Savremeni političko -geografski procesi u svetu

Ljubica Đukić, decembar 2014..

Savremeni političko – geografski procesi

• Proces političko-teritorijalnog usitnjavanja i stvaranja brojnih malih država, i

• Proces integrisanja i stvaranja velikih ekonomskih prostora.

Politička karta sveta je blic snimak u tački vremena.

 

U novijoj istoriji politička karta se menjala, pre svega, usled sledećih procesa:

1. Kolonijalno suparništvо zapadnoevropskih zemalja i dekolonizacije koji su bili uzrok Prvom svetskom ratu

2. Ideološko suparništvо tri glavne ideologije:–LIBERALIZMA sa osloncem u SAD-u,–FAŠIZMA sa osloncem u Nemačkoj i–KOMUNIZMA sa osloncem u SSSR-u.

Usledio je Drugi svetski rat. Fašizam je poražen, a saveznice otpočinju “hladni rat”.

• period bipolarnog svetskog poretka

–Totalitarni režimi

Gubi komunizam. Liberalizam pokušava da se nametne kao ideologija novog svetskog poretka.

• period uspostavljanja “novog svetskog poretka” na čelu sa jednom supersilom (SAD) i nekoliko regionalnih sila (Evropska Unija, Japan)

Geopolitika u vreme Hladnog rata

• Jalta, februar 1945. – bipolarni svetski poredak

• Blokovska podeljenost Evrope – zapadni i istočni blok

• NATO PAKT– 1949.g.• VARŠAVSKI UGOVOR– 1955.g.

 • NESVRSTANI• NEUTRALNE ZEMLJE – Švajcarska, Švedska,

Finska, Austrija

• Gvozdena zavesa

Deo gvozdene zavese

Gvozdena zavesa u Nemačkoj

Evropa u vreme “hladnog rata”

Bajkonur

Kejp Kanaveral

Raspad SSSR-a i rušenje Berlinskog zida - 1989.g.

• Istočna Evropa je pretvorena u nestabilan politički prostor na koji velike sile žele da prošire svoj uticaj.

• SAD u saradnji sa Nemačkom širi svoj vojni, politički i ekonomski uticaj.

Berlinski zid

3. Civilizacijsko suparništvo oslonjeno na religije, koji po nekim prognozama, može uzrokovati novi svetski sukob.

  

* Jedina konstanta u spoljnoj politici je geografija.

Bizmark

 

 

Novi svetski poredak

• princip rešavanja svetskih i nacionalnih problema ne putem konfrontacije i suparništva, nego putem razvoja međunarodne saradnje i sporazumevanja

Karakteristike – liberalna demokratija i

tržišna ekonomija

Društveno-ekonomska TRANZICIJA

• Liberalnu demokratiju odlikuje:

- višepartijski sistem

- pravna država

- uvažavanje ljudskih prava i sloboda

- mirno rešavanje sporova (putem medijacije)

- etnička, verska, polna ... tolerancija

- pravo na istinite i pravovremene informacije

• Problemi tranzicione privrede:

- visoka inflacija

- povećana nezaposlenost

- privedni kriminal

- zagađenost životne sredine

- prepreke u međunarodnoj trgovini

- ekonomsko raslojavanje stanovništva

Globalizacija (mondijalizacija, planetarizacija)

• engl. GLOBE – zemljina kugla

Pojave koje obuhvataju celu planetu

Hvala na pažnji!