‘ Buitenspelen zou een vak op school moeten zijn’

schoolschrift

‘ Buitenspelen zou een vak op school moeten zijn’

schoolschrift

In de tijd van Johan Cruijff was buitenspelen

heel normaal, daar dacht je niet over

na. Tegenwoordig kijkt 37,2%* van de

kinderen dagelijks 2 uur naar de tv of een

computerscherm en 14%* van de kinderen

is te zwaar. De oplossing? Leer kinderen

om meer te bewegen. En waar kan dat

beter, dan op school? Laten we daarom

in heel Nederland schoolpleinen creëren

waar kinderen worden uitgedaagd om met

elkaar te spelen en te sporten. Als het aan

ons ligt, maken we van elk schoolplein

een Schoolplein14. Doet u mee? Met dit

schoolschrift, kunt u direct aan de slag.

Carole Thate

Directeur Johan Cruyff Foundation

* bron TNO

Inhoud

De Johan Cruyff Foundation 6

8

10

26

32

34

12

14

18

22

Wat is dat eigenlijk, een Schoolplein14?

En waarom is het zo belangrijk?

Scholen aan het woord

Hoe word ik een Schoolplein14?

Meer weten?

Aan de slag

Doel #1: Een actieve leefstijl bij kinderen stimuleren

Doel #2: Kinderen leren respect te hebben voor elkaar

Doel #3: De verbinding tussen school en wijk versterken

‘Wat kan ík doen om de jeugd in beweging te krijgen?’, vroeg

Johan Cruijff zich af. Het leidde in 1997 tot de oprichting van zijn eigen

foundation en projecten als de Cruyff Courts, sportprojecten voor de

gehandicapte jeugd en Schoolplein14. Ze dragen allemaal bij aan vier

maatschappelijke thema’s: gezondheid, leefbaarheid, meedoen en

persoonlijke ontwikkeling.

We werven jaarlijks bijna 4 miljoen euro… … zodat wekelijks 87.000 (gehandicapte) kinderen kunnen sporten.

Fitter én sociaal sterkerDe Johan Cruyff Foundation daagt

kinderen uit om met elkaar te

sporten en te spelen. Zo worden ze

fitter en sociaal sterker. Ze sluiten

vriendschappen, werken samen

en komen voor zichzelf op. Door

sport ervaren ze hoe het voelt om

te verliezen en te winnen. Allemaal

belangrijke lessen die nodig zijn voor

een goede ontwikkeling.

Je krijgt maar één lichaamBewegen is onmisbaar voor je

gezondheid. Je krijgt maar één

lichaam. Daar moet je de rest van je

leven mee doen. Dus wees er zuinig

op. Dat is de boodschap van zowel

onze eigen projecten als de initiatieven

die we ondersteunen. We werken

samen met verenigingen, scholen,

stichtingen, sportbonden, bedrijven,

bewoners en overheden, want: ‘Alleen

kun je niets, je moet het samen doen.’

De 14 regelsEen Schoolplein14 herken je aan

het bord met de 14 regels. Daarop

krijgen zowel beweging als andere

onderwijskundige doelstellingen

aandacht. Kijk maar...

Iedereen doet meeVooral wanneer je gehandicapt

bent, is bewegen belangrijk. Daarom

ondersteunen we grote en kleine

sportprojecten voor gehandicapte

kinderen. Ook hebben we Speciale

Cruyff Courts gerealiseerd bij

revalidatiecentra en scholen en

instellingen voor jongeren met een

beperking.

De Johan Cruyff Foundation

De 14 regels van Johan Cruijff

1 Teamspeler Alleen kun je niets, je moet het samen doen.

2 Verantwoordelijkheid Wees zuinig op wat je krijgt en waar je gebruik van mag maken.

3 Respect Heb respect voor de ander.

4 Integratie Betrek ook anderen bij jouw activiteiten.

5 Initiatief Durf iets nieuws te doen.

6 Coachen In een team moet je elkaar altijd helpen.

7 Persoonlijkheid Wees wie je bent.

8 Sociale betrokkenheid Belangrijk in de sport, maar helemaal daarbuiten.

9 Techniek De basis.

10 Tactiek Weten wat je doet.

11 Ontwikkeling Door sport ontwikkelt lichaam en geest.

12 Leren Probeer iedere dag weer wat nieuws te leren.

13 Samenspelen Wezenlijk onderdeel van het spel.

14 Creativiteit De schoonheid van de sport.

Wereldwijd tellen we bijna

200 Cruyff Courts… … goed voor de fysieke én sociale basis van tienduizenden kinderen.

Wat zijn Cruyff Courts?

Een Cruyff Court is zoveel meer

dan een trapveldje. Respect,

verantwoordelijkheid en integratie

krijgen er spelenderwijs vorm.

6 7

Wat is dat eigenlijk, een Schoolplein14?Een Schoolplein14 is een sportfaciliteit voor de school en de

wijk met als doel: alle leerlingen in het primair onderwijs

stimuleren om samen te spelen en te sporten tijdens en na

schooltijd. U herkent een Schoolplein14 aan onze coatings.

Dat zijn lijnen en kleurvlakken die zowel structuur bieden

als de creativiteit van leerlingen stimuleren. Ze maken saaie

schoolpleinen weer uitdagend.

Wat willen we ermee bereiken?1. Een actieve leefstijl bij kinderen

2. Kinderen leren respect te hebben voor elkaar

3. De verbinding tussen school en wijk versterken

ons logo

Een Schoolplein14 bestaat uit coatings in de kleuren geel, wit, blauw en oranje.

Naast materialen en een

14 regelbord, ontvangt

u ook een handboek om het plein optimaal te gebruiken.

Een Schoolplein14 ontwerpt u zelf,samen met uw team en uw leerlingen.

98

‘Lichaamsbeweging verbetert het cognitieve vermogen en de schoolprestaties van kinderen.’ Professor dr. Erik Scherder

37,2% van de kinderen zit meer dan 2 uur per dag achter een beeldscherm.bron TNO

2 uur

Wat vinden leerlingen van Schoolplein14?bron USBO

58%

28% 14%

Best leuk

Heel leuk Niet zo leuk

21%

7% 7%

64%

Schoolplein14 bevordert een actieve leefstijl.bron USBO

Helemaal eens

Beetje oneens

Misschien

Beetje eens

63% van de scholen draagt bij aan het verminderen van overgewicht bij kinderen.bron TNO

En waarom is dat zo belangrijk?Televisie, computer(games) en mobiele telefoons. Kinderen

groeien op in een wereld vol beeldschermen. De verleiding

om niet te bewegen is groot. Deze cijfers gaan specifiek

over kinderen op de basisschool en onderstrepen het belang

van Schoolplein14.

1110

Aan de slag!

1.

2.

3.

We hopen dat de vorige feiten het belang van een uitdagend

schoolplein hebben onderstreept. Nu vragen we u om kritisch

te kijken naar uw eigen plein. Hoe scoort uw school op de drie

doelen van Schoolplein14? Ontdek het op de volgende pagina’s.

Ssssst,ik denk hard na over hoe we het schoolplein kunnen verbeteren.

Pak koffie en een pen

Sla de pagina om en… actie!

Hang deze aan uw deur

12 13

opdracht bij doel 1

Pleinkijken door een kinderbril Kijk door het raam naar het schoolplein.

Of, beter nog, wandel er even naartoe.

Probeer te kijken door de ogen van een

kind. Wat valt u op?

Noteer hier uw spontane bevindingen…

Vragen

• Welkeplekkennodigenuitomtespelen?

En welke niet?

• Alsuweereenkindwas,hoezouudan

uw pauze vullen op dit plein?

Noteer hier uw antwoorden…

Een actieve leefstijl bij kinderen stimuleren

Kinderen worden fysiek fitter door te bewegen. Al is het maar een paar minuten in de pauze. Op zich geen nieuws. Maar wist u ook dat apenkooien goed is voor het ruimtelijk inzicht? En wat dacht u van voetballen? Dat is vooruitdenken, incasseren en samenwerken. Hartstikke goed voor het brein en dus de schoolprestaties!

1514

Nodigt uw schoolplein uit om te bewegen?Nodigt uw schoolplein uit om te bewegen?

SmallUw leerlingen zijn het gewend om te

bewegen. De nieuwe spelvormen van

Schoolplein14 vallen zeker in goede

aarde! Een beetje uitleg is genoeg.

Snel verder met de andere doelen.

Medium Zie Schoolplein14 als een

aanvulling op uw beleid.

Wijdt u bijvoorbeeld al een les

aan bewegen? In 2013 deed

slechts 15,5%* van de scholen dit,

terwijl het zo belangrijk is!

Large Voor uw school is Schoolplein14

erg interessant. U bent niet

de enige. Op een gemiddelde

schooldag voldoet 56%* van

de leerlingen niet aan de

beweegnorm.

Is er iemand beschikbaar om sport- en spel activiteiten te organiseren?Is er iemand beschikbaar om

sport- en spelactiviteiten te organiseren?

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Impactmeter doel#1: Meer bewegen Tips die u

vandaag al kunt gebruiken• Organiseer een gym- of

bewegingsles op het schoolplein.• Bedenk een spel, maak teams

en beloon sportief gedrag. • Geef zelf het goede voorbeeld

en doe iets actiefs met de leerlingen.

U heeft een Schoolplein14. Wat als... ...niet alle kinderen vanzelf op de coatings spelen?Dan snappen ze het spel misschien niet. Geef ze uitleg of doe het voor.

...na een tijdje het ‘nieuwtje’ eraf is?Stimuleer kinderen dan om zelf een spelvariant te bedenken!

Meet zelf de impact van

Schoolplein14 op uw school

* bron TNO

Voldoen uw leerlingen aan de beweegnorm van 60 min per dag?

16 17

Kinderen leren respect te hebben voor elkaar ‘Samen spelen, samen delen.’ Een gevleugelde uitspraak die al geldt voor de allerkleinsten. Wanneer kinderen opgroeien blijft interactie met anderen belangrijk. Hoe ga je met elkaar om? En hoe vooral niet? Het schoolplein is de maatschappij in het klein. Wie daar de juiste basis legt, heeft een streepje voor.

opdracht bij doel 2

Leerlingen aan het woordStap 1

Beantwoord zelf de volgende vragen:

1. Wat betekent dat eigenlijk, ‘respect’?

2. Als je respect hebt voor iemand, wat

doe je dan?

3. En als je geen respect hebt?

Wat doe je dan?

4. Vind je dat iedereen respect

moet hebben voor elkaar?

Waarom wel/niet?

Stap 2

Interview vervolgens drie leerlingen,

bij voorkeur van verschillende leeftijden.

Gebruik dezelfde vragen. Verstaan jullie

hetzelfde onder respect hebben voor

elkaar?

18 1918

Spelen kinderen op een positieve manier met elkaar?

Biedt uw plein genoeg structuur aan zowel jongens als meisjes?

Biedt uw plein genoeg structuur aan zowel jongens als meisjes?

Zijn er duidelijke regels rondom respect, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’?

Zijn er duidelijke regels rondom respect, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’?

Ja

Ja Ja

Ja

Ja

Nee

Nee Nee

Nee

Nee

SmallIn de regel gaan uw leerlingen

op een respectvolle manier met

elkaar om. Een hele zorg minder.

Blijf aandacht besteden aan

omgangsregels om dit zo te houden.

Medium Uw school is goed op weg. Maar het kan

nog beter. Vinden uw leerkrachten het

moeilijk om leerlingen op hun gedrag

aan te spreken? Volgens 54%* van de

leerkrachten helpen de ‘14 regels van

Johan Cruijff’ hierbij!

Large Dankzij de coatings van

Schoolplein14 spelen kinderen

gerichter. Ze vervelen zich niet

meer, waardoor het aantal ruzies

afneemt.* Dat heeft onderzoek

uitgewezen. Laten we samen

werken aan een betere sfeer op

uw school.

Impactmeter #2: Respect voor elkaar

U heeft een Schoolplein14. Wat als... ...de kinderen de 14 regels kennen, maar ze niet naleven? Zoom dan een week lang in op één van de regels. En daarna de volgende…

...bepaalde coatings zo populair zijn dat ze daar over strijden?Maak dan een rooster of zet een pleincoach in.

Tips die u vandaag al kunt gebruiken• Behandel omgangsregels in

de klas, zoals de ‘14 regels van Johan Cruijff’.

• Stimuleer kinderen om elkaar op gedrag aan te spreken.

• Benoem pleincoaches in de klas!

Meet zelf de impact van

Schoolplein14 op uw school

* bron USBO20 21

Verbinding tussen school en wijk versterkenGemeenten hebben moeite om 3%* speelruimte te realiseren. Terwijl om veel speelpleinen een hek staat. Na schooltijd gaat het slot erop. Jammer, vinden wij. Benut uw schoolplein optimaal. Samen met andere organisaties in de wijk.

* bron RIGO

opdracht bij doel 3

Hoe was het vroeger eigenlijk?Ook u bent kind geweest. Waar speelde

u graag? Kunt u zich dat herinneren?

Hoe zag het eruit? Met wie speelde u?

Welke spelletjes waren favoriet? Sluit uw

ogen en denk aan vroeger. Hoe meer u te

binnen schiet, hoe beter!

Noteer uw bevindingen…

22 23

Is uw plein buiten schooltijd altijd geopend?

Organiseert u activiteiten op uw plein na schooltijd? Organiseert u

activiteiten op uw plein na schooltijd?

Betrekt u buurtorganisaties bij activiteiten op uw school?

Betrekt u buurtorganisaties bij activiteiten op uw school?

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

SmallUw schoolplein is toegankelijk voor

kinderen in de buurt. En er gebeurt

wat. Geweldig! Advies: neem

contact op met uw gemeente over

meer initiatieven in de buurt.

Medium Samen kunnen we meer halen

uit uw schoolplein. Ruim 57%*

van de directeuren zegt het

volgende: ‘Ons plein wordt sinds

Schoolplein14 beter benut buiten

schooltijd.’

Large Voor uw school is dit

boekje gemaakt! Kies voor

Schoolplein14 en maak

kinderen in de buurt blij.

Tip: Lees ter inspiratie de

verhalen op de volgende

pagina’s!

Tips die u vandaag al kunt gebruiken• Plan een pleinfeest ter ere van

iets. En nodig de buurt uit!• Stel het schoolplein beschikbaar

voor het buurtcentrum.• Is de school dicht?

Laat het plein open voor kinderen in de wijk.

Impactmeter #3: Binding met de buurt

U heeft een Schoolplein14. Wat als... ...we heel veel doen aan sport en spel, maar weinig resultaat zien? Werk dan samen met andere initiatieven in de buurt. Samen bereik je meer.

...we het plein zomaar openstellen? Wie houdt er dan toezicht? Informeer bij de gemeente of er sportbuurtcoaches beschikbaar zijn.

Meet zelf de impact van

Schoolplein14 op uw school

* bron USBO2524

Paspoort

Schooltype mytyl- en tytylschool

Niveau (voortgezet) speciaal onderwijs

Grootte 240 leerlingen

Doel alle kinderen een speelplek bieden

Schoolplein14 sinds oktober 2013

‘Onze school ligt in een rustige omgeving en is door bosjes afgeschermd van de weg. Onze leerlingen zijn lichamelijk of meervoudig gehandicapt. Anderen zijn langdurig ziek. Ze worden allemaal gebracht en gehaald met taxibusjes. Recht voor de school ligt een ‘taxiplein’, waar de busjes draaien en parkeren. Naast dit plein hebben we verschillende andere pleinen, die de hele school omsluiten. Lang zaten we in ons maag met dat saaie taxiplein. Wat konden we ermee? Speeltoestellen plaatsen was niet mogelijk. Schoolplein14 vormde de perfecte oplossing. Er is nu structuur voor de taxi’s en – als de busjes weg zijn – dagen de coatings uit om te spelen.’

‘We konden niks met dat saaie taxiplein. Dachten we.’Scholen

aan het woordHet aantal scholen met een Schoolplein14 groeit. Wat trekt ze over de streep? Welke doelstelling heeft prioriteit? Meer bewegen, respect voor elkaar of binding met de buurt? Zijn ze tevreden over de impact van de coatings? Drie scholen vertellen hun verhaal.

2726

‘De gemeente Schiedam wil bestaande schoolpleinen omvormen naar sport- en beweegpleinen. Schoolplein14 leent zich hier bij uitstek voor.’Nathalie Gouweleeuw van de gemeente Schiedam

Paspoort

Schooltype rooms katholiek

Niveau basisonderwijs

Grootte 180 leerlingen

Doel een sportief schoolplein

Schoolplein14 sinds september 2013

‘Onze school ligt in een achterstandsbuurt

met veel verborgen armoede. Vijf jaar

geleden is de gemeente gestart met het

plaatsen van speeltuintjes tussen huizen

en flats. Ook ons schoolplein was toe

aan een opknapbeurt, want de sfeer was

niet goed. Er was sprake van ruzie en

vandalisme. Tijdens het surveilleren dacht

ik wel eens: Als dit buitenspelen is, sla

ik het liever over. De make-over was een

goede zet. Onze leerlingen hebben weer

lol. Ze begrijpen nu dat buitenspelen een

sociale gebeurtenis is. Schoolplein14 heeft

daar zeker aan bijgedragen. De coatings

zorgen voor structuur. De kinderen weten

nu beter wat ze allemaal op het plein

kunnen doen.’

‘Vandalisme en ruzie. Ons plein schreeuwde om een opknapbeurt.’

2928

Paspoort

Schooltype oecumenisch

Niveau basisonderwijs

Grootte 250 leerlingen

Doel gevuld plein dat bewegen stimuleert

Schoolplein14 sinds april 2014

‘Drie organisaties. Eén plein. Dat gaat heel goed. Voor en na school maakt de BSO er gebruik van. Daartussen delen wij het plein met een andere basisschool. Onze pauzes zijn op verschillende tijdstippen, dus dat kan prima. Na 18.00 uur en in het weekend is het plein geopend en kunnen de kinderen uit de buurt er spelen. Het plein vervult dus een belangrijke sociale functie. Helemaal als je weet dat alle kinderen uit de wijk bij ons of op de naastgelegen basisschool zitten. Vandaar dat we samen hebben besloten om er een Schoolplein14 van te maken. Het is een aantrekkelijke en relatief goedkope ingreep. De coatings nodigen uit om te spelen en te bewegen. Een aanwinst voor ons voorheen saaie plein.’

‘We delen onsplein met een andere basis school én een BSO.’

30 31

De eerste stap is het bekijken van de criteria op schoolplein14.nl. Komt u in aanmerking? Dan kunt u de aanvraag online indienen. Financieren doe je samenAanmelden kan zodra de financiering rond is. Het zoeken naar geld zien we als een gezamenlijke inspanning van de school en de Johan Cruyff Foundation.

InspiratiePartijen als uw gemeente, lokale banken en bedrijven, stichtingen en vermogensfondsen kunnen u steunen bij de financiering. Denk ook aan fondsenwervende acties en speciale gelegenheden, zoals een jubileum of een verjaardagscadeau. Kijk op onze site voor meer inspiratie.

Is de aanvraag goedgekeurd? Dan ont vangt u een startpakket met sport- en spelvormen,waarmee u uw Schoolplein14 kunt ontwer-pen. Samen met uw leerlingen.

StartpakketUw leerlingen kunnen kiezen uit diverse coatings. Denk aan een atletiekbaan, stippen op de muren, een speelcirkel of netspelen. Wat vinden ze het leukst? Laat de kinderen elkaar interviewen. Vraag ze ook om het plein op te meten, om te zien wat past. Hoe groter de betrokkenheid, hoe beter. Samenwerkingspartner Nijha controleert of de gekozen spelvormen te realiseren zijn. Ze maken een professioneel ontwerp en geven advies.

Zodra het ontwerp definitief is, kunnen de coatings worden aangebracht. Dit duurt gemiddeld, als het weer meewerkt, 2 dagen.

SpellenhandboekRond deze fase staan de meeste leerlingen te popelen om hun nieuwe plein uit te proberen. Wist u dat iedere coating meerdere spelmogelijkheden heeft? In het spellenhandboek worden alle spellen uitgelegd. Geef de kinderen een tour en houd het boek bij de hand!

Gefeliciteerd! Na gemiddeld 3 maanden heeft u een Schoolplein14. Dat vraagt om een feestje. Vandaar dat we elk opgeknapt plein officieel openen. Applaus!Wanneer de leerlingen worden betrokken bij de organisatie van de opening, is het feest nog leuker!

SportpakketEindelijk kan er gespeeld worden. Met alle materialen uit het bijgeleverde sportpakket is het nog leuker. Wat daar zoal inzit? Diverse ballen, stoepkrijt, pionnen, springtouwen en hesjes om teams te maken. De materialen sluiten aan bij de gekozen sport- en spelvormen. Zo stimuleren en intensiveren we het

gebruik van Schoolplein14.

Dien de aanvraag in

Kies samen spelvormen

Bereid uw school voor

Feestelijke opening4321

Hoe word ik eenSchoolplein14?

32 33

Bent u enthousiast over Schoolplein14? Vul dan het online

interesseformulier in en wij nemen snel contact met u op.

Heeft u een vraag of wilt u bijdragen aan een Schoolplein14?

Laat het ons weten via: schoolplein14@cruyff-foundation.org

Contactgegevens

Johan Cruyff Foundation

Olympisch Stadion 5

1076 DE Amsterdam

020-3057766

schoolplein14@cruyff-foundation.org

www.schoolplein14.nl

Onderzoeksresultaten

Het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van

de Universiteit Utrecht, heeft onderzoek gedaan naar het effect van

Schoolplein14. In juni 2014 zijn de resultaten bekendgemaakt.

Wij bedanken USBO voor het waardevolle rapport.

Partners

Schoolplein14 wordt mede mogelijk gemaakt door haar partners

Blue Band en de Nationale Postcode Loterij.

Schoolplein14 is een initiatief van de Johan Cruyff Foundation.

www.cruyff-foundation.org

Meer weten?

34

schoolplein14.nl  @JCFoundation | CruyffFoundation | johancruyfffoundation