scenario SENWES LEEFSTYL: Resep; fliekresensie; kompetisies en meer 38 FEITE & FABELS: Weimielies en wolhaarstories 55 DRUPPELS OP DIE DAK: Lekker reënbuie sorg vir goeie grondvog

EERSTE UITGAWE

SENWES

'N PASSIE VIR LANDBOUALTERNATIEWE GEWASSE

VERBRUIKERSAKE

TEGNOLOGIEDIE MOEITE WERD OM KANOLA IN SENWES GEBIED TE PRODUSEER?

GEWERE UIT VIR DIE JAGSEISOEN

DIE TOEKOMS IN MET NANOTEGNOLOGIE

>> BOEREDAE EN BOERERATE

scenario

CASPER & ESTELLE BOTHA

Senwester, Robots ad .indd 1 21/01/2010 13:38:38

3

SENWES Scenario<< >>April 2010 • senwes.co.za

ALGEMEEN 5 ALLES EN NOG WAT: Spotprent; Uit Ouma se

medisynekas en meer36 LEEFSTYL: Resep; fliekresensie; kompetisies en

meer38 FEITE & FABELS: Weimielies en wolhaarstories55 DRUPPELS OP DIE DAK: Lekker reënbuie sorg

vir goeie grondvog

RUBRIEKE54 AGRI-WENKE: Laer graanpryse57 VIR DIE SIEL: Liefde wat liefde is64 IN MY VISIER: Kole wat bly gloei KOMPETISIE57 Subscribe and win with Senwes Scenario!

NUUS59 Die geveg teen indringerplante59 ’n Birdie vir liefdadigheid60 Bultfontein ’n bastion vir samewerking61 ’n Olierige prys vir Senwes Village63 Big on bakkies and big on agriculture

PROMOSIE-ARTIKELS32 Voerkraalafronding van speenkalwers44 Oorgang tot aksie in ’n oorgangstydperk!

REDAKTEURSBRIEF 4 Nuwe blik op landbou

HOOFSTORIE 6 ’n Stukkie Senwes geskiedenis op Ottosdal

bewaar

LANDBOU-TEGNIEK11 Kies alternatiewe wintergewasse met sorg

NUUS@16 Bestuur jou landbou-aandele deur die internet16 Einde van ’n era17 Stay ahead with the digital era

SENWES VILLAGE18 Outdoor living18 We want to know what you think19 Green toys for your toddler19 Be stylish in John Deere20 Roere vir die boere26 Nothing runs like the new John Deere tractor series

SENWES GRAINLINK31 Is Senwes Grainlink gereed vir “groot oes”?33 Silo's skrik nie vir vogpersentasie33 Rekordoeste ’n uitdaging vir GOSA34 Mielieprys: produseer vir die plaaslike mark KOLLIG OP CASPER BOTHA40 Passievol oor landbou SENWES CREDIT46 Diens met ’n persoonlike aanslag

TOEKOMSBLIK48 Die koms van nanotegnologie

DEVELOPING AGRICULTURE52 Weed out glyphosate resistant weeds

Dui Senwes Scenario-artikels aan wat beskikbaar is op Senwes se webwerf by www.senwes.co.za

OP DIE VOORBLAD

Casper Botha en sy vrou, Estelle. Casper is die gesig van die moderne produsent op Senwes se korporatiewe DVD vir 2010. Die foto is deur Elmarie Cronje geneem.

OO

CCmsDg

APRIL 2010 • EERSTE UITGAWEinhoud

•••

>> IN DIE VOLGENDE UITGAWE

’n Onderhoud met die uittredende Besturende Direkteur, Johan Dique; die verskillende veevoere wat Senwes vir jou beskikbaar het; hoe om jou plaas te beveilig; biotegnologie en vele meer!

senwes.co.za • April 2010

4

SENWES Scenario<< >>

4

HOOFREDAKTEUR Johan Grobler, Assistent Hoofbestuurder:

Korporatiewe Bemarking, Senwes, Tel: (018) 464-7199

E-pos: [email protected]

UITGEWER Johan Smit, Infoworks

Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806 E-pos: [email protected]

REDAKTEUR Elmarie Cronje, Infoworks


MEDEWERKERS Koos Barnard, ds Willie Botha, Willie

Dietrechsen, JanDirk Engelbrecht, Thys Grobbelaar, Ilana Koegelenberg, Ronél

Koen, Dries Kruger, Annatjie Liebenberg, Julias Ramohlabi, Pieter Redelinghuys,

Faan Schoeman, Claudi Smit, Boet van Zyl.

ADVERTENSIES Ingrid Bailey, Infoworks


UITGEGEE EN GRAFIES VERSORG DEUR INFOWORKS

Uitlegkunstenaar: Mercia VenterTel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32,

Privaat sak X10, Flamwood, 2572

SUBSKRIPSIE Marie Erasmus, SenwesTel: (018) 464-7568

Faks: (018) 464-7772 E-pos: [email protected]

EIENAAR Senwes, Posbus 31, Klerksdorp, 2570

Tel: (018) 464-7800

DRUKWERK BM Kagiso

Tel: (011) 622-3820

• Alle regte van die inhoud van Senwes Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg. • Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie.

SENWES SCENARIO

••• REDAKTEURSBRIEF

Almal het ’n passie vir iets in die lewe. Vir party mense is dit visvang, ander geniet scrapbooking, party verkies om te kook en sommiges kuier hul lewens om. My passie is tydskrifte – al vandat ek my hoërskooljare betree het.

Ek kan my tyd aan tydskrifte omlees. Van Cos-mo politan tot Landbouweekblad tot Huisgenoot, enige tydskrif is vir my so interessant soos daardie eerste landing op die maan. Ek bestudeer dit van hoek tot kant – en bewaar die een wat my tydskrif voor my waag lees!

Omdat ek so ’n liefde het vir wat ek doen, was die idee om ’n ware klantetydskrif vir produsente op die been te bring, ’n uitdaging waarvoor ’n mens net nie kon nee sê nie. En hier is dit: ’n tydskrif wat nie net in jou as leser se behoefte vir inligting voorsien nie, maar wat lekker lees en soos rare wyn net beter raak met tyd; en boonop ’n eerste volwaardige klantetydskrif in kommersiële landbou in Suid-Afrika.

Met die kommunikasieveld wat elke dag nuwe geleenthede bied, het Senwes besluit om eksterne

kommunikasie dinamies te verander. Senwes is in ’n era waar die fokus op die klant is en waar Senwes ’n positiewe deel van die klant se lewe wil uitmaak – amper soos ’n geliefde oom wat sy wysheid wil deel. In so ’n milieu pas die Senwes Scenario perfek in.

’n Tydskrif kan op sy eie egter net tot op ’n punt groei sonder die terugvoer van sy lesers. Daarom wil ek julle, as die lesers, vra om deel te neem aan hierdie tydskrif, wat julle s’n is. Moenie huiwer om jou opinie te deel nie – hetsy goed of sleg, ons wil dit graag hoor!

Saam kan ons ’n tydskrif hê wat waarde toevoeg, lekker lees en sommer soos ’n goeie vriend in jou boerdery altyd daar is om te help.

Geniet die eerste uitgawe van die Senwes Scenario – en laat weet my wat jy dink!

Nuwe blik op landbouElm

arie Cronje

Elma

jeE

5


•••ALLES EN NOG WAT • THIS AND THAT •••

Sunflowers in the bud stage exhibit heliotropism. At sunrise, the faces of most sunflowers are turned towards the east. Over the course of the day, they follow the sun from east to west, while at night they return to an eastward orientation. This motion is performed by motor cells in the pulvinus, a flexible segment of the stem just below the bud. As the bud stage ends, the stem stiffens and the blooming stage is reached.

Sunflowers in their blooming stage lose their helio tropic capacity. The stem becomes "frozen", typi cally in an eastward orientation. The stem and

• The sunflower is often used as a symbol of Green ideology. The sunflower is also the symbol of the Vegan Society.

• The sunflower is the national flower of the Ukraine.

Do sunflowers really follow the sun?

Hoofpyn - Trek roosmaryn soos ’n sterk tee en versoet met heuning.Knoffelasem - Voeg by ’n kwart glasie melk ’n halwe teelepel vanielje essens, verhit so effens en drink dit.Muskiete - Gooi ’n paar bloekomblare in die braaivleisvuur.Rumatiek - Eet daagliks rou seldery. Pap gedrukte knoffel met heuning gemeng en aangesmeer aan die aangetaste dele.

>> UIT OUMA SE MEDISYNEKAS

nd

n en

kte an

>> SAYS WHO?

>> SÊ WIE?

Who will tell whether one happy moment of love or the joy of breathing or walking on a bright morning

and smelling the fresh air, is not worth all the

suffering and effort which life implies.

– ERICH FROMM –

Niks is ’n vermorsing van tyd nie indien jy die ondervinding wyslik aanwend.

– AUGUSTE RODIN –

leaves lose their green color.The wild sunflower typically does not turn to-

ward the sun; its flowering heads may face many directions when mature. However, the leaves typi-cally exhibit some heliotropism.

Vlooie op ’n hond - ’n Paar takke kakiebos tussen die hond se

komberse sal van vlooie ontslae raak.

Knoffel in die hond se kos help ook om van vlooie ontslae

te raak.

Pieter & Tsepo

Die Mededingingskommissie het Senwes, Afgri, NWK, OVK, Suidwes, VKB en die Graansilo Industrie (GSI) in Maart vanjaar meegedeel dat 'n ondersoek geloods word ten opsigte van 'n beweerde samespanning in die vasstelling van graansilotariewe.

Bron: http://www.sunflowernsa.com

Bron: http://funkymunky.co.za/boererate.html

> TEKS: THYS GROBBELAAR EN ELMARIE CRONJE > FOTO’S: ELMARIE CRONJE EN ILANA KOEGELENBERG


6


••• HOOFSTORIE

Volgens oorlewering is die eers te gespreksinisiatiewe vir die stigting van ’n koöperatiewe vereniging vir die Wes-Transvaal deur Douw Steyn van der Merwe (toe sowat 56 jaar oud) en sy seun, Hennie CW van der Merwe (toe 21 jaar oud), van Ottosdal se wêreld, van stapel gestuur. Die verkennende gesprek is op die plaas Holfontein van Douw van der Merwe gehou.

OM ’N KOÖPERASIE TE STIGDie vergadering was onder doringbome voor die huis van Douw van der Merwe gehou, aangesien spasie in die huis moontlik ’n probleem kon wees. Douw van der Merwe en sy seuns, Hennie en Lulu, was pioniers in die stigting van die koöperatiewe beweging in die ou Wes-Transvaal. Hulle was invloed ryke en dinamiese persone wat ’n groot rol in

’n Stukkie

Senwes geskiedenis op ’N MENS VERWAG NIE OM ’N NASIONALE GEDENKWAARDIGHEID IN DIE STOWWERIGE LANDE VAN OTTOSDAL RAAK TE LOOP NIE. TOG IS DAAR TWEE BESONDERSE HUISE IN HIERDIE GEBIED GELEË, WAT ALBEI ’N VERBINTENIS HET MET SENWES SE STIGTINGSJARE 100 JAAR GELEDE.

Hennie van der Merwe (links) saam met Petra en Koert Coetzee – die afstammelinge van Douw en Hennie van der Merwe wat by die stigting van Senwes betrok ke was. Hennie is ’n produsent, terwyl Petra by Senwes werksaam is en Koert Ouplaas as ’n gastehuis bedryf.

7


•••HOOFSTORIE •••

Ottosdal bewaaromgewing) en Taaibosspruit Co-öperatiewe Verenigings (Coligny-omgewing) met die Centraal Westelijke Co-öperatiewe Vereniging geamalgameer het. ’n Gedeelte van die Eendracht Co-öperatiewe Vereniging het terselfdertyd met die Lichtenburgse Co-öperatiewe Vereniging saamgesmelt. Drie van die bestaande direkteure moes aftree om plek te maak vir die direkteure van Eendracht en Taaibosspruit.

Douw van der Merwe is gedurende September 1909 tot tweede onder-voorsitter verkies, slegs vyf maande na die stigtingsvergadering van ”De Centraal Westelijke Co-operatiewe Landbouw Vere-niging”. Direkteur F.H.S. Vermaas van Hartbees-fontein, wat toe onder-voorsitter van die Vereniging (koöperasie) was, en twee ander direkteure, waaronder oud-generaal Andries Cronje, moes aftree om voorsiening te maak vir die Eendracht en Taaibosbult verteenwoordigers. Gedurende Junie 1912 het die meerderheid van die lede wat aan die vroeëre Eendracht Co-öperatiewe Vereniging behoort het, met ’n stemming besluit om eerder by die Lichtenburg Co-öperatiewe Vereniging in te skakel.

Douw moes toe as direkteur aftree. Tot en met 1913 was lidmaatskap tot die Co-öperatiewe verenigings eng tot geografiese gebiede beperk. Die gevoel was dat aangesien hulle in die Lichtenburg-distrik woonagtig is, hulle die Lichtenburg-vereniging moes ondersteun.

Een van die skilderye wat deur ’n Italiaan se krygsgevangene tydens die Tweede Wêreldoorlog geskilder is, wat die oorspronk like huis van HCW van der Merwe wys.

HCW van der Merwe se huis op Holfontein is omskep in ’n gastehuis, wat as Ouplaas bekend staan. HCW van der Merwe is ’n agter-agterkleinseun van Douw.

vervolg op bladsy 8

Die argitek en bouer van die ou herehuis wat Douw van der Merwe in 1906 laat klaar bou het, was die Italiaansgebore

Scribante van Postmasburg. Hy het ook president Paul Kruger se huis op

Boekenhoutfontein gebou.

hul gemeenskap en politiek gespeel het. Douw van der Merwe het ’n reuse aandeel gehad in die stig-ting van die dorp Ottosdal en die plaaslike NG Kerk.

DIE VERLEDE IN ELKE KLIPMet besoek aan die huis van Douw Gerbrand van der Merwe, kan ’n mens die oudheid aanvoel. Dieruim kamers en besonderse lang gang getuig vanargitektuur uit ’n vorige era. Dan is daar ook die kel der, wat deurdrenk is van geskiedenis: dit is dieeinste kelder waar generaal Kemp vir die regering weggekruip het toe dié hom wou arresteer vir aan-hit sing tot rebellie. Hendrik Pierneef, die bekende Suid-Afrikaanse skilder, het ook in die vroeë agtien- de eeu vir ’n ruk in die huis vertoef en ’n water verf-skildery as geskenk vir die gasvryheid agter gelaat.

Die huis dra ook ’n stukkie geskiedenis van die Tweede Wêreldoorlog, toe vier Italiaanse krygs-gevangenes daar woonagtig was. Voor in die tuin, by ’n dammetjie, staan een van die beton beelde wat deur ’n krygsgevangene gemaak is, steeds.

Douw van der Merwe se familie woon nog in die huis, hoewel dit tot nasionale gedenkwaardig heid verklaar is. Met die stoep en badkamer wat later jare verander is en ’n afdak wat bygesit is, kon dit nie tot nasionale monument verklaar word nie.

’N LEIER MET ’N PERDEKARDG (Douw) van der Merwe is as direkteur gedurende Julie 1909 benoem toe die Eendracht (Ottosdal


8


Douw van der Merwe het eers gedurende 1919 syeerste motor gekoop en hy moes vir tien jaar (van-af 1909 tot 1919) met sy kar en perde vanaf sy plaas, Holfontein, wat 80 kilometer buite Klerksdorp is, ry. By piekniekboompies tussen Klerksdorp en Hartbeesfontein is daar dus elke oggend voor die direksievergadering ontbyt genuttig.

GERESTOUREER TOT GASTE-GLORIEHCW (Hennie) van der Merwe, seun van Douw en direkteur van SentraalWes, het ook op Holfontein, nie ver van Douw, gebly nie. Ook sy huis, wat in 1910 opgerig is, staan steeds en word as gastehuis deur afstammelinge, Koert en Magdalena Coetzee, bestuur. Die huis is in 1980 gerestoureer.

In die besonderse gastehuis vind jy ook nog baie verwysings na die ontstaan – van die klip wat gebruik is om die huis te bou, tot by die skilderye wat deur Italiaanse krygsgevangenes in 1945 geverf is, met ’n prentjie van hoe die oorspronklike huis en werf gelyk het.

Koert Coetzee, wat ’n lid is van vandag se moder ne Senwes, het steeds die lidnommer 7, wat oor spronklik aan HCW van der Merwe toegeken is.

LEIERSKAP IN DIE BLOEDHennie van der Merwe is gedurende 1922 as direk-teur van SentraalWes verkies en was tot die laat-veertigerjare ’n direkteur. Tydens die inwyding van die hoof kantoorkompleks in Corrie de Kockstraat op 12 April 1947, is vermeld dat HCW van der Merwe as oudste dienende direkteur teenwoordig was. Hy was ook ten tye van die inwyding ’n LPR en na 1948 ’n sena tor. Hy behoort teen daardie tyd reeds 26 jaar as direkteur van SentraalWes opgetree het. Dit is in die raadsnotules van 1946 gedokumenteer dat Hennie hom daarvoor beywer het dat SentraalWes se geskiedenis behoorlik deur die eerste sekretaris, Jacob Teengs (wat op die stadium reeds afgetree het), gedokumenteer moes word. Dit is wel in dieeerste maandblad, die Senwesko van 1946, gepu-bliseer.

Hennie is onverwags in 1949 oor lede. Sy jongerbroer, Lulu, oftewel SDJ van der Merwe, is in 1949as direkteur verkies en het tot 1967 op die Sen traal -Wes-direksie gedien. Lulu het, soos sy ouer broer, tot met sy ontydige dood op die direksie gedien.

••• HOOFSTORIE

vervolg van bladsy 7Senwes geskiedenis

DIE IDEE VAN KOÖPERASIES VAT VLAMNa die Anglo-Boere-oorlog van 1899 tot en met 1902, toe vrede gesluit is, was die boerdery-infra- strukture vernietig en alles wat in die twee Boere-republieke tot stand gebring is, is deur die ”ver-skroeide aarde-beleid” van Engeland ver woes. Boere van die twee Boererepublieke, Transvaal en die Vrystaat, moes van voor af begin met feitlik geen kapitaal en hulpbronne tot hul beskikking nie. Marktoegang vir grane en beskik baar heid tot goeie kwaliteit produksie-insette was uiters beperk.

As gevolg van die haglike posisie waarin boere in Suid-Afrika hulle na die Anglo-Boere-oorlog bevind het, het Generaal Louis Botha, premier van die destydse Transvaal, die noodsaaklikheid ingesien om koöperasies (wat toe reeds in Europa suksesvol was) tot stand te bring. Met behulp van ’n Deense raadgewer, ene JMB Stilling-Anderson, wat ook die eerste superintendent van koöperasies in Suid-Afrika was, is skemas en wetgewing ontwerp, wat op die daarstelling van die eerste koöperatiewe wet in 1908 uitgeloop het.

Op 3 en 4 September 1908 is ’n koöperatiewe kongres deur die Departement van Landbou gehou om die beginsels van koöperasies te verduidelik. Generaal Louis Botha (die Eerste Minister van die Unie van Suid-Afrika) het hierdie historiese kongres geopen. Hy was ook ’n groot voorstander van die koöperatiewe beginsel, wat gesien is as die verpraktisering van die beginsel van “hulp tot selfhulp”. Die selfhulpbeginsel deur koöperatiewe verenigings is op die Vrystaatse Landbou-unie se eerste jaarlikse kongres in 1911 deur die admi ni -strateur, Dr. Ramsbottom, in sy openingsrede bepleit.

Die oorspronklike huis en eiendom van Douw van der Merwe op Holfontein is tydens die Anglo-Boereoorlog deur die Engelse verwoes. Na die oorlog het die heropbou begin. Volgens oorlewering het Douw voor die uit breek van die oorlog die familie se silwer- en porseleinware, sowel as kontantgeld in die vorm van goue ponde, êrens op die plaas begrawe. Dié het hy weer na die oorlog opgegrawe, sodat hulle een van die min families was wat finansieel sterk was. Die huis op die foto is in 1905 voltooi.

9•••HOOFSTORIE •••

Gedagtes oor die behoeftes vir die stigting van “eene Co-operatiewe Landbouw Vereniging” vir boere in die eertydse Wes-Transvaal en in die om-streke van die Vrystaat, is al op ’n informele grond-slag bepeins en bepraat voor die formele stig tings-vergadering op 15 Mei 1909, wat met 48 eerste lede in Klerksdorp plaasgevind het. Die Van der Merwes van Ottosdal word onthou vir die leeue-aandeel gespeel in die stigting van koöperasies in die ou Transvaal en het ook ‘n reuse rol in die Senwes geskiedenis gespeel.

Die aanvanklike mieliekoöperasies is gestig om spesifieke dorpe te bedien – daarom het bykans elke dorp of distrik sy eie “Coöperatieve Landbouw Vereeniging” gestig, soos in die geval van SuidWes Koöperasie, wat oorspronklik as “Wolmaransstad Co-operatiewe Landbouw Vereniging” bekend gestaan het. Só was daar ’n vereniging vir Lichtenburg, Koster, Potchefstroom ensomeer. In die geval van SentraalWes is besluit om nie ’n inheemse naam soos Klerksdorp te gebruik nie, maar eerder “Centraal Westelijke”. Dit is gedoen in ’n poging om nie aanstoot aan buitepersone te gee nie. Douw en Hennie van der Merwe was

oorspronklik nie by die “Centraal Westelijke Vere niging” se stigting betrokke nie, maar wel by die “Eendracht Co-öperatiewe Vereniging”. Die oorspronklike koöperasies het oor tyd geamal-gameer, omdat hulle in die meeste gevalle nie op hul eie die mas kon opkom nie. Gedurende die jaar 1909 is verskeie “koöperasies” gestig, onder andere NoordWes op 24 April 1909, SentraalWes op 15 Mei 1909 en SuidWes op 29 Mei 1909. S

Thys Grobbelaar is ‘n Graananalis by Senwes Grainlink met ‘n lewendige belangstelling in die geskiedenis. Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir meer inlig-ting, skakel Thys by (018) 464-7385 of Elmarie by (018) 468-2716 of stuur ‘n e-pos na [email protected] of [email protected]

Die inligting wat in die artikel gebruik word, is verkry uit direksienotules van De Centraal Westelijke Co-öperatiewe Landbouw Vereniging; ’n persoonlike onderhoud met dr Douw van der Merwe (kleinkind van Douw van der Merwe senior); Senwesko, maandblad van SentraalWes, 1946; die boek Die Korannafonteiners, geskryf deur Pieter de Jager; ’n besoek aan die twee huise en persoonlike onderhoude met Hennie van der Merwe, Petra Coetzee en Koert Coetzee.

>>


11••LANDBOU-TEGNIEK •••

Noudat koring, wat tradisioneel in die Senwes gebied as wintergewas verbou word, vir die meeste produsente nie meer winsgewend is nie, is dit nodig om te kyk na ekonomies-lewensvatbare alternatiewe wintergewasse, wat kan help om aan ’n gesonde landbousektor te bou.

Kanola word deesdae gereeld as ’n alternatiewe wintergewas vir koring genoem. Wanneer die pro-duksie van dié gewas egter met koring vergelyk word, is die uiteinde verrassend en kan die plant van vroeë sonneblom dalk eerder in jou boerdery se guns tel.

HOU BY TRADISIONELE KORINGVERBOUINGTabel 1 toon die inkomste-kosteraming vir koring-verbouing in die sentrale Senwes produk siegebied

Kies alternatiewe wintergewasse met sorg

IN DIE TOEKOMS GAAN INTERNASIONALE MARKKRAGTE DIE LEWENSVATBARE PRODUKSIE VAN ALLE LANDBOUKOMMODITEITE IN

SUID-AFRIKA TOETS – VERAL WAAR DIE SPEELVELD TUSSEN PLAASLIKE EN INTERNASIONALE PRODUSENTE

NIE ALTYD GELYK IS NIE.

aan. Om die pryse wat in die tabel gebruik is, te verkry, is algemene praktyke wat in die gebied geld en die pryse van produkte, soos deur verskaffers voorsien, in ag geneem. Graanverskansingskoste is nie bygereken nie, aangesien dit nie tans ’n staan de praktyk onder produsente is nie.

>> Kanolabloeisels is ’n groot bron van nektar vir heuningbye.

>> KANOLA

Kanola is vir die eerste keer in Suid-Afrika in 1993 in die Overberg-streek naby Swellen-dam aangeplant. Drie jaar later is die olie-raffinadery Southern Oil Ltd (SOILL) gestig, met die doelwit om die saad wat plaaslik geoes word te proses-seer. SOILL is die enig-ste kanolaraffinadery en raffineer ongeveer 3 500 ton per maand.

vervolg op bladsy 12

> TEKS: BOET VAN ZYL


12


••• LANDBOU-TEGNIEK

Sensitiwiteitsanalise van koringTabel 2 toon dat die produksie van koring teen diehuidige pryse en opbrengspeile van onder 1,5 ton per hektaar, nie ekonomies regverdig kan word nie. Dit is interessant om te sien dat die

vervolg van bladsy 11Alternatiewe wintergewasse

TABEL 1: INKOMSTE-KOSTERAMING VIR DROËLAND KORING IN DIE SENTRALE SENWES PRODUKSIEGEBIED.

Produkprys (R/ton) R2 000

Beplanningsopbrengs (t/ha) 1,5 ton 2 ton 2,5 ton 3 ton

Bruto Produk-inkomste (BPI) (R/ha) 3 000 4 000 5 000 6 000

A: Gespesifiseerde koste (R/ha)

Saad 210 280 280 350

Kunsmis 622 740 919 1 096

Kalk 111 130 148 167

Onkruiddoders 38 38 38 38

Plaagdoders 131 131 131 131

Brandstof 560 579 590 602

Herstelwerk 416 438 446 455

Smeermiddels 28 29 30 30

A: Totaal vir gespesifiseerde koste (R/ha) 2 116 2 364 2 582 2 868

B: Ander gespesifiseerde koste

Oesversekering 210 280 350 420

Lugbespuiting 120 120 120 120

Rente op produksiekrediet 174 198 220 247

B: Totaal vir ander gespesifiseerde koste (R/ha) 504 598 690 787

C: Totale oorhoofse koste (A + B) (R/ha) 2 621 2 962 3 272 3 655

D: Winsmarges (surplus / tekort)

Rand per hektaar 379 1 038 1 728 2 345

Rand per ton 253 519 691 782

gemiddelde koringopbrengs egter die afgelope drie seisoene in die Bothaville-, Wesselsbron-, Bult-fontein- en Theunissen-distrikte oor die 2,66 t/ha was, met gelykbreekopbrengste van 1,75 ton/ha. Bloemfontein en Petrusburg se gemiddeld vir die

Produsenteprys R/ton

t/ha

1 800 1 900 2 000 2 100 2 200

1,5 102 241 379 518 657

2 668 853 1 038 1 223 1 408

2,5 1 266 1 497 1 728 1 960 2 191

3 1 791 2 068 2 345 2 623 2 900

3,5 2 623 2 947 3 270 3 594 3 918

Tabel 2: Surplus/(tekort) bo gespesifiseerde koste (R/ha) by verskillende opbrengspeile en produsentepryse vir koring.

13


13LANDBOU-TEGNIEK •••

>> Kanola was oorspronklik ’n handelsmerk, maar is nou ’n generiese term vir dié tipe olie.

Produsenteprys R/ton

t/ha

2 545 2 645 2 745 2 845 2 945

0,80 -1 033,52 -957,41 -881,29 -805,18 -729,07

1,10 -653,78 -549,12 -444,47 -339,81 -235,16

1,40 -324,14 -190,95 -57,75 75,45 208,64

1,70 55,59 217,33 379,06 540,80 702,54

Tabel 3: Surplus/(tekort) bo gespesifiseerde koste (R/ha) by verskillende opbrengspeile en produsentepryse vir kanola.


>> KANOLA IS EINTLIK CANOLAKanola is ’n raapsaad, wat oor-spronk lik in die vroeë sewentigs in Kanada gekweek is. Die naam is afgelei van “Canadian oil, low acid” en is die naam wat in verskeie lande gebruik word om variëteite van olieraapsaad – wat laag is in die groeibeperkende stof, erosiensuur en hoë glukosinolaat-vlakke bevat – te onderskei.

ooreenstemmende seisoene was 1,15 t/ha en die gelykbreekopbrengs was 0,85 t/ha.*

KANOLA AS ALTERNATIEWE GEWASOm die produksie van kanola te oorweeg, moet dit êrens in die onderneming waarde toevoeg en die eerste vraag wat gewoonlik gevra word, is watter marge deur die gewas gerealiseer kan word.

Voor die produksie van enige gewas oorweeg word, moet daar ’n inkomste-kosteraming gedoen word (soos in Tabel 1) om die ekonomiese implikasies van die verbouing van die gewas te kan bepaal.

Sensitiwiteitsanalise van kanolaTeen die huidige pryse en verwagte opbrengste, is


14


••• LANDBOU-TEGNIEK

dit duidelik uit Tabel 3 dat kanola nie vir winter- graanprodusente in die sentrale Senwes produksie-gebied ’n ekonomiese alternatief bied nie.

WATTER KANT KIES JY?Indien die bogenoemde in ag geneem word, is die verbouing van kanola in die sentrale Senwes produksiegebied nie ’n ekonomiese alternatief nie en bly koring die beter opsie vir wintergewas-verbouing – al is die marges baie laag.

VROEË SONNEBLOM AS ALTERNATIEFIndien die prys van koring nie herstel tot vlakke waar die Suid-Afrikaanse produsent internasionaal kan meeding nie, gaan koringproduksie in die toe koms nog meer afneem en alternatiewe gewas se gaan aangeplant word.

Die implementering van die verhoogde invoer-tariewe sal vinnig moet gebeur om grootskaalse afskaling in koringproduksie te stop. Vroeë sonne-blom as alternatiewe opsie bestaan in die sentrale produksiegebiede van Senwes, wat moontlik beter opbrengs aan die produsent kan gee op die gronde

vervolg van bladsy 13Alternatiewe wintergewasse

>> 5 REDES OM KANOLA TE OORWEEG

Kanola kan as ’n wisselbougewas in die winter uitstekend by die boerdery inskakel, veral waar vrotpootjie en ander siektes, sowel as onkruide en insekte, proble-maties vir koringverbouing geraak het.

Kanolasaad bevat 36% tot 46% olie en kan by die vervaardiging van biobrandstowwe gebruik word.

Kanola bevat 15% tot 24% proteïen en word as ’n volvet of oliekoek in voël-,braaikuiken- en herkouerrantsoene aan-gewend.

Kanola kan as groenvoer vir vee aange-wend word.

Kanola is nie so onderhewig aan voëlskade nie, waar dit weer ’n probleem is in die geval van koring.

1

2

3

4

5

>> KANOLA – 7 DORINGS IN JOU VLEES

Kanola moet op ’n ferm en gelyke saadbed geplant word om ’n goeie stand te kan ver-seker en dit maak die vestiging van kanola onder droëlandtoestande riskant.

Kanola moet op die regte tyd gestroop word. ’n Voginhoud van 10% tot 17% is ideaal, wat kan meebring dat die oes kunsmatig gedroog sal moet word.

Stropers moet aangepas word om kanola te kan stroop.

Kanola moet oor lang afstande vervoer word, vanaf die sentrale produksiegebiede tot in die Suid-Kaap.

1

2

3

4

Gradering vind by ontvangs in die Suid-Kaap plaas en die produsent móét dus die gradering aanvaar.

Kanola kan deur dieselfde lande in die noordelike halfrond geproduseer word, wat koringproduksie se marges plaaslik onder druk plaas.

Kanola is gevoelig vir rypskade in Augustus en September en gevolglik vind planttyd later plaas, waar plantvog nie altyd gewaarborg kan word nie. Dit kan ’n probleem wees in die somerreënvalgebiede.

5

6

7

15


•••LANDBOU-TEGNIEK •••

Tabel 4: Surplus/(tekort) bo gespesifiseerde koste (R/ha) by verskil lende opbrengspeile en produsentepryse vir vroeë sonneblom.

Produsenteprys (R/ton)

t/ha

2 600 2 700 2 800 2 900 3 000

1 208 304 400 496 593

1,25 693 813 933 1 054 1 174

1,5 816 960 1 105 1 249 1 393

2 1 681 1 873 2 066 2 258 2 451

2,5 2 591 2 832 3 073 3 313 3 554

3 3 493 3 782 4 071 4 360 4 649

Nog ’n opsie om te ondersoek, is die moontlike beter aanwending van ’n skaars en duur hulpbron – grond – deur middel van diversifikasie.

In tye waar die kommoditeitspryse onder druk kom, vra produsente toenemend hoe hul skaars hulpbron – grond – aangewend kan word om die beste marges te realiseer. Daar is egter geen won-der gewas of kitsoplossing wat aan alle produ sente ’n alternatief kan bied nie.

Die produsent moet ’n langtermynplan op die tafel plaas, waarmee hy gemaklik is en wat met sy hulpbronne en sy bestuursvernuf hom die beste opbrengs op sy kapitaal wat hy in sy onderneming belê het, sal gee.

Die produsent moet ook die risiko’s verbonde aan verskillende vertakkings verstaan en besef dat die opbrengs direk proporsioneel is aan die mate

* Inligting verwerk van data verskaf deur die Ekono miese Buro.

wat tradisioneel met koring geplant is.As gronde onder vroeë sonneblom geplant word,

het dit wel ’n negatiewe invloed op die produsent se kontantvloei, maar word die inkomste slegs met ongeveer twee maande uitgestel. Waar die koringprodusent in Desember stroop, kan die vroeë sonneblom reeds in Februarie gestroop word.

Onthou egter dat indien daar van die hektare na vroeë sonneblom oorgeskakel word, pryse deurlopend bestuur sal moet word, om te voorkom dat dieselfde gebeur as in die vorige seisoen, waar sonneblompryse weens verhoogde produksie skerp gedaal het. Die bykomende hektare, wat tans na mielies oorgeskakel is, kom juis van produsente wat nie meer kans gesien het om koring en sonneblom teen die relatief lae pryse te verbou nie.

Sensitiwiteitsanalise van vroeë sonneblomIn Tabel 4 is dit duidelik dat sonneblom wat vroeg aangeplant word en deur die seisoen geprys word veral in die laer potensiaal produksiegebiede ’n eko-nomiese alternatief kan bied.

In die soeke na alternatiewe gewasse om jou wins te bly verhoog, of ten minste te stabiliseer, is dit belangrik dat ’n produsent moet kyk na wat in die langtermyn vir hom sukses sal bring. Moenie die raad van jou landboukundiges en finansierders gering skat nie – hulle kan jou help om volhoubaar te produseer. S

>> HOU JOU GROND GOED

van risiko. Dit is ook gewoonlik so dat hoe groter die risiko, hoe groter die opbrengs – maar met die uiters hoë grond- en insetpryse kan die neem van groot risiko’s die onderneming in een jaar op sy knieë dwing, wat dit dan moeilik sal maak om weer tot die bedryf toe te tree.

In die lig van bogenoemde raak dit al hoe meer belangrik, dat die produsent sy besluite sal skoei op langtermyn sukses en gebruik sal maak van land-boukundiges in samewerking met die finansiers om volhoubaar te produseer.

Boet van Zyl is ’n Senior Landbou-ekonoom by Senwes Landboudienste. Skakel hom by 072 260 2202 of stuur ’n e-pos aan: [email protected]

>>

’n Kanola-verwerkingsaanleg in Kanada.


16


••• NUUS@

Johan Dique, Senwes se Besturende Direkteur, onder wie se leiding Senwes sowat ’n dekade vantevore deur ’n suksesvolle omdraaiproses gegaan het en intussen van krag tot krag gegroei het, sal Senwes se diens op 31 Mei 2010 verlaat.

Johan Dique het in Augustus 2001 by Senwes aangesluit toe die maatskappy in ’n kritieke stadium van finansiële trauma verkeer het. Na drie kontraktermyne van bykans gesa ment lik nege jaar, wat met groot sukses, voor treflike diens en uitsonderlike waarde skepping vir aandeelhouers afgehandel is, het hy aangedui dat dit ’n gepaste tyd is om die leisels oor te gee en ander geleenthede aan te pak.

Johan Dique het die maatskappy geneem vanaf

Senwes het sedert 1 April vanjaar ’n nuwe, internet gebaseerde stelsel vir die hantering van die aandele in die maatskappye Senwes en Senwesbel.

Hierdie elektroniese stelsel stel aandeelhouers in staat om hul aandelebelegging en inligting by wyse van die internet te bestuur. Elke aandeelhouer

Einde van 'n era’n wesentlike laagtepunt in 2001, die omdraai- en herstelproses gelei, ’n uitsonderlike SEB-transaksie met die Bafokeng Konsortium in 2006 gefasiliteer en in 2009 die grootste wins nog in die maatskappy se 100-jarige bestaan saam met sy bestuurspan afgelewer.

“Die omstandighede bied ’n gepaste tydstip vir iemand anders om die proses hiervandaan vorentoe te neem,” het Johan Dique aangedui.

Francois Strydom, die Direkteur Bedryf sedert Junie 2002, sal vanaf Junie 2010 die leiding neem as waarnemende Besturende Direkteur tot dat ‘n verdere aankondiging gemaak kan word. S

Bestuur jou landbou-aandele deur die

het ’n e-pos of sms-boodskap met ’n unieke gebrui-kers kode en wagwoord, vir gebruik van die aan dele-stelsel, ontvang.

Die stelsel is eenvoudig, gebruikersvriendelik en gratis. Die volgende dienste is beskikbaar:• Aandeelhouers kan enige tyd die stand van hul

belegging sien;• Persoonlike besonderhede (soos adres, telefoon

of bankbesonderhede) kan geverifieer en indien nodig, opgedateer word;

• Aandeelhouers ontvang via sms of e-pos ’n bevestiging van enige transaksies op hul aan-delerekening;

• Indiening van volmagte en stemming vir enigevoorgestelde besluite by aandeelhouersverga-derings; en

• Elektroniese deelname aan enige korporatiewe aandele-aksies.

Om die stelsel te gebruik, besoek www.senwes.co.za en klik op die aandele ikoon. Vir navrae, skakel Claudi Smit by (018) 464-7102. S

internet

17


NUUS@ •••

The redesign of the Senwes website, www.senwes.co.za, will correspond with the latest web design trends, making it more user-friendly. Together with the redesign, Senwes will also launch an e-newsletter, aptly named the e-Scenario. Through this newsletter, Senwes clients will be able to read about important agricultural and company news once a month.

According to Stanley Nielson (Assistant Project Manager, Senwes IT Services), who is in charge of the development of Senwes’ digital platforms, the most noteworthy change in the redesign is prob-ably the inclusion of more social elements, enabling users to interact with the website and with other users.

“The website will go from being merely a mostly

Stay ahead with the

digital era

FOR SENWES CLIENTS, THE INFOR-MATION AGE MEANS THAT MARKET PRICES CAN BE ACCESSED WHEN-EVER AND WHEREVER YOU NEED IT AND SINCE RUNNING A FARM IS NOW THE EQUIVALENT OF RUNNING A BUSINESS, PRODUCERS MUST BE ABLE TO ACCESS IMPORTANT INFORMATION IMMEDIATELY. HOW IS SENWES APPROACHING THE DIGITAL ERA?

static source of information, to a fun and exciting in-teractive platform, where anyone can take part and let their views be heard,” he said. The e-Scenario will be integrated with this strategy and will also al-low users to interact.

This will give the website many functions, such as the option to share articles you have just read with someone else (with the click of a button the person will be sent an email), to rate the articles you’ve read and to find the most read articles in-stantly. Video and audio material will also be avail-able on the website in the form of podcasts.

Move forward into the electronic age with Sen-wes at your side and impress your friends by know-ing everything as soon as it happens. It has never been this easy! S

Senwes is moving to-wards an integrated publication model, which will be complimented by the Senwes Scenario (to be published six times a year) and the e-Sce-nario (to be published ten times a year). This model will ensure that you will be up to date with the latest info in agriculture.

Make sure you receive your e-Scenario by filling in the form on page 57 or clicking on the teaser on www.senwes.net and subscribing. Please note that you will not automati-

cally receive the e-newsletter, but will have to subscribe.

A mock-up of how the

Senwes website

might look when the

redevelop-ment is

complete.


18


••• SENWES VILLAGE

SENWES VILLAGE WILL BE OUT AND ABOUT AT THE NAMPO HARVEST DAY THIS YEAR WITH THEIR OUTDOOR SERIES, WHICH INCLUDES A RANGE OF PRODUCTS THAT YOU WILL NEED WHEN CAMPING OUTDOORS. SWING BY THE SENWES HALL AT NAMPO AND YOU WILL FIND THE OUTDOOR EQUIPMENT JUST OUTSIDE THE HALL – NO SURPRISES THERE! AND TO MAKE SURE YOU LOOK STYLISH WHILE CAMPING, THE JEEP CLOTHING RANGE WILL ALSO BE DISPLAYED AT THE EXHIBITION – A FIRST FOR THIS TRENDY BRAND.

Outdoor living

SEABTHSEOFOFOOOOOFOOOOOFOOOOOOOOOOOOFOOOOOOOOOOOOOOOOOFOOOOOOOFOOFOOFOOOOOOOFOOOOFOOOOOOOOOOOFOOFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFWHWWWWWWWWWHWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWHWWHHHHHHHHHHHHHHHHBYAN

From time to time you might be approached by a person at the Senwes Village, who will ask a mo-ment of your time to complete a questionnaire with you. This questionnaire is an important tool for Sen-wes Village to ensure that you get the quality ser-vice that you deserve. The questions are structured in such a way that problem areas can be identified – and improved! So spare a few minutes for us, so we can make the Village a friendly place for you! S

We want to know what you think

19

April 2010 • senwes.co.za

19

John Deere should be a part of any producer’s closet and with the lower prices on display at the NAMPO Harvest Day you will find something for him and her to wear during lazy weekend days. Be sure to visit the John Deere exhibition at NAMPO, where the brand new clothing range will be on display. Make sure you get there first! S

Senwes producers love their John Deere’s – and so do their children! Keep your chil-dren entertained with the John Deere toy series that will be available at the NAMPO Harvest Day and at selected Village out-lets. We know that in the past you might have struggled with finding the perfect toy and have looked into it – Senwes will place a bigger focus on John Deere toys in the Villages.

Be stylish in John Deere

If you still can’t find what you need, Sen-wes will order it for you! S

Green toys for your toddler

hn Deeeerree

e John Deere toy bceth

es

h

e John Deere toy ble at the NAMPO cted Village out-e past you h

s.

h D

John Deere 6140 Tractor Prestige. Code: ZMCE 15012X000, R546-60,

Scale of 1:16 John Deere 8330 Tractor. Code: ZMCE15879X000, R1 179-85, Scale of 1:16

John Deere 6920 Tractor and Trailer. Code: ZMCB002058000, R425-50, Scale of 1:16

John Deere 9870 Combine Harvester. Code: ZMCE15985X000, R199-70, Scale of 1:64

John Deere 9530 Tractor with dual wheels. Code: ZMCE15900X000, R1 487-50, Scale of 1:16

John Deere Rolly Kid Tractor and Trailer Ride-on toy. Code: ZMCR012190000, R999-95

SENWES VILLAGE •••

<< >>SENWES Scenario

* All prices include VAT


20



Dit gebeur elke jaar met my. Wanneer ’n tweetand-kouetjie sog gens speels na my neus

hap as ek op my voorstoep uitstap, is daar ’n vae onrustigheid wat iewers in my binneste nesskop. ’n Dringendheid wat my telkens

na die geweerkluis dwing, waar ek die reuk van geweerolie en okkerneuthout indrink as die swaar deur oopswaai. Ja maters, wanneer die eerste skimpe van biltongweer ons suiderland binnesypel, pak

> TEKS & FOTO’S: KOOS BARNARD

Roere vir die boere

ELKE JAGTER HET ’N GUNSTELING GEWEER WAARSONDER HY NIE MAKLIK DIE JAGVELD SAL AANDURF NIE. SOMS JEUK JY EGTER VIR IETS NUUTS. EN WAAR GAAN JY MAKLIKER KRY WAT JY SOEK AS BY SENWES SE VILLAGES? KOOS BARNARD GESELS OOR DIE PRODUKTE WAT IN DIE MARK BESKIKBAAR IS – OU GUNSTELINGE ÉN NUWES WAT DIE OOG VANG.

Dit gmet mykouetjie

hap as eis daaiewer’n Dr

na die ek die okkerndeur die eons

> TEKS &

ELKEGUNSWAARMAKLAANDJEUKNUUTJY MAJY SOSE VIBARNDIE PMARKGUNSWAT

die jaglus my met mening en daar is baie wat net soos ek voel.

Ek troetel my ou staatmakers, gooi aan en trek menige denkbeeldige bokke in my voortuin plat. Maar verbeeldingsvlugte is nie al waarvoor die nasomer goed is nie. Dis ook by uitstek die seisoen om na die nuwighede te gaan kyk wat op die geweermark verskyn het. Natuurlik is dit ’n bietjie laat om nou ’n geweer vir hierdie winter te koop, maar koop maar, jy kan hom volgende seisoen gebruik...wie weet, miskien selfs hierdie lente as daar dalk ’n wonderwerk by die Sentrale Vuurwapen-register gebeur.

FINSE VRIENDESako en Tikka is twee ou Finse vriende wat hulle oor die jare reeds bewys het, al behoort beide nou aan Beretta. By Senwes Village sal Eddie Morrison maar te gretig wees om ’n Sako Model 85 Hunter of ’n Tikka T3 Light onder jou neus te druk. En glo my, sy verkoopspraatjies is nie bog nie. Beide hierdie gewere is produkte van hoogstaande gehalte wat, as die skut sy deel doen, op die spreekwoordelike tiekie skiet. Persoonlike smaak en die grootte van jou beursie sal bepaal watter een jy kies en of jy ’n model met ’n hout- of sintetiese kolf sal aanskaf. Ons verwys soms na laasgenoemde as “plastiek”- kolwe maar die moderne polimeermateriale is ligjare verwyder van alle daagse plastiek en is baie sterk.

Daar is min dinge wat die warmte en prag het van ’n mooi, donker stuk okkerneuthout, maar hout-kolwe wil al te graag gepamperlang wees. Reën die kolf nat of is dit baie vogtig, kan die hout krom trek en jou geweer lekker bont laat skiet en dit kry gou krapmerke en duike in. Sintetiese kolwe is omtrent so aantreklik soos warm sop op ’n snikhete dag, maar hulle is taai en word nie geaffekteer deur vog of reën nie, maak nie saak of jy naby Polokwane of Postmasburg, Clarens of Colenso jag nie. Vir die Sako 85 betaal jy ’n goeie entjie oor die R23 000 Remington 011: Remington se

XHR met halfronde/driekantige loop. Die teleskoop is ’n

Leupold 4.5-14x40. vervolg op bladsy 23

As jy ’n bietjie ekstra woema in jou jag-arse-

naal wil hê, maak ’n draai by Senwes se Jag-

en Wapenuitstalling by die NAMPO Oesdag,

wat van 18 tot 21 Mei aangebied word. Die

uitstalling is ’n ou bekende by NAMPO en

kan in die Senwes-saal gevind word.

>> NAMPO OESDAG

23



en sowat R14 000 sal jou die eienaar van ’n Tikka T3 maak.

Daar is natuurlik ook die Sako A7. Soos die Tikka het dit ’n “plastiek”-magasyn en sneller beuel, maar hierdie stukke sintetiese materiaal funksioneer net so goed soos dié van staal. Hierdie tipe plastiek was nie vroeër jare beskikbaar nie – die enigste rede waarom dit nie gebruik is nie. Die A7 is baie akkuraat, veerlig, ideaal vir stapjagters en kos sowat R16 000.

AMERIKAANSE SWIERRemington is Amerika se grootste geweerbouer en hul produkte is wêreldwyd gesog. Ek besit ’n Remington in .30-06 en het onlangs nog een, in .243 Win, bestel. Daar is ’n groot verskeidenheid modelle beskikbaar met beide hout en sintetiese kolwe asook modelle waarvan die aksies en/of die lope van vlekvrye staal gemaak is. Vir manne soos ek wat naby die see bly, is gewere van vlekvrye staal aantreklik omdat jy jou glad nie oor roes hoef te bekommer nie. Die XHR (Xtreme Hunting Rifle) op die foto met sy sintetiese kolf in kamoefleer- afwerking is uniek, want die voorste helfte van die loop is driekantig in plaas van rond. Die voordeel wat dit inhou, is dat die loop ligter is, maar steeds die rigiditeit en sterkte van tradisionele ronde lope het. Remington se XHR kos ongeveer R16 000. Die BDL en SPS modelle is ongeveer R2 000 goedkoper. Ander Remington modelle soos die SPS en BDl, kos ongeveer R2 000 minder en as

jy gelukkig is kan jy selfs van hulle iewers nog vir R12 000 opspoor.

BELGIESE BLOEDWinchester se Model 70 was vir baie jare ’n guns-teling onder jagters, maar finansiële probleme en ’n gebrek aan kwaliteitskontrole het dié beroemde geweer uiteindelik in 2006 gekelder. FN Herstal, die Belgiese eienaar, het die ou fabriek in New Ha ven, Connecticut gesluit en dit twee jaar later heropen by ’n meer moderne fasiliteit in Colum bia, Suid-Carolina, waar die Winchester Model 70 nou voortleef. In wese is dié gewere dieselfde as die voriges maar spog nou met nuwe snellermeganis-mes en die kwaliteit is strate beter. Ek het onlangs een in .30-06 getoets en was beïn druk. Nou kan ons weer Winchesters met geruste harte koop. Hulle kos ongeveer R14 500.


>> Vir inligting oor die Suid-Afrikaanse Jagters- en Wildbewaringsvereniging kan die webtuiste http://www.sahunters.co.za/national/news.php besoek word.

Trijicon I 065: Trijicon se 3-9x40 met die verligte kruishaar. Let op die geel tritium “spoel” bo-op die agterste oogstuk wat die kragbron van die lig is.

vervolg van bladsy 20Roere vir die boere


24


Winchester 033: Winchester se Model 70. Die nuwe Winchesters se gehalte is baie beter as hul voor-gangers s’n.


SPEEL SÓ MET TOEBEHORENuwe gewere is egter nie al waarna jagters kyk nie. Daar is ’n magdom teleskoop- en verkykerfabrikate waarmee ons ons jaggoed kan opgradeer. Hoë kwa -liteit Europese produkte soos dié van Swarov ski laat harte vinniger klop en is ’n moet vir enigie mand wat homself as ’n connoisseur beskou. Vir die gewone salaristrekker is ’n Swarovski se prys galbitter, maar loer gerus deur een. Het jy dit een maal gedoen, maak ander produkte jou omtrent so opgewonde soos wanneer jou ouma jou met ’n piksoen op die wang groet.

Die kompakte 8x32 EL verkyker verkoop teen onge veer R22 000 en die 10x42 EL teen ’n kat-spoegie minder as R30 000. Met een van hierdie menere kan jy vir ure lank wild of voëls besigtig sonder om hoofpyn te kry. Koop gerus een, dan kan

vervolg van bladsy 23Roere vir die boere

jou vrou dit ook sommer gebruik...om daardie lenige snelboulers se agterstewes te beloer as julle weer gaan krieket kyk. (As jy duur speelgoed wil koop, werk met ’n plan.)

Daar is verskeie teleskoopmodelle; van die 3-9x36 tot ’n 5-30x50. Laasgenoemde is tans Swarovski se vlagskip en is bedoel vir lang skote op daardie halsstarrige bles- en springbokke wat verseg om binne klipgooi-afstand vas te steek. Van die modelle is beskikbaar met Swarovski se sogenaamde Ballistic Tower stelknop. Dit stel jou in staat om verskeie vooraf bepaalde instelafstande te stoor. Staan ’n bok op 300 m, draai jy gou-gou die stelknop die verlangde hoeveelheid aan tot by ’n duidelike merker en dan mik jy presies daar waar jy wil tref. Diegene wat ’n Swarovski koop, betaal nie net vir hul ongelooflike optiese kwaliteit nie, maar ook vir die gemoedsrus wat hul duursaamheid waarborg. Pryse van Swarovski teleskope wissel van sowat R17 000 tot R30 000. Ek gebruik reeds 10 jaar lank Swarovski’s en glo my, dis een groot plesier.

WAARDE VIR JOU GELDSuid-Afrikaners val al jare lank terug op Lynx-pro duk-te en ek glo dis tans van die beste waarde vir geld. Ek gebruik reeds die afgelope 18 maande ’n Lynx

Trijicon I 055: Swarovski-produkte is duur, maar van hoogstaande gehalte. Die kompakte verkyker is ’n 8x32, die ander een ’n 10x42 EL en die teleskoop is die Z5, 5-30x50 met die Ballistic Tower stelknop.

As jy hierdie artikel geniet het, lees

gerus ook Koos Barnard se Jagstories op bladsy 64.

>> PRODUKTE

Die produkte wat in dié artikel genoem word, is by Senwes se Villages op Bothaville en Ver-eeniging beskikbaar, terwyl die toebehore en ammunisie ook by Kroonstad en Potchefstroom se Villages gevind kan word. Tom Clack, wat Senwes Village Vereeniging se wapenafdeling beman, sal ook by die NAMPO Oesdag diens doen. Maak gerus ’n draai en knoop ’n geselsie met hom aan!

25


Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.

>>

LX2 4.5-14x40 en kan glad nie kla nie. Die helder beeld dui op goeie optiese kwaliteit en die kruishaar stel akkuraat. Teen minder as R6 000 is hierdie een aantreklik vir diegene wat hul sente moet omdraai. Langafstandskuts sal belangstel in die LX2 6-20x40 (ongeveer R6 500) en diegene wat in die nag on-ge diertes jag, sal uitstekende diens van die 2.5-10x56 met verligte kruishaar kry, wat minder as R6 000 kos.

Leupold is ’n ander gewilde fabrikaat in Suid-Afrika. Daar is verskeie modelle beskikbaar, maar ek hou by die VX-2 en VX-3 modelle. Hulle kwaliteit is uitstekend en die lense het almal die verlangde deklae wat refleksie verminder en die beeld helder maak. Standaard jagteleskope se pryse wissel van sowat R4 500 tot R8 500, terwyl sommiges, bedoel vir langafstandskiet, tussen R9 000 en R15 000 kos.

Trijicon is ’n onlangse toetreder tot die Suid-Afrikaanse mark. Hulle verskaf reeds etlike jare optiese visiere aan die Amerikaanse en ander weermagte. Trijicon teleskope se kruishare het ’n verligte kolletjie en uniek daaraan is dat die kragbron ’n ingeboude tritium spoel is. Dit beteken dat jy nooit batterye benodig soos met ander teleskope wat verligte kruishare het nie. Die kruishaar gloei permanent en alhoewel dit nie duidelik verlig is in totale donkerte nie, is die kolletjie baie helder in skemer lig en diep skaduwee. Vier modelle is tans beskikbaar waarvan die 3-9x40 en die 5-20x50 die mees praktiese is. Hulle verkoop teen R7 700 en R11 600 onderskeidelik.

LIG LOOP VIR WINSKOPIESWanneer dit by optiese produkte kom, koop altyd die beste kwaliteit wat jy kan bekostig en pasop vir winskopies. Onthou, die teleurstelling en ongerief wat sekere winskopies veroorsaak, duur soms veel langer as die aanvanklike vreugde wat dit bring. Allerlei fabriekswaarborge help ook niks as jy ver in die boendoes met ’n gebreekte teleskoop of verkyker sit nie. En of jy teleskope of gewere wil koop, kry verskeie kwotasies want pryse wissel van handelaar tot handelaar.

Kyk manne, die winterluggie roer. Sit af geweer-winkel toe en gaan bederf julleself ’n bietjie. O ja,

Remington 015: Die Sako A7. ’n Lekker, ligte werksgeweer, maar tradisionaliste sal nie van hom hou nie, want sommige van die onderdele is van plastiek.

>> EDDIE MORRISON

Eddie Morrison is wel be-kend aan Senwes klante wat hul jagtoebehore by Senwes aankoop en sy 30 jaar ervaring kom goed te pas by die NAMPO Oesdag, waar hy die Senwes Jag- en Wapenstalletjie sedert 1984 behartig. Sy kennis, sê hy, het hy opgedoen deur selfstudie en ook deur klante. Persoonlik verkies Eddie Sako en Tikka se produkte, omdat dit betroubaar en van hoë gehalte is. “Dit het Sako 15 jaar gevat om ’n nuwe geweer op die mark te sit, wat beteken jy kan seker wees hulle het die geweer van voor tot agter getoets en dus is ’n mens van goeie kwaliteit verseker,” het hy gesê.


Senwes het nou vier wapenafdelings by die

volgende Villages: Bothaville, Vereeniging,

Potchefstroom en Kroonstad. As die produk wat

jy soek nie by die Village beskikbaar is nie, kan

hulle dit vir jou bestel.

>> SENWES WAPENAFDELINGS

en vir diegene met kwaai vroue, onthou... dis veel makliker om na die tyd ekskuus te sê as om voor die tyd toestemming te kry om ’n speeldingetjie te gaan koop. S

• senwes.co.za


26



You might be tempted to call the John Deere 8R/8RT series the new refined se-ries, as the well-known tractor company took every-thing customers love about the 8030 series tractors – such as the best fuel economy and the best reli-ability in their class – and added a cab with all-new controls, displays, and comfort. The horsepower was also bumped up, which offers John Deere clients more choices.

The all-new 8RT series completely redefines the track tractor with increased horsepower and in-creased hydraulic, hitch-lift and fuel capacities. The track tractor boasts an all-new, massive, suspended undercarriage system and the available Infinitely Variable Transmission – a first for any track tractor.

As producers take on more hectares and their farm operations continue to grow, producers and their employees are spending more of their working time in the tractor cabs. New 8R series tractors help operators work more comfortably and productively.

Nothing runs like the new John Deere tractor series

One of the hallmarks of an 8R series tractor is its next-generation John Deere CommandView™II cab. Inside, operators will discover a roomy work

continued on page 29

>> The John Deere 8R/8RT series will officially be launched at this year’s NAMPO Harvest Day. Visit the John Deere exhibition and get up close and personal with these giants.

>> INFINITELY VARIABLE TRANSMISSION

For the first time ever, John Deere makes its Infinitely Variable Transmission (IVT™) avail-able on 8RT series track tractors. This optional feature allows operators to use a single lever to smoothly shift from 0 to 38 km/h or any speed in between. With IVT, customers first dial in a specific ground speed. Then, the engine and transmission work together to keep the tractor operating at that speed — instantly responding to changes in load conditions.

The 8RT series track tractor.

XPOSURE[[WW

WWWW..XXPPOOSSUURREE..CCOO..ZZAA]]

Senwes Genuine parts ad.indd 1 21/04/2010 13:28:01

GC TILLAGEDepot: Tel: 017 702 3028/31/40 • Fax: 017 702 3036

Head Of ce: Tel: 033 346 2251 • Fax: 033 346 2255

Website: www.gctillage.co.za/.com

Stand no. 166 - Alongside monument

LANCER MAGNU 10 000 PLUS WITH LINEA

TRITTON

TANKERS 10.500 – 15000 STEEL MULTIUSE AND POLYETHELENE MODELS

LANCER MASTER AND TRAILED SEMEA

G C Tillage Promotes High Quality & Durable Machines to the South African Agri Business Sector

The new technology polyethylene fertilizer spreaders

• 800 – 5 000 kg capacity• Spreadwidth 12 – 36 meters precision• Rust free polyethylene with stainless

steel options

• Dual purpose – grain and granular fertilizer handling capability

• Heavy duty multiuse gearbox and multiuse Auger/Fertilizer and Grain• Telescoping fertilizer pipe standard

on Polyethelene model• NEW GRAZMEC SEED TREATMENT

AUGER AVAILABLE FOR FITMENT ON ALL EXISTING TANKER MODELS SOLD

• Sizes from 2.500 to 20.000• Versatile, economical & unique• Application of Lime or Urea

intercrop or broadcast with the stainless steel Linea Device with auger

• 6 m application width• Can apply in wind – very little

drift of lime• Folds up behind Spreader• GPS variable rateable Spreader

• Rotor cuts, crushes, lifts and distributes Corn and Sugar Cane stover uniformly.

• Free reversible curve blades, allowing perfect crushing of the crop stover.• Diffuse de ectors allow uniform lateral and longitudinal distribution.• Wheels regulate height adjustment on all extensions for the machine

and adjust to different size rows.• Articulated 3 point tower on Tritton 1800/2300 allows the machine to

work in contoured lands.• Hydraulic height limitation allows constant height cut (Tritton 1800/2300)• Free spin, allowing the rotor spin freely when shutting down the power

of the tractor or PTO• PTO shaft with slip clutch.• Articulated front de ector for operator and

tractor protection against ying debris.

29


environment that’s equipped with integrated, easy-to-use monitors and controls. Visibility is enhanced in all directions. Available best-in-class lighting, plus best-in-class cab and controls, help this tractor stand out from the competition.

The 8RT series track tractors are new from the ground up. Each 8RT tractor is equipped with John Deere’s AirCushion™ suspension system that was first made available on the larger 9030T series track tractors.

John Deere’s exclusive AirCushion suspension provides unsurpassed operator comfort and im-proved vehicle traction that puts more power to the ground. The power, performance, and comfort of our new 8RT tractors are simply class leading.

The Infinitely Variable Transmission decreases fuel consumption and keeps operating costs low. Maximum transport speed has been increased up to 38 km/h on the track models. In addition, fuel ca-

continued from page 26John Deere tractor series


The information in this article was supplied by John Deere. For more about the new tractor series, or to place an order, contact Willie Dietrechsen (Marketing Manager: Senwes Mechanisation) at (018) 468-2716 or send an email to [email protected]

>>

The lineup of the 8R series tractors includes

five wheeled models that range from 180 kW

to 254 kW rated power (97/68EC) and two

track models. Maximum engine power on the

8345R tractor peaks at 273kW (97/68EC).

>> 8R SERIES TRACTORS

pacity on the 8RT series has been increased by 54 percent compared to its predecessor.

All 8R and 8RT models are powered with the proven 9.0 ℓ John Deere PowerTech™ Plus engine. S

One of the models in the 8R series tractors.

31

Kry die beste resultaat

Vra vir Franswww.franslyons.co.za80

35BD_FL_1

Graanprysrisikobestuur: Verbeter jou “gut feel”?

Die somergraanoes wat op dielande is, lyk belowend in terme van opbrengs en Senwes Grainlink se silobedryf het sekere maat-reëls ingestel, wat die lewering van jou oes makliker maak.

GRADERINGGraadprobleme kan moontlik ondervind word en gevolglik is daar besluit om, waar graan gesif moet word, geen sifkoste te verhaal nie (onderworpe aan sekere voorwaardes). Die aksie is daarop gemik om die graad van gewasse gelewer te verbeter deur die verwydering van vreemde onderwerpe. Gesels gerus met jou silobestuurder hieroor.

OMDRAAITYD EN TOERUSTINGSoos in die verlede sal daar gratis arbeid by die aflaai punte beskikbaar wees om vragte vinnig te kan aflaai en sodoende die omdraaityd van lewerings-voertuie te bespoedig.

Die instandhouding van Senwes se silo’s is op datum en daar is veral aandag geskenk aan die innametoerusting tydens lewering om breekstoppe tot die minimum te beperk. Die sifmasjiene by silo’s is opgeknap en bedryfsgereed om produsente

behulpsaam te wees, sou graadverskille realiseer.

AFLEWERINGSTYETydens die ontvangseisoen sal werksure vanaf 07:00 tot laat die aand, wanneer die laaste vrag afgelaai is, geld. Produsente moet egter reëlings tref met hul silobestuurder oor aflewerings wat na-ure, of Saterdae, sal geskied.

VOLTOOIING VAN VORMSDie graanleweringsopdrag moet deur die produsent voltooi word, aangesien dit die produsent se opdragaan die silobestuurder is oor hoe die vrag hanteer moet word. Silopersoneel mag onder geen omstandighede die leweringsopdrag voltooi nie.Opdragte om graan te verhandel, geskied nie op die graanleweringsopdrag nie. Indien die produsent wel graan wil verhandel, moet ‘n graanverkryger gekontak word.

Produsente moet ’n chemiese verklaring bylae 1voltooi en dit by die silo inhandig voordat enige vragte gelewer word. Produsente moet hulself vergewis van die wetlike vereistes van chemiese middels en verseker dat hulle aan die standaarde, soos wetlik vereis, voldoen. S

Is Senwes Grainlink gereed vir “groot oes”?

3131SENWES GRAINLINK •••

32 ••• PROMOSIE-ARTIKEL: VOERMO L

Voerkraalafronding van speenkalwers

> TEKS: ULRICH MÜLLER, VOERMOL VOERE

Tans is die voerkraalafronding van speenkalwers baie winsgewend en gee dit aan mielie- en speenkalfprodusente die geleentheid om self waarde tot die produkte toe te voeg. Die prys van mielies en hominy chop is relatief laag en onder afwaartse druk. Terselfdertyd is die vleisprys besig om te styg. Die gunstige prysverhouding tus sen die vleis- en voerpryse verhoog die vraag na speen-kalwers. Teen die agtergrond word ’n toe name in plaasvoerkrale verwag wat die speen kalfprys ver der sal laat styg.

Die afronding van speenkalwers is eenvoudig en kan met basiese fasiliteite gedoen word of met goeie fasiliteite op ’n groter skaal.

Voermol bied ’n verskeidenheid voerkraalkonsen-trate aan vir die afronding van speenkalwers. Die eenvoudigste stelsel is seker die Voermol Stelsel waar die kragvoer en ruvoer apart gevoer word.

VOERMOL SB 100 (V 4498)Deur die voerstelsel wat deur Voermol ontwikkel is te gebruik, is die voer van speenkalwers baie eenvoudig met goeie resultate. Eerstens is dit belangrik dat die kalwers korrek geënt en gedoseer word. Tweedens moet daar van ’n oorinplantaat of groeistimulant gebruik gemaak word. En derdens kan die Voermolstelsel of ’n volledige voer gevoer word.

Voermolstelsel. Meng eenvoudig 200 kg Voermol SB 100 met 800 kg graan (heel mielies of hominy chop) en voer die mengsel ad lib. tesame met hooi (mieliereste, koringstrooi, ens.) apart en ad-lib. Met hierdie voerstelsel word baie basiese fasiliteite benodig. Die minste is seker ’n voerbak of voerkrip waarin die Voermol SB 100 – mieliemengsel ad lib. gevoer word plus hooi in ’n hooirak. Die hooi kan in die vorm van veldweiding in ’n klein kampie voorsien word.

Skakel gerus jou naaste Voermolagent of gesels met Ulrich Müller by 083 414 5928 of e-pos: [email protected] vir meer besonderhede en om te help met hierdie berekeninge.

senwes.co.za • April 2010<< >>SENWES Scenario

ANDER KONSENTRATE EN VLOEIVOEREVerder bemark Voermol ’n reeks konsentrate, bv. Voermol Super 80 (V16976), en vloeivoere vir gro-ter krale. Hierdie konsentrate is koste-effektief en benodig meer fasiliteite soos skale, ’n mengwa, ens.

VOERMOL ZILMOL (V 16978)Voermol Zilmol bevat die β-agonis, ZilpaterolHCL. Hierdie partisie-agent verhoog die neerlegging van spier (proteïen) ten koste van vet (energie). Gevolg-lik kan ’n kalf wat reeds die A2-vetheidsgraad bereik het vir ’n verdere sowat 30 dae gevoer word sonder om oorvet te word. Sodoende word die positiewe voermarge ontgin deur diere langer te voer en word die winsgewendheid aansienlik verhoog. S

** Met die gebruik van hominy chop in die plek van mielie-gruis, moet die mengsels aangepas word. Skakel U naas te Voermolagent vir advies.

Menginstruksies vir volledige voereKg Kg

Voermol SB 100 150 150Voermol HPK 36 25 25Mieliegruis 650 600Kuilvoer (nat) --- 300Hooi 100 30Totaal 925 1 105

Beraamde voerverbruik (kg/kalf) oor voerperiode*Kg Kg

Voermol SB 100 180 180Voermol HPK 36 30 30Mieliegruis** 830 770Kuilvoer (nat) --- 390Hooi 130 40Totaal 1 170 1 410

* Die voerverbruik is bereken deur ‘n speenkalf wat 220 kg weeg te voer vir ongeveer 120 dae sodat die kalf dan op 420 kg lewendige massa geslag kan word om ‘n top graad (A2 of A3) te gee.

Volledige Voere. Hiermee twee voorbeelde van volledige voere gebaseer op Voermol SB 100 en met of sonder mieliekuilvoer.

33



Senwes Grainlink het twee jaar gelede ’n suksesvolle nat graan-strategie in plek gestel. Vanjaar sal daar weer gepoog word om graan wat nat is, in te neem.

’n Voordeel van hierdie strategie vir produsente is dat dit vroeë toetrede tot die mark bied en prys-voordele makliker benut kan word. Daar word tussen twee groepe silo’s onderskei, naamlik dié wat mie-lies tot 18% vog ontvang en droogkoste tot 18% hef, en dié wat mielies tot 18% vog ontvang en 16% droogkoste hef.

Silobestuurders behou die reg om die ontvangs-te van nat graan te stop indien die droogoond nie kan voorbly nie en daar te veel nat graan is wat nog gedroog moet word.

Bedryfspunte wat mielies tot 18% ontvang en volle droogkoste tot 18% hef: Allanridge, Arlington, Bothaville, Geneva, Hennenman, Kroonstad, Los doorns, Oberholzer, Petrusburg, Protespan, Vierfontein en Viljoenskroon.

Bedryfspunte wat mielies tot 18% ontvang, maar slegs droogkoste tot 16% hef: Attie, Bloemfontein,

Ten spyte van die wêreldwye ekonomiese resessie, is daar vir die derde agtereenvolgende jaar rekord oeste vir alle graan wêreldwyd geproduseer. Met ’n geskatte rekord mielie-oes van 13 miljoen ton en tesame met andergraanprodukte, gaan die Graanhanterings-organisasie van Suider-Afrika (GOSA) se lede meer as 16 miljoen ton vanjaar opberg en hanteer, het Annatjie Loio (President: GOSA) tydens vanjaar se GOSA-simposium gesê.

Die 27ste jaarlikse simposium is gedurende Maart in Wildernis, Wes-Kaap, aangebied. Volgens Annatjie is GOSA-lede gerat om die groot tonnemaat te hanteer. Dit verg nuwe en groter

Rekordoeste ’n uitdaging vir GOSAuitdagings in die graanbedryf om te verseker dat die silobedryf, instandhouding, opberging, beroking en vervoer seepglad verloop.

’n Groep van 20 Senwes Grainlink personeel het die simposium, met die tema “uitdagings in die graanbedryf” bygewoon. Onderwerpe soos die praktiese implikasie van geneties gemodifiseerde graan vir die handelaars en silo-eienaars, is be-spreek.

Pieter Esterhuysen (Hoofbestuurder: Senwes Grainlink) en Andrew Martalas (Assistent Hoofbestuurder: Senwes Grainlink Internasionaal) het as sprekers tydens die geleentheid opgetree. Senwes was die hoofborg. S

Silo’s skrik nie virvogpersentasies

Brandfort, Bultfontein, De Brug, Groenebloem, Hart beesfontein, Heilbron, Heuningspruit, Hoogte, Kaalplaas, Mirage, Mooigeleë, Odendaalsrus, Raathsvlei, Steynsrus, Theunissen, Van Tonder, Welgeleë, Wesselsbron en Wolwehoek.

By die silo’s wat nie oor droogoonde beskik nie, word graan teen die volgende vogpersentasies ontvang: mielies – 14%; sorghum – 14%; sojabone – 13%. Dié silo’s is: Bainsvlei, Buckingham, Dewets dorp, Enselspruit, Gottenburg, Hartswater, Jan Kemp dorp, Klerksdorp, Koffiefontein, Magogong, Makokskraal, Melliodora, Middelvlei, Potchefstroom, Regina, Rooiwal, Schoonspruit, Schuttesdraai, Tierfontein, Ventersdorp, Vredefort, Weiveld, Werda en Willemsrust. S

Twee groepe silo’sDié wat mie lies tot 18% vog ontvang en droogkoste tot 18% hef, en dié wat mielies tot 18% vog ontvang en 16% droogkoste hef.


34


••• SENWES GRAINLINK

Indien die mark waarneem dat daar meer as die produksieruimte geproduseer word, is daar geen angstigheid by die verwerkers van ’n kommoditeit om dit te besit nie. Die verwerkers leef “van die hand na die mond” en kleiner volumes word derhalwe op Safex verhandel, wat druk op die prys plaas.

Daar is tans ’n groot gaping, van om en by

Mielieprys:

produseer vir die plaaslike mark

> TEKS: THYS GROBBELAAR

OM ’N MEER REALISTIESE MIELIE PRYS TE KRY, SAL DIE SUID-AFRIKAANSE PRODUSENT MOET AG SLAAN OP DIE BESKIKBARE MARKRUIMTE. DIE SUID-AFRIKAANSE MIELIEMARK IS NIE ELASTIES GENOEG OM OORTOLLIGE VOORRAAD VINNIG UIT DIE MARK TE NEEM NIE. GROOT OORDRAGVOORRAAD KAN DIE MIELIEPRYS GEVOLGLIK VIR ’N GERUIME TYD LAAG HOU. ’N SENWES GRAANANALIS VERDUIDELIK WAAROM PRODUSENTE NIE MEER AS DIE BESKIKBARE PRODUKSIERUIMTE MOET PRODUSEER NIE.

R1 200 per ton, tussen die berekende in- en uit-voer pariteit van mielies. Dit is ook teoreties die hoeveelheid wat die prys tans tussen in- en uitvoer-pariteit kan beweeg. Die Safexprys het in die afgelope 13 jaar reeds agt keer so laag – en selfs laer – as uitvoerpariteit beweeg. As die Safexprys laer as uitvoerpariteit beweeg is die kanse goed dat dit laer sal wees as die produsent se produksie-uitgawes op mielies, wat tot groot verliese vir die produsent kan lei.

Aan die ander kant het die Safexprys van wit-mielies al by drie geleenthede hoër as die bere-ken de invoerpariteit beweeg. Die ideaal sou wees dat die mielieprys so na as moontlik aan die bere kende invoerpariteit moet vorm. Om dit te kan bewerkstellig moet die oordragvoorraad as ’n persen tasie van verbruik nie veel hoër as 15 persent wees nie.

Dit is ook moontlik vir ’n groot oorskot om binne agt maande basies te verdwyn, as gevolg van die onvriendelike Suid-Afrikaanse klimaat.

DIE MIELIEPRYS EN OORDRAGVOORRAADUit die meegaande grafiek, wat die Suid-Afrikaanse witmielieprys teenoor die oordragvoorraad aandui, kan duidelik afgelei word dat daar ’n sterk verband tussen die oordragvoorraad en die Safexprys van witmielies is. Mielies verhandel reeds sedert 1995 op Safex, maar aktiewe verhandeling het eers in 1997 gerealiseer. Die mark het egter eers in 1999 redelik “volwasse” begin verhandel.

’n Vergelyking tussen die oordragvoorraad en die kontantprys van witmielies op Safex.

’n Vergelyking tussen die geelmielieprys op CBT en die oordragvoorraad.

35

Vra vir Franswww.franslyons.co.za Kry die beste resultaat80

35BD_FL_2

Graanprysrisiko: Is die toppresterende graanboere diegene wat prysrisiko die beste bestuur?


In die grafiese voorstelling word die nominale prys gebruik. Die gemiddelde witmielieprys is oor die periode 1 September tot einde Augustus die volgende jaar gevolg, aangesien die eerste aanplant-voorneme in September bekend gemaak word en dit dan reeds in die mielieprys verdiskonteer.

Sedert die 1999/2000-bemarkingsjaar is dit duidelik dat die prys negatief op die groter wor dende oordragvoorraad gereageer het. Die mielie prys reageer ook reeds op die geskatte oor-dragvoorraad van die opvolgende bemarkings jaar. Só, byvoorbeeld, het die 2009/2010-mieliebe-markings jaar nog nie uitgeloop nie en die mielie prys reageer reeds op die geskatte oordrag voorraad van die 2010/2011-bemarkingsjaar. Die mark verwag die tweede grootste oes in 24 jaar, wat tot ’n groot oordragvoorraad kan lei.

In die kort termyn kan net aggressiewe uitvoe-re die oordragvoorraad laat krimp en die prys wesen lik ondersteun. Die tipiese sikliese aard van die prys kan op dié stadium uit die grafiek afge-lei word. Goeie pryse stimuleer produksie, wat oordragvoorrade laat styg en weer op sy beurt die prys laat daal. Die lae prys gee dan aanleiding

>> HOE WORD GRAANPRYSE OP SAFEX BEPAAL?

In Suid-Afrika word somergraanpryse deur ’n vryemarkmeganisme bepaal, wat beteken dat vraag-en-aanbod ’n belangrike rol in die prysvormingsproses speel. Die Safex-prys kan tussen die berekende in- en uitvoerpariteit vorm. Die prysposisie tussen die berekende in- en uitvoerpariteit word hoofsaaklik deur die berekende oordragvoorraad van die kommoditeit bepaal.

Die in- en uitvoerpariteit word bereken deur die volgende veranderlikes te gebruik: die internasionale prys van die kommoditeit, die skeepsvrag vanaf die uitvoerland, vervoerkoste na die punt van verwerking, die wisselkoers en ’n paar kleiner koste-items, soos versekering, rente en hawekoste.

tot laer produksie en laer oordragvoorrade en die mielieprys styg weer later.

SITUASIE IN DIE VSADie Amerikaanse mielieprys reageer ook op oordrag-voorraad, maar nie tot dieselfde mate as die Suid-Afrikaanse mielieprys nie. Die Amerikaners het ’n meer gematige klimaat, wat meer stabiele opbrengs te tot gevolg het. Oordragvoorrade bly dus meer konstant. Jare waar daar baie groot oordragvoorrade was, soos die seisoene van 1987 tot 1989, het hul mielieprys drasties gedaal. Jare met lae oordragvoorrade, soos in 1996 en 1997, het die CBT mielieprys drasties laat styg. Meestal beweeg die oordragvoorraad tussen 30 en 40 miljoen ton, wat tot ’n relatiewe stabiele prys van tussen $2,2 en $2,7 per boesel aanleiding gee.

Amerika se situasie is uniek in dié opsig dat mie lies daar as ’n bron van alternatiewe energie en ’n beleggingsopsie deur beleggingsfondse, speku-lante en handelsbanke, gesien word. Die land se mielieprys was in 2008 en die begin van 2009 baie hoog, as gevolg van ’n sogenaamde boom in die wêreldekonomie. Die graanpryse is aangevuur deur die hoë ruoliepryse. Op daardie stadium is ’n sterk korrelasie tussen die ruolieprys en Ameri-kaanse mielieprys waargeneem, omdat mielies as alternatiewe brandstof aangewend word. Amerika gebruik reeds meer as 100 miljoen ton mielies vir die vervaardiging van etanol.

Met die wêreldresessie, is die energiekrisis ef-fens op die agtergrond geskuif. Veral spekulante is redelik uit die mark gehaal, wat ’n dempende effek op kommoditeitspryse het. Die mark fokus nou weer op vraag-en aanbodsyfers en die mielieprys het terug gesak. Indien die wêreldekonomie herstel, kan energiepryse weer begin styg en mielies dit moontlik navolg. S

Thys Grobbelaar is ’n Graananalis by Senwes Grainlink. Skakel hom by (018) 464-7385 of stuur ’n e-pos aan [email protected]

>>


36


••• LEEFSTYL • L IFESTYLE

Lasagne met geroosterde botterskorsie en roosmaryn

1 kg botterskorsie (butternut)45 ml olyfoliesout en peper60 ml botter

1 knoffelhuisie, gekneus1 ℓ melk

30 ml gekapte roosmaryn15 ml vars salie

2 ml neutmuskaat16 lasagnevelle

1. Voorverhit die oond tot 220˚C en smeer ’n oond-vaste bak.

2. Pak die botterneut in ’n enkellaag in ’n afsonder-like oondpan, bedrup met olie en geur met sout en peper. Rooster vir 10 tot 15 minute.

3. Smelt die botter in ’n pot en soteer die knoffel tot sag. Voeg die meel by en roerbraai vir ’n minuut. Gooi die melk geleidelik by en verhit tot die sous begin prut en begin dik word.

4. Voeg die roosmaryn, salie en neutmuskaat by en geur met sout en peper.

5. Kook die lasagnevelle vir ongeveer 5 minute. Kook slegs ’n paar velle op ’n keer. Dreineer en rangskik die velle op ’n teedoek.

6. Skep ’n derde van die sous in die bodem van die gesmeerde bak en rangskik ’n laag van die lasagne velle bo-op. Versprei die helfte van die botterneut bo-op die lasagne.

7. Herhaal die lae en eindig met ’n laag van die sous. Die laaste laag lasagne moet heeltemal bedek wees met die sous.

8. Laat die gereg vir een uur staan sodat die pasta kan sag word en bak dit teen 180˚C vir 40 minute. Bedien warm. S

>> COMPETITION

The month of May is all about mothers and during June we celebrate fathers. From the classic (if over-rated) gift or breakfast in bed, to a half day package at Danika Spa in Klerksdorp, these months allow parents to relax and pamper themselves.

SPECIAL FOR MOTHERSDuring May, Danika Spa has a special Mother’s Day Package, which includes a Sea Bliss Facial, Exotic Wanita Kaki, Exotic Wanita Kangan and a light lunch or breakfast, for only R500. A small gift is included for mum to take home with her to extend her mem-orable day. Spoil her this month by booking a pack-age at Danika Spa. Go on, she deserves it.

SPECIAL FOR FATHERSSpoil the patriarch of the family with an Indian Head and Neck massage, followed by an absoluteMen’s Foot pack treat. The special includes a deli-cious hamburger for dad. All this for only R400! S

SMS the word COUPLE + your name + surname + email address + telephone number to

071 625 9574 and stand a chance to win a Couple’s Sunday Retreat Package, to the value of R3 120. Closing date 30 May 2010 – terms and conditions apply. To find out more about the Couple’s Sunday Retreat Package, please call

(018) 468-3849.

As the old saying goes, beauty comes from the inside, so while taking care of your kids, don’t forget to look after yourself. Eat lots of fruits and vegetables, which will provide you with antioxidant benefits. Drink enough water and some healthy beverages, like green tea. Complement a healthy diet with supple ments. Exercising doesn’t have to be boring – household chores count as well!

Take some time out, go to a Spa and spoil yourself. Have a happy Mother’s and Father's Day!

Take theday off

Eat well, exercise and take a nap

37


L IFESTYLE • LEEFSTYL •••

Sherlock HolmesRobert Downey Jr., Jude Law, Mark Strong, Rachel McAdams en Kelly Reilly

Aksievrate sal dié Guy Ritchie-rolprent baie geniet. Hierdie Holmes huiwer nie om sy vuiste in te span nie en is soos James Bond in 1891. Aanhangers van Arthur Conan Doyle sal moontlik nie van die interpretasie hou nie.

Victoriaanse Londen is in angs gedompel weens die booswig Lord Blackwood. Blackwood, wat pas aan die galg geswaai het vir ’n reeks moorde, her-rys uit die dood en begin sy oënskynlike bonatuur-

like magte inspan om die heerskappy van Engeland oor te neem.

Die polisie het geen antwoorde nie en Holmes moet sy fyn oog en intellek inspan om die booswig aan te keer.

Aan sy sy is ’n taamlik onwillige Dr. Watson (Law), wat op die punt staan om te trou en boonop keelvol is vir sy kollega se avonture.

Hierdie rolprent is nie die beste uitbeelding van Sherlock Holmes se avonture nie, maar Downey Jr. is uitmuntend en die fliek is ver-maaklik genoeg. S

>> VIR DIE FLIEKVLOOIE

>> OP DIE BOEKRAK

“My father was very sure about certain matters pertaining to the universe. To him, all good things - trout as well as eternal salvation - came by grace; and grace comes by art; and art does not come easy.”

NORMAN MACLEAN IN DIE FLIEK THE RIVER RUNS THROUGH IT

Casting tips for fly-fishers Ever battle to cast? Some days it just doesn’t seem to go your way. When casting in heavy winds, line speed is the key. Casting with more line than usual out of the rod tip, double haul-ing, and using water tension to help you load the rod faster and make fewer false casts are all helpful.

When casting flies that are heavier or larger than what your line and rod were designed for, try putting a side-arm motion in your back cast and making a straight overhead forward cast. This cast can also help when the wind is blowing over the wrong shoulder. S

http://www.midcurrent.com, http://www.ganador.co.za

Sms BOOKS + jou naam + die antwoord + jou e-pos-adres na 35010 en staan ’n kans om ’n eksemplaar te wen. Kompetisie sluit 31 Mei 2010. ’n Sms kos R3.

Vraag: Wie is die outeur van hierdie boek?

GROOTWORD – Die pad na geestelike volwassenheid deur Angus BuchanCOME OF AGE – The road to spiritual maturity by Angus Buchan

Grootword vertel die inspirerende verhaal van die bekende geestelike motivering-spreker, Angus Buchan, se lewe en be-die ning na Faith Like Po tatoes. Met sy getuienis laat kyk hy jou na jou eie lewe, terwyl hy jou aanmoedig tot ’n onverskrokke geloof in die krag van God.

Daar is nie woorde om te verduidelik wat die Heilige Gees in Angus se lewe vermag het nie – veral “daardie” naweek. Lees in hierdie boek hoe

baie lewens reeds verander is en steeds verander word en hoe duisende mans tot geestelike volwas-senheid ontwikkel. S

Beskikbaar by Softserve Christelike boekwinkel in Klerks-dorp. Tel: (018) 468-4777.

V

>> WEGGEEPRYS

Dié rubriek word gedoen in samewerking met Movies4U in Wilkoppies, Klerksdorp. Tel: (018) 468-4148.

v

W


38


••• FEI TE & FABELS

>> Lees die volledige artikel met aanbevelings en meer detail op www.senwes.co.za. <<

WONDER JY SOMS OOR DIE WAARHEID VAN LANDBOUGERIGTE INLIGTING WAT IN DIE MEDIA VERKONDIG WORD? OF IS DAAR IETS WAT JOU LANKAL PLA WAT VERBAND HOU MET DIE PRAKTIESE SY VAN DIE LANDBOU? IN HIERDIE VRAAG-EN-ANTWOORD RUBRIEK BIED SENWES SCENARIO JOU DIE GELEENTHEID OM JOU VRAE AAN KENNERS OP ELKE GE-BIED VAN DIE LANDBOU TE RIG. VAN-DEESMAAND KYK ONS NA DIE WINSGE-WENDHEID VAN WEIMIELIES.

VOORBEELDAanwending van mielies as weimielies vir ’n 90 dag-siklus gebruik word om lammers af te rond. Daar word aangeneem dat een ton gestroopte mielies gelyk is aan 1 000 skaapweidae, dat lammers se massa teen 200 gram per dag toeneem vanaf 27 kgtot 45 kg en dat die lammers op die hoef teen R16,50 p/kg aangekoop word en teen ’n karkasprys van R36 p/kg verkoop word:

Weimielies en wolhaarstories

ANTWOORDIndien die regte praktyke gevolg word en daar oor die kapitaal beskik word om die lammers aan te skaf, kan weimielies ’n doeltreffende ekonomiese alternatief aan die produsent bied.

VRAAGIs dit finansieel die moeite werd om mielies as weimielies te benut, eerder as om die mielies te stroop en te verkoop?

Alle landbouvrae wat ingestuur word sal sover moontlik beantwoord word. Senwes behou hom egter die reg voor om voorkeur te gee aan relevante vrae.

39FEI TE & FABELS •••

3 t/ha 4 t/ha 5 t/ha

Koste (R) 33 lammers 44 lammers 55 lammers

Dip en doseer/ha 654 872 1 090

Enting/ha 587 783 979

Lekke/ha 2 652 3 536 4 421

Arbeid 420 560 700

Vervoerkoste 30 30 30

Subtotaal 4 343 5 781 7 219

Lammers 14 256 19 008 24 503

Subtotaal 19 149 25 531 31 914

Mielies: Produksiekoste 2 953 3 383 4 139

Totale koste 22 102 28 914 36 053

Inkomste/ha 25 661 34 214 42 768

Minus: Mortaliteitsyfer (3%) 770 1 026 1 283

Netto inkomste/ha 24 891 33 188 41 485

Marge/ha 2 789 4 274 5 432

3 t/ha 4 t/ha 5 t/ha

Produksiekoste 3 201 3 642 4 467

Inkomste 3 102 4 136 5 170

Marge/ha -99 494 703

* Wesselsbron-omgewing se syfers word gebruik.

STROOPMIELIES

WEIMIELIES

Hierdie vraag is deur JanDirk Engelbrecht (Inligtingspesialis) beantwoord, met insette deur Izak du Plessis (Snr. Diereproduksie-spesialis) en Boet van Zyl (Snr. Landbou-ekonoom).

• Wolverkope kan ook ’n moontlike inkomste wees, maar is nie ingereken nie.

• Produksiekoste in die weimieliesbegroting sluit nie koste verbonde aan stroop, wegry en koppe-optel in nie.

• Ander koste, soos vervoer, kommissie en losarbeid, is nie in berekening gebring nie.

• Wesselsbron-omgewing se syfers word gebruik.• Vir die doeleindes van die voorbeeld, word

aanvaar dat mielies geplant is met die doel om gestroop te word, maar as gevolg van ’n lae mielieprys, word dit as weimielies benut.

Indien jy jou mielies stroop en teen ’n netto produ-sente prys van R1 034 p/ton verkoop, sou jou pro-duk sie koste en marge soos volg lyk.

>>

Die skaal van produksie en kapitaal wat nodig is, is ’n beperkende faktor by ’n weimieliestelsel. Weens die kort weiperiode word baie skape per hek taar aangehou. Dit kan veroorsaak dat die getal skape wat nodig is om die mielies te wei onhanteer baar baie kan word vir ’n produsent wat groot aan-plantings het.

Daar is beslis geld te maak deur mielies op die land as voer vir lammers te benut, maar bewei slegs die oppervlakte wat met ’n hanteerbare getal skape gewei kan word en stroop die res. Weimielies is ’n uitstekende wintervoer met ’n lang periode van benutting, wat vanaf ongeveer Mei tot November benut kan word. S

* Die aanbevelings en voorstelle wat in hierdie verslag gemaak is, is gebaseer op inligting wat uit verskeie bronne verkry is, maar vir die juistheid waarvan Senwes nie kan instaan nie.

Vra vir Franswww.franslyons.co.za Kry die beste resultaat80

35BD_FL_3

Mieliebemarking: Hoe bepaal jy die beste opsie vir jou huidige situasie?

Kontak Izak du Plessis by (056) 212-4241 of stuur ’n e-pos na izak.

[email protected] vir

meer inligting aangaande weimielies.

Loop jy en tob oor iets, maar weet nie wie om te vra nie? Stuur jou vraag aan [email protected] en Senwes Scenario sal dit vir jou beantwoord.


40


••• KO LLIG OP CASPER BOTHA

Casper is ’n boerseun wat groot-geword het in die Viljoenskroon-distrik. Hy het nie grond geërf nie, maar eers ’n plaas by sy pa gehuur en later met ’n lening gekoop. Tans bestaan sy saai boerdery uit ongeveer 2 700 hektaar droëland saaigewasse, met omtrent 1 000 hektaar onder besproei ing, terwyl sy veefaktor hoofsaaklik uit Brangus vleisbeeste bestaan.

Hoewel Casper in 1990 met ’n suiwelboerdery begin het, het hy gou besef dat sy grootste passie by saaiboerdery lê. Vandag beskik hy oor kommer-siële mielies en sonneblom, sowel as saadmielies en -sonneblom. Hy het ook hektare onder koring,

Passievol oor landbou

“AS JY IETS DOEN WAAROOR JY PASSIEVOL IS, DAN HOEF JY NIE JOU SENTE TE TEL NIE, DIE GELD KOM VANSELF,” IS CASPER BOTHA, DIE BESTUURDER VAN CASTELLO BOERDERY EN OOK DIE GESIG VAN DIE HEDENDAAGSE PRODUSENT OP SENWES SE KORPORATIEWE DVD VIR 2010, SE BESTUURSFILOSOFIE.

ertjies en aartappels. Hoewel hy kontrakte met maatskappye soos Pannar en McCain beding het, glo Casper dat ’n mens nie kontrakte nodig het om suksesvol te wees in besigheid indien jy jou besigheid met integriteit bestuur nie.

“Ek het as produsent ook al moeilike jare beleef, 1994 was byvoorbeeld ’n droë jaar, maar ek was altyd eerlik oor my situasie en wat ek in staat is om te doen, sodat my integriteit nie in twyfel getrek kan word nie,” het Casper vertel.

KLIM DIE BOERDERYLEERIn 1990 het Casper die graad BCom Bedryfs- en Bestuurs rekeningkunde aan die Noordwes Universiteit behaal. Hy is ook met sy universiteits-liefde, Estelle, getroud. Later jare het hy sy hon-neurs graad behaal, terwyl hy voltyds geboer het.

Self het hy heel onder begin en deur die jare die leer van boerdery geklim tot waar hy nou as bestuurder nie meer so direk betrokke is by die dag-tot-dag produksie van sy plase nie. “Ek het aan die begin self sement gemeng, self gewasse aangeplant, self trekkers reggemaak – maar soos die besigheid groei, beweeg ’n mens deur die stap-pe van bestuur, totdat jy op ’n dag besef jy moet begin delegeer,” het hy gesê.

Daarom, erken Casper, het hy ’n groot respek vir die Suid-Afrikaanse produsent. As jy ’n produsent is, moet jy ’n meester van alles wees. Casper se

Castello Boerdery is goed gediversifiseer.

> TEKS: ELMARIE CRONJE> FOTO'S: CASPER BOTHA & ELMARIE CRONJE

41

SENWES ScenarioApril 2010 • senwes.co.za

4141KO LLIG OP CASPER BOTHA •••


definisie van ’n goeie produsent is dus ’n persoon met vele fasette, wat goeie interpersoonlike ver-houdings handhaaf.

Maak nie saak hoe groot of klein jou boerdery is nie, jou begrotings

moet fyn opgestel word en by gehou word – selfs al is dit jou

huishoudelike begroting.

DIE GROTER PRENTJIEAnder bestuurspraktyke wat deur die jare tot Casper se sukses bygedra het, is sy vermoë om die groter prentjie te kan sien. “’n Mens beoordeel ’n bedryf oor vyf jaar, nie net oor een jaar nie. As ’n mens byvoorbeeld net oor een jaar die winsgewendheid van mielies beoordeel en jy gebruik 2010 as voor beeld, sal mielies nie vir jou ’n winsgewende gewas wees om aan te plant nie. Maar as jy dit oor vyf jaar beoordeel, kry jy ’n beter oorsig oor die winsgewendheid van die gewas,” verduidelik Casper.

Casper is nougeset op sy begrotings en beveel hierdie bestuurspraktyk aan. “Maak nie saak hoe groot of klein jou boerdery is nie, jou begrotings moet fyn opgestel word en by gehou word – selfs al is dit jou huishoudelike begroting,” het Casper gesê.

Dit is egter nie net finansiële bestuur en deur-set tingsvermoë wat Casper se besigheid ’n sukses gemaak het nie, maar ook sy diepe geloof. Hy glo dat sy Skepper aan hom die vermoëns gee wat nodig is om sy besigheid suksesvol te behartig. “Soms voel dit die besigheid raak nou te groot en wonder ek hoe alles behartig gaan word, maar daar is altyd hulp van God af,” het hy vertel.

Daarbenewens glo Casper steeds in die vyf fak tore wat hy sedert sy jongboerdae in ag neem wanneer hy produksiebesluite moet neem, naamlik winsgewendheid, risiko, praktiese uitvoerbaarheid, sy kundigheid en dié van sy personeel om uitvoering aan besluite te gee en die produksiebesluit se by-drae tot die boerderyonderneming se stabiliteit op medium, sowel as lang termyn.

GEE STRUKTUUREen van die beste praktiese maniere om ’n groot besigheid te bestuur is, volgens Casper, om struk-tuur in jou boerdery te hê. Jou plaas bestuur ders,

Casper se kantoor op Potchefstroom maak dit makliker om ’n ogie oor alle

bedrywighede te hou.


42


••• KO LLIG OP CASPER BOTHA

waarvan Casper ’n hele paar het, moet die nodige mag en gesag hê om suksesvol te kan bestuur en die werknemers binne die struktuur moet weet waar hulle staan en wat hul verantwoordelik hede is.

“Ek verduidelik dit altyd soos volg: dink aan die besigheid as ’n bal wat almal aan die rol moet hou. As een persoon nie sy deel doen nie, moet die ander soveel harder werk om die bal vorentoe te beweeg. Dieselfde geld vir wanneer een persoon op die bal sit. Daarom weet my werknemers hierdie besigheid is nie net myne nie, maar ons almal s’n en daarom word daar eienaarskap geneem,” het Casper sy bestuurstruktuur verduidelik.

’N GROOT INVLOED Hierdie boerseun vertel dat sy pa, Swarts, wat self’n produsent was, die grootste invloed op sy boer-dery loopbaan gehad het, selfs al het hulle nooit saam geboer nie. “My pa is drie jaar gelede oorlede, maar deur die jare het ek baie by hom geleer, want ervaring koop ’n mens nie met geld nie,” het hy gesê.

’n Liefde vir lees sorg dat Casper voor bly met nuwe ontwikkelinge – ook op tegnologiese vlak. “Ek hou daarvan om goed te weet,” glimlag hy. Sy leeslus word uitgeleef in boeke, tydskrifte en ook op die Internet. In sy kas in sy kantoor is ’n hele paar kopieë van Joel Osteen se boek, Oortref Jouself, wat hy gereeld aan mense skenk om te lees en

inspirasie uit te put. As ’n klant van Senwes speel dié landboumaat-

skappy ’n groot rol in Casper se besigheid en maak hy gebruik van die dienste van Senwes Credit, Sen-wes Grainlink, Senwes Village, die Landbou diens-te-afdeling, sowel as Univision. “Ek ervaar Senwes as mense met integriteit, wat moeite doen met hul klante, luister as ons praat en verstaan dat elke besigheid uniek is. Senwes verstaan landbou en die groot infrastruktuur maak dit vir produsente makliker om besigheid te doen,” het Casper gesê.

OP PERSOONLIKE VLAKCasper is vanjaar reeds twintig jaar met Estelle ge-troud. Hulle het drie seuns, Jacques (10), Philip (8)en Rynard (6). “Dit is natuurlik elke produsent se droom dat sy kinders eendag die boerdery sal oor-neem, maar my seuns moet self besluit. Ek pro beer wel om ’n liefde vir boerdery by hulle te kweek,” antwoord Casper die vraag of hy eendag sal wil hê dat sy seuns in die boerdery betrokke moet raak.

Casper en Estelle het die grade B.Com en B.Com.Hons aan die Noordwes Universiteitbehaal.Casper se Honneurs is in bedryfs- en bestuursreke-ning kunde en Estelle s’n in rekenaar wetenskap. Casper het deur die jare ook talle kortkursusse by die Landboukollege in Pot chef stroom bygewoon, onder andere skaap- en melkproduksie, kunsmatige inseminasie, weidings bestuur, trekkerherstelwerk en

vervolg van bladsy 41Passievol oor landbou

Casper en Estelle Botha is univer-siteitsliefdes wat vanjaar reeds 20

jaar getroud is.

Die egpaar het drie seuns, Jacques, Philip en Rynard, wat die plaaslewe voluit geniet.

43


Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir meer inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos aan [email protected]

4343434343434434343KO LLIG OP CASPER BOTHA •••

besproeiing.As sportentoesias speel Casper graag tennis en

kyk ook graag rugby en tennis op die kassie. Wanneer Casper en sy gesin wil ontspan, kies

hulle koers in die rigting van die see, na ’n plekkie in die Seychelles wat hulle saam met ’n paar vriende gekoop het en waar hulle graag uitspan. Hy erken ruiterlik dat die een ding waarmee jy hom kan omkoop, roomys is: “Enige roomys, maak nie saak watter geur nie!”

As Agri Noordwes se Jongboer van die Jaar in 2004, het Casper se besigheid net van krag tot krag gegaan en tel hy onder een van die produsente wat glo dat ’n boerdery soos ’n besigheid bestuur moet word. Sy betrokkenheid by opheffingswerk en optrede as mentor vir ontwikkelende produsente, wys dat Casper gereed is om te bou aan die toekoms van landbou. S

As jy saam met een bekende persoon kon middagete eet, wie sal dit wees?Jacob Zuma, die president van Suid-Afrika. Ek sal graag met hom wil gesels oor wat die toekoms vir Suid-Afrikaanse produsente inhou.

Wat is jou gunsteling dis?Boerekos, saam met ’n heerlike fillet steak.

Die drie dinge waarsonder jy nie kan klaarkom nie?Die genade van my Skepper, my vrou en kinders (hulle noem ek in een asem) en my selfoon. Dit is ’n wonderlike stukkie tegnologie wat sorg dat jy altyd bereikbaar is.

Wat is jou gunsteling seisoen?Somer, wanneer alles groen en aan die groei is.

Jy bevind jouself skielik in die posisie van Minister van Landbou. Wat sal jy verander?Dit is moeilik om te sê, ek dink nie om Minister van Landbou te wees is ’n eenvoudige taak nie. Daar is tans baie onsekerhede in die land bou bedryf en groepe mense met verskil-lende verwagtinge. Die twee goed wat ek wel sal wil doen, is om die wêreld ekonomiese speelveld gelyk te maak, deur byvoorbeeld invoere te belas met dit waarmee hul produ-sente gesubsidieer word. Ek sal ook graag meer sekuriteit in die landbou wil skep, sodat daar meer geleentheid vir beleggings is.

Hoe het jy die gesig van Senwes se korporatiewe DVD geword? Senwes se korporatiewe afdeling het my ge-ska kel en gevra of ek sou belangstel om dit te doen en ek het ingestem. Dit was vir my ’n interessante ervaring, iets wat ek nog nie voorheen gedoen het nie. Ek glo dat sulke erva-rings vir jou as mens ’n ekstra dimensie gee.

Sal jy weer so ’n DVD opneem?Nee, ek dink volgende keer is dit iemand anders se beurt!

>> KORTLIKS OOR CASPER

Aartappels is een van die gewasse wat Casper ook onder besproeiing verbou.

>>


44


Oorgang tot aksie

in ’n oorgangstydperk!

••• PROMOSIE-ARTIKEL: NW VOERE

Oorgangstydperke is ’n groot kopseer vir menige produsente gedurende herfs (van Maart tot Mei) en in die lente (van September tot November). Dit is in hierdie twee tydperke wat die veldweidings mooi groen op die basis vertoon en dus voedsaam lyk, terwyl die swak kondisie van die diere en die agteruitgang van hul kondisie die teenoorgestelde prentjie skets.

Gedurende herfs is daar ’n stelselmatige daling in die proteïen-, energie- en mineraalinhoud van die veldweiding, soos wat dit van groen, natuurlike gras in droë gras verander – en andersom in die lente. Hierdie seisoenale veranderings veroorsaak dat die veldweiding nie meer voldoende in die voedings-behoeftes van die diere voorsien nie. Daarom is dit belangrik om van ’n lekaanvulling, wat in diere se spesifieke voedingsbehoeftes sal voorsien, gebruik te maak, sonder dat die lek die veldweiding enigsins vervang.

’n Fosfaatlek sal nie voorsien in die proteïen- en energiebehoeftes van diere op oorgangsweiding nie. ’n Onderhoudslek (winterlek/proteïenlek) of ’n oorgangslek sal meer gepas wees.

Onderhoudslekke bevat ’n hoë persentasie ureum en is gevaarlik om te gee, omdat baie diere ’n aansienlike hoë southonger het en geneig is om hulle te oorvreet aan die hoë ureumbevattende onderhoudslek. Dit is dan ook hierdie oorvreting aan die onderhoudslek wat tot ureumvergiftigings en hoë diereverliese lei.

Die gevaar van ureumvergiftiging kan egter voor -kom word deur eerder van ’n oorgangslek, met minder ureum, gebruik te maak. Op so ’n manier word daar in die proteïen-, energie- en mineraal-behoeftes van die dier voorsien en die dier se rumen word klaar vir ureumbenutting tydens die winter aangepas. Oorgangslekke kan gegee word totdat die eerste swaar ryp in die winter, of goeie reëns in die somer, geval het.

Dit is raadsaam om die diere vir die eerste tien tot veertien dae met die oorgangslek aan te pas. Op dié manier word oorvretings en gevalle van vergiftiging voorkom. Hierdie beginsel van aanpas-sing is van toepassing op enige praktyk waar daar van een lek na ’n ander oorgeskakel word. ’n

Aanpassing behels dat klein, toenemende hoeveel-hede van ’n lek op ’n slag aan diere beskikbaar gestel word, totdat die tien tot veertien dae verby is. Onthou, klein, gereelde innames van ’n lek is meer doeltreffend as eenmalige groot innames, met lang tussenposes van 24 uur en meer.

’n Lek kan slegs tot sy volle reg kom wanneer daar kontrole is oor die lek-innames per dier per dag, wanneer dit genoeg beskikbaar is vir diere en dit beskut is teen weersomstandighede, soos reën. ’n Goeie duimreël wat gevolg kan word, is om ± 15 beeste of 25 skape per lekbak te hê, met ’n lekbakspasie van 10 cm per bees en 5 cm per skaap. Sodoende word ’n opeenhoping van diere by lekbakke verhoed en kan lek-innames makliker gekontroleer word. Die lekbakke kan strategies in die kamp geplaas word, sodat dit nie te naby aan die waterkrip is nie, omdat ureum, wat in die lek teenwoordig kan wees, maklik in water in die rumen kan oplos, vinnig deur die dier se liggaam opgeneem kan word en tot ureumvergiftiging kan lei.

Oorgangstydperke wat deur kondisieverliese en ureumvergiftigings van diere gekenmerk word, kan vermy word deur die korrekte en oordeelkundige aanwending van ’n oorgangslek. Oorgangslekke, soos Opti Lek Pro 20, voorsien nie net in die proteïen-, energie- en mineraalbehoeftes van diere gedurende die oorgangstydperke nie, maar bring ook mee dat veldweidings koste-effektief benut kan word en dat diere hulle volle produksie- en reproduksiepotensiaal kan bereik. S

Artikel deur Stephan van der Westhuizen, ’n Tegniese Advi-seur by Noordwes Voere.

>>

Opti-reeks deur Noordwes Voere (Edms) Bpk Posbus 1173, Lichtenburg, 2740 • Tel: +27(18) 632 4053 • Faks: +27 (18) 632 3989E-pos : [email protected]

www.noordwesvoere.co.za

Hoekom is Opti Lekke Beter? • Slegs hoë kwaliteit grondstowwe, waarvan

die chemiese ontleding beskikbaar is, word gebruik in formulerings volgens die jongste wetenskaplike navorsing.

• Die nuutste rekenaartegnologie word in die produksieproses gebruik.

• Produksieprosesse word onder konstante enkundige toesig gedoen.

• Uiters streng gehaltebeheer word toegepas tydens elke stap van die proses.

• Die resultaat is ‘n topklas wetenskaplik geformuleerde lek.

• Ons formules verseker smaaklikheid, verteerbaarheid en uitnemende kwaliteit.

• Ons mieliegebaseerde produkte is nie taai of klewerig nie, bevat geen klonte nie en is dus makliker hanteerbaar en meer aanvaarbaar vir diere.

• Noordwes Voere se strategiese ligging hou afl eweringskoste laag – ons pryse is dus baie mededingend.

Pasgemaakte Aanvullings Opti Lek Winter 40 – ‘n hoë-proteïen lek vir vee op weidings, spesifi ek in wintermaande.

Opti Lek Pro 20 – ‘n produksielek vir algemene gesondheid asook groei en gewigstoename.

Opti Lek P12 en P6 – hoofsaaklik mineraal aanvullings vir optimale gesondheid.

Ongelukkig voldoen baie weiding nie altyd aan die kritiese behoeftes van jou diere nie. Daarom stel Noordwes Voere ‘n optimale oplossing bekend; aanvullings pasgemaak vir die unieke behoeftes van jou vee.

Ongelukkig voldoen baie weiding nie altyd aan die kritiese behoeftes van jou diere nie. Daarom stel Noordwes Voere ‘n optimale oplossing bekend; aanvullings pasgemaak

PRESIES GEFORMULEER VIR OPTIMALE RESULTATE

O P T I L E K K E

VOER VIR OPTIMALE RESULTATE

Kontak gerus een van ons ervare span kundiges. Hulle staan reg om jou met raad te bedien vir jou unieke voedingbehoeftes.

Tin

dru

m 8

/001


46


••• SENWES CREDI T

Een manier om te bepaal of jou maatskappy aan meer as net die vereistes voldoen, is marknavorsing. Senwes Credit het dus in Maart vanjaar ’n opname laat doen om te bepaal of die diens wat deur hul sleutelrekeningbestuurders gelewer word, die klante tevrede stel.

Volgens Gerrit van Zyl (Hoofbestuurder: Senwes Credit) was die resultate gunstig. “Dit is duidelik dat Senwes klante die verhouding wat tussen hulle en hul sleutelrekeningbestuurders gevestig is, van waarde ag en eerder persoonlike aandag verkies,” het Gerrit gesê.

Diens met ’n persoonlike aanslagDIENSLEWERING EN KLANTE TEVRE-DENHEID IS TWEE WOORDE WAT IN DIE BESIGHEIDSWÊRELD DIE VERSKIL KAN MAAK TUSSEN ’N GOEIE MAATSKAPPY EN ’N UITSONDERLIKE MAATSKAPPY. DAAROM PLAAS SENWES GROOT FOKUS OP HIERDIE TWEE AREAS. DIT IS EGTER NIE ALTYD MAKLIK OM TE WEET HOE GESLAAGD ’N MAATSKAPPY OP HIERDIE TWEE VLAKKE IS NIE. Vir die navorsing is 27 vrae deur The Survey

Workshop opgestel, wat ’n professionele opname-onderneming in Bloemfontein is. Die inligting is deur middel van telefoniese onderhoude ingesamel. Die proses word deur ’n sagtewareprogram, bekend as die CATI-sisteem (Computer Assisted Telephone Interview) ondersteun, wat die betroubaarheid en geldigheid van die resultate getoets het, sodat dit aan die wetenskaplik aanvaarbare kriteria voldoen.

In totaal is 121 onderhoude in Maart deur die ervare, opgeleide onderhoudvoerders gedoen. The Survey Workshop verseker dat alle moontlike voorsorgmaatreëls getref is om die geldigheid en betroubaarheid van die meetinstrumente te verseker.

Die onderhoude het elk ongeveer sewe minute geduur en is met klante in verskillende streke en van verskillende ouderdomsgroepe gevoer, om ’n goeie verteenwoordigende proefgroep te verseker. Die meerderheid klante wat ondervra is, val in die ouderdomsgroep 46 jaar en ouer, terwyl persone so jonk as 18 aan die onderhoude deelgeneem het.

Die antwoorde op die onderhoudsvrae was deur die bank gunstig en Senwes Credit het die grafieke en statistieke om dit te bewys. Daar is byvoorbeeld ’n vraag aan klante gerig waar hulle gevra is tot watter mate hul behoefte aangespreek of hul probleem opgelos is tydens ’n besoek van hul sleutelrekeningbestuurder, waarop 92% gesê het dat dit volkome opgelos is, terwyl 7% gevoel het dat dit gedeeltelik opgelos is.

Maak ’n afspraak met jou sleutel-re ke ning bestuurder en die Senwes Scenario! In die volgende paar uitgawes van die tydskrif gaan ons nader kennis maak met die bestuurders wat soveel lof van Senwes klante gekry het. Moet dit nie misloop nie!

Senwes Credit se sleutelrekeningbestuurders lewer volgens die meerderheid respondente diens van uitstaande gehalte.

> TEKS: ILANA KOEGELENBERG

47

®

SENWES CREDI T •••

Verder is klante tydens die onderhoud gevra om die dienslewering van hul sleutelrekeningbestuurder ’n punt uit tien te gee en ’n meerderheid van 46% het Senwes Credit volpunte gegee, terwyl ’n verdere 50% van die respondente ’n punt tussen 8 en 9 toegeken het.

’n Meerderheid het ook ‘n punt van agt en hoër toegeken vir die gehalte van die finansiële kennis van die sleutelrekeningbestuurder wat hulle gehelp het en weer eens is geen punt laer as ses aangeteken nie.

In al die afdelings van die navorsing is die sleutelrekeningsbestuurders as baie bekwaam gekeur en gevolglik het hulle in die meerderheid onderhoude hoë punte verdien. Volgens die produsente wat aan die navorsing deelgeneem het, is die diens wat deur die sleutelrekeningbestuurders gelewer word, van goeie kwaliteit en volledig – ’n meerderheid van 39% het volpunte toegeken vir hul terugvoer wanneer dit kom by kredietversoeke. 91% sê die besoek het waarde toegevoeg tot hul besluitneming en 97% dink dat dit ’n goeie ding is dat daar sulke persone in die veld is. ’n Meerderheid het ook bevestig dat hulle kwartaalliks met hul sleutelrekeningbestuurders in kontak tree.

>> Senwes se gewilde R1 miljoen-trekking vir dié seisoen is op ’n einde. Hou jou posbus dop vir die volgende uitgawe van die Senwes Scenario en ontmoet die gelukkige finaliste.

“Ek is baie tevrede met die uitslag. Daar is wel ’n paar punte waaraan ons gaan werk, want ons doelwit is om 100% te behaal. Die span sleutel-rekeningbestuurders is definitief die beste span in die mark wanneer dit oor samewerking en klantediens gaan. Vir ons as ’n span is klantediens uiters belangrik – of dit nou ekstern of intern is,” was Johan Meiring (Senior Bestuurder: Besigheids-ontwikkeling; Senwes Credit) se reaksie op die navorsingsresultate.

Volgens Johan is die rede agter die sukses omdat die sleutelrekeningbestuurspan altyd bereid is om te help en die maatskappy se naam met trots uitdra. Hulle is ook goed vertroud met die verskillende produkte wat deur Senwes Credit en hul konkurrente gebied word.

“Ons leuse is: diens, diens, diens!” het Johan vertel.

Senwes Credit kan die pluimpie met grasie aanvaar en sal intussen begin werk aan dié afdelings wat volgens die navorsingsdeelnemers meer aandag vereis. S

Ilana Koegelenberg is 'n landboujoernalis by Infoworks. Skakel haar by (018) 468-2716.

>>


48


••• TOEKOMSBLIK

Kleiner en kleiner en

Die koms van nanotegnologie

> TEKS: JANDIRK ENGELBRECHT

DIE NATUUR VOER NOG ALTYD NANOTEGNOLOGIESE TOERTJIES UIT. DEUR DIE GROEPERING VAN ATOME EN MOLEKULES, KOMBINEER BIOLOGIESE SISTEME CHEMIE IN VLOEISTOFFASE EN ELEKTROCHEMIE IN ’N ENKELE LEWENDE SISTEEM. NAVORSING OOR NANOTEGNOLOGIE BESKIK DUS OOR DIE POTENSIAAL OM DIE WÊRELD, SOOS ONS DIT KEN, DRASTIES TE VERANDER.

Die kans is groot dat jy al met nanotegnologie in aanraking gekom het, maar dit bloot net nie besef het nie. Nuwe produkte wat hierdie tegnologie benut, verskyn daagliks op die mark.• Verskeie sonskerms bevat sink- of titanium-

oksied nanodeeltjies, wat sorg dat die room maklik insmeer;

• Klere wat van sinkoksied nanodeeltjies gebruik maak om die draer beter beskerming teen UV-radiasie te bied, of wat nanohaartjies op die oppervlak het om die materiaal vlekbestand te maak;

• Antimikrobiese verbande wat silwer-ione bevat, blokkeer mikrobes se sellulêre respirasie en versmoor sodoende skadelike selle;

Die definisie van nanotegnologie is gebaseer op die voorvoegsel “nano” – Grieks vir “dwerg”. In meer tegniese terme, verwys “nano” na een biljoenste van iets.

• Papierdun skerms, soos Bridgestone se “Quick Response Liquid Powder Display”, is buigbaar en maak van nanotegnologie gebruik;

• Wilson vervaardig tennisballe met klei nano-deeltjies wat die kern van die bal omring en veroorsaak dat lug baie moeilik ontsnap;

• Kreukelvrye materiaal;• en vele meer!

AANWENDING IN DIE LANDBOUNanotegnologie het die potensiaal om ’n omwen-teling in die landboubedryf mee te bring en die impak van die nanotegnologiese omwenteling word soms vergelyk met dié van die industriële revolusie. In die nabye toekoms sal nanogestruktureerde

vir dwerg . In meer tegniese terme, verw

A

49 TOEKOMSBLIK •••

kleiner en kleiner

katalisators (middele wat chemiese prosesse aan-wakker) beskikbaar wees, wat die doeltreffend-heid van plaag- en onkruiddoders sal verhoog en gevolglik die toegediende dosisse sal verminder.

Die Amerikaanse maatskappy, Argonide, gebruik tans aluminiumoksied-nanoweefsels met ’n deur-snee van twee nanometer in hul water suiwerings-produkte. Filters wat van hierdie weefsels gemaak word kan virusse en bakterieë uit die water verwyder, wat die uitbraak van siektes bekamp. Altairnano fokus weer op die gebruik van “lanthanum” nano-deeltjies wat fosfate in water absorbeer en gevolglik die groei van alge voorkom – ’n groot voordeel vir kommersiële visboerderye, wat groot somme geld op die verwydering van alge spandeer.

Nanotegnologie kan verder ook aangewend word om gewasse op atomiese vlak te manipuleer en te verbeter. Die Chiang Mai Universiteit in Thailand se Kernfisika-laboratorium het deur die gebruik van nanotegnologie ’n nuwe witrys-variëteit geskep, deur ’n stikstofatoom in ’n ryssel van ’n perskleurige variëteit “Khao Kam” te plant. Hierdie aksie het die tradisioneel perserige blare en stam na groen verander en die ryskorrel na ’n witterige kleur.

DIE WÊRELD VAN MÔREIets wat moontlik ’n werklikheid in die nabye toe-koms kan word, is vervaardiging met behulp van nanobuise. Met die regte groepering van atome, is dit moontlik om ’n koolstofnanobuis te skep, wat honderde maal sterker is as staal, maar ses keer ligter. Ingenieurs beplan om bouma te ria-le uit koolstofnanobuise te vervaardig – wat veral waardevol in die vervaardiging van vervoermidde le sal wees. Ligter voertuie beteken beter brandstofver-bruik, wat lei tot ’n verlaging in groenhuis gasse en gevolglik hierdie sektor se bydrae tot die aardverwar-mings proses sal inperk.

’n Konsep wat steeds deur baie wetenskaplikes as onbereikbaar in die voorsienbare toekoms be-skou word, is molekulêre vervaardiging. Pioniers

Elektrisiteit kan opgewek word deur energie

vanuit die omgewing te oes. Navorsers

aan die Universiteit van Illinois in die VSA

het bewys dat ’n enkele piësoëlektriese

nanodraad ’n baie klein voltlesing kan opwek

wanneer dit meganies vervorm word.

>> ELEKTRISITEIT



50


••• TOEKOMSBLIK

JanDirk Engelbrecht is ’n Inligtingspesialis by Senwes Landboudienste. Vir meer inligting aangaande die artikel, skakel hom by (018) 464-7604 of stuur ’n e-pos aan [email protected]

>>

soos Eric Drexler konseptualiseer oor nanoskopiese programmeerbare robotte, wat atome en molekules kan manipuleer. Indien hierdie tegnologie ooit ’n werklikheid word, sal dit beteken dat enige materie vervaardig sal kan word deur verskillende atome op ’n bepaalde wyse saam te voeg.

Nanotegnologie mag dalk die grootste impak op die mediese bedryf hê. Pasiënte sal vloeistowwe drink wat nanorobotte bevat wat geprogrammeer is om bepaalde mediese toestande, vanaf verkoue tot kanker, te genees. Daar word selfs gespekuleer dat nanotegnologie die verouderingsproses sal kan vertraag of terugdraai en delikate operasies sal kan uitvoer wat meer presies is en geen letsels agterlaat nie.

kommodeitsmarkte waarskynlik ontsettend deurme-kaar skommel weens die waardeverlies van produkte wat skielik baie goedkoop vervaardig kan word en waarvan die aanbod slegs deur die beskikbaarheid van bepaalde elemente beperk word.

Aangesien elemente op nanoskaal ander eienskap pe openbaar as op grootskaal, is daar kommer dat sekere elemente op nanovlak giftig kan wees. Dokters is bekommerd dat nanodeeltjies so klein is dat dit die bloed-brein-skeiding (’n mem-braan wat die brein teen skadelike chemikalieë in die bloedstroom beskerm) kan penetreer.

Die potensiaal om wapens en biowapens te skep, wat hele nasies of die wêreld kan vernietig, is ’n kommerwekkende realiteit – wie sal die aan-wending van hierdie tegnologie reguleer? Sal sulke regulasies eerbiedig word, of sal dit net tot ’n wapen resies lei?

Die mees onmiddellike uitdaging wat nanotegno-lo gie egter bied, is om te leer oor materiale en hul eien skappe op ’n nanoskaal. Tans word fondse vir navorsing toegeken om te bepaal hoe atome in me-kaar pas om groter strukture te vorm.

Nanotegnologie het jare gelede reeds ’n invloed op ons lewe begin uitoefen. Dié tegnologie hou oneindige potensiaal in en hoewel vandag se nano-we ten skap nog in sy kinderskoene is, neem die koers waarteen tegnologie voortstoom ook toe en nuwe tegnologie kweek ook nuwe tegnologie... S

*Die feite vervat in hierdie artikel is so akkuraat moontlik nagevors en weergegee. Enige opinies van die skrywer verteenwoordig nie die opinie van Senwes nie.

vervolg van bladsy 49Nanotegnologie

Van 11 tot 12 April vanjaar is ‘n NanoAgri-konferensie in Kaïro, Egipte,

gehou. Tydens hierdie konferensie is die baanbrekeroplossings wat

nanotegnologie vir die landboubedryf kan inhou, bespreek.

Alle materie word uit atome opgebou. Gevolglik is dit teoreties

moontlik om enige materie te vervaardig, mits die boustene

– atome – op die regte wyse en volgens die korrekte bouplan

saamgevoeg word.

MEER BLAF AS BYT?Baie nanotegnologie-kenners voel egter dat sulke eksotiese aanwendings nie moontlik is nie – ten minste vir nou. Hulle waarsku dat hierdie aanwen-dings slegs teoreties is en is bekommerd dat nano-tegnologie dieselfde roete as virtuele realiteit gaan loop – met ander woorde: die ophef rondom nano-tegnologie sal toenemend bou, totdat die beper-kinge van die veld algemene kennis raak, waar na befondsing en gevolglike ontwikkeling vinnig sal kwyn.

WAT AS...’n Tegnologie soos molekulêre vervaardiging sal logies alle ander vorme van vervaardiging vervang, weens die lae koste daaraan verbonde. Dit sal

®


52


••• DEVELOPING AGRICULTURE

When continuously planting glyphosate resistant crops, the risk of developing glyphosate resistant weeds can be significantly redu ced by using a variety of herbicides that control each weed species on your crops and by adhering to certain guidelines. In doing so, you will be able to apply a specific course of action that suits the situation.

Glyphosate (N-[phosphonomethyl] glycine) is a broad-spectrum systemic herbicide used to kill weeds, especially perennials. It is typically sprayed and absorbed through the leaves of the plant.

By engineering and inserting a glyphosate resis-tant gene in the seed of cultivars such as soybean,

Weed out glyphosate resistant weedsPRODUCERS WHO PLANT GLYPHOSATE OR ROUNDUP READY RESISTANT CROPS SEASON AFTER SEASON, RUN THE RISK OF CULTIVATING GLYPHOSATE RESISTANT WEEDS. SINCE MOST MAIZE, SOYBEAN AND COTTON CULTIVARS HAVE A GLYPHOSATE RESISTANT TRAIT, THE MANAGEMENT OF THESE WEEDS OFFER AN EASY AND EFFECTIVE SOLUTION.

> TEXT: JULIAS RAMOHLABI

maize and cotton, these cultivars greatly improve conventional farmers’ ability to control weeds, since glyphosate can be sprayed on fields without damag-ing the crop.

Phosphonic acids are non-selective, broad-spec-trum, post-emergence, systemic herbicides that are active on leaves and other green parts of plants. It works by disturbing various physiological and biologi-cal processes in the plant. The most important ef-fect is the inhibition of aromatic amino acid synthe-sis, which causes a chain reaction of inhibiting other synthesis processes in the plant. The most common symptoms of the phosphonic acids are termination of growth and chlorosis of the foliage, followed by necrosis.

AN INNOVATIVE SOLUTIONGlyphosate has revolutionised broad-spectrum weed control in maize, soybeans and other crops, through the insertion of a glyphosate resistant gene in the seed.

Growers have widely embraced the technology, because it provides convenient, effective and eco-no mical weed control in maize and soybeans.

THE DOWN SIDEResearch has shown that intensive and long term exclusive use of glyphosate can lead to the develop-ment of glyphosate resistant weeds.

MANAGING THE PROBLEMIntegrated management practices can minimize this

53


DEVELOPING AGRICULTURE •••

risk, whilst providing growers with a more consistent and effective weed control program.

Until now, most instances of weed resistance to glyphosate have been noted when glyphosate was used continuously and almost exclusively for ten or more years in orchard and vineyard crops, no-till, burn down and continuous planting of glyphosate resis tant soybean and soybean-cotton rotations.

It is expected that many farmers will choose to plant continuous glyphosate resistant maize, soy-beans and cotton in the future. This practice can be effectively and profitably utilised – but important guidelines must be brought into account.

While the odds of developing glyphosate resis-

Julias Ramohlabi is an Agronomist at Senwes Developing Agriculture. For more information on this article or the references used, send an email to [email protected] or contact him on (018) 464-7156 or 083 314 7579.

Widespread popularity and use of maize, soy-beans and cotton with glyphosate resistance makes it important to adhere to the following guidelines for preventing and managing weeds’ resistance to herbicides.

Easy management guidelines for gly-phosate resistance• Rotate glyphosate with herbicides that have

different modes of action, which will result in broader spectrum and more consistent weed control;

• Apply a residual herbicide before glyphosate, or tank-mix another herbicide with gly-phosate;

• Avoid more than two glyphosate applications on a field over a two-year period;

• Apply glyphosate as prescribed and at the

No-tillage is a system of crop production in which the soil is disturbed as little as possible. It has gained popularity over the last few years as a counter to high input supply prices and a drive towards being more environmentally friendly when farming.

recommended stage of weed growth, as shown on the label;

• Use Roundup-Ready crops and glyphosate where they have the greatest economic and management value in your crop rotation;

• Use cultivation and other mechanical weed management practices;

• Using pre-emergence residual herbicides before the application of glyphosate reduces early season weed competition and also widens the windows for your post-emergence glyphosate application in the case of wind or rain affecting herbicide application timing; and

• Using residual herbicides in a post-emer-gence application tank-mix with glyphosate will help minimise the chances of a second flush of weeds.

>> WHAT TO DO?

>> WHAT IS THE DEAL WITH NO-TILL?

tant weeds on your farm are probably less than with most other herbicides, weed resistance is never-theless developing because of heavy reliance on glyphosate.

Producers should keep in mind that the fact that they are planting seed with a glyphosate resistant gene does not mean that glyphosate is the only her-bicides that may be used on the crop. S

>>


54


••• AGRI-WENKE

Op die lande staan daar tans ’n baie goeie mielie-oes, hoofsaaklik as gevolg van die goeie reën wat gedurende die somer-groei-seisoen geval het. Die beskikbare mielies gaan heel waarskynlik meer wees as die binne landse verbruik.

Hierdie surplus sal waarskynlik daartoe lei dat die produkprys nader aan die uitvoerpariteitprys neig. Maar, soos van die produsente sê, as daar tonne is, kan hy met ’n laer prys steeds sy ver pligtinge nakom.

Die laer mielieprys gaan tot gevolg hê dat meer produsente alternatiewe strategieë, soos die groei en afrond van kalwers of skape, sal beproef. Hierdie tendens kan weer voordelig wees vir die tradi-sionele veeprodusente, as daar ’n groter vraag na speenkalwers en -skape bewerkstellig kan word.

Indien die klimaat gedurende die afdroogtyd van die mielies nog relatief klam bly, kan kopvrot veral by die later geplante wit mielies of deklaag-bewerkte lande ’n probleem wees.

Gestroopte mielielande is uitstekende winter-weiding vir vee. Indien die koppe nie opgetel word nie, is die kwaliteit van die reste net soveel beter.

Laer graanpryseD

ries kruger

GRONDBONE

Dit raak nou tyd om grondbone uit te haal. Trek gesonde grondbone wanneer

75% van die peule se doppe aan die binnekant bruin verkleur is. Indien die grond aan die

begin van April redelik nat is, kan die sade in

die oudste peule begin uitloop.

>> KORING

SONNEBLOMHeelwat minder sonneblom is hierdie seisoen ge-plant en die kleiner aanbod kan die prys moontlik bevoordeel. Gevolglik bestaan daar ’n moontlikheid dat daar ’n aanvraag gaan wees na vroeë sonne-blom vir lewering in Februarie/Maart 2011.

GROENTEGEWASSE Dit is nou planttyd vir uie en knoffel. S

Het jy die rubriek geniet?

Lees dan ook die artikel oor alternatiewe weidingsgewasse op bladsy 11.

Dries

krugerD

rieger

gesonde 75% van die

die bib nne Ind

b na

die o

Aan die positiewe kant het die gereserveerde lande vir die plant van koring voldoende opge -gaar de grondwater na die goeie reën. Ongeluk-kig is die vooruitsig om koring winsge wend te produseer teen die lae prysvlakke wat tans heers, nie goed nie. Gebiede en lande met ’n hoë opbrengs poten siaal kan miskien nog oorweeg word vir die plant van ‘n bietjie koring. In teenstelling hiermee, raak die risiko vir die gebiede en lande met ‘n opbrengspotensiaal van minder as 1,5 ton graan per hektaar, net te groot om koring te plant.

Produsente kan oorweeg om eerder vroeë sonneblom op die lande met ’n lae koring-potensiaal te plant. Die waarskynlikheid om ’n winsgewende vroeë sonneblomoes te produ-seer op die lae opbrengspotensiaal lande en gebiede is net beter as dié van koring.

Dries Kruger is 'n Senior Akkerboukundige by Senwes Landboudienste. Vir meer inligting aangaande die artikel, skakel hom by (051) 430-2070 of stuur 'n e-pos aan [email protected]

>>

55

®

A02764-Senwester 105x210 Geelmielie ad.indd 1 12/2/09 2:46:33 PM

DRUPPELS OP DIE DAK •••

Die Senwes gebied het in die meeste gevalle in Maart minder rëen as in vorige jare ontvang. Die grootste deel van Senwes se bedie nings gebied het Maart met goeie grondvog-

Lekker reënbuie sorg vir goeie grondvog

Die verskil tussen die werklike reënval wat van Julie 2009 tot Maart 2010 aangeteken is, teenoor die langtermyngemiddelde reënval vir Julie tot Maart 1998 – 2009.

Saamgestel deur Thys Grobbelaar (Graananalis: Senwes Grainlink) en Ronél Koen (Senior GIS-tegnoloog: Senwes Landboudienste) in Maart 2010.

toe stande ingegaan en gewasskade was tot geloka-liseerde gebiede beperk.

Vergeleke met die langtermyngemiddeld, het die Senwes gebied dié seisoen (Julie 2009 tot Maart 2010) bogemiddelde rëenval ontvang. Daar is verskeie distrikte wat selfs 300 mm en meer rëen as die langtermyngemiddeld vir hierdie tydperk aangeteken het.

Die Senwes gebied behoort vanjaar weer ’n bogemiddelde somergewas-oes te realiseer as gevolg van die goeie rëenval wat ontvang is. Die verwagte El Niño-gebeurtenis het heel anders as voorspel uitgedraai.

Daar sal weer ernstig na langtermynvoorspellings gekyk word, aangesien El Niño-gebeurtenisse absolute uiteenlopende oeste tot gevolg het en boerderybeplanning bemoeilik. Dit blyk dat ’n La Niña-gebeurtenis se uitkoms meer konstant en voorspelbaar is as ’n El Niño-gebeurtenis. S

>>

’n Naweek vir 4 met jouWEN

Besoek die Senwes saal gedurende 18 – 21 Mei en kry jou paspoort met aankope by Senwes se buitelewe- of wapenuitstallings.

Reis na al die besoekpunte in jou paspoort en kry ’n stempel by elke bestemming om in aanmerking te kom vir die groot prys.

’n Voltooide reis met stempels as bewys, is jou pas-poort vir die daaglikse gelukstrekking.

Senwes se gewilde reeks wapens en jag toe rus tingmet daaglikse prystrekkings en Grainlink se lewen-dige skerms met Safex-pryse is maar net ’n paar van die produkte en dienste wat weer hierdie jaar te sien is by die Senwes saal. Met groot interaktiewe skerms en verskeie pryse om te wen, is ’n besoek aan Senwes se Presisieboerdery beslis ’n moet.

Senwes breek nuwe grond deur die eerste vol-waardige klantetydskrif in kommersiële landbou te vestig – en jou kliënt of produk kan deel word van hierdie innovasie. Hierdie eerste uitgawe van Senwes Scenario sal by die NAMPO Oesdag beskikbaar wees.

BY NAMPO OESDAG 18 - 21 MEI 2010

SENWES@NAMPO Oesdag 2010

PRYS: Naweek vir 4 persone by Bakubung Bush Lodge,

Pilanesberg* *Terme en voorwaardes geld – kompetisiereëls in paspoort.

Al die kwalifiserende inskrywings wat oor die vier dae van die NAMPO Oesdag ontvang word, land uiteindelik in ’n boerpot, waaruit ’n gelukkige trek-king teen Vrydag middag om 15:00 gedoen word.

Tolvry: 080 941 4011 www.senwes.co.za www.senwes.mobi

SENWES-PASPOORT

57


5757VIR DIE SIEL •••

Ds Willie Botha is van die Nederduitsche Hervormde Ge-meen te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of stuur ‘n e-pos aan [email protected].

>>

Lees 1 Johannes 4: 7 – 17

Die opskrif van hierdie gedeelte klink miskien na ’n teenstrydigheid. In ’n sekere sin ís dit. Onder die skyn van liefde gebeur daar baie dinge in die wêreld wat niks met liefde te doen het nie.

Waar mense en liefde betrokke is, kan dit gebeur dat liefde kwyn. Liefde kan selfs in haat verander.

Die skriflesing in 1 Johannes 4 herinner ons aan drie soorte liefde. Daar is die liefde wat die mens teenoor God het; die liefde tussen mense, of naasteliefde; en die liefde wat God vir die mens het.

Die liefde wat die mens vir God het, het sommer al vroeg in die geskiedenis van die mensdom teleur-gestel. Adam en Eva se ongehoorsaamheid het enorme gevolge vir die mensdom ingehou en selfs die groot helde van die Bybel stel God iewers teleur.

Liefde tussen mense is ook nie anders nie. Dink maar aan Kaïn en Abel; Josef en sy broers; Dawid en Absalom; Hanna en Peninna. Ek is seker iewers sal jy jou naam en iemand anders s’n ook kan invoeg. Die geskiedenis van oorloë wat die

Liefde wat liefde is

mensdom al beleef het, is ’n klaaglike getuienis van die mens se onvermoë om regtig lief te hê. Tog beteken dit nie dat daar nie mense is wat regtig vir God liefhet nie, of mense wat nie regtig vir mekaar lief is nie.

Om regtig te kan liefhê, moet ons kyk na die wie se liefde geen einde ken nie. Werklike liefde, sê die skriflesing, is die liefde wat God vir ons het. Die gedeelte gaan egter verder en motiveer die stelling. God het Sy Seun na die wêreld gestuur om ons sonde te versoen. Om vir sondaars te sterf wat jou nie wil ken nie, ja, dit is liefde. Daarom kan die gedeelte met reg sê: God is liefde.

In ons liefde vir God en ons liefde vir mekaar raak hierdie onlogiese liefhê van God ons oriëntasiepunt. Daarom kan ek nie langer beweer dat ek God lief-het, wat ek nie kan sien nie, wanneer ek my naaste, wat ek wel kan sien, haat nie. S

ds W

illie

Both

a

>> SUBSCRIBE AND WIN WITH SENWES SCENARIO!

a

ONE LUCKY READER STANDS THE CHANCE TO WIN A WEEKEND FOR FOUR PEOPLE AT THE BAKUBUNG BUSH LODGE NEAR PILANESBERG. ALL YOU HAVE TO DO IS FILL IN THE FORM AND FAX IT TO

(018) 468-7782 (FOR ATTENTION: ELIZMA MYBURGH) OR SEND IT BY POST

TO ELIZMA MYBURGH, POSTNET SUITE 32, PRIVATE BAG X10,

FLAMWOOD, 2572.

DON’T DELAY, SEND YOUR DETAILS NOW AND MAKE SURE YOU’RE IN THE

RACE FOR THIS EXCELLENT PRIZE!

Name:

Surname:

E-mail address:

Phone number:

Postal address:

Are you a Senwes client?

Bakubung Bush Lodge offers a peaceful bush en-vironment, combined with luxury and comfort. The Pilanesberg Game Reserve, where this lodge is lo-cated, is home to Africa's giants – elephants, rhino and buffalo. If you're fortunate, you may catch a glimpse of the stealthy leopard or lion.

About Bakubung Bush Lodge

59

Reliable engines and water pumps for every application

59 NUUS •••

Tydens die Hartbeesfontein boeredag, wat op 10 Maart 2010 gehou is, was die hoof-onderwerp van bespreking indringerplante, maar daar is ook gekyk na sake soos BVD (beesvirusdiarree) en dekgras.

Lesings is in die Hartbeesfontein Landbou-unie saal gehou, met ongeveer 150 produsente wat opge-daag het om na die verskeie sprekers te luister. Deur die loop van die oggend is daar gekyk na beheer van bankrotbos en ander probleemplante, sowel as gepaste situasies vir chemiese beheer. S

Die geveg teen indringerplante

Van links: Francois Coetzee (Voorsitter: Agri Noord -wes Jongboervereniging), Claudine le Roux (Bestuur-der: Hartbeesfontein Landbou-unie), André Kilian (Voorsitter: Hartbeesfontein Landbou-unie) en Dieter Jordaan (Voorligtingsdienste in Potchefstroom, Departement van Landbou) was van die mense wat saamgewerk het om die Hartbeesfontein boeredag moontlik te maak.

’n Birdie vir liefdadigheid

Besoek die Jong Dames Dinamiek se

webtuiste by jdd.co.za vir meer inligting oor dié dinamiese vroue-

organisasie, wat lidmaatskap bied aan alle vroue tussen die

ouderdom van 18 en 40.

’n irdie vir liefdadigheid

Besoek die Jong Dames Dinamiek se

webtuiste by jdd.co.za vir meer inligting oor dié dinamiese vroue-

organisasie, wat lidmaatskap bied aan alle vroue tussen die

ouderdom van 18 en 40.

In die valleie van Parys is daar amper nie ’n beter manier om te ontspan as met jou gholfstokke nie. Dit is bewys deur die suksesvolle gholfdag wat deur die Weiveld Boerevereniging en die Jong Dames Dinamiek (JDD) se Parys-tak op 5 Maart aangebied is. Die geld wat so ingesamel is, is aan liefdadigheid geskenk. Op die foto is Kobus Danhauzer (Voorsitter van die Weiveld Boerevereniging en Teresa Coetzer (Voorsitter van die JDD: Parys-tak).

Die span van Smith Makelaars, bestaande uit Gielie Strauss, Dawie Maritz en Barend en Juan Smith, het die gholfdag as algehele wenners afgesluit. S


60


••• NUUS

Slenkdalkoors is ’n virussiekte, wat deur mus-kiete na hoefdiere (beeste en skape) en mense oorgedra word. Die virus word egter ook deur speeksel en die geaborteerde fetusse van geïnfekteerde diere na ander diere oorgedra. Jonger diere is veral vatbaar. Simptome sluit in baie hoë koors, wat gewoonlik daal voor die dier vrek. Die neus loop soms slymerig en etterig. Diere verswak en kan ook buikpyn, diarree, bloed in die mis en soms geelsug ontwikkel.

Veeprodusente en hul werkers is ’n hoë risikogroep om slenkdalkoors op te doen. Moet geensins diere wat gevrek het self oopsny of laat oopsny, indien dit nie onder toesig van ’n veearts gedoen word nie. Hanteer fetusse ook met die nodige versigtigheid.

Met ’n propvol program van distriksverslae, Vry-staatse premier-beloftes en selfs die nominasie van ’n streeksverteenwoordiger, is die Vrystaat mini-landboukongres, wat vanjaar vir die eerste keer op Bultfontein gehou is, ’n geleentheid om samewerking in die landboubedryf te bevorder.

Tydens die kongres is talle probleme soos die lae mielieprys, slenkdalkoors, die swak toestand van paaie, die tekort aan staatsubsidies en plaasmoorde, bespreek. Ace Magashule, Premier van die Vrystaat, het tydens die kongres gesê dat hy ’n man van aksie is – nie toesprake nie – en dat 2010 ’n jaar van aksie gaan wees. Hy’t verder gesê dat dit tyd is vir die staat en die produsente om saam te werk vir die vestiging van ’n beter provinsie – en land. As tasbare bewys van die samewerkingsverhouding is twee bussies, toegerus vir plaasveiligheid, aan Vrystaat Landbou oorhandig.

Op hul beurt het Vrystaat Landbou aan die Premier en Vrystaatse LUR’e elk ’n beesvers oor-handig. Die verse, wat deur plaaslike produsente

Bultfontein ’n bastion vir samewerking

geskenk is, sal in die Bultfontein-distrik aanbly en versorg word, waar die eienaars hulle kan besoek.

Verteenwoordigers van die RPO, MPO, NWKV, Graan SA en Vrystaat Landbou het as sprekers opgetree. Ten spyte van ’n paar tegniese probleme en ’n rondgeskommelde program, het die dag verder vlot verloop en in baie positiewe gees geskiet. Die LUR van die Departement van Landbou, Mamiki Qabathe, het gesê: “As ons saamwerk sal dit dinge makliker maak en alles sal beter werk.”

Die mini-landboukongres sal volgende jaar op Boshoff gehou word. S

Henk Vermeulen (Hoofbestuurder: Vrystaat Landbou, links) kyk toe hoe Herman Meiring (Voorsitter: Bult-fontein Distrik Landbou-unie) ’n graaf aan Ace Maga-shule (Premier van die Vrystaat) oorhandig as simbool van ’n samewerkingsverhouding tussen die staat en die produsente. Regs staan die LUR van Landbou, Mamiki Qabathe.

Leerders van die plaaslike Hoërskool Bultfontein het ’n paar periodes afgevat om die mini-kongres by te woon. Hulle is deel van die landboukomponent van die skool, wat na beplanning in die toekoms uitgebrei gaan word. Voor van links is Alecia van Wyk (Gr 10), Benice de Ru (Gr 10), Arno Meyer (Gr 10), Stephan van den Berg (Gr 11), Craig Ellis (Gr 10), Hannes Bezuidenhout (Gr 11), Piet Bothma (Gr 10), mnr Pieter Burger (Landbou-onderwyser) en mnr Johan Uys (Landbou-onderwyser).

>> VERSIGTIG VIR SLENKDALKOORS


6161 NUUS •••

Om 640 000 liter olie te ver koop, sit nie in enige man se broek nie. Behalwe wanneer dié manne deel is van die jaarlikse Sen wesEngen Olie Bonanza! Tydens die Olie Bonan-za ding die Senwes Villages met mekaar mee om te sien wie die meeste olie kan verkoop, terwyl Village klante kan inskryf vir die kompetisie en ’n besonderse prys kan wen.

Verlede jaar se Olie Bonanza is van 1 Okto ber tot 31 Desember aangebied. Die klant wat tydens die gelukkige trekking as wenner aangewys is, was Vendorp Boerdery van Venters dorp. Dié boerdery wen ’n 3-dag rit op die Rovos Rail van Pretoria na die Victoria watervalle in Zimbabwe.

Senwes se Villages het in twee kategorieë teen mekaar meegeding. Kategorie B was vir Villages met verkope wat tussen 10 000 liter en 25 000 liter wissel, met Kategorie A wat alle verkope van 25 001 liter en op insluit.

In Kategorie A het Kroonstad Village met die louere weggestap. Dié winkel het vir verkope van 40 000 liter begroot en die kompetisie afge-sluit met 63 078 liter se werklike verkope. In die tweede plek was Viljoenskroon Village, met Ventersdorp Village derde.

Parys Village was die wenners van Kategorie B, met werklike verkope van 24 705 liter, terwyl daar begroot is vir verkope van 18 000 liter. Veree niging Village was in die tweede plek en Hartbeesfontein Village derde.

Die twee wenners in Kategorie A en B het elk-een ook ’n 3-dag rit op die Rovos Rail gewen. Bon Voyage, Senwes Village! S

’n Olierige prys vir Senwes Village

Louis Lingenfelder (Bestuurder: Senwes Village, Kroonstad, links) saam met Karin Mynhard en Hercie Venter van Engen.

L(SKsMHE

>> Wesselsbron werkswinkel is as die Beste Werkswinkel vir 2009 aangewys.


62


Big on bakkies and big on agriculture

THE FIRST SENWES OFM BAKKIE DAY HAD NAMPO PARK BUZZING WITH PEOPLE ON 20 MARCH, WITH A PRO-GRAMME FILLED WITH EXHIBITORS AND TOP MUSICIANS. FROM BAKKIEOBSTACLE COURSES TO RUGBY ON BIG SCREENS AND CLAY PIGEON SHOOTING – THERE WAS SOMETHING FOR EVERYONE AT THIS DAY FOR BAKKIE ENTHUSIASTS.

The highlight of the Bakkie Day was the performances by some of South Africa’s top musicians. Thabo Hlongwane, the first per-former, walked on the stage around midday. Visitors dragged their camping chairs closer, got comfort-

able and prepared to be entertained. The big names followed one after the other from there: Gerhard Steyn, Dozi, Chris Chameleon and Theuns Jordaan. Senwes Scenario caught up with the artists and they shared their views and ties to agriculture with us.

Thabo Hlongwane used to work at Grain SA and is currently busy with his honours degree in Agricul-tural Economics at the University of the Free State. He says he will never give up on agriculture and despite his rising fame as musician, he wants to make a difference: “Agriculture is very undermined in South Africa and it’s not functioning at an opti-mal level yet. It would be nice to just get into the industry and see what role I can play in making agri-culture contribute more,” Thabo said. “I want to see our farmers and the agricultural industry competing on an international level.”

Gerhard Steyn, who followed Thabo’s perfor-mance with his own, has no specific agricultural ties but believes he still plays a role: “Everyone has a

••• NEWS

Thabo Hlongwane Gerhard Steyn Dozi Chris Chameleon Theuns Jordaan

63


6363 NEWS •••

contribution to make in society and mine is to enter-tain people and make them feel better when things aren’t going the way they should. I motivate people when, for example, they’ve had a bad harvest. I see my work as something that makes people forget about their problems and make them more positive after a bad day or year.”

Dozi was next in line. He owns a horse farm near Hartebeespoortdam and loves the quiet of nature. He feels very passionately about the neglect that producers face: “Agriculture is the most impor-tant thing in a country. Anyone who tries to under-mine agriculture is just stupid. Our country needs to look after its producers better, because that is where our food comes from,” Dozi said.

Chris Chameleon, the second last performer, also knows his agriculture well. He went to an agricultural school in Magaliesburg and now has his own game farm in the east of the Free State. He loves the isolation and openness of farm life and could not stress the importance of agriculture enough: “The agricultural industry is the most im-portant of any industry. At the end of the day, if people can’t eat, they can’t mine, they can’t work with computers. My hope is that the government will realise that agriculture is an irreplaceable link in our economy and the prosperity of our people. It’s a primary industry, but the producers are not only neglected, they live with a sword above their heads. Their lives are being threatened, their business is being threatened; their right to property is being threatened. It’s really a problem.”

The big finale was Theuns Jordaan, a “boer-seun” whose parents farm by the Gariep dam. His

main concern is the lack of government subsidies, and crime: “Essentially, producers are a vital part of the economy. It’s a pity you hear so much bad news, such as crime. The future of a country often lies in its agriculture. My hope is that everyone can manage a productive farm in a safe environment, without any threats from certain politicians. My hope is that they get the recognition for the big role they play in job creation and the food they put on the table; that they don’t have to compete so strongly with imports. If we had government subsidies, this country would not need to import food at all.”

The first ever Bakkie Day was a huge success and Senwes is planning on making it an annual event. Big bakkies, big stars and big spirit – this was the start of something big. S

A clown making a balloon animal to keep the children entertained.

A variety of bakkie displays allowed visitors to select their favourite and stand a chance to

win a big screen TV.


64


646464 ••• IN MY VISIER

Kole wat bly gloeiKoos Barnard

Wanneer die skadu’s laatmiddag berg-op koers kies, jou bene moeg en jou voete seer is en die geweer met groter dringendheid aan jou skouer rem, is die flikkerende knipoog van ’n aandvuur net die regte medisyne om jou moeg wees weg te glimlag.

’n Oggendvuur is anders – dit bring dringendheid om te kyk van watter kant die luggie stoot. Dit maak jou haastig om die bospad te vat...om te stap waar jou gedagtes gaan rondkuier het lank voor dat die fisante die dagbreek kom wakker maak het.

Aandvure, daarenteen, nooi jou om die geweer te bêre en rustig te raak...om te sit en kyk en luis-ter hoe die skemer nader skuifel om die deur vir die nag oop te maak. Vir my is die oorgang van dag na nag iets sonderlings, amper heiligs, as ek in die veld is. Dis wanneer skadu’s skielik begin lewe, jy geluide hoor wat andersins stil teen die sonlig skuil en duisende kleintreetjie-diertjies wat bedags rus, die slaap uit hul oë begin vryf. In hierdie skemeruur sit ek gewoonlik in stilte langs my vuur. En dis altyd intiem klein sodat ek naby moet sit. Ek hou nie van dreunvure nie – my pa het eenmaal opgemerk dat net bang mense staanvure maak en ek voel dat my gees vryer sweef as ek na aan ’n klein bietjie gloeiende kole sit en daarin staar.

Ek het nie erg aan geplaveide, ontwerpers-vuur maakplekke nie. ’n Sandkolletjie en ’n paar groterige klippe sodat ek self my vuurmaakplek kan pak, is voldoende. Aan mense se geselskap (behalwe die van my vrou en twee seuns) het ek ook nie erg wanneer ek my aandvuur pak nie. Gewoonlik is my koffieketeltjie en blikbeker genoeg geselskap. Baie verkies koue bier of ander vorme van alkohol as die son sak, maar vir my is ’n aandvuur sonder koffie in ’n blikbeker ’n halfvoltooide sirkel.

Die tye rondom my aandvure is dink- en droom- tye. Dis dan wanneer ek soms mooi herin neringeoproep en tydsaam deur hulle blaai, want herin ne-ringe is stukkies goud wat jou diepste verlangens voed. Hulle maak jou sterk in tye wanneer jou siel nagblind op die lewenspad voortbeur.

Maar die flikkerende vlamme salf nie net die

ver lang plekke aan my siel nie. Terwyl ek in die kole staar, kom die spesiale oomblikke van so baie jag- en kampeertogte my weer helder voor die gees. Onthou jy nog jou eerste bok? Myne het ek as jong seun met my pa se ou .303 geskiet en daar die aand het ons om ’n kampvuur onder ’n kameeldoringboom gekuier. Ma Lenie het kos in swart driebeenpotte gekook en ons het tot ou-nag onder die helder sterrehemel sit en gesels.

Op ’n plaas in die Noord-Kaap het ek en my vrou altyd onder ’n wydgetakte olienhoutboom, wat aan die voet van ’n rant staan, gekampeer. Vanonder dié boom het ons ’n mooi uitsig oor ’n stukkie vlakteland gehad waar steenbokke en duikers gereeld kom wei het. Daardie deel van die land is ook die tuiste van ’n klein bruin voëltjie, die hoëveldklappertjie. Die mannetjies is lief om vertoonvlugte te lewer deur met ratelende vlerkies amper vertikaal die lug in te styg en dan skielik te daal terwyl hulle ’n languitgerekte, poooeeeiiii fluit uiter. Soms is hulle al voor sonop bedrywig. Hierdie ou kleinvlerkie-voëltjies se verbete pogings om hul Eva’tjies se aandag te trek, sal ek altyd onthou.

Ek was in my twintigs toe ek my eerste eie geweer gekoop het, ’n surplus militêre Mauser in .308 Win, waarvoor ek geld by my vrou (toe nog my meisie) geleen het. Eunia was saam toe ek my eerste bok met daardie geweer geskiet het. Ons het ons tweeman-tentjie laatmiddag op ’n effense knoppie, neffens ’n kokerboom, in die andersins plat Boesmanland staangemaak en daardie aand skaaprib oor die kole gebraai. Dit was die begin van ’n mooi bospad wat Eunia vandag nog, 29 jaar later, steeds saam met my stap.

Die hitte van my kampvure herinner my ook dat alles ’n begin en ‘n einde het – dat die brandende hout later net sal gloei...en uiteindelik in die skraal luggie wat voormôre kom kuier, sal verkluim tot as. En dit laat my keer op keer besef dat ons die lewensvlam ten volle moet benut, sodat, wanneer die laaste gloeiende kool uiteindelik voor die Groot Koue swig, daar ’n glimlag om ons mond sal lê. S

Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.

>>

Documents

scenario SENWES LEEFSTYL: Resep; fliekresensie; kompetisies en meer 38 FEITE & FABELS: Weimielies en wolhaarstories 55 DRUPPELS OP DIE DAK: Lekker reënbuie sorg vir goeie grondvog