SBD Sonbahar 2015¶l Üniversitesi... · 2020. 5. 6. · üzere on dokuz araştırmacı ile çok sesli ve çok renkli olma özelliği korunmaktadır. Başta hakemlerimiz olmak üzere

Anadolu Üniversitesi Basımevi 2015

Davetli Yazı / Invited Paper

Türk Kurumsal Yönetim Yapısı Düzleminde Finansal Okuryazarlığın Şirket Yönetim Kurulları İş Süreçlerindeki Rolü

The Role of Financial Literacy on Business Processes of Corporate Administrative Boards in the Turkish Corporate Governance Context

Serkan Karabacak 1-8

Akademik Başarıları Yüksek Olan Öğrencilerin Başarı Düzeylerine Ailelerinin Katkıda Bulunma Biçimleri Level of Parental Contribution For High Achieving Students’ Academic Success

Doç. Dr. Engin Aslanargun - Burcu Özakça 9-22

Hapgood: Evrenin ve Bireyin BilinmezleriHapgood: The Unknowns of the Universe and Individual

Yrd. Doç. Dr. Kağan Kaya 23-32

Competitiveness of the Turkish Economy: Average Man TrapTürkiye Ekonomisinin Rekabetçilik Düzeyi: Ortalama İnsan Tuzağı

Prof. Dr. Metin Toprak - Assoc. Prof. Dr. Yüksel Bayraktar 33-50

Minsky Finansal İstikrarsızlık Hipotezi ve Türkiye ÖrneğiMinsky Financial Instability Hypothesis and the Case of Turkey

Yrd. Doç. Dr. Özge Korkmaz - Prof. Dr. Rahmi Yamak 51-70

Bingöl Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir-Tüketim İlişkisi

Income-Consumption Relations for the Students of Bingöl University

Yrd. Doç. Dr. Halim Tatlı - Prof. Dr. Hüseyin Özer 71-84

A Spectral Method Approach For the Relationship Between Tourism and Economic Growth in Turkey

Türkiye’ de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki İçin Bir Spektral Metod Yaklaşımı

Asst. Prof. Dr. Mesut Balıbey - Asst. Prof. Dr. Serpil Türkyılmaz 85-96

Envanter Yönetimi ve Uzantıları: Ekonomik Üretim Miktarı Modelleri Üzerine Bir Bilimsel Yazın Araştırması

Inventory Management and Extensions: A Review of Economic Production Quantity Models

Yrd. Doç. Dr. Erdal Aydemir 97-112

Lisansüstü Eğitimin Çalışanların İş Performansları Üzerindeki Etkisi: Beşeri Sermaye Teorisi Yaklaşımı

The Impact of Post-Graduate Education on Employees’ Job Performance: Human Capital Theory Approach

Yrd. Doç. Dr. Ceyda Maden Eyiusta - Yrd. Doç. Dr. Bengi Yanık İlhan 113-126

Tat Algısı için Dilden Daha Fazlası mı Gerekli? Tat Testi Üzerine Bir Uygulama

Is More Than Tongue for the Taste Perception Required? A study of Taste Test

Yrd. Doç. Dr. Erol Ustaahmetoğlu 127-134

Elektrik Enerjisi Ticaretinin Finansal Piyasalar İçindeki Yeri: Türkiye İçin Öneriler

Electricity Trading in Financial Markets: Suggestions For Turkey

Doç. Dr. Fatih Temizel - Ali Can Koç 135-144

Yeni Afet Yasasında Hukuksal ve Demokratik Esneklik

Legal and Democratic Flexibility in the New Disaster Law

Yrd. Doç. Dr. Tuncay Bilecen 145-158

Suç Teorileri Işığında Türkiye’de Kaçakçılık Olgusu: Toplumsal Nedenleri, Boyutları ve Algısı

In the Light of Criminological Theories, Smuggling in Turkey: Social Causes, Dimensions and Perceptions

Dr. Yavuz Kahya 159-178

15 5

55

3sbd.anadolu.edu.tr

ISSN: 1303 - 0876

Anadolu Üniversitesi Yayınları; No: ????

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ

ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES

Cilt / Volume: 15 Sayı / Number: 3

2015 - ESKİŞEHİR

4

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES

Sahibi: Anadolu Üniversitesi adına Rektör Prof. Dr. Naci GÜNDOĞANOwner: On behalf of Anadolu University, Rector Prof. Dr. Naci GÜNDOĞAN

Yayın Yönetmeni (Sorumlu Müdür)/Publications Director: Tuman AÇIKGÖZDizgi/Typest: Gülgün BULUT

Görsel ve Kapak Tasarım/Graphic & Cover Design: Öğr. Grv. M. Emin ARSLAN

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (AÜSBD) yayın hayatına 2001’de yılda iki sayı ile başlamıştır. 2012 itibariyle Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 4 defa yayınlanan uluslararası hakemli bir dergidir.

Ana do lu Üni ver si te si Sos yal Bi lim ler Der gi si, TÜ BİTAK-ULAK BİM Sos yal Bi lim ler Ve ri Ta ba nı, Akademia Sosyal Bilimler İndeksi (ASOS Index), RePEc/Econpapers, Econlit, Ebscohost Academic Search Complete, Index Islamicus, In-dex Copernicus, Ulrich’s Periodicals Directory ve Sociologi-cal Abstracts tarafından in deks len mek te dir.

Yayın dili Türkçe olup, İngilizce, Almanca ve Fransızca yazılmış araştırma makalesi, derleme, editöre mektup ve kitap yorumları türünden metinleri, yazım kurallarına uygun hazırlanmış ol-ması koşuluyla değerlendirmeye kabul eder. Değerlendirilmek üzere dergimize gönderilen metinlerin, daha önce yayınlanma-mış, yayınlanmak üzere kabul edilmemiş ve yayınlanmak için değerlendirilme sürecinde olmaması gerekir. Değerlendirme sürecinde olan ve yayınlanan eserlerin sorumluluğu tümüyle yazar(lar)a aittir.

AÜSBD hem basılı hem de online olarak yayınlanır ve değerlen-dirme süreci elektronik ortamda çift-körleme (double-blinded) yöntemiyle yürütülür.

Anadolu University Journal of Social Sciences (AÜSBD), a inter-nationally refereed journal, has been in publication since 2001. Starting 2012, the journal will be published quarterly in March, June, September, and December.

Anadolu University Journal of Social Sciences has been indexed in the TUBITAK-ULAKBIM Social Sciences Data Base, Aka-demia Sosyal Bilimler İndeksi (ASOS Index), RePEc / Econ-papers, Econlit, Ebscohost Academic Search Complete, Index Islamicus, Index Copernicus, Ulrich’s Periodicals Directory and Sociological Abstracts.

Although the language of the journal is Turkish, manuscripts pre-pared in English, German and French are also welcome. AÜSBD accepts and publishes manuscripts prepared as research paper, lite-rature reviews, letters to editor and book reviews as long as they are in accordance with the journal’s writing guidelines.

Manuscripts, which have been published previously, accepted for publication, or currently being considered for publication el-sewhere, will not be considered for publication. The authors are solely responsible for the ideas and opinions expressed in the ar-ticles, of which Anadolu University cannot be held responsible.

The Anadolu University Journal of Social Sciences is electroni-cally managed, double-blinded journal from the submission of manuscripts to the publication.

AÜSBD’de yayımlanan tüm eserlerin yayın hakkı Anadolu Üniversitesi’ne aittir.Anadolu University holds the copyright of all published material that appear in AÜSBD.

Yazışma Adresi / Address: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi Yunusemre Kampusü 26470 Tepebaşı - ESKİŞEHİR

e-mail: [email protected]: sbd.anadolu.edu.tr

ISSN: 1303 - 0876

Baskı Tarihi: Eylül 2015

iiisbd.anadolu.edu.tr

Editörden...

Değerli Okurlarımız,

Sıcak ve hareketli bir yaz mevsimi sona erdi. Bu yıl, yaz aylarının alışılmış temposunun çok üstünde bir hareketlilik yaşadık. Sosyal Bilimler Enstitüsü yeni öğrencileri ile her zaman olduğundan daha erken tanıştı. Önkayıt, Mülakat, Kesin Kayıt süreçleri tamamlandı. Üç yüz doksan beş yeni kayıtlı öğrencimiz ile yeni akademik yıla hazırız.

Sıcak yaz günlerinde her zamanki titizlikle ve heyecanla Sosyal Bilimler Dergisi yayına hazırlandı. Eylül 2015 sayısında Eğitim, Filoloji, İktisat, İşletme, Siyaset Bilimi ve Sosyoloji alanlarında on iki araştırma yer almaktadır. Araştırmalarını akademik dünya ile paylaşmak için Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisini tercih eden yazarlarımıza teşekkür ederiz. Bu sayıda, on dört ayrı üniversiteden ve bir emniyet müdürlüğünden olmak üzere on dokuz araştırmacı ile çok sesli ve çok renkli olma özelliği korunmaktadır. Başta hakemlerimiz olmak üzere katkıda bulunanlara teşekkür ederiz.

Siz okurlarımız, Eylül 2015 sayısını sonbahar mevsiminin romantizminin etkisinde incelerken, bizler Aralık 2015 sayısını yayına hazırlama telaşına düşmüş olacağız. Yeni sayıda buluşmak temennisi ile iyi okumalar dileriz.

Önemli Not: Haziran 2015 Sayısında duyurduğumuz, Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Sayın Serkan Karabacak’ın “Türk Kurumsal Yönetim Yapısı Düzleminde Finansal Okuryazarlığın Şirket Yönetim Kurulları İş Süreçlerindeki Rolü” başlıklı davetli yazısı dizgi-baskı sürecindeki bir iletişim hatası nedeniyle bu sayıda yayınlanmaktadır. Aksaklık nedeniyle okurlarımız ve yazarımızın hoşgörüsünü umarız.

Prof. Dr. Kemal YILDIRIMEditör

iv

From the Editor...

Dear Readers,

We have come the the end of a hot and busy summer season. This year we have had a summer filled with greater tempo than usual. Social Sciences Institute met its new students at an earlier time than usual. The pre-registration, interview, enrollment processes have been completed. We will be ready the new academic year with three hundred and ninety new enrollments.

The Social Science Journal was prepared with the usual excitement during the hot summer months. The September 2015 issue contains twelve research articles in the fields of; Education, Philology, Economics, Business, Political Science and Sociology. We thank the authors who have chosen the Anadolu University Social Sciences Journal as the medium to share their research with the academic world. The journal maintains its diversity through the inclusion of works by nineteen researchers from fourteen universities and one directorate of security. We extend our thanks to all contributors, especially the reviewers.

As you, the readers, examine the September 2015 issue during the warm autumn days we will have started the work of preparing the December 2015 issue. We wish you all the best and look forward to meeting with the new issue.

Special Note:The invited paper titled “The Role of Financial Literacy on Business Processes of Corporate Administrative Boards in the Turkish Corporate Governance Context” by Serkan Karabacak, the General Director and Member of Board Administrative Board of Capital Markets Licensing and Training İnstitution, who was one of our guests at the Anadolu Conversation event as an invited text in the June Edition is published in this issue due to a communication error during the print-setting process. We apologize to the author and the readers for the inconvenience.

Prof. Dr. Kemal YILDIRIMEditor

vsbd.anadolu.edu.tr

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES

Editör / Editor: Kemal YILDIRIMAnadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 26470 Eskişehir - Turkey

Tel/Phone: +90 222 335 05 80 dahili/ext: 3243-1262 Faks/Fax: +90 222 335 08 95

e-posta/e-mail: [email protected]

DANIŞMA KURULU / ADVISORY BOARD

YAYIN KURULU / EDITORIAL BOARD

Semiha AKINCI - Anadolu ÜniversitesiAlper ALTUNAY - Anadolu ÜniversitesiMetin ARGAN - Anadolu ÜniversitesiÖzlem ATALIK - Anadolu ÜniversitesiMichael J. BAKER - University of StrathclydeTahir BALCI - Çukurova ÜniversitesiŞehmuz BALOĞLU - University of NevadaMichael BASIL - University of LethbridgeC. Necat BERBEROĞLU - Anadolu ÜniversitesiTyler COWEN - George Mason UniversityNejat DOĞAN - Anadolu ÜniversitesiRecai DÖNMEZ - Anadolu ÜniversitesiHasan DURUCASU - Anadolu ÜniversitesiH. Nüvit GEREK - Anadolu ÜniversitesiRamazan GEYLAN - Anadolu ÜniversitesiEmre GÖKALP - Anadolu ÜniversitesiJohn GRAHL - Middlesex University Zehra GÜLMÜŞ - Anadolu ÜniversitesiSemra GÜNAY AKTAŞ - Anadolu ÜniversitesiAbdülkadir GÜRER - Ankara ÜniversitesiRichard James HOLDEN - Leeds Metropolitan UniversityJens Normann JØRGENSEN - University of Copenhagen Ahmet KALENDER - Selçuk ÜniversitesiHakan KARAKEHYA - Anadolu Üniversitesi

Kurtuluş KARAMUSTAFA - Erciyes ÜniversitesiA. Çiğdem KIREL - Anadolu ÜniversitesiPhilip J. KITCHEN - Brock UniversityAhmet MAKAL - Ankara ÜniversitesiTheo NICHOLS - Cardiff UniversityA. İlhan ORAL - Anadolu ÜniversitesiAhmet ÖZMEN - Anadolu ÜniversitesiSevgi Ayşe ÖZTÜRK - Anadolu ÜniversitesiGülsev PAKKAN - Ufuk ÜniversitesiTony ROYLE - National University of IrelandElif TEKİN İFTAR - Anadolu ÜniversitesiM. Necdet TİMUR - Anadolu ÜniversitesiSelahittin TOLKUN - Anadolu ÜniversitesiMetin TOPRAK - İstanbul ÜniversitesiAli Umut TÜRKCAN - Anadolu ÜniversitesiHakan SİVAS - Anadolu ÜniversitesiAli ŞİMŞEK - Anadolu ÜniversitesiB. Yelda UÇKAN - Anadolu ÜniversitesiHalil İbrahim USTA - Ankara ÜniversitesiNezih VARCAN - Anadolu ÜniversitesiErinç YELDAN - Yaşar ÜniversitesiCengiz YILMAZ - Orta Doğu Teknik ÜniversitesiErkan YÜKSEL - Anadolu ÜniversitesiT. Volkan YÜZER - Anadolu Üniversitesi

Editör Yardımcısı / Associate EditorFatih TEMİZEL

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 26470 Eskişehir - TurkeyTel/Phone: +90 222 335 05 80 dahili/ext: 3243-1264

Faks/Fax: +90 222 335 08 95e-posta/e-mail: [email protected]

Bu listedeki Anadolu Üniversitesi öğretim üyeleri Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı Başkanlarından oluşmaktadır.

Kemal YILDIRIMYalçın DEMİRRecai DÖNMEZ

H. Sabri ALANYALIFatih TEMİZELS. Fatih KOSTAKOĞLU

vi

Abdullatif Acarlıoğlu, (Anadolu Ü.)Işıl Açıkalın, (Anadolu Ü.)Sezgin Açıkalın, (Anadolu Ü.)Bülent Açma, (Anadolu Ü.)F. Râna Adaçay,(Anadolu Ü.)O. Cem Adıgüzel, (Anadolu Ü.)Aslı Afşar,(Anadolu Ü.)Muharrem Afşar,(Anadolu Ü.)Asuman Ağaçsapan,(Anadolu Ü.)Esmahan Ağaoğlu,(Anadolu Ü.)Ahmet Ağca, (Dumlupınar Ü.)Ömer Akat,(Uludağ Ü.)Nazire Akbulut,(Gazi Ü.)Yavuz Akbulut,(Anadolu Ü.)Tahir Akgemci,(Selçuk Ü.)Semiha Akıncı,(Anadolu Ü.)Mine Akkan, (Dokuz Eylül Ü.)Meryem Akoğlan Kozak,(Anadolu Ü.)H. Kıvanç Aksoy,(Osmangazi Ü.)Şafak Aksoy, (Akdeniz Ü.)Feriştah Alanyalı, (Anadolu Ü.)H. Sabri Alanyalı, (Anadolu Ü.)Ertuğrul Algan, (Anadolu Ü.)Mete Alım, (Atatürk Ü.)Nesrin Alptekin, (Anadolu Ü.)Erol Altınsapan, (Anadolu Ü.)Figen Altuğ, (İstanbul Ü.)A. Ender Altunoğlu, (Muğla S. Koçman Ü.)Handan Anıl, (Anadolu Ü.)Mustafa Apaydın, (Çukurova Ü.)İlker Murat Ar, (KTÜ)Metin Argan, (Anadolu Ü.)M. Zafer Arıcan, (Bahçeşehir Ü.)M. Necip Arman, (Adnan Menderes Ü.)Zeki Arsal, (Abant İzzet Baysal Ü.)M. Oğuz Arslan, (Anadolu Ü.)Özgür Arun, (Akdeniz Ü.)Murat Aslan, (Osmangazi Ü.)Ergin Aslanargun, (Düzce Ü.)H. Rıza Aşıkoğlu, (Afyon Kocatepe Ü.)Olcay Bige Aşkun Yıldırım, (Marmara Ü.)Nejdet Atabek, (Anadolu Ü.)Murat Ataizi, (Anadolu Ü.)Murat Atalı, (Yakın Doğu Ü.)Özlem Atalık, (Anadolu Ü.)Gökhan Atılgan, (Ankara Ü.)Mustafa Avcı, (Anadolu Ü.)C. Hakan Aydın, (Anadolu Ü.)Ufuk Aydın, (Anadolu Ü.)Şule Aydın Tükeltürk, (Trakya Ü.)Belgin Aydın, (Anadolu Ü.)

Enver Aydoğan, (Gazi Ü.)Serpil Aygün Cengiz, (Başkent Ü.)Oya Aytemiz Seymen, (Balıkesir Ü.)Tahir Balcı, (Çukurova Ü.)Zülal Balpınar, (Anadolu Ü.)Kerim Banar, (Anadolu Ü.)A. Barış Baraz, (Anadolu Ü.)Gülfidan Barış, (Anadolu Ü.)Ali Baş, (Selçuk Ü.)Mehmet Başar, (Anadolu Ü.)E. Sema Batu, (Anadolu Ü.)Dilek Baybora, (Anadolu Ü.)Ayhan Bayrak, (Anadolu Ü.)A. Kemal Bayram, (Afyon Kocatepe Ü.)Fatih Bayram, (Karabük Ü.)Nuran Bayram, (Uludağ Ü.)Suzan Duygu Bedir Erişti, (Anadolu Ü.)Çetin Bektaş, (Erzincan Ü.)Ş. Dilek Belet, (Anadolu Ü.)Serap Benligiray, (Anadolu Ü.)C. Necat Berberoğlu, (Anadolu Ü.)Senem Besler, (Anadolu Ü.)Faik Bilgili, (Erciyes Ü.)Yılmaz Bingöl, (Yıldırım Beyazıt Ü.)Haluk Birsen, (Anadolu Ü.)Mutlu Binark, (Başkent Ü.)Tamer Bolat, (Balıkesir Ü.)Yücel Bozdağlıoğlu, (Adnan Menderes Ü.)Müjgan Bozkaya, (Anadolu Ü.)Deniz Börü, (Marmara Ü.)Semih Büker, (Ufuk Ü.)Gürhan Can, (Anadolu Ü.)Verda Canbey Özgüler, (Anadolu Ü.)Aydan Cavcar, (Anadolu Ü.)Celil Çakıcı, (Mersin Ü.)Mustafa Çakır, (Anadolu Ü.)Cenap Çakmak, (Osmangazi Ü.)Şuayyip Çalış, (Sakarya Ü.)Kamil Çekerol, (Anadolu Ü.)Fatih Çelebioğlu, (Dumlupınar Ü.)Adnan Çelik, (Selçuk Ü.)H. Eray Çelik, (Yüzüncü Yıl Ü.)C. Cengiz Çelikoğlu, (Dokuz Eylül Ü.)Aydem Çiftçioğlu, (Uludağ Ü.)Orhan Çoban, (Selçuk Ü.)Sıtkı Çorbacıoğlu, (Osmangazi Ü.)Zühal Çubukçu, (Osmangazi Ü.)Elif Dağdemir, (Anadolu Ü.)Özcan Dağdemir,(Osmangazi Ü.)Banu Dağtaş, (Anadolu Ü.)Erdal Dağtaş, (Anadolu Ü.)

Şule Daldal, (Marmara Ü.)Murat Cem Demir, (Tunceli Ü.)Emine Demiray, (Anadolu Ü.)Uğur Demiray, (Anadolu Ü.)İbrahim H. Diken, (Anadolu Ü.)Meltem Dikmen Caniklioğlu, (İzmir Eko. Ü.)Nejat Doğan, (Anadolu Ü.)Ahmet Doğanay, (Çukurova Ü.)Osman Doğru, (Marmara Ü.)Recai Dönmez, (Anadolu Ü.)Seyyare Duman, (Anadolu Ü.)Gül Durmuşoğlu Köse, (Anadolu Ü.)Hasan Durucasu, (Anadolu Ü.)Gülsün Eby, (Anadolu Ü.)Şemsettin Edeer, (Anadolu Ü.)Ayla Efe, (Anadolu Ü.)Vedat Ekergil, (Anadolu Ü.)Aykut Ekinci, (Bilecik Şeyh Edebali Ü.)Filiz Ekinci, (Bilecik Şeyh Edebali Ü.)Murat Emeksiz, (Anadolu Ü.)Fikret Er, (Anadolu Ü.)A. Volkan Erdemir, (Erciyes Ü.)Erkan Erdemir, (Osmangazi Ü.)Ceyda Erden, (Anadolu Ü.)B. Zafer Erdoğan, (Anadolu Ü.)Levent Erdoğan, (Anadolu Ü.)Melih Erdoğan, (Anadolu Ü.)N. Kemal Erdoğan, (Anadolu Ü.)Nurten Erdoğan, (Anadolu Ü.)Serap Erdoğan, (Anadolu Ü.)Şenol Erdoğmuş, (Osmangazi Ü.)Serra Eren Sarıoğlu, (İstanbul Ü.)İclal Ergenç, (Ankara Ü.)Çağrı Erhan, (Ankara Ü.)Nuri Erişgin, (Ankara Ü.)Erhan Eroğlu, (Anadolu Ü.)A. Figen Ersoy, (Anadolu Ü.)Ali Ersoy, (Anadolu Ü.)N. Figen Ersoy, (Anadolu Ü.)Murat Ertuğrul, (Anadolu Ü.)Halim Esen, (Anadolu Ü.)Rana Eşkinat, (Anadolu Ü.)H. Mahir Fisunoğlu,(Çukurova Ü.)A. Ercan Gegez, (Marmara Ü.)Evrim Genç Kumtepe, (Anadolu Ü.)Pınar Genç, (Anadolu Ü.)Ender Gerede, (Anadolu Ü.)H. Nüvit Gerek, (Anadolu Ü.)Sevgi Gerek, (Anadolu Ü.)M. Cem Girgin, (Anadolu Ü.)Ümit Girgin,(Anadolu Ü.)

HAKEM KURULU / REVIEW BOARD

viisbd.anadolu.edu.tr

Emre Gökalp, (Anadolu Ü.)Zeliha Gökalp, (Anadolu Ü.)Doğan Gökbel, (Anadolu Ü.)Erten Gökçe, (Ankara Ü.)Nazlı Gökçe, (Anadolu Ü.)Orhan Gökçe, (Selçuk Ü.)Seda Gökmen, (Ankara Ü.)Ece Göztepe, (Bilkent Ü.)Ekrem Gül, (Sakarya Ü.)Yasemin Gülbahar, (Ankara Ü.)Bahadır Gülmez, (Anadolu Ü.)Gülnihal Gülmez, (Anadolu Ü.)Zehra Gülmüş, (Anadolu Ü.)Mehmet Gültekin, (Anadolu Ü.)Erdal Gümüş, (Osmangazi Ü.)Gülten Gümüştekin, (Dumlupınar Ü.)Kerim Gündoğdu, (Adnan Menderes Ü.)Erdin Gündüz, (Anadolu Ü.)Fatime Güneş, (Anadolu Ü.)İhsan Güneş, (Anadolu Ü.)Güler Günsoy, (Anadolu Ü.)H. İbrahim Gürcan, (Anadolu Ü.)Necmi Gürsakal, (Uludağ Ü.)Meral Güven, (Anadolu Ü.)Ayhan Hakan, (Anadolu Ü.)Hakan Hakeri, (İstanbul Medeniyet Ü.)Ali Halıcı, (Başkent Ü.)Şaduman Halıcı, (Anadolu Ü.)Gürkan Haşit, (Bilecik Şeyh Edebali Ü.)Yasemin Işıktaç, (İstanbul Ü.)İbrahim İlkhan, (Selçuk Ü.)S. Zeki İmamoğlu, (Gebze Ü.)İsa İpçioğlu, (Bilecik Şeyh Edebali Ü.)Ö. Faruk İşcan, (Atatürk Ü.)Yusuf Kaderli, (Adnan Menderes Ü.)C. Hakan Kağnıcıoğlu, (Anadolu Ü.)Nuray Karaca, (Anadolu Ü.)A. Aziz Karagül, (Anadolu Ü.)Hakan Karakehya, (Anadolu Ü.)Kurtuluş Karamustafa, (Erciyes Ü.)Elif Karaosmanoğlu, (İstanbul Teknik Ü.)Fatih Karcıoğlu, (Atatürk Ü.)S.Rıdvan Karluk, (Anadolu Ü.)Bilhan Kartal, (Anadolu Ü.)Filiz Kartal, (TODAİE)Saadet Kasman, (Dokuz Eylül Ü.)Tuğrul Katoğlu, (Bilkent Ü.)Yüksel Kavak, (Hacettepe Ü.)A. Yalçın Kaya, (Selçuk Ü.)M. Mesut Kayalı, (Dumlupınar Ü.)

S. Yüksel Kaygusuz, (Uludağ Ü.)Şaban Kayıhan, (FSMVÜ)İlknur Keçik, (Anadolu Ü.)Gülpınar Kelemci, (Marmara Ü.)Aşkın Keser, (Uludağ Ü.)Mehmet Kesim, (Anadolu Ü.)Yılmaz Kılıçaslan, (Anadolu Ü.)İbrahim Kırcova, (Yıldız Teknik Ü.)Çiğdem Kırel, (Anadolu Ü.)Murat Kiracı, (Osmangazi Ü.)Fatma Kocabaş, (Anadolu Ü.)Emine Kolaç, (Anadolu Ü.)Osman Konuk, (Afyon Kocatepe Ü.)İsa Korkmaz, (Necmettin Erbakan Ü.)Nazmi Kozak, (Anadolu Ü.)Erdoğan Köse, (Atatürk Ü.)Sevinç Köse, (Celal Bayar Ü.)A. Tolga Kumtepe, (Anadolu Ü.)Zekeriya Kurşun, (Marmara Ü.)Mesut Kurulgan, (Anadolu Ü.)Erol Kutlu, (Anadolu Ü.)Önder Kutlu, (Selçuk Ü.)Abdullah Kuzu, (Anadolu Ü.)Derman Küçükaltan, (İstanbul Arel Ü.)Yakup Küçükkale, (KTÜ)Aykut Lenger, (Ege Ü.)Elçin Macar, (YTÜ)Nazif Mandacı, (Yaşar Ü.)İlknur Maviş, (Anadolu Ü.)Ali Meydan, (Nevşehir Ü.)Bilçin Meydan, (Uludağ Ü.)M. Emin Mutlu, (Anadolu Ü.)Meltem N. Velioğlu, (Abant İzzet Baysal Ü.)Yavuz Odabaşı, (Anadolu Ü.)Aytunga Oğuz, (Dumlupınar Ü.)Emel Oktay, (Hacettepe Ü.)Erdal Onar, (Bilkent Ü.)A. İlhan Oral, (Anadolu Ü.)Nezih Orhon, (Anadolu Ü.)A. Şevket Ovalı, (Dokuz Eylül Ü.)Mine Oyman, (Anadolu Ü.)Serdar Öge, (Selçuk Ü.)Oktay Öksüzler, (Balıkesir Ü.)Kemal Öktem, (Hacettepe Ü.)Saime Önce, (Anadolu Ü.)Tucay Önder, (Gazi Ü.)F. Hülya Özcan, (Anadolu Ü.)M. Tevfik Özcan, (İstanbul Ü.)Ömer Özçiçek, (Gaziantep Ü.)Aşkın Özdağoğlu, (Dokuz Eylül Ü.)

A. Murat Özdemir, (Hacettepe Ü.)Erkan Özdemir, (Uludağ Ü.)Muhammet Özekes, (Gediz Ü.)Arzu Özen, (Anadolu Ü.)Mustafa Özer, (Anadolu Ü.)Alper Özer, (Ankara Ü.)Ömer Özer, (Anadolu Ü.)Aydın Ziya Özgür, (Anadolu Ü.)Enver Özkalp,(Anadolu Ü.)Ali Ekrem Özkul, (Anadolu Ü.)Hayrettin Özler, (Dumlupınar Ü.)Ahmet Özmen, (Anadolu Ü.)Müjdat Özmen, (Osmangazi Ü.)Ahmet Öztürk, (Uludağ Ü.)Feride Öztürk, (Dumlupınar Ü.)Kadriye Öztürk, (Anadolu Ü.)M. Canan Öztürk, (Anadolu Ü.)Sevgi Ayşe Öztürk, (Anadolu Ü.)Cem Pekman, (Marmara Ü.)Helga Rittersberger-Tılıç, (ODTÜ)Cem Saatçioğlu, (İstanbul Ü.)H. İbrahim Sağlam, (Sakarya Ü.)Mustafa Sağlam, (Anadolu Ü.)Necdet Sağlam, (Anadolu Ü.)Songül Sallan Gül, (Süleyman Demirel Ü.)A. Yaşar Sarıbay, (Uludağ Ü.)Arif Sarıçoban, (Hacettepe Ü.)Şadi Can Saruhan, (Marmara Ü.)Melike Sayıl, (Hacettepe Ü.)Seval Selimoğlu, (Anadolu Ü.)Celalettin Serinkan, (Pamukkale Ü.)Serdar Sever, (Anadolu Ü.)Güven Sevil, (Anadolu Ü.)Adnan Sevim, (Anadolu Ü.)Şerafettin Sevim, (Dumlupınar Ü.)Selami Sezgin, (Osmangazi Ü.)İ. Özgür Soğancı, (Anadolu Ü.)Harun Sönmez, (Anadolu Ü.)H. Cenk Sözen, (Başkent Ü.)Süleyman Sözen, (Anadolu Ü.)Meriç Subaşı Ertekin, (Anadolu Ü.)N. Bulbin Sucuoğlu, (Ankara Ü.)Nadir Suğur, (Anadolu Ü.)Serap Suğur, (Anadolu Ü.)Zerrin Sungur, (Anadolu Ü.)S. Yücel Şenyurt, (Gazi Ü.)Emel Şıklar, (Anadolu Ü.)Ali Şimşek, (Anadolu Ü.)İsmail Şiriner, (Kocaeli Ü.)Sami Taban, (Osmangazi Ü.)

viii

Deniz Taşcı, (Anadolu Ü.)Demet Taşdelen, (Anadolu Ü.)İskender Taşdelen, (Anadolu Ü.)Çağatan Taşkın, (Uludağ Ü.)Ümit Tatlıcan, (Adnan Menderes Ü.)A. Tolga Tek, (Anadolu Ü.)Elif Tekin İftar, (Anadolu Ü.)Fatih Temizel, (Anadolu Ü.)M. Necdet Timur, (Anadolu Ü.)Ahmet Tiryaki, (Anadolu Ü.)Filiz Tiryakioğlu, (Anadolu Ü.)Selahattin Tolkun, (Anadolu Ü.)H. Zümrüt Tonus, (Anadolu Ü.)Özgür Tonus, (Anadolu Ü.)Elif Toprak, (Anadolu Ü.)Metin Toprak, (İstanbul Ü.)Cengiz Toraman, (Gaziantep Ü.)Ömer Torlak, (Karatay Ü.)Cevat Tosun, (Gazi Ü.)M. Umur Tosun, (Hacettepe Ü.)Şebnem Tosunoğlu, (Anadolu Ü.)M. Mahur Tulum, (Anadolu Ü.)Nurcan Turan, (Anadolu Ü.)Ü. Deniz Turan, (Anadolu Ü.)Hasan Tutar, (Sakarya Ü.)A. Umut Türkcan, (Anadolu Ü.)Erhan Türker, (Anadolu Ü.)

H. Gökçe Türkoğlu, (Yaşar Ü.)A. Sibel Türküm, (Anadolu Ü.)Ayşe Nur Tütüncü, (İstanbul Ü.)B. Yelda Uçkan, (Anadolu Ü.)Banu Uçkan, (Anadolu Ü.)Özcan Uçkan, (Anadolu Ü.)Cemil Ulukan, (Anadolu Ü.)Nazmi Ulutak, (Anadolu Ü.)Canan Uluyağcı, (Anadolu Ü.)M. Fatih Uşan, (Yıldırım Beyazıt Ü.)Gülriz Uygur, (Ankara Ü.)Doğan Uysal, (Celal Bayar Ü.)Ferruh Uztuğ, (Anadolu Ü.)Elif Uzun, (Anadolu Ü.)Ertuğrul Uzun, (Anadolu Ü.)Turgay Uzun, (Muğla Sıtkı Koçman Ü.)Seyfettin Ünal, (Dumlupınar Ü.)Sezen Ünlü, (Anadolu Ü.)A. Oğuz Ünlüer, (Anadolu Ü.)Yılmaz Ürper, (Anadolu Ü.)M. Erkan Üyümez, (Anadolu Ü.)İlhan Üzülmez, (Gazi Ü.)Sezgin Vuran, (Anadolu Ü.)Esra Yakut, (Anadolu Ü.)Kemal Yakut, (Anadolu Ü.)Abdullah Yalama, (Osmangazi Ü.)Rahmi Yamak, (KTÜ)

Handan Yavuz, (Anadolu Ü.)Şahinde Yavuz, (KTÜ)Nazan Yelkikalan, (ÇOMÜ)İbrahim Yerebakan, (R. Tayyip Erdoğan Ü.)Hakan Yıldırım, (Marmara Ü.)Halil Yıldırım, (Sakarya Ü.)Kemal Yıldırım, (Anadolu Ü.)Nihal Yıldırım Mızrak, (Anadolu Ü.)Soner Yıldırım, (ODTÜ)Sıtkı Yıldız, (Kırıkkale Ü.)Zeki Yıldız, (Osmangazi Ü.)Abdullah Yılmaz, (Dumlupınar Ü.)Özlem Yılmaz, (ODTÜ)R. Ayhan Yılmaz, (Anadolu Ü.)Rasim Yılmaz, (Namık Kemal Ü.)Veysel Yılmaz, (Osmangazi Ü.)Medet Yolal, (Anadolu Ü.)Mehmet Yüce, (Uludağ Ü.)Süleyman Yükçü, (Dokuz Eylül Ü.)A. Haluk Yüksel, (Anadolu Ü.)Coşgül Yüksel, (Anadolu Ü.)Erkan Yüksel, (Anadolu Ü.)N. Aysun Yüksel, (Anadolu Ü.)A. Tülin Yürük, (Anadolu Ü.)T. Volkan Yüzer, (Anadolu Ü.)Mahmut Zortuk, (Dumlupınar Ü.)

ixsbd.anadolu.edu.tr

İÇİNDEKİLER / CONTENT

MAKALELER / ARTICLES

Davetli Yazı / Invited PaperTürk Kurumsal Yönetim Yapısı Düzleminde Finansal Okuryazarlığın Şirket Yönetim Kurulları İş Süreçlerindeki RolüThe Role of Financial Literacy on Business Processes of Corporate Administrative Boards in the Turkish Corporate Governance Context

Serkan Karabacak .................................................................................................................................................. 1-8

Akademik Başarıları Yüksek Olan Öğrencilerin Başarı Düzeylerine Ailelerinin Katkıda Bulunma Biçimleri Level of Parental Contribution For High Achieving Students’ Academic Success

Doç. Dr. Engin Aslanargun - Burcu Özakça ........................................................................................................ 9-22

Hapgood: Evrenin ve Bireyin BilinmezleriHapgood: The Unknowns of the Universe and Individual

Yrd. Doç. Dr. Kağan Kaya ................................................................................................................................... 23-32

Competitiveness of the Turkish Economy: Average Man TrapTürkiye Ekonomisinin Rekabetçilik Düzeyi: Ortalama İnsan Tuzağı

Prof. Dr. Metin Toprak - Assoc. Prof. Dr. Yüksel Bayraktar ......................................................................... 33-50

Minsky Finansal İstikrarsızlık Hipotezi ve Türkiye ÖrneğiMinsky Financial Instability Hypothesis and the Case of Turkey

Yrd. Doç. Dr. Özge Korkmaz - Prof. Dr. Rahmi Yamak .................................................................................. 51-70

Bingöl Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir-Tüketim İlişkisiIncome-Consumption Relations for the Students of Bingöl University

Yrd. Doç. Dr. Halim Tatlı - Prof. Dr. Hüseyin Özer ......................................................................................... 71-84

A Spectral Method Approach For the Relationship Between Tourism and Economic Growth in TurkeyTürkiye’ de Turizm ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki İçin Bir Spektral Metod Yaklaşımı Asst. Prof. Dr. Mesut Balıbey - Asst. Prof. Dr. Serpil Türkyılmaz ................................................................... 85-96

x

Envanter Yönetimi ve Uzantıları: Ekonomik Üretim Miktarı Modelleri Üzerine Bir Bilimsel Yazın AraştırmasıInventory Management and Extensions: A Review of Economic Production Quantity Models

Yrd. Doç. Dr. Erdal Aydemir ............................................................................................................................ 97-112

Lisansüstü Eğitimin Çalışanların İş Performansları Üzerindeki Etkisi: Beşeri Sermaye Teorisi Yaklaşımı The Impact of Post-Graduate Education on Employees’ Job Performance: Human Capital Theory Approach

Yrd. Doç. Dr. Ceyda Maden Eyiusta - Yrd. Doç. Dr. Bengi Yanık İlhan ................................................... 113-126

Tat Algısı için Dilden Daha Fazlası mı Gerekli? Tat Testi Üzerine Bir UygulamaIs More Than Tongue for the Taste Perception Required? A study of Taste Test

Yrd. Doç. Dr. Erol Ustaahmetoğlu ................................................................................................................. 127-134

Elektrik Enerjisi Ticaretinin Finansal Piyasalar İçindeki Yeri: Türkiye İçin ÖnerilerElectricity Trading in Financial Markets: Suggestions For Turkey

Doç. Dr. Fatih Temizel - Ali Can Koç ............................................................................................................ 135-144

Yeni Afet Yasasında Hukuksal ve Demokratik EsneklikLegal and Democratic Flexibility in the New Disaster Law

Yrd. Doç. Dr. Tuncay Bilecen ......................................................................................................................... 145-158

Suç Teorileri Işığında Türkiye’de Kaçakçılık Olgusu: Toplumsal Nedenleri, Boyutları ve AlgısıIn the Light of Criminological Theories, Smuggling in Turkey: Social Causes, Dimensions and Perceptions

Dr. Yavuz Kahya ............................................................................................................................................... 159-178

sbd.anadolu.edu.tr 71

ÖzBu çalışmanın amacı, Bingöl Üniversitesi öğrencileri-nin gelir-tüketim ilişkisini, toplam harcamanın har-cama grupları itibariyle dağılımını tespit etmektir. Bu amacı gerçekleştirebilmek için 600 öğrenciye Kasım-Aralık 2013 tarihinde anket uygulanmıştır. Uygulanan anketlerden elde edilen veriler kullanılarak, öğrenci-lerin gelir-tüketim ilişkileri ve 8 adet harcama grubu-nun toplam harcama içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu harcama gruplarının gelir esneklikleri engel fonksiyonları yardımıyla bulunmuştur. Yapılan analizde tüm harcama gruplarında yer alan harcama-lar öğrenciler için zorunlu harcamalar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca harcama grupları için tespit edilen en uygun fonksiyonel kalıplarının cinsiyet gölge değişkenli modelleri de tahmin edilmiştir. Bu modellere göre kız ve erkek öğrencilerin gıda, giyim-ayakkabı, barınma, ulaşım, haberleşme, kişisel bakım ve sigara ve alkollü içecek harcama gruplarının birbirinden farklı olduğu, eğitim-öğretim harcamaları için ise birbirinden farklı olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Bingöl Üniversitesi, Tüketim Harcamaları, Engel Fonksiyonu, Gelir Esnekliği

AbstractThe aim of this paper is to determine the Bingöl Univer-sity students’ income-consumption relationship among the distribution of total expenditure with respect to ex-penditure groups. In order to accomplish this goal a questionnaire was applied to 600 students in Novem-ber-December 2013. Using the data obtained from the

questionnaires, students’ income-consumption relati-onships and the place of 8 expenditure groups in the total expenditure were tried to be determined. Income elasticity of these expenditure groups was found with the help of Engel function. When analyzing the data, it is found that the expenditures of all expenditure groups were mandatory expenditures for students. In additi-on, gender-shade variable models of the most optimal functional patterns determined for expenditure groups were estimated. According to these models, it was deter-mined that the expenditures of food, clothing-footwear, sheltering, transportation, communication, personal care and cigarettes and alcoholic beverage of girls and boys were different from each other, whereas the expen-ditures of education were not different from each other.

Keywords: Bingöl University, Consumption Expen-ditures, Engel Function, Income Elasticity

GirişSon yıllarda Türkiye ekonomisinin hızlı değişmesi ve küreselleşmesinin etkisiyle toplumun tüketim kalıp-ları da hızla değişmektedir. Tüketim davranışları ve kalıpları ile daha çok değişen kesimin üniversite öğ-rencileri olduğu ifade edilebilir. Bireylerin doğru ve sağlıklı tüketim kalıplarına sahip olması hem sağlıklı birey için hem de sağlıklı bir toplum için gerekli bir husustur. Çünkü bireysel tüketim genellikle belirli bir sosyal çevreden etkilenir. Bireylerin, şu an ve gele-


Income-Consumption Relations for the Students of Bingöl University

Yrd. Doç. Dr. Halim Tatlı - Prof. Dr. Hüseyin Özer

Yrd. Doç. Dr. Halim Tatlı, Bingöl Üniversitesi İİBF, [email protected]. Dr. Hüseyin Özer, Atatürk Üniversitesi İİBF, [email protected]

Anadolu UniversityJournal of Social Sciences

Anadolu ÜniversitesiSosyal Bilimler Dergisi

72


cekte tüketmek istediği mal ve hizmetleri belirlerken göz önünde bulundurdukları en önemli faktörlerden birisi gelirdir. Gelir tüm bireyler için ihtiyaçların kar-şılanmasında başat rol oynar. Sınırlı gelir ve sınırsız ihtiyaçlara sahip olan tüketiciler tatmin olmak için mal ve hizmetler tüketirler. Bu nedenle iktisatçıların, tarih boyunca bireylerin sınırsız ihtiyaçlarını karşıla-mak için politika üretirken başvurdukları önemli iki gösterge gelir ve tüketimdir. Bu iki gösterge aynı za-manda faydasını maksimize etmeye çalışan tüketici-nin refahını da belirler. Tüketici faydasının maksimi-zasyonunu ifade eden Eş Marjinal Fayda Kanununa göre (II. Gossen Kanunu) tüketici, belirli olan geliri-ni, ihtiyaç duyduğu çeşitli mal veya hizmetler arasın-da, her bir mala harcayacağı son para biriminden elde edeceği marjinal faydalar eşit olacak şekilde dağıta-rak faydasını maksimum hale getirmektedir (Yaylalı, 2004, s.96). Belirli bir tüketici kategorisinin refahının belirlenmesinde gelir ve tüketim arasındaki fonksiyo-nel ilişkinin doğru kurulması ve tüketim bütçesi için-de yer alan çeşitli harcama gruplarının toplam harca-malar içindeki paylarının ortaya konulması önem arz etmektedir (Tarı, 2006, s.168). Tüketicilerin tüketim kalıplarının farklı olmasının nedeni daha çok ter-cihlerinin ve bütçelerinin farklı olmasından kaynak-lanmaktadır. Her tüketici sahip olduğu bütçesini göz önünde bulundurarak mal ve hizmetleri satın alır.

Gelir ve tüketim arasındaki ilişki ekonomistler tara-fında uzun bir zaman içinde araştırılmış ve yapılan ekonomik çalışmalar ile gelirin tüketimin birincil belirleyicisi olduğu ortaya konulmuştur. Bireylerin tüketim alışkanlıkları üzerinde ilk uygulamalı çalış-ma 1857 yılında Ernst Engel tarafından yapılmıştır. Bu çalışma ile gelir artıkça gıda harcamalarının gelir oranı içindeki oranının azaldığını ifade eden engel kanunu ortaya konulmuştur (Houthakker, H.S., 1957, s.532). Engel kanununu ifade eden engel eğrisi ise tüketicinin belirli mal ve hizmetlere yapmış olduğu harcama ile geliri arasındaki ilişkiyi göstermektedir (Chaiand Moneta, 2008, s.1).

Engel Eğrisi üzerindeki herhangi bir noktada bir ma-lın talep edilen miktarındaki hassasiyeti talebin gelir esnekliği yardımı ile hesaplanabilmektedir. Talebin gelir esnekliği, talebi etkileyen gelir dışındaki faktör-ler sabitken, tüketici gelirindeki küçük bir değişiklik karşısında, o maldan satın alınmak istenilen miktarda değişiklik şeklinde gösterilen tepkinin şiddetini ifa-de eder ve talep edilen miktardaki yüzde değişikliğin gelirdeki yüzde değişikliğe oranına eşittir. Talep edi-

len miktardaki değişme yerine bir mal ya da hizmet grubuna yapılan harcamalardaki % değişme de göz önüne alınabilir. Bu durumda talebi etkileyen gelir dı-şındaki faktörler sabitken, tüketici gelirindeki küçük bir değişiklik karşısında, o mal ya da hizmet grubuna harcanmak istenilen miktardaki değişiklik ölçülebilir. Ölçülen bu değişikliğe göre söz konusu mal veya hiz-metin ekonomi literatüründeki türü belirlenir.

Tüketim harcamaları ile gelir arasındaki ilişkiyi açık-layan tüketim fonksiyonu hem gelir ile toplam harca-malar arasında hem de gelir ile tek tek harcama grup-ları arasındaki ilişki ortaya koyabilmektedir (Tarı, 2006, s.169). Çalışmada gelir ile tüketim (harcama) arasındaki ilişkiden hareketle C=ƒ(Y)(C=tüketim, Y=gelir) şeklindeki bir tüketim fonksiyonu yardımıy-la, engel eğrileri tahmin edilmeye çalışılmıştır.

Genel olarak toplumun korunması için üniversite öğ-rencilerinin yaşam kalitesini artırmak ve onların hem zihinsel hem de fiziksel gelişimi teşvik etmek büyük önem arz etmektedir. Bunun için öğrencilerin tüke-tim kalıplarını belirlemek ve bu kalıplar doğrultusun-da faydalı mal tüketimi için gelir artırıcı politikalar geliştirmek, zararlı mal tüketimi için ise önlemler almak gerekir. Bu bağlamda faydalı tüketim kalıbı-nın teşvik edilmesi ve zararlı tüketim kalıbının ön-lenmesi için öğrencilerin tüketim kalıplarının ortaya konulması gerekir. Ayrıca doğru tüketim kalıbına sa-hip olunması hem yerel hem de ulusal ekonomi açı-sında da faydalı olabilir. Bu çalışmanın temel amacı, genç kuşaktaki tüketiciler olarak kabul edilen Bingöl Üniversitesi öğrencilerinin tüketim kalıplarını be-lirlemek, gelir-tüketim ilişkilerini ortaya koymak ve öğrencilerin bütçelerinin harcama grupları itibariyle dağılımını tespit etmektir.

LiteratürLiteratürde gelir-tüketim ilişkisi ile ilgili birçok çalış-ma bulunmaktadır. Aşağıda geçmiş yıllarda yapılmış bazı çalışmalar verilmektedir.

Gustman ve Stafford (1972) üniversite öğrencilerinin geçmiş gelir deneyimi, şimdiki geliri ve gelecekteki gelir beklentisi ile tüketim kalıpları arasındaki ilişki ile ilgili bir çalışma yapmışlardır. Çalışmada yapılan analiz sonucunda yüksek gelirli bir işte çalışmayı planlayan öğrencilerin düşük gelirli bir işte çalışmayı planlayan öğrenciler ile kıyaslandığında tüketim sevi-yesinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

73sbd.anadolu.edu.tr

Cilt/Vol.: 15 - Sayı/No: 3 (71-84) Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Howell ve Howell (1996), Mississipi Devlet Üniversi-telerindeki son sınıf öğrencilerinin harcama örüntü-leri ile ilgili bir araştırma yapmışlardır. Araştırmanın sonuçlarına göre, yüksek öğrenimdeki öğrencilerin toplumdaki geleneksel basmakalıp yargının aksine eğlence, ulaşım ve kişisel bakım gibi harcama kalem-leri için yüksek miktarda harcama yaptıkları tespit edilmiştir. Ayrıca yükseköğrenimdeki tüketiciler, aynı yaştaki yükseköğrenimde olmayan tüketicile-re göre bu alanlarda çok daha az harcama yaptıkları saptanmıştır. Çalışmada öğrencilerin dolaylı masraf-lar için bütçelerinin yarısından fazlasını harcadıkları ifade edilmiştir.

Paulin (2001), Amerika Birleşik Devletleri’nde üni-versite çağında olan ancak öğrenci olmayanlar ile üniversite öğrencilerinin harcamalarının karşılaştır-dığı bir çalışmasında üniversite öğrencilerinin öğren-ci olmayanların yaklaşık yarısı kadar harcama yaptık-larını tespit etmiştir.

Callender vd. (2005) tarafından İskoçya’da üniversite öğrencilerinin gelir harcama, borç, sosyo-ekonomik ve kurumsal özelliklerine göre herhangi bir farklılık olup olmadığını tanımlamak amacıyla bir çalışma yapmışlardır. Öğrencilerle yapılan yüz yüze görüşme tekniği ile 1317 öğrenciye anket uygulanmıştır. Ça-lışmada öğrencilerin yıllık ortalama gelirinin 5,795 £ olduğu ve bu gelirin %40’ının öğrenci destek siste-minden, %29’unun ücretli bir işten, % 23’ünün ailele-rinden ve %5’inin de sosyal güvenlik yardımlarından elde edildiği tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin yıl-lık ortalama harcamalarının 6,604 £ olarak bulundu-ğu ve bu harcamaların %68’ini geçim masraflarına, %18’ini barınmaya ve %13’ünü de katıldıkları dersle-rin maliyetlerine ayırdıkları tespit edilmiştir.

Canada Millenium Scholarship Foundation ve Ca-nada College Student Survey Consortium (2005) ta-rafından Kanada’da bulunan 25 üniversitede eğitim gören 9400 öğrenci üzerinde bir çalışma yapmışlar-dır. Araştırmada öğrencilerin ana gelir kaynaklarını burslar, aile desteği ve çalışma karşılığı alınan ücret-lerin oluşturduğu, başlıca harcama kalemlerinin ise eğitim, gıda ve barınma olduğu tespit edilmiştir.

Darmody vd. (2005) tarafından İrlanda’da üniversite öğrencileri ile yapılan araştırmada öğrencilerin aylık gelirlerinin ortalama 830 € olduğu ve bu gelirin temel kaynağının aileleri ve kendilerinin çalışma karşılığın-da elde ettikleri ücretlerin olduğu tespit edilmiştir.

Yarı zamanlı öğrencilerin aylık ortalama harcamala-rının 1110 €, tam zamanlı öğrencilerin aylık ortalama harcamalarının 611 € olduğu tespit edilmiştir. Çalış-manın diğer bir sonucu ise en çok harcama yapılan kalemlerin barınma ve gıda olduğu belirtilmiştir.

Yaylalı vd. (2006), Türkiye genelinde üniversite öğ-rencilerinin gelir-harcama kalıplarını incelemişler ve farklı demografik özelliklere sahip öğrencilerin harcama kalıpları ile tüketim harcamalarını tespit etmişlerdir.

Tarı, Çalışkan ve Bayraktar (2006), tarafından Koca-eli Üniversitesi Öğrencilerinin Gelir ve Tüketim İliş-kisi Üzerine yapılan ekonometrik çalışmada anketten elde edilen veriler kullanılarak, öğrencilerin tüketim fonksiyonları tahmin edilmiştir. Öğrencilerin tüke-tim (harcama) bütçesi içinde yer alan 9 ayrı harca-ma grubunun engel fonksiyonları tahmin edilmiştir. Ayrıca kız öğrencilerin marjinal tüketim eğiliminin % 87, erkek öğrencilerin marjinal tüketim eğiliminin % 84,5 olduğu tespit edilmiştir. Harcama gruplarına göre tahmin edilen Engel fonksiyonları sonucunda barınma, zorunlu harcama olarak saptanmıştır.

Kaşlı ve Serel (2008), Balıkesir Gönen Meslek Yüksekokulu’nda 554 öğrenci üzerinde yaptıkları uygulamalı çalışmada öğrenci başına aylık harca-manın 518 TL olduğunu tespit etmişler. Çalışmada öğrencilerin aylık bütçelerinin %34’ ünü eğlence, %23’ ünü barınma %18’ ini yiyecek-içecek, %11’ini giyim,%10’unu ulaşım ve %4’ünü ise kırtasiye harca-maları olarak ayırdıkları belirlenmiştir. Toplam harca-ma miktarı ise 2,3 milyon TL olarak tespit edilmiştir.

Bakırcı vd. (2008) tarafından Türkiye’de üniversite öğrencilerinin gelir, harcama, tasarruf ve borçlanma eğilimlerini ve bunları etkileyen faktörleri belirleme-ye yönelik olarak yapılan çalışmada 36 devlet ve vakıf üniversitesinde eğitimine devam eden 10.287 lisans öğrenciyle anket yapılarak elde edilen veriler istatis-tiksel ve ekonometrik analize tabi tutulmuştur. Ana-lizler sonucunda öğrencilerin harcamalarının büyük oranda gelir düzeyinden etkilendiği, öğrencilerin harcama kararlarında iktisadi faktörlerin dışında de-mografik, sosyolojik ve psikolojik pek çok faktörün de etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin demografik özellikleri başta olmak üzere; üniversite ve fakülte farklılıkları, eğitim alanı (sosyal-fen bilim-leri gibi) ve öğrenim türü (gündüz-gece öğrenimi), öğrenim gördüğü sınıf düzeyi, öğrencinin kaldığı yeri

74


(yurt, ev vb.), öğrencinin ailesinin yaşadığı yerleşim birimi vb. gibi çeşitli tasnif değişkenleri, öğrencileri-nin gelir-tüketim eğilimleri üzerinde etkili faktörlerin olduğu ve bu faktörlerin öğrenci eğilimlerini anlamlı sayılabilecek düzeyde farklılaştırdığı tespit edilmiştir.

Harmon ve Insight (2010) tarafından İrlanda’da üni-versite öğrencileri hakkında yaptıkları çalışmada tam zamanlı öğrencilerin ortalama aylık gelirlerinin 734 €, yarı zamanlı öğrencilerin ortalama aylık gelirle-rinin 1,902 € olduğu ve bu gelirin temel kaynağının kendilerinin çalışma karşılığında elde ettikleri ücret-ler olduğu tespit edilmiştir. Yarı zamanlı öğrencilerin aylık ortalama harcamalarının 1,452 €, tam zamanlı öğrencilerin aylık ortalama harcamalarının ise 734 € olduğu tespit edilmiştir. Barınmanın öğrenciler için toplam harcamaların % 38’ini kapsayan en büyük gi-der kalemi olduğu belirtilmiştir. Çalışmanın diğer bir sonucu ise öğrencilerin %39’unun gelirlerinin harcamalarını karşılamadığını ifade ettikleri tespit edilmiştir.

Özer, vd. (2010), Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin gelir-harcama ilişkisi ile ilgili olarak yaptıkları çalış-mada, 900 öğrenciye anket uygulayarak veri seti oluş-turmuşlardır. Araştırmacılar, bu veri setini kullanarak harcama gruplarının gelir esnekliklerini Engel fonk-siyonları yardımıyla bulmuşlardır. Gıda, giyim-ayak-kabı ve barınma harcamaları öğrenciler için zorunlu harcamalar; ulaşım, haberleşme, kişisel bakım, eğitim öğretim, eğlence, sosyo-kültürel, alkollü içecekler, si-gara ve tütün mamulleri ile diğer harcamalar ise zo-runlu harcamalar olarak belirlenmiş ve esneklikleri birim esnekliğe çok yakın olduğu ifade edilmiştir. Şans oyunları harcaması ise öğrenciler için lüks mal harcaması olarak belirlenmiştir. Çalışma kapsamına alınan öğrencilerin ortalama gelirlerinin 511.335 TL, ortalama harcamalarının 475.943 TL, aylık ortalama tasarruflarının ise 35.392 TL olduğu tespit edilmiş-tir. Atatürk Üniversitesi’nde öğrenim gören 34.026 öğrencinin yaklaşık olarak 16.194.436.518 TL harca-mada bulundukları belirlenmiştir. Çalışmada cinsi-yet ve öğrenim şeklinin tüketim üzerindeki etkisi de incelenmiştir. Sonuç olarak, kız öğrencilerin otonom tüketimlerinin 74.707 TL ve marjinal tüketim eği-limlerinin 0,985 olduğu, erkek öğrencilerin otonom tüketimlerinin 143.510 TL ve marjinal tüketim eği-limlerinin ise 0,886 olduğu saptanmıştır.

Çakır, Çakır ve Usta (2010), öğrencilerin tüketim tercihlerini etkileyen faktörleri belirlemeye yönelik yaptıkları çalışmada harcama kalemleri arasında en büyük payı barınma, gıda ve giyimin aldığı tespit edilmiştir.

Yaylalı vd. (2011), Selçuk Üniversitesi Seydişehir Meslek Yüksekokulu öğrencilerine uygulanan anket ile elde edilen verileri kullanarak, öğrencilerin gelir-harcama ilişkileri ve 9 adet harcama grubunun top-lam harcama içerisindeki yerini tespit etmişlerdir. Çalışmaya katılan öğrencilerin ortalama gelirlerinin 330.647 TL, ortalama harcamalarının 315.586 TL, aylık ortalama tasarruflarının ise 15.061 TL olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca yurtta kalan öğrenci-lerin marjinal tüketim eğilimlerinin 0,71 evde kalan öğrencilerin ise 0,77 olduğu tahmin edilmiştir.

Amoah vd. (2012) Gana’daki özel üniversitelerde oku-yan öğrencilerin tüketim kalıplarının belirleyicileri ve tüketimin akademik performansları üzerindeki etkisi ile ilgili yaptıkları uygulamalı çalışmada doğrusal tü-ketim fonksiyonunu kullanarak, yaş, cinsiyet, meslek, medeni durum, not ortalaması, konut durumu, fiyat seviyesi ve harcanabilir gelirin öğrencilerin tüketim-lerini etkileyen faktörler olduğunu tespit etmişlerdir. Ayrıca yapılan korelasyon analizinde öğrencilerin tüketimleri ile akademik başarıları arasında ters bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

İngiltere’nin İstihdam Araştırmaları Enstitüsü (De-partment for Business, Innovation and Skills) 2011-2012 akademik yılında İngiltere’deki üniversite öğ-rencilerinin gelir ve harcama kalıplarını belirlemek ve mali durumlarını ortaya koymak için bir çalışma yapmışlardır. Çalışmada rastgele örnekleme yönte-miyle 4009 öğrenciye anket uygulanarak veriler top-lanmıştır. Tam zamanlı öğrencilerin yıllık ortalama geliri 10,931 £, yarı zamanlı öğrencilerin yıllık ortala-ma geliri ise 15,198 £ olduğu tespit edilmiştir. Öğren-cilerinin gelir kaynaklarının başında devlet desteği ve aileler tarafında verilen harçlık olduğu belirtilmiştir. Tam zamanlı öğrencilerin yıllık ortalama harcaması-nın 13,909 £ yarı zamanlı öğrencilerin yıllık ortalama harcamasının 18,946 £ olduğu ve bu harcamaların içinde barınma ve geçinme masraflarının payının daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Sonuç olarak, ampirik çalışmalarda genel olarak öğ-rencilerin gelir kaynaklarının burslar, aile desteği ve



çalışma karşılığı elde ettiği gelir olduğu ve bu gelirin en çok barınmaya, geçim masraflarına, eğlenceye, ulaşıma, kişisel bakıma ve eğitim-öğretime ayrıldığı ifade edilmektedir.

MetodolojiÇalışmanın veri seti 2013-2014 eğitim-öğretim yılı itibariyle Bingöl Üniversitesinde ön lisans ve lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerden oluş-maktadır. Öğrenim gören toplam öğrenci sayısı 8553

olup bu öğrencilerin 3730’u kız ve 4823’ü ise erkek öğrencilerden oluşmaktadır (Tablo 1).

Çalışmada kullanılan veri seti, 2013-2014 eğitim-öğ-retim yılında Bingöl Üniversitesinde okuyan öğrenci-lere uygulanan bir anket yardımıyla elde edilen yatay kesit verilerinden oluşmaktadır. Örneklem büyüklü-ğünün belirlenebilmesi için

(1)

Programlar Erkek Kız Toplam

Ön lisans 2158 1341 3499 Lisans 2665 2389 5054 Toplam Öğrenci Sayısı 4823 3730 8553 Kaynak: Bingöl Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı

Tablo 1. Öğrencilerin Programlar ve Cinsiyet İtibariyle Dağılımı

])1[( 222 PQZdNNPQZn

biçimindeki örnek büyüklüğünün tahmini formü-lünden yararlanılmıştır (Akbulut ve Yıldız, 1999, s.1). Burada; n: Örneklem büyüklüğü, N: Anakütle büyüklüğü (Bingöl Üniversitesinde kayıtlı öğrenci sayısı), P: Bingöl Üniversitesinde kayıtlı öğrencileri harcama yapma olasılığı, Q: Bingöl Üniversitesinde kayıtlı öğrencileri harcama yapmama olasılığı (1-P), Z: % (1- ) düzeyinde Z test değeri, : önem düzeyi, d: hata payıdır.

Söz konusu öğrencilerin gelir-tüketimleri hakkında ön bilgi mevcut olmadığından ve mümkün olduğu kadar büyük örnekle çalışabilmek için P=Q= ½ ola-rak alındığı bir durumda %5 önem düzeyinde %5 hata payı ile anakütleyi temsil edecek minimum ör-nek büyüklüğü, bu çalışma için;

olarak tespit edilmiştir. Minimum örnek büyüklüğü bu şekilde belirlenmesine rağmen, temsil gücünün yüksek olması ve bazı anketlerin tutarsız ve eksik doldurulabileceği düşüncesiyle bu çalışmada 600 öğ-renciye anket uygulanmıştır. Anket uygulanırken her akademik birimde öğrenim gören öğrencilerin araş-tırma kapsamındaki toplam öğrenciler içerisindeki payı göz önünde bulundurulmuştur. Aynı zamanda

paylaşım yapılırken öğrencilerin cinsiyetleri oranları da dikkate alınmıştır. Bingöl Üniversitesi 2013-2014 öğretim yılı fakültelere göre öğrenci sayıları ve uygu-lanan anketlerin fakülte ve cinsiyetlere göre dağılımı Tablo 2’de verilmiştir.

Belirlenen örnekleme anketörler tarafından Ara-lık 2013-Ocak 2014 tarihlerinde yüz yüze görüşme ile uygulanan anketlerden elde edilen veriler önce Excel’e aktarılmıştır. Daha sonra bu veriler, SPSS ve EViews programları yardımıyla analiz edilmiştir.

Bu çalışmada öğrencilerin başlıca iki kaynaktan (harçlık ve burs) elde ettikleri aylık ortalama gelir-lerinin hangi harcama grubuna ne kadar dağıttıkları incelenmektedir. Bu sebepten ötürü gıda, giyim, ba-rınma, ulaşım, haberleşme, kişisel bakım, eğitim-öğ-retim, sigara ve alkollü içecekler olmak üzere başlıca 8 harcama grubu oluşturularak bu harcama grupları çeşitli açılardan incelenmiştir.

Engel eğrilerinin tahminini amaçlayan ekonometrik çalışmalarda değişik fonksiyonel biçimler kullanıl-maktadır. X, öğrenci gelirini, Y, belirli bir mal grubuna yapılan harcamayı ve ise belirli bir harcama grubunun gelir esnekliği olmak üzere literatürde yaygın bir bi-çimde kullanılan 9 fonksiyonel biçim Tablo 3’te veril-mektedir (Şenesen ve Selim, 1995, s.209). Bu kalıplar her bir harcama grubu için denenmiş ve en uygun ola-nı dikkate alınarak gelir esneklikleri hesaplanmıştır.

36869,36796,1*5,0*5,005,0*)18553(

96,1*5,0*5,0*855322

2

n

76


Akademik Birimler Cinsiyete göre öğrenci

sayısı Toplam

Cinsiyete göre uygulanan

anket sayısı Toplam

Erkek Kız Erkek Kız

Sağlık Hizmetleri Meslek

Yüksekokulu 245 518 763 17 36 53

Mühendislik-Mimarlık

Fakültesi 323 45 368 23 3 26

Sağlık Yüksekokulu 103 70 173 7 5 12 Ziraat Fakültesi 245 107 352 17 8 25 Veteriner Fakültesi 33 19 52 2 2 4

İlahiyat Fakültesi 205 245 450 14 17 31 Teknik Bilimler Meslek

Yüksekokulu 1330 408 1738 93 29 122

Sosyal Bilimler Meslek

Yüksekokulu 524 310 834 36 22 58

Fen-Edebiyat Fakültesi 1334 1575 2909 94 110 204 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 422 328 750 30 23 53

Genç Meslek Yüksekokulu 59 105 164 4 8 12 Toplam 4823 3730 8553 337 263 600

Kaynak: Bingöl Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı

Tablo 2. Öğrencilerin Akademik Birim ve Cinsiyetlerine Göre Sayıları ve Uygulanan Anketlerin Dağılımı

Tablo 3. Matematiksel Fonksiyonlar Fonksiyon Adı

Fonksiyon Kalıbı

Esneklik

Doğrusal Y = b! + b!X ε = b!(X Y)

Ters Fonksiyon Y = b! + b!(1/X) ε = b!(1 XY)

Yarı Logaritmik lnY = b! + b!X ε = b!(X)

Yarı Logaritmik Y = b! + b!lnX ε = b!(1 Y)

Çift Logaritmik lnY = b! + b!lnX ε = b!

Log Ters lnY = b! + b!(1/X) ε = b!(1/X)

Working-Leser Y/X = b! + b!lnX ε = 1+ b!(X Y)

Orana Doğrusal Y/X = b! + b!X ε = 1+ b!X(X/Y)

Orana Ters Y/X = b! + b!(1/X) ε = b!(X/Y)

Tablo 4. Öğrencilerin Yaş Grupları

Yaş Sıklık %

19 ve altı 170 28.3

20-29 424 70.7

30-39 6 1.0

Toplam 600 100.0



BulgularAraştırma kapsamına giren öğrencilerin yaşı ankette doğrudan sorulmuş daha sonra 3 gruba ayrılmıştır. Yaş grupları incelendiğinde 19 ve altı yaş grubunda olanların oranı %28.3 (170 kişi), 20-29 yaş grubunda olanların oranı %70,7 (424 kişi) ve 30-39 yaş grubun-da olanların oranı %1 (6 kişi)’dir (Tablo 4).

Öğrencilerin toplam gelir, toplam tüketim ve toplam tasarruf eğilimleri Tablo 5’te verilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin aylık toplam gelirlerinin 281341 TL, aylık toplam harcamalarının 261837 TL ve aylık toplam tasarruflarının 19504 TL olduğu tespit edil-miştir.

Tablo 5. Öğrencilerin Aylık Toplam Gelir, Tüketim ve TasarruflarıHarcama grupları Genel Erkek Kız

Toplam Gelir (TL) 281341 172338 109003

Toplam Tüketim (TL) 261837 159829 102008

Toplam Tasarruf (TL) 19504 12509 6995

Araştırmaya katılan öğrencilerin aylık ortalama gelir, tüketim, tasarruf ve eğilimleri Tablo 6’da sunulmuş-tur. Tablo 6 incelendiğinde, araştırmaya katılan öğ-rencilerin ortalama gelirlerinin 468.90 TL, ortalama harcamalarının 436,40 TL ve diğer ayda harcanmak üzere ellerinde kalan paranın (tasarrufları) ise 32.51 TL olduğu görülmektedir. Ayrıca araştırmaya katılan erkek öğrencilerin ortalama gelirlerinin 509.88 TL, ortalama harcamalarının 472.87 TL, aylık ortalama

tasarruflarının ise 37.01 TL ve kız öğrencilerin orta-lama gelirlerinin 416.04 TL, ortalama harcamalarının 389.34 TL, aylık ortalama tasarruflarının ise 26.90 TL olduğu görülmektedir. Bay öğrencilerin ortalama tüketim eğilimi %92,74 (ortalama tasarruf eğilimi: %7.26), bayan öğrencilerin ortalama tüketim eğilimi %94 (ortalama tasarruf eğilimi: %6) ve genel olarak öğrencilerin ortalama tüketim eğilimi ise %93,07 (or-talama tasarruf eğilimi: %6,93)’tür.

Tablo 6. Öğrencilerin Aylık Ortalama Gelir, Tüketim, TasarruflarıHarcama Grupları Genel Erkek Kız

Ortalama Gelir (TL) 468.90 509.88 416.04

Ortalama Tüketim (TL) 436.40 472.87 389.34

Ortalama Tasarruf (TL) 32.51 37.01 26.70

Ortalama Tüketim Eğilimi (%) 93.07 92.74 0.94

Ortalama Tasarruf Eğilimi (%) 6.93 7.26 0.06

Öğrencilerin harcama gruplarının aylık ortalama ge-lir içindeki payları Tablo 7’de verilmiştir. Tablo 7 in-celendiğinde öğrencilerin genel olarak aylık ortalama gelirlerinin büyük bir kısmını (%33.88) gıda harcama-larına ayırdıkları görülmektedir. Gıda harcamalarını sırasıyla barınma, sigara ve alkollü içecekler, kişisel

bakım, ulaşım, haberleşme, eğitim-öğretim ve giyim-ayakkabı harcamaları takip etmektedir. Erkek öğren-cilerin ulaşım , sigara ve alkollü içecekler harcamala-rının toplam gelir içerindeki payı kız öğrencilerden az olmasına rağmen diğer tüm harcama gruplarının top-lam gelir içerindeki payı kız öğrencilerden yüksektir.

78


Toplam Tüketim TahminleriAraştırmaya katılan öğrencilerin toplam tüketimle-ri ile gelirleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için Keynes’in mutlak gelir hipotezine ait doğrusal ka-lıp kullanılmıştır (Y: Toplam tüketim harcamaları, X: Gelir, β0: Otonom tüketim, β1: Marjinal tüketim eğilimi).

(1)

Araştırmada cinsiyetlere göre tüketim harcamaları ve marjinal tüketim eğilimleri arasında farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Bir regresyon modelinde bağımlı değişken sadece iyi tanımlanmış bir ölçekte kolay bir şekilde sayısal hale getirilebilen bağımsız değişkenlerin değil, özünde nitel olana ve kolayca sayısallaştırılamayan bağımsız değişkenlerin etki-si altında da bulunabilmektedir. İncelenen konuya bağlı olarak, cinsiyet, medeni durum, meslek, eğitim vb. gibi niteliksel faktörler de bağımlı değişkeni et-kileyebilmektedir (Özer, 2004, s.13-14). Bu nedenle cinsiyete göre tüketim harcamaları ve marjinal tüke-tim eğilimleri arasındaki farklılığı ortaya koyabilmek için gölge değişkenli tüketim fonksiyonları tahmin edilmiştir. Cinsiyetlere göre tüketim harcamaları ve marjinal tüketim eğilimleri arasında farklılık olup ol-madığını ortaya koymak için Denklem 2’deki tüketim fonksiyonu tahmin edilmiştir.

(2)

Bu tüketim fonksiyonunda; Yi: i’inci öğrencinin aylık tüketim harcamasını, Xi: i’inci öğrencinin aylık geliri-ni, D: (D = 0 kız öğrenci, D = 1 erkek öğrenci) cinsiyet

gölge değişkenini ve D*X erkek ve kız öğrencilerin marjinal tüketim eğilimleri arasındaki farkı gösteren gölge değişkeni temsil etmektedir.

Kız öğrenciler için tüketim fonksiyonu:

Erkek öğrenciler tüketim fonksiyonu

olarak elde edilir. (4)

Tahmin sonuçlarına göre, %5 önem düzeyinde ve katsayılarının istatistiki bakımdan anlamlı oldukları görülmektedir. Buna göre, kız öğrencilerin otonom tüketimleri ile erkek öğrencilerin otonom tüketimleri ve kız öğrencilerin marjinal tüketim eğilimleri ile er-kek öğrencilerin marjinal tüketim eğilimleri arasında

Tablo 7. Harcama Gruplarının Toplam Gelir İçindeki PaylarıHarcama Grupları Genel (%) Erkek (%) Kız (%)

Barınma 26.61 27.39 26.11

Ulaşım 7.21 6.28 7.80

Haberleşme 4.37 4.63 4.21

Gıda 33.88 35.86 32.62

Eğitim-öğretim 3.14 3.91 2.65

Kişisel Bakım 7.50 8.60 6.80

Giyim-Ayakkabı 2.77 3.25 2.47

Sigara ve Alkollü İçecekler 7.59 3.66 10.08

𝑌𝑌 = 𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!𝑋𝑋

𝑌𝑌! = 𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!𝑋𝑋! + 𝛽𝛽!𝐷𝐷! + 𝛽𝛽!𝐷𝐷∗𝑋𝑋 + 𝑢𝑢!

𝐸𝐸(𝑌𝑌!/𝐷𝐷 = 0) = 𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!𝑋𝑋! + 𝛽𝛽! 0 + 𝛽𝛽! 𝑋𝑋! . 0 + 𝑢𝑢!

𝑌𝑌! = 𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!𝑋𝑋! + 𝑢𝑢! (3)

𝐸𝐸(𝑌𝑌!/𝐷𝐷 = 1) = 𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!𝑋𝑋! + 𝛽𝛽! 1 + 𝛽𝛽! 𝑋𝑋! . 1 + 𝑢𝑢!

𝑌𝑌! = (𝛽𝛽! + 𝛽𝛽!)+ (𝛽𝛽!+𝛽𝛽!)𝑋𝑋! + 𝑢𝑢!

Y=56.081 + 0.801 X + 50.875 D - 0.083 γ

(t) (6.371) ( 42.917) (4.658) (-3.897)

R2=0.919

s=67.105

F=2257.916



istatistiki bakımdan fark bulunmaktadır. Kız öğren-cilerin otonom tüketimleri 56.081 TL, erkek öğren-cilerin otonom tüketimleri ise 106.956 TL’dir. Kız öğrencilerin marjinal tüketim eğilimi 0.801, erkek öğrencilerin marjinal tüketim eğilimi ise 0.884’tür. Yani kız öğrencilerin marjinal tüketim eğilimi, er-kek öğrencilerin marjinal tüketim eğiliminden 0.083 (%8.3) daha fazladır.

White testi, değişen varyans ya da model kurma veya her ikisi için de bir test olabilir (Gujarati, 2006, s.380). Tahmin edilen modellerde değişen varyansın olup ol-madığı White testi ile araştırılmıştır. Test sonucunda tahmin edilen modelde değişen varyansın olmadığı tespit edilmiştir (P>0.05). Hata teriminin birbirini iz-leyen değerleri arasında ilişki olması otokorelasyonu

ifade etmektedir (Akkaya ve Pazarlıoğlu, 1995, s.353). Otokorelasyonun olup olmadığı Breusch-Godfrey Serial Correlation LM testi ile araştırılmıştır. Test so-nucunda tahmin edilen toplam tüketim modeli için otokorolasyon olmadığı tespit edilmiştir (P>0.05).

Harcama Gruplarının Gelir EsneklikleriHarcama gruplarına ait fonksiyonların bulunması için verilen 8 fonksiyonel kalıp kullanılarak yapılan 81 adet tahmin sonucu iktisadi, istatistikî ve ekono-metrik kriterlere göre değerlendirilmiş ve bu mo-deller içerisinden en uygun modeller seçilmiştir. Bu modellerden elde edilen ve öğrencilerin harcama gruplarına ait fonksiyonları gösteren tablo aşağıda verilmektedir.

* Parantez içindeki değerler katsayılara ait t değerleridir. ** Tüm harcama grupları Tablo 3’te verilen 9 fonksiyonel kalıp yardımı ile tahmin edilen modeller mukayese edilerek belirlenmiştir.

Harcama Grupları Fonksiyonlar

Genel lnY = 0.524 + 0.905 lnX (9.70) (101.05)

R2 = 0.95

Gıda Y= 37.432+ 0.259X

(7.50) (28.99)

R2 = 0.58

Giyim-Ayakkabı lnY = 2.2702 + 0.0008 X (43.86) (9.46)

R2 = 0.17

Barınma lnY= 0.480 + 0.748 lnX

(2.38) (22.70)

R2 = 0.54

Ulaşım Y= 4.221 + 0.063 X (1.46) (12.20)

R2 = 0.20

Haberleşme lnY= 1.407 + 0.304 lnX (8.37) (11.01)

R2 = 0.21

Kişisel Bakım Y = 13.093 + 0.047 X

(5.79) (11.63)

R2 = 0.19

Eğitim-Öğretim lnY= -0.438+ 0.495 lnX (-1.115) (7.63)

R2 = 0.10

Sigara ve Alkollü İçecekler lnY= 3.947 + 0.001 X

(57.34) (9.56) R2

= 0.32

Tablo 8. Harcama Gruplarına Ait Fonksiyonlar

Genel olarak harcama ve gelir için en uygun fonksi-yonel kalıp çift logaritmik kalıp olarak tahmin edil-miştir. Gıda, ulaşım ve kişisel bakım harcamaları için en uygun fonksiyonel kalıp doğrusal biçim, giyim-ayakkabı, sigara ve alkolü içecek harcamaları için en uygun fonksiyonel kalıp yarı logaritmik biçim ve ba-rınma, haberleşme ve eğitim-öğretim harcama gru-

bu için ise en uygun fonksiyonel kalıp çift logaritmik olarak tespit edilmiştir (Tablo 8). Tablo 8’de tahmin edilen modellerde değişen varyansın olup olmadığı White testi ile araştırılmıştır. Test sonucunda genel olarak harcama ve gelir, gıda, haberleşme, ulaşım ve kişisel bakım için tahmin edilen modellerde de-ğişen varyansın olmadığı, geri kalan modellerde ise

80


değişen varyansın olduğu tespit edilmiştir. Tahmin edilen ekonometrik modeller başlıca üç amaç için kullanılmaktadır. Bunlar yapısal analiz, iktisadi poli-tika yapımı ve öngörüdür. Eğer yapılan tahmin, ön-görü için kullanılacaksa değişen varyans önemli bir problem oluşturmaktadır. Fakat bu çalışmanın temel amacı yapısal analiz olduğu için değişen varyansın varlığı çok önemli bir sorun teşkil etmemektedir. Bu anlamda yapısal analizde parametrelerin anlamlılık testleri daha fazla önem arz etmektedir (Tarı ve Peh-

livanoğlu, 2007, s.203). Otokorelasyonun olup olma-dığı Breusch-Godfrey Serial Correlation LM testi ile araştırılmıştır. Test sonucunda bütün modeller için otokorolasyon olmadığı tespit edilmiştir (P>0.05).

Tablo 8’de tahmin edilen modeller için öğrencilerin cinsiyetlerine göre otonom tüketim harcamaları ve marjinal tüketim eğilimleri arasında bir farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Sonuçlar, Tablo 9’da veril-mektedir.

15

Harcama Grupları Fonksiyonlar

Gıda lnY = 0.944 + 0.669 lnX - 0.144 D + 0.0002 γ (3.45) (14.55) (-3.24) (2.35)

R2 = 0.48

Giyim-Ayakkabı Y = 7.568 + 0.014 X - 7.685 D + 0.011 γ (4.30) (3.83) (-3.52) (2.48)

R2 = 0.21

Barınma lnY= 4.470 + 0.001 X + 0.125 D - 0.0003 γ (88.45) (11.97) (2.06) (-2.43)

R2 = 0.50

Ulaşım lnY= 2.955 + 0.122 lnX - 0.184 D + 0.0005 γ (8.06) (1.98) (-3.15) (5.53)

R2 = 0.24

Haberleşme lnY= 3.469 - 89.524 (1/X) - 0.107 D + 0.0002 γ (69.71) (5.47) (-3.00) (4.22)

R2 = 0.20

Kişisel Bakım lnY= 4.420 - 299.230 (1/Y) - 0.519 D + 0.0003 γ (40.52) (8.21) (-6.46) (2.34)

R2 = 0.24

Eğitim-Öğretim

lnY=2.151 + 0.001 X + 0.111 D - 0.001 γ (23.48) (5.48) (0.95) (-2.54)

R2 = 0.09

Sigara ve Alkollü İçecekler Y= -39.875 + 0.133X + 48.904 D - 0.049 γ (-5.32) ( 8.33) (5.25) (-2.71)

R2 = 0.26

Tablo 9. Cinsiyet Gölge Değişkenli Harcama Grupları Fonksiyonları

Tablo 9’da gıda, giyim-ayakkabı, barınma, ulaşım, haberleşme, kişisel bakım ve sigara ve alkollü içe-cekler için tahmin edilen cinsiyet gölge değişkenli fonksiyonların %5 önem düzeyinde β0, β1, β2 ve β3 katsayılarının istatistikî bakımdan anlamlı olduk-ları görülmektedir. Yani, kız ve erkek öğrencilerin harcama grupları itibariyle hem sabit hem de eğim katsayıları birbirinden farklıdır. Eğitim-öğretim har-camaları için tahmin edilen cinsiyet gölge değişkenli fonksiyonda ise %5 önem düzeyinde β0, β1 ve β3 kat-sayıları istatistikî bakımdan anlamlı iken, β2 katsayısı istatistikî bakımdan anlamlı değildir. Buna göre kız ve erkek öğrencilerin harcama fonksiyonlarının bir-birinden farklı olmadığı görülmektedir.

Tablo 9’da öğrencilerin cinsiyetlerine göre otonom tü-ketim harcamaları ve marjinal tüketim eğilimleri ara-sında bir farklılık olup olmadığını tespit etmek için tahmin edilen modellerde değişen varyansın olup ol-madığı White testi ile araştırılmıştır. Test sonucunda gıda ve kişisel bakım için tahmin edilen modellerde değişen varyansın olmadığı, geri kalan modellerde ise değişen varyansın olduğu tespit edilmiştir. Bu çalış-manın temel amacı yapısal analiz olduğu için değişen varyansın varlığı çok önemli bir sorun teşkil etme-mektedir. Bu anlamda yapısal analizde parametrele-rin anlamlılık testleri daha fazla önem arz etmektedir (Tarı ve Pehlivanoğlu, 2007, s.203).



Hata teriminin birbirini izleyen değerleri arasında ilişki olması otokorelasyonu ifade etmektedir (Ak-kaya ve Pazarlıoğlu, 1995, s.353). Otokorelasyonun olup olmadığı Breusch-Godfrey Serial Correlation LM testi ile araştırılmıştır. Test sonucunda bütün modeller için otokorolasyon olmadığı tespit edilmiş-tir (P>0.05).

Harcama gruplarının gelir esneklikleri Tablo 10’da verilmektedir. Tablodaki sonuçlar incelendiğinde tüm harcama grupları ankete katılan öğrenciler için zorunlu harcamalar arasında yer almaktadır. Tüm harcama gruplarının gelir esnekliği 1’den küçük ol-duğu için harcama grupları katılımcılar için zorunlu ihtiyaç malıdır.

Tablo 10. Harcama Gruplarının Gelir Esneklikleri

Harcama Grupları Fonksiyon Adı

Esneklik

Gıda Doğrusal 𝜀𝜀 = b1(X/Y)=0.76

Giyim-Ayakkabı Yarı Logaritmik 𝜀𝜀 = b1(X)=0.38

Barınma Çift Logaritmik 𝜀𝜀 = b1 =0.75

Ulaşım Doğrusal 𝜀𝜀 = b1(X/Y) =0.87

Haberleşme Çift Logaritmik 𝜀𝜀 = b1 =0.30

Kişisel Bakım Doğrusal 𝜀𝜀 = b1(X/Y) =0.63

Eğitim-Öğretim Çift Logaritmik 𝜀𝜀 = b1 = 0.50

Sigara ve Alkollü İçecekler Yarı Logaritmik 𝜀𝜀 = b1(X)=0.47

Tarı vd. 2006 yılında yapmış oldukları çalışmada barınma, gıda, haberleşme ve ulaşım harcamalarını zorunlu mallar; eğitim, kültür-eğlence, kişisel bakım, giyim, tütün ve alkollü içecekler ve diğer harcamaları ise lüks mal olarak tespit etmişlerdir. Yaylalı vd. 2009 yılında yapmış oldukları çalışmada gıda, barınma, eğitim, ulaşım ve haberleşme harcamalarının öğren-ciler için zorunlu harcamalar; giyim, kültür-eğlence ve kişisel bakım harcamalarının birim esnekliğe ya-kın fakat zorunlu harcamalar ve şans oyunları har-camalarını ise lüks harcama olarak tespit etmişlerdir. Özer vd., 2010 yılında Atatürk Üniversitesi öğrenci-leri üzerinde yaptıkları çalışmada gıda, giyim-ayak-kabı ve barınma harcamaları öğrenciler için zorunlu harcamalar; ulaşım, haberleşme, kişisel bakım, eği-tim-öğretim, eğlence, sosyo-kültürel, alkollü içecek-ler, sigara ve tütün mamulleri ve diğer harcamalar ise zorunlu harcamalar olmakla birlikte esneklikleri bi-rim esnekliğe çok yakın olduğu, şans oyunları harca-masının ise öğrenciler için lüks mal olduğunu tespit etmişlerdir.

Sonuç ve ÖnerilerSon on yılda Türkiye’nin tüm illerinde kurulan üni-versitelerin ve bu üniversitelerde okuyan öğrencilerin harcamalarının bulundukları yörenin ekonomik geli-şiminin önemli kaynakları arasında yer aldığı görül-mektedir. Genç kuşakta yer alan öğrencilerin gelirle-rinin ve harcamalarının analiz edilmesi yerel aktörler (şirketler, esnaflar belediyeler, yeni yatırıcılar vb.) için önem arz etmektedir. Bu kapsamda yeni kurulan Bingöl Üniversitesinin öğrencilerinin gelir-harcama ilişkilerinin analizi bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için altı yüz(600) öğrenciye anket uygulanmıştır.

Ankete katılan öğrencilerin ortalama gelirleri 468,90 TL, ortalama harcamaları 436,40TL, aylık ortalama tasarrufları ise 32,51 TL’dir. Bay öğrencilerin ortala-ma gelirlerinin 509,88 TL, ortalama harcamalarının 472,87 TL, aylık ortalama tasarruflarının ise 37,01 TL ve bayan öğrencilerin ortalama gelirlerinin 416,04 TL, ortalama harcamalarının 389,34 TL, aylık ortalama tasarruflarının ise 26,90 TL olduğu tespit edilmiştir.

82


Çalışmada cinsiyetin tüketim üzerindeki etkisi in-celenmiştir. Buna göre, bayan öğrencilerin otonom tüketimlerinin 56,81 TL ve marjinal tüketim eğilim-lerinin 0,801 olduğu, erkek öğrencilerin otonom tü-ketimlerinin 106,956 TL ve marjinal tüketim eğilim-lerinin ise 0,718 olduğu saptanmıştır.

Çalışmada 8 harcama grubunun toplam harcama içe-risindeki payları ve harcama gruplarının gelir esnek-likleri, 9 fonksiyonel kalıp yardımıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Gıda, ulaşım ve kişisel bakım harcama-ları için en uygun fonksiyonel kalıp doğrusal biçim, giyim-ayakkabı ve sigara ve alkolü içecek harcamaları için en uygun fonksiyonel kalıp yarı logaritmik biçim ve barınma, haberleşme ve eğitim-öğretim harcama grubu için ise en uygun fonksiyonel kalıp çift logarit-mik olarak tespit edilmiştir.

Harcama grupları için bulunan en uygun fonksiyo-nel kalıplar için cinsiyet gölge değişkenli modeller tahmin edilmiştir. Gıda, giyim-ayakkabı, barınma, ulaşım, haberleşme, kişisel bakım, sigara ve alkollü içecek harcamaları için tahmin edilen cinsiyet gölge değişkenli fonksiyonlarda bay ve bayan öğrencilerin harcama grupları itibariyle hem sabit hem de eğim katsayılarının birbirinden farklı olduğu, eğitim-öğ-retim harcamaları için tahmin edilen cinsiyet gölge değişkenli fonksiyonda bay ve bayan öğrencilerin sa-dece sabit katsayılarının farklılık gösterdiği belirlen-miştir.

Gelir-tüketim ilişkileri ve 8 harcama grubu açısından gelir esneklikleri engel fonksiyonları yardımıyla tes-pit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre 8 harcama gru-bunda yer alan harcamaların öğrenciler için zorunlu harcamalar olduğu saptanmıştır.

Sonuç olarak, öğrencilerin gelir ve harcama eğilim-lerini belirlemeye yönelik bu çalışma genç kuşakta olan öğrencilerin gelir ve harcama ilişkisi hakkında önemli ekonomik sonuçların elde edilmesine kat-kı sağlayabilecek niteliktedir. Çalışmanın bulguları daha sonra yapılacak ampirik çalışmalarla karşılaştı-rılmasında yararlı olabilir. Bu çalışmaya benzer çalış-malar Türkiye’nin her ilinde kurulan üniversitelerde dönemsel olarak yapılması ile Türkiye’deki üniver-site gençlerinin gelir-tüketimleri ile ilgili daha etkili ekonomik sonuçların alınmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca öğrencilerin her yönden gelişmesi amacıyla kaliteli ve doğru tüketim kalıplarının benimsenmesi

sağlanmalı ve bu eksende etkili politikalar geliştirme-si gerekir. Bu bağlamda öğrenciler, sigara ve alkollü içecek harcamalarını azaltmaları ve eğitim-öğretim harcamalarını artırmaları için teşvik edilebilir ve sağ-lıklı beslenme için yeterli gelir desteği sağlanabilir.

KaynakçaAkbulut, Ö., Yıldız, N. (1999). İstatistik Analizlerde

Temel Formüller ve Tablolar, Erzurum: Aktif Ya-yınevi.

Amoah, A., Asmah, F., Hughes, G., Larbi, D.A., ve Ahi-abor, G. (2012). Students’ Consumption Determi-nantsand Academic Performance Nexus: A Case Study of Private University Students in Ghana. De-veloping Country Studies, 2(11), 188-196.

Bakırcı, F., Şentürk, İ., Sadaklıoğlu, H., Aslan, E., Ay-tekin, B. S. (2009). Üniversite öğrencileri Gelir ve harcama eğilimleri Araştırması 2007-2008, TÜBİ-TAK PROJE NO: 106K309, Tokat.

Callender, C., Wilkinson, D., MacKinnon, K., Vege-ris, S. (2005). Higher and Further Education Stu-dents’ Income, Expenditure and Debt in Scotland 2004-2005 A report to the Scottish Executive, London, England. http://www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/77843/0018772.pdf (Erişim Tarihi: 27.07.2014).

Canada Millenium Scholarship Foundation ve The Canadian College Student Survey Consortium (2005). Canadian College Student Finances, Third Edition,, Montreal, Canada.http://www.library.carleton.ca/sites/default/files/find/data/surveys/pdf_files/millennium_rs-19_2005-04_en.pdf (Eri-şim Tarihi: 27.07.2014).

Chaiand, A., Moneta, A. (2008). At the Origins of Engel Curves Estimation, Papers on economics & Evolu-tion, 1-15 ftp://papers.econ.mpg.de/evo/discussi-onpapers/2008-02.pdf (Erişim Tarihi: 16.04.2014).

Çakır, M., Çakır, F., Usta, G. (2010). Öğrencilerinin Tüketim Tercihlerini Etkileyen Faktörlerin Belir-lenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergi-si, 2(2), 87-94.



Darmody, M., Smyth, E., O’Connell, P., Williams, J., Ryan, B. (2005). Euro Student Survey II: Irish Report on the Social and Living Conditions of Higher Education Students 2003/2004, Dublin, Ireland. http://www.esri.ie/pdf/BKMNEXT071_Eurostudent%20Survey%20II.pdf (Erişim Tarihi, 27.07.2014)

Department for Business, Innovation and Skills, (2013). Student Income and Expenditure Sur-vey 2011/12 English-domiciled Students, Rese-arch paper number 115., London, Department for Business, Innovation and Skills, https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/at-tachment_data/ file/301467/bis-14-723-student-income-expenditure-survey-2011-12.pdf

Gustman, A.L., ve Stafford, F.P. (1972). Income Expec-tations and the Consumption of Graduate Students. Journal of Political Economy, 80(6), 1246-1258.

Harmon, D., Foubert, O. (2010). Eurostudent Survey IV Report on the Social and Living Conditions of Higher Education Students in Ireland 2009/2010, Higher Education Authority and Insight Statistical Consulting, http://www.hea.ie/sites/default/files/hea_eurostudent_survey_iv.pdf (Erişim Tarihi: 27.07.2014)

Houthakker, H. S. (1957). An International Compari-son of Household Expenditure Patterns, Comme-morating the Centenary of Engel’s Law. Economet-rica, 25 (4), 532-551. http://www.jstor.org/stable/pdfplus/10.2307/1905382.pdf?acceptTC=true, Erişim Tarihi: 16.04.2014.

Howell, B. R., Howell, F. M. (1996). Patterns of Finan-cial Expenditures among College Seniors in Missis-sippi Public Universities, Social Science Research Center, Mississippi State University.

Kaşlı, M., Serel, A. (2008). Üniversite Öğrenci Harca-malarının Analizi ve Bölge Ekonomilerine Katkıla-rını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 15 (2), 99-113.

Özer, H. (2004). Nitel Değişkenli Ekonometrik Model-ler: Teori ve Bir Uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Paulin, G. D. (2001). Expenditure of College-age Stu-dents and Nonstudents. Monthly Labor Review, July, 46-50.

Şenesen, Ü., Selüm., R. (1995). Consumption Patterns of Turkish Urban and Rural Households in 1987 METU Studies in Development, 22(2), 207-220.

Tarı, R., Çalışkan, Ş., Bayraktar, Y. (2006). Kocaeli Üni-versitesi Öğrencilerinin Gelir ve Tüketim İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. Kocaeli Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 168-179.

Yaylalı, M. (2004). Mikroiktisat, (3.Baskı), İstanbul: Beta Yayınevi.

Yaylalı, M. (2006). Üniversite Gençliğinin Gelir Harca-ma Kalıpların Araştırması, Erzurum: Atatürk Üni-versitesi, Yayın No:957.

Yaylalı, M., Özer, H., Dilek, Ö., (2011). Selçuk Üniver-sitesi Seydişehir Meslek Yüksekokulu Öğrencileri-nin Gelir Harcama İlişkisi ve Meslek Yüksekokulu-nun İlçe Ekonomisine Katkısı. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 1-13.

Documents

SBD Sonbahar 2015¶l Üniversitesi... · 2020. 5. 6. · üzere on dokuz araştırmacı ile çok sesli ve çok renkli olma özelliği korunmaktadır. Başta hakemlerimiz olmak üzere