Upload
truongnhu
View
227
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
samenwerken aan laaggeletterdheidde Bibliotheek als verbindende schakel
Wie er bij was, heeft het zelf ervaren.
Hoe het is om samen één vuist te maken
tegen laaggeletterdheid. Verschillende
partijen die zich bezighouden met dit
belangrijke thema, hebben de krachten
gebundeld. Zij demonstreerden hun
kennis en kunde tijdens de Landelijke
Dag Laaggeletterdheid. Het werd een
groot succes.
Om dit gevoel vast te houden én om
je aan te sporen actief aan de slag te
gaan met laaggeletterdheid, bieden
we je dit inspiratiedocument aan. Een
bundeling die barst van de informatie,
links en filmpjes die je verder helpen.
Veel inspiratie!
‘Zij die lezen weten veel, zij die kijken weten soms nog meer.’
Alexander Dumas, Frans schrijver (1802-1870)
De groentenist
Laaggeletterdheid komt voor in alle lagen van de samen-leving. Het is geen typisch ‘migranten-probleem’. Maar dat wisten Koot en Bie in 1984 al. De groente-nist, het blijft leuk.
schatkisthet thema van deze landelijke dag is precies wat de aanpak van laaggeletterdheid
nodig heeft. de bibliotheek als verbindende schakel. we weten al zoveel, maar
die kennis moet wel effectief en efficiënt gebundeld worden. verschillende
disciplines die de handen ineen slaan. prachtig toch?!
‘Gewone mensen weten niet hoeveel tijd en moeite het kost om te leren lezen. Ik ben er al 80 jaar mee bezig en heb mijn doel nog altijd niet bereikt.’
Johann Wolfgang von Goethe, Duits filosoof, schrijver en dichter (1749-1832)
Een mooi voorbeeld van deze gedach-
te is de schatkist die het Sectorinstituut
Openbare Bibliotheken opentrok op de
Landelijke Dag Laaggeletterdheid. In de
vorm van een kleurrijk, inspirerend en in-
formatief magazine kregen de aanwezigen
een schat aan ideeën, acties en mogelijk-
heden aangereikt rondom de aanpak van
laaggeletterdheid. Stuk voor stuk uitgepro-
beerd en met mooie resultaten.
Bij al die projecten is de belangrijkste les
geweest dat we het sámen moeten doen.
Want samen zijn we sterker en creatiever,
en kunnen we de uitdaging aan. Gezamen-
lijk slagen we er in om goede producten en
programma’s te maken, voor de mensen
die onze steun zo hard nodig hebben.
Ook heb ik van
dichtbij gezien
hoe bevlogenheid
eruitziet, en door-
zettingsvermogen.
Een groot compli-
ment is hiervoor op
zijn plaats. Voor al
die deelnemers, vrijwilligers en docenten,
bibliotheekmensen en samenwerkings-
partners.
Koester deze schat en keep on the good work!
Drs. Lourina K. de Voogd
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken
samenwerken aanlaaggeletterdheid
Heb je het magazine samenwerken aan laaggeletterdheid gemist? Of lees je het liever digitaal? Hier kun je het gratis downloaden. Het wordt je met genoegen aangeboden door samenwerkingspartners SIOB, Cubiss, ProBiblio, Rijnbrink Groep, Servicecentrum Flevolandse Bibliotheken, BiSC, Zeeuwse Bibliotheek, Bibliotheekservice Fryslân, Biblionet Drenthe en Biblionet Groningen.
social return on investment
Een belangrijke vraag in de aanpak van laaggeletterdheid is hoe je de
meerwaarde van projecten en maatregelen aantoonbaar maakt. Wat investeer
je? En wat leveren die investeringen op? Een prachtig voorbeeld is het project
Wereldwijs in de huidige samenleving, een project van Graafschap bibliotheken en
SW-bedrijf Delta. Het verhaal over de toegevoegde waarde van dit project lees
je in het magazine. Een samenvatting van het rapport SROI: een kans voor de
bibliotheek?! vind je hier. En de film? Die zie je hier.
Landelijke Dag Laaggeletterdheid
Maar liefst 180 badges lagen klaar voor
professionals van bibliotheken, gemeenten en
maatschappelijke organisaties. Dagvoorzitter
Ivette Sprooten, specialist laaggeletterdheid
bij Cubiss, opende de Landelijke Dag
Laaggeletterdheid dan ook met een tevreden
glimlach.
Als eerste gaf ze het woord aan Jeroen Seeverens,
directeur van Cubiss. Hij sprak over het belang
van het terugdringen van laaggeletterdheid
en zijn persoonlijke betrokkenheid daarbij.
Volgens hem begint het met overtuiging,
waaruit betrokkenheid ontstaat die weer tot
inzet leidt. En zo wordt het probleem van de
laaggeletterdheid oplosbaar. Want dat de kloof
tussen geletterden en laaggeletterden groot en
groeiend is, laat dit PIAAC-rapport zien.
Tijd voor actie dus. In Den Bosch hebben ze
de handschoen in ieder geval opgenomen.
Wethouder van Sociale Zaken Huib
van Olden vertelde samen met zijn
7 samenwerkingspartners het verhaal van het
Bossche Taal Netwerk. Een bijzonder initiatief,
waarvoor de gemeente actief de samenwerking
opzocht en verbindingen legde met betrokken
partijen. Zo goed en transparant mogelijk en
hier en daar met wat bijsturing, maar wel voor
de lange termijn. Na bijna een jaar is het een
doorslaand succes.
Daarna was het project Wereldwijs in de
huidige samenleving aan de beurt. Bijzonder
in dit project was de samenwerking tussen
SW-bedrijf Delta en de Graafschap bibliotheken,
en de wijze waarop het rendement van deze
sociale investering inzichtelijk werd gemaakt.
Mocht bibliotheekdirecteur Gerard Huis in ’t
Veld het nog een keer overdoen, dan zou hij
vooraf met de partners beter nadenken over
visie en aanpak, en meer gebruik maken van de
materialen en faciliteiten die de bibliotheek te
bieden heeft. Belangrijke lessen!
En dan was er nog het succes van het
Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid.
In de regio Parkstad lag het aantal
laaggeletterden schrikbarend hoog. Het was
dagvoorzitter Ivette Sprooten, inmiddels ook
programmamanager van het bondgenootschap,
die aan de bel trok en publieke én private partijen wakker schudde. Inmiddels telt het
bondgenootschap 29 partijen! Over ‘verbinden’
gesproken...
‘Wat men moet leren doen, leert men door het te doen.’
Aristoteles, Grieks filosoof(384-322 voor Christus)
Taalles voor Bossche laaggeletterden
‘Ik heb nu zelfs een Face-book-account aangemaakt’
Bondgenootschap Parkstad voor Geletterdheid
Laaggeletterden Parkstad 11 dec 2012
Lees alle tweets #LLL13 enbekijk de presentaties op de website van Cubiss
Was je er niet bij? Mark Deckers hield een live blog bij.
“Mooi project van Schunck, samen met UWV in Heelenheide en Hoensbroek, klik en tik, met werkeloze jongeren. Al 460 digibeten geholpen! #LLL13”
“Pr Laurentien stopt als voorzitter st. @lezenschrijven.Wij zetten ons vandaag allemaal in voor geletterdheid! #LLL13”
“Lourina de Voogd bedankt voor je bevlogen werkzaamheden voor de bestrijding van de laaggeletterdheid! #LLL13.”
Taal voor het leven Nog zo’n pareltje: Taal voor het Leven! In
de aanpak van laaggeletterdheid is alles
mogelijk. Elke gemeente kiest daarin
zijn eigen weg. Maar welke vormen van
samenwerking zijn er en passen het best bij
jouw bibliotheek? En hoe zorg je dat je zoveel
mogelijk mensen meekrijgt? Van bibliotheek-
en onderwijsprofessionals, tot vrijwilligers en
laaggeletterden?
Projectleider Arjan Beune van Stichting
Lezen & Schrijven: ‘De pilot Taal voor het
Leven is in 6 proefregio’s opgezet om te
onderzoeken of er meer manieren zijn om
laaggeletterden te bereiken en hen te helpen
naar een hoger lees- en schrijfniveau. De
inzet van taalvrijwilligers en het
hoogwaardige gratis lesmateriaal vormen een belangrijk onderdeel van het
programma. Binnen het lokale netwerk
is de bibliotheek de meest logische en
verbindende plek voor mensen die ‘iets’ met
taal willen doen. Een plek waar taal en taalles
samenkomen.’
Wat zou er van Lisa zijn geworden als haar ouders en haar leidsters in de kinderopvang wel ‘praatgraag’ waren geweest? Kijk maar!
TOLK herschrijft het verhaal. We beginnen op jonge leeftijd met kinderen van 0 tot 6 jaar. Want om te kunnen leren lezen en
schrijven moet je voldoende taalontwikkeling hebben. En taal kost tijd. Taal ontwikkelt zich elke dag, in gesprekken en in het
dagelijks leven. Het is dus belangrijk dat iedereen in de omgeving van kinderen ‘praatgraag’ is.
Praten in je moedertaal bij alles wat je samen doet, dat kan toch iedereen?! Maar niet iedereen is zich daarvan bewust. Niet
iedereen realiseert zich dat kinderen voor een goede taalontwikkeling, en daarmee schoolsucces, een rijk en gevarieerd taalaanbod
nodig hebben. TOLK voor taalontwikkeling! maakt ouders, leidsters en leerkrachten enthousiast om continu in gesprek te gaan
met kinderen, bij alles wat ze samen doen. Dan ontdekt een kind de taal. En zo herschrijven wij het verhaal van Lisa.
‘Aan leren komt nooit een einde.’
Desiderius Erasmus, Nederlandse priester, schrijver en filosoof (1466-1536)
KEN UW DOELGROEPOnderzoek als basis van beleid
Het onderzoek Ken uw doelgroep van Cubiss
brengt in kaart in welke mate een gemeente te
maken heeft met kwetsbare groepen. Wie zijn
het precies? Waar wonen ze? En hoe kun je
deze mensen het beste helpen? Deze analyse
biedt alle input die je als bibliotheek nodig
hebt om de kwetsbare groepen in je gemeente
toch te bereiken en te bedienen. Je leest hier
alles over het onderzoek.
Leeslicht
Voor iedereen die vaker een boek wil lezen.
Gewoon omdat het leuk is. Of om bij te blijven.
Voor iedereen die niet zo van lezen houdt.
Of moeite heeft met lezen.
En voor iedereen die geen stripboek of kinderboek wil lezen.
Gelukkig is er Leeslicht. Een serie leesboeken voor
volwassenen in gewone taal.
Met verhalen van bekende en minder bekende schrijvers.
Meer weten? Klik hier.
onder de loep
monitor laaggeletterdheid
Veel bibliotheken zetten zich actief in voor de
bestrijding van laaggeletterdheid. Om meer
draagvlak te creëren voor deze structurele
aanpak, heeft het Sectorinstituut Openbare
Bibliotheken een monitor ontwikkeld. Hiermee
laten we zien wat bibliotheken al doen en
welke resultaten ze boeken.
De Monitor Laaggeletterdheid helpt
bibliotheken bovendien om de meerwaarde
van hun activiteiten te laten zien aan
subsidiegevers en om hun cursusaanbod
te verbeteren. De monitor bestaat uit korte
vragenlijsten van 6 tot 10 vragen. Er wordt
gemonitord op het niveau van de projectleider,
de groepsbegeleider én natuurlijk de
deelnemer.
Geïnteresseerd? Klik hier
klik & tik-monitor
En dan is er nog een ander mooi
meetinstrument, ontwikkeld door NextValue
Research in opdracht van het SIOB en Probiblio.
Dit meetinstrument brengt de leereffecten in
kaart van het internetoefenprogramma Klik
& Tik van Stichting ETV.nl. Speciaal voor de
eindgebruiker.
De monitor laat door middel van een voor- en
nameting zien welke vaardigheden en attitudes
de eindgebruikers ontwikkelen. Bovendien
kun je de resultaten van je eigen bibliotheek
vergelijken met die van andere bibliotheken.
Handig als je je dienstverlening wilt verbeteren.
Bibliotheken die deelnemen aan de Klik & Tik-
monitor, ontvangen een individueel rapport én
een rapport met de landelijke resultaten.
Naar de Klik & Tikmonitor
Bibliotheek en Basisvaardigheden
Online wegwijzer
De wereld om ons heen wordt complexer, sneller en vooral digitaler.
Niet iedereen is in staat om zich hierin staande te houden. Met name
ouderen, anderstaligen en laagopgeleiden hebben het moeilijk. De
bibliotheek kan deze mensen helpen.
De website Bibliotheek en Basisvaardigheden spoort bibliotheken
aan om volwassenen met een achterstand extra te ondersteunen.
Je vindt er informatie die je kunt gebruiken om binnen je eigen
bibliotheek educatieve ontmoetingsplekken te creëren, waar
volwassenen hun taal- en digitale vaardigheden kunnen verbeteren.
De website is opgebouwd uit twee onderdelen: taalvaardig en
digivaardig. Taalvaardig richt zich op de taalontwikkeling van
laagopgeleide en anderstalige volwassenen. Digivaardig heeft als doel
de digitale bedrevenheid van volwassenen en ouderen te bevorderen.
Natuurlijk is ook een combinatie mogelijk.
Toolkit
Stappenplannen
Informatieve video’s
Tips over collectievorming en vrijwilligers
Samenwerkingspartners
Promotiemateriaal
walk & TALKBibliocenter begeleidt laaggeletterde werkzoekenden
Als eerste bibliotheek in Nederland organiseert Bibliocenter in Weert vanaf januari 2014
Walk & Talk bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten wisselen de deelnemers informatie
en ervaringen uit op het gebied van het zoeken van werk.
Annemieke Driessens, Teamleider Product-
en Productontwikkeling: ´De bibliotheek
is een plaats waar mensen worden
ondersteund in hun ontwikkeling. Met de
Walk & Talk bijeenkomsten brengen we een
breed publiek van werkzoekenden in Weert
DIGISTERKER
De overheid gaat digitaal. Het motto luidt: ‘Digitaal waar het kan,
persoonlijk waar het moet.’ Maar niet iedereen is zo digivaardig. Om deze
mensen voldoende ondersteuning te kunnen bieden, is er het programma
Digisterker.
Digisterker ontwikkelt cursussen Werken met de e-overheid die
lokaal worden gegeven, bijvoorbeeld in de bibliotheek. Het programma richt
zich op gemeenten, omdat zij met hun digitale loketten volop in ontwikkeling
zijn. Maar het zijn de bibliotheken die beschikken over de juiste faciliteiten
en expertise op het gebied van dit soort vaardigheidsdcursussen. Daarom
zoeken veel gemeenten de samenwerking op met lokale bibliotheken en
maatschappelijke organisaties. En het is die betrokkenheid die zorgt voor
nieuwe verbindingen tussen de burger en zijn omgeving.
Meer weten? In dit artikel lees je het hele verhaal. Op www.digisterker.nl
vind je nog meer informatie. Rechtstreeks contact met programmamanager
Piet Boekhoudt kan ook.
en omgeving bij elkaar. Hierdoor delen ze
niet alleen informatie en ervaringen met
elkaar, maar hebben ze ook gemakkelijker
toegang tot informatie die ze goed kan
helpen in hun zoektocht naar een nieuwe
baan.´
‘In een ongedwongen sfeer maken werkzoekenden kennis met elkaar en horen ze elke
maand een succesverhaal van een werkzoekende. Bijvoorbeeld over een creatieve manier
om in gesprek te komen met een bedrijf of organisatie.’
Aanbod Bibliocenter
• Workshops facebook en iPad (voor
startende ondernemers)
• Computer- en mediawijsheidtrainingen
(voor particulieren)
• Sollicitatietrainingen
• Huiswerkbegeleiding
• Workshop voorlezen (voor jonge
allochtone moeders)
• Walk & Talk bijeenkomsten (gratis)
SAMENWERKEN AAN LAAGGELETTERDHEID
Een aantal Provinciale Service Organisaties en het Sector Instituut Openbare Bibliotheken werkt al enige jaren samen aan het thema
Laaggeletterdheid. Samen staan we sterker en zijn we creatiever om belangrijke zaken te realiseren. En kunnen we het thema op een
goede manier onder de aandacht brengen. Onder andere met deze Landelijke Dag Laaggeletterdheid waarbij de ervaringen uit het hele
land een inspiratiebron zijn voor de bibliotheken.
ColofonDit inspriratiedocument is een
initiatief vanuit het project
Taal& Media voor specifieke groepen.
Communicatie | Selma Coppoolse, Cubiss
Marieke Hezemans, Cubiss
Redactie | Charlotte Maassen, C-lot
Ontwerp | Ingrid de Jong, Cubiss
Met dank aan alle sprekers, deelnemers
en andere betrokkenen.
de sprekers• Huib van Olden, wethouder Sociale
Zaken, Den Bosch
• Hans Voortman, Marit IJpelaar,
Gerard Huis in ’t Veld, Ine Kamp
• Ivette Sprooten
• Steunpunt Taal en Rekenen
• Arjan Beune
• Anne-Lies Schrijvers, Ben Vaske
• Marja Henssen
• Lianne Knobel
• Sylvia Volkert
• Mariëlle van Rooij
• Erna Phaff
• Liesbeth Blokker
• Christine Clement
• Piet Boekhoudt
• Ineke van Oort
• Ineke Helder
• Erwin Karst
• Hester van Beek
• Lydia van Duijn
KANSRIJK
Volwasseneneducatie nieuwe stijl
Door bezuinigingen dreigt de volwassenen-
educatie te verdwijnen. Tenminste, zoals
we die tot op heden kenden. Maar niet
getreurd, er zijn kansen. In veel gemeenten
zijn initiatieven ontstaan om toch nog een
laagdrempelige educatieve voorziening in
stand te houden. Daarbij worden allerlei
samenwerkingsverbanden en educatieve
netwerken geformeerd. Bibliotheken,
vrijwilligersorganisaties, welzijnsorganisaties,
onderwijsinstellingen en taalbureaus bundelen
de krachten. Met de juiste inzet van
digitale middelen en meer aandacht
voor informeel leren kan het slimmer en
goedkoper.
Thomas Bersee is onderwijsadviseur bij Cubiss
en Ben Vaske is directeur van de Stichting
Expertisecentrum ETV.nl. Het hele artikel lees je hier.
Skanfonds
Het Skanfonds steunt initiatieven die er voor
zorgen dat mensen met elkaar in contact komen
en steunen. Ook voor projecten die mensen
de kans bieden om hun talenten, kennis en
vaardigheden te ontwikkelen, is ruimte binnen
het fonds. Hiermee krijgen kwetsbare mensen het
gevoel dat ze er weer bijhoren en ervaren ze hoe
het is om een hoopvol perspectief te hebben.
Het Skanfonds heeft een budget van ongeveer € 11 miljoen per jaar. Per project kan € 1.000
Druk Esc om te sluiten
investeren in geletterdheid - wat levert het op?• Deelname aan taaltrajecten leidt tot betere schrijf-, spreek- en luistervaardigheden.
• Een betere taalbeheersing zorgt er voor dat mensen zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger zijn.
• Geletterde mensen hebben een betere economische situatie. Ze maken meer
kans op een baan en een hoger salaris.
• Geletterden leven gezonder en langer.
• Geletterden volgen eerder een opleiding.
• Aandacht voor lezen en schrijven op jonge leeftijd gaat laaggeletterdheid tegen
Download het onderzoek Feiten & cijfers geletterdheid van Stichting Lezen & Schrijven.
tot € 250.000 euro worden vrijgemaakt. Gemiddeld worden projecten gesteund met € 15.000.
Dit soort initiatieven steunt het Skanfonds, met
geld en expertise. Benieuwd wat de subsidie- en
fondsmogelijkheden zijn voor jouw projectidee?
Klik hier voor de gratis online subsidiewijzer van
Cubiss.