Sch a-ni-n V

Sch Khi Huyn Tc gi: David D. Duncan

Gii Thiu Kha Trnh

N V MT :

TRNG TM CA NHNG BIN C THI K CUI CNG

1. Khi Lc V sch anin

2. Vin Cnh ca Ngi Cai Tr Th Gii Hu n

3. Vin Cnh ca Nhng Thi K Kh Khn Hu n

N V HAI :

KHI U CA NHNG BIN C THI K CUI CNG

4. Tm Hiu Sch Khi Th

5. Nhng G Ging Trng Thy

6. Cc Th Gi Cho Ephs, Simicn v Btgm

7. Cc Th Gi cho Thiatir, Ste, Philadenphia v Laoix

N V BA :

DIN TIN CA NHNG BIN C THI K CUI CNG

8. Hi Thnh v Cn i Nn

9. Bt u ca Tun L Th By Mi

10. Nhng Bin C gia Cn i Nn

11. Tin Trnh H M Bc Tranh Tin Tri

N V BN :

KT THC CA NHNG BIN C THI K CUI CNG

12. Con Rng V Nhng Cng C ca N

13. Nhng Bin C Cui Cng Ca cn i Nn

14. S Cai Tr 1000 nm ca Christ v v sau

Ch gii t ng.

Gii Thiu Kho Trnh

Li Tin Tri Ca Kinh Thnh

iu g ang xy ra trong th gii chng ta? Chng ta ng trc iu g? Chng

trnh ca c Cha Tri cho th gii ny, cho loi ngi, cho k th chng ta l

Ma qu, cho nhng thnh v nhng ngi khng tin l g? Tt c ang din tin

n cui cng nh th no? Mt trong nhng ch ca Li c Cha Tri, li

tin tri, tr li cho nhng cu hi ny. Li tin tri c nh ngha l lch s c

vit trc. D nhin, ch mt mnh c Cha Tri c th vit chnh xc v lch

s trc thi gian. anin v Khi Th l hai sch tin tri ni bt trong Kinh

Thnh. Qua mt lot nhng s hin thy, sch anin trnh by b mt ca k

hoch ca c Cha Tri thi gian biu ca c Cha Tri cho nhng quc gia

trn th gii, c bit cho dn Ysran. Sch Khi Th phc ha cc im ca

chng trnh ca c Cha Tri cho ton th to vt ca Ngi. Nu khng c li

tin tri ca Kinh Thnh, c bit l s Mc Khi Tin Tri ca Jesus Christ, chc

hn chng ta chng bit th gii ny din ra nh th no. Kinh Thnh s l mt cu

chuyn khng c kt thc, mt iu b mt cn chng ta suy on. Hn na n

cng cp i mt phn ca hy vng phc hnh ca chng ta, v chng ta khng

th bit nhng g ang ch i ngi trung tn. Tri li, cng vi Phao l chng ta

c th thy trc thi k cui cng;

iu mt cha thy, tai cha nghe, cha c tm tr no p (v lng ngi cha

tng ngh n) th c Cha Tri d b cho k thng yu Ngi. (ICo1Cr 2:9).

Chng ti cu xin Cha cho bn khi nghin cu anin v Khi Th, bn s nhn

c s mc khi ti mi v s vinh hin, quyn nng v vng quc c Cha

Tri, c bit l con Ngi. Chng ti mong c rng s hc tp nhng cun sch

ny s ban cho bn s nhn thc ln hn bao gi ht v vic c Cha Tri ang

iu khin trn vn. Mong c bn cng bit c rng chng trnh ca Ngi s

c hon tt trong mi loi th to ca Ngi theo ng thi im. Qua s nghin

cu vi tinh thn cu nguyn, chng ti hy vng bn s nhn khi tng ti mi

v Cha Jesus l Vua trn mun vua, Cha trn mun Cha. Nguyn bn s tin

chc rng: Mi u gi trn tri, di t, bn di t, u nhn danh Cha m

qu xung, v mi li phi tha nhn Jesus Christ l Cha, quy vinh hin cho

c Cha Tri l Cha (Phi Pl 2:10-11).

M T Lot Bi Hc

anin v Khi Th l lot bi nghin cu li tin tri ca Kinh thnh c lin quan

n nhng bin c trong thi k cui cng. Nhng on Kinh Thnh khc trong

Cu c v Tn c cng c trch dn lm sng t, gip bn hiu bit nhiu

hn v li tin tri ca Kinh Thnh. Nhng t ca n V ch ra nhng din

tin ca nhng bin c trong thi k cui cng. Trong n v cui cng ca lot

bi, li tin tri ca Kinh Thnh di chuyn vt qua thi gian n ci vnh hng.

S ti lm ca ng Christ l ch trng tm ca lot bi. Bi hc ny cn c s

bib:ICo_2_9bib:Phi_2_10

nhn mnh v o c: dng ca bi hc l gip hc vin sn sng n Cha

tr li v ng vin nhng ngi khc chun b n Ngi hi lai (IGi1Ga 3:3).

Nhng Mc Tiu Ca Bi Hc

Hc xong lot bi ny bn c th:

1. Nhn din nhng bin c, thi k, tin trnh thi gian, v nhng nhn vt chnh

c nhc n trong nhng sch Khi Th v anin.

2. M t nhng s ip ca Cha Jesus cho by Hi Thnh v gii thch nhng s

ip y lin quan n nhng Hi Thnh c phng, nhng c nhn, v ton th

thi i Hi Thnh nh th no.

3. M t bc tranh v Antichrist c m t trc sch anin v so snh s

ging nhau cng s khc nhau ca bc tranh ny vi cch m t c bit hn v

Antichrist trong sch Khi Th.

4. Gii thch th no s thng tr th gii. Dn ngoi c ni trc trong anin

v th no iu ny ln n tt nh trong thi k i nn v chin trn

Htmaghn.

5. M t s hnh pht m c cha Tri ging trn nhng ngi khng tin Cha

trong sch Khi Th khi nhng ting kn c thi ln, v by tai nn t nhng bt

thnh n ca c Chu Tri c xung.

6. M t Thin Hy Nin v lit k nhng chi tit ca cuc sng trn t trong thi

k ny.

7. So snh v a ra s tng phn ca nhng g s xy ra cho k gian c v ngi

cng bnh trc v sau Thin Hy Nin v nn tng nh ot cho s phn ca mi

ngi.

8. M t tri mi, t mi v cuc sng trong thnh Girusalem mi.

9. nh gi ngha ca Hy vng phc lc trong i sng ca tn hu v nh vy

quyt nh t chun b i sng mnh v gip nhng ngi khc sn sng n

Cha tr li.

Sch Gio Khoa.

Bn s x dng cun anin v Khi Th, Sch Tham Kho T Hc, va l sch

gio khoa v sch hng dn cho lot bi hc ny. Kinh Thnh (bn nhun chnh

Quc T, NIV) v sch gio khoa khc cn thit. Hu ht nhng cu Kinh Thnh

trch dn u t bn nhun chnh Quc T (NIV). Ch no dn chng t nhng

bn dch khc, chng ti s ghi ch bn cnh.

Thi gian Hc

Thi gian hc mi bi l thuc vo kin thc ca bn v ti v sc hc cn thit

trong vic t hc. Thi gian bn s dng cn l thuc vo vic bn theo s hng

dn v pht trin nhng k nng cn thit cho vic t hc. Hy lp thi gian biu

bn c th gi t c mc tiu do tc gi lot bi a ra cng nh t c

bib:IGi_3_3

ch tiu do bn xut.

Phng Php Hc.

Nh c cn thn v nghin cu phn gii thiu phng php hc c cp

trong ti dnh cho hc vin. Nhng iu s gip bn bit nhng g chng trnh

Hm Th ICI mong i bn khi hc mt bi, n lm bi trc nghim (bn nh

gi tin trnh hc sau mt n V) v chun b bi kim tra cui kha gm tt c

nhng bi hc. Nu bn khng hc theo cch ICI gii thiu, bn c th hc theo

cch no thun tin nht t c hiu qu v lot bi.

Cch Nghin cu Lot Bi

Nu bn t hc mt mnh lot bi ny, ngoi tr bi kim tra cui kha, bn c th

gi bng th n vn phng Vin Hm Th. Mc d vin Hm th c nh dng

lot bi ny bn t hc, nhng bn vn c th hc chung trong mt nhm hay

trong mt lp hc. Nu th, hy theo s ch o ca v hng dn vin hay tr

gio.

Cng Bi Hc v Cch Hc

Mi bi hc gm c:

1) Ta , 2) Nhp , 3) Dn , 4) Nhng mc tiu ca bi hc, 5) Nhng hot

ng hc tp, 6) Nhng ch cn bn, 7) Trin khai bi hc gm c nhng cu hi

nghin cu, 8) Bi tp trc nghim v 9) Gii p nhng cu hi nghin cu.

Dn v nhng mc tiu ca bi hc s gip bn tng lc ti, tp trung ch

vo nhng im ch yu khi bn hc v s bit ni dung mnh s hc.

Phn trin khai bi hc trong lot bi ny s lm cho bn d dng nghin cu ti

liu sch thng sut. C hc tng phn mt lc s gip bn d dng sp xp th gi

trong tng giai on ngn, thay v ch i cho n khi c th gi hc c bi mt

lt. Nhng phn trnh by, bi tp v cu tr li u c dng gip bn t c

nhng mc ch ca bi hc.

Mt s cu hi nghin cu trong phn trin khai bi hc c cha khong trng

bn tr li, cng c nhng cu tr li cng i hi bn phi vit vo s tay nh ghi

s cu hi v ta bi hc. iu ny s gip bn n bi lm bn nh gi tin

trnh hc tp n V I.

ng xem phn gii p trc khi bn tr li cc cu hi. Nu bn t tr li, bn

s nh k nhng g mnh tr li. Hy kim tra cu tr li ca mnh vi phn gii

p c a ra cui bi hc. Sau hy sa li nhng cu bn tr li cha

ng.

Nhng cu hi nghin cu ny rt quan trng, v s gip bn nh nhng tng

chnh c trnh by trong bi hc. ng thi chng s gip bn pht trin v tng

cng kin thc cng s phc v Cha ca bn. Nhng hot ng gi cng gip

bn x dng kin thc mnh vo thc t.

Ti Dnh Cho Hc Vin

Km vi cun sch t hc ny, bn cng nhn c tp sch mng dnh cho hc

vin gm c phn hng dn lm bn nh gi tin trnh hc tp, v phiu tr li,

cng nhng mu quan trng khc. X dng phn kim tra ngoi ba xem phn

no mnh gi n cho v tr gio v gi khi no.

nh Gi Tin Trnh Hc Tp V Bi Kim Tra Cui Kha

D im ca nhng cu hi nghin cu, phn bi tp trc nghim, v nhng bng

nh gi tin trnh hc n v khng c k vo im ca bi hc cp chng

ch, nhng bn cng nn gi phiu tr li v bng nh gi tin trnh hc tp cho v

tr gio ca bn v y sa v gp vo vic hc tp ca bn. Sau bn c th

n li nhng phn bi hc trong sch gio khoa v Kinh Thnh c lin quan n

nhng im bn kh hiu. On phn nhng mc tiu ca bi hc, nhng bi tp

trc nghim, v nhng bn nh gi tin trnh hc tp s gip bn chun b cho bi

kim tra cui kha.

Chng ch Hc Lot Bi Ny

t c giy chng nhn ca vn phng ICI v lot bi hc ny, bn phi u

k thi cui kha. Phn ny c i din ca vn phng ICI t chc, V chng ti

c nhiu v gim kho nhiu quc gia khc nhau, nn khng kh cho bn gp

c mt v ti a phng ca bn. V tr gio ca bn s bn thm chi tit vi

bn.

Ngoi ra, lot bi hc ny c th c nh gi bng thc t hn l giy chng

nhn. Trong trng hp ny bn khng cn gi bi tp no hay d thi cui kha.

Nghin cu lot bi s lm phong ph i sng bn d bn c nhn c chng ch

hay khng.

Chng Nhn Qua K Thi

Bn cng c th nhn c giy chng nhn hc lot bi hc ny m khng cn

hc cun tham kho t hc. iu ny c th thc hin qua vic u k thi cui

kha. Tuy nhin, v nhng bi tp trong cun tham kho t hc ny v bi tp trc

nghim ch yu l chun b cho bn k thi cui kha, nn tt hn l bn hc ti

liu ny. Hy hi vi v Gim c ICI ti quc gia bn v mi chi tit.

im Xp Hng Ca Lot Bi

im xp hn ca lot bi da vo bi thi cui kha.im ca bn s c xp

loi A cho bi gii, B cho bi trn trung bnh (kh), C cho bi trung bnh, D di

trung bnh, U khng cp giy chng nhn, INC cha lm xong, WP b khng thi,

WU b thi khng c chp nhn.

Nhng Chuyn Gia Son Ni Dung Sch

George W.Westlake Jr, Mc s Nin trng ca Sheffield Assemblies of God

Church thnh ph Kansas, Missouri, ng gi chc v ny ti y 14 nm. Kinh

nghim mc v ca ng gm c cng tc truyn thanh, truyn hnh, ging v dy

nhng cuc cm tri, v dy ti trng Kinh Thnh. Hin nay ng l Vin Trng

i Hc Kinh ThnhTrung ng ca Springfield m rng ti Kansas Citi,

Missouri, ti y ng cng ging dy na. Ti Nam Phi ng cng t chc nhng

chin dch ti thnh ph Guyana, v ng ging Venezuela.

ng Westlake tt nghip B.A. (C nhn) v M.A, (Cao hc) ti i Hc

Kinh Thnh Trung ng Springfield, Missouri. Ong cng tt nghip M.Div (Cao

hc Thn Hc) tng ng vi D.Min (Tin s mc v) ca Vin Thn Hc

Fuller, Pasadena, California.

David Duncan, l gio s 17 nm v hin nay ang l chuyn gia t vn trin

khai ca Vin Hm Th Quc T (ICI). Trc khi n ti Vin Hm Th Quc T,

ng lm hiu trng ca Vin Kinh Thnh Calvary, Majro, Marshall Islands

c tm nm. Ong tt nghip B. A. i Hc Quc Gia Fullerton ti

California v hon thnh cc yu cu ca Hc v Tin s Vin Thn Hc ca

California.

V Tr Gio ICI

V tr gio ICI ny sn sng gip bn c cng nhiu cng tt. Hy hi v y

v nhng cu hi lin quan n k thi cui kha. Hy sp xp th gi cho thun

tin i vi v y v bn. Nu vi ngi mun hc chung, hy xin v y xp t th

gi thun tin cho c nhm.

Nguyn xin c Cha Tri ban phc cho bn khi bt u nghin cu anin v

Khi Th. Nguyn cun sch ny s lm phong ph i sng bn v chc v ca

bn cng gip cho bn hon tt phn ca mnh trong thn th ca Christ cch hu

hiu hn.

Khi Lc v Sch ANIN

Chng ta bt u nghin cu sch anin v Khi Th vi phn khi lc v sch

anin. Ni chung, ngi ta thng nhn xt rng sch anin l sch lch s tin

tri ca quyn lc th gii Dn Ngoi t thi cai tr ca Vua Nbuctntsa cho n

lc Christ ti lm. Nhn chung cc tin tri thng nhn mnh v quyn nng v s

t tr ti cao ca c Cha Tri lin quan n dn Ysran khi Ngi hng dn

vn mng ca tuyn dn ca Ngi i qua nhiu nm cho n ln khi phc cui

cng ca h. Tri li, anin nhn mnh v s cai tr ti cao ca c Cha Tri

lin quan n nhng quc th gii Dn Ngoi. Nhng li tin tri ca ng by t

c Cha Tri l ng cai tr trong mi hnh ng ca Dn Ngoi cho n thi k

h b tiu dit khi Christ ti lm.

iu cn thit cho hc vin nghin cu li tin tri ca Kinh Thnh l phi hc ton

b sch anin nhn c li ch trn vn ca s ip ca sch. Cun sch ny

trnh by mt s ip tin tri v i, nhng cng cn cha ng nhng s ip

thuc linh c th. Mc d ni dung ca sch cm thc c gi bng vin tng v

tng lai, nhng n cn mang s an i cho nhng ngi b p bc. Khi chng ta

kho st bi cnh, cu trc v nhng s nhn mnh khc nhau, chng ti cu xin

Cha ban cho bn nhy bn vi s hng dn ca Thnh Linh khi Ngi lm cho

nhng l tht tin tri ny c ngha su xa i vi bn.

Bi Cnh ca Sch anin.

Nhng Yu T Thit Yu ca Sch anin.

Lch S C Nhn ca Sch anin.

Cuc Xung t Th Nht: Bi Trc Nghim c Tin u Tin .

Cuc Xung t Th Hai: Php Thut Ngoi Gio tri vi s khn ngoan Thin

Thng.

Cuc Xung t Th Ba: Thn Tng tri vi s trung thnh.

Cuc Xung t Th T: S kiu ngo ca Vua tri vi s t tr ca c Cha

Tri.

Cuc Xung t Th Nm: S bt knh tri vi s t tr thin thng.

Cuc Xung t Th Su: Ghen t tri vi s chm sc thn hu ca c Cha

Tri.

Hc xong bi ny bn c th:

M t bi cnh xut hin sch anin v nhng yu t lch s, chnh tr v cu

trc gip chng ta hiu c sch.

Tho lun ngha ca ch nhng thi k ca Dn Ngoi.

Nhn din nhng yu t c bn trong lch s c nhn ca anin.

1. c phn gii thiu lot bi hc. Ch c bit n phn cng bi hc v

cch hc. Phn ny gm c nhng li khuyn gp phn quan trng vo s thnh

cng ca bn. Hy ch nhng mc tiu chung ca ton b lot bi. Tt c nhng

u ny tht quan trng, nhng c l c vi phn ni bt i vi bn.

2. Nghin cu dn bi hc v nhng mc tiu hc tp. Nhng iu ny s gip

bn nhn din nhng iu bn cn nghin cu k trong bi hc ny.

3. Nghin cu phn trin khai bi hc. Nh c ht nhng cu Kinh Thnh trch

dn , lm phn bi tp bt buc, v kim tra phn tr li ca bn.

4. Lm phn Bi Tp Trc Nghim cui bi hc, v kim sot cn thn cu tr li

ca mnh vi phn gii p trong Ti dnh cho hc vin. On li cu no bn tr

li cha ng.

Hiu ngha ca nhng ch cn bn lit k u mi bi hc s gip bn khi

bn hc tp. Bn nn d tm ngha ca ch c sp theo mu t ABC phn

ch gii T Ng cui sch. nu bn cn nghi ng v bt k ch no trn bn lit

k, bn c th xem by gi, v sau khi gp ch ny bi, bn c th lt li

xem ln na.

Bt knh (impiety)

B tha (self-indulgence).

Bi ton (divination).

Bi o ( apostasy).

Chim tinh (astrology).

King khem (abstinence).

Mt tinh thn (demoralized).

Ph thy (sorcerers).

Thuyt huyn b (occultism)

Tm thi (temporaly)

Bi Cnh Ca Sch anin Thnh Ph Babyln.

Bi cnh u tin ca sch anin l thnh ph Babyln, trung tm ca Quc

Babyln. Babyln l thnh ph hong kim ca thi i hong kim. cng trnh o

xi thnh ph c cho thy s vinh hin ca Babyln mt ln t ti. Bn trong

nhng bc tng s l nhng i l rng ri, nhng knh o, nhng n th v

nhng cung in. Cng Ishtar dn qua hai hng cng s kp c trang tr bng

nhng hng con b v rng c lm bng gch men. Mt thp to ln bng kim t

thp c xy dng bng tm tng nhn bao qut thnh ph. Nhng vn treo ca

thnh ph, theo ngi Hy lp, l mt trong nhng k quan ca th gii. Babyln

t n nh cao ca vinh quang mnh vo thi Nbuctntsa (605-562 B.C.). Mc

tiu ca ng ta l mun ph trng sc mnh ca mnh cng lm cho thnh ph

lng ly v an ninh.

a Hnh Ca Babyln C i

Babyln c i nm gia sng Tigris v sng phrt trong mt vng thng

c gi Hnh Li Lim Mu M (Fertile Crescent - cn gi l quc Th

Nh K). T hai con sng ln bt ngun t nhng rng ni Armenis (Th Nh K

hin ti) t c mang xui dng bng nhiu th k hng v vnh Bat, ri p

thnh bnh nguyn ph sa mu m. Vng bnh nguyn ny tr thnh ci ni ca

nn vn minh c. Tht vy, nhng nh vn c thng v snh Babyln nh ci gi

bnh m ca th gii.

Thnh ph Babyln nh v hi gn phn pha nam ca bnh nguyn ny. Kt hp

vi t mu m, h thng thy li pht trin, v kh hu iu ha thun li cho

vic trng trt cho php Babyln c th cung cp lng thc cho s lng dn

ng o. Chc chn nhng kh nng t nhin tch cc ny cng ng vin cho

s pht trin vn ha, gio dc v nhng vic lm dn s to bo.

Bi Cnh Lch s.

quc Babyln c xa c hng thnh vng Trung ng c xa trc

ng Christ hai ngn nm. Hn mt ngn nm sau mt quc babyln Mi c

dy ln nh l mt quc gia hng mnh vo nm 626 B. C. (trc Christ) Khi

Nabopolassar thnh cng trong vic chng li ca quc Assyri mun cai tr

Babyln, l vua Babyln chnh thc, ng tin nhanh n vic tp trung quyn hnh

ca mnh. Ong quyt nh thnh lp vic kim sot nhng con ng bun bn

sinh li v pht trin thng mi pha ng a Trung Hi. Mc d con trai ng

Nbuctntsa dn thn vo nhng chin dch qun s trong vng ny vo khong

605 B.C, nhng khi Nabopolassar qua i, ng li vng quc v quc v

quc ang pht trin cho con trai mnh. V di ti lnh o c kh nng ca ng,

Babyln vng ln ni bt thnh mt quc.

u nm 605 B.C. Nbuctntsa nh bi i qun Ai cp ti trn chin

Carchemish v thnh lp Babyln nn quyn lc chnh tr ni bt trong vng .

Kt qu, ng dnh quyn kim sot Giua vn di quyn cai tr ca ngi

Edpt t nm 609 B.C. khi vua Gisia b nh bi Mghi (Gie Gr 46:2).

Trc khi tr v cng b hnh thnh vng quc, Nbuctntsa gh li Babyln

v dn phu t (trong s c anin v nhng ngi bn ca ng) cng ly nhng

chu bu Girusalem, ri v Babyln (DaDn 1:1-7).

Nbuctntsa tr li Babyln vo nm 597 B.C. ti lp s kim sot trn ngi

Giua v vua Gihgiakim khng triu cng cng khng trung thnh vi s cai

tr ca Babyln. Tht vy, vua Gihgiakim tr v Edpt xin gip . Trong

cuc vy thnh Girusalem, Gihgiakim qua i, v con trai ng Gihgiakim,

u hng Nbuctntsa (IVua 1V 23:34-24:14). Nh phn Kinh thnh trng dn

trc m t , Nbuctntsa ly i ht thy vng bc t n th ca Cha v hong

cung. Ong cng em i nhiu ngi Girusalem lm phu t, k c nhng quan

chc, chin s, th chm, th th cng, vua v gia nh hong tc. Sau khong

nm 586 B.C. sau khi vy thnh lu ngy, Nbuctntsa, em vua Skia sang

Babyln, v ch li nhng ngi ngho nht trng trt v lm vn nho

(IIVua 2V 24:18-25:12).

Bi Cnh Tn Gio.

Trong khong mt trm nm cui trc khi ngi Giua b lu y sang Babyln,

th di sng tn gio ca quc dn c nh du bng mt quy trnh bi o v

phc hng. S cai tr ca Athali, Ahp, v Manase mang li s th hnh tng

khng kim hm ni i vi dn s ca c Cha Tri. Nhng s phc hng tn

gio bt u di thi Gi ch c tng cng mnh ln di thi Oxia v t

nh cao ca s khi phc di thi Exchia. Tuy nhin, tip theo s cai tr ca

Exchia. Manase a Giua vo s th hnh tng trng trn hn, k c s th

phng tinh t, dng l hy sinh bng con ngi, v th phng ma qu. Ong chp

bib:Gie_46_2bib:Da_1_1bib:IVua_23_34bib:IIVua_24_18

thun vic dng chim tinh (astrology), bi ton (divination), v thuyt huyn b

(occultism) - tt c nhng iu c x dng thng xuyn. D ng c s thay

i ng k sau khi b lu y Babyln, nhng s phc hng m ng khi u

khng tiu biu cho s phc hng tht. Giua phm ti th hnh tng v tr li

th hnh tng sau khi ng qua i.

Gisia, ln ngai vng khong nm 640 B.C. a Giua vo s lnh o knh

kin v s phc hng chn tht. Dng nh c Cha Tri hon li vic trng

pht v ti t dm thuc linh v khng knh s c Cha Tri ca Giua. Di

thi cai tr ca Gisia, Giua ni rng bin gii ca mnh v nh hng suy thoi

ca Asiry. Tinh thn lc quan thng th: Lut php c tun theo cch m trc

kia cha tng c v chc v tin tri ca Girmi (bt u t nm cai tr th mi

ba ca Gisia - khong nm 627 B.C.). c nh hng mnh m cho s cng

bnh.

Truyn thuyt cho rng vo nm 614 x Asshur suy sp vo nm 612 Ninive

cng suy sp khin cho Gisia dn thn vo nhng cng tc quc t. V l do no

, ng quyt nh chng li Pharan Nc trong lc i gip lc lng suy

thoi ca Asiry chng li Babyln. Quyt nh nh d ca ng dn n ci cht,

a Giua mt ln na vo s bi o thuc linh v ch cn dn n s hnh pht.

Nh vy, anin v dn s ca ng b bt i lm phu t sang Babyln, v o qun

ca Nbuctntsa hon ton ph hy thnh Girusalem v bnh a vng thn qu

(IISu 2Sb 36:17-21). Theo li tin tri bo trc ca Girmi, nhng s hoang vu

ny ko di by mi nm (Gie Gr 25:11). Tht vy, DaDn 9:1-2 m ra bng li

ni trch dn li tin tri ny.

Vi s t do ca t quc b mt, n th b ph hy, dn s b bt lm phu t, dn

Giua cn st li b mt tinh thn (demoralized). y l lc bi ri, bi thm v bt

hnh ln. Trong iu kin nh th liu dn s cn tin ni c Cha Tri khng?

c th no sng vi tn gio ca mnh ni vng t xa l khng? C tng lai no

cho dn s c Cha Tri khng hay phi chng iu ny l tn th? Nhng cu

hi nh th trong lng v mi ming ca nhng ngi Giua nhit tnh b lu

y (xem ThiTh137:1-6; c ci nhn vn tt v nh hng hoang vu ca s lu

y t trn ngi Giua).

Hn na nhng ngi phn ln b bt lm phu t, b li cun bi s giu c ho

nhong ca Babyln, sn sng la b tn gio mnh v c s thnh cng v thnh

vng vt cht. Mt s ngi phu t Do Thi cm thy tht vng v c tin c

chm dt nn sng theo vn minh ngoi gio v phong tc Babyln. Vo thi im

y anin c dy ln khch l anh em tht vng ca mnh. Bng i sng

knh s c Cha Tri cch trung tn, ng chng minh rng mt ngi c th

sng cho c Cha Tri trong hon cnh ngoi gio v phi tr gi hu vic

c Cha Tri. Nhng khi tng c Cha Tri ban cho ng bo m cho

nhng k b y bit rng c Cha Tri vn iu khin lch s v tng lai ca

bib:IISu_36_17bib:Gie_25_11bib:Da_9_1

h s c bo m.

1. Khoanh trn mu t trc li dim t NG.

a. Thnh ph Babyln c v tr gn cui pha bc ca Hnh Li Lim Mu M st

vi ti nguyn ca nhng con sng Tigris v phrt.

b. Kh hu, thi tit v nhng t im t nhin ca Babyln thun li cho vic

pht trin ca dn s ng o.

c. Ngi thnh lp quc Babyln mi l Cha ca Nbuctntsa, tn l

Nabopolassar.

d. Vua Gisia dn dt dn s tr li vi c cha Tri v ng cng m rng nh

hng chnh tr ca Giua li dng s suy thoi ca quc Asiri.

e. duy tr s cn i quyn lc trong vng, qun i ca Ai cp trn ng i

h tr quc Asiry ang suy sp chng li Babyln th vua Gisia li can

thip.

f. Cuc sng lu y ti Babyln vt hn hn cuc sng Giua, nn hu ht

nhng ngi Giua vi vng t b tn gio ca mnh th thn tng .

2. Da vo phn nghin cu ca bn v im ny v c cn thn IISu 2Sb 36:15

-17, Giua b bt i lm phu t v c

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

3. anin c dy ln lm mt nh tin tri trong thi k lu y trc tin l

a. Nhc nh cho nhng ngi b lu y bit rng hnh pht ca h t hn iu h

ng phi chu.

b. ng vin dn s ca Cha l nhng ngi tht vng v v mng.

c. Bo m cho dn s Ngi rng c Cha Tri ang kim sot dng lch s.

d. Lm nhng g c ghi nhn a,b, v c.

e. Lm nhng g c ghi nhn cu b v c.

Nhng S Kin Thit Yu V Sch anin Cu Trc Ca Sch anin.

Ni dung ca sch anin c th tm chia thnh hai phn bng nhau. Mt hc gi

Kinh Thnh cho chng ta mt b cc trong t on 1 n on 6 c coi l

phn tng thut tiu s c nhn v lch s a phng c lin quan n su s

xung t o c lin h vi anin v nhng bn hu ca ng. on 7 n 12,

theo dn ca tc gi ny, lin quan n nhng khi tng v li tin tri v cnh

tay iu khin ca c Cha Tri khi Ngi dn dng nhng quan cnh trong cu

chuyn tip din ca lch s. Thot nhn, gi ny dng nh chia cun sch lm

hai phn ring r tng thut v tin tri. Tuy nhin, on 2 chng ta thy mt

trong nhng li tin tri ni bt nht trong li ca c Cha Tri. V nhng mc

ch ca vic hc tp ca chng ta, chng ta s nghin cu ni dung ca sch theo

dn sau:

I. Tiu s c nhn v lch s a phng ca anin.

bib:IISu_36_15bib:IISu_36_15bib:IISu_36_15

A. on 1: Cuc xung t th nht: Bi trc nghim c tin u tin.

B. on 2: Cuc xung t th hai: Php thut ngoi giao tri vi s khn ngoan

thin thng.

C. on 3: Cuc xung t th ba: Thn tng tri vi s trung thnh

D. on 4: Cuc xung t th t: S kiu ngo ca vua tri vi s t tr ca c

Cha Tri

E. on 5: Cuc xung t th nm: s bt knh (impiety) tri vi s t tr thin

thng

F. on 6: Ghen t tri vi s chm sc quan phng (Providence) ca c Cha

Tri

II. Nhng quc gia ngoi bang, Ysran v ngi cai tr th gii trong li tin tri.

A. on 7: Bn Con Th.

B. on 8: Chin c V D c.

C. on 9: By Mi Tun L.

D. on 10: S Vinh Hin Ca c Cha Tri.

E. on 11: Dng Lch S T M Bat n thi k cui cng.

F. on 12: Cn i Nn v s Phc Sinh.

Vn Tc Quyn

Ngi ta bit rt t v tc gi ca cun sch phi thng ny. Tuy nhin, dng nh

anin xut thn t dng di qi tc hay hong tc (DaDn 1:3). im ni bt

anin t tui tr cho n tui gi l s can m v o c hay s can m v

o c hay s tin knh khng di i ca ng. anin l mt trong s vi ngi

m c Cha Tri ch ni n iu tt m thi. Tht vy, anin c gi l

ngi rt c yu qi (highlyesteemed nh gi rt cao) (9:23, 10:11, 19).

Chng ta khng th khng lin h c tin u tin v s can m v o c ca

anin vi nh hng ca v vua knh s Cha l Gisia v tin tri Girmi. Chnh

vo nm th ba ca i vua Gihgiakim m anin b bt sang Babyln lm

phu t (1:1). Vua Gisia qua i c bn nm. Nu anin b bt sang Babyln

khong mui tm hay hai mi tui, chc lc ng c mi bn hay mi su

tui th vua Gisia qua i.

Vua Gisia cai tr rt lu ( ba mi mt nm) v dng nh anin c sinh ra

vo khong gia thi gian cai tr ca ng. L mt hu t ca hong tc, chc hn

anin c gn gi vi nh vua v nhng hot ng tin knh ca ng nh vic

tm c sch Lut php, ti thit n th, khi phc s th phng , v k gi l

vt qua cch long trng ton quc (IISu 2Sb 35:1-19) nh hng i sng

anin cch su xa. Trong nm th mi ba ca triu i Gisia, Girmi bt u

chc v cng khai y quyn nng (Gie Gr 25:3) m n vn cn thc hin ti

Girusalem khi ng b em i lm phu t. Anh hng ca hai con ngi v i

ny khng bao gi b mt i trong v th tng tng lai. Hn su mi nm v

bib:Da_1_3bib:Da_9_23bib:Da_10_11bib:Da_10_19bib:Da_1_1bib:IISu_35_1bib:Gie_25_3

sau chng ta thy anin cn ngm ngh v nhng li ca Girmi lin quan n

vic by mi nm lu y (9:2).

Mc d c mt s hc gi hin i c gng bt tn nhim bn cht tin tri ca sch

v tnh trng ca tc gi, nhng nhng vn li c Cha chng ta xc nh.

Ngi gi cch t bit l tin tri anin (Mat Mt 24:15) v v li tin tri ca ng

v s tn nt gm ghic trong tng lai (Mac Mc 13:14) vn c nhn mnh

DaDn 9:27. Nh vy Cha chng ta xc nhn sch l sch tin tri, v tc gi l

nh tin tri.

Thi Gian vit V Ch .

Khung thi gian bao gm trong sch anin tri di khong by mi nm. N

gm ton th thi gian Giua b bt lm phu t Babyln v m rng sang vng

quc M Bat. Dng nh sch ny c vit vo khong th k th su trc

Christ.

anin khng hng li tin tri cho dn s trong thi i ca ng, Ong cng

khng trch dn s v ti li ca h. Ong cng chn ra s ku gi n nn hay

phc hng . S ip ca ng l s mc khi v s oai nghim v s t tr ca c

Cha Tri. C l bn d ghi nhn ch m ng thng dng Cha trn tri (God

of heaven - c Cha Tri ca tng tri). Trong sch ny chng ta s thy c

Cha Tri, trong s khn ngoan v hn v quyn nng ca Ngi, cai tr mi hot

ng ca nhng quc, v dn c, v c hai u ci u trc mun ca Ngi.

Vy ch ca sch l s t tr ca c Cha Tri. Chng ta cng cn thy s ch

c bit c nhn mnh v thi k ca dn ngoi v nhng bin c a thi i

Hi Thnh vo kt thc vinh quang c thng.

4. Khoanh trn mu t trc li din t NG.

a. Sch anin tm chia thnh hai phn bng nhau: on 1 n 6 v on 7 n

12.

b. Tt c ni dung tin tri ca sch anin u tp trung vo phn cui ca sch.

c. C t d kin trong Kinh Thnh h tr cho li cng b rng anin l sch tin

tri.

d. Theo bn cht sch anin c th c mnh danh l sch qu trch ti li v

li ku gi n nn.

e. Thi gian vit sch anin vo khong gia th k th su trc Christ.

5. Trong s tay ca bn, hy tho lun v cu trc, thi gian vit, ch v tc gi

ca sch anin.

Lch S C Nhn Ca anin.

gip bn hiu r v bn cht lch s v li tin tri ca sch anin , chng ta s

dng dn xut trn. iu ny s gip chng ta thy c din tin ca

nhng bin c c trong i sng ca anin v trong nhng bin c lch s

c v tin tri bo trc. V phn nhn mnh ca chng ti trong lot bi ny l

bib:Gie_9_2bib:Mat_24_15bib:Mac_13_14bib:Da_9_27

phn tin tri, nn chng ta s tp trung vo nhng on c li tin tri hn l nhng

on thun ty tng thut v lch s.

Cuc Xung t Th Nht Bi Trc nghim c Tin u Tin

1:1-21

Mi bc vo sch, chng ta gp ngay cuc xung t u tin ca nhng thanh

nin b lu y. y l s xung t gia s b tha ca ngoi gio v s king khem

ca s knh s c Cha Tri (Pagan selfindulgence and godly abstinence). Ti

im ny anin v ba ngi bn ca ng Hanania, Misan v Axaria - ang c

hun luyn trong i hc ca vua phc v cho vua. H c truyn lnh phi d

phn trong mt thc n m cha ng nhng iu theo iu cm trong Cu c (

cu 3-5). Trong hon cnh ny, vn dng nh ch l iu nh, tuy nhin n li

l phn duy nht trong ton b chnh sch mun ph hoi c tin ca nhng ngi

tr ni c Cha Tri. Cu 6 v 7 cho thy nhng thanh nin ny c ban cho

tn mi. Hin nhin y l mt c gng mun ty xa thi qa kh ca h vi s

nhn mnh vo c Cha Tri v ng ha vi ngi Babyln. Trong lc

nhng tn c ca h ng nht vi c Cha Tri ca Ysran, th nhng tn mi

ca h ng nht h vi nhng thn tng ngoi bang ca ngi Babyln.

ngha ca tn bng ting Hyblai

ngha ca tn bng ting Babyln

Bn hong t tr tui Do thi ny i din vi nh hng bi hoi ca cuc sng

triu nh ngoi gio, s th hnh tng ca nhng thy gio ca h, v phong tc

khng knh s c Cha Tri ca Babyln. Hn na, qu hng ca h b hoang

vu, trung tm tn gio ca h b ph hy, v s t do ca h cng bin mt. Nhng

nhng iu khng nh hng g trn h v h quyt nh trong lng mnh trung

thnh vi c Cha Tri (cu 8). Nhng cu 8 n 20 cho thy rng v h quyt

nh t c Cha Tri ln trn ht, nn anin v nhng bn hu mnh c c

Cha Tri tn trng. Khng c du hiu no cho thy h lng l, v h bit iu

no ng v quyt nh lm iu y. Nh vy, bi trc nghim c tin u tin ny

chng minh y l bc ngoc u tin cho s phc v c trch nhim hn l cho

li lm chng hiu qu hn cho c Cha Tri. Hn na, iu ny cho thy iu

u tin m nhng ngi tr ny t v gi tr h t c vi c tin ca h ni

c Cha Tri.

6. Nhng cu no trong on 1 trnh by vn ca cuc th nghim th nht v

phng php m bn ngi tr ny dng c thng?

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

7. Gii thch bn cht ca cuc th nghim th nht v ti sao n quan trng nh

th?

bib:Da_1_1

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

Cuc Xung t Th Hai - Php Thut Ngoi Gio Tri vi S Khn Ngoan Thin

Thng

2:1-49

Pho tng (Nhng thi k ca dn ngoi).

Nh bn bit khi bn c anin on 2, cuc xung t chnh th hai lin quan

n s thch thc gia t thut ngoi gio vi s khn ngoan thin thng. Chng

ta hy xem bi cnh ny.

Ging nh nhiu v vua tham vng trc v sau mnh, Nbuctntsa quan tm n

quc rng ln m ng ang xy dng v nhng s s xy ra trong tng lai (cu

29). N s tn ti khng? Khng bit nhng hu t khn ngoan c duy tr c

nhng thnh tu ng t c khng? Hoc nhng thnh tu ca ng s b mt v

c nhng hu t ca ng thiu kh nng, khng quan tm v ngu dt chng? Trong

s quan tm ca ng c Cha Tri ban cho v vua ngoi o ny mt gic m

by t nt phc ha v lch s ca th gii t triu i ca ng cho n khi Christ

tr li.

Chng bao lu sau khi Nbuctntsa ln ngi vua, ng thy mt gic m rt k d,

l lng (cu 1). Gic m ny khin ng bi ri n ni ng khng ng c. Tuy

nhin, iu t hi hn l ng qun khuy nhng g mnh thy trong gic m. do

, ng mi nhng thut s, thy bi n dng nhng quyn lc t thut ca h

gip ng nh li v gii thch gic m, nhng khng ai thc hin c iu .

Mt iu i hi lm nhiu ngi ri tr, v khng ngi c th bit c m

thy g (2:7). ng bng, php thut ca ngoi gio khng th p ng c s

thch thc ca nh vua, v vy, ng ra chiu ch git ht thy nhng ngi khn

ngoan ca Babyln, k c anin v ba ngi bn ca ng.

Khi anin bit c quyt nh ca nh vua, ng hi ngi thi hnh php lut

rng ti sao nh vua truyn lnh gp nh th. Khi ng bit rng php thut ngoi

gio tht bi, v to nn tnh hung nghim trng ny, th anin xin c php

tu cng nh vua. Chng thanh nin khn ngoan ny bo m vi nh vua rng

chng c th gii ngha im chim bao nu chng c gia hn trong mt thi

gian na ( cu 14-16). Ni ra bng c tin v bit rng c Cha Tri l ng by

t mi s mu nhim, nn anin ng vin nhng bn hu ca mnh cu xin c

Cha Tri by t gic m cng li gii thch. Gii php ny s p ng i hi ca

nh vua, v n s by t s siu vit ca s khn ngoan thin thng vt tri mi

php thut ngoi gio. Hn na, iu ny s gii cu anin cng nhng ngi

bn ca mnh thot khi n cht.

8. On nhng cu 17-28 cn thn. Nhng cu ny cho thy tnh trng thuc linh

bib:Da_2_1bib:Da_2_7

ca anin v nhng bn hu ca ng nh th no?

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

Nhng cu 28-30 cha ng ba cm t cha kha gip ta hiu c gic m r

hn. anin ni v nhng ngy sau rt (cu 28) s xy n sau ny (cu 29),

s s xy n (cu 29). Nhng cm t ny nhn mnh s kin gic m l mt

bc tranh v nhng iu trong tng lai. l li tin tri v n lin quan n

nhng iu cha xy ra. N lin quan n nhng ngy gn ti- cng nh c tng

lai xa.

Vua Nbuctntsa ngi nghe say sa khi anin thut chnh xc nhng g ng thy

trong chim bao. Nh vua thy mt pho tng khng l k d. Ci u c lm

bng vng, ngc v cch tay bng bc, bng v v bng ng, ng chn bng st,

v bn chn v ngn chn cng bng st v t st. Chm chm nhn pho tng

cho n khi nh vua thy mt hn chng phi bi tay c ra. Hn ny n

p vo bn chn bng st v t st ca tng, v lm cho tan nt. By gi st,

t st, ng, bc v vng u cng nhau tan nt c, tr nn nh rm rc trn sn

p la ma h,phi gi a i, chng tm ni no cho chng n. Nhng hn

p vo pho tng th ha ra mt hn ni ln v y khp t (cu 31-35).

dn s c Cha tri khi qun trng tm ca gic m ny l tng lai, nn

Ngi a ra mt im chnh xc: ci u bng vng (cu 36-38). Pho tng, vn

tng trng cho chnh quyn loi ngi nhng hnh nh dy ln ca s k tc ca

quc, c nh hng u tin trn dn s c Cha Tri t vng quc

Babyln n vic thnh lp vng quc ca Cu Cha Jesus Christ chng ta.

Nhng quc ny khng phi l nhng quc ca th gii, nhng mi quc,

theo iu chng ta s thy, u c nh hng su sc trn s phn ca dn

Ysran.

Nh tin tri, theo s cm thc ca Thnh Linh, a ra li gii thch. Nh vua, l

u ca vng quc Babyln, l u bng vng (cu 36-38). S c mt vng

quc khc k tip tiu biu bng bc (cu 39). so snh cu 32 vi 39, chng ta thy

rng vng quc k tip c tiu biu bng hnh nh ca hai cnh tay v ngc.

Lch s cho thy rng Babyln thua trn ti cuc chin Trung ng phn

thnh hai phn ca vng quc Mi v Bat (chng ta s dng t ng M -

Bat).

M- Bat iu hnh vng quc ny hn hai trm nm. K , vng quc

th ba (cu 39) c dy ln, tiu biu bng hnh nh ca bng v v bng ng

ca pho tng. Mt ln na lch s th gii ghi li rng, khi quc M-Bat

suy thoi, vng quc Hy lp mnh m, di s lnh o ca mt nh lnh o ni

ting, Alchsn i ni ln. Anh hng Hy lp c lan truyn do s chinh

phc ca Alch sn i vng t rng ln t Hy lp sang Bat v qua phn

Trung ng, k c Ai Cp tri gn ba trm nm.

Khi nn vn minh Hy lp suy vi, th mt quc mi, xa hn, mnh m hn

c dy ln. N c tiu biu bng hai ng chn bng st ca pho tng (cu

40). La m tip thu nhng g ca cc vng quc i trc kim sot v thm

nhiu vng khc vo nhng lnh th trn. Bn cng c th bit thm rng, quc

La m b chia thnh hai phn: quc pha ng v quc pha Ty. La m l

th ca quc pha Ty, ko di n nm 476 sau Christ, nhng quc pha

ng vi th l Constantinople ng vng n nm 1453 sau Christ. D

quc nh th b suy tn, nhng mt s nhng quc gia vn to thnh n c tn ti

l nhng quc gia c lp.

Phn gii ngha c tip din vi nhng s gii thch v mt chnh ph khc s dy

ln, tng trng trn pho tng bng hai bn chn v nhng ngn chn vi mt

phn t st. V tin tri ni rng, n v chnh ph tng lai ny s na mnh, na

gin. V n tiu biu cho n lc lng cui cng ca con ngi s c biu trng

bng nhng ngi thiu s khao kht v s thun phc hnh thnh mt chnh

quyn thng nht c th gii. Vo thi im ca s khng hip nht trong ci gi l

lin bang mi quc gia ny (cu 44 trong thi ca nhng v vua y), c Cha

Tri s ph tan cng vic cai tr ca con ngi thnh lp vng quc khng bao

gi chm dt ca Ngi. (Chng ta s tho lun chi tit v chnh ph mi nc ny

bi sau).

Trong gic m ny c s gim dn khi Babyln gim xung Bat, ri Hy lp, ri

La m. Sau n v cai tr lng lo ca thi k cui cng. Vi hc gi Kinh

Thnh tin rng ging nh bn chn v ng chn l s ni tip ca ng chn, th

cng vy biu tng ca pho tng ny l gi rng n v cai tr cui cng s

xut pht t nhng quc gia hay nhng dn tc thuc v quc La m c. Tuy

nhin, son gi lot bi hc ny tin rng v st tiu biu cho La m pho tng

ny, v bn chn v ngn chn mt phn st, mt phn t st, nn ng y cho rng

s kt hp cui cng ny s gm mt phn t quc La m c , tiu biu cho st,

v mt phn t nhng nc khng thuc v quc La m c, tiu biu cho t

st.

Hy ch rng khng c l do t nhin no ni v vic ri hn , v n c

c t ni ra, nhng khng do bn tay con ngi (cu 45). thi i hong kim m

con ngi t nhin mong c s khng xut hin theo tin trnh t nhin nhng

do s can thip thin thng trong cng vic ca con ngi. Mt s di chuyn mi

t bn ngoi vo th gii v ton b h thng ca n s thay i tin trnh lch s.

Hn p v, tiu biu cho s can thip thin thng, hy ph pho tng biu

trng vo thi ca bn chn v ngn chn, nghin nt pho tng thnh bi. Khi

vng quc loi ngi chm dt, chng c th g cn li c, nhng Hn ha ra

thnh mt ngn ni ln v y khp mt t. Cng trnh ca con ngi th tm

thi (temporal), ch c cng tc ca thin thng th trng cu, Vng quc ca

c Cha Tri s tn ti i i.

Khi chng ta kt lun phn ny, chng ti mun t gic m ny php phi cnh.

Khi u vi vic Nbuctntsa chinh phc Giua, thi k bt u cho gi tin tri

ca c Cha Tri m chng ta gi l thi k Dn ngoi (LuLc 21:24). Ni

chung t ng ny m ch thi k quc gia Ysran v t nc di quyn kim

sot ca nhng quc gia ngoi bang. Thi k ny s chm dt bng s hy dit

ton b s cai tr ca con ngi hnh thc cui cng: mt lin bang mi nc

ng u bi mt ngi m chng ta s hc bit rng l Antichrist. Ngi y s

b nh bi khi ng Christ hin n ln th hai.

Nh vy kt thc s xung t th hai. Nbuctntsa y lng bit n khi ng cm

t v tin tri v s phc v l lng ny (cu 46). Ngoi ra, mc d nh vua l ngi

ngoi gio, nhng ng by t cm ngh chn tht ca mnh: c Cha Tri ca

anin l c Cha Tri ca cc thn , v Cha ca cc vua (cu 47). Php

thut ca ngoi gio r rng l khng ph hp vi s khn ngoan thin thng.

Hn na, anin v ba ngi bn ca ng c thng chc trong s iu hnh

cng tc hnh chnh Babyln.

9. Xp t phn ca pho tng vi vng quc hay chnh quyn m n m ch.

....a. quc M Bat

....b. quc La m.

....c. Lin bang mi nc.

....d. quc Babyln.

....e. quc Hy lp.

10. Cuc xung t th hai ca anin c lin quan:

a. Bngoi ca tn gio, nhng qui nh v l nghi, v s tha hip.

b. S vt tri ca s khn ngoan thin thng i vi php thut ngoi gio.

c. S u tranh gia nhng nn vn ha khc nhau v quyn u tin.

d. C nhn tng phn vi nhm tn gio.

11. ngha ca gic m v pho tng l g, v t ng v thi k Dn Ngoi l

g?.......................................................................................................................

..........................................................................................................................

Cuc Xung t Th Ba: Thn Tng Tri Vi S Trung Thnh

DaDn 3:1-30.

on 3 a ra chi tit ca s n lc ca Nbuctntsa mun t s thng nht

h thng tn gio trn thn dn ca mnh. c th ng tin rng iu ny s lm cho

quc ca ng on kt cht ch. D bt c l do no i na, nhng vic ng lm

y l dng mt pho tng tht cao v ln, v bt buc mi ngi phi th ly h

khi no c hiu lnh. Khng c ch no dnh s trung thnh vi thn khc. Vn

n gin l : ngi ta ch chn hoc th ly trc tng , hoc b nm vo l la

hc. Chiu ch ny c ngha l nhng thanh nin Do thi hin l ti t dn s phi

quyt nh hoc l gi s xc quyt thuc linh ca mnh v trung thnh vi c

bib:Lu_21_24bib:Da_3_1

Cha Tri, hoc chm thun tiu chun do ngi Babyln t . May mn thay,

quyt nh ny khng kh v nhng thanh nin ny by t c tin ca mnh ni

c Cha Tri v u phc li ca Ngi.

V vy thi im n, h quyt nh ri. H by t bng hnh vi ca mnh,

th lm ti t tht ca c Cha Tri hn l tun theo lnh truyn ca nh vua

phn li nim tin ca mnh. Kt qu l h b kt n cht ngay lp tc, tuy nhin, khi

c m ng chng kin, c tin ca nhng thanh nin nhit tnh ny c

tng thng. gia l la hc, h c t do, c ngi Th T ging nh

con trai ca v thn (cu 25) vi. H bc ra khi l la t thn dng vinh

hin cho c Cha Tri v c s tn trng ca tp th nhng ngi lnh o

Babyln. Mt ln na h c thng chc trong b my iu hnh ca Babyln.

12. M t vn tt vn trong cuc xung t th ba.

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

Cuc Xung t Th T: S Kiu Ngo Ca Vua Tri Vi S T Tr Cac Cha

Tri

4:1-37.

Khi bn c on 4 bn c th nhn thy rng vua Nbuctntsa c ban cho

mt s kinh nghim quan trng c lin quan n c Cha Tri Ti Cao cho d

c Cha Tri by t quyn nng v s khn ngoan ca Ngi cho nh vua, nhng

dng nh chng thay i c tnh cao v kiu ngo ca nh vua. Nh chng ta

s thy, c Cha Tri cnh co ng qua mt khi tng ng lu v thi to

bo ca ng, nhng cn phi i hi nhiu iu na trc khi v vua h mnh

xung v t c Cha Tri vo ng ch trong s suy ngh v hnh ng ca

mnh. Hy ghi nh iu ny khi bn kho st cuc xung t ny.

Nbuctntsa ang hng s ha bnh trong thnh ph rng ln tip sau nhng

cuc vin chinh ca ng. Nng lc ca ng c chuyn t cng tc cng c

vng quc ca mnh sang vic chnh n s cai tr ca mnh trn mi lnh vc

ca Babyln. Chnh ph ca ng ang chy u ging ch mt b my y

chy tt. Kt qu, ng c th thay i s ch ca mnh vo nhng s pht trin

bn trong. Ong bt u kin thit nhng cng trnh cng cng s, k c vic

xy dng nhng cng s, h thng knh o, v h thng cung cp nc ngt cho

thnh ph. Nhng con ng c lt , thc phm c d tr di do. Thnh

ph trng tht p vi nhng cung in, n th, nhng dinh th sang trng v

nhng vn treo ni ting .

Hin nhin nh vua tha lng vi nhng thnh tu thuc v quc ln quc ni,

tuy nhin, vo thi im ny c Cha Tri ban cho Nbuctntsa mt gic m

(cu 4-17) vi nh lm cho ng thay i thi v hnh vi ca mnh. anin,

bib:Da_4_1

ngi gii thch gic m (cu 19-27), khuyn nh vua n nn v thay i thi

trnh s hnh pht. Cho d phn ng thi nh th no, th chng bao lu sau

nh vua qun li khuyn. Ch mt nm sau, ng ln ting khoe khoang, y

chng phi l Babyln ln m ta dng, bi quyn cao c ta, lm ta, v

lm s vinh hin oai nghi ca ta sao? (cu 30). Tc th s hnh pht ging xung.

Kt qu l nh vua mt tr, v trong mt giai on kh lu, ng sng tch bit loi

ngi trong cnh ng trng (cu 30-33). Trong thi gian ny vng quc ca

ng vn c duy tr do nhng c vn ca ng. Sau thi k b mt phm gi cng

cc , ng c khi phc tr li vng quc mnh. Kt qu ca vic xung t

ny, tinh thn kiu ngo ca vua b nh h v nhng u tin thuc linh ca ng

c ti xp t khi ng vui mng nhn bit s cai tr ca c Cha Tri trn

vng quc loi ngi (cu 17,25,32). im chnh ca on ny l nhn mnh vo

tm tr ca chng ta rng l c Cha Tri l ng Ti Cao trong s thnh lp v

duy tr nhng vng quc ca loi ngi.

13. Bi hc chnh hay chn l dy d trong anin on 4 l:

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

Cuc Xung t Th Nm: S Bt Knh Ca Loi Ngi Tri Vi S T Tr Thin

Thng.

DaDn 5:1-31.

Chng 5 gii thiu cnh cui cng trong lch s Babyln. Vng quc Babyln

suy thoi r rng. Qun i Mi v Bat ang vy thnh. Vua Nabonidus i xa

khi thnh ph v con trng nam ca ng, Bnxtxa, hnh ng nh vua nhip

chnh (king-regent) khi ng vng mt. y l bi cnh trong vua nhip chnh

tr Bnxtxa chn vic m mt bui tic linh nh. Hng khi v ru, nh cai tr

tr kiu ngo truyn em nhng kh mnh thnh m vua Nbuctntsa ly trong

n th Girusalem ra dng ung ru v chc mng nhng thn ca Babyln.

S t cao bt knh (khng knh s c Cha Tri) ny khin c Cha Tri hnh

ng tc th: nhng ngn tay ca bn tay hin ra v vit mt s ip k l trn

tng (cu 5). Nh vua khip va, run ry, cn nhng quan i thn th b ng.

Vy y l cuc xung t ca on 5.

Vua truyn vi cc thut s, chim tinh gia, v thy bi n gii thch s ip,

nhng chng ai gip c, cng khng c v ct ngha c . Tuy nhin, b

thi hu, nh li nhng g anin lm trong triu i vua Nbuctntsa (cu

10-12). V vy, vua mi anin v hc ban phn thng ln cho ng nu ng c

th gii ngha c nhng ch vit . Ong s d phn vo chc th ba trong vic

chnh tr nh nc (Bnxtxa nh chng ta cp, cng cai tr vi cha ng,

Nabonidus, trn vng quc ny). B qua mt bn nhng phn thng ha,

anin lp tc gii thch ngha ca s ip b n.

y l gi pht nghim trng trong lch s ca Babyln. Mc d ng bit rng ng

bib:Da_5_1

ni mnh (grandfather) Nbuctntsa b h hc v c s ngo mn, nhng

Bnxtxa khng n trch nhim ca mnh i vi c Cha Tri. Hn

na ng phm thng cng c Cha Tri l ng kim sot s sng bng

vic em nhng kh mnh c dng cho c Cha Tri m dng ung

ru. Ngoi ra, ng cn dm ca ngi nhng thn tng khng c s sng v khng

c gi tr ca Babyln. V th hnh ng ny c cn trn ci cn thin thng,

v ng c coi nh thiu hn nhng g c Cha Tri i hi. Vng quc

Babyln n ch tn cng, v n b nc Mi v Bat chim ly (ngc v

cnh tay bng ng ca pho tng anin on 2).

anin on 5 chm dt bng mt cu ngn gn: Ngay m , vua ngi canh

l Bnxtxa b git (cu 30). Vi li bnh lun trang trng ny chng ta thy

rng con ngi phi chu trch nhim v nh sng v kin thc m chng ta nhn

t ni Ngi. Cu 18-21 cho thy phm vi ca s hiu bit ca Bnxtxa v c

Cha Tri v cc cu 22-23 cho thy ng ta c tnh t khc s hiu bit ny. Ti

li nghch li nh sng Li ca c Cha Tri v ch c gi l ti c tnh v

ti t ph. Hng trm nm trc, avt cu xin Cha gii cu mnh khi loi ti

ny (Thi Tv 19:13), v mi chng ta, tng t nh th, cng phi bit rng mnh

cn phi sng c trch nhim trong nh sng m c Cha Tri ban cho chng

ta. Nh vy, Babyln sp v vng quc M-Bat k tc.

14. Li m t ng nht v cuc xung t th nm l:

a. Thin ti ca con ngi tri vi s thng xt ca c Cha Tri.

b. S yu ui ca con ngi tng phn vi s thnh tn ca c Chc Tri.

c. S khng bit chc ca con ngi tri vi s ton tri ca c Cha Tri.

d. S bt knh ca con ngi tri vi s t tr ca c Cha Tri.

15. Gii thch vn tt ti li ca Bnxtxa.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

Cuc Xung t Th Su: Ghen T tri Vi S Chm Sc Quan Phng Ca c

Cha Tri.

DaDn 6:1-28.

Khi on 5 chm dt, chng ta thy quc Babyln sp v arit ngi Mi

tip nhn vng quc cho quc M-Bat. By gi anin v nhng ngi

bn lu y ca ng di quyn kim sot ca quc ny. Tuy nhin, chng ta

thy anin c t im ni bt l mt trong ba quan thng th (mt trong ba

nhn vt chnh lnh vic cai tr c vng) (cu 1-2). a v ny anin rt li lc

n ni nh vua nh lp ngi trn c nc (cu 3). Tuy nhin nh ny to ra

s ch trch v ghen t trong s nhng quan thng th v trn th.

D anin l ngi ngoi quc va l ngi Do thi b lu y, nhng cng l mt

ti t chm sc vic nc xut sc: ng tin cy, sing nng, v khng c iu li

no (cu 4-5). L do ca phn ng ca nhng k th ca anin l ghen t v ng

bib:Thi_19_13bib:Da_6_1

ta c thng chc v c l thnh kin v t nc, dn tc v tn gio ca ng. T

cu 6 n 9 ni v m mu ca h trong vic rp by anin v s vi phm ch d

khng thay i v mc phi n cht.

Nhng k do thm bit rng h c th hy vng ni thi kin tr ca anin vi

c Cha Tri (cu 10). Mt chng c mnh m lm sao! V th, li cu nguyn

ca anin vi c Cha Tri c dng lm bng c ng h cho li buc ti

cho aanin rng ng khng trung thnh vi vua v ng ti cht (c 11- 14). V

h khng th thay i lut php ca x Mi v Bat, nn n lnh c thi hnh.

Du vy, nh vua bit c quyn nng ca c Cha Tri ca anin c th gii

cu ng, v ng khuyn khch anin tin rng c Cha Tri s gii cu ng (cu

16). Tht vy, c Cha Tri can thip, em s che ch v gii cu cho

anin, v tiu dit k th ca ng (cu 17-24). Mt ln na, c tin kin nh ni

c Cha Tri gia cn xung t v ng u vi iu c em vinh hin

cho c Cha Tri v s tn trng cho ti t Ngi. Bng c y y l s chm

sc quan phng ca c Cha Tri i vi dn s Ngi c th xy ra trong mi

hon cnh. Ngi no t c tin mnh v tin cy ni c Cha Tri s khng b

h thn.

16. Khoanh trn mu t trc li din t NG.

a. S nhn mnh ca li tng thut chuyn t quc Babyln sang lnh vc ca

ngi Mi v Bat.

b. Ngay khi quc Babyln sp , mi ngi do thi b phu t lp tc tr v qu

hng.

c. S phc v ca anin nh l ngi c vn di thi Nbuctntsa v nhng

ngi k v ng n v tr c quyn hnh di thi cai tr ca M Bat.

d. Cuc xung t th su gi rng khi mt ngi xy dng i sng mnh trn

c tin v tin cy c Cha Tri, th ngi y c th trng i s chm sc quan

phng ca c Cha Tri c by t.

e. Nhng k th ca anin khng quan tm nhiu n s khc bit gia dng tc,

tn gio hay vn ha nh h quan tm n phm cht ca ng trong cng tc

chung.

Bi Kim Tra

Sau khi bn n bi ny, hy lm bi tp trc nghim. Sau hy dng phn gii

p ti hc vin kim sot li nhng cu tr li ca bn. On li bt k cu hi

no bn tr li cha dng.

CU HI NG SAI. Vit ch vo khong trng trc li din t ng. Vit

ch S nu cu sai.

....1. Nhng c im v tr v t nhin ca Babyln thun tin cho vic pht trin

mt quc ng dn v dm lm nhng vic to bo.

....2. quc tn Babyln mnh m t n tuyt nh t n trong s chinh phc

v pht trin di ngi sng lp mnh m l Nabpltsa.

....3. Nhng nm trc khi Giua b ri vo s kim sot ca babyln (640-610

B.C)c th c gi l thi k phc hng lan rng Giua.

....4. Kinh thnh cho thy rng, l mt thanh nin trong nhng nm cui trc khi

Giua b mt, anin chu nh hng ca tin tri Girmi ln v vua tin knh

Gisia.

....5. V mc cu trc chng ta c th ni rng sch anin c chia lm hai phn

bng nhau: 6 on u thun ty l s tng thut, v 6 on sau l phn m t.

....6. ni v tc gi ca sch anin, dng ng thuc hong tc hay dng di qi

tc, mt ngi knh s c Cha Tri m Kinh Thnh ch ni iu tt cho, v

chc v ca ngi c Cha chng ta xc nhn.

....7. Ch ca sch tin tri anin lin quan n s t tr ca c Cha Tri.

....8. Bi th nghim c tin u tin trong sch anin lin quan n nhng gi tr

v nhng u tin ca nhng ngi tr phu t i ngc vi bi cnh ca nhng gi

tr v thi tc ca ngoi gio.

....9. ngha ca ch thi k Dn Ngoi trong li tin tri ca Kinh Thnh nm

s kin l iu y chng t s cai tr ca Dn Ngoi trn Ysran trong mt thi

gian v bo hiu thi k cui cng ang n.

....10. Lch s c nhn ca anin chng t rng ng ch l mt vin chc tm

thng trong quc Babyln, nhng thnh thong c ni ting nh kh nng

gii thch chim bao , ch khng bao gi t c s ni bt lin tc trong cng

vic hnh chnh quc gia.

SP XP CHO PH HP. Sp xp kt qu hin nhin trong mi quc gia tiu

biu trong pho tng ca anin on 2 phi xut hin.

....11. quc Hy lp.

....12. quc la m.

....13. quc babyln.

....14. quc m Bat.

....15. Lin bang mui nc.

1) Th nht

2) Th nh

3) Th ba

4) Th t

5) Th nm

Gii p Cu Hi Nghin Cu .

Nhng cu tr li ny c xo trn bn khng tnh c thy trc cu tr li

ca bn. C gng ng nhn trc cu tr li, nhng hy vit cu tr li ca bn

cho mi cu hi trc khi i chiu vi cu tr li ca chng ti a ra. iu ny

s gip bn nh nhng iu mnh hc.

1. a. Sai.

b. ng.

c. ng.

d. ng.

e. ng.

f. Sai.

2. Dn s khinh d Li ca c Cha Tri v khng bc i theo Lut php ca

Ngi, v th, sau khi s kin nhn ca c Cha Tri ln n mc (Ngi khng

chu ng c na) th Ngi phi ging s hnh pht xung trn dn s, thnh ph

v t ai ca h.

3. e. Lm nhng g c ghi nhn cu b, v c.

4. a. ng.

b. Sai.

c. Sai.

d. Sai.

e. ng.

5. Cu tr li ca bn c th bao gm s kin l dn tm thi ca sch anin

gm c t on 1 n 6 ni v tiu s c nhn v lch s a phng, trong khi

on 7 n 12 lin quan n nhng quc gia Ngoi gio, dn Ysran, v nh cai

tr th gii trong li tin tri. Thi gian vit vo th k th su trc Christ. Ch

ca sch l s t tr ca c Cha Tri. anin l tc gi ca sch, ng l hu t

ca hong tc hoc thuc dng di qi tc. Tc quyn ca ng c Cha Jesus

xc nhn trong cc sch phc m.

6. Nhng cu 3 n 5 trnh by nhng iu kin chung, v cu 8 a ra chi tit c

bit hn.

8. Cu tr li ca bn. H c c tnh thuc linh chn tht, c tin su sc ni

c Cha Tri, tin ni kh nng ca Ngi v s khao kht p ng nhu cu ca

h. H sng bng c tin trong s tn knh v h mnh.

9 . a. 2) Ngc v cnh tay bng bc.

b. 4) Ong chn bng st.

c. 5) Bn chn bng st v t st.

d. 1) u bng vng.

e. 3) Bng v v bng ng .

10. b) S vt tri ca s khn ngoan thin thng i vi php thut ngoi gio.

11. Gic m v pho tng a ra ci nhn chung v lch s t Nbuctntsa cho

n khi Cha ti lm. Thi k Dn Ngoi ch v thi gian m dn Ysran v t

ai di quyn kim sot ca Dn Ngoi.

12. Cu tr li ca bn. N lin quan n vn trung thnh ca ba thanh nin Hy

blai vi c Cha Tri v s sn lng cht ca h, nu cn, chng minh s

xc quyt ca h.

13. c Cha Tri t tr trong vic thnh lp v duy tr nhng vng quc ca loi

ngi.

14. d. S bt knh tri vi s t tr ca c Cha Tri.

16. ng.

b. Sai.

c. ng.

d. ng

e. Sai.

Vin Cnh ca Ngi Cai Tr Th Gii u Tin

Trong bi 1 chng ta c gii thiu v sch anin v lch s c nhn ca v tin

tri trong cc on t 1 n 6. Ngoi nhng s kin v bi cnh ca lch s, chng

ta cn kho st nhng kha cnh quan trng ca li tin tri ca Kinh Thn. trong s

nhng iu y, chng ta tp trung ch vo cm t thi k Dn Ngoiv nhng

g m ch trong k hoch ca c Cha Tri dnh cho lch s nhn loi. by gi

quy sang phn th hai ca sch anin, on 7 n 12 thm vo nhng kin

thc chng ta t c. V vn qu bao qut, nn chng ta s chia ni dung

thnh hai bi hc gn bng nhau. Bi 2 s gm c nhng on t 7 n 9, v bi 3

bn v nhng on t 10 n 12.

T dn c a ra bi 1, chng ta bit c ni dung ca phn th hai ca

sch anin, nh ta ca bi ny cho bit, ni v tng lai. Mt s quc gia

Dn Ngoi, dn Ysran, v ngi cai tr th gi hu n c gii thiu v kho

st t on 7 n 12.

Chng ti cu xin Cha cho bn hc c nhng g Kinh Thnh phi ni v nhng

ti quan trng ny. Chng ti cng tin rng bn khng tnh cm hay s suy

on sai lm ca bn i lc hng khi bn kho st nhng vn ny v iu

chnh i sng mnh cho ph hp. Nguyn xin Thnh Linh c bit soi sng tm tr

bn khi bn bt u bi hc ny v nguyn Ngi lm cho bn khao kht ln ln v

mt hiu bit v l tht v p dng vo i sng hng ngy ca mnh.

Bn Con Th.

Chin c v D c.

By Mi Tun L.

On Tp v Ap Dng.

Hc xong bi ny bn c th:

Nhn din nhng bin c tng trng trong cc s hin thy ca anin chng

minh trong lch s v bo trc s hon tt ca chng trnh Cu Chuc ca c

Cha Tri.

Tho lun lin bang mi nc s cai tr vo cui thi i ny, ngi lnh o v

kt qu cui cng ca lin bang y.

Nhn nhn nhng yu t ca by mi tun l anin on 9 v ngha ca

iu .

nh gi cao n in ca c Cha Tri vn mang chng ta n s Cu Chuc

v cung cp cho chng hy vng phc hnh l c i i vi Ngi vo cui

thi i ny.

1. Trc khi bn bt u nghin cu bi hc, hy c trc anin 7-9 c ci

nhn tng qut v ni dung. Sau c k mi on khi bn nghin cu phn trin

khaibi hc.

2. Theo tin trnh a ra Bi 1, bn nghin cu Bi 2.

c c, him c (Diabolical).

Lin minh (Coalition).

Mu (Intrigue).

Tn bo (Atrcities).

Thc th (Entity).

Vn ng (Manipulation).

Bn Con Th

S hin thy ca Nbuctntsa trong on 3 thng c gi l gic m v pho

tng (Image vision). Trong s hin thy y c Cha Tri by t thi k Dn

Ngoi cai tr s xy ra t thi Nbuctntsa cho n cui thi k Dn Ngoi (times

of the Gentiles). Ni dung ca on 7 thng c gi l khi tng con th (beast

vision). Bn c th nhn thy ch trong hai s hin thy ny tng t vi nhau.

Tuy nhin, trong mt khi tng, theo quan im ca con ngi, ca mt nh cai

tr ngoi bang, th thy rng s cai tr ca con ngi tht tin b, huy hong v

cng ngy cng ci tin. Cn khi tng kia, theo ci nhn ca c Cha Tri th

s cai tr ca con ngi chng khc g loi th, thoi ha v mc nt.

Trong c hai s hin thy, chng ta thy bn vng quc hay bn thc th chnh tr

(Political tities) xut hin u c vai tr quan trng trong chng trnh ca c

Cha Tri. Trong on 2 c Cha Tri ban cho chic cha kha gii thch

ngha s tng trng qua pho tng. V th ngha ny chng ta hiu c lch s

qua nhng giai on khc nhau cho n thi k cui cng ca s cai tr ca loi

ngi. Khi chng ta kho st on 7, chng ta hy xem c cha kha tng t y

trong ni dung khng, hu c th tm thy vi du vt nhn din nhng yu t

khc nhau.

anin nhn thy bn con th t di bin i ln. Theo KhKh 17:15, bin tiu biu

bib:Kh_17_15

cho nhng dn tc, nhng m ng, nhng nc, v nhng th ting. T bin

nhn loi, con th th nht i ln. N ging nh con s t v c cnh chim ng. V

tin tri thy nhng cnh ca n b nh, n b ct ln khi t, ng hai chn nh

ngi ta, v n c ban cho lng loi ngi (cu 4). Con th th hai, ging nh

con gu, n ng nghing ca mnh, c ba ci xng sn trong ming, gia

nhng rng, v ngi ta bo n rng: Hy chi dy, hy cn nut nhiu tht (cu 5).

K , c mt con khc ging nh con beo, trn lng c bn cnh nh chim, con

th c bn u, v c ban cho quyn cai tr (cu 6). Cui cng v tin tri thy

mt con th khng m t c (nondescript). n d tn, rt mnh v c sc lm,

n c nhng rng ln v st. N nut n v nghin nt, dng chn p vt g cn

li. N cng c mi sng. Tuy nhin, anin nhn thy c mt ci sng nh khc

gia nhng sng y mc ln, v ba ci trong nhng sng trc b nh i trc

mt n. Sng nh ny c mt in nh mt ngi v mt ci ming ni li xc xc

(cu 7-8). Tuy nhin, s ngo mng ca ci sng nh ca con th b ct i v con

th b s ch nh thin thng tiu dit (cu 9). Sau c mt v ging nh con

ngi (son of man) lnh trch nhim lm vua i i (cu 13-14).

T cu 9 - 14 chng ta thy trc s uy nghi rc r ca s kt thc thi i ny.

ng Thng c trong ton s vinh hin ca Ngi v nhng o binh thin s

trn tri ai vo ch ny chng kin kt cuc ca s phn lon v ti li. Khng

nhng l quang cnh vinh hin oai nghi trc lc mi s chng i b hy dit,

nhng cn c s xut hin ca Con Ngi thnh lp vng quc i i ca

Ngi. Khi tng ny cho chng ta hng trc tin v ca s vinh hin ang ch

i chng ta khi Christ tr li, lc thn th chng ta c thot khi nhng nh

hng ca s ra s v chng ta s ging nh C Cha chng ta (ICo1Cr

15:35-55, Phi Pl 3:20-21, ITe1Tx 4:13-18, IGi1Ga 3:2).

Trc khi chng ta sang phn gii thch, chng ta hy kho st vi im tng t

gia hai s kin trong nhng on 2 v 7. C hai u lin quan n tin trnh ca

nhng vng quc hay ca nhng thc th chnh tr. Mt ch mi nc (mi

ngn chn v mi sng) xut pht t vng quc th t ca mi khi tng.

(Ong chn bng st l vng quc th t ca DaDn 2:40, v con th khng m t

c l vng quc th t ca on 7). Trong c hai s hin thy c Cha Tri

u can thip vo thi im th ch mi nc chm dt s cai tr ca con

ngi v thit lp s cai tr i i. Trong on 2 dng nh chng ta c dn

chung, nhng trong on 7 chng ta c nhng chi tit c ch cho chng ta c

bc tranh y hn.

1. Khoanh trn mu t trc li din t NG.

a. Theo Kinh Thnh, biu tng bin l s hung d ca thin nhin.

b. Chng ta khng th chnh xc nht thit rng s hin thy ca anin trong

on 7 c t chi tit v vin cnh tng lai hn s hin thy ca Nbuctnsa.

c. Nhng s hin thy ca vua v ca tin tri gi v im kt thc ca nhng

bib:ICo_15_35bib:ICo_15_35bib:ICo_15_35bib:Phi_3_20bib:ITe_4_13bib:IGi_3_2bib:Da_2_40

vng quc trn gian v s cai tr chc chn ca c Cha Tri trong tng lai.

d. Hot ng ca hn c ra trong on 2 dng nh tng t vi hot ng

ca Con Ngi on 7, trong ngi y tip nhn s cai tr hon v.

e. Nhng quang cnh cui cng ca s cai tr ca loi ngi v s ln ngi ca

Con Ngi gip chng ta hiu c din tin ca tng lai.

2. Trong s tay ca bn hy m t s hin thy v nhng con th ca on 7.

Gii Thch anin 7:15-28

anin rt bi ri do s hin thy ny v mong mun c hiu r ngha. Nh

vy, ng hi mt ngi hin ra trong khi tng ngha ca mi s y (cu

15-16). Ngi ny cho anin bit rng bn con th tng trng cho bn vng

quc trn gian, tuy nhin, pht ngn vin cng nhanh nhn ni thm rng, Nhng

cc thnh ca ng Rt Cao s nhn ly nc, v c nc lm ca mnh i

i (cu 18). Bt hnh thay, li gii thch ngn gn ny khng ni cho chng ta

cch c bit v nhng con th tiu biu cho vng quc no.

Nh chng ta s thy trong on 8, c s lin tc nhc n nhng vng quc c

tc ng mnh m trn dn s ca c Cha Tri trong thi anin v nhng

ngy k tip. iu ny khin cho vi hc gi Kinh Thnh tin rng anin on 7

ch nhn mnh din tin ca nhng vng quc c a ra trong on 2. Tc gi

ca bn gi rng ba con th u tin ny c th tng trng cho nhng quc gia

hin thi s ng h cho nh cai tr th gii hu n. Ong ta tin rng cu 17 m ch

rng bn vong quc s dy ln trong tng lai, v anin vit trong thi k Tn

Babyln (New Babylonian pariod), vn tn ti trong mt thi gian. Bn cng s

nhn thy khi chng ta tho lun KhKh 13:1-17, ba con th ny c cp lin

h vi nh cai tr cui cng ca th gii cu 2. DaDn 7:1-28 v KhKh 13:1-17 l

nhng ch duy nht trong Kinh Thnh m biu tng ba con th ny xut hin vi

nhau.

D sao th s phn ca dn s c Cha Tri vn b ct cht vi s phn ca

nhng quc gia biu trng trong nhng khi tng c ban cho trong sch

anin. Chng ta thy trong on 2 thi k dn ngoi bt u vi s vic ngi

Babyln chinh phc Giua. Hn na, s cai tr ca Mi v Bat gip cho vic bo

tn quc gia Ysran sau thi gian phu t v em li s ti nh c cho nhng

ngi Giua phu t. S cai tr ca Hylp cho Ysran s thy trc, trong s

nhng iu khc, s cai tr vo thi k cui cng ca mt nh cai tr phn bi v

khn ngoan. S cai tr ca ngi La m mang li cho Ysran va nhng li ch

ln va hn ch bt s bng bt trong khong thi gian di. Chng ta hy gi

nhng s kin v lch s Ysran trc khi chng ta tip tc phn gii thch.

Ngi gii thch ni rng con th th t, l mt vng quc hay thc th chnh tr

s c nh hng ln trn qu t. S cai tr ca n s lan rng cch hiu qu v

khng b ai chng c (cu 23). Mi vua hay nhng nh lnh o chnh ph kt

bib:Kh_13_1bib:Da_7_1bib:Kh_13_1

hp vi nhau trong mt loi xp hng s pht xut t vng quc ny (cu 24). Ri

sau khi lin minh (coalition) mi nc dy ln, th mt vua khc vi mi vua

ny s nh ba trong mi vua y (cu 24). c m t trc l ci sng nh,

sau khi kim sot c lnh th ca ba vua kia, ngi cai tr ny s lm cho mnh

tr nn ngi cai tr ti cao. Ngi y s ni nghch cng c Cha Tri v s n

p dn s ca c Cha Tri. Hn na, nh lnh o y quyn lc ny s c

gng thay i nhng thi k v lut php vn thing ling v rt ngha. Ngi y

s thnh cng trong mc ch ca mnh trong mt k, nhng k v na k (c

25). Tuy nhin, ngi y s b tc ot quyn hnh v b hy dit do vng quc

hu n ca c Cha Tri (cu 26). By gi dn s ca c Cha Tri s cai tr

qu t di quyn ca Ngi (cu 27). Nhng s kin ny cho chng ta ci nhn

chung v nhng bin c kt thc ca thi i ny b sung vo nhng g chng ta

kho st trong on 2. By gi chng ta hy tp trung s ch ca mnh vo vi

kin t nhng cu hi ca v tin tri, cng li gii v t chng vo tng lai.

T mt vng quc th t ny mt lin minh mi nc s dy ln vo thi k

cui cng (cu 24). T thc th chnh tr ny mt vua khc hay nh lnh o khc

s dy ln (so snh cu 7 vi cu 8). Theo din tin th n mt lc ngi ny c

gi l ci sng nh s ni bt v thay th ba trong mi vua (cu 8, 20, 21, 24-25).

Trong t ng thc t ng ta s gnh trch nhim kim sot lin minh hay

qucv dng sc mnh loi tr ba trong mi nh lnh o, t lp cho mnh thnh

ngi cai tr mnh m. Ngi ny rt kiu ngo, khoe khoang, gy n tng mnh

m v dng nh c cm thc bi mc ch thuc a ngc. Ngi ny tch cc

chng nghch c Cha Tri, ni nhng li phm thng vi Ngi v n p dn

s Ngi. Tht vy, ngi y cng kch c Cha Tri qua dn s Ngi v thnh

cng trong vic nh bi h trong thi gian ba nm ri, 42 thng hay 1260 ngy,

hay mt k, nhng k v na k (cu 22, 25). Sau ngi y b phn xt v b

tiu dit, nhng dn s ca ng Ti Cao s cai tr di quyn ca c Cha Tri

cho n i i.

Phn Thi Gian Lp Li Trong anin V Khi Th

Khi chng ta nhn trc vin cnh ca tng lai, chng ta c thm mt s chi tit

c bit ng gp vo nhng g chng ta hc c on 2. Mc d chng ta

khng bn v vic nhn din ba con th u vn khng c a ra r rng, nhng

chng ta c th bit chc iu iu ny: lin minh mi nc sau cng s dy ln

t quc th t (c l hnh thc sa i). Hn na chng ta s thy rng mt v

lnh t mnh m s nm quyn kim sot vng quc ny. Vy, ln u tin trong

phn k thut ca Kinh Thnh, chng ta c ci nhn lt qua v mt nhn vt, cng

vi nhng danh xng khc, c gi l Antichrist. V chng ta cng hc c mt

so1 iu v bn cht, phng php thc hin v s phn cui cng ca ngi y.

Trn ht mi s, chng ta t c nhng chi tit quan trng v nhng bin c ca

thi k cui cng. Nhng iu ny c th gip chng ta hiu thm v nhng thi

k trong chng ta sng v trch nhim ca chng ta trong nh sng ca nhng

s kin ny.

3. Khoanh trn mu t trc li din t NG.

a. Ngi gii thch cho anin bit rng bn con th tiu biu cho bn kha cnh

ca s cai tr ca con ngi.

b. Nhng quc gia tng trng bng nhng khi tng v pho tng v con th

by t s quan trng v c nh hng ca nhng quc gia y trn s phn ca dn

s c Cha Tri.

c. Chng ta c th ni rng anin ch nhiu n con th th t v nhng g tin

trin t hn l i vi ba con th u.

d. Lin minh mi nc hay quc l mt thc th trong qu kh m chng ta c

th nhn din c cch d dng.

e. Ci sng nh hay mt vua khc l nhng t ng dng m t mt ngi s t

c quyn kim sot thc th mi nc.

f. Phng php l mt ngi c gi l ci sng nh dng nm quyn cai tr

lin minh l ti ngoi giao ha bnh.

4. Ngi lnh o ca thc th mi nc s s dng quyn hnh.

a. Trong thi gian ba nm ri.

b. Trn dn s c Cha Tri, nh bi h trong khi ngi y cai tr.

c. Ch trong khu vc kim sot v hnh chnh.

d. Trong nhng iu c gi cu a, b, v c.

e. Ch trong nhng iu c ghi nhn cu a v b trn.

5. Khoanh trn mu t trc nhng li din t tiu biu cho v d gii thch ng

n v nhng g pht xut t ni dung Kinh Thnh.

a. Bn con th tiu biu cho Babyln, M-Bat , Hy lp v La m.

b. Thc th mi nc l in hnh cht ca thi i cui cng v s cai tr ca

loi ngi.

c. Lnh t ca thc th mi nc s s dng sc mnh ph by s kim sot

ca mnh trn quc.

d. Ngay trc khi con Ngi tr li, dn s ca c Cha Tri s b n p cch

mnh m do mt ngi cai tr khng knh s c Cha Tri, ngi y s ni

nghch vi c Cha Tri v c thnh vng khi p bc dn s c Cha Tri.

e. Nhng con th i din cho quyn lc chnh yu ca th gii ngy nay di s

lnh o tp th ca T Chc Lin Hp Quc.

6. Trong s tay ca bn , cho bit tn hu C c c th bit iu g v nhng bin

c trong thi k cui cng da vo ni dung nhng on Kinh Thnh chng ta

hc.

Chin c V D c

DaDn 8:1-27

Trong nm cui ca i Bnxtxa cai tr, anin nhn c s mc khi vn phc

ha cho din tin ca hai quc thuc tng lai hi gn. Khi bn c t cu 1-

14, c l bn nhn thy c hnh nh ca hai con vt ni bt trong khung cnh hot

ng: con chin c v con d c. S nhn mnh u tin nhm n con chin

c khi n di chuyn sang pha Nam, pha Bc v pha Ty theo mun ca mnh.

Khng c iu g c th ngn cn bc chn ca n khi n ln ln v mnh m.

Tuy nhin, sau nh tin tri thy mt con d vi mt ci sng ni bt mc gia

hai con mt t pha Ty chy nhanh n tn cng con chin c, v thng th hon

ton. n lt con d c tr thnh to ln, nhng n nh cao ca sc lc ca n

chic sng ng y b gy. Th ch cho sng c bn chic sng khc mc

ln,nhng t mt trong bn chic sng ny li c mt chic sng khc na li mc

ln. N khi u nh, nhng dn dn ln ln v hng Nam hng ng v n

t Vinh Hin (Beautiful Land). Khi n ln ln, n nh h nhng sng khc

xung t lp mnh ln lm vua, c thnh vng mt thi gian, n a iu c ln

v nm b l tht xung t. V tin tri c cho bit rng thi k hn lon ny s

ko di khong 2300 ngy hoc gn by nm. Sau l tht s c ti lp v s

cng bnh s thng th.

y l thc cht ca li mc khi m anin nhn thy. T nhin, ng bi ri v

tm cch hiu c ngha y. Ngay lc , mt thin s n gip ng (cu

15-18). Ging nh trong on 2, c Cha Tri ban cho chng ta cha kha chng

ta cn m ra s ng nht ca hai quc gia c tng trng bng con chin

c v con d c. Con chin c tng trng cho quc ng tr Mi v Bat

(cu 20). Hai sng tiu biu cho hai vua va vng quc ny. So snh k cu 3 vi

lch s th gii, chng ta thy mt iu ng ch : Mi l phn mnh hn ca

vng quc chung ny vo lc bt u, nhng dn dn Bat tr nn c u th hn.

Kinh Thnh chp rng: Mt trong hai ci th cao (di, theo bn ting Anh) hn ci

kia, nhng ci di hn mc sau (cu 3). Lch s th gii ghi li rng nhng cuc

chinh phc ca M-Bat tin sang pha Nam, pha Bc, v c bit pha Ty.

Gn hai trm nm quc mnh m ny cn qut Trung ng, nhng sau n

gp mt lc lng khng th chng c c t pha Ty.

Cu 21 cho chng ta nhn din con d v gii thch ngha s kin c a ra

cu 5-7. Con d c tng trng cho vng quc Hy lp v ci sng l vua th

nht. Theo lch s th gii chng ta hc bit v s dy ln ca Alchsn i v

nhng cuc vin chinh nhanh nh chp ca ng khi ng cn qut sang pha ng

chim quc M-Bat. V cuc chinh phc ca ng ta qu hon ho n ni

chng ta thng m ch vng quc m ng chinh phc l Nn Vn Minh Hy lp

(Hellenistic Civilisation trong ting Hy lp- Greek - cn gi l Hellenes). Tuy

nhin, cng tc ca Alchsn kt thc sau mi hai nm v quc ca ng b chia

ra bn trong nhng tng lnh ca ng. Hai v tng trong bn ngi ny c

bib:Da_8_1

ngha cho vic nghin cu sch anin l Ptolemy v Seleucus. Ptolemy pht trin

mt vng quc hng mnh Ai Cp v Seleucus pht trin mnh vng Syri, m

sau khi bt u th k th hai bao gm c phn t palestine ca Kinh Thnh. Nh

vy vng quc ca Alchsn b chia ra v bn nhnh ca vng quc ny khng

c sc mnh nh ng c (cu 22).

By gi chng ta hy sang ni dung ca cu 9-14, vn c gii thch trong nhng

cu 23-25. Tin tri c bo cho bit rng mt nh lnh o mnh m s dy ln t

mt trong bn nhnh ca quc Hy lp. Ong y khi u nh b nhng ln ln

mnh m qua mu (intrugue), ti ngoi giao, v vn ng chnh tr. Khi t

c quyn hnh, ng cai tr tn c, bt ngi khc phi theo mun mnh v cc

gi tr gian c. Hn na, ng s tn cng dn thnh (holy people), loi tr nhng

gi tr thuc linh, v c thnh cng trong mt thi gian. Tuy nhin, anin c

cho bit rng nh lnh o ny s t dy mnh ln chng li Hong t ca cc

Hong t , ngi y s b tiu dit. Chng ta hy xem s mc khi ny c s ip

g cho dn s ca c Cha Tri vo thi v s ip g, nu c, cho dn s c

Cha Tri vo thi k cui cng.

Lch s v vn chng tn gio ca thi k ny cho chng ta tin tc c gi tr v s

phn ca quc rng ln ca Alchsn. Chng hn, Josephus, mt s gia ngi

Do thi cho chng ta mt ti liu phong ph v s chia ct ca quc

Alchsn (Alexander) v s phn nhng ngi k v ng trong cun Vic i Xa

ca Ngi Do Thi (Antiquities of the Jews). V Ngy Kinh (Apocrypha) mt lot

vn phm khng c cm thc c vit ra trong thi k ny, cung cp cho

chng ta thm ti liu v nhng vng quc ca Ptolemy v Seleucus cng nhng

ngi k v h.

Trc u th k th hai trc Christ (khong 175 B.C), ngai vng ca quc

Seleucus b b trng. mt thnh vin trong gia nh Seleucus , Antiochus IV l

ngi Hy lp vo lc by gi, quyt nh nm quyn kim sot ngai vng cho d

ng ta khng phi l ngi k nghip chnh thc. Vi s gip ca mt v vua

vn c cm tnh vi nhng mc ch ca Antiochus, l ngi m ng ta th ha kt

bn v gip trong tng lai, th Antiochus dnh c quyn kim sot vng

quc Seleucus. Mt khi ng ta nm c quyn hnh, th ng cng c a v ca

mnh bng s tng qa v hi l. Lch s cho bit rng Antochus nm quyn hnh

bng s nnh ht, hi l v la gt. Ong ta bt u bng con ng nh b, nhng

chng bao lu tr thnh v i. Tht vy, ch c trong thi gian ngn m ng

kim sot ton vng quc Ptolemai na. Tuy nhin, tham vng kt hp hai vng

quc Seleucid v Ptolemaic thnh mt b Thng Vin La m ngn cm. Vo thi

im ny, v vua tht vng ny chuyn nng lc ca mnh sang ni khc.

Cai tr c khong tm nm, v vua la di ngo mn ny quay sang t Vinh

Hin (cu 9) v dn thnh (cu 9), r rng l m ch v t palestine v ngi Do

thi, khi hai t ng ny c dng trong sch (DaDn 9:24). Trong n lc mun

bib:Da_9_24

ph hy cn gc ca tinh thn quc gia Do thi v p t mt h thng ng nht

v s trung thnh tn gio trn nhiu dn tc qui phc mnh, Antiochus cm th

phng ca ngi Do thi. Lnh cm ny bao gm vic cm c sch Lut Php,

thi hnh nhng hnh thc l nghi tn gio v nghi l ct b. Hn na, ng cn ra ch

d buc thn dn ngi Do thi phi i tn gio ca h sang s trung thnh vi

ng ta, chp nhn nhng gi tr ngoi gio v tn trng nhng bui l ca t thn.

Bit c cng mnh lit ca c tin ngi Do thi, nn Antiochus n lc s

dng lc lng qun s bt h phi tun theo ch th. T nm 168 B.C. n ba

nm ri sau , nhng ngi Do thi nhit tnh chu ng s bch hi tn bo

(atrocities) khi nh vua c c ny khng t mt phng php no ph v tinh

thn Do thi v nh vy cho php ng ta t c mc ch ca mnh.

Antiochus thay th v thy t l thng phm ng kim bng mt ngi c th

thc hin nhng chnh sch bt knh ca ng ta. Ong ta thng tay git nhng

ngi lm php ct b cho b trai s sinh v nhng ngi gi cc l nghi ca Do

thi. Tuy nhin s xc phm cao ca ng ta v lm u nhng cun sch thnh

Torah bng cch nhng vo m heo trc khi em t. Ri t con heo ln bn

th trong n th by t s khinh b ca ng ta i vi Lut php. T nhin,

iu ny dn n vic nhng ngi do thi knh s c Cha Tri by t s th

phng trong n th. Tuy vy, nhng lc lng ca nh vua xua ui dn chng

vo lng mc ca h bt h chp nhn chnh sch mi. Nhng ngi trung

thnh buc phi lm u mnh bng vic n tht heo, hoc b git, nhng y l

iu i hi qu nhiu. Mattathias, mt thy t l knh s c Cha Tri, pht

c lm cuc cch mng, v mt trong nhng con trai ng l Judas Maccabacus,

lnh t ca mt o qun thin chin, v cui cng ui c qun i Seleucid ra

khi t nc. Tuy nhin nh vua khong hin din chng kin vic tht bi ca

h thng ca ng. Tri li, trong lc ng ang phn t pha ng ca vng

quc mnh th b cht cch l lng v huyn b.

Chng ta thy y l iu h m ca li tin tri lin quan n vng quc M-

Bat, Hy lp, v cc yu t ca quc Hy lp b chia ra. Cn thn phn hp l bi

cnh ny tit l cho chng ta thy mt nh lnh o tn c (diabolicalleader) l

ngi c quyn hnh do nhng mu c c v sc mnh. Nh lnh o

Seleucid ny c nhn din r rng trong lch s, v dng nh iu ny ng

nghim li tin tri mt cch chnh xc v ng ht. V mi yu t ca li tin tri

ny c ng nghim qu chnh xc, nn c ngi hi,Ti sao c Cha Tri

li nhn mnh s ch qu nhiu vo mt giai on qu ngn trong lch s ca

Ysran?. Chng ti c cm nhn rng , vn s dn chng ta kho st

nhng li tin tri khc ging nh th c bo trc. on 2 by t v thc th

chnh tr ca thi k cui cng, nhng khng a ra du hiu no ca ngi lnh

o. Tuy nhin, on 2 ni r v lin minh mi nc v mt nh lnh o ngo

mn s gy chin vi dn s ca c Cha Tri trong thi gian ba nm ri cho

n khi ngi y b tiu dit khi ng Christ n . Nh vy chng ta s thy mt

ngi khc ging nh Antiochus s nm quyn vo thi k cui cng. iu ny

dn nhiu hc gi Kinh Thnh i n kt lun rng trong con ngi Antiochus IV

chng ta thy trc Antichrist hu n. Vy hy ghi nh s kin ny khi bn c

anin v Khi huyn.

7. Da vo phn nghin cu ca chng ta n y, trong nhng bn tm tt sau

y, cu no tm tt tt nht v ni dung v mc ch ca anin on 8?

a. S nhn mnh ch yu l trn s dy ln, pht trin v s phn ca M-Bat

v Hy lp trong lch s.

b. on 8 nhn mnh bi cnh, s xut hin, v s sp ca cc quc M-

Bat v Hy lp nh v tr v nhn din mt v vua l ngi c mi quan h

quan trng c bit i vi dn s ca c Cha Tri.

c. on 8 nhn qua cc vng quc M-Bat, Hy lp v nhng vng quc pht

xut quc ny tp trung v nhn din chnh xc ngi cai tr th gii hu n.

8. Khoanh trn mu t trc mi li din t NG.

a. Nh trong on 2, c mt cha kha nhn din hai hnh nh chnh c tng

trng trong on 8.

b. Nhng chi tit t lch s th gii gp phn ln vo s hiu bit ca chng ta v

dn c a ra trong s ip tin tri ca on ny.

c. D quc ca Alchsn b chia thnh bn phn, nhng s nhn mnh trong

sch aninch vo hai phn thi.

d. Phn k thut ca Kinh Thnh chng t r rng th lnh tn bo s nm quyn

bng sc mnh m thi.

e. Theo phn k thut ca Kinh Thnh, ngi lnh o tn c hon ton khng

thnh cng trong n lc ca mnh trong vic pht huy s la di, n p dn s ca

c Cha Tri, v cng khai chng c c Cha Tri.

f. Nhn v tng lai, trong anin 2 v 7 cng a ra mt s chi tit v nhng

bin c ca nhng thi k cui cng, ci sng nh tng lai s khng b bt c k

th con ngi no tiu dit, nhng b chnh bn tay ca c Cha Tri x l.

By Mi Tun L

DaDn 9:24-27

c cn thn anin on 9 chng ta thy vi s kin quan trng. Trong s nhng

iu khc, chng ta thy aninni v s tn ph ca qu hng. n phi trong

tnh trng hoang vu tri qua nhiu nm. Tht vy, li Cha s phn qua tin tri

Girmi, ni rng tnh trng ny s ko di by mi nm (Gie Gr 25:11, 29:10).

Ti sao b hoang vu? Ti sao li by mi nm ? bn c th hi nh th. D

nhin, l do trc tip ca s hoang vu l ti li ca dn s c Cha Tri, nhng

ngi t khc Li ca Ngi, nhng s gi v s phn xt u tin (IISu 2Sb

36:15-21). Tuy nhin, nguyn nhn lu di dng nh l dn s t khc vic

bib:Da_9_24bib:Gie_25_11bib:Gie_29_10bib:IISu_36_15bib:IISu_36_15bib:IISu_36_15

tn trng h thng ca c Cha Tri v nm Sa bt (so snh LeLv 25:1-4 vi

IISu 2Sb 36:21). V Ysran khng cho t hng nm Sa bt ( c su nm th

ngh mt nm ) trong thi gian 490 nm, nn h n khng cho t ngh by

mi nm.

9. T nhng phn Kinh Thnh c trng dn trn, c Cha Tri truyn lnh

cho Ysran phi t ngh mt nm.

a. 7 nm

b. 70 nm.

c. 490 nm.

d. 50 nm.

Tc gi tin rng anin ang ngh v thi k 490 nm u khi ng cu nguyn

trong DaDn 9:1-19. Thi k phn xt chy gn ht vng ca n. by gi n lc

khi phc nn tc gi cu thay cho dn s mnh. ti im ny, Gprin n cho

ng bit v thi k 490 nm khc c lin quan n tng lai ca Ysran. Nhng

cu bn c trong 9:24-27 thng c gi l li tin tri ca by mi tun l

(Bn KJV dch ch tun l (weeks), cn bn NIV dch l nhng ln by

(sevens). Nhng hc gi bo th xem thi k ny l nhng tun l nm ngha l

by nm cho mt tun l.

Khi u vi cu 24, chng ta kho st su iu m Gprin ni s xy ra cho dn

ca anin (Ysran), v vi thnh thnh (Girusalem). Nn nh li tin tri ny

trc tip cho ngi Ysran, ch khng cho Hi Thnh. Su yu t ny xut hin

cho thy ton b mc ch cu chuc ca c Cha Tri cho dn Ysran. Ri

trong nhng cu 25 v 26, Gprin gii thch thi k ny vi t ng c bit l

tun l theo chi tit. Trc ht, hy ghi nhn c bao nhiu tun l ng gia

chiu ch cho hi hng v ti xy dng thnh Girusalem cho n khi ng xc

du n. C c thy su mi chn tun l (tun l nm hay by nm). gia

nhng s kin dng nh bao bc nhng cu ny, chng ta thy rng:

1. Girusalem (t ch ng ca anin) phi c ti thit trong thi k kh khn

(tip theo nhng nm b t).

2. Su mi chn tun ng chu xc du s b tr i v khng c g c .

3. Dn ca ngi cai tr hu n s hy ph thnh v ni thnh, bo hiu cho s tn

ph, chin tranh v hoang vu.

By gi chng ta phi kho st nhng s kin ny hi chi tit hn. ng chu xc

du, l Jesus Christ. Ting Hbr l Msi (Messiah) c ngha l ng chu xc

du ging nh ngha ca ch Hy lp Christ. Cm t s b tr i r rng l ch

v s hin din n ln th nht ca Jesus. Gia chiu ch ti thit Girusalem v

vic ng Christ b tr i c hai phn thi gian i lin vi nhau. C th m t theo

s sau:

By tun (7x7)=49 nm

Su mi hai tun (62x7)=434nm

bib:Le_25_1bib:IISu_36_21bib:Da_9_1bib:Da_9_24

= Su mi chn tun (69x7) =483 nm

Thi gian bo trc = 70 tun = 490 nm

Chiu ch ti thit

Girusalem n ng Msi = 69 tun = 483 nm

Thi gian cn li = 1 tun = 7 nm

Trong bn chit tnh ny chng ta thy cn mt tun lcn mt tun l cn li

mi hon thnh su iu uc cp trong cu 24 cho dn s ca anin,

Ysran, v thnh thnh ca ng, Girusalem. By gi chng ta hy kho st cu

26 thy nhng g xy ra cho ng chu xc du, thnh thnh v ni thnh .

ng chu xc du phi b tr i. Mt s hc gi tnh ton rng t khi c

chiu ch ti thit Girusalem n khi Cha Jesus ci la vo thnh Girusalem

vo l l (Palm Sunday), qua hnh ng ny Ngi cng b chnh Ngi l ng

Msi (XaDr 9:9 v Mat Mt 21:4-11) c 483 nm. t lu sau Ngi b tr i khi

Ngi dng mng sng mnh lm ca l hy sinh chuc ti cho ti nhn, s cht ca

Cha Jesus xy ra trong thi gian gia nm 29 v nm 33 A.D.

Th hai, thnh ph ca anin, thnh Girusalem, cng nh ni thnh, b hy ph

(cu 26). Tuy nhin, bin c lch s ny mi n nm 70 A.D. mi xy ra. Sau thi

gian vy thnh lu di v quyt dit Titus, mt tng lnh ca La m ph hy

thnh. V qu gin d ca s chng c mnh m ca ngi Do thi, nn qun i

ca ng t chy n th nguy nga trng l m Hrt xy ct. Trong sc

nng d di, vng ca n th chy ra v chy vo k xy ct n th. ly

vng , nhng ngi lnh La m cy tng hn ca n th, ng nghim trn

vn nhng li phn ca Cha Jesus trong 24:2: ...chng cn hn no cn li

trn hn no m khng b xung. Lm th no chng ta tnh khong

trong gia lc Cha Jesus chu cht v s hy ph thnh Girusalem? Trong li

tin tri nhng tin tri k thut nhng bin c khi s mc khi n vi h, tuy nhin,

h thng khng hiu c nhng yu t thi gian trong s ng nghim. Phier

hiu c nhng khong trng ny trong s ng nghim khi ng ta ghi nhn s

quan tm ca nhng ngi d ngn v s chu kh ca Christ v s vinh hin theo

sau (IPhi 1Pr 1:11). Tc gi ca bn tin rng dy c mt khong trng thi gian

tin tri khong bn mi nm m hin nhin anin chng bit g c.

DaDn 9:27 y ni v ngi y (he). y l ngi cai tr hu n cu 26.

Ngi cai tr ny khc hn vi ngi c cp cu 25. cu 26, ngi y

c ni n th tng lai. By gi trong cu 27 chng ta i n mt phn khc

ca yu t thi gian c Gprin cp. Su mi chn tun i qua i, ch

cn mt tun, tun l th by cn li. Tc gi ca bn tin rng c mt khong

trng thi gian khng bit xy ra gia nhng bin c xy ra trong su mi chn

tun l u v nhng g cha xy ra trong tun l cui cng c ch th cu

24. Gn 2000 nm tri qua k t nhng bin c ca su mi chn tun l u

bib:Xa_9_9bib:Mat_21_4bib:Mat_24_2bib:IPhi_1_11bib:Da_9_27

xy ra trong lch s, nhng nhng bin c c ni tin tri cho tun l cui cng,

chng ta tin rng, ang nm ngay trc mt.

Chng ta hy kho st k cu 27. Ngi y c ni n chnh l ngi c gi

l Antichrist. Chng ta tho lun v ngi ny on 7 v 8 vi mt s chi

tit, v chng ta s nhn mnh thm v ngi y cch c bit Khi huyn 13 v

17. y, anin ghi nhn rng ngi ny s lp giao c vi Ysran trong thi

gian mt tun l, ngha l by nm. Tuy nhin, vo gia tun l ny, ngi s

ph giao c, chm dt s t do tn gio, v lp mt h thng th phng gi di.

S cai tr ca ngi y c tip tc cho n ht k nh ti Armageddon. Chng

ta c th tm tt mt biu 490 nm c ch th trong by mi tun l ca

9:24-27.

DIN TIN THI GIAN TRONG BY MI TUN L CA ANIN

9:24-27.

10. 9:24-27 lin quan n dn s ca anin v thnh thnh. Ni tn dn s ny v

thnh thnh ny.

.................................................................................................................................

11. Khoanh trn mu t ng trc li din t NG.

a. Trong anin 9, c xut hin hai (2) thi k 490 nm: mt lin quan qu kh v

mt c lin quan n tng lai ca Ysran.

b. Ch c dch l by (sevens) trong 9:24-27 tiu biu cho thi gian by nm

v c gi l tun l nm.

c. Thi gian tng cng c nhn thy trong 9:24-27 l by mi tun, v ch

trong thi gian 490 nm ny chng trnh Cu Chuc ca c Cha Tri cho

Ysran c hon tt.

d. S hy ph thnh v ni thnh m Gprin ni n xy ra vo nm 70 A.D.

do tng La m l Titus.

e. Vua (ngi cai tr) hu n s lp giao c by nm vi Ysran, nhng ngi

s ph giao c v cm t do tn gio sau ba nm ri.

f. Gia su mi chn tun l u v tun l cui, c mt khong trng ln

trong ng chu xc du s m ra k nguyn cng bnh i i.

12. 9:25 chng t rng gia chiu ch cho php ti thit Girusalem v s hin din

n ln th nht ca Christ s l

a. 490 nm

b. 483 nm

c. 434 nm

d. 49 nm

iu quan trng phi hiu l by nm cui n lin quan n s hon tt ca c

Cha Tri v nhng iu c ni trong li tin tri v by mi tun l khi

phc quc gia Ysran. c cn thn Gie Gr 31:31-40 v RoRm 9:11 cho thy

bib:Da_9_24bib:Da_9_24bib:Da_9_24bib:Da_9_24bib:Da_9_25bib:Gie_31_31bib:Ro_9_11

rng : 1) c Cha Tri chn dn Ysran, 2) H b m trong mt thi gian, v 3)

H s c khi phc li. Chng ta tin rng s khi phc ny s xy ra trong thi

k by nm cui cng. Mt ln na chng ti xin bn nh k rng by mi ny

dnh cho Ysran ch khng phi cho Hi Thnh.

V vy chng ta c th tm tt nhng bin c ca thi k cui cng c lin h vi

Ysran. Th nht, Antichrist, mt nhn vt mnh m hin nhin, s lp mt giao

c by mi nm vi Ysran. C th sc mnh ny l s bo m an ninh cho

Ysran gia nhng quc gia xung quanh Ysran. Hip c y cng bo m cho

nn ha bnh Trung ng. Tuy nhin, dn Ysran , vi s t mn rt ln, rt

cn iu g buc h nhn nhn rng mnh cn mt Cu Cha. Khi hip c b

ph hy, ngi Do thi b mt t do tn gio v chu ng s ngc i cha tng

c nh chng ta s thy.

13. Khoanh trn mu t trc li hon chnh NG.

Trong tun l th by mi, dn Ysran s

a. K mt hip c an ninh vi mt nh lnh t mnh m.

b. Tip tc t mn cho n khi Cha em s cng bnh i i n.

c. Chu kh khi hip c ca h b ph v v s t do thuc linh ca h b cm

on.

d. Cng nhn nhu cu ti hu ca mnh v mt Cu Cha khi s t do tn gio ca

h b mt.

e. i din mt tng lai cc k khn kh khi c Cha Tri hon tt mt chng

trnh Cu Chuc cho h.

n Tp V p Dng

Trong Bi 2 chng ta thm nhng s kin c bit hn vo kin thc ca mnh

v nhng bin c tng lai. Mi s hin thy thm vo nhng s kin quan

trng, gip chng ta nhn thy tin trnh trong s mc khi thin thng v c mt

bc tranh y hn v nhng bin c kt thc ca thi i ny. By gi chng ta

hy tr li cch vn tt nhng g chng ta hc y v bi 1.

anin on 2 cho chng ta mt dn tng qut v din tin ca s cai tr ca con

ngi t thi Nbuctntsa cho n Hn b c. Chng ta thy rng c bn

vng quc m nhng hot ng ca h quyn ln vi nhng hot ng ca dn s

c Cha Tri. Ri t vng quc th t, chng ta hc bit rng hnh thc cui

cng ca s cai tr ca con ngi s l th ch hay lin minh mi nc s xut

hin nm quyn cai tr. Tuy nhin, n s khng c nhng yu t cn thit

pht sinh s hip nht chn tht v lu di. N c cu to bng st v t st,

tng trng cho na mnh na gin, mt s kt hp chng pht sinh s hip nht

hay lu bn. Tuy nhin, s chm dt ca lin minh ny phi do s kt hp lng lo

, nhng do vic c Cha Tri can thip vo cng tc ca loi ngi. Chng ta

quan st, vng quc ca c Cha Tri pht trin cho n khi n y khp

t, nghin nt s cai tr ca con ngi v mang li mt trt t mi, trng cu.

on 7 thm chi tit vo dn tng qut c a ra trong on 2 v gip chng

ta tng cng kin thc ca mnh v nhng bin c tng lai, nh mnh vo nhng

g c lin quan n nhng mn kt thc ca lch s nhn loi. Chng ta hc bit

rng lin minh mi nc ca on 2 s di s lnh o ca mt nhn vt c

m t l ci sng nh tng phn vi nhng sng khc ca con th th t (vng

quc th t). Ngi lnh o ny s loi b ba nh lnh o ca lin minh khi ng

ta gnh ton quyn kim sot v cng c v tr ca mnh. Hn na, ng ta s tch

cc chng li ng Ti Cao v c nhng li ni v hnh ng phm thng, p

bc dn s ca c Cha Tri, thay di th gi v lut l. Chng ta thy, ngi y

s thnh vng trong nhng chnh sch gian c v ngo mn ca mnh trong ba

nm ri, nhng n cui cng, ngi y s b hy dit do quyn nng v s oai

nghi ca c Cha Tri khi Cha chng ta s khi u vng quc i i ca

Ngi. By gi chng ta s kho st nhng s kin c bit v s phn xt, s phn

ca k c, s hin n ln th hai ca ng Christ, v vng quc hu n ca

Cha chng ta.

on 8 cho chng thy vin cnh v ngi lnh o hu n (vua hu n) gm c

vic ngi y nm quyn hnh, bn cht la di, nhng th on v kt cuc.

Trong gng mt lch s ca Antiochus IV, chng ta thy nhiu phm cht gian c

s l c im ca ngi lnh o thi k cui cng, tuy nhin, ngi cai tr trong

tng lai s biu l chng trn bnh din rng ln hn. Chng hn, Antiochus l

con ngi gian c, lng gt v tn bo. Ong ta cng l