San 7-8-r ulirald ordog hicheelvvd

1

7-Р УЛИРАЛД

Төрийн санхүүгийн удирдлага хичээлийн хөтөлбөр

1. Хичээлийн индекс: ТС-405

2. Хичээлийн багц цаг: 3

3. Хичээлийг судлах анги: Санхүүгийн удирдлагын ангид мэргэжлийн хичээл

болгон судална.

4. Хичээлийг судлах улирал: VII

5. Хичээлийн залгамж холбоо: Эдийн засгийн онол, Менежментийн үндэс, Санхүү

менежмент, Эконометрикс, Татварын онол арга зүй хичээлүүдтэй нягт уялдана.

6. Хичээлийн зорилго: Төрийн үйл ажиллагааны талаар тодорхой төвшний ойлголт

эзэмшүүлэх, төрөөс санхүүжүүлэх зардал шаардсан үйл ажиллагааны үр ашиг, ач

холбогдлыг үнэлэн дүгнэлт өгөх, төрийн санхүүгийн нөөцийг бүрдүүлэх эх үүсвэр,

төрийн эдийн засагт оролцох зайлшгүй шаардлага зэрэг үндсэн асуудлыг задлан

шинжилж, нэгтгэн дүгнэх дадал, чадвар эзэмшүүлэхэд уг хичээлийн зорилго

оршино.

7. Хичээлийн товч агуулга: Төрийн санхүүгийн үүсэл хөгжил, төрийн санхүүгийн

онолын үзэл баримтлалын түүхэн хандлага, төрийн сахүүгийн шинжлэх ухаан

санхүүгийн шинжлэх ухаанаас ялгарах онцлог, эдийн засаг дахь төрийн үйл

ажиллагаа, төр ба зах зээлийн харилцаа, төсвийн орлого бүрдүүлэх эх үүсвэр,

төсвийн тухай үзэл баримтлал, төсвийн орчил, төсвийн зардлын удирдлага, түүний

үндсэн категориуд, зардлын ангилал, мөн чанар, татвар төсвийн орлогын гол эх

үүсвэр болох нь, татварын онол, практик, татварын онолын үзэл баримтлал,

татварын ач холбогдол, чиг үүрэг, төсвийн алдагдал, улсын өрийн асуудал түүнийг

санхүүжүүлэх боломж, эх үүсвэр, төр нь эдийн засагт зохицуулагчийн үүргээр

оролцох бөгөөд дээрх үзэл баримтлалын орчин үеийн хандлага, шийдвэрлэх арга

зам зэрэг асуудлын хүрээнд хичээл судлагдана.

8. Хичээлээр эзэмших мэдлэг, чадвар: Төрийн аливаа үйл ажиллагаанд хувийн

зүгээс үнэлэлт дүгнэлт өгөх, цаашид энэ чиглэлээр гүнзгийрүүлэн суралцах,

ажиллахад суурь мэдлэг эзэмшсэн байна.

9. Үнэлгээ: ¯íýëãýý íü ÿâöûí áîëîí ýöñèéí ãýñýí õî¸ð õýëáýðòýé áàéíà. Îþóòíû

ìýäëýã ÷àäâàðûã ¿íýëýõäýý: À. Òåñò, Á. Àñóóëò, Â. ßðèëöëàãà, Ã. Áè÷ãèéí ãýñýí

õýëáýð¿¿äýýð 3-4 óäàà ¿íýëæ ä¿ãíýíý. ¯íýëãýý íü òóõàíé õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò,

îíîëûí ìýäëýãèéã ïðàêòèêò àøèãëàõ ÷àäâàð, äàäàë, öààøèä áóñàä

õè÷ýýë¿¿äòýé óÿëäóóëàí àøèãëàõ ÷àäâàð çýðãèéã òîäîðõîéëæ àíãè äýâøèí

ñóðàëöàõ àñóóäëûã øèéäâýðëýõ çîðèëãîòîé. ¯¿íèé çýðýãöýý îþóòíû õýë ÿðèà,

ñýòãýõ¿éã õºãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýãäýíý. Îþóòíûã ¿íýëýõäýý äýýä áîëîâñðîëûí

êðåäèò ñèñòåìèéí ¿íýëãýýíèé çàð÷èì, øàòëàëûí çàãâàðûã ¿íäýñ áîëãîíî.

¯¿íèé äàãóó ¿íýëãýý íü 4 õýñãýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:

1. Õè÷ýýëèéí èðöèéã ¿íýëýõ

2

Ýíý íü òóõàéí îþóòàí ëåêö, ñåìèíàðûí õè÷ýýëä áèåýð ñóóñàí áà îðîëöñîí

áàéäàë, èäýâõ çýðýãò ¿íäýñëýãäýíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 10% áàéíà.

2. Îþóòíû ñóðàëöàõ ¿éë àæèëëàãàà, áèå äààëòûí àæëûã ¿íýëýõ

Îþóòíû õóâèéí èäýâõ, ººðèéí áèå äààí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæëûí áèåëýëò çýðýãò

òóëãóóðëàí áàãø îþóòíû õàìòðàí àæèëëàñíû ä¿íä îëãîõ ¿íýëãýý þì. Íèéт

¿íýëãýýíèé 20% áàéíà.

3. Óëèðàëûí ÿâöàä ýçýìøñýí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ

Òóõàéí õè÷ýýëèéí ñòàíäàðò, õºòºëáºðèéí äàãóó çàéëøã¿é ýçýìøâýë çîõèõ ìýäëýã,

÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýý þì. ¯¿íä: Øàëãàëò ø¿¿ëýã, àñóóëãà, áè÷ãýýð ¿íýëãýý

òîãòîîæ ¿íýëíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 20% áàéíà.

4. Улирлын явцад хичээлийн бүлэг сэдвийн хүрээнд шалгалт авах

Хичээлийн хөтөлбөрийн дагуу сэдвийн агуулга, уялдаа холбоонд үндэслэн 3-4 бүлэг

болгон бүлэг тус бүрээр бичгийн шалгалт аван үнэлнэ. Нийт үнэлгээний 10%

5. Óëèðëûí ýöñèéí øàëãàëòûí ¿íýëãýý

Õºòºëáºð ¸ñîîð ¿çýæ ñóäàëñàí êóðñ õè÷ýýëèéí àãóóëãûã ñòàíäàðòûí äàãóó

áîëîâñðóóëæ, õàðúÿà òýíõèìèéí ç¿ãýýñ õÿíàí áàòàëãààæóóëñàí àñóóëò, òåñòèéí äàãóó

àìààð áîëîí áè÷ãèéí õýëáýðýýð øàëãàæ ¿íýëíý.¯íýëãýýíèé 40% áàéíà.

Õè÷ýýëèéí æèëèéí ýöýñò õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýã, ÷àäâàð,

äàäëûã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýíèéã íü õàðãàëçàí äîîðõ ýöñèéí ¿íýëãýýã ºãíº.

“À” õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýãèéã äýýä çýðãýýð ýçýìøñýí,

ýíý òàëààð òîäîðõîé êåéñ äýýð àæèëëàæ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ ÷àäâàðûã

õàíãàëòòàé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ äàäàë

ýçýìøñýí

“B” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàäààð ìýäëýã òîäîðõîé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, êåéñ

äýýð àæèëëàõ àðãà àðãà÷ëàëûã ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ

çîõèõ äàäàë ýçýìøñýí.

“C” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàëààð äóíä çýðýã, õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò äóíä

ýçýìøñýí, òîõèîëäîë êåéñ äýýð àæèëëàõ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ,

áîëîâñðóóëàëò õèéõ ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ ÷àäâàðûã äóíä çýðýã ýçýìøñýí.

“D” õè÷ýýëèéí òóõàé îéëãîëò, ìýäëýãèéí èõýíõèéã ìóó ýçýìøñýí, õè÷ýýëèéí

çîðèëãîîð òàâèãäñàí ÷àäâàð, äàäëûã èõýíõ òîõèîëäîëä ýçýìøýýã¿é.

“F” õè÷ýýëèéí òàëààð ìýäëýã ýçýìøýýã¿é, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð

òîäîðõîéëîãäñîí ÷àäâàð, äàäëûã ýçýìøýýã¿é.

10. Ашиглах ном, сурах бичиг, эх сурвалж:

1. Г.Энхбаяр, Л.Отгонтуяа. Төрийн санхүүгийн удирдлага 2009 он

2. Д.Цэрэнпил. Санхүүгийн шинэчлэл: судалгаа, тулгамдсан асуудал 2006 он

3. Б.Наранбилэг. Шилжилтийн үеийн төрийн сангийн бодлого 2000 он

4. Хичээлтэй холбоотой Англи хэл дээрх ном сурах бичиг

3

5. Холбогдох хууль, тогтоомж болон тайлан мэдээнүүд

6. Оюутнууд Төрийн үйл ажиллагаа болон бусад шаардлагатай мэдээллийг

цахим хаягаас авч ашиглана.

7. http://www.books.google.com/ цахим хаягаас шаардлагатай ном, сурах

бичгийг авч ашиглана.

Хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө:

№ Сэдвийн нэр

Хичээлийн

хэлбэр

Лекц Сем

1 Төрийн санхүүгийн судлах зүйл 2 2

2 Эдийн засаг дахь төрийн үйл ажиллагаа 2

3 Төсөв, төсвийн шинэчлэл 6 4

4 Орон нутгийн төсөв 2 2

5 Төсвийн зарлагын удирдлага 6 2

6 Төсвийн орлого бүрдүүлэлт 2 2

7 Татварын онол, практик 4 2

8 Төсвийн алдагдал болон улсын өрийн удирдлага 4 2

9 Төрийн сангийн бодлого 4

Нийт 32 16

http://www.books.google.com/

4

Корпорацийн санхүү õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

Õè÷ýýëèéí íýð : Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿

Èíäåêñ : КС-368

Íèéò öàã : 64 öàã

Êðåäèò : 3

¯çýõ ñåìåñòð : 2 – ð ñåìåñòð

Çàëãàìæ õîëáîî : Ìàòåìàòèê, Ôèëîñîôèéí ¿íäýñ, ìèêðî ýäèéí çàñàã, ìàêðî ýäèéí çàñàã,

áèçíåñèéí ñòàòèñòèê, ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, ìàðêåòèíã, ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò çýðýã

õè÷ýýëèéã ¿çýæ ñóäàëñàí áàéíà.

¯íýëãýý: Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé 50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî, áèå

äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí øàëãàëòààð

öóãëóóëíà.

Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Ìîíãîë Óëñûí ýäèéí çàñàãò õóâèéí ºì÷ äàâàìãàéëàõ áîëæ, õóâèéí õýâøèë ýð÷èìòýé

õºãæèõèéí õýðýýð áèçíåñèéí àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãóóä, ÿëàíãóÿà êîðïîðàöè

õîîðîíäûí çàõ çýýë äýõ ºðñºëäººí ìàø õ¿÷òýé ºðíºæ áàéíà. Энýõ¿¿ ºðñºëäººíò çàõ

çýýëèéí õàðèëöààíä àìæèëòòàé îðîëöîõ, ýäèéí çàñãàà õºãæ¿¿ëýõ øèíý çóóíä áèçíåñ

àìæèëòòàé ýðõëýõ, àæèëëàæ àìüäðàõàä êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýë äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ

ñàíõ¿¿ãèéí òàëààðõè àëèâàà øèéäâýð ãàðãàõ ò¿âøíèé ìýäëýã îëæ àâàõàä ãîë áàðèìæàà

áîëæ ÷èãë¿¿ëýã÷ áîëîõ ó÷èðòàé.

Ñàíõ¿¿, ñàíõ¿¿æèëòûí ìºí ÷àíàðûã îéëãîõ, óëìààð ººðèéí ñàíõ¿¿ã àìæèëòòàé óäèðäàõ,

ñàíõ¿¿ãèéí çàõ çýýëä îðîëöîõ, ñàíõ¿¿ãèéí ýðõ ÷ºëººíä õ¿ðýõýä ýíýõ¿¿ õè÷ýýë òóñëàõ

áîëíî.

Áèçíåñèéí óäèðäëàãûí ìýðãýæëýýð ñóðàëöàæ áàéãàà îþóòíóóä íü òîìîîõîí àæ àõóéí

íýãæ áàéãóóëëàãà, êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ã óäèðäàõ, õºòëºí ÿâóóëàõ, ò¿¿íä øèíæèëãýý õèéõ,

çºâëºìæ áîëîâñðóóëàõ, áèçíåñ ñàíõ¿¿ãèéí òàëààðõè øèéäâýð ãàðãàõàä ýíý õè÷ýýë

òóñàëíà.

Ýäãýýðèéí ¿íäñýí äýýð êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéã çàéëøã¿é ¿çýæ ñóäëàõ

øààðäëàãàòàé.

Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Êîðïîðàöèéí óðò áîëîí áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí òàëààð ìýäëýãòýé áîëîõûí äýýð

ñàíõ¿¿æèëò õèéæ áîëîõ àðãóóäûí äàâóó áîëîí ñóë òàëóóäûí ¿íýëãýý, êîðïîðàöèéí ñòðàòåãè,

óäèðäëàãûí òóõàé îíîëûí àñóóäëóóäûã ñóäëàíà.

Ñàíõ¿¿, ñàíõ¿¿æèëòòýé õîëáîîòîé òîîöîîëîë õèéõ, øèéäâýð ãàðãàõ, êîìïàíè

êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ãèéí ÷àäâàðò ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, ò¿¿íä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõ

÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàíà.

5

Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí çîðèëò

Êîðïîðàöèéí íèéãìèéí ¿¿ðýã, õàðèóöëàãà, ýòèêèéí òóõàé

Óðò áîëîí áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí òàëààð ìýäëýãèéã ýçýìøèõ

Êîðïîðàöèéí óäèðäëàãà, ñòðàòåãèéí òàëààð ìýäëýãòýé áîëîõ

Êîðïîðàöèéí ýðãýëòèéí õºðºíãèéí óäèðäëàãà

Êîðïîðàöèéí ¿íýëãýý, ñàíõ¿¿, òºëáºðèéí ÷àäâàðûí çýðýãëýë

Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò

№ Á¿ëýã Ñýäâ¿¿ä Õè÷ýýëèéí

õýëáýð

Öàã

1 Êîðïîðàöèéí

ñàíõ¿¿

õè÷ýýëèéí

óäèðòãàë

1.1

Áèçíåñèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýëáýð¿¿ä,

êîðïîðàöèéí òóõàé

ëåêö 2 öàã

Áèçíåñèéí ýòèê áà êîðïîðàöèéí íèéãìèéí

õàðèóöëàãà

Êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿ ñóäëàõ ç¿éë ñåìèíàð 2 öàã


ýðãýëèéí

õºðºíãèéí

óäèðäëàãà

2.1 Ìºíãºí õºðºíãèéí ìåíåæìåíò ëåêö 4 öàã

Áîäïîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã

Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2 öàã

2.3 Àâëàãûí ìåíåæìåíò ëåêö 2 öàã


2.4 Áàðàà ìàòåðèàëûí ìåíåæìåíò ëåêö 2 öàã



ñàíõ¿¿æèëò

3.1 Áîãèíî õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëò, òºðë¿¿ä ëåêö 4 öàã

Áîäëîãî, òåñò, äàâòëàãà ñåìèíàð 2öàã

3.3 Óðò õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëò, êîðïîðàöèéí áîíä ëåêö 4 öàã


3.4 Óðò õóãàöààò ñàíõ¿¿æèëòûí áóñàä õýëáýð¿¿ä ëåêö 4öàã


Êîðïîðàöèéí êàïèòàëûí á¿òýö áà õºø¿¿ðýã ëåêö 4 öàã


6

Êîðïîðàöèéí êàïèòàëûí ºðòºã ëåêö 2 öàã


4

Êîðïîðàöèéí

ñàíõ¿¿,

ñòðàòåãè

4.1 Êîðïîðàöèéí íýãäýë, õîðøèëò ëåêö 2 öàã


4.3 Êîðïîðàöèéí äàìïóóðàë ëåêö 2 öàã


4.4 Êîðïîðàöèéí õºðºíãº îðóóëàëò ëåêö 2 öàã

Ä¿ãíýëò ñåìèíàð 2 öàã

5 Íèéò öàã 64 öàã

Áàãøèä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Ìýðãýæëèéí õóâüä:

Ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿ãèéí ºíäºð ìýäëýãòýé, ñàíõ¿¿ãèéí àëü íýã ÷èãëýëýëýýð ìýðãýøñýí,

îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà ç¿éã

ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ ç¿é

òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.

Áîëîâñðîë ñóäëàë, çààõ àðãà ç¿éí õóâüä:

Ëåêö óíøèõ, ñåìèíàð, äàäëàãà áîëîí îþóòíû áèå äààõ àæëûã óäèðäàõäàà õè÷ýýëèéí

á¿ëýã, ñýäýâ õîîðîíäûí óÿëäàà õîëáîî, ëîãèê äàðààëëûã îíîâ÷òîé òîãòîîæ, îíîë áà

ïðàêòèêèéí õîëáîîã îéëãîìæòîé ãàðãàõ, îþóòíû ñýòãýí áîäîõ, ìýäëýãýý àøèãëàõ

÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã ýçýìøñýí áàéõ

Ñóðãàëòûí òºðºë á¿ðèéí àðãà, õýëáýðèéã õîñëîí àøèãëàõ

Îþóòíû îëæ àâñàí ìýäëýã, ìýäýýëëèéã ýìõýëæ, öýãöòýé áîëãîõîä òóñëàõ ÷àäâàð,

ýðìýëçýëòýé áàéõ

Îþóòàí ººðèéí ìýäëýã, ìýäýýëëýý áóñàäòàé õóâààëöàõ, ººðèéãºº çºâ èëýðõèéëæ,

áóñäàäàà îéëãóóëàõ ÷àäâàðòàé áîëîõîä òóñëàõ

Áóñàä ç¿éëèéí õóâüä:

Ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã øèíýëýã õýëáýðýýð, îéëãîìæòîé áýëòãýõ, òýäãýýðèéã àøèãëàõ

àðãûã îþóòíóóäàä çààæ ñóðãàõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýýã îéëãîìæòîé, òîäîðõîé áîëãîæ, òýäýíä

õè÷ýýëèéí ýõíýýñ ìýä¿¿ëýõ, îþóòàí á¿ðèéã áîäèòîé ¿íýëýõ

7

Ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíèê, òåõíîëîãèéã àøèãëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ

Õºðºíãº îðóóëàëòûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

1. Èíäåêñ: ХОМ-416

2. Õè÷ýýëèéí íýð: Õºðºíãº îðóóëàëòûí ìåíåæìåíò

3. Êðåäèò: 3

4. Øààðäëàãà çàëãàìæ õîëáîî: Ýäèéí çàñãèéí óõààí, ìàðêåòèíã, ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò,

êîðïîðàöèéí ñàíõ¿¿, áàíêíû ìåíåæìåíò, ¿éëäâýðëýë ¿éë àæèëëàãààíû ìåíåæìåíò,

ïîðòôåëèéí ìåíåæìåíò õè÷ýýë¿¿äòýé õîëáîîòîé.

5. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî:

5.1. Îð÷èí ¿åèéí ¿íýò öààñíû çàõ çýýë, ò¿¿í äýýð õèéãäýõ ¿éë àæèëëàãàà, ¿íýò öààñíû

òºðºë õýëáýð¿¿äèéí òàëààð òîäîðõîé ìýäëýã õóðèìòëóóëæ, ººðèéí ãýñýí ¿çýë

áàðèìòëàëòàé áîëíî.

5.2. Çàõ çýýëä ýðãýëäýæ áàéãàà îëîí òºðºë, õýëáýðèéí ¿íýò öààñíóóäààñ ñîíãîëò õèéæ,

õºðºíãèéí áàãö á¿ðä¿¿ëýõ òýäãýýðèéã óäèðäàõ àðãà ç¿éä ñóðàëöàíà.

5.3. Äýëõèéí áîëîí ººðèéí îðíû õýâëýë, ìýäýýëëèéí õýðýãñëýýð äàìæóóëæ áàéãàà ¿íý,

õàíøèéí ìýäýýã îéëãîæ, ïðàêòèêò àøèãëàæ ÷àääàã áîëíî.

5.4. Үнэт цаасны эрсдэлийг мэддэг болох

6. Õè÷ýýëèéí òîâ÷ àãóóëãà:

Õºðºíãº îðóóëàëòûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëýýð îð÷èí ¿åèéí ºíäºð õºãæñºí ñàíõ¿¿ãèéí

çàõ çýýëèéí íýã õýñýã áîëîõ ¿íýò öààñíû òºðºë õýëáýð¿¿äèéã àâ÷ ¿çíý. ¯¿íä õóâüöàà,

îïöèîí çýðãýýñ ãàäíà çàñãèéí ãàçðûí ¿íýò öààñíû çîðèóëàëò, õýëáýð áîëîí áîãèíî

õóãàöààíû çàõ çýýëèéí õýðýãñë¿¿äèéã ñóäëàõ þì. ¯íýò öààñíû çàõ çýýë ò¿¿íèé

àíãèëàë, áèðæèéí ¿éë àæèëëàãààã àâ÷ ¿çýõ þì.

7. Õè÷ýýëèéã ñóäëàõ àðãà÷èëñàí çààâàð:

À. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäîë: Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã áèçíåñèéí

óäèðäëàãûí àíãèóäàä ìýðãýæëèéí õè÷ýýë áîëãîí ¿çíý.

Á. Ýçýìøâýë çîõèõ äàäàë, ÷àäâàð: Òóñ õè÷ýýëèéã ñóäàëñíààð îþóòíóóä ¿íýò öààñíû

çàõ çýýë áîëîí òºðºë á¿ðèéí ¿íýò öààñíû òàëààð åðºíõèé îéëãîëòòîé áîëîõîîñ ãàäíà

ººðèéí ãýñýí ¿çýë áàðèìòëàëòàé áîëíî.

Â. Îþóòíû áèå äààñàí àæèëëàãàà: Õè÷ýýëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààíä õîëáîãäîõ íîì

çîõèîëóóäòàé òàíèëöàæ, ìýäëýãýý áàòàòãàõ ¿¿äíýýñ òîäîðõîé ñýäâ¿¿äýýñ ñîíãîëò õèéæ

áèå äààëòûí àæèë áè÷èæ õàìãààëóóëíà.

Ã. Îþóòíû ìýäëýãèéã ¿íýëýõ. ¯íýëãýý íü ÿâöûí áîëîí ýöñèéí ãýñýí õî¸ð õýëáýðòýé

áàéíà. Îþóòíû ìýäëýã ÷àäâàðûã ¿íýëýõäýý

À. Òåñò Á. Àñóóëò Â. ßðèëöëàãà Ã. Áè÷ãèéí

ãýñýí õýëáýð¿¿äýýð 3-4 óäàà ¿íýëæ ä¿ãíýíý. ¯íýëãýý íü òóõàéн õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò,

îíîëûí ìýäëýãèéã ïðàêòèêò àøèãëàõ ÷àäâàð, äàäàë, öààøèä áóñàä õè÷ýýë¿¿äòýé

óÿëäóóëàí àøèãëàõ ÷àäâàð çýðãèéã òîäîðõîéëæ àíãè äýâøèí ñóðàëöàõ àñóóäëûã

8

øèéäâýðëýõ çîðèëãîòîé. ¯¿íèé çýðýãöýý îþóòíû õýë ÿðèà, ñýòãýõ¿éã õºãæ¿¿ëýõýä

÷èãëýãäýíý.

8. Оюутныг үнэлэх.

Îþóòíûã ¿íýëýõäýý äýýä áîëîâñðîëûí êðåäèò ñèñòåìèéí ¿íýëãýýíèé çàð÷èì, øàòëàëûí

çàãâàðûã ¿íäýñ áîëãîíî. ¯¿íèé äàãóó ¿íýëãýý íü 4 õýñãýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:

8.1. Õè÷ýýëèéí èðöèéã ¿íýëýõ

Ýíý íü òóõàéí îþóòàí ëåêö, ñåìèíàðûí õè÷ýýëä áèåýð ñóóñàí áà îðîëöñîí áàéäàë,

èäýâõ çýðýãò ¿íäýñëýãäýíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 15% áàéíà.

8.2. Îþóòíû ñóðàëöàõ ¿éë àæèëëàãàà, áèå äààëòûí àæëûã ¿íýëýõ

Îþóòíû õóâèéí èäýâõ, ººðèéí áèå äààí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæëûí áèåëýëò çýðýãò

òóëãóóðëàí áàãø îþóòíû õàìòðàí àæèëëàñíû ä¿íä îëãîõ ¿íýëãýý þì. Íèòé

¿íýëãýýíèé 25% áàéíà.

8.3. Óëèðàëûí ÿâöàä ýçýìøñýí ìýäëýã, ÷àäâàðûã ¿íýëýõ

Òóõàéí õè÷ýýëèéí ñòàíäàðò, õºòºëáºðèéí äàãóó çàéëøã¿é ýçýìøâýë çîõèõ ìýäëýã,

÷àäâàðûã ¿íýëýõ ¿íýëãýý þì. ¯¿íä: Øàëãàëò ø¿¿ëýã, àñóóëãà, áè÷ãýýð ¿íýëãýý

òîãòîîæ ¿íýëíý. Íèéò ¿íýëãýýíèé 20% áàéíà.

8.4. Óëèðëûí ýöñèéí øàëãàëòûí ¿íýëãýý

Õºòºëáºð ¸ñîîð ¿çýæ ñóäàëñàí êóðñ õè÷ýýëèéí àãóóëãûã ñòàíäàðòûí äàãóó

áîëîâñðóóëæ, õàðúÿà òýíõèìèéí ç¿ãýýñ õÿíàí áàòàëãààæóóëñàí àñóóëò, òåñòèéí äàãóó

àìààð áîëîí áè÷ãèéí õýëáýðýýð øàëãàæ ¿íýëíý.¯íýëãýýíèé 40% áàéíà.



“À” õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýãèéã äýýä çýðãýýð ýçýìøñýí, ýíý

òàëààð òîäîðõîé êåéñ äýýð àæèëëàæ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ ÷àäâàðûã

õàíãàëòòàé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ äàäàë

ýçýìøñýí

“B” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàäààð ìýäëýã òîäîðõîé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, êåéñ äýýð

àæèëëàõ àðãà àðãà÷ëàëûã ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ çîõèõ

äàäàë ýçýìøñýí.

“C” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàëààð äóíä çýðýã, õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò äóíä ýçýìøñýí,

òîõèîëäîë êåéñ äýýð àæèëëàõ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ, áîëîâñðóóëàëò õèéõ ýíý

õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ ÷àäâàðûã äóíä çýðýã ýçýìøñýí.

“D” õè÷ýýëèéí òóõàé îéëãîëò, ìýäëýãèéí èõýíõèéã ìóó ýçýìøñýí, õè÷ýýëèéí

çîðèëãîîð òàâèãäñàí ÷àäâàð, äàäëûã èõýíõ òîõèîëäîëä ýçýìøýýã¿é.

“F” õè÷ýýëèéí òàëààð ìýäëýã ýçýìøýýã¿é, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëîãäñîí

÷àäâàð, äàäëûã ýçýìøýýã¿é.

9. Àøèãëàõ íîì ç¿é

9.1. Ашиглах номын жагсаалт

- Ä.Äóëàìñ¿ðýí, ¯íýò öààñíû çàõ çýýë (2000)

- Á.Ñàéíæàðãàë, Ë.Ìºíõ-Î÷èð, Õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñëèéí øèíæèëãýý

(2002)

- Æ.ßäàìñ¿ðýí, ¯íýò öààñ (2000)

- Ñ.Áààòàð, Õºðºíãº îðóóëàëòûí ìåíåæìåíò

- Ch.P.Jones, “Investment Analysis Management” (1993)

9

- Хууль эрх зүйн актууд

- “Хөрөнгийн зах зээл” сэтгүүл

- Б.Бороо “гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт”

9.2. Вебийн жагсаалт

- www.mse.mn

- http://finance.yahoo.com/

- http://www.opensocietyforum.mn/contents.php?coid=325&cid=135

- http://open-government.mn/lawsnew/94-

04.php?vmenunum=2&vlang=0&vlist=1&vurl=/lawsnew/index.php unet tsaasnii

huuli

- www.bond.edu.au

- www.bond-online.de

- www.factset.com

- www.dowjones.com

- www.djindexes.com

- www.cnn.com/money/markets/dow

- www.stockcharts.com/education/MarketAnalysis

- www.stockta.com

- www.investopedia.com/categories/technicalanalysis.asp

- www.technicalanalysis.org.uk

10. Àíãè: Ñàíõ¿¿ãèéí Óäèðäëàãà – 4

11. Öàã: íèéò 64 öàã, ¿¿íýýñ 32 öàã ëåêö, 32 öàã ñåìèíàð

Нэг. Õºðºíãº îðóóëàëòûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº

¹ Ñýäâèéí íýð Íèéò öàã

Áèå äààëòûí àæèë ß

âö

ûí

¿í

ýëãý

ý

ëåê

ö

Ñåì

èí

àð

Áè

å ä

ààë

ò

1 Õºðºíãº îðóóëàëòûí

òóõàé îéëãîëò 2 2

2

Хөрөнгө оруулалтын

бусад ном сурах бичгийг

судлах орчуулга хийх

Ch.P.Jones, “Investment

Analysis Management

2 Ýðñäýë áà ºãººæ 2 2

3 ¯íýò öààñíû тухай 2 2

4 Үнэт цаасны зах зээл 2 2

5 Хөрөнгийн бирж

түүний үйл ажиллагаа 2 2 øàëãàëò

6 Õóâüöàà 2 2

Тодорхой үнэт цаасы

http://www.mse.mn/

http://finance.yahoo.com/

http://www.opensocietyforum.mn/contents.php?coid=325&cid=135

http://open-government.mn/lawsnew/94-04.php?vmenunum=2&vlang=0&vlist=1&vurl=/lawsnew/index.php

http://open-government.mn/lawsnew/94-04.php?vmenunum=2&vlang=0&vlist=1&vurl=/lawsnew/index.php

http://www.bond.edu.au/

http://www.bond-online.de/

http://www.factset.com/

http://www.dowjones.com/

http://www.djindexes.com/

http://www.cnn.com/money/markets/dow

http://www.stockcharts.com/education/MarketAnalysis

http://www.stockta.com/

http://www.investopedia.com/categories/technicalanalysis.asp

http://www.technicalanalysis.org.uk/

10

7 ªðèéí áè÷èã, ÇÃ-í

¿íýò öààñ 2 2

2

талаар оюутан нэг

бүрчлэн судалгаа хийх

8 Âåêñåëü áà ìºíãºíèé

çàõ çýýëèéí áóñàä

¿íýò öààñ

2 2

9 Үүсмэл үнэт цаас 2 2 øàëãàëò

10 Үнэт цаасгы үнэлгээ ба

шинжилгээ 2 2

2

Салбарын, зах зээлийн,

компаний болон техник

шинжилгээний аль нэгээр

судалгаа хийх

11 Салбарын болон

компаний шинжилгээ 4 4 øàëãàëò

12 Портфелийн онол 2 2

2 Багцын эрсдэл өгөөжийг

тооцоолох бодлого бодох

13 Багцын өгөөж

эрсдэлийг тооцоолох 2 2

14 Богц сонголт 2 2

15 Богцын удирдлага 2 2

Øàëãàë

ò

Íèéò 32 32 8

11

Хөрөнгийн үнэлгээ хичээлийн тодорхойлолт:

1. Мэргэжлийн индекс : ХҮ-480

2. Хичээлийн нийт цаг : 40, үүнээс лекц 24 цаг, семинар 16 цаг

3. Кредит цаг : 3

4. Анги, мэргэжил :Бизнесийн удирдлага, санхүүгийн удирдлага

5. Заах багш : М. Довууч

6. Хичээлийн зорилго:

Тус хичээл нь оюутнуудад тодорхой хөдлөх болон үл хөдлөх хөрөнгийгбүртгэх, хөрөнгийн

үнэлгээний зарчмууд, арга техник, загвар, зохион байгуулалт, өмчийн харилцааны эрх зүйн үндэс,

онол, практикийн асуудлуудтай танилцуулж хөрөнгийг үнэлэх ур чадварыг эзэмшүүлэхэд гол

зорилго оршино.

7. Хичээлийн агуулга:

Тус хичээлээр Хөрөнгийн үнэлгээ хийх аргачлал, мөн чанар, ерөнхий

төлөв, үнэлгээний хандлагууд, ач холбогдол үнэлгээнд нөлөөлөх хүчин зүйлс, хөрөнгийн

үнэлгээний процесс зэргийг судлана.

8. Шаардлага буюу

залгамж холбоо:

Энэхүү хичээлийг судлахын өмнө Математик, Микро болон Макро

эдийн засаг,Менежмент, Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс, Маркетинг, Тоон шинжилгээний арга,

Бизнесийн статистик зэрэг хичээлүүдийг үзэж судалсан байх

9. Оюутны бие даасан ажил болон мэдлэгийг үнэлэх:

Хичээлийн явцад болон улирлын эцэст заасан сэдвүүдийн бүрэн агуулгыг багтаасан бодлого,

тест болон бичгийн шалгалт авч дүгнэнэ.

Дүгнэхдээ хичээлд оролцсон байдал, даалгаврын биелэлт, бие даасан ажлын гүйцэтгэл, идэвх

санаачилга, мэдлэгийн ерөнхий түвшинг харгалзан үзнэ.

10. Хавсралт материал: - Сэдэвчилсэн төлөвлөгөө

-Сэдвийн агуулга

-Ном, ашиглах материал

ХӨРӨНГИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЧЭЭЛИЙН

СЭДЭВЧИЛСЭН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

№ Сэдвийн нэр Лекц Семинар

1. Удиртгал буюу Эд хөрөнгө

ба хөрөнгийн үнэлгээний

ерөнхий ухагдахуун

4 2

12

2. Хөрөнгийн үнэлгээнд

ашиглагдах мэдээлэл

2 2

3. Мөнгөний өртөг ба түүний

цаг хугацааны хамаарал,

хөрөнгийн хамаарал

2 2

4. Хөрөнгийн үнэлгээний

аргууд:

4.1. Цэвэр хөрөнгийн буюу

зардлын хандлагын арга

4 2

4.2. Хөрөнгийн үнэлгээний

жишиг үнийн арга

2 2

4.3. Хөрөнгийн өртгийг

тодорхойлох

орлогын хандлагын арга

4 2

5. Хөрөнгийн үнэлгээний

тайлан, түүний агуулга

2 2

6. Өмчийн харилцаа, хөрөнгийн

бүртгэл

2 1

7. Газрын үнэлгээний арга 2 1

8. Нийт цаг 24 16

13

8-Р УЛИРАЛД

Áèçíåñ òºñºë õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

1. Èíäåêñ: БТ-476

2. Õè÷ýýëèéí íýð: Áèçíåñ òºñºë

3. Êðåäèò: 1.5

4. Øààðäëàãà çàëãàìæ õîëáîî: Ýäèéí çàñãèéí óõààí, ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, ìàðêåòèíã,

ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò õè÷ýýë¿¿äòýé õîëáîîòîé.


À. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäîë: Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõ ãîë çîðèëãî íü

¿çñýí õè÷ýýëèéí õ¿ðýýíä æèæèã àæ àõóéí íýãæèéã áàéãóóëàõ òºñºë áè÷èõ þì. Ýíý íü

1-4 àíãèä ¿çñýí õè÷ýýë¿¿äèéã á¿ãäèéã õàìðóóëæ, ¿çýæ ñóäàëñíû ¿íäñýíä áè÷èãäýõ

¸ñòîé.

Á. Ýçýìøâýë çîõèõ äàäàë, ÷àäâàð: Òóñ õè÷ýýëèéã ñóäàëñíààð îþóòíóóä á¿ðýí

õýìæýýíèé бичил òºñºë áè÷èõ äàäëûã ýçýìøèõ ¸ñòîé.


çîõèîëóóäòàé òàíèëöàæ, òºñëèéí ¿å øàò á¿ðèéã áàãøòàé çºâëºëäñºíèé ¿íäñýíä áèå

äààí áîëîâñðóóëíà.

Ã. Îþóòíû ìýäëýãèéã ¿íýëýõ: ¯íýëãýý íü ÿâöûí áîëîí ýöñèéí ãýñýí õî¸ð õýëáýðòýé



ãýñýí õýëáýð¿¿äýýð 3-4 óäàà ¿íýëæ ä¿ãíýíý. ¯íýëãýý íü òóõàéí õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò,

îíîëûí ìýäëýãèéã ïðàêòèêò àøèãëàõ ÷àäâàð, äàäàë ÷àäâàðыг òîäîðõîéëно. ¯¿íèé

çýðýãöýý îþóòíû õýë ÿðèà, ñýòãýõ¿éã õºãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýãäýíý.

Îþóòíûã ¿íýëýõäýý äýýä áîëîâñðîëûí êðåäèò ñèñòåìèéí ¿íýëãýýíèé çàð÷èì,

øàòëàëûí çàãâàðûã ¿íäýñ áîëãîíî. ¯¿íèé äàãóó ¿íýëãýý íü 4 õýñãýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:





Îþóòíû õóâèéí èäýâõ, ººðèéí áèå äààí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæëûí áèåëýëò çýðýãò òóëãóóðëàí

áàãø îþóòíû õàìòðàí àæèëëàñíû ä¿íä îëãîõ ¿íýëãýý þì. Íèéт 20 оноо áàéíà.


Õºòºëáºð ¸ñîîð ¿çýæ ñóäàëñàí êóðñ õè÷ýýëèéí äàãóó оюутнууд багшийн зөвөлгөөг удирдлага

болгон бие даан бичиж урьдчилан хураалгасан бизнес төлөвлөгөө байх бөгөөд уг төлөвлөгөөг

хамгаалж үнэлгээ авна. Нийт 70 оноо áàéíà.



“À” õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýãèéã äýýä çýðãýýð ýçýìøñýí, ýíý òàëààð

òîäîðõîé êåéñ äýýð àæèëëàæ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ ÷àäâàðûã õàíãàëòòàé ò¿âøèíä

ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ äàäàë ýçýìøñýí

“B” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàäààð ìýäëýã òîäîðõîé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, êåéñ äýýð àæèëëàõ

àðãà àðãà÷ëàëûã ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ çîõèõ äàäàë ýçýìøñýí.

14

“C” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàëààð äóíä çýðýã, õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò äóíä ýçýìøñýí, òîõèîëäîë

êåéñ äýýð àæèëëàõ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ, áîëîâñðóóëàëò õèéõ ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ

÷àäâàðûã äóíä çýðýã ýçýìøñýí.

“D” õè÷ýýëèéí òóõàé îéëãîëò, ìýäëýãèéí èõýíõèéã ìóó ýçýìøñýí, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð

òàâèãäñàí ÷àäâàð, äàäëûã èõýíõ òîõèîëäîëä ýçýìøýýã¿é.

“F” õè÷ýýëèéí òàëààð ìýäëýã ýçýìøýýã¿é, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëîãäñîí ÷àäâàð,

äàäëûã ýçýìøýýã¿é.

Ä. Àøèãëàõ íîì ç¿é.

- Á. Ñàéíæàðãàë, Ë. Ìºíõî÷èð, Õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñëèéí øèíæèëãýý (1995)

- Ä. Ìÿãìàðñ¿ðýí, Òºñëèéí ìåíåæìåíò (2002)

- Ì. Õàñáààòàð, Áèçíåñ òºëºâëºãºº (2000)

- Ä. Íàðàíæàðãàë, Á. Õºõººæàðãàë, Áàéãóóëëàãûí òºëºâëºëò (2002)

6. Àíãè: Ñàíõ¿¿-4

7. Öàã: 16 öàã ëåêö, 16 öàã ñåìèíàð

8. Багшид тавигдах шаардлага:

Мэргэжлийн хувьд:

Бизнесийн удирдлагаар мэргэшсэн, онолын мэдлэгээ практикт ашиглах хэрэглэх

чадвартай, заах арга зүй сайтай, эрдэм шинжилгээний ажил болон судалгааны ажлын

шаардлагатай арга барил эзэмшсэн, багшийн ѐс зүй төлөвшсөн мэргэжилтэн байна.

Бизнес төсөл хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө

№ Хичээлийн сэдэв Цаг

1

Төслийн тухай

1. Òºñºë ãýæ þó âý?

2. Òºñëèéí åðºíõèé äàðààëàë

3. Òºñëèéí çîðèëãî, çîðèóëàëò

4. Òºñëèéí õýëáýð

2

2

Òºñëèéí óäèðäëàãà äèçàéí 1. Òºñëèéí í¿¿ð

2. Ðåçþìå

3. Áàéãóóëëàãûí ò¿¿õ

4. Ñàëáàðûí øèíæèëãýý

5. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé òóõàé

2

3

Ìàðêåòèíãèéí òºëºâëºãºº 1. Ñóäàëãààíû àæëûí ¿å øàò

2. Ñóäàëãààíû òºëºâëºãºº áóþó äèçàéí, çîðèëãî

3. Çîðèëòîò çàõ çýýëèéã ñîíãîõ

4. Ñåãìåíò÷èëýë

5. ªðñºëäººí

6. ¯íý á¿ðäýëò

4

15

7. Ìàðêåòèíãèéí çàðäàë

8. Ìàðêåòèíãèéí ñòрàòåãè ä¿ãíýëò

4

¯éëäâýðëýëèéí òºëºâëºãºº 1. ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ç¿éëñ

2. ¯éëäâýðëýëèéí õ¿÷èí ÷àäàë

3. Òåõíîëîãè

4. Áàðèëãà áàéãóóëàìæ

5. Ìàòåðèàë ò¿¿õèé ýäèéí õàíãàìæ

6. Àæèëëàõ õ¿÷íèé õýðýãöýý øààðäëàãà

7. Ãàçàð áà äýä á¿òýö

8. ¯éëäâýðëýëèéí çîõèîí áàéãóóëàëò

9. ¯éëäâýðëýëèéí çàðäàë

2

5

Áîðëóóëàëòûí òºëºâëºãºº 1. Áîðëóóëàëòûí çîõèîí áàéãóóëàëò

2. Áîðëóóëàëòûã èäýâõæ¿¿ëýõ

3. Õóäàëäñàíû äàðààõ ¿éë÷èëãýý

2

6

Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí òºëºâëºãºº 1. Óäèðäëàãûí áîëîí àæèë ¿¿ðãèéí õóâààðü õýâ ìàÿã

2. Àæè÷äûí íèéãìèéí àñóóäàë, öàëèí

3. Àæèë÷äûí ñóðãàëò

4. Óäèðäëàãà çàõèðãààíû çàðäàë

5. Òºëºâëºãººíèé ä¿ãíýëò

6. Õºðºíãº îðóóëàëòûí õýðýãöýý, ñàíõ¿¿æèëò

7. ¯ð àøèã

8. Çýýëèéí òîîöîîëîë

2

7

Ñàíõ¿¿ãèéí òºëºâëºãºº 1. Ìàðêåòèíã çàðäàë àøãèéí òîîöîî

2. ¯éëäâýðëýë çàðäàë àøãèéí òîîöîî

3. Áîðëóóëàëò çàðäàë àøãèéí òîîöîî

4. Óäèðäëàãûí çàðäàë àøãèéí òîîöîî

5. Ðåçþìå áîëîâñðóóëàëò

2

Нийт 16 цаг

Семинарын төлөвлөгөө

№ Хичээлийн сэдэв Хийгдэх ажил Цаг

1 Төслийн тухай



- Ярилцлага

- Танилцуулга

2

16



2


7. Ðåçþìå






- Дадлага ажил

2

3


10. Ñóäàëãààíû òºëºâëºãºº áóþó äèçàéí,

çîðèëãî










4

4













2

5







2

6

Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí

òºëºâëºãºº 9. Óäèðäëàãûí áîëîí àæèë ¿¿ðãèéí

õóâààðü õýâ ìàÿã






2

17



14. Õºðºíãº îðóóëàëòûí õýðýãöýý,


15. ¯ð àøèã


7









2

Нийт 16 цаг

18

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

1. Индекс: ТОАЗ - 433

2. Хичээлийн нэр: Татварын онол арга зүй

3. Кредит : 4.5

4. Шаардлага залгамж холбоо: Энэ хичээлийг судлахын өмнө Ñàíõ¿¿ãèéí á¿ðòãýë ,

Çàðäëûí á¿ðòãýë , êîðïðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýë¿¿äèéã ñóäàëñàí áàéõ ¸ñòîé.

5. ¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî,

áèå äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí

øàëãàëòààð öóãëóóëíà.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Ýнэõүү хичээлээр нягтлан áодох бүртгэлийн мэргэжлийн ангиéн оюутнуудад дээд түвшнии

зохион баéгуулалттаé аæ ахуйн íýãжийн бүртгэлийн үйл ажиллагааны арга

аргачлалтай òанилöóóëæ онолын òодорхой мэдлэã олгоход гол зорилго нь оршино.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Òàòâàðûí îíîëûí ñóóðü ìýäëýãòýé áîëæ, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûí

¿íäñýí ìºí ÷àíàðûã òàéëáàðëàõ ÷àäâàð ýçýìøèõ áîëíî. Àõèñàí ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ

á¿ðòãýë õè÷ýýë íü ñàíõ¿¿÷ ìýðãýæèëòýí áîëîõ îþóòàíä, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí

çîõèöóóëàëòûã áîäèòîé, çºâ, ¿ð íºëººòýé òîãòîîõ ýðìýëçýë òºëºâø¿¿ëýõýä òóñëàíà.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò

№ Сэдвийн нэр Нийт цаг

Бие даалтын ажил

Явц

ын

үн

элгэ

э

лек

ц

сем

ин

ар

дад

лаг

а

Би

е д

аалт

1. Татварын түүхэн

хөгжил

2 4

2. Татварын тухай үндсэн

ойлголт

4 4

3. Татварын систем 2 4

4. Татварын эрх зүйн

тухай ойлголт, хэм

хэмжээ, зарчим, түүний

ангилал, төрөл

4 4

5. Татварын бодлого 4 4

19

6. Аж ахуйн нэгж

байгууллагын орлогын

албан татвар

4 6

7. Хүн амын орлогын


4 6 2 ХАОАТ-н хууль, тооцох

аргачлал

Сэд

ви

йн

шал

галт

авн

а

8. Нэмэгдсэн өртгийн


4 4 2 НӨАТ-н хууль,

ноогдуулалт

9. Гаалийн албан татвар 2 4

10. Онцгой албан татвар 2 4

11. Татварын нягтлан

бодох бүртгэл хөтлөлт

4 6

12. Татварын хяналт

шалгалт

4 4

13

Орлогын татварын

бүртгэл

8

10

4

Бодлого ,

Бод

лого

тес

т

Нийт цаг 48 64 8



Ýäèéí çàñãèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ýäèéí çàñãèéí îíîëûí àëü íýã ÷èãëýëýëýýð

ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà

ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ

ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.




20














“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã

çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà. ¯¿íä:

Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí çîðèëãûã

õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ

èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà, õýëáýðèéã ñîíãîí õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ,

Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ, íºõöºëèéã

á¿ðä¿¿ëýõ,

Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ

øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ

Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã òºðºë á¿ðèéí àðãààð ÿâóóëæ áîëíî. Ýíä õýðýãëýõ

áîëîìæòîé íèëýýä àðãóóäûã ñàíàë áîëãîí òàâüæ áàéíà. Ìýäýýæ, òóõàéí ñóðãóóëèéí íºõöºë

áàéäàë, õè÷ýýë çààæ áóé áàãøèéí áîëîìæ, ÷àäâàðààñ õàìààð÷, òîõèðîìæîé àðãàà ñîíãîõ íü

ç¿éòýé þì.

1. Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëîí àøèãëàãääàã. Àõèñàí

ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà, õîëáîî,

¿íäñýí îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ, ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä

ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ìýäýýëëèéí ººð ñóâãóóäûã àøèãëàí, õîëáîãäîõ

ìàòåðèàëûã îëîõ áîëîìæòîé áîëñîí îð÷èí ¿åä öýýæýýð áè÷¿¿ëäýã àðãààñ á¿ðìºñºí

òàòãàëçàæ, áàãø ººðèéí öóãëóóëñàí ìýäýýëëýý õóðààíãóé õýëáýðò îðóóëàí, îþóòíóóäàä

òàéëáàðëàí, íàðèéí òºâºãòýé, ãîë àñóóäëóóä äýýð àíõààðëûã õàíäóóëàõ íü òýäíèé öàãèéã

õýìíýõ, ìýäýýëýë îëæ àâàõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí

21

ñýäâèéí òàëààðõ çóðàã, á¿ä¿¿â÷, áóñàä ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ,

òåõíèê õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäâèéí àãóóëãûã

á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.

Ëåêöèéí ¿åä, çàðèì òîõèîëäîëä òîãëîîìûí õýëáýðýýð ÿâóóëàõ áîëîìæòîé áºãººä èõýýõýí

áýëòãýë, öàã õóãàöàà øààðäàíà.

2. Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóäàä îëñîí ìýäëýãýý áàòàòãàõ, ìýäëýãýý õýðýãëýõ

÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ñåìèíàðûí õýëáýðèéã îëîí àðãààð ÿâóóëàõ

áîëîìæòîé. Òóõàéëáàë, ÿðèëöëàãûí àðãà, àñóóäàë äýâø¿¿ëæ øèéäâýðëýõ, êåéñ àæèëëàõ,

òîãëîîìûí àðãà, áîäëîãî, äàñãàë àæèëëàõ, ýññý, ðåôåðàò áè÷èõ, çàãâàð÷ëàë õèéõ ã.ì.

Òóõàéí ñóðãóóëü, áàãø íü áîëîìæ íºõöºëäºº òóëãóóðëàí õè÷ýýëèéí àëü õýñãèéã, ÿìàð àðãààð

ÿâóóëàõàà øèéäýõ íü èë¿¿ ¿ð íºëººòýé.

Татварын онол арга зүй á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý

1. ¯íýëãýýíèé çîðèëãî

“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð

ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî îðøèíî.

¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.

Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä õàíãàãäñàí

Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ àäñàí ýñýõ

Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã òîäîðõîéëîõ

Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé ýñýõ

Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ

1. ¯íýëãýýíèé øàëãóóð

“Òàòâàðûí îíîë àðãà ç¿é” õè÷ýýëèéí Ñýäýâ á¿ðýýð ¿íýëãýýíèé õóâèéã òîäîðõîéëæ, ñýäýâ

äîòîð ¿íýëãýýíèé ºã÷ ÿâàõ áîëíî áîäëîãî äàñãàë á¿ðèéã ã¿éöýòãýëýýð íü ä¿ãíýí ¿çýõ

áîëíî .

22

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí õºòºëáºð

1. Ìýðãýæëèéí èíäåêñ: ДМ-456

2. Õè÷ýýëèéí íèéò êðåäèò: 3

3. Õè÷ýýëèéí íýð: Äààòãàëûí ìåíåæìåíò

4. Çàëãàìæ õîëáîî:

Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõûí ºìíº Ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò,

Ìàðêåòèíãèéí ¿íäýñ çýðýã õè÷ýýë¿¿äèéã ¿çñýí áàéõ øààðäëàãàòàé.


Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéã ñàíõ¿¿ãèéí óäèðäëàãà àíãèä ìýðãýæëèéí õè÷ýýë

áîëãîæ çààõ áºãººä äààòãàëûí òàëààð îíîë, àðãà ç¿éí òîäîðõîé îéëãîëòûã ºã÷,

ïðàêòèê äàäëàãà ýçýìø¿¿ëýõýä îðøèíî.

6. Õè÷ýýëèéí çîðèóëàëò:

Ýíý õè÷ýýëýýð äààòãàëûí òóõàé îéëãîëò, ò¿¿íèé òºðºë, àíãèëàë, äàâõàð

äààòãàëûí òóõàé, äààòãàëûí ýðñäýëèéí òóõàé, äààòãàëûí õóðààìæ ò¿¿íèéã

òîîöîîëîõ àðãà, äààòãàëûí íººöèéí ñàíãèéí òóõàé, äààòãàëûí áàéãóóëëàãóóäûí

ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿, äààòãàëûí çàõ çýýë, äààòãàëòàé õîëáîîòîé õóóëü, ýðõ ç¿éí

çîõèöóóëàëòûã ñóäëàõàä ÷èãëýíý.

7. Îþóòíû ìýäëýãèéã ¿íýëýõ:

Õè÷ýýëèéí ÿâöàä áîëîí óëèðëûí ýöýñò Îòãîíòýíãýð èõ ñóðãóóëèéí åðºíõèé

çààâàð, çàð÷èìä íèéö¿¿ëýí îþóòíû ìýäëýãèéã ðåôåðàò, áèå äààëòûí àæëóóä, áîäëîãî,

òåñò, õè÷ýýëä îðîëöñîí áàéäàë áîëîí áóñàä ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí õàðãàëçàí ¿çýõýýñ ãàäíà

îþóòíû ìýäëýãèéí åðºíõèé ò¿âøèíã ÷óõàë÷èëàí ¿çýæ ä¿ãíýíý. Óëèðëûí ýöýñò àâàõ

øàëãàëò íü òóñ õè÷ýýëèéí á¿ðýí àãóóëãûã õàìàðñàí íýã ñîíãîëòîò õÿíàëòûí òåñò ýñâýë

áè÷ãèéí áîëîí àìàí õýëáýðòýé áàéíà.

8. Àøèãëàõ íîì, ñóðàõ áè÷èã:

Ìîíãîë Óëñûí äààòãàëûí õóóëü

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò. Áàòáàÿð 2002îí

Äààòãàë Ìîëîì 2000îí

Ðèñê áà ðèñêèéí ìåíåæìåíò áà äààòãàë. Ã.Áàëæ 1998îí

Áàíêíû òóõàé õóóëü

C.Arthur Williams JR, Richard M. Hens Risk Management and insurance


10. Íèéò Öàã: 64, ¿¿íýýñ ëåêö 32, ñåìèíàð 32 öàã.

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº

¹ Ñýäâèéí íýð Íèéò öàã Áèå

ß âö

û í

¿í

ýë ãý ý

23

ëåê

ö

Ñåì

èí

àð

äà

äë

àãà

Áè

å ä

àà

ëò äààëòûí

àæèë

1 Íèéãýì ýäèéí çàñãèéí

õ¿ðýýí äýõü äààòãàëûí òóõàé

îëéãîëò

2 2

2 Äààòãàëä õýðýãëýãääýã

¿íäñýí íýð òîìú¸îíóóä

2 2

3 Äààòãàëûí ¿éë àæèëëàãààíû

ýðõ ç¿éí ¿íäýñ

2 2

4 Äààòãàëûí ñàëáàð, ò¿¿íèé

àíãèëàë

2 2 Øàëãàëò

5 Äààòãàëûí ýðñäýë, ò¿¿íèé

óäèðäëàãà

2 2

6 Äààòãàëûí õóðààìæèéí

òîîöîîëîë

2 2 2 +

7 Ýä õºðºíãèéí äààòãàë 4 4

8 Õàðèóöëàãûí äààòãàë 4 4

9 Õóâèéí äààòãàë 4 4 Øàëãàëò

10 Íèéãìèéí äààòãàë 2 2

11 Äààòãàëûí áàéãóóëëàãûí

ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿

4 4

12 Äàâõàð äààòãàë ò¿¿íèé

àíãèëàë

2 2 2 +

Øàëãàëò

Íèéò 32 32 4

24

8-Р УЛИРАЛД

Áèçíåñ òºñºë õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

9. Èíäåêñ: БТ-476

10. Õè÷ýýëèéí íýð: Áèçíåñ òºñºë

11. Êðåäèò: 1.5

12. Øààðäëàãà çàëãàìæ õîëáîî: Ýäèéí çàñãèéí óõààí, ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, ìàðêåòèíã,

ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò õè÷ýýë¿¿äòýé õîëáîîòîé.


À. Õè÷ýýëèéí çîðèëãî, õýðýãöýý, à÷ õîëáîãäîë: Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõ ãîë çîðèëãî íü

¿çñýí õè÷ýýëèéí õ¿ðýýíä æèæèã àæ àõóéí íýãæèéã áàéãóóëàõ òºñºë áè÷èõ þì. Ýíý íü

1-4 àíãèä ¿çñýí õè÷ýýë¿¿äèéã á¿ãäèéã õàìðóóëæ, ¿çýæ ñóäàëñíû ¿íäñýíä áè÷èãäýõ

¸ñòîé.

Á. Ýçýìøâýë çîõèõ äàäàë, ÷àäâàð: Òóñ õè÷ýýëèéã ñóäàëñíààð îþóòíóóä á¿ðýí

õýìæýýíèé бичил òºñºë áè÷èõ äàäëûã ýçýìøèõ ¸ñòîé.


çîõèîëóóäòàé òàíèëöàæ, òºñëèéí ¿å øàò á¿ðèéã áàãøòàé çºâëºëäñºíèé ¿íäñýíä áèå

äààí áîëîâñðóóëíà.

Ã. Îþóòíû ìýäëýãèéã ¿íýëýõ: ¯íýëãýý íü ÿâöûí áîëîí ýöñèéí ãýñýí õî¸ð õýëáýðòýé



ãýñýí õýëáýð¿¿äýýð 3-4 óäàà ¿íýëæ ä¿ãíýíý. ¯íýëãýý íü òóõàéí õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò,

îíîëûí ìýäëýãèéã ïðàêòèêò àøèãëàõ ÷àäâàð, äàäàë ÷àäâàðыг òîäîðõîéëно. ¯¿íèé

çýðýãöýý îþóòíû õýë ÿðèà, ñýòãýõ¿éã õºãæ¿¿ëýõýä ÷èãëýãäýíý.

Îþóòíûã ¿íýëýõäýý äýýä áîëîâñðîëûí êðåäèò ñèñòåìèéí ¿íýëãýýíèé çàð÷èì,

øàòëàëûí çàãâàðûã ¿íäýñ áîëãîíî. ¯¿íèé äàãóó ¿íýëãýý íü 4 õýñãýýñ á¿ðäýíý. ¯¿íä:





Îþóòíû õóâèéí èäýâõ, ººðèéí áèå äààí õèéæ ã¿éöýòãýñýí àæëûí áèåëýëò çýðýãò òóëãóóðëàí

áàãø îþóòíû õàìòðàí àæèëëàñíû ä¿íä îëãîõ ¿íýëãýý þì. Íèéт 20 оноо áàéíà.


Õºòºëáºð ¸ñîîð ¿çýæ ñóäàëñàí êóðñ õè÷ýýëèéí äàãóó оюутнууд багшийн зөвөлгөөг удирдлага

болгон бие даан бичиж урьдчилан хураалгасан бизнес төлөвлөгөө байх бөгөөд уг төлөвлөгөөг

хамгаалж үнэлгээ авна. Нийт 70 оноо áàéíà.



“À” õºòºëáºðèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëñîí ìýäëýãèéã äýýä çýðãýýð ýçýìøñýí, ýíý òàëààð

òîäîðõîé êåéñ äýýð àæèëëàæ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ ÷àäâàðûã õàíãàëòòàé ò¿âøèíä

ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ äàäàë ýçýìøñýí

“B” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàäààð ìýäëýã òîäîðõîé ò¿âøèíä ýçýìøñýí, êåéñ äýýð àæèëëàõ

àðãà àðãà÷ëàëûã ýçýìøñýí, ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ øèéäâýðèéã ãàðãàõ çîõèõ äàäàë ýçýìøñýí.

25

“C” õè÷ýýëèéí îéëãîëòûí òàëààð äóíä çýðýã, õè÷ýýëèéí ýçýìøèëò äóíä ýçýìøñýí, òîõèîëäîë

êåéñ äýýð àæèëëàõ, àðãà àðãà÷ëàëûã çºâ õýðýãëýõ, áîëîâñðóóëàëò õèéõ ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîõ

÷àäâàðûã äóíä çýðýã ýçýìøñýí.

“D” õè÷ýýëèéí òóõàé îéëãîëò, ìýäëýãèéí èõýíõèéã ìóó ýçýìøñýí, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð

òàâèãäñàí ÷àäâàð, äàäëûã èõýíõ òîõèîëäîëä ýçýìøýýã¿é.

“F” õè÷ýýëèéí òàëààð ìýäëýã ýçýìøýýã¿é, õè÷ýýëèéí çîðèëãîîð òîäîðõîéëîãäñîí ÷àäâàð,

äàäëûã ýçýìøýýã¿é.

Ä. Àøèãëàõ íîì ç¿é.

- Á. Ñàéíæàðãàë, Ë. Ìºíõî÷èð, Õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñëèéí øèíæèëãýý (1995)

- Ä. Ìÿãìàðñ¿ðýí, Òºñëèéí ìåíåæìåíò (2002)

- Ì. Õàñáààòàð, Áèçíåñ òºëºâëºãºº (2000)

- Ä. Íàðàíæàðãàë, Á. Õºõººæàðãàë, Áàéãóóëëàãûí òºëºâëºëò (2002)

14. Àíãè: Ñàíõ¿¿-4

15. Öàã: 16 öàã ëåêö, 16 öàã ñåìèíàð

16. Багшид тавигдах шаардлага:

Мэргэжлийн хувьд:

Бизнесийн удирдлагаар мэргэшсэн, онолын мэдлэгээ практикт ашиглах хэрэглэх

чадвартай, заах арга зүй сайтай, эрдэм шинжилгээний ажил болон судалгааны ажлын

шаардлагатай арга барил эзэмшсэн, багшийн ѐс зүй төлөвшсөн мэргэжилтэн байна.

Бизнес төсөл хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө

№ Хичээлийн сэдэв Цаг

1

Төслийн тухай





2

2


12. Ðåçþìå




2

3


18. Ñóäàëãààíû òºëºâëºãºº áóþó äèçàéí, çîðèëãî





4

26



4










2

5




2

6

Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí òºëºâëºãºº 17. Óäèðäëàãûí áîëîí àæèë ¿¿ðãèéí õóâààðü õýâ ìàÿã





22. Õºðºíãº îðóóëàëòûí õýðýãöýý, ñàíõ¿¿æèëò

23. ¯ð àøèã


2

7






2

Нийт 16 цаг

Семинарын төлөвлөгөө

№ Хичээлийн сэдэв Хийгдэх ажил Цаг

1 Төслийн тухай





2

27



2


17. Ðåçþìå







2

3


26. Ñóäàëãààíû òºëºâëºãºº áóþó äèçàéí,

çîðèëãî










4

4













2

5







2

6

Óäèðäëàãà çîõèîí áàéãóóëàëòûí

òºëºâëºãºº 25. Óäèðäëàãûí áîëîí àæèë ¿¿ðãèéí

õóâààðü õýâ ìàÿã






2

28



30. Õºðºíãº îðóóëàëòûí õýðýãöýý,


31. ¯ð àøèã


7









2

Нийт 16 цаг

29

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí хөтөлбөр

6. Индекс: ТОАЗ - 433

7. Хичээлийн нэр: Татварын онол арга зүй

8. Кредит : 4.5

9. Шаардлага залгамж холбоо: Энэ хичээлийг судлахын өмнө Ñàíõ¿¿ãèéí á¿ðòãýë ,

Çàðäëûí á¿ðòãýë , êîðïðàöèéí ñàíõ¿¿ õè÷ýýë¿¿äèéã ñóäàëñàí áàéõ ¸ñòîé.

10. ¯íýëãýý : Îþóòàí, íèéò ¿íýëãýýíèé50 õóâèéã õè÷ýýëèéí ÿâöыí èäýâõè, îðîëöîî,

áèå äààëòûí àæèë, ÿâöыí øàëãàëò, ø¿¿ëãýýð, õàðèí ¿ëäýõ 50 õóâèéã óëèðëûí

øàëãàëòààð öóãëóóëíà.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã ñóäëàõ õýðýãöýý, øààðäëàãà

Ýнэõүү хичээлээр нягтлан áодох бүртгэлийн мэргэжлийн ангиéн оюутнуудад дээд түвшнии

зохион баéгуулалттаé аæ ахуйн íýãжийн бүртгэлийн үйл ажиллагааны арга

аргачлалтай òанилöóóëæ онолын òодорхой мэдлэã олгоход гол зорилго нь оршино.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çîðèëãî

Òàòâàðûí îíîëûí ñóóðü ìýäëýãòýé áîëæ, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòûí

¿íäñýí ìºí ÷àíàðûã òàéëáàðëàõ ÷àäâàð ýçýìøèõ áîëíî. Àõèñàí ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ

á¿ðòãýë õè÷ýýë íü ñàíõ¿¿÷ ìýðãýæèëòýí áîëîõ îþóòàíä, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààíû ýðõ ç¿éí

çîõèöóóëàëòûã áîäèòîé, çºâ, ¿ð íºëººòýé òîãòîîõ ýðìýëçýë òºëºâø¿¿ëýõýä òóñëàíà.

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº, öàã õóâààðèëàëò

№ Сэдвийн нэр Нийт цаг

Бие даалтын ажил

Явц

ын

үн

элгэ

э

лек

ц

сем

ин

ар

дад

лаг

а

Би

е д

аалт

1. Татварын түүхэн

хөгжил

2 4

2. Татварын тухай үндсэн

ойлголт

4 4

3. Татварын систем 2 4

4. Татварын эрх зүйн

тухай ойлголт, хэм

хэмжээ, зарчим, түүний

ангилал, төрөл

4 4

5. Татварын бодлого 4 4

30

6. Аж ахуйн нэгж

байгууллагын орлогын


4 6

7. Хүн амын орлогын


4 6 2 ХАОАТ-н хууль, тооцох

аргачлал

Сэд

ви

йн

шал

галт

авн

а

8. Нэмэгдсэн өртгийн


4 4 2 НӨАТ-н хууль,

ноогдуулалт

9. Гаалийн албан татвар 2 4

10. Онцгой албан татвар 2 4

11. Татварын нягтлан

бодох бүртгэл хөтлөлт

4 6

12. Татварын хяналт

шалгалт

4 4

13

Орлогын татварын

бүртгэл

8

10

4

Бодлого ,

Бод

лого

тес

т

Нийт цаг 48 64 8



Ýäèéí çàñãèéí îíîëûí ºíäºð ìýäëýãòýé, ýäèéí çàñãèéí îíîëûí àëü íýã ÷èãëýëýëýýð

ìýðãýøñýí, îíîëûí ìýäëýãýý ïðàêòèêò õýðýãëýõ ÷àäâàðòàé, áóñäàä îéëãóóëàõ áóþó çààõ àðãà

ç¿éã ýçýìøñýí, ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çîõèõ ò¿âøíèé àðãà ç¿éòýé, áàãøèéí ¸ñ

ç¿é òºëºâøñºí, áàãøëàõ äóð ñîíèðõîëòîé ìýðãýæèëòýí áàéíà.




31














“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿é

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí çààõ àðãà ç¿éä òàâèãäàõ øààðäëàãà

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéí ñóäëàõ ç¿éë, çîðèëãî, çîðèëòòîé óÿëäàí ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã

çààõ àðãà ç¿éä äàðààõ øààðäëàãà òàâèãäàíà. ¯¿íä:

Ýíý õè÷ýýëèéí åðºíõèé çîðèëãî, á¿ëýã, ñýäýâ òóñ á¿ðèéí çîðèëãûã

õàíãàõóéö, òóõàéí ñýäâèéíõýý àãóóëãûã áîãèíî õóãàöààíä ãàðãàæ

èðýõýýð ñóðãàëòûí àðãà, õýëáýðèéã ñîíãîí õè÷ýýëýý ÿâóóëàõ,

Îþóòàí á¿ð õè÷ýýëä æèãä, èäýâõèòýé îðîëöîõ áîëîìæ, íºõöºëèéã

á¿ðä¿¿ëýõ,

Õè÷ýýëèéí àãóóëãà íü îíîë, ïðàêòèêò íèéöñýí áàéõ

Îþóòíû ìýäëýã, ÷àäâàðûã áîãèíî õóãàöààíä, áîäèòîé ¿íýëýõ

øàëãóóðûã ñýäýâ áîëãîíä òîãòîîõ

Ñóðãàëòûí áîëîìæèò àðãóóä

Татварын онол арга зүй õè÷ýýëèéã òºðºë á¿ðèéí àðãààð ÿâóóëæ áîëíî. Ýíä õýðýãëýõ

áîëîìæòîé íèëýýä àðãóóäûã ñàíàë áîëãîí òàâüæ áàéíà. Ìýäýýæ, òóõàéí ñóðãóóëèéí íºõöºë

áàéäàë, õè÷ýýë çààæ áóé áàãøèéí áîëîìæ, ÷àäâàðààñ õàìààð÷, òîõèðîìæîé àðãàà ñîíãîõ íü

ç¿éòýé þì.

1. Ëåêöèéí õýëáýð íü ìýäýýëýë äàìæóóëàõ íýã ñóâàã áîëîí àøèãëàãääàã. Àõèñàí

ò¿âøíèé íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí óõàãäàõóóíóóä, òýäãýýðèéí õàðèëöàà, õîëáîî,

¿íäñýí îéëãîëòûã ëåêöèéí õýëáýðýýð ºã÷, àøèãëàõ ýõ ñóðâàëæ, ìàòåðèàëûã çààæ ºãºõºä

ëåêöèéí õýëáýð èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ìýäýýëëèéí ººð ñóâãóóäûã àøèãëàí, õîëáîãäîõ

ìàòåðèàëûã îëîõ áîëîìæòîé áîëñîí îð÷èí ¿åä öýýæýýð áè÷¿¿ëäýã àðãààñ á¿ðìºñºí

òàòãàëçàæ, áàãø ººðèéí öóãëóóëñàí ìýäýýëëýý õóðààíãóé õýëáýðò îðóóëàí, îþóòíóóäàä

òàéëáàðëàí, íàðèéí òºâºãòýé, ãîë àñóóäëóóä äýýð àíõààðëûã õàíäóóëàõ íü òýäíèé öàãèéã

õýìíýõ, ìýäýýëýë îëæ àâàõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Ëåêöèéí ÿâöàä òóõàéí

32

ñýäâèéí òàëààðõ çóðàã, á¿ä¿¿â÷, áóñàä ¿ç¿¿ëýí òàíèóëàõ ìàòåðèàëûã ºðãºíººð àøèãëàõ,

òåõíèê õýðýãñëèéã õýðýãëýõ íü áîãèíî õóãàöààíä èõ ìýäýýëýë äàìæóóëàõ, ñýäâèéí àãóóëãûã

á¿ðýí ãàðãàõàä à÷ òóñòàé.

Ëåêöèéí ¿åä, çàðèì òîõèîëäîëä òîãëîîìûí õýëáýðýýð ÿâóóëàõ áîëîìæòîé áºãººä èõýýõýí

áýëòãýë, öàã õóãàöàà øààðäàíà.

2. Ñåìèíàðûí õýëáýð íü îþóòíóóäàä îëñîí ìýäëýãýý áàòàòãàõ, ìýäëýãýý õýðýãëýõ

÷àäâàð ýçýìøèõýä èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé áàéäàã. Ñåìèíàðûí õýëáýðèéã îëîí àðãààð ÿâóóëàõ

áîëîìæòîé. Òóõàéëáàë, ÿðèëöëàãûí àðãà, àñóóäàë äýâø¿¿ëæ øèéäâýðëýõ, êåéñ àæèëëàõ,

òîãëîîìûí àðãà, áîäëîãî, äàñãàë àæèëëàõ, ýññý, ðåôåðàò áè÷èõ, çàãâàð÷ëàë õèéõ ã.ì.

Òóõàéí ñóðãóóëü, áàãø íü áîëîìæ íºõöºëäºº òóëãóóðëàí õè÷ýýëèéí àëü õýñãèéã, ÿìàð àðãààð

ÿâóóëàõàà øèéäýõ íü èë¿¿ ¿ð íºëººòýé.

Татварын онол арга зүй á¿ðòãýë õè÷ýýëèéí ¿íýëãýý

1. ¯íýëãýýíèé çîðèëãî

“Татварын онол арга зүй” õè÷ýýëèéí çîðèëãîî õýðõýí õàíãàñàí, îþóòíóóä ýíý õè÷ýýëýýð ÿìàð

ìýäëýã àâ÷, ÷àäâàð ýçýìøñíèéã áîäèòîéãîîð òîäîðõîéëîõîä ¿íýëãýýíèé çîðèëãî îðøèíî.

¯íýëãýýã äàðààõ ç¿éëñýä àøèãëàíà.

Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿íä õè÷ýýëèéí çîðèëãî õàíãàãäñàí ýñýõ, ÿìàð ò¿âøèíä õàíãàãäñàí

Áàãø õè÷ýýëèéí àãóóëãûã á¿ðýí ãàðãàæ, ºãºõ ¸ñòîé ìýäëýãèéã ºã÷ àäñàí ýñýõ

Áàãøèéí çààõ áîëîí ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð ÿìàð ò¿âøèíä áàéãààã òîäîðõîéëîõ

Îþóòàí óã õè÷ýýëèéã ÿìàð ò¿âøèíä ýçýìøñýí, äàâòàí ñóðàõ øààðäëàãàòàé ýñýõ

Îþóòíû ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðìýëçëèéã èäýâõæ¿¿ëæ ÷àäàæ áóé ýñýõ

2. ¯íýëãýýíèé øàëãóóð

“Òàòâàðûí îíîë àðãà ç¿é” õè÷ýýëèéí Ñýäýâ á¿ðýýð ¿íýëãýýíèé õóâèéã òîäîðõîéëæ, ñýäýâ

äîòîð ¿íýëãýýíèé ºã÷ ÿâàõ áîëíî áîäëîãî äàñãàë á¿ðèéã ã¿éöýòãýëýýð íü ä¿ãíýí ¿çýõ

áîëíî .

33

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí õºòºëáºð

11. Ìýðãýæëèéí èíäåêñ: ДМ-456

12. Õè÷ýýëèéí íèéò êðåäèò: 3

13. Õè÷ýýëèéí íýð: Äààòãàëûí ìåíåæìåíò

14. Çàëãàìæ õîëáîî:

Ýíýõ¿¿ õè÷ýýëèéã ñóäëàõûí ºìíº Ìåíåæìåíòèéí ¿íäýñ, Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæìåíò,

Ìàðêåòèíãèéí ¿íäýñ çýðýã õè÷ýýë¿¿äèéã ¿çñýí áàéõ øààðäëàãàòàé.


Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéã ñàíõ¿¿ãèéí óäèðäëàãà àíãèä ìýðãýæëèéí õè÷ýýë

áîëãîæ çààõ áºãººä äààòãàëûí òàëààð îíîë, àðãà ç¿éí òîäîðõîé îéëãîëòûã ºã÷,

ïðàêòèê äàäëàãà ýçýìø¿¿ëýõýä îðøèíî.

16. Õè÷ýýëèéí çîðèóëàëò:

Ýíý õè÷ýýëýýð äààòãàëûí òóõàé îéëãîëò, ò¿¿íèé òºðºë, àíãèëàë, äàâõàð

äààòãàëûí òóõàé, äààòãàëûí ýðñäýëèéí òóõàé, äààòãàëûí õóðààìæ ò¿¿íèéã

òîîöîîëîõ àðãà, äààòãàëûí íººöèéí ñàíãèéí òóõàé, äààòãàëûí áàéãóóëëàãóóäûí

ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿, äààòãàëûí çàõ çýýë, äààòãàëòàé õîëáîîòîé õóóëü, ýðõ ç¿éí

çîõèöóóëàëòûã ñóäëàõàä ÷èãëýíý.

17. Îþóòíû ìýäëýãèéã ¿íýëýõ:

Õè÷ýýëèéí ÿâöàä áîëîí óëèðëûí ýöýñò Îòãîíòýíãýð èõ ñóðãóóëèéí åðºíõèé

çààâàð, çàð÷èìä íèéö¿¿ëýí îþóòíû ìýäëýãèéã ðåôåðàò, áèå äààëòûí àæëóóä, áîäëîãî,

òåñò, õè÷ýýëä îðîëöñîí áàéäàë áîëîí áóñàä ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí õàðãàëçàí ¿çýõýýñ ãàäíà

îþóòíû ìýäëýãèéí åðºíõèé ò¿âøèíã ÷óõàë÷èëàí ¿çýæ ä¿ãíýíý. Óëèðëûí ýöýñò àâàõ

øàëãàëò íü òóñ õè÷ýýëèéí á¿ðýí àãóóëãûã õàìàðñàí íýã ñîíãîëòîò õÿíàëòûí òåñò ýñâýë

áè÷ãèéí áîëîí àìàí õýëáýðòýé áàéíà.

18. Àøèãëàõ íîì, ñóðàõ áè÷èã:

Ìîíãîë Óëñûí äààòãàëûí õóóëü

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò. Áàòáàÿð 2002îí

Äààòãàë Ìîëîì 2000îí

Ðèñê áà ðèñêèéí ìåíåæìåíò áà äààòãàë. Ã.Áàëæ 1998îí

Áàíêíû òóõàé õóóëü

C.Arthur Williams JR, Richard M. Hens Risk Management and insurance


20. Íèéò Öàã: 64, ¿¿íýýñ ëåêö 32, ñåìèíàð 32 öàã.

34

Äààòãàëûí ìåíåæìåíò õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº

¹ Ñýäâèéí íýð Íèéò öàã Áèå

äààëòûí

àæèë

ßâ

öû

í ¿

íýë

ãýý

ëåê

ö

Ñåì

èí

àð

äà

äë

àãà

Áè

å ä

àà

ëò

1 Íèéãýì ýäèéí çàñãèéí õ¿ðýýí

äýõü äààòãàëûí òóõàé îëéãîëò

2 2

2 Äààòãàëä õýðýãëýãääýã ¿íäñýí

íýð òîìú¸îíóóä

2 2

3 Äààòãàëûí ¿éë àæèëëàãààíû

ýðõ ç¿éí ¿íäýñ

2 2

4 Äààòãàëûí ñàëáàð, ò¿¿íèé

àíãèëàë

2 2 Øàëãàëò

5 Äààòãàëûí ýðñäýë, ò¿¿íèé

óäèðäëàãà

2 2

6 Äààòãàëûí õóðààìæèéí

òîîöîîëîë

2 2 2 +

7 Ýä õºðºíãèéí äààòãàë 4 4

8 Õàðèóöëàãûí äààòãàë 4 4

9 Õóâèéí äààòãàë 4 4 Øàëãàëò

10 Íèéãìèéí äààòãàë 2 2

11 Äààòãàëûí áàéãóóëëàãûí

ýäèéí çàñàã, ñàíõ¿¿

4 4

12 Äàâõàð äààòãàë ò¿¿íèé

àíãèëàë

2 2 2 +

Øàëãàëò

Íèéò 32 32 4

Documents

San 7-8-r ulirald ordog hicheelvvd