>>> SAYI 37

Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.

Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu

0 800 211 61 17Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30

Abone Servisi0 800 211 61 18

TEMEL B‹LG‹LER

PROJELER

INTERNET

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

PÜF NOKTASI

INTERNET RADYOLARIINTERNET’TE YAYIN YAPAN RADYOLAR.

FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹FLASH PROGRAMININ TANITILMASI.

WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2)Ö⁄REND‹KLER‹M‹Z‹N GÖZDEN GEÇ‹R‹LMES‹.

WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAKWORD ‹Ç‹NDE ARADI⁄INIZI KOLAYCA BULAB‹LMEK.

WINDOWS

ADOBE ACROBAT UYGULAMASIADOBE ACROBAT VE KULLANIMI.

WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMAWINDOWS’UN SON SÜRÜMÜNE B‹R BAKIfi.

MP3 ÇALICI AYGITLARHER YERDE MP3 D‹NLEYEB‹LMEK.

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11)WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI.

38. SAYIDA NELER VAR?

TEMEL B‹LG‹LERONLINE BANKACILIK.

WINDOWSDOSYA YÖNET‹C‹LER‹.

PROJELERDAHA RENKL‹ YAZI BAfiLIKLARI.

INTERNETINTERNET ÜZER‹NDE E⁄LENCE VE OYUNLARWEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 3)INTERNET ÜZER‹NDE ARAMA

MULTIMEDIA VE E⁄LENCEOCR NED‹R?

PÜF NOKTASIÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (XII)

Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3

80380 Kas›mpafla-‹STANBULTel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33

Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleriMüdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: YelizKoyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili,Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti.Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: BesteÖzerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin,Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›mB‹RYAY A.fi.

24 Temmuz’da Bayilerde

Kaç›rmay›n!

TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 191

>>>

WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMAWindows 2000, Windows iflletim sistemi serilerinin sonuncular›ndand›r.

Bu iflletim sistemi Windows 98’in devam› olaraktasarlanm›fl olup, nas›l ki daha önce Windows95’in yerini Windows 98 ald›ysa, Windows 2000ve türevleri de zaman içinde onun yerini alacak-t›r. Windows 2000 genel yap› olarak Windows98’den ziyade Windows NT’ye çok daha yak›nd›r.Bu benzerlik hem ana klasörlerin yap›s›nda, hemde temel çal›flma mant›¤›nda kendini gösterir. Ya-k›nda "Whistler" olarak da bilinen WindowsXP’nin de piyasaya ç›kmas› beklenmektedir. An-cak Windows 2000’in genel özelliklerine geçme-den önce, NT’nin ne oldu¤una k›saca bir de¤ine-lim.

Windows NT uzun zamand›r piyasada olan biriflletim sistemidir, ancak hiçbir zaman ev kullan›-c›lar›na hitap edecek flekilde haz›rlanmad›¤›ndan,ço¤u PC kullan›c›s› bu sistemi bilmez. NT büyükflirketlerin bilgisayar a¤lar›nda çal›flmak ve özel-likle sunucu-terminal aras›ndaki Network iletifli-minin güvenli bir biçimde yürütülebilmesini sa¤la-mak için tasarlanm›flt›r, 32 bitlik tabanda çal›fl›r.Bu iflletim sistemi genel olarak çok daha güvenlive dengeli bir çal›flmaya sahip olmakla beraber,s›radan ev kullan›c›lar›n›n karfl›layamayaca¤› sis-tem ihtiyaçlar›na sahiptir. Ayr›ca Direct X gibi evkullan›c›lar›n›n grafik ve ses uygulamalar›ndakulland›¤› son derece önemli bir unsur WindowsNT içinde bulunmamaktayd›. Her ne kadar sonra-

dan yamalarla bu da eklenmeye çal›fl›ld›ysa da,NT’nin genel tasar›m›n›n nispeten detayl› ve kar-mafl›k olmas› ço¤u s›radan kullan›c›y› cayd›rmak-tayd›. Öte yandan Windows 95 ve 98 genel olarakçok daha kolay bir kullan›ma sahip olmalar›nara¤men, özellikle güvenlik konusunda NT’nin çokdaha gerisinde kalmaktayd›.

‹flte bu yüzden Microsoft bir sonra ki nesil Win-dows sürümleri üzerinde çal›fl›rken farkl› yap›laroluflturmak yerine, ayn› temel üzerine oturan birsistem haz›rlamay› tercih etti. Sonuç olarak piya-saya farkl› amaçlar için haz›rlanm›fl çok say›daWindows 2000 sürümü ç›kar›ld›. Busürümler detay aç›-s›ndan kullan›c›yafarkl› seçenekler su-nacak flekilde ha-z›rlanm›fl olmalar›-na ra¤men, ayn›temel sistemi kul-lanmaktad›rlar.Windows2000’in en

temelkullan›c› sürümü "Professional" ad›yla piyasadabulunmaktad›r. Ancak bunun kullan›c› arabirimiNT’yi ça¤r›flt›ran yap›s› nede-niyle ço¤u kullan›c›ya birazkarmafl›k geldi¤inden, Mic-rosoft çok daha kullan›fll›bir arabirime sahip olan"Whistler" sürümünü yak›n-da piyasaya sürmeye haz›r-lanmaktad›r, bu sürüm entecrübesiz ev kullan›c›lar›-n›n bile rahatça çal›flabil-mesine izin verecek bir ya-p›ya sahip olacakt›r.

K›saca söylemek gerekirse, Windows 2000 oyunlar dahil hemen her türden uygu-lamay› çal›flt›rabilece¤iniz, çok daha güve-nilir bir iflletim sistemidir. Ancak özellikleçal›flmas› için gereken temel sistem ihtiyaç-lar› eski Windows sürümlerinden çok daha yüksektir. >>>

I < >INFO

192 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA

<<<

Windows 2000 eskisürümlerden çok dahageliflmifl ve detayl› biryap›ya sahiptir, ancakbunun kullan›c›ya getir-di¤i bir de yük vard›r.En temel Windows2000 sürümü olan Pro-fessional bile rahatçaçal›flabilmek için eskisürümlerden çok dahafazla haf›zaya ve ifllem-ci gücüne ihtiyaç duy-maktad›r. Her ne kadarProfessional ortalama

64 MB RAM ile çal›flabilse de, di¤er uygulamala-r›n ihtiyaçlar›n› da hesaba katarsan›z en az bu-nun iki kat› kadar haf›zaya ihtiyac›n›z olaca¤› or-taya ç›kacakt›r. Kurulum için ise sabit disk üze-rinde ortalama 600 MB civar›nda bofl alan gere-kecektir ki yeni nesil disklerin yüksek kapasiteleridikkate al›n›rsa bu çok yüksek bir miktar say›l-maz.

Windows 2000’in yerel a¤lar ve büyük sunucu-lar için haz›rlanm›fl olan daha geliflmifl sürümleri-ni çal›flt›rmak için ise gerçekten de çok güçlü bil-gisayarlara ihtiyaç vard›r. Bu sürümler iflinde us-talaflm›fl a¤ yöneticilerine yüksek güvenlik ve eri-flim seçenekleri sunarlar, ayr›ca en basit konudabile normalden çok daha fazla ayarlama yap›la-bilmesine imkan tan›rlar. Ço¤u ev kullan›c›s› butür geliflmifl ayarlara ihtiyaç duymaz, bu yüzdenbunlara Professional içinde fazla yer verilmemifl-tir.

Windows 2000’i ilk bak›flta 98’den ay›ran un-surlar nelerdir? Burada ilk göze çarpan masaüs-tünde bulunan simgelerin isimlerindeki ve görü-nüfllerindeki baz› de¤iflikliklerdir. Bununharicinde arkaplan renginde al›fl›lm›flyeflil alan yerine mavi kullan›lm›flt›r.Mesela uygulama pencereleri daha yu-muflak animasyonlarla aç›l›p kapanacakbiçimde tasarlanm›fllard›r. Genel arabi-rim görünümünde bu ve benzeri dahapek çok küçük de¤ifliklikler vard›r.

Arabirim haricinde göze çarpan birbaflka de¤ifliklik de klasörlerin dizilimive görüntülenmesindedir. Buradaki ya-p›lanma Windows 98’den ziyade NT’yebenzeyecek biçimde haz›rlanm›flt›r. Builk baflta ço¤u kifli için biraz daha kar-

mafl›k gibi görünse de, asl›nda kullan›c›ya çok da-ha fazla seçenek sunan daha geliflmifl bir yap›d›r.Ayr›ca Windows 2000 özellikle hata mesajlar›

aç›s›ndan çok daha anlafl›labilir ve yard›mc› ola-cak biçimde düzenlenmifltir. Mesela içinde disketyokken disket sürücüye t›klarsan›z, eskisi gibi ba-sit bir hata mesaj› yerine, sürücüye bir disketkoyman›z› söyleyen bir diyalog penceresiyle karfl›-lafl›rs›n›z. Bu ve benzeri geliflmeler kullan›c›n›niflini kolaylaflt›rmay› hedeflemektedirler.

Windows 2000’de kald›rmakta oldu¤unuz birprogram›n ne s›kl›kta kullan›ld›¤›n› da görebilirsiniz.

Windows 2000 yeni donan›m kurulumu aç›s›n-dan da eski sürümlerden çok daha ileri bir yap›dad›r.

Windows 2000 ço¤u durumda basit bir hata me-saj› yerine yard›mc› olabilecek diyalog pencereleri kul-lanmaktad›r.

< < < < < << < <

TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 193

>>>

GÜVENL‹K VE GÜVEN‹L‹RL‹KDaha önce de Windows 2000’in temelinde Win-

dows NT kodunun bulundu¤unu söylemifltik. Win-dows NT genel yap›s› itibar›yle di¤er sürümlerdençok daha güvenilir bir çal›flma güvenilirli¤ine sa-hiptir. Haliyle ana kodun Windows 2000 içindekullan›lmas› ile bu güvenilirlik yeni sisteme de ak-tar›lm›flt›r. NT kodu sadece 2000’in daha güvenlive daha az hatayla çal›flmas›n› sa¤lamakla kal-maz, ayn› zamanda Internet ve Network üzerin-deki faaliyetler için daha genifl bir sistem güvenli-¤i de sa¤lar. Eski Windows sürümleri özellikleInternet üzerinden gelebilecek sald›r›larakarfl› oldukça korumas›zd›. Ne var ki NTdaha en bafltan bu alanlarda kullan›lmaküzere tasarland›¤›ndan, çok daha fazla gü-venlik unsuruna sahipti. Windows 2000’de ise

NT’nin güvenlik k›sm› çok da-ha fazla gelifltirilmifltir.

Özellikle program›n su-nucularda kullan›lmak

üzere haz›rlanm›fl sürümlerinde sistem yöneticile-rine güvenlikle ilgili çok detayl› ayarlar yapabil-me imkan› tan›nm›flt›r. Yönetici bu ayarlar› kulla-narak yerel bilgisayar a¤› üzerinde olup biten he-men her tür ifllemi kontrol alt›nda tutabilir, gere-kirse müdahale edebilir.

Windows NT’nin ç›kt›¤› ilk günden beri ev sis-temlerinde kullan›lmas›n› engelleyen tek unsuryüksek donan›m ihtiyac› de¤ildi. NT daha farkl›amaçlarla tasarlanm›fl oldu¤undan, Windows 95

ve 98 gibi multimedya uygulamalar›n ça-l›flt›r›lmas›na imkan sa¤layan DirectXprotokollerine destek vermiyordu. HaliyleWindows NT kurulu bir sistem üzerindefilmler seyretmek ya da geliflmifl oyunlar›oynayabilmek pek mümkün olam›yordu.Ancak Windows 2000 bu konuda da tambir uyumluluk gösterecek biçimde tasar-lanm›flt›r. Sistem baflta DirectX olmaküzere multimedya uygulamalar›n›n h›zl› vegüvenli bir biçimde çal›flt›r›labilmesineimkan tan›yacak her tür gerekli unsurasahiptir.

Windows 2000 pek çok aç›dan oldukça "ak›ll›" bir iflletim sistemi-dir. Mesela "Programlar" menüsünde bulunan seçeneklere olan eri-flim sistem taraf›ndan devaml› olarak gözetim alt›n-da tutulur. Burada bulunan ama uzun süre kullan›l-mayan seçenekler geçici olarak gizlenerek menüle-rin çok karmafl›k bir hal almas› önlenir. Ayn› du-rum "S›k Kullan›lanlar" menüsü içinde bulunan se-çenekler için de geçerlidir. Program kald›rma iflle-minde de çok daha geliflmifl menüler kullan›lmakta,kullan›c›ya o yaz›l›m›n ne s›kl›kta kullan›ld›¤› dahilolmak üzere pek çok önemli bilgi verilmektedir.

194 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER WINDOWS 2000 ‹LE TANIfiMA

<<<

DONANIM ‹HT‹YAÇLARIWindows iflletim sistemi serilerinin en önemli

özelli¤i ayn› anda birden fazla uygulamay› çal›flt›-rabilmeleridir. "Multitasking" ad› verilen bu iflle-min DOS gibi eski sistemlerde uygulanmas› müm-kün de¤ildi. Bu yüzden Windows her zaman içinkullan›c›ya çok daha büyük bir esneklik ve hare-ket kabiliyeti sa¤lam›flt›r.

Ne var ki bunun bir de bedeli vard›r. Windowsiflletim sistemleri hemen her zaman al›fl›lm›fl›nçok üstündeki miktarlarda sistem kayna¤›na ihti-yaç duymufltur. Kullan›c› büyük bir uygulamay›çal›flt›r›rken bile iflletim sistemi arka planda ça-l›flmas›n› sürdürmeye devam eder, bu da daha faz-la haf›za kapasitesi ve ifllemci gücü gerektirir.Windows 2000’de ise bu durum daha da belirgin-dir. Bu sistem NT tabanl› oldu¤undan uygulama-lar›n çal›flt›r›lmas›na eski Windows sürümlerindençok daha fazla kar›fl›r, onlar› daha yak›ndan de-netler. Bu güvenli bir çal›flma temposu sa¤lanma-s› aç›s›ndan oldukça faydal›d›r, ancak düflük ka-pasiteli bir bilgisayarda ifllemlerin kabul edilemezderecede yavafllamas›na sebep olur.

‹flte bu yüzden Windows 2000’i bafla-r›yla çal›flt›rabilmek ve yap›lan çal›fl-

madan verim alabilmek için nispetengüçlü bir bilgisayara ihtiyaç

vard›r. Bu iflletim sistemininen temel versiyonu olan"Professional" bile çal›flabil-me için en az 64 MBRAM’e ihtiyaç duyar. Bunabir de bilgisayar›n›zda ça-l›flt›rmak istedi¤iniz oyun-lar, multimedya uygulama-lar, vb. gibi yaz›l›mlar›n

haf›za ihtiyac›n› da katarsan›z, gereken miktar›nrahatça 256 MB’yi aflabilece¤ini görürsünüz.Windows 2000’in "Server" gibi çok daha profes-yonel kullan›mlar için haz›rlanm›fl sürümleri isebunun da üstünde haf›zaya ihtiyaç duyarlar. Ayn›flekilde yüksek h›zl› bir ifllemci ve genifl kapasiteli,h›zl› bir sabit disk te bu sistemle verimli bir çal›fl-ma yapabilmek için gereklidir.

SÜRÜCÜ UYUMLULU⁄UWindows 2000 piyasaya ç›kt›¤›ndan bu yana

kullan›c›lar›n›n karfl›laflt›¤› en büyük sorun sürü-cü uyumlulu¤undaki yetersizlik olmufltur. 2000’inözellikle ilk sürümleri oldukça yetersiz say›labile-cek ayg›t sürücülerine sahiptir, bu da baflta grafikkartlar› gibi ço¤u önemli donan›m›n düzgün bi-çimde tan›n›p çal›flt›r›labilmesini önlemifltir. 2000

daha önceki Windows sürümlerinden çok dahafarkl› bir yap›ya sahip oldu¤undan tamamen fark-l› ayg›t sürücülerine ihtiyaç duymaktad›r. Zamaniçinde Microsoft yeni sürücüleri kullan›c›lara sun-maya devam etmifltir, ancak yine de halen piyasa-da bulunan ço¤u yaz›l›m Windows 2000 ileuyumsuzluklar göstermektedir. Bu da ço¤u kulla-n›c› için 2000’e geçiflte cayd›r›c› bir rol oynamak-tad›r.

Ancak burada bir de iyi bir haber vermek gerek-li, o da Microsoft’un yak›nda piyasaya sürece¤iWindows XP iflletim sisteminde bu konuya özelbir önem göstermekte oldu¤udur. fiu ana dek gör-dü¤ümüz XP deneme sürümlerinde bile sürücüdeste¤i bugüne dek olan Windows sürümlerindençok daha geliflmifltir ve daha sorunsuzdur. Bu daMicrosoft’un ayn› hatay› tekrarlamak niyetindeolmad›¤›n› gösterir.

Pek çok al›fl›lm›fl Windows uygulamas›n›n arabi-rimi 2000’de daha kullan›fll› bir hale getirilmifltir.

Windows 2000 çok daha düzenli bir menü yap›s›-na sahiptir.

< < <

< < <

>>>

WINDOWSADOBE ACROBAT UYGULAMASI

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 113

>>>

ADOBE ACROBAT UYGULAMASIDe¤iflik iflletim sistemleri ve uygulamalar verilerin kullan›c›lar

aras›nda paylafl›m›n› oldukça zorlaflt›rabilmektedir.

Bugün dünya üzerinde yüzmilyonlarca bilgisa-yar, çok çeflitli alanlarda ve amaçlarla kullan›l-maktad›r. Internet sayesinde tüm dinyada bilgininaktar›m› ve paylafl›lmas› da eskiye oranla çok da-ha kolay bir hale gelmifltir. Ne var ki buradaönemli bir sorun karfl›m›za ç›kmaktad›r. Tüm bil-gisayarlar ayn› iflletim sistemini ve uygulamalar›kullanmazlar. Bu da verilerin bir bilgisayardandi¤erine aktar›l›rken farkl› flekillerde kaydedilme-sini gerektirir ki, bu esnada hemveri kay›plar› olabilir, hem de bel-gelerin orijinal flekilleri bozulabilir.

‹flte 1993 y›l›nda ABD kökenlibir firma olan Adobe Systems In-corporated, bu soruna bir çözümgetirebilmek amac›yla Adobe Ac-robat adl› yeni bir yaz›l›m› piyasa-ya sürdü. Bu yaz›l›m metin belgele-rinin özelliklerinin bozulmadanelektronik olarak saklanabile-cekleri bir biçime dönüfltürül-meleri için tasarlanm›flt›. ‹lk bafl-larda bu yaz›l›m›n önemi ve getir-di¤i yenilik pek farkedilmedi, ancakzaman içinde Acrobat yaz›l›m› vebununla beraber kullan›lan PDFdosya biçimi ço¤u kullan›c› içinvazgeçilmez derecede önem kazan-d›.

Acrobat uygulamas› tamamenkendine has bir dosya biçimi olanPDF format›n› kullan›r. PDF dosya-lar sadece metin de¤il ayn› zaman-da resim ve hatta hypertext ba¤lan-t›lar gibi pek çok farkl› unsuru içe-rebilir. Özellikle metinlerin orijinalgörünümünü koruyabilmesi aç›s›n-

dan PDF format› nere-deyse rakipsizdir dene-bilir. PDF format›nadönüfltürülmüfl bir belgefarkl› bilgisayarlarda veiflletim sistemlerindegerek görüntülenirken,gerek yazd›r›l›rken ori-jinal biçimini korur. Acrobat ile herhangi bir ba-

s›l› metni genel yap›s›ndan herhangi bir tavizvermeden rahatl›kla PDF dosyas› flekline dö-nüfltürebilir, bu haliyle saklayabilir ya da ilete-bilirsiniz. Acrobat ile bir PDF dosyas› haz›rlar-ken, ortaya ç›kan dosya farkl› büyüklüklerde

olabilir. Bol resimli bir belgedenelde edilen PDF dosyas› haliyleoldukça büyük olabilir. AncakAcrobat uygulamas› haz›rlananbelgenin önceden belirlenenoranda s›k›flt›r›labilmesine deimkan tan›d›¤›ndan, böyle bir

belgeyi nispeten küçük birboyuta indirgemek müm-

kün olmaktad›r.

PDF tan›m› Adobe taraf›ndan gelifltiril-mifl olan Portable Document Format dosyabiçiminin ad›n›n bafl harflerinden oluflmufl-tur. Bu dosya biçimi herhangi bir kaynak-tan sa¤lanan verileri tüm özelliklerini koru-yarak tafl›yabilir ve ayn› flekilde herhangibir sistemde görüntülenebilir, yazd›r›labilirya da benzeri ifllemlerden geçirilebilir. PDFdosyalar›n›n içeriklerini görebilmek içintüm gereken ücretsiz olarak da¤›t›lanAdobe Acrobat Reader uygulamas›d›r.

>>>

I < >INFO

114 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS<<<

ADOBE ACROBAT UYGULAMASI

Acrobat Reader uygulamas›d›r. Bu uygulama In-ternet üzerinde www.adobe.com adresinden teminedilebilir. Ayr›ca Freeware ve Shareware prog-ramlara yer veren belli bafll› tüm sitelerde de buuygulamay› bulabilmek mümkündür. Internet ha-ricinde bu uygulamay› bilgisayar dergileriyle bir-likte verilen CD-ROM’lar üzerinde de bulabilirsi-niz. Ayr›ca baflta oyunlar olmak üzere ço¤u prog-ram CD’sinin içinde bir de PDF format›nda kay-

dedilmifl el kitab› bulunabildi¤in-den, ço¤u zaman ayn› klasörüniçinde Acrobat Reader uygula-mas›n› da bulmak mümkündür.

Acrobat Reader tüm Windowsserisi iflletim sistemleri ve ayr›caMacOS üzerinde de rahatl›klakurulabilen, çal›flmak için çok azsistem kayna¤›na ihtiyaç duyanbir uygulamad›r. Bilgisayar›n›zabu uygulamay› kurduktan sonragörmek istedi¤iniz herhangi birPDF dosyas›na çift t›klaman›zyetecektir, Acrobat Reader dos-yay› otomatik olarak açacakt›r.Bu sayede bir PDF dosyas› için-deki metinleri sayfalar halindegörüntüleyebilir ya da yaz›c›danç›k›fl›n› alabilirsiniz.

Adobe Acrobat uygulamas› hemen her türprogramdan gelebilecek verileri kabul edecekve iflleyecek biçimde haz›rlanm›flt›r. Bu saye-de kullan›c›ya büyük esneklik sa¤lanm›fl olur.Mesela bir metin editöründen gelen yaz›lar›,bir resim iflleme yaz›l›m›ndan gelen resimler-le ayn› PDF dosyas› içinde birlefltirmek, busayede resimli bir kullanma klavuzu haz›rla-mak son derece kolayd›r. Ayr›ca bir PDFdosyas› içine kaydedilen tüm veriler dahasonra oradan al›narak baflka ifller için dekullan›labilir, çünkü belgeye kaydedilen herunsurun tüm özellikleri aynen korunmakta-d›r.

Acrobat uygulamas› kullan›c›lara haz›rla-d›klar› PDF dosyalar›n› Internet üzerindenkolayca gönderebilmeleri için de pek çok kolayl›ksunar. Bir PDF dosyas›n› rahatl›kla e-posta ekiolarak gönderilebilecek boyutlara indirebilirsiniz.Ancak bunun yan› s›ra bir di¤er önemli unsur dasa¤lanan güvenlik imkan›d›r. Acrobat oluflturdu-¤unuz PDF dosyalar›n› 128 bitlik tabanda flifrele-yebilmenizi sa¤lar ki bu da özellikle e-posta ilegönderilen belgeler için çok önemli bir güvenlikunsurudur. Ayr›ca oluflturdu¤unuz dosyan›n sade-ce okunabilir olmas›n› sa¤laman›z, böylece içeri-¤inin kopyalanmas› ya da de¤ifltirilmesini de önle-meniz mümkündür.

ACROBAT READERAcrobat ile oluflturulmufl PDF ekli belgeleri oku-

yabilmek için ihtiyac›n›z olan tek program Adobe

>>>

PROJELER

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 121

>>>WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK

WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAKSayfalar dolusu metin içinden tek bir kelimeyi bulman›z gerekirse ne yapars›n›z?

Günümüzde hemen her tür ofis çal›flmas›nda bil-gisayarlardan faydalan›lmaktad›r. Bu özellikle za-mandan ve ofis malzemelerinden tasarrufu sa¤la-mas› aç›s›ndan oldukça yararl›d›r. Ço¤u zamanyap›lan yaz›flmalar ve belgeler elektronik veridosyalar› halinde saklan›r ve ifllenir. Çok gerekti¤izamanlarda yaz›c›lar vas›tas›yla bunlar› ka¤›tüzerine dökmek te mümkün olmaktad›r.

Sayfalar dolusu metin içinde aranan bir kelime-yi ya da cümleyi bulmaya çal›flmak gerçekten dezaman alan ve s›k›c› bir ifltir, ancak insanlar s›ks›k bunu yapmak zorunda kal›rlar. Ayn› ifli bilgi-sayar›n›zda kay›tl› bulunan bir metin dosyas› üze-rinde yapman›z gerekti¤inde ise ifller çok dahakolayd›r. En yayg›n kullan›lan metin editörlerin-den biri olan Word bu ifl için özel bir yard›m uy-gulamas›na sahiptir. Ancak ço¤u kullan›c› bundanhabersizdir ve Word ile çal›fl›rken arad›klar› keli-meleri her sayfay› tek tek gözle tarayarak bulma-ya çal›fl›rlar. Bu tamamen gereksizdir, flimdi sizeWord ile çal›fl›rken arad›¤›n›z kelimelerin yerleri-ni hiç atlamadan nas›l çabuk bir biçimde tespitedebilece¤inizi gösterece¤iz.

Ad›m 1:Üzerinde çal›flt›¤›n›z belgeyi genel görünüm aç›-

s›ndan kontrol edebilmek ve özellikle dikkatiniziçeken bölümlere h›zl› bir biçimde bakabilmek içinWord araç çubu¤unda bulunan "Bask› Önizleme"

seçene¤inden faydalanabilirsiniz. Bu seçenek bü-yüteç fleklinde bir simgeyle gösterilmifltir veüzerinde t›klad›¤›n›zda sayfa yaz›c›dan ç›kaca¤›haliyle ekrana gelir. Burada sayfalar› afla¤› yada yukar› kayd›rabilir, sayfan›n üzerine t›k-layarak metni görebilece¤iniz biçimdebüyütebilirsiniz. Bu görünümden ç›k-mak içinse araç çubu¤unda bulunan"Kapat" tufluna t›klaman›z yetecek-tir. Bu flekilde metnin tamam›n›h›zl› bir biçimde gözden geçirmef›rsat› bulabilirsiniz.

Ad›m 2:Metin içinde belirli bir kelimeyi bulabilmek için-

se "Bul..." seçene¤ini çal›flt›rman›z gereklidir. Bu-nun için araç çubu¤undaki "Düzen" seçene¤i me-nüsünden "Bul..." fl›kk›na t›klayarak ilgili diyalogpenceresini açmal›s›n›z. Klavyeden CTRL + F tuflkombinasyonunu da kullanabilirsiniz.

Ad›m 3:Bu aflamada aç›lan diyalog penceresine bakarsa-

n›z üç k›s›mdan olufltu¤unu görürsünüz, bunlar"Bul", "De¤ifltir" ve "Git" olarak adland›r›lm›flt›r."Bul" k›sm›ndaki komut sat›r›na arad›¤›n› kelime-yi girer ve "Sonrakini Bul" adl› tufla t›klarsan›z,verdi¤iniz kelime metin içinde arat›lacak, bulun-du¤unda da yeri size gösterilecektir.

122 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER

PROJELER WORD ‹Ç‹NDE ARAMA YAPTIRMAK

<<<

Ad›m 4:E¤er daha detayl› bir arama yapt›rmak isterse-

niz, o zaman ayn› k›s›mda bulunan "Tüm Seçe-nekler" tufluna t›klayarak ek menüyü açabilirsiniz.Buradaki seçeneklerden tek kelime ya da bir keli-me dizisini aratabilir, arama yap›l›rken büyük ve

küçük harflere dikkat edilmesini sa¤layabilir, ay-r›ca metin içinde belirli bir yöne do¤ru aramayapt›r›lmas›n› emredebilirsiniz.

Ad›m 5:Bu k›s›mda bulunan "Biçim" seçene¤inden ara-

ma esnas›nda dikkat edilecek belirli husular›ayr›ca ayarlayabilirsiniz. Bunlar kul-

lan›lan yaz› fontunun tür ve fleklin-den tutun da, paragraflara dek pekçok unsur olabilir. K›sacas› e¤er

isterseniz araman›z› çok detayl› bi-çimde yürütebilirsiniz.

Ad›m 6:Yine bu k›s›mda bulunan "Özel" tuflu sayesinde

metin içinde kullan›lmas› muhtemel pek çok özelbiçimi araman›za dahil edebilirsiniz. Bunlar dip-notlardan grafiklere dek pek çok farkl› unsurdanbiri olabilir.

Ad›m 7:Bu diyalog penceresindeki "De¤ifltir" adl› ikinci

k›s›m ise size aranan herhangi bir de¤erin bulun-du¤unda yerine bir baflkas›n›n konabilmesini sa¤-lama imkan› tan›r. Yapman›z gereken "Aranan"sat›r›na bulmak istedi¤iniz de¤eri, "Yeni De¤er"k›sm›na ise onun yerine girilecek olan› yazmakt›r.

Ad›m 8:

Üçüncü ve son k›s›m olan "Git" ise size tüm me-tin içinde belirli bir k›sma do¤rudan ulaflma im-kan› verir. Bunun için sayfa, sat›r, dipnot ya dabenzeri bir unsurun numaras›n› girmeniz yeterli-dir. Bu özellikle çok büyük metinlerle çal›fl›rkenbüyük kolayl›k sa¤layabilen bir seçenektir. >>>

INTERNETINTERNET RADYOLARI

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 217

>>>

Avusturalya’n›n en büyük radyo istas-yonlar›ndan biri olan GrooveFM’i dinle-mek isterseniz, www.groovefm.com adre-sine gitmeniz yeterli olacakt›r. Bu istas-yon özellikle gençlere yönelik yay›n yap-t›¤›ndan en güncel pop müzik örnekleriniburada bulabilirsiniz. Çok az haber vereklam aras› veren radyonun sitesindeçeflitli multimedya programlar› için "skin"örnekleri de bulabilmek mümkündür.

St. Louis ve çevresinde en çok dinlenenradyo istasyonlar›ndan olan Underground3WK’y› dinleyebilmek için www.3wk.comadresine gitmeniz yeterlidir. Yay›n prog-ram›n›n neredeyse tamam› Hard Rock veBlues türü parçalardan oluflmaktad›r.Yap›lan yay›n› dinlemek için gereken Re-al Player ve Media Player 7 gibi uygula-malar› da burada bulabilirsiniz.

‹nternet üzerinden canl› radyo yay›n›yapma konusunda çözümler üreten sitehalen birçok yabanc› popüler radyonunda yay›n›n› sürdürüyor. Onlarca radyoyatek bir site alt›ndan ulaflmak istiyorsan›zmutlaka ziyaret edin.

Londra ve civar›ndaki en ünlü radyo is-tasyonlar›ndan biri olan Bass 24 ayn› za-manda web üzerinden de yay›n yapmak-tad›r. E¤er www.emptyves-sels.f2s.com/bass24 adresine giderseniz,buradan yay›n› dinleyebilirsiniz. Buradadaha ziyade Rap ve Swing tarz› müzikle-rin yay›nland›¤›n› da belirtelim. Ayr›cayay›n› dinlemek için gereken çeflitli uygu-lamalar› da ayn› sitede bulabilirsiniz.

Klasik-dans türü müziklerden hofllanan-lar için Kanada kökenli CBC radyo istas-yonunu tavsiye ederiz. Bu istasyonun ya-y›nlar›n› Internet üzerinde http://cbc.ca/adresindeki sitelerinden dinleyebilirsiniz.Özellikle geç saatlerde hafif bir müziklekafan›z› dinlendirmek ya da uykuya dal-mak istiyorsan›z buray› kesinlikle seve-ceksiniz demektir. Ayr›ca bölgeden ha-berleri de buradan dinleyebilirsiniz.

Internet üzerinde müzik ve radyo istas-yonlar› üzerine bir site ar›yorsan›z, o za-man www.netradio.com adresine gitme-nizi tavsiye ederiz. Buras› her çeflit mü-zikle ilgili haberleri ve siteleri bulabile-ce¤iniz genifl kapsaml› bir portald›r. Siteayn› zamanda birkaç farkl› radyo istas-yonunun yay›nlar›n› da dinlemenize im-kan tan›maktad›r. Ancak bu yay›nlar›dinleyebilmek için bir üyelik kayd› sözkonusudur.

INTERNET RADYOLARIInternet üzerinden yay›n yapan radyolarla ilgileniyorsan›z,

bu sayfalarda verdi¤imiz adresler ilginizi çekecektir.

218 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET<<<

INTERNET RADYOLARI

www.radyomydonose.com.trÇok fl›k bir web sayfas›na sahip olan

Radyo Maydonoz sitesinden radyo yay›n›-n› online dinleyebilmenin yan› s›ra ücret-siz logo ve melodi transferi yap›labilmeside mümkün oluyor.

www.powerfm.com.trYabanc› müzik yay›n› yapan Türk rad-

yolar› içinde önemli bir yere sahip olanPowerFm’in web sayfas› da kendisi gibioldukça zengin ve renkli tasarlanm›fl.Online yay›n da mevcut.

www.metrofm.com.trTürkiye’nin ilk yabanc› müzik radyo is-

tasyonu olan MetroFM’in web sayfas›n-dan maalesef di¤erlerinde oldu¤u gibiyay›n› internet’ten online olarak birebirdinlemek mümkün olmuyor.

www.capitalradio.com.trYabanc› popüler müzik yay›n› yapan

Capitol Radio’nun web sitesinden canl›olarak yay›na ulaflabilece¤iniz gibiTOP40’da yer alan flark›lardan da 25sn’lik bir bölümü dinleyebiliyorsunuz.

www.acikradyo.com.trKainat›n tüm seslerine, renklerine ve

titreflimlerine aç›k radyo slogan› ile ya-y›nda bulunan Aç›k Radyo gerçekten dedi¤erlerinden oldukça farkl›. Siteden bi-rebir canl› yay›na da ulaflabilirsiniz.

www.radioeksen.comPop müzik çalan radyolar›n aksine

rock, heavy metal, blues, jaz ve alterna-tif müzik türlerine daha fazla a¤›rl›k ve-ren site üzerinden de radyo yay›n›n› onli-ne olarak takip edebiliyorsunuz.

www.yayinonline.comKendi bünyesinde, canl› yay›n yapan

Türk radyolar› hakk›nda bilgiler bar›nd›-ran site üzerinden tüm bu radyolar› dacanl› dinlemek mümkün oluyor. Baflar›l›bir radyo portal› say›labilir.

www.lokumfm.com.trTürkçe müzik yay›n› yapan radyolar

aras›nda özellikle gündemin en hit ve entempolu parçalar›n› çalmas› ile ünlü rad-yonun web sitesinden de tüm yay›n› canl›dinleyebiliyorsunuz.

www.radyoviva.com.trTasar›m olarak çok fl›k bir sayfaya sa-

hip olmas›na ra¤men içerik olarak o ka-dar da genifl de¤il. Yine de yay›n grubu-nun di¤er kardefl radyolar›na ve canl› ya-y›na bu sayfadan ulafl›labiliyor.

INTERNET

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 219

>>>FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹

FLASH UYGULAMASININÖZELL‹KLER‹Bazen Internet üzerinde di¤erlerinden daha farkl› görünen bir sayfaya rastlars›n›z.

Normalde HTML ya da benzeri bir dil kullan›la-rak haz›rlanm›fl bir web sayfas›n›n görünümü afla-¤› yukar› bellidir. Ekran çerçevelere bölünmüfltür,resimler, metinler ve seçenekler gibi unsurlar tümsayfay› doldurur. Ancak sizin rastlad›¤›n›z sayfabunlardan çok daha farkl› görünmektedir. Ekran-da küçük bir mesaj belirir, derken ard›ndan ger-çekten de etkileyici bir ses ve grafik gösterisi bafl-lar. Gösterinin ard›ndan da daha önce görmedi¤i-niz denli renkli ve çekici bir sayfa tasar›m› ekra-na gelir. Fareyi ekranda gezdirdi¤inizde menü se-çeneklerinin çeflitli canland›rmalarla renklendiril-di¤ini farkedersiniz. Neredeyse tüm sayfa canl›gibi görünmektedir ve sadece seyretmesi bile ol-dukça zevklidir. Peki böyle bir sayfa nas›l haz›r-lanm›flt›r?

Her ne kadar HTML dili ve web sayfas› tasar›m›için haz›rlanm›fl baz› editörler bir dereceye kadarözel efektler yapabilme imkan› sunuyor olsalarda,ancak tek bir program bu denli yo¤un ve etkileyi-ci sayfalar yapabilmenize imkan tan›r. O da Mac-romedia flirketi taraf›ndan gelifltirilmifl olan Flashprogram›d›r. Özellikle web sayfalar›n›n tasar›m›için gelifltirilmifl olan bu program sayesinde di¤eryöntemlerle hayal bile edilemeyecek denli canl› veetkileflimli web sayfalar› haz›rlayabilmek mümkünolabilmektedir.

Flash vektör grafiklerle çal›flmak üzere haz›r-lanm›fl bir programd›r ve ilk bak›flta genel görü-nüm olarak Corel benzeri 3D grafik tasar›m prog-ramlar›n› and›r›r. Flash ile çal›fl›rken çeflitlianimasyonlar oluflturman›n iki temel yöntemivard›r. ‹lk yöntem bir dizi resim oluflturmakve bunlar› h›zl› bir biçimde ard› ard›na göste-rerek seyredenlere canl›l›k hissi vermektenibarettir. Bu sinema filmlerinden de aflina ol-du¤umuz en eski animasyon yöntemidir.

‹kinci yöntem ise çok daha kolay ve iyidir.Bu yöntemde birkaç temel grafik tasar›m ha-z›rlan›r, ard›ndan da bu tasar›mlar için kullan›la-cak animasyonlar belirlenir. Flash bu konuda ol-dukça yeteneklidir ve tan›mlanm›fl bir nesne içinçok farkl› animasyonlar belirleyebilme imkan› su-nar. Böylelikle tek bir resim haz›rlayarak bundanseri bir animasyon oluflturabilmek mümkündür.Üstelik bu flekilde haz›rlanm›fl bir Flash animas-yonu ilk yönteme göre çok daha küçük bir alankaplayaca¤›ndan, siteye ba¤lanan bilgisayara ak-tar›lmas› çok daha h›z-l› ve kolay olacakt›r.

220 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹

<<<

Flash ayn› zamanda baflkadosya türlerini de destekledi¤inden, animasyonla-r›n›za müzik katabilmeniz de mümkündür. Özel-likle MP3 biçiminde kaydedilmifl müzikler ya dasesleri rahatl›kla Flash dosyalar›na ekleyebilir vebunlar›n animasyonlarla beraber çal›flt›r›lmas›n›sa¤layabilirsiniz.

Ancak Flash ile ilgili bilmeniz gereken baflka birkonu daha vard›r. O da ne kadar geliflmifl de olsabu uygulaman›n bile HTML dilinden tamamen ba-¤›ms›z olarak çal›flmad›¤›d›r. Flash ile haz›rlanansunumlar "fla" ekli dosyalar fleklinde kaydedilirlerancak çal›flt›r›lmadan önce "swf" biçimine çevril-meleri gereklidir. Ancak ifl bununla da bitmez,çünkü bu dosyalar› çal›flt›rabilmek için browseruygulamalar›n›n belli yan programc›klara ihtiyac›vard›r. "Plug-In" olarak bilinen bu programc›klarpek çok farkl› uygulama için gereklidirlerve ihtiyaç duyuldu¤unda Internet üzerindende indirilebilirler. Flash uygulamalar›n›nçal›flt›rmak için gereken plug-in InternetExplorer 5 ve Netscape Navigator 4.7browser uygulamalar›nda zaten mevcuttur.

Ancak bundan önceki sürümleri kullan›yor-san›z Flash uygulamalar›n› çal›flt›rmak is-tedi¤inizde hatalarla karfl›laflabilirsiniz.

Peki genel olarak insanlar›n bu uygulama-ya yaklafl›mlar› nedir? Kullan›c›lar aras›n-da Flash uygulamas› hakk›nda genel olarakiki farkl› yaklafl›m bulunmaktad›r. ‹lk grupbu program ile haz›rlanan web sayfalar›n›ngere¤inden fazla gösteriflli oldu¤unu düflün-

mektedir. Onlara göre bir web site-sinde gösteriflli grafiklerden ziyadeiçerik önemlidir ve Flash gerçekte

buna hiçbir katk›da bulunmamaktad›r. Ayr›-ca bu tür haz›rlanm›fl sayfalar›n yüklenmesi s›ra-dan sayfalara göre biraz daha uzun sürebildi¤in-den, zaman ve para kayb›na da yol açmaktad›r.

‹kinci gruptakiler ise Internet üzerindeki su-numlarda multimedya uygulamalar›n önemini sa-vunmakta, Flash program›n›n gelecekteki yaz›l›m-lara mükemmel bir örnek teflkil etti¤ini belirt-mektedirler. E¤er siz de bu uygulama ile çal›flma-lar yapmay› denemek ve kendi karar›n›z› kendinizvermek isterseniz, o zaman www.macrome-dia.com adresinden Flash uygulamas›n› indirebi-lirsiniz. Bu uygulama 30 günlük ücretsiz bir de-neme süresine sahiptir, ancak bundan sonra sat›nalman›z gerekecektir. Oldukça profesyonel bir ya-z›l›m oldu¤undan fiyat› pek ucuz say›lmaz, bunuda hemen belirtelim.

Ço¤u kiflinin sand›¤›n›n aksine, Flash ilehaz›rlanm›fl sayfalardaki büyük animasyon-lar›n sunucudan kullan›c› bilgisayar›na yük-lenmesi çok fazla zaman almaz. ‹lk bafltak›sa bir yükleme ekran› görüntülense de,asl›nda yükleme ifllemi animasyonlar›n gö-rüntülenmesi esnas›nda devam eder. Flashanimasyonlar› vektör grafiklerden olufltu¤uiçin veri dosyalar›n›n boyu modemle yap›-lan ba¤lant›larda bile çabucak aktar›labile-cek kadar küçüktür. >>>

* < >‹PUCU

INTERNETFLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 221

>>>

FLASH ‹LE ÇALIfiMAKÇo¤u kullan›c› Flash uygulamas›n›n sadece web

sayfalar› haz›rlamak için tasarlanm›fl bir programoldu¤unu düflünür, ancak bu çok yanl›fl bir yakla-fl›md›r. Flash pek çok aç›dan Corel ve Photoshopgibi grafik iflleme programlar›na benzer. Çeflitligrafiklerin haz›rlanmas› ve d›flar›dan al›nan veri-lerin Flash ile ifllenebilmesi mümkündür.

Bir di¤er aç›dan bak›ld›¤›nda ise, Flash’›n di¤erözellikleri nedeniyle 3D Studio tarz› bir animas-yon program› oldu¤unu görürüz. ‹ki boyutlu gra-fiklerin canland›r›lmas› ve ses efektlerinin de kul-lan›lmas› sayesinde, Flash ile küçük filmlerdenmini bilgisayar oyunlar›na dek pek çok de¤iflikprogram yap›labilir. Nitekim pek çok kullan›c›Flash’›n bu özelli¤ini kullanarak yaratt›klar› il-ginç çizgi filmleri Internet üzerinde sergilemekte-dirler.

‹flte tam bu noktada Flash’› di¤er uygulamalar-dan ay›ran özellik ortaya ç›kmaktad›r. Macrome-dia programc›lar› Flash’› gelifltirirken sadece biranimasyon program› üretmemifllerdir. Ço¤u ben-zer uygulaman›n aksine Flash ile üretilen eserleriInternet üzerinden yay›nlayabilmek son derecekolayd›r. Flash dosyalar› rahatl›kla browser prog-ramlar› traf›ndan tan›n›p h›zl› bir biçimde yükle-nebilmekte ve çal›flt›r›labilmektedirler.

Bugüne dek Flah uygulamas›n›n pek çok sürümüpiyasaya ç›kar›lm›flt›r, ancak en sonuncusu olanFlash 5 sürümü aralar›nda en geliflmifl olanlar›d›r.Ço¤u aç›dan öncekilerden daha geliflmifl bir arabi-rime sahip oldu¤undan eski sürümlerinkullan›c›lar› tara-f›ndan bafl-lang›çta

yad›rganm›fl olsa da, Flash 5 sürümü geliflmifl ye-tenekleri sayesinde k›sa sürede kendini kabul et-tirmifltir. Bunda programa yerlefltirilmifl son dere-ce kapsaml› yard›m dosyalar›n›n da rolü büyük-tür. Bu dosyalarda Flash’›n çal›flt›r›lmas›yla ilgilihemen her tür bilgiye yer verilmektedir. Progra-m›n bizim aç›m›zdan en zay›f yönü sadece ‹ngiliz-ce sürümünün bulunmas›d›r. Bu yabanc› dili pekgüçlü olmayan kullan›c›lar› biraz s›k›nt›ya sokabi-lir, ancak ço¤u yaz›l›m için ayn› fleyin geçerli ol-

du¤u da bir gerçektir.

Flash editörünü çal›flt›rabilmek için en az 133 MHz ifllemcili ve 32 MB RAM ta-k›l› bir bilgisayara ihtiyac›n›z olaca¤›n›unutmay›n. Ancak verimli bir çal›flma içingereken sistem ihtiyac› asl›nda bunun ikikat›d›r. Ayr›ca kurulum için de sabit disküzerinde yaklafl›k 50 MB kadar bofl alangerekecektir. ‹flletim sistemi ise Windows95 veya sonraki herhangi bir Windows sü-rümü olabilir. >>>

I < >INFO

222 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET FLASH UYGULAMASININ ÖZELL‹KLER‹

<<<

GRAF‹K TASARIMFlash ile çal›fl›rken yap›lan ifllemlerden biri gra-

fik tasar›m aflamas› olacakt›r. Bu aflamada özelaraç setlerini kullanark çal›flmada kullan›lacaknesnelerin çizimi yap›l›r. Buradaki çal›flma genelolarak herhangi bir resim editörüyle yap›landançok farkl› de¤ildir.

Ekrana bakt›¤›n›zda çizim için kullan›lanaraç menüleri dikkatinizi çekebilir. Bumenülerde bulunan pek çok seçe-nek daha önce Paint ya dabenzeri programlarla çal›flm›flolanlar›n›za yabanc› gelme-yecektir. Çizim yapabilmekiçin kullan›lan bir dizi ara-c› ekran›n yan›ndaki kont-rol panelinde bulabilirsi-niz. Bunlarfarkl› flekilleridaha kolay çize-bilmenizi sa¤lamakiçin haz›rlanm›fllard›r. Ayr›ca önve arka plan renklerini ayarlayabilece¤iniz renkpaletleri de burada yer al›r.Ayr›ca yap›lan çizimlerirenklendirmek için de bir di-zi araç bulunmaktad›r.

D‹⁄ER UNSURLARFlash sadece resimler de-

¤il, pek çok di¤er farkl› veritürüyle de çal›flabilmenizeimkan sa¤lamaktad›r. Bun-lar›n haz›rlanan çal›flmaiçinde kullan›lmas› ile çok

farkl› eserler ortaya konabilir. Nevar ki Flash özellikle vektör gra-fiklerle çizim yapabilen bir edi-tördür ve bitmap resimleri olufltu-ramaz. Bu yüzden çal›flmada kul-lan›lacak olan çeflitli formatlar-daki bitmap resimlerin d›flar›da

haz›rlanmas› ve programa "Import" edilmesi ge-rekmektedir.

Ayn› fley Flash uygulamalar›nda kullan›lacakolan ses dosyalar› için de geçerlidir. Flash MP3,MIDI, WAV ve benzeri biçimlerde kaydedilmifl

olan ses dosyalar›n› kullanman›-za imkan tan›maktad›r. Ancakbunlar› oluflturmak ya da iflle-mek kabiliyetine sahip de¤il-dir. O yüzden bu tür ses dos-yalar›n›n da önce baflka birprogramla haz›rlanmas› veondan sonra Flash dosyas›içine "Import" edilerek kul-lan›lmas› gerekmektedir.

CANLANDIRMAFlash ile bir canland›rma

haz›rlamak oldukça kolay-d›r, bu ifllem için her görüntü

karesini tek tek çizmenize gerek yoktur. Flashkendi içinde üç farkl› nesne canland›rma modeli-ne sahiptir. "Movie Clip" verilen nesneyi bir dizi

görüntü karesi haz›rlayarak t›pk›film fleridi gibi canland›r›r. Flash ilehaz›rlanm›fl çizgi filmlerin üzerindebu yöntemle çal›fl›lm›flt›r. Di¤er can-land›rma türlerinden "Button" iseweb sayfalar›nda görülen renkli vehareketli linklerin haz›rlanmas›ndakullan›l›r.

Flash canland›rma ifllemi esnas›n-da flekillerin de¤ifltirilebilmesine deimkan tan›r. Bunu vektör grafiklerinkullan›m› sa¤lamaktad›r. Mesela birkare çok yumuflak bir biçimde birdaireye dönüflebilir.

Flash son derece detayl› ve yete-nekli bir uygulamad›r. O yüzden tümolas›l›klar› keflfetmek ve kullanmakhevesli kullan›c›lar›n alt›ndan kalka-bilece¤i bir ifltir. Ancak biraz gay-retle çok k›sa sürede bu uygulama-n›n ustas› olunabilir.

Flash dosyalar› içinde kullan›lacak olannesneler "File" seçene¤i alt›ndaki "Import"fl›kk› yard›m›yla d›flar›dan al›nabilir.

>>>

I < >INFO

>>>

INTERNETWEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2)

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 223

>>>

WEB SAYFASI TASARIMI(ÖZET 2)Geçen bölümde bafllad›¤›m›z özete bu say›da devam ediyoruz.

BA⁄LANTILARBuradaki komutlar› kullanarak web sayfalar›n›

birbirlerine ba¤lamak mümkündür. Kodlama için-de Hypertext ba¤lant›lar <A> etiketiyle belirti-lirler, bundan sonra kullan›lan HREF komutu iseyap›lacak geçifl iflleminin gerçeklefltirilebilmesinisa¤lar.

E¤er ba¤lant› ayn› sayfadaki bir baflka noktayayap›l›yorsa burada NAME eki kullan›l›r ve adresbelirtilirken "#" iflaretinden faydalan›l›r.

Bir Hypertext ba¤lant›y› oluflturan tümkodlamalar <A>...</A> komutlar› ara-s›na yaz›lmal›d›r. Bu ba¤lant›da kul-lan›lacak olan herhangi bir resimise <IMG> komutunun yerlefltiril-mesiyle harekete geçirilir.

Resim eklemek:

HTML belgeleri içindeki resimler <IMG> komutuyla eklenirler ve belgenin bir parças› olmay›p sunucu üzerinde kendile-rin ayr›lan klasörde tutulurlar. Burada kullan›lacak resmi belirlemek için SRC ekinden faydalanmak gerekir.

<IMG src="url" lowsrc="url" alt="metin" align=[top | middle | bottom | right | left | texttop | absmidlle | baseline |absbottom] width="say›" height=" say›" vspace=" say›" hspace=" say›" border=" say›">

src Metin içine yerlefltirilecek URL ile ilgili resimlowsrc URL resim önizlemesialt Resmin görüntülenememesi halinde girilecek alternatif metinalign Kullan›lan grafik ö¤enin sayfa içindeki yerleflimini belirleyen parametrelerwidth Resim geniflli¤iheight Resim yüksekli¤ivspace Resim etraf›ndaki yatay boflluk miktar› hspace Resim etraf›ndaki dikey boflluk miktar›border Resim etraf›ndaki kutunun geniflli¤i

Bir Hypertext kodlama sat›r›n›n genel yap›s›:

<A href="url" name="isim" title="metin" target="hedef pencerenin ad›" > ...text/IMG... </A>

href Hedef ba¤lant›n›n URL’siname Hedef ba¤lant›n›n ad›title Hedef ba¤lant› hakk›nda k›sa bilgi veren metin parças›target Hedef ba¤lant›n›n aç›laca¤› pencere ya da çerçevenin ad›. E¤er bofl b›rak›lm›flsa her zaman yeni browser pence-resi aç›lacak demektir.

224 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET WEB SAYFASI TASARIMI (ÖZET 2)

<<<

Standard bir hücrenin içeri¤i:

<TH align=[left | center | right | justify | char] char="karakter" charoff="karakter kaymas›" valign=[top | middle |bottom | baseline] nowrap bgcolor="renk" width="say›" colspan="sütun say›s›" rowspan="sat›r say›s›" axis="hücre ad›">...metin... </TH>

<TD align=[left | center | right | justify | char] valign=[top | middle | bottom | baseline] nowrap bgcolor="renk"width="say›" colspan="say›" rowspan="say›"> ...metin... </TD>

nowrap Tablo içindeki otomatik s›ralamay› önlerbgcolor Arka plan rengi width Tablo geniflli¤icolspan Birlefltirilecek sütun say›s›rowspan Birlefltirilecek sat›r say›s›

Tablo bafll›klar›:

<CAPTION align=[top | bottom | left | right]> ...bafll›k... </CAPTION>

align Bafll›k pozisyonunu belirler

<TR align=[left | center | right | justify | char] valign=[top | middle | bottom | baseline]> cells </TR>

align Metin parças›n›n yerleflimini belirlervalign Bu sütundaki hücre içeriklerinin dikey yerleflimini belirler

Tablolar:Tablolar bir web sayfas›n›n düzenlenmesi için kullan›l›r.

<TABLE> Tablo bafllang›c›<CAPTION> Tablo bafll›¤› </CAPTION> <TR> Sütun bafllang›c› <TH> Sütun bafll›¤› </TH><TD> Tablo hücresinin içerik bilgisi </TD></TR> Sütun sonu </TABLE> Tablo sonu

Tabloyu oluflturan kodlamalar <TABLE> …. </TABLE> aras›na yaz›lmal›d›r.

<TABLE width="say›" cols="sütun say›s›" colspec="tan›mlama" align=[left | right | center | justify] frame=[void |above | below | hsides | rhs | lhs | vsides | box | border] border="say›" rules=[none | basic | rows |cols |all] cellspa-cing="say›" cellpadding="say›" clear=[left | right | all] nowrap> ...tablo sat›rlar›... </TABLE>

width Tablo geniflli¤icols Toplam tablo sütun say›s› colspec Çeflitli sütunlar›n sayfa içindeki yerleflimi (Örnek: colspec="L8 C20 R50")align Nesnelerin di¤erlerine göre yerleflimiframe D›fl tablo hatlar›n›n görüntülenmesini sa¤layan parametrelerborder D›fl çerçevenin belirlenmesirules Tablo içi hatlar›n belirlenmesicellspacingTablo hücreleri aras›ndaki bofllu¤un belirlenmesicellpadding Tablo içeri¤i ve hücre duvar› aras›ndaki bofllu¤un belirlenmesi

MULTIMEDIA VE E⁄LENCEMP3 ÇALICI AYGITLAR

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 83

>>>

MP3 ÇALICI AYGITLARMP3 müzik format› bugün her PC’de kullan›lmaktad›r.

MP3 müzik format› hakk›nda daha önceki bö-lümlerde çok detayl› bilgiler vermifltik. Çeflitlimultimedya uygulamalarda kullan›lmak için gelifl-tirilmifl olan bu ses dosyas› format› k›sa süredeözellikle Internet üzerinde ve haliyle tüm dünyadabüyük bir kullan›m alan› buldu. Verileri çok fazlakayba u¤ratmadan s›k›flt›rarak saklayabilmesi sa-yesinde MP3 format›nda kaydedilmifl ses dosyala-r› daha öncekilerin harcad›¤› yerin ancak onda bi-rine ihtiyaç duymaktad›r. Veri depola-ma ortamlar›n›n bedava olmad›¤›n›düflünürseniz bunun önemini daha iyikavrayabilirsiniz.

Özellikle Internet üzerinde bu for-matta kaydedilmifl hemen her türdenses ve müzik dosyas›na rastlamakmümkündür. Hatta s›rf bu konuyla il-gilenen siteler de vard›r. MP3 dosyala-r›n›n nispeten küçük boyutlar› onlar›ndüflük ba¤lant› h›zlar›nda bile nispetenk›sa sürelerde aktar›labilmelerine im-kan tan›maktad›r. Ayr›ca MP3 dosya-lar›n› dinlemek için ille de önce onlar›indirmek gerekmez, ço¤u yaz›l›m bun-lar› Internet üzerinde bulunduklar› si-teden çalma yetene¤ine sahiptir. Bu saye-de MP3 format›nda kaydedilmifl bir röportaj› websitesinden "canl›" olarak dinleyebilmek mümkünolmaktad›r.

Tabii burada baz› yasal sorunlar da ortaya ç›k-m›flt›r. Özellikle telif haklar› konusunda yaflanançekiflmeler zaman içinde ücretsiz MP3 da¤›tanbaz› kifli ve kurulufllar›n yasal

yapt›r›mlarla karfl›laflma-lar›na sebep olmufltur. Nevar ki bu durum MP3format›n›n yay›lmas›n›ve hemen her alandakullan›lmas›n› önleme-mifltir. Mesela art›k pekçok bilgisayar oyunununmüzikleri MP3 format›n-da haz›rlanmaktad›r.

E¤er Internet ba¤lant›n›zyoksa ya da arad›¤›n›z müzikleri

MP3 format›nda bulam›yorsan›z, o zamanelinizdeki müzik CD’lerinden kendiniz deMP3 dosyalar› üretebilirsiniz. Internet üze-rinde FreeRIP ve benzeri pek çok ücretsizprogram bulunmaktad›r. Bunlar sayesindemüzik CD’lerindeki parçalar› bilgisayar›n›z-da MP3 format›na dönüfltürmeniz mümkün-dür.

84 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE

<<<MULTIMEDIA VE E⁄LENCE MP3 ÇALICI AYGITLAR

temi üretmektedir. Ayr›ca otomobillerde kullan›l-mak için üretilmifl benzer sistemleri de piyasadabulabilmek mümkündür. Yüksek kapasiteli sabitdisklerle donat›lan bu cihazlar özel olarak tasar-lanm›fllard›r ve sars›nt› ya da hararet gibi bir oto-mobilde karfl›lafl›labilecek sorunlara karfl› daya-n›kl›d›rlar.

Ev ya daaraba d›fl›n-daki ortam-larda da mü-zik dinlemekisteyenler isetafl›nabilir ci-hazlardan bi-rini seçmelidir-

ler. Neyse ki bu ko-nuda piyasada pek çok seçenek vard›r ve ihtiyacauygun bir cihaz bulmak pek sorun de¤ildir. Pekçok firman›n tafl›nabilir MP3 çal›c› cihaz tasa-r›mlar› vard›r, ve bunlar farkl› yeteneklerle dona-t›lm›fllard›r.

EVDE YA DA ARABADAMP3 format›nda kaydedilmifl müzikleri dinle-

mek için ille de yan›n›zda bir bilgisayar gezdri-mek zorunda de¤ilsiniz. Elektronik cihazlar üre-ten ço¤u büyük firma bu format›n yay›lmaya bafl-lamas›n›n ard›ndan çok farkl› yap›lardaki MP3çal›c› ayg›tlar üretmeye bafllam›fllard›r. Geliflenbilgisayar teknolojisi ile birleflen bu ayg›tlar dahaönce hayal bile edilemeyen imkanlar› kullan›c›yasunmaktad›rlar. Bunlar›n bafl›nda yüksek miktar-da veriyi depolamak ve çok uzun süreler için ke-

sintisiz müziksa¤layabilmekgelmektedir.

Mesela Re-quest Multi-media firmas›taraf›ndan ge-lifltirilen Audi-oReQuest sis-temi evindeMP3 arflivinidinlemek iste-yenler için ol-dukça geniflimkanlar sun-

maktad›r. Bu sistemal›fl›lm›fl bir müzik setine benze-

mektedir ve bu tür bir sistemin yapabildi¤i hemenherfleyi de yapabilmektedir. Ancak sadece müzikCD’lerini çalmakla kalmamakta, aksine bu CD’lerüzerine kay›tl› olan ses dosyalar›n› MP3 format›-na dönüfltürebilmektedir. Ayn› zamanda CD üzeri-ne bas›lm›fl MP3 arflivlerini de okuyabilen sistem,bunlar› depolamak için 20 GB kapasiteli bir sabitdisk kullanmakta ve Intel Celeron serisi bir ifllem-ci taraf›ndan idare edilmektedir.

Baflka firmalar›n da benzer sistemleri vard›r,hatta baz›lar› DVD-ROM okuyabilme ve yazabil-

me yetene¤ine de sahiptir. Mesela Samsung butürden geliflmifl bir müzik sis-

MP3 format›n›n yay›lmas› al›fl›lm›flmüzik pazar›n› da derinden etkilemifltir.Yak›n bir zamanda Kaset ve CD gibi kay›tmedyalar›n›n tamamen ortadan kalkmas›ve yerlerini Internet üzerinden da¤›t›m yada yay›na b›rakmas› beklenmektedir.

>>>

I < >INFO

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 85

>>>MP3 ÇALICI AYGITLAR

a¤›r olmas›d›r. Ayr›ca 500 USD civar›n-daki fiyat› da ço¤u kullan›c› için bir hayliyüksektir.

Daha ucuz ve hafif bir cihaz arayanlariçin Teac MP-3000 önerilebilir. Yaklafl›kkredi kart› boyutlar›nda olan bu ayg›t 64MB kapasiteli sabit haf›zaya sahiptir ve 1saatlik müzik depolayabilmektedir. Düflükenerji tüketimi sayesinde yaklafl›k 8 saatpil ömrü bulunan Teac, üzerindeki minimikrofon sayesinde ayn› zamanda seskay›t cihaz› olarak da kullan›labilmek-tedir.

CD ÇALICI AYGITLARY›llar önce Sony taraf›ndan ilk Discman iyasaya

sürüldü¤ünden beri, tafl›nabilir CD çal›c› ayg›tlaroldukça yayg›n cihazlar olagelmifllerdir. fiimdiler-de ise MP3 format›n›n yay›lmas›yla birlikte butür cihazlar›n tasar›mlr›nda da belirgin birde¤iflim yaflanmaktad›r. Üstelik bu tür cihazlargenellikle müzik dosyalar›n› do¤rudan CD üzerin-den okuduklar›ndan, baflka herhangi bir veridepolama donan›m›na ihtiyaç duymamakta, buyüzden benzer cihazlar›n neredeyse yar›s› fiyat›naüretilebilmektedirler.

SAB‹T HAFIZALI C‹HAZLARTafl›nabilir MP3 çal›c› ayg›tlardan bir k›sm› "sa-

bit" diyebilece¤imiz bir haf›za tasar›m›na sahip-tirler. Bu gibi tasar›mlar t›pk› ev ya da araba sis-temlerinde oldu¤u gibi cihaza entegre edilmifl birsabit diske sahiptirler. Çal›nacak müzik parçalar›bu sabit disk üzerine kaydedilirler ve gerekti¤indebunlar› silip yerlerine yenilerini kaydetmek demümkündür. Bu sistemlerde bulunan sabit disklergenellikle cihaz içine entegre edilmifl olduklar›n-dan bunlar› yerlerinden sökmek mümkün de¤ildir.Ancak zaten genellikle oldukça yüksek depolamakapasitesine sahip olduklar›ndan buna pek lüzumolmamaktad›r.

Bu tür tafl›nabilir ayg›tlara verilebilecek en iyiörneklerden biri, yak›n zamanda Creative Labstaraf›ndan piyasaya sürülen Nomad Jukebox adl›cihazd›r. Bildi¤iniz gibi Creative Labs özelliklePC donan›mlar› üreten bir firmad›r. PC’lerde birstandard haline gelen ses kartlar› sayesinde bilgi-sayar dünyas›n›n en büyük kurulufllar›ndan birihaline gelmifltir. Ancak sadece PC donan›m› üret-mekle yetinmeyen firma en bafl›ndan beri tafl›na-bilir MP3 çal›c› cihazlar› da tüketicilere sunmak-tad›r. ‹flte bu ürünlerin en yeni ve geliflmifllerindenolan Jukebox, gümüfl-mavi rengi ve yuvarak hatl›tasar›m›yla oldukça çekici bir cihazd›r. Cihaz›niçine entegre edilmifl olan 6 GB kapasiteli birsabit disk sayesinde Jukebox kullan›c›s›nayaklafl›k 100 saatlik müzik depolama imkan›sunmaktad›r. WAV, WMA ve benzeri MP3 ha-rici ses dosyas› formatlar›n› da çalabilen cihaz,herhangi bir bilgisayardan veri alabilmekte,ancak malesef geri aktaramamaktad›r. Dörtadet flarj edilebilir pille çal›flan cihaz›n belki deen kötü yan› bu tür bir ayg›t için biraz fazla

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE MP3 ÇALICI AYGITLAR

<<<

86 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE

ÇIKARILAB‹L‹R HAFIZALI C‹HAZLARÇ›kar›labilir haf›za kartlar› (MemoryCard) uzun bir süredir tafl›nabilir cihaz-

larda kullan›lmaktad›rlar. Dijitalfoto¤raf makinelerinden palm bil-

gisayarlara kadar her yerde rast-layabilece¤iniz bu kay›t ortam-lar› ayn› zamanda tafl›nabilirMP3 çal›c› ayg›tlarda da kul-lan›lmaktad›rlar. Sony ve

Panasonic firmalar› bu kartlar›kullanan son derece küçük cihazlar›

piyasaya sürmüfllerdir, ancak bunlar›nfiyatlar› bir hayli yüksek oldu¤undan çok

büyük ra¤bet görmemifllerdir.Alternatif olarak Iomega taraf›ndan üretilen 5

santim boyundaki "Click!" adl› özel diskleri kul-lanan cihazlar› da piyasada bulabilmek mümkün-dür. Sensory Science firmas›n›n Rave MP 2300modeli cihaz› bu diskleri kullanmaktad›r. Yaklafl›k10 USD fiyatla sat›lan bu diskler 40 MB civar›veri depolayabilmektedirler. Iomega firmas›n›n dabenzer bir MP3 çal›c› ayg›t› piyasadad›r. Bucihazlar çok daha ucuza üretilebilmektedirler veyabanc› ülkelerde oldukça yay›lm›fl durumdad›r-lar.

Yak›n gelecekte pek çok baflka cihaz›n MP3çalabilme kabiliyetine kavuflaca¤› düflünülmek-tedir. Daha flimdiden Siemens ve Sony gibi fir-malar MP3 çalabilen ceptelefonlar›n› üretmifller-dir, ancak fiyatlar›nyüksek olmas›henüz bun-lar›n yay›l-mas›n› yavafl-latmaktad›r.

Bu tür ayg›tlara örnek olarak Rio fir-mas› taraf›ndan piyasaya sürülenRio Volt modeli tafl›nabilirMP3 çalar› gösterebiliriz.Bu cihaz görünüm olarakal›fl›lm›fl disk-çalar ayg›t-lardan farkl› de¤ildir. Ne varki sadece müzik CD’lerinide¤il, MP3 dosyalar› içerenCD’leri de okuyabilmektedir. Ay-r›ca içerdi¤i özel bir sistemsayesinde MP3 dosyalar›nda bulunanID3 etiketlerini de okuyabilen cihaz,çal›nmakta olan parçayla ilgili buradan ald›¤›bilgileri LCD ekranda kullan›c›ya gösterebilmek-tedir. ‹ki adet AA pil kullanan cihaz›n yaklafl›k

15 saat boyunca kesintisiz çal›flabil-mesi mümkün olmaktad›r. Nor-malde bir CD üzerinde yaklafl›k10 saatlik MP3 depolanabil-di¤ini düflünürsek bu az birzaman say›lmaz. Bu cihaz›piyasada yaklafl›k olarak 170USD civar› fiyatla bulabilmekmümkün olmaktad›r.

Bu türden bir baflka cihaz daPine D’music SM300T mode-lidir. Bu cihaz da CD-R ve CD-

RW üzerine kaydedilmifl MP3dosyalar›n› ve standard müzikCD’lerini okuyabilmektedir.Maalesef bu ayg›t MP3 kimlikbilgilerini okuyamamaktad›r vepillerini de yaklafl›k olarak 6

saat içinde tüketebilmektedir. Ancak fiyat› çokdaha düflüktür ve piyasada 130 USD civar›ndansat›lmaktad›r.

Cep telefonlar›na MP3 çalar entegreedilmesi nispeten hofl bir yenilik gibi gözük-se de, fiyatlr›n yüksek olmas› kullan›c›lar›cayd›rmaktad›r. Siemens taraf›ndan üreti-len bu tür telefonlar›n maliyeti yaklafl›k600 USD civar›ndad›r, ayr›ca kullan›lanhaf›za modülleri de 100 USD dolay›nda fi-yatlarla sat›lmaktad›r. Bu da ço¤u kullan›c›için oldukça yüksek bir rakamd›r. >>>

I < >INFO

>>>

PÜF NOKTASI

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11)

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 29

>>>ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11)

DOSYA UZANTILARIDaha önceki bölümlerde dosya uzan-

t›lar›ndan detayl› olarak bahsetmifltik.

Bir dosya uzant›s›, dosya ad›n›n sonunagelen ve onun türünü belirten üç harflibir ektir. Bu eke bakarak dosyan›ntürünü ve onu ifllemek ya da çal›flt›rmakiçin ahngi yaz›l›m›n gerekti¤ini an-layabilirsiniz. Normalde Windows ifl-letim sistemi kullan›c›ya her zaman içinbu dosya eklerini gösterir. Ancak bazenbu can s›k›c› bir fley de olabilir. Meseladosya türlerini simgelerinden

m›na girin. Burada birkaç seçenekbulunmaktad›r, alt tarafta yer alan "Ö¤e"bafll›kl› sat›rdan "Simge aral›¤›" fl›kk›n›bulun. Bunun iki türü vard›r, yatay vedikey. Her ikisi de simgeler aras›ndab›rak›lan bofllu¤un miktar›n› ayarlar.Bunlardan birini seçtikten sonra yantaraftaki "Boyut" adl› sat›r›n aktif halegeçti¤ini göreceksiniz. Bu sat›rdan birde¤er girerek bofllu¤u ayarlayabilirsiniz.Buradan girece¤iniz de¤erin "nokta"baz›nda hesapland›¤›n› unutmay›n.Gerekli ayar› yapt›ktan sonra "Uygula"tufluna basarak de¤iflikli¤i geçerlik›labilirsiniz.

ÖZEL KARAKTERLERMicrosoft gelifltirdi¤i yaz›l›mlara her

zaman yeni birfleyler katmaya özen gös-terir. Bu her seferinde pek baflar›l› ol-masa da, zaman zaman iyi sonuçlarverebilen bir çabad›r. Bu tür bir çaban›n

tan›yabiliyorsan›z genellikle bu eklerigörmenize gerek yoktur. Ayr›ca dos-yalar›n adlar›n› de¤ifltirirken fark›nda ol-

madan bu eki silmek sorunlarayol açabilir. E¤er isterseniz ifl-letim sisteminin bu ekleri sak-lamas›n› sa¤layabilirsiniz.

Öncelikle "Bafllat" tuflumenüsünden "Ayarlar"seçene¤ine girin. Bunun altmenüsünde yer alan "KlasörSeçenekleri" fl›kk›na t›klay›n."Görünüm" bafll›kl› k›s›mdaki lis-teden "Bilinen dosya türleri içindosya uzant›lar›n› gizle"seçene¤ini bulun ve iflaretleyin.Sonra uygun flekilde diyalogpenceresini kapat›n. Bundansonra Windows tan›mlayamad›¤›dosya türleri haricinde kalan-

lar›n uzant›lar›n› görüntülemeyecektir.

S‹MGELERMasaüstünüzü kaplayan

k›sayol ve uygulama sim-gelerinin daha az yer kap-lamas›n› isterseniz yapa-bilece¤iniz özel bir ayarmevcuttur. Bu ayarsayesinde simgeler aras›n-

da b›rak›lan bofl-lu¤u diledi¤inizgibi ayarlayabilir,onlar›n daha s›kya da daha gev-flek bir düzendegörüntülenmesinisa¤layabilirsiniz.

Öncelikle masaüstüne sa¤ faretufluyla t›klay›n veaç›lan menüden"Özellikler" fl›kk›n›seçin. Aç›lacakolan diyalogkutusu içinde"Görünüm" k›s-

30 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI

PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (11)

<<<

sonucu olarak Intellisense teknolojisi or-taya ç›km›flt›r. Bu teknoloji asl›nda arkaplanda çal›flan özel bir programd›r veWord gibi metin editörleriyle çal›fl›rkençok yard›m› dokunabilmektedir. Bununyapt›¤› ifl siz yazarken ne yazd›¤›n›z›tahmin etmek v size yard›mc› olmakt›r.Bunu kullanarak Word içinde baz› özelkarakterleri araç çubu¤undaki seçenek-lerle u¤raflmadan h›zl› bir biçimdeyazabilmek mümkündür. Mesela belgeiçinde "-->" yazarsan›z, Word bunu "‡"iflareti ile de¤ifltirecektir. Bu flekilde pekçok özel karakteri yazabilirsiniz.

DAHA HIZLI YAZAB‹LMEKWord 97 ile çal›fl›rken normalden çok

daha h›zl› bir biçimde yazabilmek istermisiniz? Bunu yapman›n çok ilginç biryolu vard›r. Bu yöntem özellikle kar-mafl›k terimlerle ya da yaz›lmas› güçyabanc› kelimelerle dolu bir metinleçal›fl›rken normalden çok daha h›zl›yazabilmenize imkan tan›yacakt›r.

Aç›lan yeni diyalog penceresi içinde ikibölüm vard›r. Soldaki bölümde o an aç›kbulunan belge içindeki geçerli kal›plar›nbir listesini görebilirsiniz. "Kopyala" tufluyard›m›yla bu kal›plar› sa¤daki pen-cerede yer alan "Normal.dot" içine ak-tar›n. ‹fllem bittikten sonra da "Kapat"tuflu yard›m›yla pencereden ç›k›n.

KAYIT TUTMAKWindows iflletim sisteminin en temel

uygulamalar›ndan biri olan Not Defteriasl›nda oldukça basit bir metineditörüdür. Bununla beraber HTMLdilinde kodlama yapmak gibi pek çokönemli konuda kullan›c›ya yard›mc› ola-bilecek kapasitededir. Bu uygulaman›npek bilinmeyen bir baflka özelli¤i dahavard›r, bu bilhassa yapt›¤› iflleri birmetin belgesi içine not etmek durumun-da olanlar›n çok ifline yarayabilir. E¤eristerseniz Not Defteri açt›¤›n›z metinbelgesi içinde düfltü¤ünüz notlar›n alt›naotomatik olarak tarih ve zaman› kay-dedebilir. Bunu yapabilmek için öncelikle"txt" format›nda yeni bir metin belgesiaç›n. Belgenin en bafl›na ise t›rnakiflaretlerini kullanmadan ".LOG" yaz›n.Bundan sonra metin içinde ne zamanENTER tufluna basarsan›z, yazm›fl ol-du¤unuz sat›r›n alt›na saat ve tarih bil-gisi otomatik olarak kaydedilecektir.

Öncelikle "Araçlar"seçene¤inden"Otomatik Düzelt" fl›k-k›na t›klayarak ilgilidiyalog penceresinegirin. Buradaki komutsat›r›ndan yazmak is-tedi¤iniz terim ya dakelime için basit birk›saltma girin. Kar-fl›s›na da otomatikolarak yerine konacakolan de¤eri, yani as›l

kelimeyi girin. Bundan sonra "Ekle"tufluna basarak bunu listeye ekleyin. Ar-t›k ne zaman o k›saltmay› yazarsan›z,Word bunu otomatik olarak asl›ylade¤ifltirecektir.

BELGE fiABLONLARIBir Word belgesi taraf›n›zdan yap›lan

pek çok ayar› ve özel flablonlar› da kay-deder. Bu flablonlar ".dot" ekiyle kay-dedilir ve içinde belgenin genelgörünümünü belirleyen tüm parametrelermevcuttur. Ancak yeni bir belge aç-t›¤›n›zda Word standard bir ayar kul-

lan›r ve bunu "Nor-mal.dot" olarak kay-deder. Burada öncedenhaz›rlam›fl oldu¤unuzhiçbir makro ya daflablona yerverilmez.E¤er yeni birbelgenin için-de öncedenhaz›rlanm›flbaz› kal›plar›kullanmak is-terseniz, o

zaman bunu "Düzenleyici" uy-gulamas› yard›m›yla "Nor-mal.dot" içine aktararakyapabilirsiniz.

Bu uygulamay› çal›flt›rmakiçin "Araçlar" seçene¤imenüsünden "fiablonlar ve Ek-lentiler" fl›kk›na t›klay›n.Aç›lan diyalog penceresi içinde"Düzenleyici" tufluna bas›n.

>>>