1

∆ΑΦΝΗ ∆ίκτυο Αειφορικών Νήσων του Αιγαίου

Βιώσιµο Ενεργειακό Σχέδιο ∆ράσης για τον ∆ήµο Νισύρου στο

πλαίσιο του ‘Συµφώνου των ∆ηµάρχων’

Ιανουάριος 2010

2

Πίνακας Περιεχοµένων

Ακρωνύµια................................................................................................................................................ 3

1. Περίληψη .......................................................................................................................................... 5

2. Περιγραφή του ∆ήµου ...................................................................................................................... 7

2.1. Γενικά στοιχεία ............................................................................................................................... 7

2.2. Παρούσα κατάσταση....................................................................................................................... 9 2.2.1. Υποδοµές ...........................................................................................................................................................9 2.2.2. Τάσεις ανάπτυξης.............................................................................................................................................10 2.2.3. Αειφορία ..........................................................................................................................................................10

2.3. ∆υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ.................................................................................................................11 2.3.1. Γεωθερµικό δυναµικό ......................................................................................................................................11 2.3.2. Αιολικό δυναµικό.............................................................................................................................................12 2.3.3. Ηλιακό δυναµικό.............................................................................................................................................12 2.3.4. Εξοικονόµηση ενέργειας ..................................................................................................................................13

2.4. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ∆ήµου .......................................................................................... 14 2.4.1. Άνθρωπος - Υποδοµές......................................................................................................................................14 2.4.2. Ενέργεια - Περιβάλλον ....................................................................................................................................15 2.4.3. ∆ιοικητική οργάνωση ......................................................................................................................................15

3. Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης ............................................................................................ 16

3.1. Βασικές επιλογές – Παραδοχές ..................................................................................................... 16

3.2. Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης......................................................................... 17 3.2.1. Συλλογή δεδοµένων .........................................................................................................................................17 3.2.2. Περιγραφή υπολογισµών .................................................................................................................................17

3.2.2.1. Εφαρµογή “bottom-up” ανάλυσης .........................................................................................................18 3.2.2.2. Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα ...................................................................................19

3.2.3. Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης .....................................................................23

3.3. Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO2..................................................................................... 24

3.4. Εκποµπές CO2 ............................................................................................................................... 24

4. Περιγραφή δράσεων και µέτρων................................................................................................... 26

4.1. Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων............................................. 26 4.1.1. Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης ....................................................................26 4.1.2. Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων .............................................................................28

4.2. Παρουσίαση δράσεων ................................................................................................................... 29 4.2.1. Βραχυπρόθεσµες δράσεις ................................................................................................................................29

4.2.1.1. Εγκατάσταση Φ/Β για παραγωγή ηλεκτρισµού .....................................................................................29 4.2.1.2. Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ∆ήµου ............................................................................30

4.2.2. Μακροπρόθεσµες δράσεις ...............................................................................................................................31

4.3. Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων ...................................................................................... 37

3

Αναφορές ................................................................................................................................................ 40

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ........................................................................................................................................ 41

Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων............................................................................................... 41

4

Ακρωνύµια

ΑΠΕ: Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας

CoMO: Covenant of Mayors Office

Ε.Ε.: Ευρωπαϊκή Ένωση

∆ΑΦΝΗ: ∆ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου

ΟΤΑ: Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΕΞΕ: Εξοικονόµηση Ενέργειας

Α/Γ: Ανεµογεννήτρια

Α/Π: Αιολικό Πάρκο

Φ/Β: Φωτοβολταϊκα

ΧΥΤΑ: Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων

CοM: Covenant of Mayors

IPCC: International Panel on Climate Change

Π∆: Πραγµατικά δεδοµένα

BU: Bottom-Up (analysis)

Σ∆: Συνδυασµένα δεδοµένα

EMY: Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία

KAΠΕ: Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας

ΕΣΥΕ: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος

ΡΑΕ: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας

∆ΕΗ: ∆ηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού

∆ΕΣΜΗΕ: ∆ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας

ΕΟΤ: Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού

OΣΚ: Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων

IPCC: International Panel on Climate Change

SEAP: Sustainable Energy Action Plan

5

1. Περίληψη

Ο ∆ήµος Νισύρου στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής που ακολουθεί στους τοµείς της αειφορικής

ανάπτυξης και του ενεργειακού σχεδιασµού και αναγνωρίζοντας την ευθύνη του ως Οργανισµός

Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάληψη δράσεων καταπολέµησης της κλιµατικής αλλαγής,

συµµετέχει στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων και αναλαµβάνει τις σχετικές δεσµεύσεις. Έτσι λοιπόν,

δεσµεύεται να υπερβεί τους στόχους που έθεσε η Ε.Ε. για το 2020, µειώνοντας τις εκποµπές CO2 στην

επικράτεια του ∆ήµου τουλάχιστον κατά 20%, µέσω της εφαρµογής ενός ολοκληρωµένου Σχεδίου

∆ράσης για τη Βιώσιµη Ενέργεια. Προϋπόθεση για την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου είναι η βασική

απογραφή των εκποµπών στο έτος βάσης, η συνεχής παρακολούθησή τους κατά τον χρονικό ορίζοντα

του σχεδίου και η υποβολή έκθεσης αξιολόγησης του σχεδίου ανά 2 έτη.

Η συµµετοχή του ∆ήµου Νισύρου στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων έρχεται ως συνέχεια στη µέχρι σήµερα

φιλοπεριβαλλοντική πολιτική του ∆ήµου. Ο ∆ήµος Νισύρου, συµµετέχει από τον Σεπτέµβριο του 2006

ως µέλος στο ∆ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «∆ΑΦΝΗ».

Στόχος του ∆ΑΦΝΗ είναι η προώθηση δράσεων αειφορίας στα νησιά – µέλη και µετά την εφαρµογή

των δράσεων η πιστοποίηση. Επίσης το ∆ΑΦΝΗ προωθεί τη διεθνή συνεργασία στα ως άνω θέµατα.

Στο πλαίσιο αυτό, οι συµµετέχοντες ΟΤΑ δεσµεύονται για την επίτευξη ορισµένων στόχων µεταξύ των

οποίων η µείωση των εκποµπών θερµοκηπίου, η ΕΞΕ και η προώθηση των ΑΠΕ. Η ∆ΑΦΝΗ είναι

οργανισµός αναγνωρισµένος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως «∆οµή Στήριξης» των νησιωτικών

δήµων του Αιγαίου που συµµετέχουν στο «Σύµφωνο». Στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων συµµετέχουν

αυτή τη στιγµή 10 ΟΤΑ-µέλη του ∆ΑΦΝΗ.

Η ίδρυση, το 2008, του «Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου», και η συµµετοχή του ∆ήµου Νισύρου

στο «Σύµφωνο των ∆ηµάρχων» είναι µέρος και καρπός αυτής της συνεργασίας. Το Ενεργειακό

Γραφείο υποστηρίζει τους ΟΤΑ µέλη του ∆ΑΦΝΗ (37 σήµερα) σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και

στην παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων (παραγωγή δεικτών και µεθοδολογίας).

Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων, ο ∆ήµος Νισύρου αποσκοπεί στη συνέχιση της

πορείας του νησιού προς την βιώσιµη ανάπτυξη, µε την προώθηση ενεργειακών πολιτικών παράλληλα

µε τα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη µείωση των εκποµπών CO2, την ασφάλεια της

διάθεσης της ενέργειας, τη µείωση της εξάρτησης από την εισαγωγή ορυκτών καυσίµων και την

αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές.

Βασικοί άξονες του ενεργειακού σχεδιασµού του ∆ήµου είναι η προώθηση των ανανεώσιµων πηγών

ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις αστικές υποδοµές και στον κτιριακό τοµέα και η

βιώσιµη αστική κινητικότητα. ∆εδοµένης δε της υποχρέωσης βάσει του Συµφώνου να συµπεριληφθεί

όλη η γεωγραφική περιοχή του ∆ήµου στο Σχέδιο ∆ράσης, αυτό θα περιλαµβάνει δράσεις που θα

αφορούν όχι µόνο στον δηµόσιο τοµέα, αλλά και στον ιδιωτικό.

Οι βασικοί στόχοι του Σχεδίου ∆ράσης του ∆ήµου Νισύρου, συνοψίζονται στους εξής:

∆ιείσδυση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο και, κυρίως

εκµετάλλευση του αξιόλογου γεωθερµικού πεδίου του νησιού.

6

Εξοικονόµηση ενέργειας στις αστικές υποδοµές και στον δηµοτικό φωτισµό, µε βελτίωση της

ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισµού.

Εξοικονόµηση ενέργειας στον κτιριακό τοµέα, µε προώθηση δράσεων εξοικονόµησης σε

ξενοδοχεία και δηµοτικά κτίρια και µε δράσεις ενηµέρωσης των κατοίκων, όσον αφορά στον

οικιακό τοµέα.

Ουσιαστικά, ποσοτικοποιώντας την συνολική συνεισφορά των βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων

δράσεων, ο ∆ήµος στοχεύει σε 100% µείωση των τοπικών εκποµπών CO2 έως το 2020.

Η κλιµάκωση των µέτρων στον χρονικά ορίζοντα του Σχεδίου ∆ράσης γίνεται µε βάση το µέγεθος, την

ωριµότητα, τη δυσκολία υλοποίησης του καθενός και την αποτελεσµατικότητα στη µείωση των

εκποµπών.

7

2. Περιγραφή του ∆ήµου

2.1. Γενικά στοιχεία

Γεωγραφία - ∆ιοικητικά

H Νίσυρος βρίσκεται στο νοτιανατολικό Αιγαίο, στο κέντρο των ∆ωδεκανήσων, ανάµεσα στην Κω, τη

Τήλο, τη Σύµη και την Αστυπάλαια. Από τη Ρόδο απέχει 60 µίλια και από Πειραιά 200. Έχει σχήµα

κυκλικό µε διάµετρο 8 χιλ. Περιτριγυρίζεται από άλλα 4 νησάκια το µεγαλύτερο από τα οποία είναι το

Γυαλί, ενώ ακολουθούν η Πυργούσα, η Παχιά και η Στρογγυλή και µαζί µε τις γύρω νησίδες αποτελεί

τον οµώνυµο ∆ήµο. Ο πληθυσµός του νησιού κατά την απογραφή του 2001 κατέγραψε 948 µόνιµους

κατοίκους.

Γεωγραφία

Συντεταγµένες: 36°35′10″N 27°09′36″E

Νησιωτικό Σύµπλεγµα: ∆ωδεκάνησα

Έκταση: 41,6 km²

∆ιοικητικά

Περιφέρεια: Νοτίου Αιγαίου

Νοµός: ∆ωδεκανήσου

Πρωτεύουσα: Μανδράκι

Στατιστικά

Πληθυσµός: 948 (απογραφή 2001)

Πυκνότητα: 23 /km²

Πίνακας 2.1. Γενικά στοιχεία ∆ήµου Νισύρου

8

Το ηφαίστειο της Νισύρου

Η Νίσυρος είναι το νεότερο και δεύτερο σε σπουδαιότητα από τα µεγάλα ηφαιστειακά κέντρα της

Ελλάδας και συγκαταλέγεται στα ενεργά ηφαίστεια της χώρας. Στο κέντρο του νησιού δεσπόζει µια

ευδιάκριτη κυκλική εκρηξιγενής χοάνη, η καλδέρα της Νισύρου, της οποίας η διάµετρος είναι περίπου

4 χιλιόµετρα και το χείλος της κυµαίνεται σε υψόµετρο µεταξύ 250 και 600 µέτρων. Η επιβλητικότητα

του ηφαιστείου είναι φαινόµενο ασύγκριτης οµορφιάς και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη, γεµίζοντας τον

µε θαυµασµό και δέος. Για αυτούς τους λόγους το ηφαίστειο µπορεί να αποτελέσει το σύµβολο της

µελλοντικής ανάπτυξης της Νισύρου.

Το νησί Γυαλί

Το νησί Γυαλί ανήκει διοικητικά κατά το ήµισυ στο δήµο Νισύρου και κατά το έτερο ήµισυ στο ελληνικό

δηµόσιο. Το κοίτασµα ελαφρόπετρας καλύπτει το ήµισυ της έκτασης της νήσου Γυαλί, 3 ν.µ. βορειοδυτικά

της Νισύρου. Το κοµµάτι το οποίο ανήκει στο δήµο Νισύρου έχει εκχωρηθεί στην εταιρία «ΛΑΒΑ

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΙΚΗ Α.Ε.», που ασχολείται κυρίως µε την εκµετάλλευση ορυχείων

Βιοµηχανικών ορυκτών και την εµπορία των προϊόντων τσιµέντου. Η εταιρία έχει αναπτύξει αξιόλογη

κοινωνική προσφορά προς τη Νίσυρο.

Περιβάλλον

Πάνω από 450 αυτοφυή είδη απαρτίζουν τη χλωρίδα του νησιού. Το µεγάλο πλήθος των δέντρων είναι

ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Νισύρου, που µπορεί να τη χαρακτηρίσει σαν το µοναδικό

«πράσινο» ενεργό ηφαίστειο του Αιγαίου. Αντίστοιχου εύρους και ποικιλότητας µε τη χλωρίδα είναι

και η πανίδα. Παρόλα αυτά δεν γίνονται συστηµατικές προσπάθειες διατήρησης των παραδοσιακών

καλλιεργειών, ενώ οι υπάρχοντες αναβαθµοί και λοιπές πέτρινες κατασκευές δεν βρίσκονται σε άριστη

κατάσταση εξαιτίας της υπερβόσκησης. Μάλιστα η ελεύθερη βόσκηση είναι, κατά πάσα πιθανότητα το

µεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβληµα που αντιµετωπίζει το νησί της Νισύρου. Ολόκληρο το νησί

µάλιστα αποτελεί «Τόπο Κοινοτικής Σηµασίας», ενταγµένο στο δίκτυο NATURA 2000.

Οικονοµία

Το πραγµατικό επίπεδο ανάπτυξης του νησιού είναι υψηλότερο άλλων παρόµοιων νησιών, κυρίως

λόγω της ύπαρξης του λατοµείου της ελαφρόπετρας στη νησίδα Γυαλί. Το λατοµείο στο Γυαλί, εξάγει

περίπου 900.000 τόνους άριστης ποιότητας ελαφρόπετρα, εξασφαλίζοντας εργασία σε 80 οικογένειες

και έσοδα της τάξης των 1.500.000 ευρώ στον ενιαίο δήµο του νησιού αποτελώντας ζωτικής σηµασίας

τόνωση για τα οικονοµία του νησιού. Παρόλα αυτά το µεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων του νησιού

κατά τους θερινούς µήνες ασχολείται µε τον τριτογενή τοµέα (τουρισµό), επίσης µεγάλο είναι το

ποσοστό των κατοίκων που απασχολούνται στο ∆ήµο ή σε κάποια από τις ∆ηµοτικές επιχειρήσεις, ενώ

ο πρωτογενής τοµέας είναι ελάχιστα αναπτυγµένος στις µέρες µας.

Η αγροτική παραγωγή (αµύγδαλα, σύκα, βελανίδια, σταφύλια, ελιές), η αλιευτική και η κτηνοτροφική

δραστηριότητα (κατσίκια, βόδια, γουρούνια) ήταν σηµαντική έως τα τέλη του 19ου αιώνα. Σήµερα, η

αγροτική παραγωγή είναι σχεδόν µηδενική ενώ, αντίθετα, αξιόλογη είναι η κτηνοτροφική /

µελισσοκοµική (κρέας, τυρί, µέλι). Παρά το πλούσιο δυναµικό του νησιού, τα εύφορα εδάφη του και

την υψηλή ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος, δεν υπάρχουν µορφές παραγωγής και µεταποίησης οι

9

οποίες να πιστοποιούνται ως βιολογικές. Παρόλα αυτά το νησί παράγει σε πολύ περιορισµένη κλίµακα

προϊόντα όπως η σουµάδα και το γλυκό ντοµατάκι που εξαιτίας της µεθόδου παραγωγής τους θα

µπορούσαν να χαρακτηριστούν βιολογικά.

Τουρισµός

Το νησί της Νισύρου προσφέρεται για πολλές µορφές εναλλακτικού τουρισµού, κυρίως λόγω του

ηφαιστείου και των ιαµατικών λουτρών. Ο ιαµατικός τουρισµός προσελκύει επισκέπτες καθ' όλη τη

διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Επιπλέον, κυρίως κατά τους µήνες Ιούνιο - Ιούλιο, προσέρχονται

στο νησί επισκέπτες (επιστήµονες, φοιτητές) παρόλο που οι απαραίτητες εγκαταστάσεις είναι

ελάχιστες. Επίσης, ο οικοτουρισµός, καθώς και ο περιπατητικός τουρισµός έλκουν επισκέπτες κατά

τους πρώτους φθινοπωρινούς µήνες. Η πλέον συνηθισµένη µορφή τουρισµού στη Νίσυρο είναι ο

ηµερήσιος τουρισµός, εφόσον παραθεριστές από την Κω, αλλά και από τη Ρόδο σε µικρότερο βαθµό,

καταφθάνουν στο νησί κατά τις πρωινές ώρες και αποχωρούν το απόγευµα της ίδιας µέρας.

Υδατικοί Πόροι

Το νησί δεν διαθέτει αποθέµατα πόσιµου νερού, καθώς οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες και οι λιγοστοί

υδροφόροι «µολύνονται» από τα θερµά νερά και αέρια. Για την κάλυψη µάλιστα των αναγκών σε νερό,

κυρίως το καλοκαίρι, αλλά και όλο το χρόνο, εισάγονται µεγάλες ποσότητες νερού µε υδροφόρες που

µεταφέρουν νερό από τη Ρόδο. Η µοναδική πηγή µε πόσιµο νερό βρίσκεται στα ανατολικά, κοντά στο

µοναστήρι της Παναγιάς Κυράς, παρέχοντας λιγοστό νερό. Οι στέρνες συλλογής βρόχινου νερού

έλυναν το πρόβληµα της ύδρευσης στο παρελθόν.

Σήµερα, λειτουργεί µία µονάδα αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού µε την µέθοδο της αντίστροφης

ώσµωσης, δυναµικότητας 340m3/d.

Η ανάγκη για νερό στη νήσο Γυαλί καλύπτεται µέσω των υδροφόρων.

2.2. Παρούσα κατάσταση

2.2.1. Υποδοµές

Ηλεκτρικό σύστηµα

Η Νίσυρος είναι µέρος του αυτόνοµου συστήµατος Κως-Κάλυµνος, που περιλαµβάνει τα νησιά Κως,

Κάλυµνος, Λειψοί, Νίσυρος, Ψέριµος, Τέλενδος και Τήλος. Αυτόνοµοι σταθµοί παραγωγής ηλεκτρικού

ρεύµατος υπάρχουν στην Κω και στην Κάλυµνο. Όσον αφορά στις ενεργειακές ανάγκες του ορυχείου

στη νήσο Γυαλί, αυτές καλύπτονται από γεννήτριες µέγιστης απόδοσης 3MW. Η συµβατική παραγωγή

ενέργειας που αντιστοιχεί στην κάλυψη αναγκών της Νισύρου για το 2008 έφτασε τις 4.52GWh µε

αιχµή ζήτησης τα 1,14ΜW.

Εγκαταστάσεις ΑΠΕ

∆εν υπάρχουν εγκατεστηµένες ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή.

Λοιπές τεχνικές υποδοµές

10

Α. Μονάδα αφαλάτωσης

Όπως προαναφέρθηκε, λειτουργεί µία µονάδα αφαλάτωσης του θαλασσινού νερού µε την µέθοδο της

αντίστροφης ώσµωσης, δυναµικότητας 340m3 το εικοσιτετράωρο. Υπάρχουν τρεις δεξαµενές νερού,

µία στα Νικειά συνολικής χωρητικότητας 1500m3, πέντε στους Πάλους συνολικής χωρητικότητας

2000m3 και µία στο Μανδράκι χωρητικότητας 2500m

3.

2.2.2. Τάσεις ανάπτυξης

∆ηµογραφική εξέλιξη

Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες ο πληθυσµός της Νισύρου παρουσίασε αυξοµειώσεις της τάξης του

40%, αρχικά µε αύξηση του πληθυσµού (40%) την δεκαετία ’71 – ’81, και στη συνέχεια µε µείωση

(48%) κατά την δεκαετία ’81 –’91. Την τελευταία δεκαετία ο πληθυσµός παρουσίασε µικρή αύξηση,

µόλις 2%, φτάνοντας κατά την απογραφή του 2001 συνολικά τους 948 κατοίκους.

Οικονοµική ανάπτυξη

Το πραγµατικό επίπεδο ανάπτυξης του νησιού είναι υψηλότερο άλλων παρόµοιων νησιών, κυρίως

λόγω της ύπαρξης του λατοµείου της ελαφρόπετρας στη νησίδα Γυαλί, 5 χλµ. βορειοδυτικά της

Νισύρου.

Η δεύτερη πηγή εσόδων είναι ο τουρισµός. Η ανάπτυξη ωστόσο στον τοµέα αυτόν είναι ήπια. Η

πλειοψηφία, των επισκεπτών της Νισύρου µένουν στο νησί µόνο λίγες ώρες, ερχόµενοι από την Κω για

να επισκεφτούν το ηφαίστειο.

Στην σηµερινή εποχή, ακολουθείται γενικά αύξουσα πορεία αναφορικά µε τις πηγές του εισοδήµατος

του νησιού και την ποιότητα της οικονοµίας του. Παρόλο όµως που εξακολουθεί να αποτελεί έναν από

τους πιο πλούσιους ∆ήµους του Ν. Αιγαίου (το µέσο κατά κεφαλήν εισόδηµα των κατοίκων του νησιού

ανέρχεται στα € 25.000 ετησίως), προβλήµατα όπως η ανεργία που µαστίζει τους νέους γίνονται όλο

και πιο έντονα.

Ενέργεια & ανάπτυξη

Χαρακτηριστική της αύξησης του βιοτικού επιπέδου, των τεχνικών υποδοµών αλλά και της

τουριστικής ανάπτυξης του νησιού είναι η αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα

τελευταία χρόνια, που ακολουθεί έναν ρυθµό της τάξης του 7% ετησίως.

Όσον αφορά στη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο, δεν έχουν γίνει ακόµα εγκαταστάσεις,

αλλά υπάρχει τέτοια θέληση από πλευράς τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ το δυναµικό είναι εξαιρετικό.

2.2.3. Αειφορία

Ο ∆ήµος Νισύρου, συµµετέχει από το 2006 στο ∆ίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου «∆ΑΦΝΗ», µε

στόχο του την προώθηση δράσεων αειφορίας σε συνδυασµό µε τη διαδηµοτική και διεθνή συνεργασία.

Επιπλέον, το 2008, ιδρύθηκε το «Ενεργειακό Γραφείο Ίου-Αιγαίου», για την υποστήριξη των µελών

του ∆ΑΦΝΗ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού.

11

Με τη συµµετοχή του στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων, ο ∆ήµος Νισύρου αποσκοπεί στη συνέχιση και

ενίσχυση της αειφορικής του πορείας µέσω της διεθνούς συνεργασίας, µε έµφαση στην εξοικονόµηση

ενέργειας και την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ.

2.3. ∆υναµικό ΑΠΕ και ΕΞΕ

Η Νίσυρος έχει αξιόλογο γεωθερµικό, αιολικό και ηλιακό δυναµικό και κάποιες δυνατότητες

εξοικονόµησης ενέργειας.

2.3.1. Γεωθερµικό δυναµικό

Η Νίσυρος διαθέτει ένα από τα µεγαλύτερα γεωθερµικά πεδία στη Ελλάδα (το δεύτερο µετά τη Μήλο)

µε δυνατότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (υψηλή ενθαλπία) αρκετών δεκάδων MW. Σηµαντικά

είναι επίσης τα ποσά (θερµικής) ενέργειας που µπορούν να αντληθούν από αβαθείς γεωτρήσεις και να

καλύψουν ανάγκες θέρµανσης ή παροχής ενέργειας σε αγροτικές εκµεταλλεύσεις. Παρά ταύτα,

αστοχίες στο χειρισµό της γεωθερµίας (κυρίως από τη ∆ΕΗ) έστρεψαν πολλούς από τους κατοίκους

εναντίον αυτής της προοπτικής. Πιστεύεται όµως ότι η σωστή πληροφόρηση µπορεί να αλλάξει το

αρνητικό κλίµα.

Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το γεωθερµικό πεδίο του νησιού:

Σχήµα 2.1. Γεωθερµικό πεδίο

12

2.3.2. Αιολικό δυναµικό

Επίσης το νησί διαθέτει πλούσιο ανεκµετάλλευτο αιολικό δυναµικό καθώς όλο το βόρειο τµήµα του,

εκτιµάται ότι µπορεί να φιλοξενήσει σηµαντικό αριθµό από ανεµογεννήτριες.

Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το αιολικό δυναµικό (µέση ταχύτητα ανέµου ετησίως):

Σχήµα 2.2. Αιολικό δυναµικό

2.3.3. Ηλιακό δυναµικό

Πολύ αξιόλογο είναι και το ηλιακό δυναµικό του νησιού. Το ηλιακό δυναµικό έχει σε κάποιο βαθµό

εκµεταλλευτεί µε εγκαταστάσεις θερµικών ηλιακών συστηµάτων για την παραγωγή ζεστού νερού

χρήσης, κυρίως από τα τουριστικά καταλύµατα.

Στον παρακάτω χάρτη αποτυπώνεται το ηλιακό δυναµικό (πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας σε

οριζόντια επιφάνεια ετησίως):

13

Σχήµα 2.3. Ηλιακό δυναµικό

2.3.4. Εξοικονόµηση ενέργειας

Όσον αφορά στην εξοικονόµηση ενέργειας δυναµικό υπάρχει στις κτιριακές εγκαταστάσεις του

τριτογενή, δηµοτικού αλλά και οικιακού τοµέα.

Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις

Ο ξενοδοχειακός τοµέας παρουσιάζει κάποιο, αλλά µικρό, δυναµικό εξοικονόµησης ενέργειας, λόγω

της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης και των περιορισµένων υποδοµών. Τα τουριστικά καταλύµατα

λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά τους καλοκαιρινούς µήνες. Οι ενεργειακές καταναλώσεις σε αυτά

αφορούν κυρίως κλιµατισµό και θέρµανση ζεστού νερού χρήσης και, δευτερευόντως, τον φωτισµό.

Προβλέπεται αύξηση της διείσδυσης των θερµικών ηλιακών συστηµάτων (ηλιακοί θερµοσίφωνες), ενώ

θα προωθηθούν και παρεµβάσεις εξοικονόµησης ενέργειας.

∆ηµοτικά κτίρια

Τα δηµοτικά κτίρια (κυρίως κτίρια υπηρεσιών και σχολικά κτίρια) αποτελούν άλλη µια κατηγορία

κτιρίων τα οποία είναι συνήθως ενεργοβόρα, και στα οποία δίνεται εύκολα η δυνατότητα στον ∆ήµο να

επέµβει για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης.

Οικιακός τοµέας

Ο οικιακός τοµέας εµφανίζει κάποιο δυναµικό εξοικονόµησης, ωστόσο είναι προφανώς δυσκολότερο

να ελεγχθεί ως την συµπεριφορά των χρηστών και ως προς τα αποτελέσµατα. Στον τοµέα αυτόν ο

∆ήµος θα κατευθυνθεί κυρίως προς δράσεις ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των χρηστών.

Στη Νίσυρο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, το σύνολο σχεδόν των κτιρίων που κατασκευάστηκαν

πριν το 1980, οπότε και άρχισε να ισχύει ο «Κανονισµός Θερµοµόνωσης», δεν ήταν θερµοµονωµένα.

Αυτό το γεγονός, µαζί µε τα στατιστικά στοιχεία του έτους κατασκευής των κτιρίων οδηγεί σε µια

πρώτη εκτίµηση του δυναµικού εξοικονόµησης ενέργειας, από παρεµβάσεις θερµοµόνωσης στο

κέλυφος του κτιρίου. Χαρακτηριστικό είναι πως το έτος κατασκευής είναι κριτήριο επιλεξιµότητας για

ένταξη κατοικιών στο, προς το παρόν «παγωµένο», πρόγραµµα «Εξοικονόµηση κατ’οίκον» του

πτρώην ΥΠΑΝ, όπου µόνο κτίρια κατασκευασµένα πριν το 1980 είναι επιλέξιµα. Ειδικά στη Νίσυρο,

το ποσοστό κτιρίων που κατασκευάστηκαν πριν το 1981, βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ανέρχεται σε

79,4%, το οποίο είναι αρκετά υψηλό, σε σχέση µε άλλα νησιά.

14

Τοµέας Μεταφορών

Στην Νίσυρο υπάρχει ΚΤΕΛ. Για την εξυπηρέτηση των κατοίκων και των επισκεπτών, ένα δηµοτικό

λεωφορείο πραγµατοποιεί δωρεάν δροµολόγια από το Μανδράκι προς τα άλλα ∆ηµοτικά

∆ιαµερίσµατα. Το ίδιο λεωφορείο εξυπηρετεί κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους τους µαθητές που

προσέρχονται στις σχολικές µονάδες του Μανδρακίου (∆ήµος Νισύρου).

Στο νησί δεν υπάρχουν υποδοµές για περιβαλλοντικά φιλικά, εναλλακτικά µέσα, ήπιας κυκλοφορίας,

όπως το ποδήλατο. Ωστόσο, η χρήση ποδηλάτων θα µπορούσε να βρει εφαρµογή για τις µετακινήσεις

µέσα στον οικισµό του Μανδρακίου, όσο και στην παραλιακή (τουριστική) διαδροµή από το

Μανδράκι µέχρι τον οικισµό των Παλών. Στόχος είναι η µετάβαση από συµβατικά µέσα µεταφοράς

(κυρίως µοτοσικλέτες) σε ένα περιβαλλοντικά φιλικό µέσο, που είναι το ποδήλατο, που µπορεί να

συνδυαστεί απόλυτα µε την ήπια τουριστική ανάπτυξη του νησιού και να την ενισχύσει.

2.4. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ∆ήµου

Στην συνέχεια παρατίθεται µια συγκεντρωτική λίστα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του ∆ήµου

Νισύρου τα οποία έχουν άµεση επίδραση στην βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξή του. Τα χαρακτηριστικά

αυτά προσδιορίζουν µια ειδική κατηγορία δήµων συµµετεχόντων στο Σύµφωνο των ∆ηµάρχων, αυτή

των µικρών νησιωτικών δήµων µε τουριστική δραστηριότητα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά µπορούν

να οµαδοποιηθούν σε τρεις οµάδες, σε αυτά σε σχέση µε τον άνθρωπο και τις υποδοµές, το περιβάλλον

και την ενέργεια και τα διοικητικά.

2.4.1. Άνθρωπος - Υποδοµές

• Μη αστικός ∆ήµος. Οι κάτοικοι του νησιού είναι συγκεντρωµένοι στους οικισµούς των 3

δηµοτικών διαµερισµάτων µε βασικό οικισµό την πρωτεύουσα του νησιού το Μανδράκι, ενώ

µερικά σπίτια είναι δισπαρµένα στο υπόλοιπο νησι ή συγκεντρωµένα σε πολύ µικρούς

οικισµούς..

• Μεγάλη εποχιακή διακύµανση του πληθυσµού. Ο πολύ µικρός πληθυσµός του νησιού

(~950κάτοικοι) µεταβάλλεται σηµαντικά κατά τους καλοκαιρινούς µήνες όπου το νησί

κατακλύεται για διάστηµα τουλάχιστον ενός µήνα από τουρίστες. Σε αυτή την περίοδο η

κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται σηµαντικά.

• Αυξητικές τάσεις του πληθυσµού. Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται τάση αποκέντρωσης

από τις µεγάλες πόλεις προς τα νησιά. Η απογραφή του 2011 θα παράξει νέα δηµογραφικά

δεδοµένα.

• Αναπτυσσόµενες υποδοµές. Βασικές υποδοµές όπως επέκταση της µονάδα αφαλάτωσης,

χώρος υγειονοµικής ταφής υπολειµµάτων (ΧΥΤΥ), κατασκευή βιολογικού καθαρισµού και

δικτύων αποχέτευσης τοποθετούνται στην λίστα των βραχυπρόθεσµων έργων υποδοµής.

• Μεταφορές: ∆εν είναι συχνή η µετακίνηση αυτοκινήτων που ανήκουν σε µόνιµους κατοίκους

του νησιού εκτός των γεωγραφικών ορίων του ∆ήµου λόγω των προφανών δυσκολιών που

επιβάλλει η νησιωτικότητα Επίσης το πολύ µικρό µέγεθος του νησιού εκ των πραγµάτων

περιορίζει τις δυνατότητες µετακίνησης και δίνει κίνητρο στους τουρίστες να επιλέγουν την

πεζοπορία ως µέσο µετακίνησης.

15

2.4.2. Ενέργεια - Περιβάλλον

• Μέρος αυτόνοµου ηλεκτρικού δικτύου. Όπως ήδη αναφέρθηκε, το ηλεκτρικό δίκτυο της

Νισύρου αποτελεί µέρος του δικτύου Κω – Καλύµνου.

• Γειτνίαση µε την θάλασσα. Όπως αναδείχθηκε και στο κεφάλαιο 2.3 το νησιωτικό προφίλ του

∆ήµου παρέχει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ. Η θάλασσα παρέχει πολλές δυνατότητες αειφορικών

δράσεων αλλά από την άλλη αποτελεί και ένα ευαίσθητο οικοσύστηµα το οποίο χρήζει

ιδιαίτερης ευθύνης.

• ∆ιαθέσιµη γη για εφαρµογές ΑΠΕ. Η πυκνότητα πληθυσµού του ∆ήµου (23/km2),

αποτέλεσµα του µη-αστικού προφίλ του ε καταδεικνύει την δυνατότητα ανάπτυξης εφαρµογών

µε χρήση ΑΠΕ. Παρόλα αυτά είναι σηµαντικό να σηµειωθεί ότι χωροταξικοί και

περιβαλλοντικοί περιορισµοί περιορίζουν την διαθέσιµη γη.

• Σηµαντικό γεωθερµικό δυναµικό. Το γεωθερµικό πεδίο της Νισύρου προσφέρει µοναδικές

δυνατότητες εφαρµογών υψηλής και χαµηλής ενθαλπίας. Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε

επένδυση πρέπει να πραγµατοποιείται θέτοντας ως προτεραιότητα τον σεβασµό στην πλούσια

φυσική οµορφιά του τόπου και την ασφαλή αξιοποίηση του

2.4.3. ∆ιοικητική οργάνωση

• Περιορισµένο προσωπικό για ενασχόληση µε το Σύµφωνο. Το προσωπικό και οι πόροι του

∆ήµου δεν επαρκούν για συνεχή ενασχόληση εργαζοµένου µε το Σύµφωνο.

• Μεταφορικοί περιορισµοί – Αυξηµένο κόστος επένδυσης. Ένα από τα βασικά προβλήµατα

του ∆ήµου είναι η αραίαη σύνδεση του νησιού µε την ηπειρωτική Ελλάδα αν και η πολύ

κοντινή απόσταση από την Κω προσφέρει σχετικά εύκολη πρόσβαση σε µεγαλύτερο διοικητικό

και εµπορικό κέντρο. Άµεση είναι φυσικά η επίδραση του προβλήµατος στο κόστος µεταφοράς

υλικών και υπηρεσιών.

16

3. Ενεργειακή κατάσταση έτους βάσης

Η καταγραφή της ενεργειακής κατάστασης του ∆ήµου είναι αναγκαία ώστε να υπολογισθούν οι

εκποµπές CO2 και να οριστούν οι στόχοι µείωσης τους µέχρι το 2020. Στην συνέχεια παρουσιάζονται

οι διάφορες επιλογές και παραδοχές που υιοθετήθηκαν, η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την

συλλογή δεδοµένων, τον υπολογισµό της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης και των αντίστοιχων

εκποµπών CO2, και τα τελικά αποτελέσµατα ακολουθώντας την προτεινόµενη µορφολογία του

γραφείου του Συµφώνου των ∆ηµάρχων (Covenant of Mayors Office, CoMO).

3.1. Βασικές επιλογές – Παραδοχές

Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι βασικές επιλογές και οι αναγκαίες παραδοχές που θα καθορίσουν το

πλαίσιο στο οποίο θα πραγµατοποιηθεί η ανάλυση.

1. Έτος βάσης: Η συλλογή δεδοµένων στο προτεινόµενο έτος βάσης 1990 παρουσιάζει διάφορες

δυσκολίες αρχής γενοµένης µε την µη ύπαρξη αρχειοθετηµένων δεδοµένων από τον δήµο.

Λαµβάνοντας υπόψη την δυσκολία ανάκτησης παλαιών δεδοµένων και των αναπτυσσόµενων

υποδοµών των τελευταίων ετών (αυξάνοντας την ενεργειακή κατανάλωση και τις εκποµπές) ως

έτος βάσης επιλέχθηκε το τελευταίο έτος µε πλήρη ενεργειακά δεδοµένα, δηλαδή το 2008.

2. Συνολικός στόχος µείωσης εκποµπών CO2: Μόνο απόλυτος στόχος ορίζεται µιας και λόγω

της έντονης διακύµανσης του πληθυσµού ο καθορισµός ενός κατά κεφαλή στόχου µε βάση τον

µόνιµο πληθυσµό του νησιού θα ήταν υπερεκτιµηµένος.

3. Μονάδα αναφοράς εκποµπών: Από την οµάδα των διαφόρων αερίων του θερµοκηπίου µόνο

οι εκποµπές CO2 υπολογίζονται και για αυτό ως µονάδα αναφοράς των εκποµπών ορίζεται ο

τόνος [t] CO2.

4. Προσέγγιση υπολογισµού συντελεστών εκποµπής: Οι συντελεστές εκποµπής που θα

χρησιµοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση των εκποµπών CO2 µέσω της καταγραφής της

τελικής ενεργειακής κατανάλωσης καθορίζονται σύµφωνα µε τα πρότυπα µεγέθη που

παρέχονται από το IPCC.

5. Ρυθµός αύξησης της ενεργειακής κατανάλωσης: Όπως προαναφέρθηκε στα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά του ∆ήµου η ενεργειακή κατανάλωση του ∆ήµου έχει αυξητικές τάσεις.

Παρόλα αυτά σε αυτή την φάση υιοθετείται η συντηρητική προσέγγιση της παράβλεψης του

ρυθµού αύξησης.

6. ∆ηµογραφικά στοιχεία: Τα πιο πρόσφατα επίσηµα δηµογραφικά στοιχεία παρέχονται για το

2001, όπου και πραγµατοποιήθηκε η τελευταία πληθυσµιακή απογραφή. Τα στοιχεία αυτά

θεωρούνται προσεγγιστικά ικανοποιητικά για την παρούσα ανάλυση. Νέα στοιχεία θα είναι

διαθέσιµα το 2011 και επανεξέταση των αρχικών υπολογισµών θα είναι δυνατή.

7. Βιοµηχανία: ∆εν έχει συµπεριληφθεί ο βιοµηχανικός τοµές σε σχέδια δράσης µείωσης

εκποµπών CO2, ο οποίος άλλωστε είναι σχεδόν ανύπαρκτος και εποµένως η καταγραφή των

ρύπων σε αυτόν τον τοµέα δεν θεωρήθηκε επιβεβληµένη.

8. Μεταφορές: Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO2 στον τοµέα των µεταφορών έχουν

χρησιµοποιηθεί δεδοµένα πώλησης καυσίµων από το τοπικό πρατήριο. Το βασικό προτέρηµα

για τον δήµο Νισύρου είναι ο γεωγραφικός περιορισµός του ∆ήµου. Παρόλο που αυτή η

17

µέθοδος δεν είναι ενδεδειγµένη σύµφωνα µε το CoM, σε αυτή την φάση έχει θεωρηθεί

αποδεκτή προσέγγιση λαµβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ∆ήµου στον τοµέα

των µεταφορών όπως αναλύθηκαν παραπάνω.

9. Θέρµανση: Για τον υπολογισµό των εκποµπών CO2 από την κατανάλωση ορυκτών καυσίµων

για την θέρµανση χώρων και νερού τα δεδοµένα από το τοπικό πρατήριο θεωρούνται αρκετά

ακριβή µιας και σπανίζει η αγορά καυσίµων εκτός του νησιού για τέτοιες χρήσεις. Σε αυτή την

περίπτωση δεχόµαστε πως κατά την διάρκεια ενός έτους η ποσότητα πετρελαίου θέρµανσης

που αγοράστηκε από το πρατήριο ισούνται µε την ποσότητα πετρελαίου που καταναλώθηκε

από το σύνολο του ∆ήµου.

3.2. Υπολογισµός τελικής ενεργειακής κατανάλωσης

Η συλλογή διαφόρων δεδοµένων είναι αναγκαία ώστε να επιτευχθεί µια πλήρης καταγραφή των

ενεργειακών καταναλώσεων ακολουθώντας την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Οι αντίστοιχες

εκποµπές CO2 υπολογίζονται κάνοντας χρήση των κατάλληλων συντελεστών εκποµπής. Η πληρότητα

αυτών των δεδοµένων δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί µόνο µε την συλλογή και αξιοποίηση

υπαρχόντων στοιχείων από τις τοπικές αρχές και τους λοιπούς εν δυνάµει καταναλωτές ενέργειας εντός

των γεωγραφικών ορίων του ∆ήµου.

3.2.1. Συλλογή δεδοµένων

Η µεθοδολογία που ακολουθείται, προκειµένου να συντεθεί ένας πλήρης κατάλογος εκποµπών,

συνδυάζει τα υπάρχοντα στοιχεία, επιδιώκοντας την µέγιστη δυνατή αξιοποίησή τους, µε στοιχεία που

έχουν παραχθεί εφαρµόζοντας µια υπολογιστική “bottom-up” (από κάτω προς τα επάνω) ανάλυση.

Τα υπάρχοντα στοιχεία σχετίζονται αποκλειστικά µε τις δηµοτικές καταναλώσεις καυσίµων (θέρµανση,

µεταφορές) και τις συνολικές καταναλώσεις καυσίµων. Τα στοιχεία παρέχονται από τις τοπικές αρχές

και τα τοπικά πρατήρια καυσίµων.

Η “bottom-up” ανάλυση είναι βασισµένη στις πληροφορίες για τις τεχνολογίες που χρησιµοποιούνται,

τους συντελεστές ενεργειακής αποδοτικότητας και τους τύπους καυσίµων που καταναλώνονται και

συνδυάζονται µε στατιστικά στοιχεία σχετικά µε δηµογραφικά δεδοµένα, τον τουρισµό, το τοπικό

κλίµα και άλλα. Αναλυτικός πίνακας µε τις πηγές των διάφορων αναγκαίων δεδοµένων παρουσιάζεται

στο παράρτηµα. Τα στοιχεία που προκύπτουν σχετίζονται κυρίως µε τις καταναλώσεις του οικιακού

και του τριτογενή τοµέα όπου και υπάρχει µεγάλη έλλειψη σε πραγµατικά στοιχεία. Να σηµειωθεί ότι

ο τριτογενής τοµέας προσεγγίζεται ως το άθροισµα των καταναλώσεων στον εµπορικό και τουριστικό

τοµέα. Η µεθοδολογία για τον υπολογισµό συγκεκριµένων καταναλώσεων σύµφωνα µε την “bottom-

up” ανάλυση θα παρουσιαστεί στην συνέχεια.

3.2.2. Περιγραφή υπολογισµών

Αρχικά παρουσιάζεται η εφαρµογή και αξιοποίηση της “bottom-up” ανάλυσης, ενώ στην συνέχεια

αναλύεται ο συνδυασµός της µε τα πραγµατικά δεδοµένα ώστε να επιτευχθεί η πλήρης καταγραφή των

ενεργειακών καταναλώσεων.

18

3.2.2.1.Εφαρµογή “bottom-up” ανάλυσης

Όπως ήδη αναφέρθηκε η “bottom-up” ανάλυση αξιοποιείται για υπολογισµούς ενεργειακών

καταναλώσεων στον οικιακό και τριτογενή τοµέα. Η εφαρµογή του υπολογιστικού µοντέλου βασίζεται

στην παραδοχή ότι στα συνήθη κτίρια ενέργεια καταναλώνεται για ανάγκες θέρµανσης χώρου,

θέρµανσης νερού, κλιµατισµού χώρου και κατευθείαν για την λειτουργία ηλεκτρικών συσκευών.

∆ιάφορες τεχνολογίες αξιοποιώντας αντίστοιχες πηγές ενέργειας χρησιµοποιούνται για την κάλυψη

αυτών των αναγκών. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία και προσεγγίσεις ορίζεται το µερίδιο και ο

βαθµός απόδοσης κάθε τεχνολογίας στην παραγωγή ενέργειας ανά τύπο κατανάλωσης. Στον παρακάτω

πίνακα φαίνονται τα αντίστοιχα µερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε τοµέα

χρήσης ενέργειας (οικιακό – τριτογενή).

Οικιακός Τοµέας

χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης

ηλεκτρισµός 30% 100%

πετρέλαιο 45% 75%

υγραέριο 5% 90%

θέρµανση χώρου

βιοµάζα 20% 35%

ηλεκτρισµός 55% 90%

πετρέλαιο 5% 40%

βιοµάζα 35% 100%

θέρµανση νερού

ηλιακοί θερµοσίφωνες 5% 75%

ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100%

κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90%

Τουριστικός Τοµέας

χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης

ηλεκτρισµός 20% 100% θέρµανση χώρου

πετρέλαιο 80% 75%

ηλεκτρισµός 45% 90%

πετρέλαιο 10% 40%

θέρµανση νερού

ηλιακοί θερµοσίφωνες 45% 75%

ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100%

κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90%

Εµπορικός Τοµέας

χρήση ενέργειας ενεργειακός φορέας µερίδιο τεχνολογίας βαθµός απόδοσης

ηλεκτρισµός 20% 100% θέρµανση χώρου

πετρέλαιο 80% 75%

θέρµανση νερού ηλεκτρισµός 100% 90%

19

ηλεκτρικές συσκευές ηλεκτρισµός 100% 100%

κλιµατισµός χώρου ηλεκτρισµός 100% 90%

Πίνακας 3.1. Μερίδια και οι βαθµοί απόδοσης κάθε τεχνολογίας για κάθε χρήση ενέργειας

Στην συνέχεια παρουσιάζεται συνοπτικά η προσέγγιση της “bottom-up” ανάλυσης για τον

υπολογισµού των συνολικών ενεργειακών καταναλώσεων ανά χρήση ενέργειας .

Θέρµανση χώρου:

Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση χώρου υπολογίζεται κάνοντας χρήση

των βαθµοηµέρων ανά µήνα σε συνδυασµό µε τον συντελεστή θερµικών απωλειών του χώρου. Για τον

υπολογισµό των βαθµοηµέρων είναι αναγκαίος ο καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας

εσωτερικού χώρου και των αναµενόµενων ωρών θέρµανσης.

Θέρµανση νερού:

Η µηνιαία συνολική κατανάλωση ενέργειας για την θέρµανση νερού υπολογίζεται κάνοντας χρήση της

θερµοχωρητικότητας του νερού και κλιµατικών δεδοµένων για την µέση µηνιαία θερµοκρασία του

νερού στο υπόγειο δίκτυο και για την µέση θερµοκρασία του αέρα. Επίσης είναι αναγκαίος ο

καθορισµός της επιθυµητής θερµοκρασίας θερµού νερού και της µέσης ηµερήσια κατά κεφαλή

καταναλισκόµενης ποσότητας θερµού νερού.

Κλιµατισµός χώρου:

Η συνολική κατανάλωση ενέργειας από συσκευές κλιµατισµού χώρου βασίζεται στον καθορισµό της

συνολικής τυπικής µέσης τιµής ισχύος του κλιµατιστικού συστήµατος και στην εκτίµηση του

ποσοστού κλιµατιζόµενων χώρων επί του συνόλου και των αναµενόµενων ωρών λειτουργίας.

Ηλεκτρικές συσκευές:

Η συνολική κατανάλωση από ηλεκτρικές συσκευές υπολογίζεται καθορίζοντας την µέση ονοµαστική

ισχύ του συνόλου των συσκευών και του αναµενόµενου χρόνου χρήσεως τους.

Υπολογίζοντας τις συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις και διαµερίζοντας τα αποτελέσµατα σύµφωνα

µε τα µερίδια των τεχνολογιών είναι δυνατός ο καθορισµός των ενεργειακών καταναλώσεων ανά

χρήση και φορέα ενέργειας. Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ακριβή δεδοµένα για την κατανάλωση

καυσίµων και ηλεκτρισµού έχουν συγκεντρωθεί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για τον συγκερασµό των

αποτελεσµάτων µε τα πραγµατικά συγκεντρωµένα δεδοµένα.

3.2.2.2.Επιµέρους καταναλώσεις ανά ενεργειακό φορέα

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι προσεγγίσεις υπολογισµού κάθε κατηγορίας ενεργειακών

καταναλώσεων σε συνάρτηση µε τον φορέα ενέργειας (ηλεκτρισµός, ορυκτά καύσιµα, ΑΠΕ). Να

σηµειωθεί ότι στην στήλη του πετρελαίου περιλαµβάνονται αποτελέσµατα που αναφέρονται σε

πετρέλαιο για κίνηση (µεταφορές) και σε πετρέλαιο για θέρµανση (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές).

Μόνο οι φορείς ενέργειας τους οποίους εκµεταλλεύονται ο ∆ήµος και οι κάτοικοί του

συµπεριλαµβάνονται στον πίνακα. Το υπόµνηµα που ακολουθεί τον πίνακα εξηγεί την έννοια κάθε

20

χρωµατισµού, όπου οι συντοµογραφίες Π∆, BU και Σ∆ συµβολίζουν τα πραγµατικά δεδοµένα, την

“bottom-up” ανάλυση και τα συνδυασµένα δεδοµένα.

ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [ΜWh]

Ορυκτά Καύσιµα ΑΠΕ Κατηγορία Ηλεκτρισµός

Υγραέριο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα Ηλιακά Θερµικά

ΚΤΙΡΙΑ,

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ

∆ηµοτικά κτίρια,

εξοπλισµός/υποδοµές Π∆ Π∆

Τριτογενή κτίρια,

εξοπλισµός/υποδοµές BU Σ∆ BU

Οικιακά κτίρια BU BU Σ∆ BU BU

∆ηµοτικός φωτισµός Σ∆

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

∆ηµοτικός στόλος Π∆

∆ηµόσιες µεταφορές

Ιδιωτικές και εµπορικές

µεταφορές Π∆ Π∆

Πίνακας 3.2. Μεθοδολογία υπολογισµού ενεργειακών καταναλώσεων ανά κατηγορία και ενεργειακό φορέα

∆εν υπάρχουν δεδοµένα

BU ∆εδοµένα από “bottom-up” υπολογισµό

Π∆ Πραγµατικά δεδοµένα από τοπικούς φορείς

Σ∆ Συνδυασµός “bottom-up” υπολογισµού και πραγµατικών δεδοµένων

Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι ιδιαιτερότητες στον τρόπο υπολογισµού των επιµέρους ενεργειακών

καταναλώσεων ανά ενεργειακό φορέα, τύπο κατανάλωσης και σε συνάρτηση µε την πηγή προέλευσης

των απαιτούµενων δεδοµένων εισόδου.

Α. Ηλεκτρισµός – Υγραέριο – Βιοµάζα – Ηλιακά θερµικά

Οι συνολικές ενεργειακές καταναλώσεις υπολογίζονται και µοιράζονται στους φορείς ενέργειας

κάνοντας χρήση των µερισµάτων κάθε τεχνολογίας. Ο υπολογισµός του µερίσµατος ενέργειας λόγω

κατανάλωσης πετρελαίου αναλύεται ξεχωριστά σε επόµενη παράγραφο.

Α1. ∆ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές – ∆ηµοτικός Φωτισµός

21

Οι δηµοτικές ηλεκτρικές καταναλώσεις σε κτίρια, εξοπλισµούς/υποδοµές και φωτισµό ήταν δυνατό να

ανακτηθούν µε ακρίβεια από τους λογαριασµούς ηλεκτρικού ρεύµατος που διατηρούνται στα αρχεία

του ∆ήµου. Όσον αφορά τους εξοπλισµούς και υποδοµές οι καταναλώσεις αφορούν στα αντλιοστάσιο

των δικτύων ύδρευσης, στις καταναλώσεις και της µονάδας αφαλάτωσης και στα αντλιοστάσια των

γεωτρήσεων.

Α2. Οικιακά κτίρια

Ο υπολογισµός της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα οικιακά κτίρια αναλύεται για κάθε χρήση

ενέργειας.

• Θέρµανση χώρου: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία

εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 20οC και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης στις

5 ώρες. Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία τα κτίρια χωρίζονται σε αυτά µόνο µε ισόγειο και σε

αυτά και µε 1ο όροφο (ψηλότερα κτίρια δεν επιτρέπονται στο νησί) για τα οποία και ορίζεται

διαφορετικός συντελεστής θερµικών απωλειών.

• Θέρµανση νερού: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45οC, µέση

ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 40λίτρα.

• Κλιµατισµός χώρου: Το 60% των κατοικιών θεωρείται ότι φέρει ηλεκτρικές συσκευές

κλιµατισµού χώρου. Η συνολική τυπική µέση τιµή ισχύος ενός κλιµατιστικού συστήµατος ανά

νοικοκυριό θεωρείται τα 12000ΒΤU, ενώ η περίοδος λειτουργίας επιλέγεται στους 4 µήνες τον

χρόνο και στις 6 ώρες την µέρα.

• Ηλεκτρικές συσκευές: Ο υπολογισµός των ηλεκτρικών καταναλώσεων από συσκευές γίνεται

αφού ορίσουµε µια λίστα µε τις πλέον συνήθεις συσκευές ενός σπιτιού και αφού λάβουµε

υπόψη την µέση ονοµαστική ισχύ κάθε τέτοιας συσκευής και των αναµενόµενων ηµερών τον

χρόνο και ωρών την ηµέρα που θα χρησιµοποιηθούν.

Α3. Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές

Για τον υπολογισµό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στον τριτογενή (εµπορικό – τουριστικό)

τοµέα ακολουθήθηκε η ίδια προσέγγιση µε τα οικιακά κτίρια µε κάποιες µικρές διαφοροποιήσεις οι

οποίες θα παρουσιαστούν στην συνέχεια. Επίσης διαφορές υπάρχουν στον υπολογισµό των

καταναλώσεων στα υποσύνολα του εµπορικού και τουριστικού τοµέα για αυτό και θα γίνει

διαχωρισµός µεταξύ τους.

• Θέρµανση χώρου:

Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό των βαθµοηµέρων η επιθυµητή θερµοκρασία

εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22οC και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών θέρµανσης

στις 6 ώρες. Σκοπός είναι ο υπολογισµός του θερµικού φορτίου ανά κλίνη. Ορίζονται για

αυτό τον λόγο µέσες διαστάσεις δωµατίου ξενοδοχείου και συντελεστής θερµικών

απωλειών. Με χρήση στατιστικών στοιχείων για τον τουριστικό τοµέα καθορίζεται ο

αριθµός κλινών εντός των ορίων του ∆ήµου καθώς και ένας λόγος κάλυψης των κλινών ανά

22

µήνα που περιγράφει την τουριστική κίνηση.

Εµπορικός τοµέας: Οµοίως µε τον τουριστικό τοµέα. Σε αυτή την περίπτωση η επιθυµητή

θερµοκρασία εσωτερικού χώρου ορίζεται στους 22οC και ο µέσος αριθµός αναγκαίων ωρών

θέρµανσης στις 4 ώρες. Οι διαστάσεις ενός τυπικού καταστήµατος αλλά και ο αριθµός των

καταστηµάτων από στατιστικά δεδοµένα χρειάζονται για τον υπολογισµό του θερµικού

φορτίου ανά µήνα.

• Θέρµανση νερού:

Τουριστικός τοµέας: Καθορίζεται απαιτούµενη θερµοκρασία θερµού νερού τους 45οC,

µέση ηµερήσια κατά κεφαλή καταναλισκόµενη ποσότητα θερµού νερού τα 60λίτρα.

Στατιστικά στοιχεία για τον τουριστικό τοµέα επίσης χρησιµοποιούνται για τον υπολογισµό

του θερµικού φορτίου.

Εµπορικός τοµέας: Στον εµπορικό τοµέα η παραγωγή θερµού νερού µε χρήση

ηλεκτρισµού θεωρείται αµελητέα και δεν συνυπολογίζεται.

• Κλιµατισµός χώρου:

Τουριστικός τοµέας: Ο ίδιος τρόπος υπολογισµού µε αυτόν τον οικιακών κτιρίων

χρησιµοποιείται, µε τη διαφορά ότι εδώ η ισχύς ενός τυπικού δωµατίου τουριστικού

καταλύµατος θεωρείται τα 9000BTU.

Εµπορικός τοµέας: Οµοίως και για τον εµπορικό τοµέα, µε την διαφορά ότι εδώ οι ώρες

λειτουργίας εκτιµώνται στις 4 και η µέση ισχύς ανά εµπορικό κατάστηµα στα 12000BTU.

• Ηλεκτρικές συσκευές:

Τουριστικός τοµέας: Για τον υπολογισµό της ηλεκτρικής κατανάλωσης κατευθείαν από

συσκευές ορίζεται µια µέση εγκατεστηµένη ισχύ συσκευών ανά κλίνη της τάξεως των

400W όπου σε συνδυασµό µε τον µέσο αναµενόµενο χρόνο πλήρωσης των κλινών µας

επιστρέφει το επιθυµητό αποτέλεσµα.

Εµπορικός τοµέας: Ανάλογα µε τον τουριστικό τοµέα ορίζεται µέση εγκατεστηµένη ισχύς

ανά κατάστηµα της τάξεως των 2kW και οι µέσες ώρες λειτουργίας των καταστηµάτων ανά

ηµέρα.

Β. Πετρέλαιο (θέρµανσης - κίνησης)

Β1. ∆ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές

Η κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης για κάλυψη των αναγκών των δηµοτικών κτιρίων ήταν δυνατόν

να υπολογισθεί από τα τιµολόγια αγοράς καυσίµων από το δηµοτικό πρατήριο καυσίµων τα οποία και

ήταν διαθέσιµα στο λογιστικό αρχείο του ∆ήµου. Στην συνέχεια λαµβάνοντας υπόψη την κατώτερη

θερµογόνος ικανότητα του καυσίµου καθίστατο δυνατός ο υπολογισµός της κατανάλωσης ενέργειας

για θέρµανση των δηµοτικών κτιρίων.

Β2. Οικιακά κτίρια – Τριτογενή κτίρια, εξοπλισµοί/υποδοµές

Τα διαθέσιµα δεδοµένα από τα τοπικά πρατήρια αφορούν τις συνολικές αγορές καυσίµων (ανά τύπο

καυσίµου), ενώ από το αρχείο του ∆ήµου αποκλειστικά τις δηµοτικές αγορές από τα πρατήρια. Η

διαφορά των δύο ποσών αντιστοιχεί στα καύσιµα που καταναλώνονται από τον οικιακό και τριτογενή

23

τοµέα (Π∆συν,θ). Ο διαµερισµός αυτού του ποσού στον τριτογενή (Π∆τριτ,θ = Π∆τουρ,θ + Π∆εµπ,θ) και

οικιακό (Π∆οικ,θ) τοµέα πραγµατοποιείται ακολουθώντας την παρακάτω διαδικασία η οποία συνδυάζει

τα πραγµατικά δεδοµένα από τα πρατήρια καυσίµων µε προσεγγιστικά αποτελέσµατα της “bottom-up”

ανάλυσης.

Αρχικά για κάθε ενεργειακό τοµέα (οικιακό – τουριστικό – εµπορικό) ορίζονται δύο λόγοι αντλώντας

δεδοµένα από τα υπολογιστικά αποτελέσµατα. Πρώτον ο λόγος της ενέργειας που έχει καταναλωθεί

για τις θερµικές ανάγκες του κάθε τοµέα προς την συνολική ενέργεια για θερµικές ανάγκες και των

τριών (π.χ για τον οικιακό τοµέα, αοικ,θ= BUοικ,θ/BUσυν,θ)και δεύτερον ο λόγος της ενέργειας που έχει

καταναλωθεί για την κάλυψη των αναγκών σε θέρµανση χώρου προς την συνολική ενέργεια για

κάλυψη των θερµικών αναγκών (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, αοικ.θ.χώρου =

Buοικ,θ.χώρου/BUοικ,θ). Υπενθυµίζεται ότι οι θερµικές ανάγκες αφορούν τους χώρους και το νερό.

Με αυτό τον τρόπο έχουµε µια ένδειξη για τις αναλογίες των διαφόρων καταναλισκόµενων ποσών

ενέργειας. Οι λόγοι αυτοί στην συνέχεια πολλαπλασιάζονται µε το ενεργειακό περιεχόµενο των

πραγµατικών συνολικών ποσοτήτων πετρελαίου και παραλαµβάνουµε τα επιµέρους επιθυµητά

αποτελέσµατα (π.χ για την θερµότητα χώρου του οικιακού τοµέα, Π∆οικ,θ.χώρου = αοικ,θ*αοικ,θ.χώρου*Π∆συν,θ ).

Β3. ∆ηµοτικός στόλος, Ιδιωτικές – Εµπορικές µεταφορές

Οι ενεργειακές καταναλώσεις στον τοµέα των µεταφορών προσδιορίζονται όµοια µε αυτές για την

κάλυψη των αναγκών θέρµανσης. Η κατανάλωση ενέργειας για µεταφορές του δηµοτικού στόλου

υπολογίζεται άµεσα µιας και είναι γνωστές οι ποσότητες πετρελαίου κίνησης και βενζίνης που

αγοράστηκαν από το δηµοτικό πρατήριο. Οι καταναλώσεις για µεταφορές στον ιδιωτικό και εµπορικό

τοµέα υπολογίζονται από τα συνολικά στοιχεία αγοράς καυσίµων κίνησης από το τοπικό πρατήριο

καυσίµων αφαιρώντας τις ποσότητες που αγοράστηκαν από τον δήµο.

3.2.3. Αποτελέσµατα καταγραφής τελικής ενεργειακής κατανάλωσης

Ακολουθώντας την µεθοδολογία υπολογισµού των ενεργειακών καταναλώσεων που περιγράφηκε στην

προηγούµενη παράγραφο είναι πλέον δυνατή η κατάρτιση του απαιτούµενου πίνακα τελικής

ενεργειακής κατανάλωσης σύµφωνα µε την προτεινόµενη φόρµα του CoMO. Πρέπει να σηµειωθεί πως

στα αποτελέσµατα συµπεριλαµβάνονται οι ενεργειακοί φορείς οι οποίοι αξιοποιούνται από τον δήµο

και τους κατοίκους.

24

ΤΕΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ [MWh]

Ορυκτά καύσιµα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισµό

ς Υγραέρι

ο Πετρέλαιο

Βενζίνη

Βιοµάζα Ηλιακά θερµικ

ά

Σύνολο

ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ:

∆ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές 129 0 70 0 0 0 199

Κτίρια τριτογενή τοµέα, εξοπλισµός/υποδοµές 733 0 20 0 0 36 789

Κτίρια οικιακού τοµέα 1567 61 209 0 264 143 2244

∆ηµοτικός φωτισµός 14 0 0 0 0 0 14

Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές 2443 61 299 0 264 179 3246

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ:

∆ηµοτικός στόλος 0 0 573 143 0 0 716

∆ηµόσιες µεταφορές 0 0 0 0 0 0 0

Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές 0 0 1370 1798 0 0 3169

Υποσύνολο µεταφορές 0 0 1944 1942 0 0 3885

Σύνολο 2443 61 2242 1942 264 179 7132

Πίνακας 3.3. Τελική ενεργειακή κατανάλωση

3.3. Καθορισµός συντελεστών εκποµπής CO2

Έχει ήδη σηµειωθεί η επιλογή των τυπικών συντελεστών εκποµπής σύµφωνα µε τις προτεινόµενες

τιµές του IPCC. Οι τιµές των συντελεστών για τους αντίστοιχους ενεργειακούς φορείς παρουσιάζονται

στον παρακάτω πίνακα.

Αντίστοιχοι συντελεστές εκποµπών CO2 [t/MWh] 1.04 0.231 0.267 0.249 0 0

Πίνακας 3.4. Συντελεστές εκποµπών CO2

3.4. Εκποµπές CO2

Συνδυάζοντας πλέον τα αποτελέσµατα των τελικών ενεργειακών καταναλώσεων και των συντελεστών

εκποµπής CO2 η ποσοτικοποίηση των εκποµπών είναι δυνατή. Το τελικό αποτέλεσµα της καταγραφής

των εκποµπών CO2 για τον δήµο Νισύρου µε έτος βάσης το 2008 παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα.

25

εκποµπές CO2 [t]/ ισοδύναµες εκποµπές CO2 [t]

Ορυκτά καύσιµα ΑΠΕ Κστηγορία Ηλεκτρισµό

ς Υγραέρι

ο Πετρέλαιο Βενζίνη Βιοµάζα

Ηλιακά θερµικά

Σύνολο

ΚΤΙΡΙΑ, ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ:

∆ηµοτικά κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές 134 0 19 0 0 0 152

Κτίρια τριτογενή τοµέα (όχι δηµοτικά), εξοπλισµός/υποδοµές 759 0 5 0 0 0 765

Κτίρια οικιακού τοµές 1623 14 56 0 0 0 1693

∆ηµοτικός φωτισµός 15 0 0 0 0 0 15

Υποσύνολο κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές 2531 14 80 0 0 0 2625

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ:

∆ηµοτικός στόλος 0 0 153 36 0 0 189

∆ηµόσιες µεταφορές 0 0 0 0 0 0 0

Ιδιωτικές και εµπορικές µεταφορές 0 0 366 448 0 0 814

Υποσύνολο µεταφορές 0 0 519 483 0 0 1002

Σύνολο 2531 14 599 483 0 0 3627

Πίνακας 3.5. Εκποµπές CO2

26

4. Περιγραφή δράσεων και µέτρων

Η επίτευξη των στόχων και δεσµεύσεων του ∆ήµου για µείωση των εκποµπών CO2 µέσω µιας

γενικότερης βιώσιµης ανάπτυξης προϋποθέτει την δραστηριοποίηση του ∆ήµου σε διαφόρους τοµείς

έχοντας άµεση ή έµµεση συνεισφορά. Η ενεργοποίηση του ∆ήµου οφείλει να είναι αφενός άµεση,

σχεδιάζοντας βραχυπρόθεσµα επιτεύξιµες δράσεις, αφετέρου αναγκαίος είναι και ο µακροπρόθεσµος

ενεργειακός σχεδιασµός λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικότητας και των

αναπτυσσόµενων υποδοµών του ∆ήµου.

Σε αυτή την φάση παρουσιάζονται δράσεις οι οποίες είναι αρκετά ώριµες ώστε να θεωρούνται

βραχυπρόθεσµες, αλλά και δράσεις οι οποίες αν και θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν

βραχυπρόθεσµες, υπολείπονται σε οργάνωση και προγραµµατισµό µε αποτέλεσµα να συγκαταλέγονται

στις µακροπρόθεσµες. Παρόλα αυτά πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το επόµενο διάστηµα από την

κατάθεση του αρχικού σχεδίου δράσης, το περιεχόµενο, το χρονοδιάγραµµα και η οικονοµικότητα

νέων δράσεων θα είναι δυνατό να καθοριστούν και να προστεθούν στην λίστα των βραχυπρόθεσµων

δράσεων.

4.1. Μεθοδολογία προσδιορισµού και ανάπτυξης δράσεων και µέτρων

Για τον προσδιορισµό των τοµέων προτεραιότητας δράσης πραγµατοποιήθηκε αξιολόγηση των

αποτελεσµάτων της καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών CO2 στο έτος βάσης.

4.1.1. Αξιολόγηση καταγραφής ενεργειακής κατάστασης έτους βάσης

Στα επόµενα διαγράµµατα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοστιαία αποτελέσµατα της

καταγραφής των ενεργειακών καταναλώσεων και των εκποµπών του CO2 είτε ανά κατηγορία και

υποκατηγορία καταναλώσεων είτε ανά ενεργειακό φορέα. Τα συµπεράσµατα που εξάγονται για την

ενεργειακή κατάσταση του ∆ήµου Νισύρου στο έτος βάσης παρουσιάζονται στην συνέχεια:

Κατηγορίες καταναλώσεων

• Μεταφορές: Ο τοµέας των µεταφορών συνεισφέρει περισσότερο από το µισό στην κατανάλωση ενέργειας σε σχέση µε τον τοµέα των κτιρίων, εξοπλισµών και υποδοµών (βλ.

Σχήµα 4.1). Παρόλα αυτά όταν το αποτέλεσµα µεταφράζεται σε εκποµπές η συνεισφορά

µειώνεται σε κάτι περισσότερο από το 1/4 (βλ. Σχήµα 4.2) λόγω των συγκριτικά χαµηλότερων

συντελεστών εκποµπών των ενεργειακών φορέων για µεταφορές σε σχέση µε τις λοιπές

καταναλώσεις (βλ. Πίνακα 3.5). Η υψηλή συνεισφορά του τοµέα των µεταφορών ερµηνεύεται

από την έντονη δραστηριότητα του δηµοτικού στόλου.

o ∆ηµοτικός στόλος: Οι εκποµπές του δηµοτικού στόλου είναι ιδιαίτερα αυξηµένες, σε

σχέση µε τα συνήθη ποσά για µικρούς νησιωτικούς δήµους. Το γεγονός αυτό οφείλεται

κυρίως στον µεγάλο αριθµό βαρεών οχηµάτων που χρησιµοποιούνται από τον ∆ήµο

στην περιοχή της καλντέρας, κάτι το οποίο είχε άλλωστε σηµειωθεί και από τον ∆ήµο

πριν την καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων του ∆ήµου.

o Ιδιωτικές/ Εµπορικές µεταφορές: Ο κύριος όγκος εκποµπών στον τοµέα των

µεταφορών παράγεται φυσικά από ιδιώτες και επιχειρηµατίες (βλ. Σχήµα 4.4), ενώ σε

αυτή την κατηγορία πρέπει να συνυπολογισθεί και η συνεισφορά του τουριστικού

27

τοµέα.

• Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές: Οι εκποµπές σε αυτό τον τοµέα είναι αυξηµένες λόγω της

υψηλής κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος που συγκριτικά µε τα καύσιµα κίνησης και

θέρµανσης έχει υψηλότερο συντελεστή εκποµπών (βλ. Πίνακα 3.5).

o Τριτογενής – Οικιακός τοµέας: Σχεδόν το σύνολο των εκποµπών παράγονται λόγω

ενεργειακής κατανάλωσης στον τριτογενή και οικιακό τοµέα µε τον οικιακό τοµέα να

αποτελεί τον µεγαλύτερο και αδιαµφησβίτητο καταναλωτή (βλ. Σχήµα 4.3).

o ∆ηµοτικός τοµέας (κτίρια, εξοπλισµός/υποδοµές, φωτισµός): Το σύνολο των

δηµοτικών ενεργειακών καταναλώσεων και εκποµπών αποτελεί ένα µικρό κοµµάτι του

συνόλου (βλ. Σχήµα 4.3).

Ενεργειακοί φορείς

• Ηλεκτρισµός: Το γεγονός ότι η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύµατος θεωρείται η πλέον

ρυπογόνος δραστηριότητα σε µια κοινωνία καθίσταται σαφές, µιας και αποτελεί πηγή ενέργειας

δραστηριοτήτων που στο σύνολό τους εκπέµπουν CO2 σε ποσοστό µεγαλύτερο του 2/3 επί του

συνόλου.

• Πετρέλαιο: Η συχνή χρήση του πετρελαίου ως καύσιµο για θέρµανση χώρου και νερού στον

τριτογενή και οικιακό τοµέα και φυσικά η κατανάλωση του από οχήµατα, κυρίως δηµοτικά, το

καθιστά δεύτερο πιο συνήθη ενεργειακό φορέα.

• Βενζίνη: Καταναλώνεται αποκλειστικά από ιδιωτικά και εµπορικά οχήµατα και έχει σηµαντική

συνεισφορά στην κατανάλωση ενέργειας.

• Υγραέριο: Σπάνια χρησιµοποιείται το υγραέριο ως καύσιµο, κυρίως για µαγείρεµα

αντικαθιστώντας ηλεκτρικό ρεύµα.

• Ηλιακά θερµικά: Ίσως είναι η πιο διαδεδοµένη µέθοδος εκµετάλλευσης ΑΠΕ. Αξιοποιείται

αποκλειστικά για θέρµανση νερού και εξοικονοµεί ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο.

• Βιοµάζα: Πολύ µικρό ποσοστό συνεισφοράς στην τελική ενεργειακή κατανάλωση που βασίζεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη καύση καυσόξυλων σε τζάκια.

Συνολική τελική ενεργειακή κατανάλωση - 7132GWh

Κτίρια, Εξοπλισµός/

Υποδοµές

45.52%Μεταφορές

54.48%

Σχήµα 4.1

Συνολικές εκποµπές CO2 - 3637t

Κτίρια, Εξοπλισµός/

Υποδοµές

72.4%

Μεταφορές

27.6%

Σχήµα 4.2

28

Κτίρια, Εξοπλισµός/ Υποδοµές -2635t

∆ηµοτικά κτίρια,

Εξοπλισµός/ Υποδοµές

5.80%

Tριτογενής τοµέας

29,13%

Οικιακός τοµέας

64,50%

∆ηµοτικός φωτισµός

0.357%

Σχήµα 4.3

Μεταφορές - 1002t

∆ηµοτικό στόλος

18.2%Ιδιωτικές/ Εµπορικές

µεταφορές

81.8%

Σχήµα 4.4

Μερίδια κατανάλωσης ενέργειας ανά ενεργειακό φορέα

Ηλεκτρισµός

34.26%

Υγραέριο

0.86%

Πετρέλαιο

31.44%

Βενζίνη

27.23%Βιοµάζα

3.71%

Ηλιακά Θερµικά

2,51%

Σχήµα 4.5

Μερίδια εκποµπών CO2 ανά ενεργειακό φορέα

Ηλεκτρισµός

69.86%Υγραέριο

0.39%

Πετρέλαιο

16.46%

Βενζίνη

13.29%

Σχήµα 4.6

4.1.2. Προσδιορισµός τοµέων προτεραιότητας δραστηριοτήτων

Σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα της αξιολόγησης της ενεργειακής καταγραφής στο έτος βάσης και

λαµβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ∆ήµου (βλ. παρ.2.4) προσδιορίζονται οι τοµείς

προτεραιότητας δραστηριοτήτων και τα χαρακτηριστικά σηµεία του βιώσιµου ενεργειακού σχεδίου

δράσης (το αγγλικό ακρωνύµιο SEAP θα χρησιµοποιείται στην συνέχεια).

Τοµείς δραστηριοποίησης

1. Τοπική παραγωγή ηλεκτρισµού από ΑΠΕ:

Έχει καταστεί σαφές από την ανωτέρα αξιολόγηση ότι το µερίδιο του ηλεκτρισµού στην

κατανάλωση ενέργειας και στις εκποµπές CO2 είναι το υψηλότερο ανάµεσα στους λοιπούς

ενεργειακούς φορείς. Οι γενικότερα υψηλοί συντελεστές εκποµπών για ηλεκτροπαραγωγή σε

εθνικό επίπεδο συνεισφέρουν κυρίως σε αυτό το αποτέλεσµα. Το γεγονός ότι ο ∆ήµος

χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα αξιόλογο δυναµικό ΑΠΕ και διαθέσιµης γης δηµιουργεί τις

29

ιδανικές συνθήκες για πραγµατοποίηση νέων εφαρµογών ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισµού

στοχεύοντας σε µείωση του συγκεκριµένου συντελεστή εκποµπών.

2. Εξοικονόµηση κατανάλωσης ενέργειας στις δηµοτικές καταναλώσεις:

Αν και το µερίδιο του ∆ήµου στην τελική κατανάλωση ενέργειας και στις εκποµπές CO2 είναι

αρκετά µικρό, η λήψη µέτρων από τον ∆ήµο για µείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισµού και

καυσίµων είναι πολύ σηµαντική ώστε να αποτελέσει παράδειγµα προς µίµηση για τους

κατοίκους αλλά και να εισαγάγει στο νησί καινοτόµους εφαρµογές οι οποίες θα µπορούσαν να

γενικευτούν στην συνέχεια στον τριτογενή και οικιακό τοµέα.

3. Εξοικονόµηση κατανάλωσης ηλεκτρισµού και πετρελαίου στο τριτογενή και οικιακό

τοµέα:

Πέρα από την δραστηριοποίηση στον τοµέα ηλεκτροπαραγωγής, αλλάζοντας στην ουσία το

µίγµα καυσίµου, καίριας σηµασίας και συνεισφοράς στον περιορισµό των εκποµπών είναι και η

µείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισµού αλλά και πετρελαίου στον ενεργοβόρο τριτογενή και

οικιακό τοµέα. Η χρήση ηλεκτρισµού σε αυτούς τους τοµείς µοιράζεται σε πληθώρα χρήσεων

προσφέροντας ένα πολυδιάστατο πεδίο δράσης ενώ το πετρέλαιο χρησιµοποιείται κατά κόρον

σε καυστήρες για κάλυψη αναγκών θέρµανσης χώρου.

4. Εξοικονόµηση εκποµπών CO2 µε µέτρα στον τοµέα των µεταφορών:

Ο τοµέας των µεταφορών έχει σηµαντική συνεισφορά στην τελική κατανάλωση ενέργειας του

∆ήµου και είναι αναγκαία η λήψη µέτρων για περιορισµό των εκποµπών. Η καταγραφή των

εκποµπών που έχει γίνει σε αυτή την φάση αποτελεί µια πρώτη προσέγγιση και περαιτέρω

λεπτοµερέστερη ανάλυση θα ακολουθήσει.

Κεντρικός στόχος για τη διαχείριση της κινητικότητας του ∆ήµου Νισύρου είναι η

µεγιστοποίηση της µεταπήδησης από τα µέσα ατοµικής µετακίνησης (κυρίως µηχανάκια) σε

ενεργειακά και περιβαλλοντικά αποδοτικότερα µέσα µετακίνησης, όπως τα ποδήλατα.

4.2. Παρουσίαση δράσεων

Όπως προαναφέρθηκε, οι δράσεις που παρουσιάζονται στην συνέχεια διαχωρίζονται σε αυτές που είναι

ήδη αρκετά ώριµες και εκτιµάται η περίοδος εφαρµογής τους εντός των εποµένων 3-5 ετών και σε

αυτές που χρήζουν µακροχρόνιας περιόδου εφαρµογής και περαιτέρω οργάνωσης.

4.2.1. Βραχυπρόθεσµες δράσεις

4.2.1.1.Εγκατάσταση Φ/Β σταθµών για παραγωγή ηλεκτρισµού

Περιγραφή

Στον ∆ήµο Νισύρου έχει κατατεθεί µόνο µια αίτηση για άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας Φ/Β

σταθµών, ισχύος 100 kW, ενώ δεν αναµένεται µεγαλύτερη αξιοποίηση της συγκεκριµένης τεχνολογίας

µιας και η ΡΑΕ έχει θέσει όριο ανάπτυξης Φ/Β σταθµών στην Νίσυρο συνολικής εγκατεστηµένης

ισχύος τα 158,18kW. Εποµένως εκτός του ήδη αιτούµενου σταθµού υπάρχει η δυνετότητα

30

εγκατάστασης άλης µιας µικρής µονάδας ισχύος 58,18kW.

Υπεύθυνος έργου

Το έργο πραγµατοποιείται από ιδιώτη επενδυτή και ως υπεύθυνος του έργου – δράσης θεωρείται η

εταιρία που έχοει αναλάβει την επένδυση.

Χρονοδιάγραµµα

∆εν υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία σαφούς χρονοδιαγράµµατος αλλά εκτιµάται ότι ο Φ/Β σταθµός θα

είναι σε λειτουργία εντός τριετίας.

Εκτίµηση κόστους

∆εν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το κόστος της επενδύσεης. Παρόλα αυτά χρησιµοποιωντας το µέσο

κόστος εγκατάστασης των 3000€/kW προκύπτει ενδεικτικό κόστος της επένδυσης.

Συνολικό κόστος: 0,3Μ€

Παρaγόµενη ηλεκτρική ενέργεια

Η αναµενόµενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας υπολογίζεται για βέλτιστη γωνία κλίσης και

κατεύθυνση και για δεδοµένες τιµές απωλειών σύµφωνα µε την PVGIS εφαρµογή του JRC (βλ.

Αναφορές).

Ετήσια συνολική παραγόµενη ενέργεια: 138ΜWh

Εκτίµηση µείωσης εκποµπών CO2

Η ετήσια µείωση των εκποµπών λόγω της αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από Φ/Β πάρκα θα είναι:

Σύνολο: 143 t

Ποσοστιαία µείωση: ~3,94%

4.2.1.2.Εξοικονόµηση ενέργειας στις προµήθειες του ∆ήµου

Το µέρισµα κατανάλωσης ενέργειας του δηµοτικού τοµέα είναι αρκετά χαµηλό, παρόλα αυτά

θεωρείται επιβεβληµένη η δραστηριοποίηση του ∆ήµου κυρίως για λόγους παραδειγµατοποιήσης και

ευαισθητοποίησης των κατοίκων αλλά και επίδειξης νέων τεχνολογιών.

Περιγραφή – Εξοικονοµούµενη Ενεργεία/Εκποµπές CO2 – Στοιχεία Κόστους

Η βραχυπρόθεσµη δράση που έχει επιλέξει ο ∆ήµος είναι:

Εγκατάσταση αυτόνοµων φωτιστικών σωµάτων µε Φ/Β πλαίσια

Η εγκατάσταση των αυτόνοµων φωτιστικών σωµάτων µε Φ/Β πλαίσια εκτιµάτε ότι θα έχουν την

ακόλουθη εξοικονόµηση σε ηλεκτρισµό και εκποµπές CO2.

31

Εκτιµώµενος

αριθµός

αυτόνοµων

φωτιστικών

σωµάτων µε

Φ/Β πάνελ

Ετήσια

εξοικονόµηση

ενέργειας

[kWh/έτος]

Ετήσια

εξοικονόµηση

δαπανών

[€/έτος]

Ετήσια µείωση

εκποµπών CO2

[kg/έτος]

10 2555 306,6 2657,2 Πίνακας 4.1

Ποσοστιαία µείωση: 0,02%

Σηµειώνεται ότι οι υπολογισµοί έγιναν λαµβάνοντας υπόψη ότι το συγκεκριµένο φωτιστικό σώµα

χρησιµοποιεί λαµπτήρες LED, οι οποίοι αντιστοιχούν σε συµβατικούς λαµπτήρες 70 W. Συνεπώς η

εξοικονόµηση επιτυγχάνεται από την αποφυγή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για τη λειτουργία

των συµβατικών λαµπτήρων:

Ισχύς 70 W

Κόστος αγοράς πλήρους φωτιστικού 1000 €

Ώρες λειτουργίας το έτος 3.650 ώρες/έτος

Ετήσια καταναλισκόµενη ηλεκτρική ενέργεια 255,50 kWh/έτος

Τιµή ηλεκτρικής ενέργειας 0,12 €/kWh

Ετήσιο κόστος λειτουργίας 30,66 €/έτος

Ετήσιες εκποµπές CO2 232,51 kg/έτος Πίνακας 4.2

Συνολική ετήσια εξοικονόµηση ηλεκτρικής ενέργειας: 2,56MWh/έτος

Συνολική ετήσια εξοικονόµηση εκποµπών CO2: 2,66t/έτος

Ποσοστιαία µείωση εκποµπών CO2: 0,0007%

Υπεύθυνος ∆ράσεων

Ως υπεύθυνος της δράσης εξοικονόµησης ορίζεται η τεχνική υπηρεσία του ∆ήµου Νισύρου.

Χρονοδιάγραµµα

Η προµήθεια των φωτιστικών αναµένεται να πραγµατοποιηθεί µέσα στο επόµενο έτος.

4.2.2. Μακροπρόθεσµες δράσεις

Στις µακροπρόθεσµες δράσεις συγκαταλέγονται εκείνες για τις οποίες υπάρχει ξεκάθαρο δυναµικό

εξοικονόµησης αλλά προς το παρόν δεν έχει οργανωθεί κάποια συγκεκριµένη δράση µε αποτέλεσµα ο

χρόνος ολοκλήρωσης τους να καθίσταται απρόβλεπτος.

Επιπλέον δράσεις που θα εφαρµοστούν στον τριτογενή και οικιακό τοµέα όπου είναι δύσκολη η άµεση

πρόσβαση και δραστηριοποίηση του ∆ήµου, αλλά και στον τοµέα των µεταφορών όπου χρειάζεται

επιπλέον µελέτη και ακριβέστερη καταγραφή η παρούσα κατάσταση του. Τέλος ο ∆ήµος µέσω

συνεργασιών µε κατάλληλους φορείς µπορεί να φροντίσει για την διαρκή κατάρτιση του προσωπικού

του αλλά και στελεχών της τοπικής κοινωνίας οι οποίοι είτε θέλουν απλά να ενηµερωθούν είτε

αναζητούν συγκεκριµένες λύσεις σχετικά µε τεχνικά, οικονοµικά ή νοµοθετικά ζητήµατα

32

Στην συνέχεια γίνεται µια σύντοµη ποιοτική περιγραφή δράσεων για κάθε τοµέα, οι οποίες χρήζουν

περαιτέρω οργάνωσης.

Τοπική ηλεκτροπαραγωγή

• Εγκατάσταση γεωθερµικής ηλεκτροπαραγωγικής µονάδας

Η εκµετάλλευση του γεωθερµικού πεδίου της Νισύρου αποτελεί µια από τις προτεραιότητες του

∆ήµου. Παρόλα αυτά οι κακές εµπειρίες του παρελθόντος από ανάλογες προσπάθειες στην νήσο Μήλο

καθιστούν την κοινωνική αποδοχή τέτοιων σχεδίων δυσυπέρβλητες. Λαµβάνοντας υπόψη ότι µια

περίοδος γόνιµου διαλόγου και ενηµέρωσης των κατοίκων του νησιού έχει ξεκινήσει και θα συνεχιστεί

τα επόµενα χρόνια θεωρείται δεδοµένο ότι έως το 2020 θα πραγµατοποιηθεί η εγκατάσταση

ηλεκτροπαραγωγικής µονάδας για εκµετάλλευση του γεωθερµικού δυναµικού της Νισύρου.

Σύµφωνα µε υπάρχουσες µελέτες διαµορφώνονται δύο πιθανά σενάρια µέσης και µεγάλης διείσδυσης

της γεωθερµίας στην ηλεκτροπαραγωγή του νησιού.

Συγκεκριµένα λαµβάνοντας υπόψη ρυθµός αύξησης της ζήτησης = 6% προκύπτουν τα εξής:

1ο Σενάριο: Μέση ∆ιείσδυση Γεωθερµίας

Εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγικής µονάδας ισχύος 5MW αξιοποίησης του υπέρθερµου ατµού του

γεωθερµικού δυναµικού Νισύρου. Προβλέπεται η αναβάθµιση του υποβρύχιου καλωδίου διασύνδεσης

του νησιού µε το δίκτυο Κω – Καλύµνου

Αυτό το σενάριο θεωρείται ως το πιο ρεαλιστικό µιας και υπάρχει ήδη επενδυτικό ενδιαφέρον από την

εταιρία ∆ΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε η οποία και έχει υποβάλει αίτηση εγκατάστασης

ηλεκτροπαραγωγικής µονάδος. Παρόλα αυτά το χρονοδιάγραµµα πραγµάτωσης αυτού του έργου

θεωρείται απρόβλεπτο και για αυτό συγκαταλέγεται στις µακροπρόθεσµες δράσεις.

Συνολική παραγόµενη ενέργεια: 34400MWh

Συνολική µείωση εκποµπών CO2: 35776t

Ποσοστιαία µείωση εκποµπών CO2: >100%

2ο Σενάριο: Μεγάλη ∆ιείσδυση Γεωθερµίας

Εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγικής µονάδας ισχύος 40MW αξιοποίησης του υπέρθερµου ατµού του

γεωθερµικού δυναµικού Νισύρου. Προβλέπεται η αναβάθµιση του υποβρύχιου καλωδίου διασύνδεσης

του νησιού µε το δίκτυο Κω – Καλύµνου.

Συνολική παραγόµενη ενέργεια: 275200MWh

Συνολική µείωση εκποµπών CO2: 286208t

Ποσοστιαία µείωση εκποµπών CO2: >100%

• Εγκατάσταση Α/Π στον ∆ήµο Νισύρου

Το τεχνικό όριο διείσδυσης αιολικής ενέργειας για τα αυτόνοµα συστήµατα θεωρείται το 73% του

µέσου ετήσιου φορτίου (ως µέσο ετήσιο φορτίο ορίζεται η ετήσια ζήτηση ενέργειας δια 8760 ώρες).

Για το 2020, το αντίστοιχο όριο διαµορφώνεται, σύµφωνα µε το Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου, στο

100% του µέσου ετήσιου φορτίου. Μελέτες δείχνουν πως µε τη χρήση κατάλληλων µοντέλων

πρόβλεψης της ζήτησης και σωστή διαχείριση του φορτίου, η διείσδυση των αιολικών πάρκων σε

33

αυτόνοµα συστήµατα µπορεί να φτάσει το 100%, χωρίς να αυξηθεί κατά πολύ η απόρριψη ισχύος.

Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι κατά το έτος 2020, η τεχνολογία των ανεµογεννητριών θα είναι τόσο πιο

φθηνή από σήµερα, που η εγκατάσταση αιολικών πάρκων θα είναι επενδυτικά συµφέρουσα, ακόµα και

µε ενδεχόµενη απόρριψη ισχύος. Στην περίπτωση του αυτόνοµου συστήµατος της Λήµνου, το

αντίστοιχο τεχνικό όριο για το 2020, βάσει του κανόνα του 100%, εκτιµάται σε 0,8 MW (λαµβάνεται

υπόψη ρυθµός αύξησης της ζήτησης = 7%).

Τοπική παραγωγή θερµότητας

• ∆ίκτυο τηλεθέρµανσης µε χρήση γεωθερµίας

Το γεωθερµικό δυναµικό της Μήλου εκτός από τις δυνατότητες αξιοποίησης στον τοµέα της τοπικής

ηλεκτροπαραγωγής εµπορεί να αποτελέσει και ουσιαστική λύση για µείωση της κατανάλωσης

πετρελαίου και ηλεκτρισµου για κάλυψη αναγκών θέρµανσης. Η κοινωνική αποδοχή µιας τέτοιας

δράσης θεωρείται ευκολότερη και η επιτευξιµότητα της δράσης πιο εγγυηµένη.

Οικιακός Τοµέας

• Ενηµέρωση κατοίκων για την ορθολογική χρήση και εξοικονόµηση ενέργειας

Ο ∆ήµος, λειτουργώντας ως υποστηρικτική δοµή, θα αναλάβει την ενηµέρωση των δηµοτών για

θέµατα βιώσιµης ανάπτυξης µέσω της ορθολογικής χρήσης και εξοικονόµησης ενέργειας άµεσα στην

κατανάλωση.

Πιο συγκεκριµένα, οι στόχοι της δράσης είναι:

- ο περιορισµός της χρήσεως βασικών ενεργοβόρων εφαρµογών στις κατοικίες, όπως των

κλιµατιστικών χώρου, αλλά και γενικότερα της χρήσεως του ηλεκτρικού ρεύµατος ως

πολύτιµου και όχι ως κοινού και άφθονου αγαθού,

- η γενικευµένη εγκατάσταση ηλιακών θερµοσίφωνων σε όλες τις κατοικίες, αλλά και η

σταδιακή προώθηση εγκατάστασης Φ/Β πλαισίων στις οροφές1,

- η προώθηση έργων ανακαίνισης κατοικιών µε κουφώµατα παλαιάς τεχνολογίας και

ελλειπούς µονώσεως ώστε να βελτιωθεί η θερµική συµπεριφορά τους και να µειωθούν οι

θερµικές απώλειες..

Επίσης ανοικτές στο κοινό ενηµερωτικές ηµερίδες και συναντήσεις θα πραγµατοποιηθούν στον ∆ήµο

ώστε να επιτευχθεί η µέγιστη δυνατή ενεργοποίηση των κατοίκων.

Τέλος θα παρέχεται στήριξη από τον ∆ήµο στους δηµότες, δίνοντας τους κίνητρα και λύσεις για την

τεχνική αξιοπιστία και οικονοµικότητα των επενδύσεων τους, κατευθύνοντας τους σε έγκριτους φορείς

και ενηµερώνοντας τους για την δυνατότητα επιχορηγήσεων από κρατικά προγράµµατα ανάπτυξης

(π.χ ΕΣΠΑ, ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, κ.α).

Η δράση αυτή θα εξελίσσεται ολή την περίοδο ισχύος του Συµφώνου παράγοντας συνεχώς νέα

αποτελέσµατα. Η εκτίµηση της εξοικονοµούµενης ενέργειας και της µείωσης των εκποµπών CO2 είναι

δύσκολο να εκτιµηθεί στο σηµερινό αρχικό στάδιο δραστηριοποίησης. Περισσότερες λεπτοµέρειες

αναµένεται να είναι διαθέσιµες στην µελλοντική καταγραφή της πορείας των δράσεων.

1 Εκκρεµεί το νοµοθετικό πλαίσιο για εγκατάσταση Φ/Β πλαισίων στις οροφές κατοικιών σε νησιά µη διασυνδεδεµνένα στο

ηπειρωτικό δίκτυο.

34

Τριτογενής τοµέας

• Ενηµέρωση τοπικών επιχειρηµατιών για τις δυνατότητες εξοικονόµησης ενέργειας στις

επιχειρήσεις τους

Εκτός του οικιακού τοµέα σηµαντικά ποσά ενέργειας είνια δυνατόν να εξοικονοµηθούν και στον

ενεργοβόρο τριτογενή τοµέα. Η υψηλή τουριστική ανάπτυξη του ∆ήµου χαρακτηρίζεται από έντονη

δραστηριότητα στον ξενοδοχειακό τοµέα, στον τοµέα εστίασης και στον εµπορικό τοµέα

(καταστήµατα µε τουριστικά είδη).

Για την επίτευξη της δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων στην κατεύθυνση της βιώσιµης ανάπτυξης

και εξοικονόµησης ενέργειας είναι αναγκαία η ενηµέρωση τους από τον ∆ήµο, λειτουργώντας ως

συµβουλευτική δοµή, για τα αναµενόµενα οφέλη για την επιχείρησή τους αλλά και τον τόπο τους.

Επίσης, ο ∆ήµος οφείλει να παράσχει υποστήριξη και ενηµέρωση όσον αφορά τους πιθανούς

οικονοµικούς πόρους χρηµατοδότησης έργων εξοικονόµησης ενέργειας αλλά και πληροφόρησης για

τεχνικές λεπτοµέρειες σχετικές µε καινοτόµους τεχνολογίες.

Πιο συγκεκριµένα, οι στόχοι της δράσης είναι:

- η εγκατάσταση ηλιακών θερµοσίφωνων σε όλες τις ξενοδοχειακές µονάδες, ενοικιαζόµενα

δωµάτια και εστιατόρια για κάλυψη των αναγκών τους σε θερµό νερό,

- ο περιορισµός της αλόγιστης κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος από τους επισκέπτες του

νησιού µέσω της ενηµέρωσης τους από φυλλάδια αναρτηµένα στα δωµάτια των

ξενοδοχείων και ενοικιαζόµενων δωµατίων για την δέσµευση του ∆ήµου που τους

φιλοξενεί προς την αειφορική ανάπτυξη και εξοικονόµηση εκποµπών CO2 σε τοπικό

επίπεδο.

- η προώθηση έργων ανακαίνισης επιχειρήσεων παλαιάς κατασκευής µε υψηλές θερµικές

απώλειες,

- η προώθηση καινοτόµων συστηµάτων κάλυψης των ενεργειακών αναγκών σε ηλεκτρισµό

και θέρµανση – ψύξη (Φ/Β πλαίσια σε οροφές, παθητικά συστήµατα ψύξης, αξιοποίηση

οµαλής γεωθερµίας, κ.α).

Οµοίως µε τον οικιακό τοµέα, οι δράσεις αυτές θα εξελίσσονται όλη την περίοδο ισχύος του

Συµφώνου και η ποσοτικοποίηση της εξοικονόµησης εκποµπών CO2 θα είναι δυνατή σε µελλοντική

ενεργειακή καταγραφή.

∆ηµοτικός τοµέας – Κτίρια, Εξοπλισµός/Υποδοµές

• Εξοικονόµηση ενέργειας στις αντλίες γεωτρήσεων µε αξιοποίηση παραγόµενου νερού από

βιολογικό καθαρισµό

Στις καταναλώσεις του τριτογενή τοµέα συµπεριλαµβάνεται η άντληση νερού από ιδιωτικές

γεωτρήσεις για κάλυψη αναγκών άρδευσης. Η κάλυψη αυτών των αναγκών είναι δυνατόν να καλυφθεί

µε την αξιοποίηση του παραγόµενου νερού από τους µελλοντικούς βιολογικούς καθαρισµούς, µετά

από τριτογενή επεξεργασιά του νερού εξοικονοµώντας έτσι ένα ποσό ηλεκτρικής ενέργειας και

εκποµπών CO2. Το νερό αυτό θα διανέµεται δωρεάν, µιας και σήµερα απλά απορρίπτεται στην

θάλασσα, ώστε να δηµιουργούνται επιπλέον κίνητρα αξιοποίησης του.

35

Η δράση αυτή χρειάζεται περαιτέρω οργάνωση ώστε:

- να καταγραφούν οι καταναλώσεις των αντλιοστασίων στις γεωτρήσεις

- να ενηµερωθούν οι ενδεχόµενοι καταναλωτές

- να πιστοποιηθεί η καθαρότητα και καταλληλότητα του νερού για άρδευση

- να αξιοποιηθεί πιλοτικά σε περιορισµένες καλλιέργειες

• Αντικατάσταση/Μείωση σωµάτων φωτισµού και ενεργοβόρων οθονών Η/Υ

Η δράση αυτή τοποθετείται στα πλαίσια δράσεων για εξοικονόµηση στις προµήθειες του ∆ήµου. Το

επόµενο διάστηµα θα είναι διαθέσιµα δεδοµένα για την παρούσα κατάσταση των συγκεκριµένων

προµηθειών του ∆ήµου ώστε να παραχθούν ποσοτικά στοιχεία για την δράση. Ο στόχος αυτής της

δράσης είναι κυρίως η παραδειγµατοποιήση των κατοίκων του ∆ήµου ώστε να υιοθετήσουν και εκείνοι

ατοµικές δράσεις εξοικονόµησης ενέργειας στις κατοικοίες τους.

Τοµέας µεταφορών

• Στόλος κοινόχρηστων δηµοτικών ποδηλάτων

Η κεντρική ιδέα έχει ως εξής: δηµιουργούνται αρχικά (πιλοτική φάση) 2-3 χώροι στάθµευσης

ποδηλάτων στους κρίσιµους χώρους του ∆ήµου (Μανδράκι, Πάλοι). Κάθε χρήστης εφοδιασµένος

µε την αντίστοιχη ‘έξυπνη κάρτα’2 µπορεί να παραλαµβάνει από οποιοδήποτε χώρο ένα ποδήλατο

και να το αφήνει σε οποιοδήποτε ανάλογο χώρο µετά από προκαθορισµένο χρονικό διάστηµα, λ.χ.

12 ώρες. Σκοπός είναι η αντικατάσταση των συµβατικών µέσων µετακίνησης (στην περίπτωση

αυτή τα µηχανάκια). Η δράση θα µπορούσε να πάρει και µορφή ιδιωτικής πρωτοβουλίας, µε

ενδεχόµενο οικονοµικό ενδιαφέρον, λ.χ. από τις επιχειρήσεις ενοικίασης µοτοσικλετών. Η δράση

θα πρέπει να συνδυαστεί µε κατάλληλες υποδοµές για την κυκλοφορία των ποδηλάτων. Αξίζει να

σηµειωθεί πως µια τέτοια δράση ταιριάζει απόλυτα στην ήπια τουριστική ανάπτυξη του νησιού και

πέρα από την εξοικονόµηση ενέργειας, θα προσδώσει επιπλέον τουριστική αξία στον παραδοσιακό

οικισµό του Μανδρακίου.

Τοµέας επιµόρφωσης

• Πρόγραµµα Κατάρτισης στελεχών µε τίτλο ‘Ακαδηµία Ενέργειας’

Ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2009 το πρόγραµµα κατάρτισης στελεχών µε τίτλο Ακαδηµία Ενέργειας

µε 32 σπουδαστές από πολλά νησιά του Αιγαίου. Το πρόγραµµα υποστηρίζεται από το «ενεργειακό

Γραφείο Αιγαίου» και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και βασίζεται εν πολλοίς στη µέθοδο της Εξ

Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-learning).

Το πρόγραµµα αυτό αποφασίστηκε µε βάση τη διαπίστωση ότι τόσο η βιωσιµότητα των λύσεων που

σχετίζονται µε την ανάπτυξη των ΑΠΕ και ΕΞΕ στα νησιά, όσο και η έγκαιρη επίτευξη

χρονοδιαγραµµάτων και στόχων, είναι συνάρτηση της ύπαρξης εξειδικευµένου προσωπικού στα

διάφορα επίπεδα λήψης αποφάσεων και στις επιµέρους φάσεις των διαδικασιών που συνδέονται µε την

υλοποίηση των έργων. Είναι όµως γεγονός, ότι η εγκύκλια τεχνική, επαγγελµατική και πανεπιστηµιακή

εκπαίδευση δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί πλήρως στις απαιτήσεις της αγοράς, εξαιτίας της

ραγδαίας εξέλιξης των τεχνολογιών και εξαιτίας της συνεχούς διαφοροποίησης του θεσµικού και

οικονοµικού περιβάλλοντος µέσα στο οποίο κινούνται οι εφαρµογές. Εκτός των άλλων, ο νησιωτικός

2 Εφοδιασµένη µε GPS

36

χώρος παρουσιάζει πρόσθετα ειδικά προβλήµατα, όπως είναι η ακαταλληλότητα πολλών εσωτερικών

δικτύων τα ζητήµατα της ευστάθειας , η προοπτική των διασυνδέσεων, η έλλειψη επαρκών βάσεων

δεδοµένων / χρονοσειρών µετρήσεων, τα ζητήµατα που θέτει ο νέος νόµος για τη Χωροταξία των ΑΠΕ

σε σχέση µε τον περιορισµένο χώρο, η έλλειψη τοπικών χωροταξικών σχεδίων ή οι απαιτήσεις

τροποποίησης των υφιστάµενων, τα ζητήµατα της οπτική ρύπανσης, οι ανταγωνιστικές λειτουργίες

(τουρισµός, προστασία της φύσης) κ.α.

Από την άλλη µεριά, η διάθεση πολλών ΟΤΑ ή και τοπικών πληθυσµιακών οµάδων να συµµετέχουν

στο σχεδιασµό, τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση, προσκρούει τόσο στην έλλειψη συστηµατικής

γνώσης/ενηµέρωσης από τη µεριά των ενδιαφερόµενων, όσο και στην αδυναµία των υπαρχουσών

περιφερειακών διοικητικών δοµών να παρακολουθήσουν σε βάθος και µε συστηµατικό τρόπο τις

εξελίξεις και τις διαδικασίες. Οι εξειδικευµένες υπηρεσίες που απαιτούνται αφορούν µεταξύ άλλων:

− Στις εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες (π.χ. τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, έξυπνα δίκτυα

κλπ)

− Στην απελευθερωµένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (για τα διασυνδεδεµένα νησιά)

− Στη δηµιουργία σύνθετων επιχειρηµατικών/επενδυτικών σχηµάτων

− Στην τιµολόγηση «ενεργειακών» προϊόντων (µεταξύ αυτών και το νερό αφαλάτωσης)

− Στην εξασφάλιση ανταποδοτικών ωφελειών για τους ΟΤΑ

− Στον κλάδο των µετρήσεων-παρακολούθησης εκποµπών

− Στον έλεγχο της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και άλλων εγκαταστάσεων

− Στα ζητήµατα της δηµοσιότητας και της ενηµέρωσης της κοινής γνώµης

− Στην επίλυση ζητηµάτων που συνδέονται µε τις χρήσεις γης και τις ιδιοκτησίες

− Στην χωροθέτηση των εγκαταστάσεων και στα ζητήµατα προστασίας της φύσης και του τοπίου

− Στην νοµική υποστήριξη υποθέσεων και την διεκπεραίωση νοµικών θεµάτων

− Στην επιστράτευση νέων χρηµατοδοτικών εργαλείων

− Στην µόχλευση πόρων από διάφορες «κλασσικές» πηγές (ΕΕ, ∆ιαρθρωτικά Ταµεία,

Επενδυτικός Νόµος, ανταγωνιστικά προγράµµατα κλπ)

Στόχος εκπαιδευτικής διαδικασίας

Ειδικότερα, αντικείµενο της Ακαδηµίας Ενέργειας είναι η δηµιουργία ενός διαρκούς προγράµµατος

επιµόρφωσης/κατάρτισης στις ΑΠΕ και την εξοικονόµηση ενέργειας. Το πρόγραµµα αυτό απευθύνεται

σε στελέχη των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), στελέχη της νοµαρχιακής και

περιφερειακής διοίκησης, στελέχη αναπτυξιακών και συναφών εταιρειών, ανεξάρτητους µηχανικούς,

µελετητές, επενδυτές αλλά και αποφοίτους ΑΕΙ και ΤΕΙ και σε όλους αυτούς που συµµετέχουν στη

διαµόρφωση ενεργειακών πολιτικών µε πλαίσιο το νησιωτικό χώρο.

Στο πλαίσιο αυτό, στόχος της Ακαδηµίας Ενέργειας είναι:

37

Η επιµόρφωση ενός σηµαντικού αριθµού ατόµων µε σκοπό την απόκτηση µιας σφαιρικής

γνώσης σχετικά µε τις ΑΠΕ, την εξοικονόµηση ενέργειας, τις νέες τεχνολογίες και το

θεσµικό πλαίσιο γύρω από αυτές.

Η απόκτηση ικανότητας συµµετοχής των σπουδαστών στον ενεργειακό σχεδιασµό σε

τοπικό επίπεδο µέσω της εκπόνησης εργασιών, της ανταλλαγής εµπειριών κλπ.

Στόχος των διοργανωτών είναι να συνεχιστεί το πρόγραµµα και τα επόµενα χρόνια, και µάλιστα

αναβαθµισµένο, µε περισσότερες θεµατικές ενότητες, επισκέψεις στο εξωτερικό κλπ.

Θεµατικές Ενότητες

Το Πρόγραµµα Σπουδών της Ακαδηµίας Ενέργειας αποτελείται για το διδακτικό έτος 2009-2010 από

τις ακόλουθες 6 Θεµατικές Ενότητες:

Αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας – θεσµικό πλαίσιο και αδειοδοτήσεις στα νησιά

Αιολική ενέργεια: δυναµικό – διείσδυση – χωροταξία

Ανάλυση κόστους οφέλους στις ενεργειακές επενδύσεις

Αφαλάτωση µε ΑΠΕ

Ευρωπαϊκές πολιτικές στην ενέργεια, Χρηµατοδότηση

Υβριδικά συστήµατα ΑΠΕ

Κάθε µια ενότητα περιλαµβάνει τη θεωρητική προσέγγιση για το θέµα που πραγµατεύεται καθώς και

µια προαιρετική εργαία πάνω στο ίδιο θέµα µε πλαίσιο το νησιωτικό χώρο.

4.3. Συγκεντρωτικά αποτελέσµατα δράσεων

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα ποσοτικά αποτελέσµατα των

προγραµµατισµένων δράσεων προς επίτευξη του στόχου του ∆ήµου για βιώσιµη ενεργειακή ανάπτυξη

σύµφωνη µε τις δεσµεύσεις του Συµφώνου των ∆ηµάρχων.

Τίτλος δράσης Υπεύθυνος

∆ράσης

Εκτιµώµενος

χρόνος

διάρκειας [y]

Κόστος

[€*1000]

Εξοικονόµηση

ενέργειας/

Ενέργεια από

ΑΠΕ [MWh]

Μείωση

εκποµπών

CO2 [t]

Βραχυπρόθεσµες ∆ράσεις

Εγκατάσταση Φ/Β για παραγωγή

ηλεκτρισµού Ιδιώτες ~3 300 138 143

Εξοικονόµηση

ενέργειας στις

προµήθειες του

∆ήµου

Εγκατάσταση

αυτόνοµων

φωτιστικών

σωµάτων µε Φ/Β

πλαίσια.

Τεχνική

υπηρεσία ∆ήµου 1-2 10 2,5 2,6

38

Μακροπρόθεσµες ∆ράσεις

Τοπική ηλεκτροπαραγωγή

Α. Μεσαία

∆ιείσδυση

Γεωθερµίας

∆ΕΗ Α.Ε –

Ιδιώτες 1 – 5 - 34400 35776 1. Εγκατάσταση

γεωθερµικής

ηλεκτροπαραγωγικής

µονάδας Β. Μεγάλη

∆ιείσδυση

Γεωθερµίας

∆ΕΗ Α.Ε –

Ιδιώτες 1 – 10 - 275200 286208

2. Εγκατάσταση Α/Π στον ∆ήµο

Νισύρου Ιδιώτες 1– 10 - - -

Τοπική παραγωγή θερµότητας

∆ίκτυο τηλεθέρµανσης µε χρήση

γεωθερµίας

∆ΕΗ Α.Ε –

Ιδιώτες – ∆ήµος

Νισύρου

- - - -

Ηλεκτρικό δίκτυο

Εφαρµογή τεχνολογίας «έξυπνων

δικτύων» για την διαχείρηση του

τοπικού ηλεκτρικού δικτύου

∆ΑΦΝΗ

∆ΕΗ Α.Ε

ΡΑΕ

ΕΜΠ

2 – 10 - - -

1. Περιορισµός της χρήσεως

βασικών

ενεργοβόρων

εφαρµογών...

2. Εγκατάσταση

ηλιακών

θερµοσίφωνων σε

όλες τις κατοικίες

- προώθηση

εγκατάστασης

Φ/Β πλαισίων

στις οροφές

Οικιακός

Τοµέας

Ενηµέρωση

κατοίκων για

την ορθολογική

χρήση και

εξοικονόµηση

ενέργειας 3. Ανακαίνιση

κατοικιών µε

κουφώµατα

παλαιάς

τεχνολογίας

∆ήµος Νισύρου 1– 10 - - -

Τριτογενής

Τοµέας

Ενηµέρωση

τοπικών

1.Εγκατάσταση

ηλιακών

θερµοσίφωνων σε

όλες τις

ξενοδοχειακές

µονάδες

∆ήµος Νισύρου 1 – 10 - - -

39

2. Περιορισµός της αλόγιστης

κατανάλωσης

ηλεκτρικού

ρεύµατος από

τους επισέπτες

του νησιού

3. Προώθηση

έργων

ανακαίνισης

επιχειρήσεων

παλαιάς

κατασκευής µε

υψηλές θερµικές

απώλειες

επιχειρηµατιών

για τις

δυνατότητες

εξοικονόµησης

ενέργειας στις

επιχειρήσεις

τους

4. Προώθηση

καινοτόµων

συστηµάτων

κάλυψης των

ενεργειακών

αναγκών σε

ηλεκτρισµό και

θέρµανση – ψύξη

∆ηµοτικός τοµέας – Κτίρια,

Εξοπλισµός/Υποδοµές

1.Εξοικονόµηση ενέργειας στις

αντλίες γεωτρήσεων µε αξιοποίηση

παραγόµενου νερού από βιολογικό

καθαρισµό

2. Αντικατάσταση/Μείωση σωµάτων

φωτισµού και ενεργοβόρων οθονών

Η/Υ

∆ήµος Νισύρου - - - -

Τοµέας Μεταφορών

Στόλος κοινόχρηστων δηµοτικών

ποδηλάτων

∆ήµος Νισύρου

– Ιδιώτες - - - -

Τοµέας επιµόρφωσης

Πρόγραµµα Κατάρτισης στελεχών µε

τίτλο ‘Ακαδηµία Ενέργειας’

Ενεργειακό

Γραφείο Αιγαίου

Σύνολο3 140,5 145,6

Πίνακας 4.3

3 Στα συνολικά ποσά µόνο οι βραχυπρόθεσµες δράσεις λαµβάνονται υπόψη.

40

Αναφορές

“Guidebook, How to develop a Sustainable Energy Action Plan (SEAP)”, JRC, CoMO, ∆εκέµβριος

2009. ∆ιαθέσιµο στο http://www.eumayors.eu/library/documents_en.htm

“Technical annex to the SEAP template instructions document”, JRC, CoMO, 2009.∆ιαθέσιµο στο

http://www.eumayors.eu/library/documents_en.htm

“SEAP template instructions” )”, JRC, CoMO, ∆εκέµβριος 2009. ∆ιαθέσιµο στο

http://www.eumayors.eu/library/documents_en.htm

«Στρατηγική Μελέτη για την Εξοικονόµηση Ενέργειας, για την προώθηση των Ανανεώσιµων Πηγών

Ενέργειας και τη Μείωση των Εκποµπών στα νησιά του Αιγαίου», ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΟΥ –

ΑΙΓΑΙΟΥ, Οκτώβριος 2009

“Energy planning for RES development in Aegean Islands”, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΟΥ –

ΑΙΓΑΙΟΥ, Ιανουάριος 2009

«Έκθεση για την υφιστάµενη κατάσταση και την αειφόρο ανάπτυξη της Ίου», ∆ίκτυο Αειφόρων

Νήσων Αιγαίου (∆ΑΦΝΗ), Νοέµβριος 2006

Ιστοσελίδα ∆ικτύου Αειφόρων Νήσων Αιγαίου (∆ΑΦΝΗ): www.dafni.net.gr

Ιστοσελίδα Ενεργειακού Γραφείου Ίου-Αιγαίου: www.aegean-energy.gr

Ιστοσελίδα ∆ήµου Ιητών: http://www.ios.gr

Ηλεκρονική Εγκυκλοπαίδεια « Βικιπαίδεια»: http://el.wikipedia.org

Γεωγραφικό σύστηµα πληροφοριών για τα επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας στην Ευρώπη:

http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/

Ιστοσελίδα Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ): www.rae.gr

Ιστοσελίδα Eλληνικής Επιστηµονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας: www.eletaen.gr

ΡΑΕ (2003), «Μεθοδολογία Υπολογισµού του Ορίου ∆ιείσδυσης ΑΠΕ στα Μη ∆ιασυνδεδεµένα

Νησιά», 21 Φεβρουαρίου 2003.

Κάραλης Γ., Ζερβός Α., (2005) “Προσδιορισµός του Ορίου ∆ιείσδυσης Αιολικής Ενέργειας σε

Αυτόνοµα νησιά” 3ο Εθνικό Συνέδριο για τις ΑΠΕ, RENES, 23-25 Φεβρουαρίου 2005, Αθήνα.

41

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Παράρτηµα Α: Πίνακας πηγών δεδοµένων

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΑ ΠΗΓΕΣ έκταση (km^2) εκθέσεις αειφορίας, τουριστικοί οδηγοί

γεωγραφικό µήκος-πλάτος εκθέσεις αειφορίας, google earth

ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ∆Ε∆ΟΜΕΝΑ

µέση θερµοκρασία ανά µήνα EMY, KAΠΕ, εκθέσεις αειφορίας

µέση βροχόπτωση ανά µήνα EMY, KAΠΕ, εκθέσεις αειφορίας

µετρήσεις-δείκτες αιθριότητας-ηλιοφάνειας EMY, KAΠΕ

µετρήσεις αιολικού δυναµικού KAΠΕ, αναπαραγµένες χρονοσειρές ανέµου από µεσοκλιµατικά

δεδοµένα (inflow)

∆ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ

∆Ε∆ΟΜΕΝΑ

Πληθυσµός

µόνιµοι κάτοικοι ΕΣΥΕ, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

Αιχµή ΕΣΥΕ, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

εποχιακή διακύµανση ΕΣΥΕ, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

Τάσεις ΕΣΥΕ, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

αριθµός νοικοκυριών ΕΣΥΕ, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

είδος κατοικιών (για θερµική συµπεριφορά) πολεοδοµία, τοπικοί φορείς, µηχανικοί

αριθµός κρεβατιών σε νοσοκοµεία ΕΣΥΕ, ΕΣΥ, τοπικοί φορείς

αριθµός µαθητών σε σχολεία ΕΣΥΕ, ΟΣΚ, τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

αριθµός καταστηµάτων τοπικοί φορείς

αριθµός δηµοσίων υπαλλήλων φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, εκθέσεις αειφορίας

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

αριθµός κλινών ΕΣΥΕ, ΕΟΤ, Υπουργείο Τουριστικής ανάπτυξης, εκθέσεις

αειφορίας

πληρότητα ανά µήνα ΕΣΥΕ, ΕΟΤ, Υπουργείο Τουριστικής ανάπτυξης, εκθέσεις

αειφορίας

αφίξεις ή διανυκτερεύσεις (εναλλακτικά) ΕΣΥΕ, ΕΟΤ, Υπουργείο Τουριστικής ανάπτυξης, εκθέσεις

αειφορίας

Τάσεις ΕΣΥΕ, ΕΟΤ, Υπουργείο Τουριστικής ανάπτυξης, εκθέσεις

αειφορίας

ΓΕΩΡΓΙΑ

Θερµοκήπια Υπουργείο Γεωργίας, τοπικοί φορείς

καλλιέργειες(είδος καλλιεργειών-εκτάσεις) Υπουργείο Γεωργίας, εκθέσεις αειφορίας, τοπικοί φορείς

42

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

αριθµός οχηµάτων Υπουργείο Μεταφορών, τοπικοί φορείς

Τάσεις Υπουργείο Μεταφορών, τοπικοί φορείς

κατανάλωσεις καυσίµων για µεταφορές Υπουργείο Μεταφορών, τοπικοί σύνδεσµοι βενζινοπωλών

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΕΙΣ

ΚΑΥΣΙΜΩΝ

οικιακή χρήση

κατανάλωση πετρελαίου θέρµανσης τοπικοί σύνδεσµοι βενζινοπωλών

άλλα καύσιµα(π.χ.υγραέριο)

Μεταφορές

κατανάλωση πετρελαίου κίνησης Υπουργείο Μεταφορών, τοπικοί σύνδεσµοι βενζινοπωλών

κατανάλωση βενζίνης Υπουργείο Μεταφορών, τοπικοί σύνδεσµοι βενζινοπωλών

παραγωγή ηλ.ενέργειας

καταναλώσεις καυσίµων για παραγωγή

ηλ.ενέργειας

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΡΑΕ

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΝΕΡΟΥ

συνολική κατανάλωση νερού τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

µεταφερθείσες ποσότητες νερού µε υδροφόρα

πλοία-κόστος

τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

τιµή πώλησης νερού στους χρήστες τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

υπάρχουσες µονάδες αφαλάτωσης τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

δεξαµενές νερού-λιµνοδεξαµενές τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας, ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού),

τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ, KAΠE

Τάσεις τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας

∆ΙΚΤΥΑ-∆ΙΑΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ-

ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΖΗΤΗΣΗ

ΗΛ.ΡΕΥΜΑΤΟΣ

δεδοµένα διασύνδεσης-υποβρυχίων

διασυνδέσεων-δικτύων (χάρτης δικτύου)

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ,ΡΑΕ

προοπτικές διασυνδέσεων δικτύων (µη

διασυνδεδεµένα νησιά)

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ

δεδοµένα ζήτησης-καταναλώσεων

ηλ.ρεύµατος

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΕΣΥΕ, ΡΑΕ

τάσεις ζήτησης- καταναλώσεων ηλ.ρεύµατος ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΕΣΥΕ, ΡΑΕ

αιχµή ζήτησης ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΕΣΥΕ, ΡΑΕ

τάσεις αιχµής ζήτησης ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΕΣΥΕ, ΡΑΕ

ηµερήσιο προφίλ κατανάλωσης ηλ.ρεύµατος

το καλοκαίρι

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ

"electricity network efficiency" ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ

43

∆εδοµένα συµβατικών µονάδων παραγωγής

ηλ. Ενέργειας

Τοποθεσία / Ονοµ.Ισχύς / Καύσιµο /

Κατανάλωση καυσίµου / έτος εγκατάστασης

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΡΑΕ

παραγωγή ηλ.ενέργειας ανά µήνα ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ

ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

µονάδες αποθήκευσης ενέργειας - pumped

storage units

∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις

αειφορίας, ΡΑΕ, KAΠE

Λιµνοδεξαµενές τοπικοί φορείς, εκθέσεις αειφορίας, ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού),

τοπικές ∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ, KAΠE

ΑΠΕ

Εγκαταστηµένες µονάδες ΑΠΕ

Αιολικά

τοποθεσία / ονοµαστική ισχύς / ετήσια

παραγωγή / έτος εγκατάστασης

ΕΛΕΤΑΕΝ,ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές

∆ΕΗ, ∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις αειφορίας

Φωτοβολταικά

τοποθεσία / ονοµαστική ισχύς / ετήσια

παραγωγή / έτος εγκατάστασης

ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ,

∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις αειφορίας,ΣΕΦ

Γεωθερµία

τοποθεσία / ονοµαστική ισχύς / ετήσια

παραγωγή / έτος εγκατάστασης

ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, ∆ΕΗ(δ/νση νήσων:Συγγρού), τοπικές ∆ΕΗ,

∆ΕΣΜΗΕ, εκθέσεις αειφορίας

Βιοµάζα

χρήση βιοµάζας στον οικιακό τοµέα ΚΑΠΕ, ΡΑΕ

µεγάλες µονάδες παραγωγής ενέργειας από

βιοµάζα

ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, εκθέσεις αειφορίας

Ηλιοθερµικά

δεδοµένα παραγωγής ΘΝΧ από ηλιακούς

συλλέκτες

ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, ΕΒΗΕ

εγκαταστάσεις ηλιακού κλιµατισµού ΚΑΠΕ, ΡΑΕ

Μονάδες ΑΠΕ προς εγκατάσταση

µονάδες ΑΠΕ που βρίσκονται στη φάση

αδειοδότησης, κατασκευής

ΡΑΕ

Τάσεις- Προγνώσεις ΚΑΠΕ, ΡΑΕ, τοπικοί φορείς