Saltbook final

“ลดเคม…ลดเกลอ…เพอลดโรค”จดทำโดย มลนธวจยวณโรคและโรคเอดส และกลมงานเวชกรรมสงคม

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห

สนบสนนโดย สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

ทปรกษา ผศ. นพ. สรศกด กนตชเวชสร (ประธานเครอขายลดการบรโภคเคม)

บรรณาธการอำนวยการ และผเขยน ดร.จนตนา งามวทยาพงศ-ยาไน

กองบรรณาธการ ทรามวย หลวงจนา, นพ.ศภเลศ เนตรสวรรณ, ชมนภา ปตภากร,

อโณทย วระพงษสชาต

ผชวยบรรณาธการ สรรตน ทาวถง, ปทมา ชวยชะนะ, พรทพย สงเจรญ,

ประภาพร ศรสวาง

พมพครงท1 : สงหาคม 2557 จำนวน 3,000 เลม

ออกแบบปก-รปเลม : วววาย กราฟฟคดไซน แอนด ปรนทตง

พมพท : วววาย กราฟฟคดไซน แอนด ปรนทตง

โทร. 0 5375 9215, 08 1993 8323

สงวนลขสทธ : การนำขอความ-รปภาพใดๆ ในหนงสอเลมน�ไปเผยแพร หรอไป

ผลตใหมไมวาโดยสวนเดยวหรอทงหมดจะตองไดรบการยนยอมเปน

ลายลกษณอกษรจาก มลนธวจยวณโรคและโรคเอดส เลขท 1050/1

ถนนสถานพยาบาล อำเภอเมอง จงหวดเชยงราย 57000

โทรศพท 0 5371 3135 , 08 9755 0273 โทรสาร 0 5375 2448

Email: [email protected] Website: www.tbhivfoundation.org

เน�อหาในหนงสอน�เปนความรบผดชอบของบรรณาธการอำนวยการแตเพยงผเดยว มไดเปนความรบผดชอบหรอสะทอนความคดเหนของหนวยงานทรวมจดทำ, ทปรกษา, หรอองคกรใหทนจดพมพหนงสอแตประการใด

หนงสอน�ทำเพอใคร?

ใชหนงสออยางไรใหเกดประโยชนสงสด?

• เพอใหผมปญหาความดนโลหตสงอาน ใหมความร และมกำลงใจ

ในการลดความดนโลหต โดยการกนเคม กนเกลอลดลง

• เพอใหอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) และเจาหนาทสาธารณสข

ใชประกอบการใหความรกบคนไขความดนโลหตสงและญาต

• เพอประชาชนท�วไปทไมอยากปวยเปนโรคความดนโลหตสง, โรคไต

และโรคแทรกซอนอนๆ

• อานแลวตองปฏบตตาม

• สำหรบ อสม. และเจาหนาทสาธารณสข ควรใชหนงสอประกอบการ

สอนคนไข โดยเฉพาะเปดใหด หนาทเปนเรองของคนไขทประสบ

ความสำเรจในการลดเกลอ ลดเคม พดใหกำลงใจคนไขวาจะสามารถ

ทำใหสำเรจไดเชนกน

• หนงสอน�ทำเพอใคร? ใชหนงสออยางไรใหเกดประโยชนสงสด?

สารบญ

ตอนท 1 ถาม-ตอบ “กนเคม กนเกลออยางไร ไมเปนโรค?”เกลอแบบไหน ทำใหเกดโรค?………………………………………..หนา

การกนเคม กนเกลอมากทำใหเกดโรคอะไร?………………………..หนา

ทำไมการกนเคม กนเกลอมากทำใหความดนโลหตสง?…………….หนา ทำไมการกนเคม กนเกลอมากทำใหเปนโรคไต?……………………หนา กนเคม กนเกลอแคไหน จงปลอดภย?………………………………หนา

อาหารอะไรมเกลอมาก และคนไขโรคความดนโลหตสงไมควรกน?……หนา

จะลดเคม…ลดเกลอไดอยางไร?……………………………………..หนา ถาตองซออาหารกน จะลดเคม ลดเกลออยางไร?…………………..หนา

ตองทำงานกลางแจง ทามกลางอากาศรอนจด และเสยเหงอมาก ตองทำอยางไร?……………………………………………………….หนา ไมตองกนเคมหรอกนเกลอเลยไดไหม?………………………………หนา

ลดเคม…ลดเกลอ เพอแกจน…………………………………………หนา

ฉลาดกน…ตองอานฉลากอาหาร…………………………………….หนา

ตอนท 2 เรยนรจากคนไข: ตวอยางของผลดเคม…ลดเกลอสำเรจ เมอพอครวจอมเคม ลดเคม และลดความดน สำเรจ……………….หนา

เบาหว…ตวสบาย เพราะลดเคม ลดเกลอ……………………………หนา

ลดเคม…ลดเกลอ เพอคนรก…………………………………………หนา

สงวย…วนยลดเคม เตมรอย!…………………………………………หนา

ลกกตญ…ผลดเคม ลดเกลอเพอแมทนท………………………….หนา

กนจด…ยดชวตค……………………………………………………..หนา

จดทนได…ปวยทนไมได………………………………………………หนา

เปลยนนำแกงใหม…จะไดลดเคม…………………………………….หนา งดนำซอสและนำปลา และเกอบบอกลาปลาเคม…………………….หนา

• ขอขอบคณ และ ขอมลองคกรรบทน…………………………หนา

06

07

08

09

10

12

13

15

16

17

18

19

22

24

26

28

30

32

34

36

38

40

ตอนท 1 ถาม-ตอบ

“กนเคม กนเกลอ อยางไร ไมเปนโรค?”

เกลอแบบไหน ทำใหเกดโรค? ตอบ พดถง “เกลอ” ใครๆกนกวาตองเคมเทานน

แตความจรงแลว เกลอมทงทเปน เกลอเคม, เกลอหวาน และเกลอจด

เกลอเคมกคอเกลอทพวกเรารจกกนด

มรสเคม

เกลอหวานคอผงชรส เปนเกลอทใหรสหวาน

ผงชรส มทงแบบทเปนซองและทผสม

อยในเครองปรงรสทขายเป นขวดๆ,

ซปกอนซปผง, รวมทงทผสมอยใน

บะหมและ อาหารสาเรจรป (อาหารแหง,

อาหารกระปอง)

เกลอจดเปนเกลอทไมมรสชาด มหลายตว

เชน ผงฟทใชทาขนมปง สารกนบด

ททาใหอาหารอยไดนาน

3

ทงเกลอเคม, เกลอหวาน และเกลอจด มแรธาตเปนตวประกอบทเหมอนกนอยตวหนง ชอเรยก

เปนภาษาองกฤษวา “โซเดยม”

ถาเรากน “โซเดยม” มากเกนความตองการของรางกาย กจะทาใหเกดโรค

เกลอเคม

เกลอหวาน

เกลอจด

โซเดยม

ลดเคม...ลดเกลอ...เพอลดโรค6

เกลอหวาน

การกนเกลอ กนเคมลดลง จงชวยลดโรค และลดความเสยงตอโรคเหลานได

7

• โรคความดนโลหตสง• โรคไต• โรคหวใจและหลอดเลอด• โรคหลอดเลอดสมองตบตน เสนเลอด ในสมองแตก ทาใหเปนอมพฤกษ อมพาต (คอการทรางกายเคลอนไหวเองไมได ตองนอนอยกบท)• เสยงตอโรคกระดกพรน• เสยงตอโรคมะเรงกระเพาะอาหาร

ลดความดนโลหต

ลดโอกาสการเกดภาวะไตวาย

ลดโรคและลดการตายจากโรคหวใจลดเคม...ลดเกลอ

(ลดโซเดยม)

ตอบ การกนเคม กนเกลอมากทำใหเกดโรคอะไร?

ไมนาเชอวา การกนเคมและเกลอมาก จะทำใหเกดโรคไดหลายโรคคอ

รางกายคนเราประกอบดวยเสนเลอด ไปเลยงสวนตางๆ ของรางกาย เวลาเรากนเกลอ

ทำไมการกนเคม กนเกลอมากทำใหความดนโลหตสง?

ดงนนกนเกลอมาก

ความดนโลหตสงมาก ปวดหว

ตอบ

ถาม

เขาไป ไมวาเกลอเคม เกลอหวาน เกลอจด โซเดยม ทอยในเกลอทงหลายจะเปนตวดดนำ อมนำไว

ในเสนเลอด ถาดดนำไวมาก เสนเลอดจะโปงตง หวใจตองใชแรงดนเลอดไปเลยงสวนตางๆ มากขน

หากเสนเลอดโปงมากๆ แลวไปโปงแตกในสมอง คนไขกอาจตาย ถาไมตายกอาจพการเปนอมพาต

นอนไมรสกตว หรอเคลอนไหวไมได


ภาพจากหนงสอพมพเดลนวส

“ไต” เปนอวยวะภายใน อยตรงชวงเอว ไตทาหนาทกรองของเสยรวมทง

โซเดยมทเปนสวนเกนออกทางปสสาวะ การกนเคม หรอกนเกลอหวาน และเกลอจดมาก

ทาใหไตตองทางานหนก เพราะตองขบโซเดยมสวนเกนออก เมอไตตองทางานหนกเขามากๆ

ไตกเสอม ทาใหกรองและขบของเสยออกมาทางปสสาวะไดนอยลง คนไขจงมอาการตวบวม

ถาไตวาย หมอกตองใชเครองฟอกเลอดลางไตชวยคนไข ไมเชนนนคนไขจะตายได ดงนนการกนเคม กนเกลอมาก จงทาใหเปนโรคไต

กนเกลอมาก

ไตวาย ตองฟอกเลอด

ไตทางานหนก, ไตเสอม

การฟอกเลอดลางไต ตองเสยคาใชจายอยางตาคนละสองแสนบาทตอป คนไขและญาต

ยงตองเสยเวลา เสยคาเดนทางมาโรงพยาบาลบอยๆ ดงนนควรลดเคม ลดเกลอเสยแตวนน�

เพอปองกนโรคไต

ทำไมการกนเคม กนเกลอมากทำใหเปนโรคไต?

9

ไต

ขวไตทอไตสวนตน

ทอไต

กระเพาะปสสาวะ

ทอปสสาวะ

ตอบ

กนเคม กนเกลอแคไหน จงปลอดภย?


* ชอนชา หมายถง ชอนทมขนาดเลกกวาชอนกนขาว ใชคนชาหรอกาแฟ หรอชอนยานาของเดก*

เกลอ 1 ชอนชา = โซเดยม 2000 มลลกรม

นาปลา 1 ชอนชา = โซเดยม 500 มลลกรม

กะป 1 ชอนชา=โซเดยม 400-500 มลลกรม

ผงชรส 1 ชอนชา = โซเดยม 610 มลลกรม

ปลารา 1 ชอนชา = โซเดยม 500 มลลกรม

ซปกอน 1 กอน = โซเดยม 1,760 มลลกรม

องคการอนามยโลก แนะนาวาในคนธรรมดาทเปนผใหญ ควรกนโซเดยมไมเกนวนละ 2,000 มลลกรม หรอหมายถง เกลอทเราใชปรงอาหารไมเกน 1 ชอนชาผสงอายและคนไขความดนโลหตสง ควรกนโซเดยมนอยกวาคนธรรมดา คอไมเกนวนละ

1,500 มลลกรม กคอเกลอประมาณ สามในสสวนชอนชา (3/4 ชอนชา) ขอมลตอไปน�

แสดงคาโซเดยมในเครองปรงทใชกนมากในการปรงอาหาร

ตอบ

ตวอยางการคานวณแบบคราวๆ “กนเกลออยางปลอดภยในแตละวน”

นายสมชาย อยตวคนเดยว ปวยเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสง

มอเชากนขาวตมหม ใสนาปลา 1 ชอนชา

มอเทยงกนนาพรกกะปกบผกลวกใชกะป 1 ชอนชา

ถามวา มอเยน ถานายสมชายจะทาอาหาร เชน แกงเขาจะใสเกลอ นาปลา

ปลาราหรอกะปไดเทาไร จงจะปลอดภยตอสขภาพ?

ดคาเฉลย ดานลางน�

คนธรรมดากนเกลอไดไมเกนวนละ 1 ชอนชา

(2,000 มลลกรม)

ผสงอาย, คนไขเบาหวาน, ความดนสงควรลดเกลอเหลอเพยง สามสวนสชอนชา

(ไมเกนวนละ 1,500 มลลกรม)

นายสมชายเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสง เขาควรไดรบโซเดยม ไมเกนวนละ

1,500 มลลกรม

มอเชากนขาวตมหม ใสนาปลา 1 ชอนชา = โซเดยม 500 มลลกรม

มอเทยงกนนาพรกกะปกบผกลวก ใชกะป 1 ชอนชา = โซเดยม 500 มลลกรม

ดงนนมอเยนนายสมชายจะรบโซเดยมไดอกเพยง = 1,500-500-500 = 500 มลลกรม

ซงหมายถงถาเขาใสนาปลา หรอปลาราเขาจะใสไดเพยง 1 ชอนชา หรอถาจะใสเกลอ

จะใสไดเพยงหน�งในสสวนชอนชา (¼ ชอนชา) เทานน

11

ไมควรกนอาหารและเครองดมตอไปน เพราะมโซเดยมมาก

ของหมกดองเคม

บะหมซอง,โจกซอง, ซปซอง,อาหารสาเรจรป, อาหารกระปอง.

งดเครองดมเกลอแร และนาอดลม

หมเคม ปลาเคม, ไสกรอก, เบคอน, เน�อหรออาหารตากแหง

อาหารฝร�งทมเนยและชส,ขนมกรบกรอบ

งดเมยง หรองดใสเกลอในเมยง

งด

งด

งด

งด

งด

งดงด

งด

งด

งด

งด

งด

อาหารอะไรมเกลอมาก และคนไขโรคความดนโลหตสงไมควรกน?


ตอบ

1. คดเสมอวา กนเพออย มใชอยเพอกน

2. คดเสมอวาเราตองไมหาโรคหรอความพการ ทมสาเหตมาจากการกนเคม มาทาใหตนเองและครอบครวเดอดรอน

3. ทำอาหารกนเอง ใหบอยทสด เพราะทำใหสามารถควบคมปรมาณโซเดยมไมใหมากเกน จำไวเสมอวาในหน�งวนไมควรกนโซเดยมเกน 2,000 มลลกรม (คอเกลอ 1 ชอนชา หรอนำปลา 4 ชอนชา)

4. กนอาหารสดตามธรรมชาต ใหมากทสด

5. เตม เกลอ นาปลา หรอเครองปรงรส ใหนอยทสด ใชชอนตวงทกครง จะไดจากด จานวนได

6. ลดหรอเลกใช ผงชรส เครองปรงรส นาซอสปรงรส ทงหลาย

คำแนะนำ 10 ประการเพอ การลดเคม...ลดเกลอเพอลดโรค

จะลดเคม...ลดเกลอไดอยางไร?

13

ตอบ


8. งดหรอลดอาหารทมเกลอโซเดยมมาก เชน ของหมกดองเคม, เน�อเคม ปลาเคม, อาหารสาเรจรปทใสสารกนบด, บะหมซอง, โจกซอง, ซปซอง อาหารกระปองหรอ อาหารสาเรจรปตางๆ

7. ใชหวหอม หรอหอมแดงแทนผงชรสทาให อาหารมรสชาต และกลนหอมโดยการ ใชสมนไพร เครองเทศ เชน พรก, พรกไทย, ตะไคร, มะนาว, ขงขา, มะขามเปยก,และ นาสมสายช

9. อยาตงนาปลาพรก, เกลอ หรอซอสปรงรส ไวในทกนอาหาร หากจาเปนตองตงควรเปน นามะนาวกบพรกขหน กระปกใสเกลอควรเปน แบบรเดยวแทนหลายร ขวดนาปลาหรอ ซอสควรเปนรแคบ

10. หากจาเปนตองซอและกนอาหารสาเรจรป ควรอานฉลากอาหาร และเลอกซอทม ปรมาณโซเดยมตา (อานเพ�มเตมหนา 19)

คาแนะนา 10 ประการ เพอการลดเคม…ลดเกลอ เพอลดโรค (ตอ)

การทาอาหารกนเอง ถอวาดทสดตอสขภาพเพราะจากด

เกลอและเครองปรงได แตบางค รงทาอาหารทกวนไมได เชน

ตองทางานเขาเวรกลางคน หรอตองออกจากบานแตเชามดและ

กลบถงบานมดคา เกอบทกวน ทาใหต องซออาหารกน

มขอแนะนาใหลดเคม ลดเกลอดงน�

1. เมอกนกวยเตยว หรอกนอาหารตามส�งทราน

2. ถาหลกเลยงไมไดทจะตองกนบะหมซอง, โจกซอง หรอซปซอง

3. เมอตองซอกบขาวถงกน

4. ถาทบานมตเยน และมชองทานาแขงทใชการไดด

- ควรบอกคนขายวา “ไมใสผงชรส ชวยทารสจด” - ชมอาหารกอนเตมเครองปรง พยายามงดการเตมนาปลา และเพมรสชาตดวย

นาสมสายช พรกไทย หรอพรกปน

- ควรใสเครองปรงเพยงคร�งซองหรอนอยกวา

- ตกกนแตเสน ไมดมนาซป หรอดมเพยงเลกนอย

- งดซออาหารทมสวนประกอบของปลาเคม, ปลารา, ไสกรอก, เบคอน, กงแหง

- ถาอาหารเปนแกง ตกสวนเน�อกน และกนนาแกงเพยงเลกนอย

- ควรทากบขาวเองในวนหยด ทาปรมาณสาหรบกนหลายมอ รอใหอาหารเยนลง

แลวตกแบงใสหลายๆ กลอง หรอใสในถงเกบอาหารสาหรบชองแชแขง

- ทยอยนาอาหารทแชแขงไว ออกมาอนกน ตเยนทมคณภาพความเยนของชองแขง

จะสามารถเกบอาหารไวไดนานหลายเดอน โดยอาหารไมเสย และรสชาตอาหาร

ยงเหมอนเดม

ถาตองซออาหารกน จะลดเคมลดเกลอไดอยางไร?

15

ตอบ


เมอตองออกแรงทำงานอยในทรอนจด ยอมทำใหเกดความรอนในรางกายมาก การม

เหงอออกเปนกลไกระบายความรอนเพอใหรางกายมอณหภมคงท โดยท�วไปจำนวนการเสยนำ

และเกลอแรออกทางเหงอของแตละคนมความแตกตางกน แตคำแนะนำตอไปน�ใชไดกบคนไข

ความดนโลหตสงทกคนทตองทำงานหาเลยงชพ ในทอากาศรอนจดวนละหลายช�วโมง

1.ควรบอกหมอถงสภาพการทำงานในทอากาศรอนจด หมออาจเปลยนแปลงสตร

ยารกษาใหเหมาะสม

2.งดเหลา เบยร ชา กาแฟ และนำอดลม

3.ใสหมวก และเสอผาบางเบา ทระบายความรอนไดด

4.ปองกนภาวะรางกายขาดนำ จากการเสยเหงอ โดยปฎบตดงน�

- กอนออกไปทำงานประมาณ 2 ช�วโมง ดมนำประมาณสองแกว

- ดมนำ 1 แกวทกๆ 20 นาท ขนอยกบจำนวนเหงอ ทออกมา ไมควรดมนำเปลามากเกน

กวา 1 ลตร ใน 1 ช�วโมง เพราะอาจเกดภาวะเปนพษจากนำ

- หากใชแรงงานในทรอนจดเกนกวา 1 ช�วโมง นอกจากดมนำชดเชยแลว ควรกนผลไม

เชน กลวย, มะขาม, มะขามปอม, นำผลไม

- หากเปนตะครว, คลนไสอาเจยน, งนงง, สบสน หรอเปนลม ควรปรกษาหมอทนท

5.หากไมมเหงอออกเลย แตตวรอนจด ผวแดงรอน หายใจลำบาก คออาการเปน

ลมแดด ตองรบนำผปวยเขาทรม และทำใหผวหนงเยนลงอยางรวดเรว ผอนคลาย

เสอผา เชดตวดวยนำเยน

ตอบ

ตองทำงานกลางแจง ทามกลางอากาศรอนจด และเสยเหงอมาก ควรทำอยางไร?

แตงกวา 1 ขด (100 กรม)

มโซเดยม 6 มลลกรม

ผกกาดขาว 1 ขด (100 กรม)


นมสด 1 แกว (240 มลลลตร)


เน�อหม 1 ขด (100 กรม)

มโซเดยม 133-200 มลลกรม

ตวอยางปรมาณโซเดยมทมอยในผก ผลไม และเน�อสตวตามธรรมชาต

17

ไมได เน��องจากรางกายของเราสราง โซเดยม เองไมได จงตองไดรบโซเดยม จากการกนเทานน รางกายของเราขาดเกลอโซเดยมไมได เพราะโซเดยมมหนาททำใหระบบประสาทและกลามเน�อทำงานเปนปกต และรกษาสมดลของนำ และความดนเลอดในรางกาย แตปญหาทกวนน�คอคนสวนใหญกนเคม กนเกลอโซเดยมมากเกนความจำเปนจงทำใหเกดโรคหลายโรค โดยท�วไป อาหารตามธรรมชาตทเรากนลวนแตมโซเดยมอยทงสน แมจะกนอาหารโดยไมใสเกลอ หรอไมใสเครองปรงรสเลย เรากไดโซเดยมจากอาหารธรรมชาตอยด ในคนปกตการขาดโซเดยมจะเกดไดยาก แตหากมอาการทองเสย อาหารเปนพษทำใหอาเจยนมาก กทำใหรางกายขาดนำและโซเดยมได ซ�งการขาดนำและโซเดยมจากการถายและอาเจยนมาก จะเปนอนตรายโดยเฉพาะในเดกเลก และผสงอาย

ตอบ

ไมตองกนเคมหรอกนเกลอเลยไดไหม?

ไขตม 1 ฟอง มโซเดยม 90 มลลกรม


ลดเคมลดเกลอ…เพอแกจน

á¡Œ¨¹ãËŒ¤ÃÍº¤ÃÑÇá¡Œ¨¹ãËŒ¤ÃÍº¤ÃÑÇ

ÁÒª‹ÇÂá¡Œ¨¹ãËŒ»ÃÐà·È¡Ñ¹à¶ÍÐÁÒª‹ÇÂá¡Œ¨¹ãËŒ»ÃÐà·È¡Ñ¹à¶ÍÐ การกนเคม…กนเกลอมาก จนทาใหปวยเปนโรคความดนโลหตสง, โรคหวใจ และโรคไต ทาใหประเทศไทย ตองใชเงนจานวนมากเพอการรกษาโรค ในป พ.ศ. 2557 มคนไขโรคไต ท�วประเทศประมาณ 8 ลานคน จาเปนตองรบการฟอกเลอดลางไต ประมาณ 50,000 คน คาใชจายคนละ 2 แสนบาท ตอปคดเปนเงน 50,000 x 200,000 = 10,000,000,000 บาท อานวา หนงหมนลานบาท คนไขความดนโลหตสงทงประเทศ ประมาณ 10 ลานคน คายารกษาเฉลยคนละ 1,000 บาท คดเปนเงน 10,000,000 x 1,000 = 10,000,000,000 บาทอานวา หน�งหมนลานบาท ถาคนปวยนอยลง ประเทศกจะมเงนใชเพอการพฒนาดานอนๆ เชน สรางศนยบรรเทาภยธรรมชาต, สรางสนามเดกเลนหรอสวนสาธารณะ, หรอแมแตอาจจะทาใหเพ�มเงนเบยยงชพผสงอายเปนตน

มตวอยางคนไขหลายคน ทสามารถลดคาใชจายซอพวกเครองปรงรส, ผงชรส นาปลา ซอว โดยประหยดไดเดอนละหลายรอยบาท ทสาคญคอการลดเคมลดเกลอ จะชวยปองกนโรคไต โรคหวใจ โรคเสนเลอดในสมองแตกเมอไมปวยกทาให ทางานหาเงนได ลกหลานไมตองเสยงานเสยรายไดมาเฝาคนในครอบครวทปวย

ในกรณ�ทไมสามารถหลกเลยงการซออาหารสาเรจรปกน ควรสงเกตฉลากอาหาร กอนซอ และกอนกน และปฏบตดงน� ไมซออาหารสาเรจรปทไมม ฉลากอาหาร เพราะการไมม ฉลากอาหาร หมายถงบรษทไมมมาตรฐาน

ในการผลต และไมคานงถงสขภาพของผซออาหาร ฉลากอาหารทด ตองบอกคาเกลอ โซเดยม พรอม

คาอาหารอนๆ เลอกซออาหารสาเรจรปทมคาโซเดยมนอย (เปรยบ

เทยบปรมาณเทากน)

รปตวอยาง ฉลากอาหาร จากซอง บะหมสาเรจรป หากดดานหลงซองจะเหนตวหนงสอและตวเลข บอกวาหากกนบะหม 1 ซอง มสารอาหารอะไรบางบาง รวมทงคา โซเดยม

ถากนบะหมหมดซองจะได โซเดยม 1,170 มลลกรม

องคการอนามยโลก แนะนาวาไมควรกนโซเดยม เกนกว า 2,000 มลลกรมตอทงวน จงตองเขาใจวา ทเหลออกทงวนสามารถกนอาหารทมโซเดยมไดอกเพยง 830 มลลกรม. ลองนกดว าถ าท งวนกนแต อาหารสาเรจรปจะไดโซเดยมมากเกนไปขนาดไหน

19

ฉลาดกน…ตองอานฉลากอาหาร

เอกสารและแหลงความรอางอง วนทน�ย เกรยงสนยศ. ลดโซเดยม ยดชวต. กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคกรสงเคราะห

ทหารผานศก, 2555

สำนกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. กนเคมแคไหน ไมปวย. (ไมระบปท

ตพมพ)

American Collage of Sports Medicine. Selecting and Effectively Using

Hydration for Fitness. www.acsm.org (สบคนครงลาสด 4 มถนายน 2557)

Consensus Action on Salt and Health.

http://www.actiononsalt.org.uk/less/Reducing%20Intake/Other%20Salts/79706.html(สบคนครงลาสด 5 กรกฏาคม 2557)

WHO. Guideline: Sodium intake for adults and children. Geneva, World

Health Organization (WHO), 2012

ตอนท 2ตวอยางของผลดเคม...ลดเกลอสาเรจ

“พอครวจอมเคม” คอฉายาท ลกๆ และเพอนบานทตลาดบานด ใชเรยกนายสมาน เตชะตน เพราะเปนคนชอบทาและชอบกนอาหารรสเผดจด เคมจดเปนประจาทกมอ แตในทสดกพยายามลดเคม ลดเกลอ จนสามารถลดความดนโลหตใหเปนปกตได

• มนสยชอบทา และชอบกนอาหารรสเผดจดและเคมจด ไดฉายา “พอครวจอมเคม” • ตองมพรกนาปลา มาตงขางๆ ทกครงทกนอาหาร • อาหารจานโปรดทกนประจาคอคะนาปลาเคม • มอาการเวยนศรษะเปนประจา

กอนจะเร�มกนเคมลดลง คนไขคนน�เปนอยางไร?

…ลดเกลอลงครงหนงทนท บอกตาม

ตรงผมทาไมไดหรอก คนมนเคยกน

เคมจดอยๆ จะใหลดทนท พอทาไมได

จะทอใจเพราะกนอาหารไมลง ตอง

คอยๆลดลงทละนอย ใชเวลานาน

พอสมควร ในทสดกเคยชน เพราะ

เกลอในปสสาวะผมลดลงไปกวา

เทาตว ทสาคญคอความดนของผม

ลดลงเปนปกต

(นายสมาน เตชะตน อาย 67 ป อาชพคาขาย เปนโรคความดนโลหตสงมานาน 20 ป)

เมอพอครวจอมเคมสำเรจและลดความดน ลดเคม


• ลดปรมาณเครองปรงทใหรสเคม คอ เกลอ กะป ปลารา ใหเหลอเพยงหน�งอยาง แทนการใสทกอยางรวมกน

• ลดอาหารรสเคมจดทเคยชอบกนเปนประจา • ลกๆ จะทก และคอยเตอนเมออาหารมรสเคม

• กนอาหารไมลง ทอใจเพราะหมอบอกใหลดเคมลงคร�งหน�งแตชวงแรกทาไมได

• รสกอยากอาเจยน เพราะไมชนกบอาหารรสจด ใชเวลา 8-9 เดอนคอยๆ ลดเคมลงทละนอย จนเกดความเคยชน

• คาเกลอในปสสาวะ ลดจาก 17.6 เหลอ 8.9 กรม/ลตร• เคยชนกบอาหารรสจด กนอาหารของโปรดของเมอกอน เชน

ปลาเคมไมได • รางกายแขงแรงและไมเวยนศรษะ

ลดเคม ลดเกลอ อยางไร?

ปญหาในการลดเคม คออะไร?ใชเวลานานเทาไหรจงสาเรจ ?

ผลทไดจากการลดเคม ลดเกลอ คออะไร?

เมอกอนใสทงเกลอ, กะป, ปลารา เดยวน�เลอกใสเพยงหน�งอยาง

23


ยายปอ คาลอ อาย 74 ปปวยเปนความดนโลหตสงมานาน 5 ป

เบาหว...ตวสบาย เพราะลดเคม ลดเกลอ ยายปอ คาลอ อาย 74 ป แหงบานพลทองเปนคนไขสงอายทตงใจลดเคม ลดเกลอจนสาเรจ ทกวนน�รบจางทวไปเลยงตวเองและอยตวคนเดยวเปนสวนใหญเพราะลกหลานออกไปทามาหากน ถงแมจะเปนคนกนรสจดมาตงแตยงสาว แตกตงใจลดเคม ลดเกลอ เพราะกลวปวยเปนอมพาต ตองนอนแชฉ�� แชอ กลวเปนภาระใหลกหลาน ทตองทางานหาเลยงครอบครวกนทงนนความพยายามอยทไหน ความสาเรจอยทน�น ในทสดยายปอ กลดเคมลดเกลอสาเรจ

• มนสยกนอาหารรสเคมและรสเผด • ใสผงชรสเตมชอนพนๆ และใชมอขยมเกลอใสอาหารครงละหลาย

ขยมมอ • มอาการเวยนหว หนามดจะเปนลมบอยๆ ทางานไดไมถงคร�งช�วโมง

กเหน��อย ตองกนยาหอม ยาลมเปนประจา


…ตงแตกนจด..หวกไมปวด ตวกไมเจบ ทางานกลางแดดครงวนไดสบาย ไมมนหว ไมหนกหว ไมเปนอะไรสกอยาง ความดนปกตแลว ไมต องกนยาลมเปนซองๆเหมอนแตกอน…

• ลดเกลอ จากการใชมอขยมเกลอหลายครง เปลยนเปนใชชอนตวงใสเพยงคร�งชอน

• ลดผงชรสจาก 1 ชอนพนๆ เหลอเพยงปลายชอน

• ชวงแรกกนขาวไดนอยเพราะอาหารรสจดชด ตองกนขาวตมมด

(ขาวตมหวหงอก) เพอใหทองอ�ม

• ใชเวลา 2 อาทตย จงชนกบอาหารรสจดและกลบมากนขาวไดเทาเดม

• คาเกลอในปสสาวะ ลดจาก 9.5 เหลอ 4.3 กรม/ลตร

• รสกวาแขงแรงขน ไมเวยนหว ไมปวดหว ทางานกลางแดดคร�งวน

ไดสบายๆ ไมตองกนยาลมยาหอมเหมอนแตกอน


ปญหาในการลดเคม คออะไร?ใชเวลานานเทาไหรจงสาเรจ?


เมอกอนใสผงชรสเตมชอนพนๆ เดยวน�ใสผงชรสเหลอแคปลายชอน

25

ลดเคม…ลดเกลอ เพอคนรก

นายวเชยร สรนทร, อาย 47 ป บานรมลาวปวยเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสงนาน 7 ป

…ผมไมมลก เป นหวงเมยผม ถาผมเปนอะไรไปเลยต องดแลสขภาพให แขงแรง พอหมอบอกใหผมกนเคมนอยลงผมกทาทนท ทนตอรสชาตทจดลงส ก ส อ ง ส า ม อ า ท ต ย กเคยชน…

”

”ไมนาเชอวา ความรก ทาใหหนมใหญลกจางช�วคราวของกรมปาไม อยาง

นายวเชยร จะยอมเปลยนนสยการกน จากกนรสจด มาเปนรสจด คนรอบขางตางรดวา อาหารของเขารสเคมจด แตเขากเปลยนมากนรสจดได จากแรงบนดาลใจ ทอยากมสขภาพด เพออยดแลภรรยาทรกของเขา

• นสยกนเคมจด ใสผงชรสมากๆ เพราะจะทาใหอาหารมรสหวาน• ใสเครองปรงรสทกอยางในการปรงอาหาร ไมเคยตวงเครองปรง เท

และหยบใสพรวดๆ หากกนกวยเตยวทรานกจะเทนาปลาแบบพรวดๆ • ตองเขาเมอง ซอเครองปรงรสตางๆ เดอนละ 2 ครง หมดเงนเดอนละ

หลายรอยบาท



• ใชหวหอมหรอหอมแดงเยอะขนเพอใหอาหารมรสหวานแทนผงชรส

• ลดปรมาณเครองปรง และใชชอนตวงเครองปรงทกครง

• ชมรสชาตอาหารในขณะทปรง เพอควบคมไมใหรสจด

• เกลอในปสสาวะ ลดจาก 14.7 เหลอ 7.8 กรม/ลตร

• คาความดน ลดจาก 162/104 เหลอ 149/97 มลลเมตรปรอท

• รางกายกระฉบกระเฉงขน เบาเน�อ เบาตว

• ประหยดเงนคาเครองปรง ไดเดอนละหลายรอยบาท จากทตองเขา

เมองซอเครองปรง เดอนละสองครง เปน 3-4 เดอนตอครง


ปญหาในการลดเคม คออะไร?

ใชเวลานานเทาไหรจงสาเรจ?


เมอกอนใสเกลอเมดขนาดเทาน� เดยวน�ใสเพยงเทาน�

27

• ชวงแรกในการลดเคมกนขาวไมอรอยเพราะไมเคยชนกบอาหาร

รสจดใชเวลาเกอบเดอนจงเกดความเคยชน

ใครๆ กชอบวา คนเฒาคนแกขหลงขลม แตสำหรบ นายเลา ศรปร แหง

บานแมขาวตม ถงแมจะมอาย 80 ป แลว และอานหนงสอไมได แตมวนยใหความ

รวมมอในการรกษาโรคความดนโลหตสง และลดการกนเคม เปนอยางด จดจำและ

ปฏบตส�งทหมออนามยสอนอยางเครงครด

• ชอบกนอาหารรสเคมและรสเผด ครอบครวใชเงนซอเครองปรงรส

500 บาทตอเดอน

• สบบหร กนเมยง เปนประจำ

• ปวดหวบอยๆ



สงวย...วนยลดเคม เตมรอย!

…เมอกอนทงดม ทงสบบหร

กนเมยง กนเคมจด ตงแตหมอ

สอน กเลกหมด วนไหนลกทำ

กบขาวรสเคมเกนไป กยอมกน

แตขาวกบมะขามหวาน ไมยอม

กนกบขาวทเคม เพราะกลววา

โรคหวใจและโรคความดนทเปน

อยจะรนแรงขน…

””

• บอกลกสาว ถงส�งทหมอสอนเกยวกบการลดเคม และใหลกอานความรใหฟง

• กำชบลกสาว ใหปรงอาหารใหจด หากใครอยากเตมเครองปรงเพ�ม ใหแยก

ไปเตมตางหาก

• ลกสาวลดปรมาณเครองปรงรสลงทกอยาง

• ชวงแรกกนอาหารไมอรอย ใชเวลาในการปรบตวกบอาหารรสจด 1 ปถงจะชน


• คาความดนโลหต เปนปกต

• รสกแขงแรงขน ทำงานบานเลกๆนอยๆ ไดสบาย ไมปวดหวบอยเหมอนเมอกอน

• คาใชจายในการซอเครองปรงลดลงจากเดอนละ 500 บาท เหลอเดอนละ 300 บาท

• ลกหลานในบานกนเคมนอยลงไปดวย





เมอกอนใสเกลอเตมชอน เดยวน� ใสเกลอแคไมถงคร�งชอน

29

ลกกตญญ...ผลดเคม ลดเกลอเพอแมทนท

• ลกสาวเปนคนทำอาหาร จะใสเกลอ นำปลา, ปลารา, และเครองปรงรส

เทใสในหมอโดยไมรปรมาณ ใสผงชรสครงละชอนพนๆ



…แรกๆ รสกวาอาหารจดไมอรอย แตกนๆไป

มนกอยได กนทกวนจนตดรสจด เวลาไปงาน

เลยงในหมบาน เราจะรเลยวาอาหารทเลยง

ในงานมนเคม เรากจะไมกน…

(นางเขมมา เกตละคร, อาย 67 ป ปวยเปนโรคเบาหวาน

และความดนโลหตสง 5 ป)

• บอกลกสาวใหทำอาหารลดเคมลงคร�งหน�ง ลกสาวกทำใหทนท

• ลกสาวใชเครองปรงเหมอนเดมทกอยางแตลดปรมาณลงคร�งหน�ง

• ทำอาหารกนเองตลอดจงควบคมความเคมได

• แรกๆ รสกวาอาหารจด ไมอรอย แตกนทกวนกชนและกลายเปนตด

รสจดไปในทสด


• คาความดนโลหต ลดจาก 155/82 เหลอ 139/76 มลลเมตรปรอท

• ลกหลานในบานลดเคมไปดวย





เมอกอนใสนำปลา, เกลอแบบพรวดๆ เดยวน�ใชชอนตวงนำปลาและเกลอ และใสผงชรสครงละชอนพนๆ ใสผงชรสเหลอเพยงแคปลายชอน

31

• ชอบกนอาหารรสเคม ภรรยาเปนคนทำอาหารรสจด

• ความดนโลหตจะสงตลอด ไมคอยลด

• ทำงานแลวเหน��อยงาย


กนจด...ยดชวตค คสรางคสม ผลดเคม ลดเกลอไดสำเรจ คอนายบญเหรยญ ไชยชมภ อาย 60 ป แหงบานหนองหมอ อาชพทำการเกษตร ปวยเปนโรคความดนโลหตสง

และโรคเบาหวานมานาน 10 ป อยกนกบภรรยามานาน 40 ป ไมนาแปลกใจเลย

วาทำไมทงสองคนจงทำตามทหมออนามยสอนเกยวกบการลดเคม…ลดเกลอ ก

เพราะทงคมความสขอยกบลกและหลานๆ ทนารกและฉลาดน��เอง


…เดยวน�แกงใสแจวแหวว เพราะลดกะป นำปลา ผงชรส งดปลารา เมอกอนแกงจะเขมขน…กตองอดทนกนจด ทำตามหมอบอก อยากอยเปนทพ�งใหลกหลานไดอนใจ

(นางอ�นคำภรรยานายบญเหรยญ ซ�งเปนคนทำอาหารใหสาม และตวเองกลดเคมไปดวย)

• บอกภรรยาทเปนคนทำอาหารใหลดเคมตงแตวนแรกทหมอบอก

• ใสเครองปรง เชน เกลอ กะป ผงชรส เหมอนเดมแตคอยๆ ลด

ปรมาณทละนดจนเหลอประมาณคร�งหน�งจากเดม

• งดใสปลาราในแกง

• กนอาหารไดนอยลง เพราะอาหารรสจด รสกลนชาๆ

• ใชเวลาประมาณ 10 วน กชนกบอาหารรสจด



• รสกกระปกระเปรา ทำงานได ไมเหน��อยงายเหมอนเมอกอน

• ภรรยาลดเคมดวย





เมอกอนใสเกลอครงละองฝามอ เดยวน�ใสเกลอลดลงเหลอเพยงเทาน�

33

จดทนได...ปวยทนไมได

• ชอบอาหารรสจด รสเคม

• ใชทงผงชรส, เครองปรงรส, กะป, ปลารา, นำปลา ในการทำอาหาร

• แกงทกอยางตองใสปลารา


ถาถามชาวบานทดอยจำตอง ทเขาโครงการวจยตรวจเกลอในปสสาวะ

หลายคนจะรดวา นายประยนต ธรรมลงกา คนไขโรคเบาหวานและความดน

โลหตสง มคาเกลอในปสสาวะสงมากจนเลยขดสงสดทจะจดบนทกได แตแลว

เมอเวลาผานไปหกเดอน คนไขอาย 48 ป อาศยอยตวคนเดยว อยาง นายประยนต กสามารถลดคาเกลอในปสสาวะไดลงคร�งหน�ง และคาความดนโลหตกลดลงดวย


….แรกๆ กนอาหารจดจนอยากจะอวกกลนไมคอยลงแตกอดทน ลดเคมไปเรอยๆ กชนเอง… สมยปยา ตายาย ไมมผงชรส ทานกกนจดมา ยงกนกนได เรากตองทำใหได…ไมอยากเปนโรคไต นอนปวยเรอรงเหมอนญาตทเปน…

นายประยนต ธรรมลงกา, อาชพรบจาง ปวยเปนโรคเบาหวาน

และความดนโลหตสง 4 ป

• งดกนปลารา สำหรบ กะป นำปลา ถาไมมกไมใส

• ใสผงชรสและเกลอลดลง ใชชอนตกเกลอแทนการใชมอขยม

• กนไขตมกบขาวเปลา โดยไมตองใสนำปลาหรอเกลอ ทอดไขใสซอส

แคสองสามหยด

• ชวงแรกๆ กนอาหารไมอรอย กนอาหารรสจดแลวอยากจะอาเจยน

กลนไมลง คอยทำไป หลายเดอน ในทสดกเคยชน



• รสกวารางกายแขงแรง ไมออนเพลย ไมเหน��อยงาย





เมอกอนกนไขตมตองใสซอส ใสเกลอ เดยวน�กนไขตมเปลาๆ ไมใสอะไร

35


เปลยนนำแกงใหม...จะไดลดเคม


ยายใบ แมบานแหงหมบานทรายงาม หลงจากไดรบความรเรองโทษของการกนเคมทมตอโรคความดนโลหตสง จงตดสนใจลดเคมอยางคอยเปนคอยไป ทกครงกอนจะปรงอาหารหรอซออาหารจะคดถงโทษของการกนเคมเสมอ

…ตงแตฟงหมอสอนวากนเคม มนจะทำใหเกดโรค เรากคอยๆ ลดเคมลงมาเรอยๆ วนไหนทำแกง ถารสกวาเคมและแฟนกยนยนวาเคม กจะเตมนำ หรอไมกเทนำแกงทงแลวเตมนำเพอใหจดลง เราตองควบคมการลดเคมดวยตวของเราเอง…

(นางใบ พรมใจ อาย 62 ป เปนโรคความดนโลหตสงมานาน 30 โรคเบาหวานมานาน 10 ป)

• ใสเครองปรงรสทกชนดทงกะป, ปลารา, นำปลา, ซอวขาว, ผงชรส, รสด, เกลอ ใสครงละชอนแบบพนๆ • เวยนศรษะเปนประจำเวลาทำงาน

• งดผงชรส งดนำปลา และลดปรมาณเครองปรงอนๆ คร�งหน�ง

• ถารสกวาอาหารเคม และสามยนยนวาเคมจรง จะเตมนำเปลา หรอเท

นำแกงทงแลวเตมนำเปลาลงไปในแกงใหม

• ชวงแรกไมชนกบอาหารรสจดแตกตองทน


• ความดนโลหตเปนปกต ลดยารกษาโรคความดนโลหตสง เหลอเพยง

วนละหน�งเวลา

• ไมมอาการเวยนศรษะเวลาทำงาน





37

เมอกอนใสเครองปรงทกอยาง

อยางละชอนพนๆ

เดยวน�งดผงชรส, นำปลา และใสเครองปรงรสเหลอเพยงคร�งเดยว

งดนำซอส นำปลา และเกอบบอกลาปลาเคม

• ชอบกน อาหารรสจด เผดจด เคมจด กนปลาเคม ปลาทเคมบอยมาก• ใชนำปลา และนำซอสปรงรสมาก ตองซอเกบไวทบานครงละหลายขวด• ใชผงชรสมาก ใสผงชรสซองละ 10 บาท หมดซองเวลาทำแกงหน�งหมอ



นายพรม ไชยยา แหงบานปากอ, อาชพทำนาและรบจางท�วไป ไมมลกเมย มแตนองสาวและนองชายปลกบานอยใกลกน เปนคนทชอบกนปลาเคม ปลาทเคมมาก ทำและกนอาหารรสเคมจด พอหมอใหความรวา การกนเคม เสยงตออมพฤกษ อมพาต จงกลวเปนภาระของนองๆ ทแตละคนยงตองเลยงลกเลก เลยพยายามกนเคมลดลง

…หมอบอกวา ตองลดเคม ถาไมอดทน ไมรกตวเอง กจะไมสบายมากขนเรอยๆ เพราะกนเคม…ผมกทำตามทนทนะ…นำปลาขวดนนซอมาสองปแลว กอยอยางนน ซอสปรงรสไมไดซออกเลย ปลาเคม ของโปรด กกนนอยลงมาก เวลากนกเอามาใสในแกงแทน…

(นายพรม ไชยยา, อาย 53 ป ปวยเปนโรคความดนโลหตสงมานาน 3 ป และเปนโรคเบาหวานมานาน 6 ป)

• งดซอและเลกใช นำซอสปรงรส และนำปลา

• ลดปรมาณเกลอ และผงชรส ใชชอนตวง

• กนอาหารโปรดคอปลาเคม ปลาทเคมนอยลง แทนทจะกนขาวกบ

ปลาเคมเปลาๆ กนำมาใสในนำแกงผกแทน

• ความอดใจไมไหว ความอยากของชอบ แตกพยายามลดลงเรอยๆ

• ความรบเรงชวงทำนา อยคนเดยวตองซออาหารนอกบานมากน



• ไมเสยเงนซอนำปลา หรอเครองปรงรส





39

เมอกอนใชนำซอสปรงรสและนำปลามาก เดยวน�งดนำปลา งดนำซอสปรงรส

ซอครงละหลายขวด ใสผงชรสหมดทงซอง ใชชอนตวงและใสเกลอและผงชรส

เวลาทำแกงหน�งหมอ นอยลงมาก

• สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สนบสนนทนวจย และการจดพมพหนงสอ

• คนไขความดนโลหตสง จากอำเภอเมอง จงหวดเชยงรายทอนญาตใหเผยแพรรปภาพและประสบการณ ในหนงสอน� และราษฎรอาวโสจากบานหวยสก อำเภอขนตาล และบานบญทอง อำเภอเมอง ใหความ อนเคราะหอานรางหนงสอและใหขอคดเหนปรบปรง เพอใหกลมเปาหมายอานหนงสอเขาใจมากขน

• ผศ.นพ.สรศกด กนตชเวชสร (ประธานเครอขายลดการบรโภคเคม) กรณาเปนทปรกษาและให คำแนะนำทางวชาการ คณอนนตญา ขนจาง และ คณณฐพงษ โชตโภคทรพย จากเครอขายลด การบรโภคเคม สนบสนนขอมลทางวชาการ • Dr.Shin-ichi Sawada, JNIOSH, Tokyo และ Dr.Tsuyoshi Kawakami, ILO, Geneva กรณาแนะนำ เอกสารงานวจยทเปนประโยชน

ขอขอบคณ


http://www.tbhivfoundation.org/index.php

มลนธวจยวณโรคและโรคเอดสภมปญญาทองถ�น สความรสากล

ใบอนญาตจดทะเบยนท ต. 222/2545 เลขประจำตวผเสยภาษ 4030020762

มลนธวจยวณโรคและโรคเอดส กอตงโดยกลมนกศกษาปรญญาเอกชาวไทยและชาวญปน ซ�งรวมกนวจยแบบสหสาขาวชาเกยวกบวณโรคและโรคเอดส

ในจงหวดเชยงรายตงแตป พ.ศ. 2536 และเหนความจำเปนของการควบคมโรคดวยการวจยอยางตอเน��อง ในป พ.ศ. 2545 จงจดทะเบยนกอตงมลนธ เปนองคกร

พฒนาเอกชน ไมแสวงหาผลกำไร โดยมวตถประสงคดงน� 1. การศกษาวจยทางดานวทยาศาสตร สงคมศาสตรและระบาดวทยาเกยวกบวณโรค, โรคเอดส และปญหาสาธารณสขอนทเกยวของ

2. การฝกอบรมและการพฒนาทรพยากรบคคลทางดานการแพทยและสาธารณสข ตลอดจนใหการปรกษาทางดานวชาการทเกยวของกบวณโรค, โรคเอดส

และปญหาสาธารณสขอนทเกยวของ

3. สงเสรมและสนบสนนการดำเนนกจกรรมทเกยวเน��องกบ การควบคมและปองกนวณโรค, โรคเอดส และปญหาสาธารณสขอนทเกยวของ

4. เพอดำเนนการเพอสาธารณประโยชน และหรอรวมมอกบองคการการกศลอน ๆ เพอสาธารณประโยชน

5. ไมดำเนนการเกยวของกบการเมองแตประการใด

กวาหน�งทศวรรษ ทมลนธฯ มบทบาทในการวจยและควบคมวณโรคและโรคเอดสในระดบจงหวด, ระดบประเทศ และนานาชาต ในป พ.ศ.2554 มลนธฯ

ไดขยายงานวจยครอบคลม ปญหาเรงดวนทางสาธารณสข อนๆ ซ�งคกคามสขภาพคนไทยและประชากรโลก

คณะกรรมการบรหารมลนธ (วาระ พ.ศ. 2554 – 2558): ประธาน ดร.จนตนา งามวทยาพงศ-ยาไน, พย.บ. (เกยรตนยม), สค.ม., Ph.D.

รองประธาน นพ.ดร.ปฐม สวรรคปญญาเลศ, พ.บ. (เกยรตนยม), Dr.PH., พญ. พชร ขนตพงษ, พ.บ. กรรมการ พญ.ดร.เพชรวรรณ พ�งรศม,

พ.บ., Ph.D., นพ.ศภเลศ เนตรสวรรณ, พ.บ., MPH., นพ.ดร. สรคเมธ มหาศรมงคล, พ.บ., M.Sc., Ph.D. อรนช นำไพศาล, วท.บ., M.Sc.

กรรมการและเหรญญก ปยะนช ชชวรตน,ศ.บ, M.Ed. กรรมการและเลขานการ ทรามวย หลวงจนา, ศ.บ.

Documents

Saltbook final