1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΣΕΛ. 2 ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟΣΕΛ. 3 ΤΡΙΩΔΙΟ- ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣΣΕΛ. 4 ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗΣΕΛ. 5 ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΣΕΛ. 6 ΓΑΛΑΚΤΟΜΠΟΥΡΕΚΟΣΕΛ. 7 ΑΠΟΚΡΙΕΣ- ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΣΕΛ. 8 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΙΩΝΣΕΛ. 9 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΚΑΣΣΕΛ. 10 ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥΣΕΛ. 11 ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥΣΕΛ. 12 ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑΣΕΛ. 13 Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣΕΛ. 13 ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣΕΛ. 15 ΜΑΡΤΗΣ - ΜΑΡΤΙΑΣΕΛ. 15 ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑΣΕΛ. 16 25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821 ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗΣΕΛ. 17 ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥΣΕΛ. 18 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΣΕΛ. 18, 19, 20, 21 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ

1 Φεβρουαρίου ο Τρύφωνας 5 Φεβρουαρίου η Αγαθή 7 Φεβρουαρίου ο Παρθένης10 Φεβρουαρίου ο Χαράλαμπος και η Χαρίκλεια11 Φεβρουαρίου ο Βλάσης12 Φεβρουαρίου ο Μελέτης 14 Φεβρουαρίου η Βαλεντίνη19 Φεβρουαρίου η Φιλοθέη23 Φεβρουαρίου ο Πολύκαρπος

1 Μαρτίου η Ευδοκία 2 Μαρτίου η Ευθαλία17 Μαρτίου ο Αλέξης19 Μαρτίου ο Χρύσανθος21 Μαρτίου ο Ιάκωβος25 Μαρτίου ο Βαγγέλης27 Μαρτίου η Λυδία

2

ΤριώδιοΚυριακή Τελώνου και Φαρισαίου, Κυριακή του Ασώτου,

Κυριακή της Απόκρεω, Κυριακή της Τυρινής

Φεβρουάριος λοιπόν και ανοίγει το Τριώδιο!!!!!Αλήθεια πόσα γνωρίζετε για το τριώδιο και για τις Κυριακές των Αποκριών ; Το Τριώδιο είναι το βιβλίο της εκκλησίας που περιέχει ψαλμούς οι οποίοι ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο. Αυτό το βιβλίο περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στις εκκλησίες τη συγκεκριμένη περίοδο. Οι ύμνοι αυτοί έχουν τρεις ωδές. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο αυτό, και κατ’ επέκταση και η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, ονομάστηκαν Τριώδιο. Τις τρεις πρώτες εβδομάδες του, οι χριστιανοί ετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Κάθε Κυριακή αυτών των εβδομάδων έχει τη δική της σημειολογία . Η πρώτη, η Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου προτρέπει τους Χριστιανούς να είναι ταπεινοί όπως ο Τελώνης και όχι υπερήφανοι όπως ο Φαρισαίος. Η δεύτερη, η Κυριακή του Ασώτου διδάσκει την αξία της μετάνοιας και το μεγαλείο της συγχωρέσεως. Η τρίτη, η Κυριακή της Απόκρεω, αναφέρεται στη Δευτέρα Παρουσία, στην κρίση που θα λάβει χώρα τότε, καθώς και στη χριστιανική αγάπη. Ονομάζεται έτσι επειδή είναι η τελευταία ημέρα που οι Χριστιανοί επιτρέπεται να φάνε κρέας. Η εβδομάδα που ξεκινά ονομάζεται και εβδομάδα της Τυρινής ή Τυροφάγου. Εβδομάδα που επιτρέπεται η βρώση τυροκομικών, αυγών και ψαριών. Η τέταρτη, η Κυριακή της Τυροφάγου, αναφέρεται στην εξορία των πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο. Ακολουθεί η Καθαρά Δευτέρα, όπου με αυτήν ξεκινά η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Περίοδος νηστείας, προσευχής, περισυλλογής που μας προετοιμάζει για τη μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Κυρίου. Ονομάζεται Τεσσαρακοστή γιατί μιμείται τη σαρανταήμερη νηστεία που έκανε ο Χριστός. Επίσης λέγεται Μεγάλη για να ξεχωρίζει από τη νηστεία των Χριστουγέννων.

Τσικνοπέμπτη

3

Τσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας (της κρεατινής) του Τριωδίου. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι το ψήσιμο «τσίκνισμα» κρέατος στα κάρβουνα. Για την ορθόδοξη παράδοση οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι σημαντικές όποτε στην Κρεάτινη εβδομάδα η Πέμπτη είναι η καταλληλότερη μέρα για να κρεπαλιάσουμε. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση το κρέας ψήνεται πολύ μέχρι να μυρίσει τσίκνα και είναι πολύ δύσκολο να φας σε ταβέρνα αν δεν έχει κλείσει τραπέζι πρώτα. Από εκεί έχει πάρει και το όνομα της η ημέρα. Πέρα από το ψήσιμο του κρέατος, κάθε τόπος έχει και τις δικές του συνήθειες εορτασμού της Τσικνοπέμπτης. Μερικές από αυτές είναι:Σέρρες:Στις αλάνες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις οποίες αφού ψήσουν κρέας, πηδούν από πάνω τους.Κομοτηνή:Εδώ την Τσικνοπέμπτη καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (Κυριακή της Απόκρεω). Κέρκυρα: Την ημέρα αυτή, στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, τελούνται τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» ή «Κουτσομπολιά» ή «Πέτε Γόλια». Σύμφωνα με το έθιμο, οι γυναίκες βγαίνουν στα παράθυρα των καντουνιών και κουτσομπολεύουν στη ντοπιολαλιά τους. Ακολουθούν καντάδες όπου με αυτές «κλείνει» το έθιμο.Σκόπελος:Στο χωριό Κλήμα της Σκοπέλου, οι κάτοικοι, αφού φάνε και τραγουδήσουν στα σπίτια τους, ξεχύνονται στις γειτονιές και χορεύοντας συγκεντρώνονται όλοι στο Πεύκο όπου και συνεχίζουν το γλέντι μέχρι το πρωί. Πελοπόννησος :Σε όλη την περιφέρεια την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνονται λογιών λογιών καλούδια. Η πηχτή, οι τσιγαρίδες, τα λουκάνικα, η γουρναλοιφή και το παστό είναι ορισμένα από αυτά.Για να το τσικνίσετε την Τσικνοπέμπτη, δοκιμάστε τις νοστιμότατες συνταγές που επιλέξαμε για σας .

Σουβλάκια Αρνίσια

Υλικά:1 μπούτι αρνίσιο, 2 λεμόνια, 1/2 κούπα ελαιόλαδο,

πιπεριές πράσινες, 2 κρεμμύδια, λίγη ρίγανη, αλάτι , πιπέρι ,καλαμάκια για σουβλάκια.

Εκτέλεση:Ζητάμε από το χασάπη μας να ξεκοκαλίσει το

μπούτι. Κόβουμε το κρέας σε ομοιόμορφα κομμάτια . Τα αλατοπιπερώνουμε και τα αφήνουμε να σταθούν για περίπου μισή ώρα. Σε ένα βαζάκι που να κλείνει

καλά χτυπάμε το λάδι, το χυμό λεμονιού και τη ρίγανη. Κόβουμε τις πιπεριές σε τετράγωνα κομμάτια

4

Χοιρινή τηγανιάΥλικά:

1 κιλό χοιρινό κρέας1 ποτήρι του κρασιού κόκκινο κρασί

ΑλεύριΑλάτι πιπέρι

3 κουταλιές της σούπας λάδι

Εκτέλεση:Πλένουμε καλά το κρέας και το κόβουμε σε μικρές μπουκιές. Αλατίζουμε και

πιπερώνουμε το κρέας. Αλευρώνουμε το κρέας καλά. Σε ένα βαθύ αντικολλητικό τηγάνι βάζουμε το λάδι να κάψει. Μέσα του ρίχνουμε το κρέας και το γυρίζουμε να τσιγαριστεί από όλες τις πλευρές του. Συνεχίζουμε το τηγάνισμα σε μέτρια φωτιά

ανακατεύοντας διαρκώς και προσθέτοντας ελάχιστο νερό όταν μειώνονται τα υγρά του. Τέλος προσθέτουμε το κρασί και αφήνουμε να ψηθεί μέχρι να στεγνώσει και να

μείνει με την παχιά σάλτσα του.

5

Υλικά για την κρέμα: 1 πακέτο φύλλο κρούστας, 2 φλιτζάνια τσαγιού σιμιγδάλι ψιλό 2 λίτρα γάλα, 1 1/2 φλιτζάνι τσαγιού ζάχαρη, 3 κουταλιές σούπας

βούτυρο, 10 αυγά, 3 βανίλιες, 1/2 βιτάμ για το άλειμμα των φύλλων

Υλικά για το σιρόπι: 3 φλιτζάνια τσαγιού ζάχαρη, 3 φλιτζάνια τσαγιού νερό, 1 φλούδαλεμονιού,1 κουταλάκι χυμό λεμονιού.

Εκτέλεση:Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε το γάλα και το αφήνουμε να ζεσταθεί ελαφρά. Κατόπιν προσθέτουμε το σιμιγδάλι ανακατεύοντας συνεχώς έως ότου πήξει η κρέμα μας. Την

κατεβάζουμε από τη φωτιά και σε ένα μπολ χτυπάμε τα αυγά, τη ζάχαρη και τις βανίλιες. Προσθέτουμε αυτό το μείγμα στην κατσαρόλα με την κρέμα ανακατεύοντας

έντονα ρίχνοντας μέσα και το φρέσκο βούτυρο. Συνεχίζουμε για λίγο το ανακάτεμα και αφήνουμε μετά την κρέμα μας να κρυώσει.

Στρώνουμε τα μισά φύλλα σε ένα βουτυρωμένο ταψί αλείφοντάς τα ανάμεσα με βιτάμ. Ρίχνουμε από πάνω την κρέμα . Από πάνω στρώνουμε και τα υπόλοιπα φύλλα

βουτυρώνοντάς τα επίσης με βιτάμ. Κόβουμε και αφαιρούμε τα τμήματα των φύλλων που περισσεύουν έξω από το ταψί. Με ένα κοφτερό μαχαίρι χαράζουμε σε κομμάτια τα

πάνω φύλλα και βουτυρώνουμε το πάνω πάνω φύλλο καλά με βιτάμ. Ψήνουμε το γαλακτομπούρεκό μας στους 175 βαθμούς έως ότου ροδίσει.

Όσο ψήνεται το γαλακτομπούρεκο εμείς θα ετοιμάσουμε το σιρόπι. Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε το νερό, τη ζάχαρη, τη φλούδα του λεμονιού και τα βράζουμε για μισή ώρα. Στη συνέχεια προσθέτουμε το χυμό λεμονιού, βράζουμε για 5 λεπτά

ακόμα και το κατεβάζουμε από τη φωτιά.Μόλις ψηθεί το γαλακτομπούρεκο κι έτσι όπως είναι ζεστό, το περιχύνουμε με το

σιρόπι και όταν κρυώσει το κόβουμε σε κομμάτια και το σερβίρουμε.

6

ΓΑΛΑΚΤΟΜΠΟΥΡΕΚΟ Αποκριές - Καρναβάλι

Οι Αποκριές και το Καρναβάλι, είναι για όλους μας, μέρες γλεντιού μεταμφίεσης και ξεγνοιασιάς. Κατά πάσα πιθανότητα η λέξη Καρναβάλι, προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrus navalis», που σημαίνουν ναυτικό αμαξίδιο. Κι αυτό γιατί, στις πομπές που γίνονταν κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, (που όπως και τα Διονύσια, ήταν οι πρόγονοι του σημερινού καρναβαλιού), για να μεταφερθεί το Ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα, μέσω της Ιεράς Οδού, παρήλαυνε και μια μικρογραφία Ιερού Πλοίου, όπως της Παράλου από την Δήλο, ή της Σαλαμινίας. Οι μικρογραφίες αυτές είχαν ρόδες, τις στόλιζαν με άνθη και καρπούς, και έπαιρναν μέρος στις πομπές. Σε αρχαία αγγεία συναντάμε παράσταση του Διονύσου που κάθεται πάνω σε ένα τέτοιο πλοίο. Το Καρναβάλι είναι μια από τις γιορτές που έχουν καθιερώσει οι άνθρωποι κατά τις

οποίες μπορούν να γλεντούν ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς. Οι μεταμφιέσεις πρωτοεμφανίζονται περίπου το 2000 π.Χ. στην Ασία, και συγκεκριμένα στη Μεσοποταμία και τη Βαβυλώνα. Σε πιο πρόσφατες εποχές, οι μεταμφιέσεις κυριαρχούσαν όχι μόνο στο Βυζάντιο, όπου η αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαρακτήρα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη καθώς και σε άλλους λαούς. Ο μεταμφιεζόμενος άλλοτε έπαιρνε μαγική δύναμη για να τη χρησιμοποιήσει για το καλό της παραγωγής και άλλοτε για να ξεγελάσει τα

επιβλαβή πνεύματα. Η συνήθεια αυτή, ήδη από τον 2ο μ.Χ. αιώνα, βρήκε αντίθετη την εκκλησία, που έβλεπε σε αυτές τις εκδηλώσεις τη συνέχιση των ειδωλολατρικών εθίμων.Παρά όλες όμως τις απαγορεύσεις από την εκκλησία, οι γιορτές αυτές επιβίωσαν στο Βυζάντιο. Η περίοδος πριν την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής, συνδέθηκε με την ελευθερία της διασκέδασης που επιτρέπει η μεταμφίεση, και μέσα από λαϊκά δρώμενα ήθη και έθιμα, έφτασε μέχρι τις μέρες μας, με διασκεδάσεις, συμπόσια, τις «μουτσούνες», τους «κουδουνάτους» που με αθυροστομίες και αστεία πειράζουν όποιον βρουν στο δρόμο τους και δρώμενα, με εικονικές μάχες ή δίκες. Μπορεί το Καρναβάλι και οι Αποκριές να ξεκίνησαν από πολύ παλιά, μπορεί οι γιορτές αυτές να πήραν πολλά ονόματα, αλλά ένα πράγμα παρέμεινε σταθερό. Η διάθεση του ανθρώπου να μασκαρευτεί, να γελάσει, να διασκεδάσει, ή απλά να γιορτάσει την αγάπη του για τη ζωή. Το καρναβάλι όμως είναι στενά συνυφασμένο με την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελούν τα φαλλικά σύμβολα αλλά και η σάτιρα, η οποία συνδέεται

7

άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα που σχετίζονται με την Ελλάδα αλλά και το διεθνή χώρο. Το πιο σημαντικό καρναβάλι στον ελληνικό χώρο διοργανώνεται στην Πάτρα. Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις αρχίζουν κάθε χρόνο στις 17 Ιανουαρίου και λήγουν την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου και τη μεγάλη παρέλαση των καρναβαλιστών.

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΙΩΝ

Αποκριά ετυμολογικά σημαίνει μακριά από το κρέας. Η περίοδος αυτή συνδυάζεται με το έθιμο του «καρνάβαλου» που είναι η θεότητα της Αποκριάς. Σχεδόν σε όλες τις περιοχές της πατρίδας μας γιορτάζονται οι αποκριές με τον ίδιο τρόπο, με μερικές διαφορές ή παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή. Μια βδομάδα πριν την Τσικνοπέμπτη , με το άνοιγμα του Τριωδίου, ξεκινούσε η διαδικασία της σφαγής των γουρουνιών, τα χοιροσφάγια. Για αυτό η εβδομάδα αυτή ονομαζόταν χοιροσφάγια. Εκείνα τα χρόνια κάθε σπίτι έτρεφε για ένα χρόνο το γουρουνόπουλό του, ένα καλό γουρούνι για χοιροσφαγή. Απ’ αυτό έκαναν την οματιά. Έπαιρναν τα χοντρά έντερα και τα έπλεναν καλά. Τα γέμιζαν με μισοστουμπισμένο και μισοβρασμένο σιτάρι, σταφίδες, πορτοκαλόφλουδες, μυρωδικά και μπαχαρικά. Τα έβαζαν σε «τέψια» με λίπος από τη μαδημένη κοιλιά «σγόρτσα» και την έψηναν στο φούρνο. Έκαναν ακόμη και την πηχτή ή ποδομουτσούνα, λουκάνικα, παστό. Εκτός από τα συμπόσια, τις διασκεδάσεις, τα χοιροσφάγια, τη θύμηση των νεκρών, κύριο χαρακτηριστικό των Αποκριών είναι οι μεταμφιέσεις, οι προσωπιδοφορίες, οι μουτσούνες, σπάνια με μάσκα , περισσότερο με μακιγιάζ και μουντζούρες. Οι χριστιανοί αντάλλασαν επισκέψεις, έβρισκαν την ευκαιρία της επικοινωνίας και διασκέδαζαν. Μεταμφιέζονταν σε «μπούχλες» οι άνδρες ντύνονταν γυναίκες και οι γυναίκες σε άντρες, έφτιαχναν τις συντροφιές τους και γύριζαν σε όλο το χωριό από σπίτι σε σπίτι. Αναπαρίσταναν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς, γιατρούς με τα γιατροσόφια τους, γέρους και γριές με μπαστούνια και κουδούνια, αρκουδιάρηδες με κρεμασμένες κουδούνες στη μέση τους, για να γίνεται θόρυβος κ.α. Από νωρίς τα βράδια μαζεύονταν στις γειτονιές, στα ξέφωτα, στις πλατείες, όπου άναβαν φωτιές. Εκεί «μπούχλες» και μη, μικροί και μεγάλοι χοροπηδώντας γύρω από τις φωτιές, τραγουδούσαν εύθυμα, έλεγαν πιπεράτα αστεία κ.τ.λ. Επίσης κατά τη διάρκεια των αποκριών οργανώνονταν και διάφορα παιχνίδια, που διασκέδαζαν και προξενούσαν γέλιο. Η Καθαρά Δευτέρα είναι το τέλος των Αποκριών και η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Γιορτάζεται στην εξοχή με νηστίσιμα και κρασί, γι’ αυτό και γυρίζουν μεθυσμένοι. Συνεχίζεται η ευθυμία με τραγούδια και διασκεδάσεις. Κάθε τόπος πέρα των κοινών

8

εθίμων, έχει και δικά του ξεχωριστά έθιμα. Τα κοινά έθιμα είναι το άζυμο ψωμί δηλαδή η λαγάνα και τα λογιών λογιών νηστίσιμα φαγώσιμα ( μαρουλάκια, κρεμμύδια, σκόρδο, ταραμάς, ελιές, φασολάδες κ.α.). Την ημέρα αυτή ήταν συνήθεια να μαζεύονται οι περισσότεροι σε συγκεκριμένους τόπους, για να γιορτάζουν τα «κούλουμα».

Το πέταγμα του χαρταετού ήταν και είναι ανάμεσα στα έθιμα. Τους χαρταετούς τους έφτιαχναν μόνοι τους με καλάμια και χαρτί. Ήθελε μαστοριά στο «ζύγισμα». Αν δεν τα κατάφερνες, χαρταετό ψηλά δεν έβλεπες.

Η ιστορία της μάσκας Η καταγωγή της μάσκας εντοπίζεται σε αρχαίες μυστηριακές θρησκευτικές τελετές.   Τα παλαιότερα προσωπεία βρέθηκαν στο βασιλικό νεκροταφείο της Ουρ, στη Μεσοποταμία και αποτελούσαν στοιχεία τέτοιων τελετών. Δεν υπάρχει λαός που για διαφορετικούς έστω λόγους και σε διαφορετικές περιόδους του

έτους να μην έχει το έθιμο της μασκαράτας.  Οι ειδικοί ανάγουν την εμφάνιση της μάσκας στην εποχή που πάτησε στη γη το πόδι του ο άνθρωπος και τη θεωρούν ως ένα από τα πιο σημαντικά έργα τέχνης που έχουν δημιουργηθεί, ως ένα πνευματικό προϊόν του ανώτερου εξελικτικά όντος. Προσωπίδες λατρείας που καλόπιαναν τα κακά πνεύματα, πολεμικές που τρομοκρατούσαν τους εχθρούς, καθώς και νεκρικές για να διώχνουν τα πνεύματα στο ταξίδι τους για τον άλλο κόσμο, συναντά κανείς σε πολλές ιστορικές περιόδους στην Ελλάδα, Αίγυπτο, Περού, Μεξικό, Καρχηδόνα.  Ως μέσο

μεταμφίεσης πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην Ιταλία.  Τον 16ο αιώνα δεν νοείτο κάποια κυρία της αριστοκρατίας να μην φορά μάσκα όταν μεταμφιεζόταν τις Αποκριές. Στην Ελλάδα το προσωπείο κατά καιρούς είχε πολλές και διαφορετικές χρήσεις.  Νεκρικό, καμωμένο από χρυσό για να προσδίδει την ανάλογη λάμψη στο νεκρό βασιλιά, κάλυπτε τις δυσμορφίες του παγωμένου προσώπου. Άλλα προσωπεία τοποθετούνταν στα ιερά των ναών ως τάματα και αφιερώματα και τα πιο αποκρουστικά κρέμονταν στα σπίτια και τα καταστήματα και χρησίμευαν ως φυλακτά για τη βασκανία.  Ευρύτατα τα προσωπεία χρησιμοποιήθηκαν και στο αρχαίο δράμα και κατά την εξέλιξη του πήραν ποικίλες μορφές, γυναικείες, αντρικές, κωμικές,   τραγικές. Η μάσκα δεν γνωρίζει σύνορα και κάθε λαός της δίνει τη δική του ερμηνεία και τη χρησιμοποιεί σύμφωνα με τις παραδόσεις του.  Η μάσκα ως αξεσουάρ γνώρισε μεγάλη άνθηση κυρίως τον 14ο αιώνα στις χώρες της Μεσογείου.  Είναι πασίγνωστοι οι περίφημοι μασκοφόροι της Ρώμης, της Φλωρεντίας και της Βενετίας.  Σήμερα δε νοείται καρναβάλι χωρίς μάσκα, η οποία τείνει να εξελιχθεί σε έναν ανελέητο διαγωνισμό δημιουργίας εξαιρετικής τέχνης και αισθητικής.  Μεταξωτές στη Βενετία, πορσελάνες, ζωγραφισμένες στο χέρι στη Νίκαια της Γαλλίας, εντυπωσιακές με φτερά στο Ρίο. Στη χώρα μας εξακολουθούν να απεικονίζουν κλασικούς ήρωες των παιδικών παραμυθιών, να

9

συνοδεύουν τις στολές μας ή να σατιρίζουν πολιτικά πρόσωπα. Οι Αποκριές είναι η μοναδική μας ευκαιρία μέσα στο χρόνο να βγάλουμε προς τα έξω τον πραγματικό μας εαυτό, γι' αυτό θα πρέπει να προσέξουμε καλά τι μάσκα θα διαλέξουμε.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥ

Ο χαρταετός άνοιξε για πρώτη φορά τα πολύχρωμα εύθραυστα φτερά του στην Κίνα, φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού σε μορφή δράκου ιερού κινέζικου συμβόλου .Υπάρχουν γραπτές αποδείξεις ότι οι χαρταετοί πετούσαν στον ουρανό της Κίνας από το 200 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποίησε το χαρταετό κατά ένα πολύ ενδιαφέροντα τρόπο. Κάποια εποχή έπρεπε να καταλάβει με το στρατό του ένα παλάτι, αλλά συναντούσε δυσκολίες. Αποφάσισε λοιπόν να σκάψει ένα τούνελ, αλλά το βασικό του πρόβλημα ήταν να υπολογίσει το μήκος που έπρεπε να έχει ένα τέτοιο τούνελ. Σήκωσε λοιπόν στον αέρα έναν χαρταετό έχοντας την άκρη του νήματος στο σημείο που ξεκινούσε το τούνελ και το χαρταετό τον ίδιο να υπερίπταται πάνω από το παλάτι. Με τη χρήση απλών γεωμετρικών υπολογισμών μπόρεσε να υπολογίσει με ακρίβεια το μήκος του τούνελ. Ο λαός θαύμαζε και λάτρευε το χαρταετό. Η ιδέα του χαρταετού «πέταξε» σε πολλές άλλες χώρες της Ασίας και εμπλουτίστηκε με περισσότερα, έντονα χρώματα. Τον 4ο π.Χ. αι. στην αρχαία Ελλάδα ο αρχιμηχανικός Αρχύτας χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αετό. Πολύ αργότερα ο Μάρκο Πόλο, γυρίζοντας απ’ τα ταξίδια του, φέρνει το χαρταετό στη Μεσαιωνική Ευρώπη. To πέταγμα του χαρταετού, με τον καιρό γίνεται απολαυστικό παιχνίδι, επιστημονική έμπνευση και πηγή μιας διαρκούς ικανοποίησης του ανθρώπου για την υποταγή της ύλης στα πιο ευφάνταστα και τολμηρά του όνειρα. Στη διάρκεια της μακραίωνης ιστορικής διαδρομής του χαρταετού συνέβησαν πολλά και διάφορα. Το 1749 ο Σκοτσέζος μετεωρολόγος Alexander Wilson χρησιμοποίησε χαρταετούς με θερμόμετρα, προκειμένου να καταγράψει και να μελετήσει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο. Το 1752 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πείραμα με το χαρταετό, προκειμένου να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτα άλλο παρά στατικός ηλεκτρισμός. Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε! Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να

10

σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα. Το 1833 ένας Βρετανός, αυτή τη φορά, μετεωρολόγος, χρησιμοποίησε τους χαρταετούς για να ανυψώσει ανεμόμετρα, ώστε να καταγράφει και να μελετά τις ταχύτητες των ανέμων στα διάφορα υψόμετρα. Το 1887 ο E. B. Archibald τράβηξε τις πρώτες αεροφωτογραφίες χρησιμοποιώντας χαρταετούς. Με το τέλος του 19ου αιώνα οι χαρταετοί θεωρούντο σαν ένα σοβαρό επιστημονικό εργαλείο και άρχιζαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη μηχανικών πτητικών μηχανών βαρύτερων του αέρα. Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική εκτελούσαν πειράματα με σκοπό να βρεθεί η ιδανική πτητική μηχανή, αλλά μόνο οι αδελφοί Ράιτ το πέτυχαν. Το ενδιαφέρον για τους χαρταετούς έχει αναζωπυρωθεί τελευταία, εξ αιτίας κυρίως της ανάπτυξης των «αθλητικών χαρταετών». Φτιαγμένοι από λεπτό χαρτί και ξύλο μπαμπού μπορούν να κάνουν μανούβρες μόνο με την αυξομείωση της έντασης στο κορδόνι. Ο έλεγχος σε αυτούς τους χαρταετούς εξαρτάται κύρια από την εμπειρία του χειριστή του. Έτσι οι χαρταετοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σαν άθλημα είτε σαν χόμπι, είναι φθηνοί, κατασκευάζονται εύκολα, και το σημαντικότερο, μαθαίνουν το χρήστη περισσότερα για το φυσικό περιβάλλον.

 Κατασκευή χαρταετού

 

 Θα χρειαστούμε:3 ελαφρά πηχάκια από ξύλο, περίπου 80 εκατοστά το καθέναχαρτί ή πολύ λεπτό νάιλονγερό σπάγκολεπτό σύρμακολλητική ταινίαχρωματιστά χαρτιά για την ουρά

Κατασκευή:

Στα άκρα από κάθε πηχάκι κάνουμε δυο μικρές εγκοπές.Δένουμε γερά μεταξύ τους τα τρία πηχάκια από τη μέση με το σπάγκο, και αφήνουμε περίπου μισό μέτρο ακόμα να κρέμεται . Στην άκρη από το ένα πηχάκι στερεώνουμε γερά το σύρμα, και το περνάμε περιμετρικά γύρω από το σκελετό του χαρταετού, κάνοντας μια στροφή με το σύρμα σε κάθε πηχάκι, εκεί που έχουμε κάνει την εγκοπή. Φροντίζουμε όπως θα γυρίζουμε το σύρμα, οι αποστάσεις μεταξύ των άκρων από τα πηχάκια να διατηρούνται σταθερές, έτσι ώστε στο τέλος να έχουμε ένα κανονικό εξάγωνο. Ακουμπάμε το σκελετό πάνω στο χαρτί ή το πλαστικό, και το κόβουμε γύρω - γύρω του, αφήνοντας ένα περιθώριο 3-5 εκατοστών . Σε αυτό το σημείο, μπορούμε ν’ αφήσουμε τη φαντασία μας ελεύθερη και να διακοσμήσουμε την επιφάνεια του χαρτιού όπως μας αρέσει, έτσι ώστε να έχουμε ένα

11

μοναδικό χαρταετό. Μπορούμε να κολλήσουμε διάφορα διακοσμητικά, ή να ζωγραφίσουμε τη σημαία της αγαπημένης μας ομάδας, πρόσωπα, πεταλούδες, πουλιά και ζώα.Κατόπιν ξαναβάζουμε το σκελετό πάνω στο χαρτί ή το πλαστικό, γυρίζουμε τα περιθώρια προς τα μέσα και τα κολλούμε με κολλητική ταινία. Σε δυο άκρα (β & γ) στερεώνουμε σπάγκο, για να δέσουμε στην μέση του την ουρά. Προσέχουμε ώστε: αβ = αγ = γδ = βδ. Η ουρά πρέπει να είναι 3-4 φορές μακρύτερη από το μήκος του αετού, έτσι ώστε να έχει σταθερότητα όταν πετάει. Την ουρά μπορούμε να την κατασκευάσουμε, από λωρίδες που θα έχουμε κόψει από εφημερίδες ή χρωματιστά χαρτιά μεγέθους 20 Χ 20 εκατοστά, τα οποία δένουμε στο σπάγκο σε απόσταση περίπου 15-20 εκατοστών το ένα από το άλλο. Στα αντίθετα άκρα από αυτά που δέσαμε την ουρά, (ε & ζ), δένουμε τα ζύγια. Εδώ πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα. Όλη η επιτυχία για το πέταγμα του αετού, βρίσκεται στα ζύγια του. Τα ζύγια, είναι δυο κομμάτια σπάγκος δεμένος στο άκρα ε και ζ, που το καθένα ενώνεται με το σπάγκο που αφήσαμε να κρέμεται από το κέντρο του χαρταετού. Τα ζύγια πρέπει να σχηματίζουν ένα ισοσκελές τρίγωνο. Στο σημείο της ένωσης δένουμε ένα γερό σπάγκο, την καλούμπα.

Βρίσκουμε ένα πλάτωμα μακριά από ηλεκτροφόρα σύρματα, γυρίζουμε τον χαρταετό μας κόντρα στον άνεμο και….. ΑΜΟΛΑ ΚΑΛΟΥΜΠΑ! 

Καθαρά Δευτέρα Η Καθαρή Δευτέρα ονομάστηκε έτσι, επειδή οι χριστιανοί «καθαρίζονταν» σωματικά και πνευματικά. Την Καθαρά Δευτέρα σταματά η κατανάλωση κάθε αρτύσιμου φαγητού και ξεκινά μια νηστεία 40 ημερών όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού. Η λαγάνα που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε τη μέρα αυτή, παραπέμπει στα «άζυμα» της Παλαιάς Διαθήκης. Ταυτόχρονα ξεκινά και η πνευματική κάθαρση, με την παρακολούθηση των λειτουργιών της Μεγάλης Σαρακοστής. Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στη συνείδηση του λαού, σα μέρα καθαρμού. Οι βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση - Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν». Το πέταγμα του αετού, είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Κούλουμα ονομάζεται η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή και το πέταγμα του αετού. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, και το ρίχνουν στη διασκέδαση και το χορό. Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με διάφορες εκδηλώσεις. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι. Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά το Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό

12

Cumulus (κόλουμους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Αποκριάς. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στις Στήλες του Ολυμπίου Διός. Όποια όμως κι αν είναι η ρίζα της λέξης, απ’ όπου κι αν προέρχεται, τα κούλουμα είναι μια καλή ευκαιρία για όλους μας, να διασκεδάσουμε κοντά στη φύση.

Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

Σαρακοστή λέμε τις 40 μέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Από πολύ παλιά υπάρχει η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο. Η Σαρακοστή περνά αργά γι’ αυτούς που νηστεύουν , ιδίως τις τελευταίες μέρες. Έτσι, επειδή παλιά δεν είχαν τα σημερινά ημερολόγια για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι. Έπαιρναν δηλαδή ένα χαρτί και ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή σα μια καλόγρια, την κυρά Σαρακοστή. Δεν της έβαζαν στόμα γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία. Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα από τις πολλές προσευχές. Και είχε εφτά πόδια, ένα για κάθε βδομάδα της Σαρακοστής. Με το ψαλίδι κόβανε την κυρά Σαρακοστή και την κρεμούσαν στον τοίχο. Κάθε Σάββατο της έκοβαν ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το βάζανε μέσα σ’ ένα ξερό σύκο. Αυτό το σύκο το ανακατεύανε με τ’ άλλα και όποιος το εύρισκε, λέγανε ότι θα του έφερνε γούρι. Ακόμα κι αν δε νηστεύετε, μπορείτε να φτιάξετε κι εσείς αυτό το μετρητάρι της κυρά Σαρακοστής, για να μετρήσετε τις βδομάδες ως το Πάσχα.

13

Μεγάλη Σαρακοστή

Τη λέμε Μεγάλη για να την ξεχωρίζουμε από τη νηστεία που προηγείται των Χριστουγέννων, η οποία χαρακτηρίζεται «Μικρή» επειδή είναι ελαφρότερη. Σαρακοστή ονομάζεται επειδή γίνεται εις ανάμνηση της σαρανταήμερης νηστείας του Χριστού στην έρημο. Η Μεγάλη Σαρακοστή καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Η αρχική της διάρκεια ήταν έξι εβδομάδες, ενώ αργότερα προστέθηκε και μία έβδομη. Έτσι στην εποχή μας η Μεγάλη Σαρακοστή ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Σε όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, τελείται στην εκκλησία μας η Προηγιασμένη Ακολουθία. Σε αυτήν οι πιστοί μπορούν να λάβουν Θεία Κοινωνία, η οποία όμως έχει προαγιασθεί την προηγουμένη Κυριακή. Γιʼ αυτό το λόγο ονομάζεται η Ακολουθία αυτή Προηγιασμένη. Τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια η ακολουθία αυτή ετελούντο σχεδόν καθημερινά, καθʼ όλη την διάρκεια της Σαρακοστής. Στις μέρες μας, όπως είπαμε, έχει περιορισθεί η τέλεση της κάθε Τετάρτη και Παρασκευή της Μεγάλης Σαρακοστής.Κάποιες ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής έχουν ξεχωριστή σημασία και δική τους σημειολογία.

Ας τις δούμε μια μια: Το Σάββατο της πρώτης εβδομάδας της νηστείας είναι αφιερωμένο στο θαύμα των κόλλυβων του μεγαλομάρτυρα Θεόδωρου του Τήρωνος. Θαύμα που βοήθησε τους Χριστιανούς της Κωνσταντινούπολης, να τηρήσουν τη νηστεία, που προσπάθησε με δόλια μέσα να μολύνει ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Ιουλιανός ο Παραβάτης. Έτσι φτιάχνοντας και μοιράζοντας κόλλυβα, θυμόμαστε και τιμούμε κάθε χρόνο το θαύμα του μεγαλομάρτυρα Θεόδωρου. Η Α Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Ορθοδοξίας. Γιορτάζουμε την αναστύλωση των αγίων και σεπτών εικόνων από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοδώρα το 843μ.Χ. Η Β Κυριακή των νηστειών είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης (14ος αιώνας). Ο Άγιος Γρηγόριος υπήρξε κορυφαίος διδάσκαλος των ορθοδόξων δογμάτων και πολέμιος των αιρέσεων. Η Γ Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Αυτή η

14

ημέρα είναι αφιερωμένη στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, το σύμβολο της πίστης μας. Ημέρα που οι πιστοί παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν την πορεία τους, τη νηστεία, που θα τους οδηγήσει στην Ανάσταση του Κυρίου. Η Δ Κυριακή των νηστειών, είναι ημέρα που τιμάται η

μνήμη του Αγίου Ιωάννη, συγγραφέα της Κλίμακας. Η κλίμακα είναι ένα βιβλίο με ομιλίες του Αγίου Ιωάννη. Αντικείμενο των ομιλιών αυτών είναι τα σκαλοπάτια της πνευματικής ανάβασης των Μοναχών, μέσα από την προσωπική τους άσκηση.

Η ημέρα Τετάρτη της 5ης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής είναι η Τετάρτη του Μεγάλου Κανόνος. Συγγραφέας και συνθέτης του Μεγάλου Κανόνα είναι

ο Άγιος Πατέρας μας Ανδρέας, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Μέσα στα 250 τροπάρια που τον απαρτίζουν, έχει συγκεντρώσει τις ιστορίες από τον Αδάμ έως και

την Ανάληψη του Κυρίου. Καλεί δε κάθε έναν από εμάς, να παραδειγματιζόμαστε από αυτές, να μιμούμαστε τα καλά και να αποφεύγουμε τα άσχημα που έπραξαν οι πρόγονοι μας. Την Παρασκευή της ίδιας εβδομάδας είναι ο Ακάθιστος Ύμνος. Ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία που στέκει πάντα βοηθός των Χριστιανών σε περιόδους ειρήνης ή πολέμου. Εορτάζουμε τα θαύματα που έκανε η Παναγία προστατεύοντας τη Βασιλεύουσα από λαούς που ήθελαν να την κυριεύσουν. Μετά από μια τέτοια νίκη ο λαός της Κωνσταντινούπολης, όρθιος (ακάθιστος) ευχαρίστησε τη Θεομήτορα ψάλλοντας. Θυμούμενοι αυτό το γεγονός, ευχαριστούμε κι εμείς με τη σειρά μας την Παναγία ψάλλοντας όρθιοι. Η Ε Κυριακή των νηστειών, είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Όσιας Μαρίας της Αιγύπτιας. Η Όσια, από ηλικία 12 ετών ακολουθούσε έναν ιδιαίτερα έκλυτο βίο. Σε ηλικία 30 ετών, ήρθε σε επαφή με το Χριστιανισμό, μετανόησε και προσκύνησε. Την υπόλοιπη ζωή της, 47 έτη, ασκήτεψε στην έρημο. Την ημέρα αυτή καλούνται όλοι να μιμηθούν το παράδειγμα της και να έρθουν πιο κοντά στο Χριστό μετανοώντας για τις αμαρτίες τους. Το Σάββατο πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι το Σάββατο του Λαζάρου. Ημέρα αφιερωμένη στο θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου από το Χριστό. Τελευταία Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, είναι η Κυριακή των Βαΐων. Είναι ημέρα αφιερωμένη στη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα από τη Βηθανία. Τότε ο λαός υποδέχθηκε το Χριστό με επευφημίες και με «Βάϊα φοινίκων», από τα οποία πήρε και το όνομα της αυτή η ημέρα. Στη διάρκεια της Σαρακοστής, δεν επιτρέπεται η κατανάλωση κανενός ζωικού προϊόντος. Εξαίρεση αποτελούν η ημέρα του Ευαγγελισμού στις 25 Μαρτίου και η Κυριακή των Βαΐων όπου επιτρέπεται η βρώση ψαριών.

15

Μάρτης ή Μαρτιά Ο «Μάρτης», είναι ένα παμπάλαιο έθιμο. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και μάλιστα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων, έδεναν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.Από την 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στο χέρι τους, στον καρπό, ένα βραχιολάκι φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, το «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης», προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.Τον «Μάρτη» τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη, και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να τον χρησιμοποιήσουν για να χτίσουν την φωλιά τους. Αν το Πάσχα πέσει μέσα στον Μάρτη, τον καίνε στη λαμπάδα της Ανάστασης.

Χελιδονίσματα Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, την πρώτη Μαρτίου ή στις 21 Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, τα παιδιά γυρνάνε στα σπίτια κρατώντας ένα αρθρωτό ομοίωμα χελιδονιού, τη «χελιδόνα», και τραγουδούν ένα είδος καλάντων, τα χελιδονίσματα. Το έθιμο της χελιδόνας, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα, και επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολλά μέρη της Ελλάδας όπως Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα. Τη «χελιδόνα» σε κάποιες περιοχές τη στολίζουν με φύλλα κισσού, που είναι χαρακτηριστικό της αειθαλούς βλάστησης, σε άλλες, με ζουμπούλια ή άλλα ανοιξιάτικα λουλούδια, κι αλλού της κρεμούν κουδουνάκια και πολύχρωμα χαρτιά. Οι «Χελιδονιστές», οι οποίοι ήταν κυρίως παιδιά αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις ενήλικες, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Παλιά, οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα. Τα λεφτά καθώς και ότι προϊόντα μάζευαν τα παιδιά τα αφιέρωναν στην εκκλησία.Κάποια «χελιδονίσματα» χαιρετίζουν την άνοιξη και απαγγέλλουν στίχους, για να διώξουν το χειμώνα ή τον τελευταίο μήνα του, τον Φλεβάρη. «Ιδε το έαρ το γλυκύ πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαράν και την ευημερίαν». «Ήλθ’ ήλθε χελιδών,καλάς ώρας άγουσα,

16

καλούς ενιαυτούς,επί γαστέρι λευκάκηπί (και επί) νώτα μέλαινα».Και η χελιδόνα, με τη μαύρη ράχη και την άσπρη κοιλιά, ξεκινώντας από την ειδωλολατρική Ελλάδα και πετώντας ασταμάτητα, από άνοιξη σε άνοιξη, για αιώνες ολόκληρους, πέρασε από το Βυζάντιο, και συνεχίζοντας το ταξίδι της έφτασε μέχρι τις ημέρες μας και κελαηδά ακόμα.

25η Μαρτίου 1821 (Εθνική Εορτή)Η 25η Μαρτίου είναι η μια από τις δύο Εθνικές Εορτές μας. Την ημέρα αυτή τιμούμε τους ήρωες της επανάστασης του 1821. Τους ήρωες αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους ώστε η

πατρίδα μας να είναι μια ελεύθερη χώρα.Από τις 29 Μαΐου του 1453, μετά την άλωση της Πόλης, και για τέσσερις αιώνες οι Έλληνες ζούσαν κάτω από την τουρκική κατοχή. Πολλοί από τους Έλληνες της εποχής αυτής δεν άντεχαν τον τουρκικό ζυγό και είχαν καταφύγει στα βουνά. Αυτοί ήταν και οι πρωτεργάτες της επαναστάσεως.Στις 25 Μαρτίου του 1821 στη μονή της Μέγιστης Λαύρας στα Καλάβρυτα, ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός, σήκωσε το λάβαρο της επανάστασης. Τότε άρχισε επίσημα η Ελληνική Επανάσταση που οδήγησε μετά από πολλούς αγώνες και θυσίες, στην ελευθέρωση και αναγνώριση του Ελληνικού κράτους το 1830 με τη συνθήκη του Λονδίνου.

Ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου ως Εθνικής Εορτής καθιερώθηκε με το διάταγμα 980, στις 15 Μαρτίου του 1838. Την ίδια χρονιά έγινε και ο πρώτος επίσημος εορτασμός.Από τότε η 25η Μαρτίου, γιορτάζεται κάθε χρόνο, σα μέρα τιμής στους ήρωες της επανάστασης του 1821.

Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (25η Μαρτίου)Στις 25 Μαρτίου εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Τη χαρμόσυνη δηλαδή είδηση, που έφερε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στην Παναγία, ότι μέσω αυτής θα ενσαρκωθεί ο Υιός του Θεού. «Ιδού νυν ευαγγελίζομαι χαράν μεγάλην» της είπε ο Αρχάγγελος. Όταν η Παναγία ρώτησε πώς είναι δυνατόν να τεκνοποιήσει χωρίς άνδρα, ο Αρχάγγελος της απάντησε ότι το Άγιο Πνεύμα θα έρθει σε εσένα και με τη δύναμη του Υψίστου θα

17

συντελεστεί η ενσάρκωση του Υιού του. Έτσι η Μαρία συνέλαβε τον Υιό και λόγο του Θεού, τον Ιησού Χριστό, ο οποίος με την εκούσια θυσία και το μαρτυρικό «θάνατό» του, έσωσε το ανθρώπινο γένος από τον αιώνιο θάνατο, στον οποίο είχε οδηγηθεί μετά από την εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο.Το απολυτίκιο της γιορτής λέει:«Σήμερα είναι η κυριότερη μέρα της σωτηρίας μας και η φανέρωση του Μυστηρίου, που ήταν από πολλά χρόνια κρυμμένο: Ο Υιός του Θεού θα γίνει άνθρωπος, Υιός τής Παρθένου Μαρίας και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ αυτό το χαρμόσυνο μήνυμα φέρνει. Γι’ αυτό κι εμείς μαζί με αυτόν ας πούμε ζωηρά στην Παναγία: Χαίρε, Κεχαριτωμένη, ο Κύριος είναι μαζί σου.»

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της Εκκλησίας μας. Είναι μέρα χαράς και αγαλλίασης. Η ημέρα αυτή είναι και ημέρα αργίας. Η παράδοση λέει ότι αυτή την ημέρα ούτε τα χελιδόνια δεν χτίζουν τις φωλιές τους.Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας, την ημέρα αυτή, τα παιδιά βγάζουν από τα χέρια τους το «Μάρτη» και τον αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές ή σε κλαδιά δέντρων, για να τον πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τις φωλιές τους.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΣυμπληρώστε αν ........ μπορείτε!!!!!!!!!!!!!!

1. Συμπληρώστε τα σύμφωνα που λείπουν από την παρακάτω παροιμία.

Ό_α_ _ει_ει η _α_α , _ο_ευου_ _α _ο_ _ι_ια.

ΑΠΑΝΤΗΣΤΕ ΤΩΡΑ

2. Οι χελώνες τρώνε τις τσούχτρες. Όταν σε ένα σημείο υπάρχουν πολλές τσούχτρες, τι μπορεί να συμβαίνει;

ΕΡΩΤΗΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΟΥΣ

3.1. Πώς λεγόταν ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε στο φεγγάρι το Μάρτιο του 1966;

3.2. Πώς λεγόταν ο πρώτος αστροναύτης, που εκτοξεύτηκε στο διάστημα στις 12/4/1961;

18

3.3. Πώς είχαν ονομάσει οι Ρώσοι τον πρώτο τους πύραυλο;

ΛΥΣΕΙΣ

ΚατασκευέςΓια τις Αποκριές φυσικά προτείνουμε μάσκες που μπορείτε πολύ εύκολα να τις φτιάξετε μόνοι σας. Εμείς θα σας δώσουμε μερικές ιδέες . Εσείς μπορείτε να αυτοσχεδιάσετε. Καλή διασκέδαση.

Για την 25η Μαρτίου 1821 μπορείτε να κάνετε μια γιρλάντα με τσολιαδάκια. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να αντιγράψετε το περίγραμμα του παρακάτω σχεδίου πάνω σε ένα διπλωμένο χαρτί και η γιρλάντα σας είναι έτοιμη. Αν θέλετε μπορείτε και να χρωματίσετε τα τσολιαδάκια, όπως φαίνεται παρακάτω.

19

Πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή μπορείτε να φτιάξετε την Κυρά Σαρακοστή. Κάθε βδομάδα θα κόβετε και ένα πόδι της μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα. Καλή επιτυχία!!!!!!!!!!

20