If you can't read please download the document
Upload
belva
View
72
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
SAĞLIKLI ve AKTİF YAŞLANMA. Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü [email protected] Sinop – 22 Mart 2014. Yaşama yıllar katın. Ömrü uzatın. Herkes uzun yaşamak istiyor; ama kimse ihtiyarlamak istemiyor J. Swift. Yıllara yaşam katın. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
SALIKLI ve AKTF YALANMAProf. Dr. Nazmi BilirHacettepe niversitesi Halk Sal [email protected] 22 Mart 2014
Herkes uzun yaamak istiyor; amakimse ihtiyarlamak istemiyorJ. Swift
Kronik hastalklarn toplumsal nemiAlfred Grotjahn; 1915
bir hastalk yalnzca hasta kiinin sorunu olmakla kalmaz, ailenin ve toplumun da sorunudur
Yetikin yataki 3 kiinin 2 tanesinde bir tr kronik hastalk vardr - aile bireylerinin etkilenmesi- igremezlik - tedavi giderleri
Chart2
56
66
76
Yl
Ortalama Yaam Sresi (Dnya)
46
Sheet1
ERKEKKADIN
Evlenmemi29
Evli441205
Dul103523
Boanm214
OLUMLU GRLER
SAYGI GRMEK84
EMEKLLK75
DNLENMEK64
AZ SORUMLULUK55
DAHA OK ZAMAN51
YORGUNLUK72
HASTALIK69
HAYATIN SONU56
SEVDN KAYBETMEK53
YALNIZLIK50
MUHTA OLMAK41
EVET838
HAYIR377
KARARSIZ84
YALI HSSETMEYENYALI HSSEDEN
HASTALIK4183
HAYATIN SONU2870
YALNIZLIK2763
MUHTA OLMAK1852
Giyinme-soyunma3
Tuvalete gitme4
Banyo yapma9
Ev dna gitme21
Fatura-banka ilemleri30
Dnyada Ortalama Yaam Sreleri
1950 yl56
2000 yl66
2050 yl76
Sheet1
2
441
103
2
ERKEK
Sheet2
9
205
523
14
KADIN
Sheet3
0
0
0
0
0
OLUMLU GRLER
0
0
0
0
0
0
OLUMSUZ GRLER
0
0
0
KENDSN YALI HSSETME
0
0
0
0
YALI HSSETMEYEN
0
0
0
0
YALI HSSEDEN
0
0
0
0
0
Yzde
BAZI AKTVTELERDE BAIMLILIK
0
0
0
Yl
Dnyada Ortalama Yaam Sresi
ERKEKKADIN
OYD-OY146520
LKOKUL252146
ORTA ve ZER11083
0
0
0
ERKEK
0
0
0
KADIN
ERKEKKADIN
SSK218190
EMEKL S.145157
BA-KUR11074
YEL K1336
YOK56268
0
0
0
0
0
ERKEK
0
0
0
0
0
KADIN
Chart2
25
50
65
75
Yl
Ortalama Yaam Sresi (Avrupa)
Sheet1
ERKEKKADIN
Evlenmemi29
Evli441205
Dul103523
Boanm214
OLUMLU GRLER
SAYGI GRMEK84
EMEKLLK75
DNLENMEK64
AZ SORUMLULUK55
DAHA OK ZAMAN51
YORGUNLUK72
HASTALIK69
HAYATIN SONU56
SEVDN KAYBETMEK53
YALNIZLIK50
MUHTA OLMAK41
EVET838
HAYIR377
KARARSIZ84
YALI HSSETMEYENYALI HSSEDEN
HASTALIK4183
HAYATIN SONU2870
YALNIZLIK2763
MUHTA OLMAK1852
Giyinme-soyunma3
Tuvalete gitme4
Banyo yapma9
Ev dna gitme21
Fatura-banka ilemleri30
Avrupa'da Ortalama Yaam Sreleri
1800 yl25
1900 yl50
1950 yl65
2000 yl75
Sheet1
2
441
103
2
ERKEK
Sheet2
9
205
523
14
KADIN
Sheet3
0
0
0
0
0
OLUMLU GRLER
0
0
0
0
0
0
OLUMSUZ GRLER
0
0
0
KENDSN YALI HSSETME
0
0
0
0
YALI HSSETMEYEN
0
0
0
0
YALI HSSEDEN
0
0
0
0
0
Yzde
BAZI AKTVTELERDE BAIMLILIK
0
0
0
0
Yllar
Yl
Ortalama Yaam Sresi (Avrupa)
ERKEKKADIN
OYD-OY146520
LKOKUL252146
ORTA ve ZER11083
0
0
0
ERKEK
0
0
0
KADIN
ERKEKKADIN
SSK218190
EMEKL S.145157
BA-KUR11074
YEL K1336
YOK56268
0
0
0
0
0
ERKEK
0
0
0
0
0
KADIN
Chart3
48
55
60
64
69
72
74
76
Yl
Doumda Beklenen Yaam Sresi (Trkiye)
Sheet1
ERKEKKADIN
Evlenmemi29
Evli441205
Dul103523
Boanm214
OLUMLU GRLER
SAYGI GRMEK84
EMEKLLK75
DNLENMEK64
AZ SORUMLULUK55
DAHA OK ZAMAN51
YORGUNLUK72
HASTALIK69
HAYATIN SONU56
SEVDN KAYBETMEK53
YALNIZLIK50
MUHTA OLMAK41
EVET838
HAYIR377
KARARSIZ84
YALI HSSETMEYENYALI HSSEDEN
HASTALIK4183
HAYATIN SONU2870
YALNIZLIK2763
MUHTA OLMAK1852
Giyinme-soyunma3
Tuvalete gitme4
Banyo yapma9
Ev dna gitme21
Fatura-banka ilemleri30
Dnyada Ortalama Yaam Sreleri
1950 yl56
2000 yl66
2050 yl76
Douta beklenen yaam (Trkiye)
1960 yl48
1970 yl55
1980 yl60
1990 yl64
2000 yl69
2010 yl72
2020 yl74
2030 yl76
Sheet1
2
441
103
2
ERKEK
Sheet2
9
205
523
14
KADIN
Sheet3
0
0
0
0
0
OLUMLU GRLER
0
0
0
0
0
0
OLUMSUZ GRLER
0
0
0
KENDSN YALI HSSETME
0
0
0
0
YALI HSSETMEYEN
0
0
0
0
YALI HSSEDEN
0
0
0
0
0
Yzde
BAZI AKTVTELERDE BAIMLILIK
0
0
0
Yl
Dnyada Ortalama Yaam Sresi
0
0
0
0
0
0
0
0
Yl
Doumda Beklenen Yaam Sresi (Trkiye)
ERKEKKADIN
OYD-OY146520
LKOKUL252146
ORTA ve ZER11083
0
0
0
ERKEK
0
0
0
KADIN
ERKEKKADIN
SSK218190
EMEKL S.145157
BA-KUR11074
YEL K1336
YOK56268
0
0
0
0
0
ERKEK
0
0
0
0
0
KADIN
Trkiyede yal nfusun deiimi, 1990 2013
Yllar65+ ya nfusu (%)19904,320005,720077,120086,820097,020107,220137,7
Yal nfus yzdesi en yksek illerYal nfus yzdesi en dk illerSinop %16,7Van %3,2Kastamonu %15,7rnak %3,0ankr %14,3Hakkari %2,8
Ortanca ya (baz lkeler ve Trkiyede baz iller)
Baz lkelerTrkiye, baz iller En yksekEn dkMonako 50,5 ylSinop 38,2 ylAr 19,7 ylJaponya 45,8 ylBalkesir 37,7 yl.Urfa 19,0 ylAlmanya 45,7 ylEdirne 37,6 ylrnak 18,7 ylTrkiye 29,4 yl
Trkiyede yal nfusTrkiyede halen 5 milyon dolaynda yal var65 yana gelmi olan Erkekler 15 ylKadnlar 18 yl daha yaamaktaBu dnemi salkl ve aktif geirmeleri nemli Saln korunmas ilkeleri; her yata
Yalanma ile meydana gelen deiikliklerFizyolojik deiimlerKas gcnde azalma (60 Y. 25 Y gre %15-20 azalma)Kalp performansnda azalma Solunum kapasitesinde azalma (45-50 Y. arasnda max O2 kapasitesinde %25 azalma)Grme keskinliinde azalma (refraksiyon, katarakt ...)itme yeteneinde azalma (presbiakuzi)Vcudun s reglasyon kapasitesinde azalmaScak ve souktan daha fazla etkilenimMental fonksiyonlarda azalmaUyku sresinde azalmaPatolojik deiimler
Yalanma ile meydana gelen deiikliklerFizyolojik deiimlerPatolojik deiimler; hastalklarYksek tansiyonKalp-damar hastalklarAkcier hastalklarKanserlereker hastalKas-iskelet hastalklar-hareket glGz sorunlar, katarakt, grme kusurlar Dier hastalklar
Yallk hastalklarndan korunma ilkeleri Hastalklarn oluunda etkisi olan faktrlerden korunmaSalkl beslenmekYeterli ve dengeli beslenmeEgzersiz yapmak, harektli yaamHafada 3-4 gn 30-40 dakika sporHer trl spor olabilir: yry, egzersiz, yzme, kou ...Sigara imemekHi balamamakiyorsa brakmak
Yallarda erken tan da ok nemlidir:Yallarda u belirtiler nemsenmeli ve dikkatle deerlendirilmelidirnefes darlinat ksrkgs zerinde aruzun sren ses ksklilik veya kitle ele gelmesisk idrara gitme ve ok su imebeklenmeyen ve anormal kanamalaruzun sren yara, ben veya siilde hzl byme
Hastalk aranrsa bulunuryal iin daha geerliYallar salk kuruluunu az kullanrYan gerei sayarHastalk bulunacandan korkarGtrecek kimsesi yokturDepresyondadr gitmek istemezAlglama bozukluu farknda olmazToplumun bak bu yatan sonra ...
Yallarla ilgili baz zelliklerYallarn bilinmeyen sorunlar vardrTans konmam salk sorunlar Ortalama 3,5 hastalk - kalp-akcier h., kanser,Yallar yalnz kimselerdirki kadndan birinin ei yok Alt erkekten birinin ei yokocuklarn ilgisiYallarn eitim dzeyi dktrErkeklerin %42si okula gitmemiKadnlarn %75i okula gitmemi
Tedavi ve izlem program yapmaHasta bulunanlarn tedavi ve izlemiKendine yeterli olmayanlara destek Gerekenlere rehabilitasyon
Sorunu olmayanlarn yllk kontrol
Yalanmak, bir daa trmanmaya benzer;ktka yorgunluunuz artar, nefesiniz daralr,ama gr anz geniler...Ingmar Bergman
Herkes uzun yaamak istiyor; amakimse ihtiyarlamak istemiyorJ. Swift
Genlikte yalla mr ayrmak gerek Anadolu sylemi
Yal Besinler Kilo Artna Neden OlurYAPROTEN KARBONHDRATEnerji 9 kcal/gEnerji4 kcal/g
Yallarn Salk Hizmeti Kullanm, Kayseri(Kayseri merkez, 7 Salk Oca, 65 ya zeri 584 kii)(Geriatri, 5: 138-143, 2002)
Salk kuruluuSon ylda Bavuran (%)Ortalama bavuruHerhangi salk kuruluu93,35,86Salk Oca72,23,27SSK Hastanesi36,21,17Devlet Hastanesi22,90,58Tp Fakltesi Hastanesi11,40,25zel doktor-hastane9,60,24Dier (dispanser, askeri hast., vb.)5,40,35
*Sinop %16,7**