično.
Na bezbjednost mladih utiču različiti faktori, prvenstveno značaj imaju ekonomija i njen
razvoj, uticaj globalizacije i tranzicije. Mikrosocijalne komponente preko kojih se gradi
bezbjedan ambijent mladih su porodica i porodične prilike, škola i obrazovanje, smanjen
negativan uticaj susjedstva i delinkventnih grupa, izvan religijsko djelovanje, kvalitetno vrijeme,
kvalitetan sadržaj masovnih sredstava komunikacije i slično.
Uprava policije CB Nikšić preduzima značajne preventivno-represivne mjere da bi se
povećala bezbjednost mladih. U kontinuitetu poslednjih godina sprovode se aktivnosti na
sprečavanju služenja alkoholnog pića maloljetnim licima, prevenciju i kontrolu nedozvoljenog
priređivanja igara na sreću i kockanja, pregled lica u školskim autobusima, pregled prostora i
objekata u školama i dvorišta škola na njihov zahtjev i po sopstvenoj inicijativi.
19
Mjere unapređenja zdravlja i primarne prevencije kod mladih baziraju se na podizanju
nivoa znanja i motivacije za zdravo ponašanje, promjeni rizičnog ponašanja i razvijanju
odgovornosti za zdravlje. Uspješan program prevencije podrazumijeva kontinuiran, sistematičan,
multidisciplinaran vaspitno-zdravstveni rad, koji se ostvaruje primjenom savjetodavnog metoda
rada, na način prilagođen odgovarajućoj ciljnoj grupi.
Najdramatičnija obilježja rizičnog profila mladih,koja ugrožavaju zdravlje su pušenje,
zloupotreba alkohola i drugih psihoaktivnih supstanci (PAS), zajedno sa rizičnim seksualnim
ponašanjem.
U opštini Nikšić zdravstvena zaštita svih njenih građana/ki je organizovana preko JZU
Dom zdravlja, JZU Opšta bolnica, JZU Specijalna bolnica za plućne bolesti kao i putem
specijalističkih privatnih ustanova.
U okviru Doma zdravlja Nikšić imamo Savjetovalište za mlade, Savjetovalište za HIV i
polno prenosive bolesti, Savjetovalište za reproduktivno zdravlje i Savjetovalište za dijabetičare,
kao i Centar za mentalno zdravlje. U savjetovalištima rade timovi - ljekari specijalisti, psiholozi,
medicinske sestre u zavisnosti od toga o kom je savjetovalištu riječ.
U okviru Savjetovališta za mlade sprovodi se redovno program odvikavanja mladih od
pušenja. U tim radionicama osim ljekara uključeni su psiholozi i sociolozi .
Socijalna i dječja zaštita ima za cilj unaprjeđenje kvaliteta života i osnaživanje za
samostalan i produktivan život pojedinca i porodice. Socijalna i dječja zaštita je djelatnost kojom
se obezbjeđuju i ostvaruju mjere i programi namijenjeni pojedincu i porodici sa nepovoljnim
ličnim ili porodičnim okolnostima, koji uključuju prevenciju, pomoć u zadovoljavanju osnovnih
životnih potreba i podršku.
Lokalna uprava Nikšića takođe daje svoj doprinos i na suzbijanju bolesti zavisnosti kod
mladih i to djelovanjem Kancelarije za prevenciju narkomanije, gdje se obavljaju poslovi:
prevencija i suzbijanje problema bolesti zavisnosti i zavisnih ponašanja, direktan rad sa
adolescentima, porodicama, školama i društvenom zajednicom; organizovanje predavanja,
tribina i radionica u cilju podizanja nivoa informisanosti, saradnja i pomoć roditeljima, kroz
savjetovanje i podršku, kao i kroz dostupnost besplatnih testova za utvrđivanje prisustva
psihoaktivnih supstanci u organizmu.
20
5.5. KULTURA
Pojmom kultura obuhvaćeno je kulturno i umjetničko stvaralaštvo i djelatnosti kojima se
stvaraju, prezentuju, promovišu, štite i čuvaju kulturna dobra, umjetnička djela i druge duhovne
tvorevine.
Snažan kulturni zamah Nikšić je posebno doživio posljednjih godina kada je zahvaljujući
lokalnoj upravi, ali i ustanovama kulture koji su i glavni nosioci kulturnih aktivnosti, građanima
omogućen intenzivan kulturni život kroz realizaciju brojnih i raznovrsnih programskih sadržaja.
Zahvaljujući saradnji sa Ministarstvom kulture Crne Gore, u periodu od 2014. do 2017.
godine, realizovan je projekat Program podrške razvoju kulture u Nikšiću, u okviru kojeg je
relaizovano preko 1200 raznovrsnih programa iz kulture.
Nakon završetka ovog projekta, osmišljen je novi programski koncept Nikšićka kulturna
scena. Uz podršku Opštine Nikšić, dominantno ga realizuju institucije kulture i to: JU
“Zahumlje”, JU Nikšićko pozorište, JU Narodna biblioteka “Njegoš” i JU Muzeji i galerije
Nikšić. U okviru pomenutog koncepta, u posljednje dvije godine, realizovano je gotovo 700
kulturnih sadržaja. Naime, na mjesečenom nivou koncipira se repertoar sa brojnim i raznovrsnim
kulturnim sadržajima, posebno vodeći računa da budu zastupljeni programi za sve uzrasne
kategorije.
Kako je Nikšić i akademski grad, posebna pažnja posvećena je programima za mlade, ali
isto tako i pružanju podrške mladim stvaraocima iz raznih kulturnih sfera.
Kada govorimo o programima za mlade, osim redovnih programa, koji se odvijaju na
mjesečnom nivou, a namijenjeni su ovoj populaciji, posebno se po svojoj popularnosti izdvajaju
ljetnji muzički festivali, “Lake fest” i “Bedem fest”, koji okupljaju mlade ljude i iz drugih
crnogorskih gradova, gradova regiona, pa i svijeta. Dominatno mladima namijenjen je i “Nikšić
gitar festival” koji afirmiše kvalitetnu muziku, a tu su još i festivali za sve generacije – “Boem
fest” i “Festival uličnih svirača”. Dugu tradiciju baštine i “Međunarodni festival glumca”, kao i
“Nikšićki književni susreti” koji, takođe, nude značajan broj sadržaja za mlade. Isto se može
konstatovati i za centralnu kulturnu manifestaciju “Septembarski dani”, kojom se obilježava Dan
opštine Nikšić, a koju karakteriše bogat i sadržajan repertoar uz značajan broj programa
posvećen mladima.
Podrška programima za mlade intenzivirana je poslednje dvije godine, kada je
uspostavljen poseban segment podrške Ministarstva kulture kroz formu Kultura mladih. Kroz
21
ovu formu obezbijeđena su finansijska sredstva za realizaciju programa i festivala koji su
dominantno naimijenjeni mladima.
Prateći savremene trendove, posebno se vodi računa o informisanosti mladih vezano za
kulturne sadržaje koji su u ponudi. Stoga su, koristeći popularnost društvenih mreža, otvorene
facebook stranice Nikšić – grad kulture i sporta i Nikšić kultura sport. Stranice se svakodnevno
ažuriraju na način što se plasiraju najvažnije informacije o svim kulturnim i važnijim sportskim
događajima u gradu.
Kada je riječ o podršci mladim stvaraocima kojih je u Nikšiću značajan broj posebno
treba izdvojiti aktivnosti koje sprovodi JU Narodna biblioteka “Njegoš”, koja u okviru svoje
izdavačke djelatnosti štampa knjige mladim piscima i poetama. Za nikšićke likovne stvaraoce,
JU Muzeji i galerije priređuje izložbe, makar jednom godišnje priređuje se Božićna kolektivna
izložba mladih umjetnika iz našeg grada. Zasluge za svojevrsnu ekspanziju mladih književnika
posljednjih nekoliko godina pripadaju Književnom klubu “Poenta poetika” koji funkcioniše u
okviru JU “Zahumlje” i okuplja mlade i talentovane ljubitelje pisane riječi.
Opština Nikšić planira da i u narednom periodu kroz programski koncept Nikšićka
kulturna scena svojim građanima ponudi niz novih sadržaja, koji će prije svega afirmisati i
privući mlade.
5.6. NORMATIVNI I INSTITUCIONALNI OKVIR
Normativni okvir za kreiranje i sprovođenje omladinske politike sadržan je u
dokumentima i propisima definisanim na lokalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou.
Cilj donošenja zakona i strategija na nacionalnom nivou jeste svakako usklađivanje
normativnog okvira sa međunarodnim standardima i ciljevima koje zajednica u cjelini treba da
dostigne. Međunarodni standardi koji se odnose na omladinsku politiku su inkorporirani u
Strategiji za mlade Crne Gore 2017-2021 i Zakonu o mladima Crne Gore.
Sve navedeno jeste i razlog i osnov kreiranja Lokalnog akcionog plana za mlade u opštini
Nikšić za naredne dvije godine. Zakon, Strategija i Lokalni akcioni plan su normativni okvir za
sprovođenje omladinske politike u Nikšiću.
Odlukom o organizaciji i načinu rada lokalne uprave Opštine Nikšić („Službeni list CG –
Opštinski propisi“, broj 46/19) definisano je da je organ nadležan za omladinsku politiku
22
Sekretarijat za kulturu, sport, mlade i socijalno staranje. U okviru sekretarijata funkcioniše
Kancelarija za mlade.
U Kancelariji za mlade se obavljaju sljedeći poslovi:
- utvrđivanje i sprovođenje politike za mlade, staranje o unapređenju života mladih,
- priprema lokalnog akcionog plana za mlade na osnovu prethodno utvrđenih stvarnih
potreba mladih i praćenje njegove realizacije; učestvovanje u donošenju i realizaciji lokalnih
akcionih planova i drugih dokumenata koji se odnose na oblasti koji se tiču mladih i njihovog
učešća u lokalnoj zajednici,
- podsticanje i praćenje programa omladinskih organizacija i organizacija za mlade,
pružanje podrške kvalitetnim i kreativnim projektima koji su u vezi sa aktivnostima djece i
mladih,
- ostvarivanje i jačanje saradnje sa lokalnim i državnim organima u cilju unapređenja
položaja mladih, saradnja sa nadležnim organima radi obezbjeđivanja uslova za sprovođenje
zakonskih propisa iz oblasti omladinske politike.
Za sada, u Opštini Nikšić nijesu formirani servisi kao što su omladinski klub i omladinski
centar. Kako je postojanje ovih servisa prepoznato i novim zakonom, u narednom periodu se
planira i započinjanje procedure oko formiranja istih.
23
6. PLAN AKTIVNOSTI ZA 2020. I 2021. GODINU
KLJUČNI ISHOD
A. Mladi ostvaruju ekonomsku i socijalnu sigurnost kroz olakšan pristup tržištu rada i sticanje zapošljenja
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI
ZA
REALIZACIJU
BUDZET
A1 Otklanjanje barijera za
pristup tržištu rada svim
mladima
Promocija dobrih praksi
(primjeri mladih koji su
pohađali neki od programa koji
poboljšavaju zapošljivost
mladih)
Minimum 2
informativna
događaja
Minimum 40
prisutnih mladih
ZZZCG PJ
Nikšić
Lokalna uprava
NVO
Mladi
ZZZCG
Donatori
Iniciranje novih programa i
mjera koji će doprinijeti
povećanju zapošljivosti mladih
kroz sticanje vještina i
praktičnih iskustava – Program
podsticanja zapošljavanja
mladih u opštini Nikšić
Minimum 1
program/mjera
Minimum 50
uključenih mladih
Lokalna uprava
Poslodavci
ZZZCG PJ
Nikšić
Mladi
Lokalna
uprava
Poslodavci
Donatori
Ojačati program karijerne
orjentacije u školama -
planiranje i realizacija
aktivnosti u saradnji između
škola, ZZZCG PJ Nikšić i ZZŠ
Minimum 4
realizovane
aktivnosti
Minimum 50
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
ZZŠ
ZZZCG PJ
Nikšić
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Radionice za sticanje dodatnih
znanja i vještina za bolju
konkurentnost na tržištu rada
Minimum 2
radionice
Minimum 30
edukovanih mladih
ZZZCG PJ
Nikšić
NVO
Obrazovne
ustanove
IPC Tehnopolis
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
A2 Podrška razvoju
preduzetništva mladih
Informisanje mladih o
dostupnim mjerama podrške
(finansijskim, konsultantskim,
mentorskim…)
Minimum 1
informativni
događaj
Minimum 30
informisanih
mladih
Minimum 5 mladih
kojima je pružena
podrška
IPC Tehnopolis
ZZZCG PJ
Nikšić
NVO
Obrazovne
ustanove
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Obezbijeđivanje prostora za
razvijanje preduzetničkih ideja i
pokretanje biznisa i promocija
Hub-a uTehnopolisu
Minimum 1
događaj
Minimum 20
mladih koji dolaze
u Hub
IPC Tehnopolis
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
24
Informisanje mladih o značaju
preduzetništva i motivisanje za
samozapošljavanjem kroz
promovisanje primjera dobre
prakse
Minimum 2
informativna
događaja
Minimum 30
prisutnih mladih
ZZZCG PJ
Nikšić
Tehnopolis
Mladi
Donatori
A3 Uspostavljen integrisan i
holistički sistem podrške
mladima ka dostojanstvenom
zaposlenju
Program podsticanja
zapošljavanja mladih
Minimum 50
mladih koji su
završili Program
Lokalna uprava
Poslodavci
Mladi
Lokalna
uprava
Poslodavci
KLJUČNI ISHOD
B. Mladima je obezbijeđen pristup kvalitetnom obrazovanju
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI ZA
REALIZACIJU
BUDZET
B1 Podrška razvoju
neformalnog učenja i
unapređenje mehanizama
verifikovanja neformalno i
informalno stečenih znanja
Promovisati koncept
cjeloživotnog učenja među
mladima
Minimum 2
informativna
događaja
Minimum 40
prisutnih mladih
NVO
ZOPT
Obrazovne
ustanove
Mladi
Donatori
Promovisati/podržati edukaciju
u oblasti primjene digitalne
tehnologije i kompetencija za
digitalno građanstvo
Minimum 4
edukativne
aktivnosti
Minimum 50
edukovanih mladih
Obrazovne
ustanove
Tehnopolis
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Unaprediti kvalitet
neformalnog obrazovanja kroz
ohrabrivanje partnerstava i
realizaciju edukativnih
aktivnosti u skladu sa
interesdovanjima mladih
Minimum 5
realizovanih
edukativnih
aktivnosti
Minimum 50
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
Učiniti programe neformalnog
obrazovanja vidljivijim na
lokalnom nivou
Minimum 1
informativna sesija
Minimum 30
mladih informisano
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
B2 Razvoj socio-
emocionalnih vještina mladih
Realizacija programa/projekta u
čijem fokusu je razvoj socio-
emocionalnih vještina mladih
Minimum 2
edukativne
aktivnosti
Minimum 30
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Centar za socijalni
rad
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Podržati/promovisati programe
koji razvijaju kompetencije za
demokratsku kulturu u
školama, programe u oblasti
obrazovanja za demokratiju i
Minimum 2
edukativne
aktivnosti
Minimum 30
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
25
ljudska prava
Podržati/promovisati učešće
mladih u volonterskim,
humanim i humanitarnim
akcijama
Minimum 2
aktivnosti
Minimum 50
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
B3 Promocija obrazovne
mobilnosti mladih
Promocija programa/projekata
mobilnosti mladih
Minimum 1
promotivna
aktivnosti
Minimum 30
informisanih
mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
B4 Unaprijediti kvalitet
vannastavnih aktivnosti u
skladu sa interesovanjima
mladih
Organizovati aktivnosti u
skladu sa interesovanjima
mladih
Minimum 5
organizovanih
aktivnosti
Minimum 50
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Ojačati saradnju/umrežavanje
među školskim klubovima
Minimum 1
zajednička
aktivnost
Minimum 30
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Ojačati kompetencije škola za
projektni rad
Minimum 1
edukativna
aktivnost
Uključene sve
srednje škole
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
B5 Promocija i
transparentnost kada je riječ o
stipendiji Opštine i
Studentskoj nagradi
Povećati vidljivost javnih
konkursa Opštine za
stipendiranje učenika i
studenata
Objavljeni konkursi
na sajtu Opštine
Objavljeni spiskovi
dobitnika stipendije
na sajtu Opštine
Objavljeni
dobitnici
Studentske nagrade
na sajtu Opštine
Lokalna uprava
Mladi
Lokalna
uprava
26
KLJUČNI ISHOD
C. Mladi su aktivni građani, motivisani i proaktivno učestvuju u procesima donošenja odluka, u razvoju zajednice i
kreiranju i sprovođenju politika
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI
ZA
REALIZACIJU
BUDZET
C1 Razvoj kulture učešća
mladih
Podsticanje aktivnog učešća
mladih u procesima donošenja
odluka – edukativne i
informativne aktivnosti
Minimum 4
edukativne
/informativne
aktivnosti
Minimum 60
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Lokalna uprava
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Posjete institucijama Minimum 2
organizovane posjete
institucijama
Minimum 30
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
Institucije
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Ojačati Učeničke parlamente u
školama
Minimum 2
edukativne aktivnosti
Minimum 5
realizovanih
aktivnosti UP
Obrazovne
ustanove
Učenički
parlamenti
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Organizovati jednodnevni
događaj u Skupštini opštine u
cilju podsticaja aktivnog
učešća mladih u procesima
odlučivanja
Organizovan događaj
Minimum 30
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
Lokalna uprava
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Omogućiti mladima da se
aktivno uključe u rad
institucija/organizacija, kroz
volonterski angažman
Minimum 5
angažovanih mladih
Institucije
NVO
Mladi
/
C2 Obezbijeđivanje
mehanizama za njegovanje
aktivizma mladih
Otvaranje omladinskog servisa Otvoren omladinski
klub/centar
Lokalna uprava
Ministarstvo
sporta i mladih
Nevladine
organizacije
Obrazovne
ustanove
Mladi
Lokalna
uprava
Ministarstvo
sporta i
mladih
Oformiti mrežu institucija,
organizacija i neformalnih
grupa mladih, pružiti podršku
po pitanju saradnje i
sprovođenje akcija na
lokalnom nivou
Formirana mreža
i realizovana
minimum 1
zajednička
aktivnost
Minimum 30
Lokalna uprava
Nevladine
organizacije
Obrazovne
ustanove
Mladi
Lokalna
uprava
NVO
Obrazovne
ustanove
Donatori
27
uključenih mladih
C3 Uspostavljanje servisa za
razvoj volonterskog i
građanskog aktivizma
Promocija volonterizma i
informisanje mladih o značaju
i benifitima volonterizma i
građanskog aktivizma kroz
edukativne aktivnosti
Minimum 2
edukativne aktivnosti
Minimum 30
prisutnih mladih
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Donatori
Motivisanje mladih za
volonterizam kroz
dodjeljivanje nagrade za
volontera godine u Nikšiću
Uspostavljena
Nagrada za volontera
godine Nikšića
Obrazovne
ustanove
NVO
Crveni krst
Lokalna uprava
Mladi
Donatori
Promocija korporativnog
volonterizma kroz aktivizam
mladih i realizaciju aktivnosti
Minimum 1
realizovana aktivnost
Minimum 30 mladih
Minimum 2
učesnika/firmi
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
KLJUČNI ISHOD
D. Mladi su dobrog zdravlja, bezbjedni, imaju obezbijeđen pristup adekvatnom sistemu podrške za prelazak u odraslo
doba i samorealizaciju
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI
ZA
REALIZACIJ
U
BUDZET
D1 Unapređenje
međusektorske saradnje u
oblasti zdravlja i bezbjednosti
mladih kroz realizaciju
zajedničkih aktivnosti
Sprovođenje edukacija o
bezbjednosti mladih
Minimum 2
aktivnosti
Minimum 40 mladih
Dom zdravlja
Obrazovne
ustanove
Crveni krst
NVO
CB Nikšić
Mladi
Donatori
Promocija aktivnosti
Savjetovališta u DZ Nikšić
Štampano minimum
100flajera/ promo
materijala
Minimum 4
edukativne aktivnosti
Informisano
minimum 100 mladih
Dom zdravlja
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
D2 Razvoj omladinskog rada
kao podrške za tranziciju ka
autonomiji
Informisanje mladih o
zanimanju i obukama za
omladinskog radnika i
omladinskog aktivistu
Minimum 1
informativna
aktivnost
Informisano
minimum 30 mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
28
Podržati/promovisati programe
vršnjačke edukacije
Minimum 4
realizovane
aktivnosti
Minimum 60
uključenih mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Donatori
D3 Podrška psiho-fizičkom
razvoju i očuvanju zdravlja
mladih
Sprovođenje edukacija o
prevenciji bolesti zavisnosti
Minimum 20
edukativnih
aktivnosti
Minimum 100
edukovanih mladih
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Sprovođenje edukacija o
prevenciji polno prenosivih
bolesti
Minimum 4
edukativne aktivnosti
Minimum 80
edukovanih mladih
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Obilježavanje značajnih datuma
po kalendaru zdravlja
Minimum 2
organizovana
događaja
Uključeno minimum
50 mladih
Dom zdravlja
Obrazovne
ustanove
Crveni krst
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Pružanje podrške mladim
parovima kroz održavanje
radionica na teme planiranja
porodice, porodice i
predbračnog savjetovanja
Minimum 2
radionice
Minimum 20
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
Centar za
socijalni rad
NVO
Lokalna uprava
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Kampanje o zdravim stilovima
života
Minimum 2
realizovane
aktivnosti
Minimum 50
prisutnih mladih
DZ
Sportske
organizacije
Obrazovne
ustanove
Lokalna uprava
NVO
Mladi
Donatori
Realizacija edukativnih
aktivnosti u cilju prevencije
nasilja i neprilagođenog
ponašanja
Minimum 4
edukativne aktivnosti
Minimum 60
prisutnih mladih
Obrazovne
ustanove
Centar za
socijalni rad
CB Nikšić
Crveni krst
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Osnaživanje i edukacija mladih
o očuvanju životne sredine
Minimum 2
realizovana događaj
Uključeno minimum
30 mladih
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
29
KLJUČNI ISHOD
E. Mladi imaju pristup kvalitetnim kulturnim sadržajima kao kreatori i konzumenti
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI
ZA
REALIZACIJ
U
BUDZET
E1 Podrška mladim
kreatorima kulture
Podržati projekte koji se bave
kulturom i sadržajima za mlade
Podržano 50 događaja
Institucije
kulture
Lokalna uprava
NVO
Mladi
Lokalna
uprava
Budzeti
institucija
Donatori
Kreirati ambijent za
stvaralaštvo mladih
Orgnizovano i
podržano 10 događaja
10 mladih stvaralaca
uključeno
Institucije
kulture
Lokalna uprava
NVO
Obrazovne
ustanove
Mladi
Lokalna
uprava
Budzeti
institucija
Donatori
E2 Obezbijeđivanje jednakog
pristupa kulturnim
sadržajima za sve mlade
Informisati mlade o benefitima
koje imaju studenti, učenici i
lica sa invaliditetom kada je
riječ o plaćanju ulaznica
Minimum 2
informativna događaja
Minimum 30 mladih
prisutno
Institucije
kulture
Lokalna uprava
NVO
Obrazovne
ustanove
Mladi
Redovne
aktivnosti
Promovisati kulturne sadržaje Distribuirano 250
štampanih programa i
20 postera (mjesečno)
Najava svakog
događaja na
društvenim mrežama
Institucije
kulture
Lokalna uprava
NVO
Obrazovne
ustanove
Mladi
Redovne
aktivnosti
E3 Unaprijediti aktivnu
kulturnu participaciju mladih
Istraživanje o sadržajima za
aktivnu participaciju mladih –
horovi, sekcije, produkcija,
street art.
Kreirana baza
podataka o
mogućnostima za
aktivnu participaciju
mladih
Institucije
kulture
Lokalna uprava
NVO
Obrazovne
ustanove
Sportski/plesni
klubovi
Mladi
Donatori
30
KLJUČNI ISHOD
F. Uspostavljen je efikasan normativni i institucionalni okvir za sprovođenje omladinske politike.
MJERA AKTIVNOST POKAZATELJ
USPJEHA
ODGOVORNI ZA
REALIZACIJU
BUDZET
F1 Unapređenje
međuresorske saradnje u
oblasti sprovođenja
omladinske politike
Monitoring realizacije LAPM.a
i izrada izvještaja o
implementaciji lokalne
omladinske politike
Kreiran godišnji
izvještaj
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Centar za socijalni
rad
Dom zdravlja
CB Nikšić
ZZZCG
Mladi
Redovne
aktivnosti
Imenovanje kontakt osoba za
mlade u cilju
formiranje međusektorskog
tima na opštinskom nivou
zaduženog za sprovođenje
omladinske politike
Kreirana baza
podataka o licima
koja su na
lokalnom nivou
zadužena za
pitanja mladih
Minimum 2
održana sastanka
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Dom zdravlja
CB Nikšić
ZZZCG
CSR
Mladi
Redovne
aktivnosti
F3 Unapređenje informisanja
mladih o omladinskoj politici
Promocija LAPM i Zakona o
mladima kao normativne
podrške za sprovođenje
omladinske politike
Objava LAPM-a
na sajtu Opštine
Distribuiran plan
Minimum 4
edukativne
aktivnosti o
Zakonu i LPAM-
u
Minimum 60
prisutnih mladih
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Uspostavljanje i promocija
mehanizama za sprovođenje
omladinske politike
Minimum 1
uspostavljen
mehanizam
Minimum 2
promotivne i
edukativne
aktivnosti
Uključeno 30
mladih
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
Mladi
Redovne
aktivnosti
Donatori
Iniciranje kreiranja internet
stranice namijenjene
informisanju mladih
Kreirana internet
stranica
Lokalna uprava
Obrazovne
ustanove
NVO
CSR
Donatori
31
CB Nikšić
ZZZCG PJ Nikšić
Dom zdravlja
Mladi
7. MONITORING REALIZACIJE PLANA
Monitoring realizacije plana vršiće organ nadležan za omladinsku politiku u opštini
Nikšić – Sekretarijat za kulturu, sport, mlade i socijalno staranje, u saradnji sa akterima koji
sprovode aktivnosti sa mladima i prema mladima. Sekretarijat je nadležan za koordinaciju i
unapređenje lokalne omladinske politike.
Sekretarijat će pratiti realizaciju plana i uspostaviti struktuirani dijalog u cilju
unapređenja multisektorske saradnje sa mladima i svim akterima lokalne omladinske politike,
kako bi se poboljšao položaj mladih i unaprijedile sve komponente politike prema mladima.
Shodno zakonskim odredbama, Sekretarijat će kreirati izvještaje i iste dostavljati
Ministarstvu sporta i mladih. Sprovođenje mjera pratiće se shodno definisanim konkretnim
aktivnostima, a uspjeh će se određivati shodno definisanim pokazateljima. Izvještaj će, pored
opisa same aktivnosti kojom je realizovana mjera, sadržati i nosioce, partnere, ciljeve, ciljne
grupe, izvore verifikacije i vremenski okvir i biće dostavljen svim učesnicima u procesu
sprovođenja omladinske politike.
OBRAĐIVAČ
SEKRETARIJAT ZA KULTURU, SPORT,
MLADE I SOCIJALNO STARANjE
SEKRETAR
Milan Korać, s.r.
32
Radna grupa za izradu Nacrta lokalnog akcionog plana za mlade 2020-2021 sastavljena je
od predstavnika institucija i nevladinih organizacija:
1. Milan Korać, sekretar Sekretarijata za kulturu, sport, mlade i socijalno staranje,
koordinator grupe;
2. mr Maja Radoičić, Kancelarija za mlade;
3. Ilinka Otašević, NVO „Naša budućnost“;
4. Anđela Milošević, JU Gimnazija „Stojan Cerović“;
5. Dimitrije Đuričković, JU Srednja ekonomsko-ugostiteljska škola;
6. Milica Baković, JZU Dom zdravlja;
7. Maja Marojević, JU Centar za socijalni rad za opštine Nikšić, Plužine i Šavnik;
8. Slavko Milić, CB Nikšić;
9. Nataša Radulović, ZZZCG – PJ Nikšić.
