8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

1/153

SEFL BR KADININ HAYATI

MEHMED CELAL

Mehmed Celal 1867 ylnda stanbul'da dodu. Babas Jandarma Dairesi bakanl yapm olan

Hakk Paa'dr. yi bir renim grmeyen Mehmed Celal nceleri katip ve mmeyyiz olarakdevlet hizmeti grd, ancak grevine devamszl ve ikiye dknl nedeniyle gen yataemekliye ayrld. zel okullarda ders veren Mehmed Celal bir ara akl hastanesinde tedavi grd.

Her konuda kolay iir syleyebildii iin "air-i z-irtical = irticalen iir syleyebilen air"ve"Adada Sylediklerim"adl kitabnda stanbul'daki adalar canlandran iirlerinin okluudolaysyla "Ada airi"nvann ald. Muallim Naci ve arkadalarnn izledii eski tarz iirlerdenbaka Edebiyat- cedide'yi rnek alarak yeni tarzda iirler de yazd. Bir roman ve hikaye yazarolarak roman ve hikaye teknii bakmndan kusurlu olsa da geriye birok eser brakt. Yaadevre, iki alemlerine dknl, grt kiiler nedeniyle eski edebiyata baland veServet-i Fnun dergisinde toplanan gen kuaa kar kt. Hatta Hseyin Cahid'le eski-yeni

edebiyat tartmalarna girdi.Mehmed Celal iki dknl nedeniyle 1912 ylnda 45 yanda ld.

Onun iir kitaplar:Ada'da Sylediklerim (1886),Gazellerim (1894),Zde-i air(1895),sr-iCelal(1896), Srud(1896).

Roman ve Hikayeleri:Cemile,Vens (1886), Mezar,rovuar,Dmen-i lde (1887),Sefil BirKadnn Hayat,Vicdan Azaplar,Elvh- Sevda, Margarit(1890),Kk Gelin (1892),Elvh-imasumane (1893),Mkafat(1894),Mzeyyen (1898),Solgun Yadigarlar, skambil, Sefidser,Samimiyet(1899),Piyango, Ninni, Ak- Masumane, smete Taarruz (1900),Leman, Nedamet,syan,Kudilinde(1910).

Edebiyat antolojisi:Osmanl Edebiyat Nmuneleri (1894).

nceleme:Ahmed Rasim Bey (1900).

"Bir Kadn'n Hayat"adyla da birka kez baslan (Der Saadet,1308 hicri, 283 sayfa;1311 hicri,Matbaa-i Safa ve Enver, 292 sayfa; stanbul 1315 hicri, Mahmud Bey Matbaas, 259 sayfa;stanbul 1330 hicri, Mahmud Bey Matbaas, 259 sayfa; stanbul 1943, Attila Mahmut, KenanBasmevi, 152 sayfa) ve sadeletirilmi metni sunulan "Sefil Bir Kadnn Hayat"roman,srkleyici ve pepee gelen olaylarn okluu, yazarn gl tasvirleri, gsterdii dikkat vehassasiyet ile onun dier romanlar arasnda daha ok mehur olmutur. Yazarn yer yer romanile okuyucu arasna girmesi, birka yerde uzun bahisler amas, ilk Trk romanlarnnzelliklerindendir. Gerek kleliin hl devam ettii bir stanbul'daki sosyal hayat yanstmas,gerek eski stanbul'u bir ressam gzyle grp izlenimlerini gl tesvirleriyle okuyucuyaaktarmas bakmndan ilgimizi eken bu eseri sadeletirirken romann dil ve slubunaelverdiince sadk kalmaya altk.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

2/153

Prof. Dr. Mehmet Kanar

Kaynaka:

Agah Srr Levend,Trk Edebiyat Tarihi, c.I, Giri, Ankara 1988, s.57,455;Byk Larousse,XV/7931; Behet Necatigil,Edebiyatmzda simler Szl, 6.basm,s.202; Bursal MehmedTahir,Osmanl Mellifleri, II/133-134; bnlemin Mahmud Kemal nal,Son Asr Trk airleri,s.212-218; .Alaaddin Gvsa,Trk Mehurlar, s.80;Trk Ansiklopedisi, X/103;MeydanLarousse, VIII/538.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

3/153

-1-

Rengi gl pembesinden daha ak olan dudaklarn hazin bir glmseme kaplad. Gnein ilkndan daha parlak, srmadan daha nazik sar salar -kim bilir ka gnden beri

taranmadndan -darmadank bir halde, entarisinin yrtklarndan gzelce seilebilen plak,beyaz omuzlarn rtyordu. Alnnda mesutlarn mutlu hayalini bozan kederlerin zerindengetiine delalet edecek bir takm izgiler belirmiti. Kalarnn rengi salarnn renginden dahakoyuydu. Dudaklarnda belirsiz bir ekilde dolaan tebessme kar, uzun, kvrck, altnkirpiklerinde i tanesi gibi grnen iki damla gzya yzne dvermek zere titriyordu.Koyu mavi gzleri dnrcesine kederli bir halde, krk taraf eski bir paavra ile rtlm olanpencereye evriliydi. Sonbahar gneinin krlm, yere dm bir cam paras stndeoluturduu manzaray seyre dalmt. Entarisinin gsne tesadf eden tarafnn tesi, birisiyrtlm olduundan balmumundan dklm zannedilen gsnn manzaras zavallnngnlerce a kaldn ima edecek bir halde pek hafif, pek kansz, pek dermansz olduunugsterirdi.Yast ii ne ile doldurulduu bilinmeyen bir torbadan, yorgan para para olmu,

zaman gemesiyle esmerleen pamuklar dar frlam bir hrkadan, yata ynleri km incebir ilteden ibaret grnyordu.

Hayat gzlerinin iinde, lm dudaklarnn stndeydi. Yatt yer kk bir kulbedenibaretti.Kulbenin mevkii alak, duvarlar tatr. Bu nedenle ieri girilir girilmez insann yznerutubetin serinlii arpar. Arkadaki tahta srmenin sefil bir hrsz, bir alak eliyleparalanmasndan dolay korunmas Cenab- Hakk'a terkedilen kapnn aralklarndan girenrzgar, karsnda bulunan ve gen kadnn yatmasna mahsus olan, toprak stne serilmi eskiiltenin ynlerini hareket ettirdike talihsiz kadnn hrkay stne ekerek titredii grlyor.Kapdan girildii vakit sa tarafta siyah amurlarla svanm duvarn kenarnda pejmrdeliikadnn yatt ilteden, ban koyduu yastktan pek de aa kalmayan bir yatak grlr.Kimindir? Kocasnn m? ocuunun mu? Bunlar imdilik bizce bilinmiyor. Kulbenin kapyanndaki krk penceresinden baka bir penceresi daha var ki bu sefil meskenin tepesindedir.Altnda, yerde birbirine kar iki ta, bu iki tan ortasnda sprntlkten topland anlalan birtakm al rp, bu al rpnn stnde kararm bir toprak tencere, tencerenin iinde be onpirin tanesiyle biraz su grnr. ounlukla sabahlar inleye inleye yatandan kalkan bu kadnbir kibritle o aly tututurduu vakit -eer hava sakinse-insan boucu bir duman, tepepenceresinin etrafnda kl rengi bir halka oluturarak rutubetin kulbeye doldurmak istediibeyaz sislere karr. Eer rzgar esiyorsa, yukar kan duman tekrar aa inmeye, kulbeniniini evrelemeye balar ki kadncaz en ok zen ey budur. Duvarda asl bir torba, torbanniinde birka kuru ekmek paras vardr. Kadnn ayak ucunda krk bir testi, testinin yanndastne dikilen ya mumu bitmi bir ienin dibinde drt kibrit bulunur. Fakir kadnnodasnda bu yazdklarmzdan baka bir ey ararsanz unu bulursunuz: Sabahlar gnedoarken ara sra bir hkrk, akamlar gne batarken derin bir inilti, gece yarlar yorgun birteneffse karan uzun bir sessizlik.

Yatt yerden halsizce kalkt, pencerenin yanna geldi, oturdu. Dar bakyordu. Ara srasokan tesine berisine bakmas birisini beklemekte olduunu gsteriyor ve yznde grlenznt alametleri arttka artyordu.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

4/153

Bir aralk ayak sesi iitti. Sevinli bir glmseme ile kendi kendine"Onlardr!"dedi. Bu esnadapencerenin nnden bir yabanc geti; zavall kadn zld. Merakl baklarn yerini zntlbaklar ald srada yz birdenbire gld. Yerinden sevinli bir haykrla frlad. O gzelglnn yan sra dedi ki :

-Artk geliyorlar!

ki saniye sonra kap ald. kisi de sekiz yanda gsteren, biri kz bir olan iki ocuk ierigirdi.Bu ocuklar birbirine o kadar benzerdi ki kzn salar biraz daha uzun olmasa bunlarbirbirinden ayrt etmek mmkn olmazd. Gerek yalarnn ayn gstermesinden, gerekyzlerinin benzerliinden bunlarn hem erkek ve kz karde olduklar hem de ikiz doduklaranlalrd.

Zavall kadnn kck bir modeli olan kzn srtnda, birok yerinden yamal, yrtk bir hrka,bu hrkann altnda altn renkli salaryla beraber topuklarna kadar uzanan eski bir entari vard.Ban rengi soluk bir yemeni rtyordu.

kisi de analarn grdler. Olan byk adamlarda bile nadir grlen bir arballkla elinipaltosunun cebine soktu, drt onluk kard; annesinin nne brakt. O aralk -bilmem niin-titremeye balayan dudaklarn olann aln stne koydu. Olan da annesini ptkten sonraekildi. Duvarn dibine rastladn yukarda sylediimiz iltenin stne oturdu.

Kz annesine yaklat. Gitti, duvarda asl duran ekmek torbasnn altna meldi. Kznn busafa krlmasn gren zavall kadn annelerden baka kimsede grlmesi mmkn olmayan birbakla mini mini melein yzne bakt ve titreyii her yrei zntye boan kederli sesine ubirka kelimeyi ekledi:

-Afife; sen niin yle duruyorsun? Bak kardein efik'e.Senin gibi mi duruyor? Her gn sen dekendini ptrrdn. Bugn sana ne oldu?

Kk kz yava yava ban evirdi. Yzndeki krgnla gzyalar eklenmiti. Elinikoynuna gtrd. Oradan kard bir dilim ekmei anacna gsterdikten sonra buruk bir sesle

-Sen efik'i pyorsun, o da seni pyor; benim neme lazm? dedi.

-Niin yavrum?

-yle ya; o sana para getirdi. Ben bu bir dilim ekmekten baka bir ey bulamadm.Bunun iinmi beni peceksin?

Kadn yerinden kalkt. Afife'nin yanna kotu. Kzcaz sevgi ile gs stnde birka defasktktan ve yanaklarna iki pck kondurduktan sonra

-Hayr, sen ekmek getiriyorsun, o para getiriyor; ikiniz de beni besliyorsunuz, dedi.

Gzel kzcaz annesinin bu iltifat zerine sar salarla stne nur inmi sanlan ban

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

5/153

anacnn kollar arasna soktu. Artk hkra hkra alamaya balad.

airleri zntye boacak, ressamlar ldrtacak olan bu hzn verici manzaray seyre dalanefik annesinin kendinden ok Afife'ye iltifat ettiini anlad gibi hemen her ocukta grlenkskanlk duygularna yenildi. Annesini, kzn zntsn dindirmek iin birka kez daha

pmekten menetmek istedi:

-nanma anacm. Yalandan alyor; kimseden para istemedi. Hani bir bebek yok mu uaadaki attarn dkkannda? Orada durdu; imdiye dek ona bakt, sonra...

Afife, ba anasnn koynunda hkra hkra kardeinin szn kesti:

-Yalan sylyor, vallahi yalan! O kadar ok bakmadm. Attar bugn o bebein boynuna kkbir zincir geirmi; o gzme iliti de...

Zavall ana efik'e"Zarar yok olum"dedikten sonra Afife'ye

-Alama Afife. ocuklar bazen oyuncaklarla da elenebilirler, dedi.

-2 -

le vakti yaklam, ocuklarn karn ackmt. Ana bunu hissetii iin kalkt, ekmektorbasnn iinden bir kat ald. Kadn iinden tuz kard. Tenceredeki suya att. Sonra birkibrit akt, al rpy tututurdu. Youn bir duman tepe penceresine doru ykselmeye balad.Bu esnada souk bir kuzey rzgar esiyor, ykar kan duman tekrar aa iniyordu. ki ocukbuna alm olduklarndan ses karmyorlard. Fakat duman kulbenin iini ylesine kaplad kiartk ocuklar annelerini, anne de ocuklarn gremiyordu. Bu nedenle zavall kadn kznaseslendi:

-Kzm kapy a. Yukardan inin, duman oradan ksn.

Afife kotu, kapy at. Bu zavall aileyi bir taraftan duman bouyor, bir taraftan rzgartyordu. efik annesinin yanna oturmu, ellerini alevlere sokarcasna stmaya koyulmutu.

Afife kapy atktan sonra yatana girmiti. Bir ara titreye titreye ban kaldrd."Nine,yorum!"dedi. Kadncaz"Gel yleyse, kardeinin yanna otur"cevabn verdi. Kz kalkt,efik'in yanna oturdu. Isnmaya abalad. Mmkn olmad. Isnamad; yine annesine dedi ki:

-Titriyorum!

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

6/153

-Kucama gel Afife; ellerini koynuma sok.

Kzcaz anacnn her yerden emin olan kucana snd. Bir annenin kuca ocuklarnnsnadr. Kadnlara sekin bir mevki veren annelik efkati oradan doar. Bir yetimingzyalar oraya akar. Bir masumun sevinleri orada gizlenir. Kederli bir kalbi mesut edecek

teselliler oradadr.

Afife'nin m mini mini elleri annesinin vcuduna temas ettike kadncaz da tabiatylase bile bunu yzyle belli etmemek iin yine glmsemeye alyordu.

Afife snd; annesinin kucandan indi. Bir saat sonra orba pimiti. Kadn toprak tencereyiindirdi. Ekmek torbasndan bir para kuru ekmekle bir para soan kard. orbasnn iineatt tuzun kalann kapdan giren ve tepe penceresinden inen rzgar datm, topraakartrmt. Bu rzgar orba pitikten sonra fakir kadnn ocan da sndrd. Ne snacak atene soan batrlacak tuz kalmt.

Kadncaz olana yle bir emir verdi:-efik, karmzdaki bakkal iyi bir adamdr. Hatta bize veresiye birka kez ekmek de verdi.

nsafl bir insana benzer. Hadi ona git. Benden syle, kak versin, biraz da tuz. Kaklarlaorbay, tuz ile soan yeriz.Olmaz m yavrum?

-Ya herif vermezse?

-Verir. verir, hele sen git.

ocuk kapdan kar kmaz karki dkkanda oturan bakkaln yzn grd. Adamn suratndane bir insaf izi, ne bir merhamet eseri vard. Dkkannn ortasna koyduu murdar bir masannkenarnda yine murdar kyafetli bir mteri oturmu, bakkaln bir gn nce piirdii kuskuspilavn yemeye koyulmutu.

efik dkkana yaklat srada bakkal mteriye piirdii pilavn gzelliklerini ve faydasnanlatmakla megul olduundan ocuun annesinin siparilerini sylemek iin kendisinibeklediini fark edemedi. ocuk dkkann nne dier erzak ile beraber dizilen ve iine cevizdoldurulan bir sepetin nnde durmu, yaklak on dakikadan beri -kim bilir nasl masumca birhis ve bir znt fikri ile -cevizlere hasret dolu baklarn evirmiti. Mterinin yz sokaadnk olduundan, ocuun on dakikadan beri ceviz sepeti nnde durduuna ve zgn zgncevizlere bakmakta olduuna dikkat ediyor ve kk bir hrsz sand efik'in yine kk birhrszln -insanlk hesabna-haber vermek iin ocuun elini sepete soktuunu grmekistiyordu.

Grd, onu da grd. Zavall ocuk byk bir masumiyet utangalyla kartrarak anacnngeimini salamak iin kzara kzara uzatt mini mini elini sepete soktu. Oradan bir ceviz ald.Sanki doduundan beri seyretmeye muvaffak olamam, gzel, muntazam, ssl bir oyuncakseyrediyormu gibi elindeki cevizi -fakat bir saniye iin -baktktan sonra yine sepete brakt.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

7/153

efik'in elindeki ceviz sepete derken ryasnda iitse glyabaninin yahut aramba karsnnsesi zannedecei kaln, mthi bir ses u kelimeleri telaffuz etti:

-Usta Yani, senin cevizler umaya balad!

- Ne ?

Evet, bakkaln arkasna dnp bakmas ocuun cevizi brakt zamana rastlad. Bakkal iseocuun bu merte hareketini kendinden korktuuna vererek kalarn att:

-Defol oradan! Sabahleyin beni belaya sokma!...Cevizleri alacaktn ha?

-Hayr, Usta Yani; ben almaktan korkarm.

-Hadi bakalm; git, iyiliini bakasna anlat.

-Ama Usta Yani!-ocuk! Lakrd lazm deil; ekil diyorum.

-Kuzum Usta Yani; bir ey syleyeceim, sonra giderim.

-Anladm, kafan krlmaynca, buradan gitmeyeceksin!

Bakkal bu cevab verdikten sonra dkkann bir kesinde duran odun parasn eline ald.

Mteri ya ocuun syleyeceini merak etmi yahut bakkaldan insafl km olmal ki ayaakalkarak bakkala

-Dur bakalm orbac, unun syleyeceini anlayalm, dedi.

Bakkal hiddetini bozmayarak cevap verdi:

-Ne syleyecek canm? Arszlk!

-Hele sylesin; de bakalm.

Bakkal mterinin hatrn krmamak, srarna kar gelmemek iin kalar atk olduu,hiddetini bozmad halde alay edici ve aklama isteyen bir bakla ocuun yzne bakarak

-Pi; abuk syle, iim var! Az syle de git! dedi.

ocuk daha pek ok kimseden iittii bu"pi"hakaretine cevap verirken gzlerinin iinde birkrmzlk, kirpiklerinde iki damla ya, dudaklarnda hafif bir titreme gsterdi:

-Byle syleme; bana pi deme.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

8/153

Adam ayan yere vurduktan sonra bard:

-Bak u pie! Hrszln unuttu, polise verileceini de unuttu, hala bana karlk veriyor!Konuacak msn?

Masum bir adm att, gzlerini nne indirdi; annesinin siparilerini utanarak sylemeyebalad:

-Usta Yani; Ninem selam syledi.

-Sylemez olayd!

-Senin iyi adam olduunu da syledi.

-Onu da sylemez olayd! Artk her ey bitti de benim iyiliim iin bir fahienin tanklna m

ihtiya kald?-Usta Yani, fahie ne demek?

-Anan demektir. Fena kadn demektir.

-Usta Yani, ben anam ok severim. O fena kadn deildir.

Sonra mahzun mahzun mteriye dnd ve annesinin iyi bir kadn olduuna onu tankgetirmek, ondan yardm dilemek istedi:

-yle deil mi efendim?

-Ben ne bileyim? Onu Usta Yani benden daha iyi bilir.

ocukcaz mteriden ald bu cevap zerine boynunu bkt srada bakkal mterininszne ilave ediyordu:

-Bilirim, bilirim, ne kadar namussuz, ne kadar alak, ne kadar fena bir kadn olduunu bilirim.Bunlar sabahtan akama kadar dilenirler. Sabahtan akama kadar btn halk rahatsz ederler.Baz ahmaklar aldatrlar, para alrlar. Dnyada ne kadar ahmak insan var! Bunlara da paraverirler. Bunlar ise hemen her gece harabeler arasnda gezen birtakm kimselerle vakit geirirler.Artk beni ok syletme. Daha ne syleyeceksin bakalm?

-Daha ... sen nineme dn ekmek de vermisin.

-Onu da vermez olaydm! ki gn sonra parasn aldm ama, merhametten maraz kt. O vakitben o ekmei vermeyeydim, hem alndan geberirdi, hem dnyadan yle bir kadnn vcudukalkard.Hem de imdi byle hepimizi rahatsz etmezdi. Syle!

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

9/153

-imdi hasta.

-Gebersin!

-Bir para orba piirdi.

-Kim bilir; pirincini, yan, tuzunu, hatta suyunu nereden ald? Zkkm olsun!

-Usta Yani, annem almaz. orbann zaten ya yok. Bir para tuz vard. Onu da rzgar uurdu.Soan tuz ile yiyeceiz. Bir parack tuz istiyor.

-Sonra?

-Sonra, orbay yemek iin kamz yok. tane de kak istiyor.

-Desene bizim dkkan sizin kulbeye gtrelim!

-Usta Ya...

-yle ey olmaz. Bak tuzuma; fnn iinde ne kadar intizaml duruyor. Mbarek tuz deil, tozekeri. Soannza tuz vereceim diye fnn dzenini bozamam. Kak m? Allah esirgesin! Bubenim temiz dkkanma gelen mterilerimin azlarna soktuklar kaklar size vereyim; sizsonra onlar illetli azlarnza sokun, nihayet mterilerim frengiye urasn, yle mi? nayet ola!

-Usta ...

-Allah vere!

-Fakat...

-Defol!..

Bunun ardndan bakkal tezgahtan kt, yavrucuu gsnden itti. ocuk mahzun mahzun yinedevam ediyordu:

-Usta Yani... ayaklarn...

Szn tamamlayamad. iddetli bir darbe kulbenin kaps yanndaki pencerenin camn parapara etmi, krk tarafndaki bez parasn sokaa drm, bu hal bakkaln, mterinin,ocuun dikkatlerini kulbeye ekmiti. O cam para para eden yumruk deminden beri bakkalile olann konumasn dinlemekte olan zavall annenin zayf, titrek parmaklaryd. Yz bir sargl andrrcasna solmu, kirpiklerine gzya hcum etmi, gzlerini lgnca bir baklabakkaln yzne evirmiti.

Bir annenin efkatinden, merhametinden, bir zavall kadnn krlmasndan, talihsizliinden,toplumun devaml sefalet girdabna doru ekip gtrd bir kadnn o topluma kar gsterdii

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

10/153

nefretten, ortaya kartt gazaptan ibaret olan bu hzn verici tablo, camlar krlm bir erevearasnda, bir karanlk iinde sanki Rafael gibi en gl bir ressam tarafndan tasvir olunmu birsefalet tablosu eklinde grnmesini mteakip talihsiz annenin mthi baklar bakkalnyzndeki alaklk srlarn okumakta devam ettii halde, alamak istidadnn btn btnkesmek istedii zayf sesi u szckleri telaffuz ediyordu:

-Ah insanlar! Sefalet havas iinde lmek zorunda kalan bizim gibi aresizlerin bir dakikayaamasn bile uygun grmyorlar. Bizim lmmz onlarn hayatn uzatacak sanyorlar!... Gelyavrum, gel. nsanlardan isteme; Cenab- Hak'tan iste.

-3 -

Mini mini yavru sefalethaneden ieri girdi. Kadn srtn duvara dayam olduu haldeoturmam, damla damla kan akmakta olan elini de dizinden aa sarktmt. Afife bu hallereaknlkla bakyordu.

Kadn olandan su testisini getirmesini istedi. efik testiyi getirdi. Sefile elini uzattktan sonra"Dk"dedi. efik suyu annesinin kan iinde kalan ellerine dktke o zayf el stnde camkrklarnn at yaralar seiliyordu. Gzelce elini ykadktan sonra pencereden uzatt. Sokaaden bez parasn ald. Kulbenin kelerinde nadir olmayan rmcek alarndan birini bozdu.Yaralarnn stne koydu. Bez ile elini sard. Yine ocuklaryla akalamaya balad.

Artk alamyor, glyor, sanki her eyi unutmu gibi grnyordu. Fakat kim bilir? Belkikadn dudaklarna kadar kan feryad zaptetmek, bana kmakta olan kan ile beraber gzlerinehcum eden yalar cierlerine dkmek, bylelikle bir feryad, birka damla ya glmsemeler,latifeler iinde rterek yavrucuklarnn mahzun yzlerini zntye bomamak istiyordu. Yahutyine kim bilir, mazinin letafet saan bir baharnda parlak bir sabah, glleri, ebnemleri,kelebekleri, kular hatrlad. Bunun hatras yzne bir gl, dudaklarna bir tebessm brakt.ocuklaryla ilgilenmeye balad.

orba soumutu. Tekrar ate yakp stmak iin al rp lazmd. Bu zavall orbay soukimeye karar verdiler.

Anne pencereden den bezi yere serdi. stne orba tenceresini koydu. Ekmekleri paralad.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

11/153

Bezin etrafna dizdi. Su testisini yanna ald. Soan da ksma ayrd. Birisini efik'in, birisiniAfife'nin, birisini de kendi nne brakt."Gelin ocuklarm"dedi.

Penceresi krk, harap olmu bir kulbeyi, o kulbenin iinde, iinden yn km bir yata,bir taraftan giren rzgarn karsnda titreyen iki yavruyu, sefaletin girdabna dm bir gen

anneyi, kuru bir ekmei, nihayet iki soan parasn dnmek lazm.

Soanlar ekmekle yediler. Sra orbaya geldi. Bunu imek iin ne yapmalyd? Kak yoktu.

Anne aresini buldu. nce iki eliyle -bir elindeki yaralarn acsna dayanarak -tencereyikaldrd. Azna gtrd. Su ier gibi bir ka yudum ald. Sonra olunun azna gtrd. Birkayudum da o ald. Sra Afife'ye geldi. Kadncaza be dakikadan beri bir dermanszlk, bir gzkararmas, bir baygnlk geldiinden bunlarn hibirini ocuklarna belli etmemek iin nefesinitutuyordu. Evet annenin zerine bu hallerin gelmesi biraz nce elinden akan kannokluundand. orba tenceresini Afife'nin dudaklarna yanatrrken -kim bilir kanc defaolmak zere -karard. Bu nedenle tencerenin kenar kzcazn enesini actt. Bu esnada kadnn

gzlerinin kararmas geti. Kznn yznde acya delalet eden bir mahzunluk grnce-Ne o yavrum? Tencere bir yerine mi dokundu? dedi.

-Hayr anacm, bir yerime dokunmad. Biraz diim aryor da..

- iki gzm i.

Kz orbay ierken tencerenin iine bir damla dt. Afife atsnn arasndan gkyz grnentavana bakt"O damla neydi?"dedi.

Annesi ba br tarafa dnk"Bir ey deil kzm, i"diyordu.

Zavall ocuk! O bir damla, kalp denilen gkyznden den bir yamur damlac, bir zntjalesi idi. Anacnn gznden indi.

Bu kk aile bu az yemei az bir zaman iinde bitirdiler. Annenin adeti her i bittikten sonra ogn nerelere gittiklerini, ne yaptklarn ocuklarndan sormak, bylece yavrularn meguletmekti.

O gn yine sordu:

-Bugn nereye gittiniz bakalm?

efik cevap verdi:

-Buradan ktk, doruca Aksaray'a indik, oradan...

Afife kardeinin szn kesti:

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

12/153

-kmaz sokan yannda ocuklarla...

efik bir ey unutmu da bulacakm gibi dndkten sonra annesine dedi ki:

-Ha, unuttum onu. u kmaz sokan nndeki ocuklar yok mu?

-Eee?

-te onlar az kald bizi ldreceklerdi!

-Niin?

-Biz hi sesimizi karmyorduk.ocuklardan birisi bana bakt,"Babasz ocuk gidiyor!"dedi.Ben de onlara svdm.

-Ne dedin?

-Ne mi? Svdm ite!

-Peki anladk. Ne diye svdn?

-Ne diye mi svdm? Sen hani bazen kendi kendine dnrsn, hani anacm birisinidvecekmi gibi yumruklarn duvara doru uzatrsn da... ite.. uzatrsn da kendi kendine birey sylersin ya ..

-Ne sylerim?

-Allah kahretsin ! dersin.

-Sonra?

-Ben de onlara byle syledim.

-Allah kahretsin mi dedin?

-Ya, onu dedim. Derken benimle kardeimi talamaya baladlar. Biz de katk..

Kadn iri gzlerinin hazin baklarn sokaa evirdi. Kendi kendine denilebilecek bir ekilde uszleri syledi:

-ocuklar... te Allah'n yaratt yaratklar iinde en masum, en kabahatsiz yavrular. Birkadnn, bir erkein sefalarnn sonucunda dnyaya gelirler. Kimi daha gzn amadan dnyayaveda eder. Kimi bahar iekleri gibi byyecei srada yine bahar iekleri gibi birka gniinde solar. Kimi hibir kabahati olmad halde annesi olacak sefile ile beraber yokluk ateiiinde kavrulmaya mahkumdur. Kimi yine hibir kabahati olmad halde anasna babasnaynelecek kabahatler, cinayetler kendisine ynelir de kyamete kadar"gayrimeru

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

13/153

ocuk"hakaretiyle alaya alnr. Kimi kulbelerde, kimi de konaklarda doar. kisi de birdir.Bazen bir fakirin ocuu namussuz kar. Bazen bir zengin efendinin olu terbiyeli olur. Bazenfakir bir kadnn kz namusunu korumak iin anasn, babasn, akrabasn, hayatn feda eder.Fakat ocukken bunlarn hepsi birdir. Hepsi masumdur. Onlara krlmak yakmaz. Onlara duayakr. Onlarn namuslu, merhametli olmasn istemeli.

efik anasnn bu derin szlerinden usandn anlatmak istedi:

-Anacm!

-ki gzm!

-Yine kendi kendine ne dnyorsun?

-Hi yavrum. Fakat bundan sonra babasz diyen ocuklara "Allah kahretsin"deme.

-Ya ne diyeyim?-Allah slah etsin de.

-Bu sz daha fena deil mi?

-Hayr, daha iyi.

-Eee? Onlar her zaman bana babasz ocuk mu desinler?

-Desinler, ne zarar var?

-Fakat anacm, benim babam yok mu?

Kadn, iinde birka damla ya parlayan gzlerini birisinden bir ey istirham ediyormu gibiyukar kaldrd, dedi ki:

-Yarabbi! Yoktur, olum. Olsa bile, senin gibi masum, senin gibi talihsiz, senin gibi melek birocua baba olmaya layk deildir.

ocuk mahzunca, doal ve gayri ihtiyari ocuka bir duyguya malup olarak, ya akl bandabir kszden iitmi yahut o anda Cenab- Hak tarafndan bilinen masumiyetine yarar minimini kalbine ilham edilen u sz syledi:

-Zaten benim kimim var ki!?

Kadncaz deminden beri kirpiklerine toplanan yalar akttktan sonra karlk verdi:

-Senin bir Allahn bir de anacn var. imdi syle bakalm, siz katnz, sonra?

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

14/153

-Sonra Aksaray'a indik. Yenikap'ya giden yola saptk, tramvay yoluna.

Afife yine kardeinin szn kesti:

-Tramvay yoluna sapmadan, hani o kalabalk...

efik kzkardeinin syleyecei szleri mini mini dudaklar arasnda brakt:

-te onu da unuttum. Biz o sokaa saptk. Kardan birok araba, birok adam geiyordu. Bizeyaklatlar. Grsen anacm, iki tane araba.

Afife yine kardeinin bir ey unuttuunu anlatmak iin hayretle kark bir glmseme ileannesine baktktan sonra sze balad:

-Arabalarn da st ak.

efik yine unuttuunu ima eder bir masumiyet tavr ile devam etti:-Sahi, arabalarn da st ak! ndeki arabann iinde benim kadar bir ocuk oturuyor. Glyor.

ki tarafna ocuklar dizilmiler, ikide bir"amin"diye baryorlar. O neydi ana?

-Zavall ocuk! Sen byle eyleri daha grmedin. Belki gelecekte de gremeyeceksin. Yavrum,ocuk mektebe balatlyor.

-Ben de isterim, ben de yle mektebe gitmek isterim.

-Heyhat! O saadet mertebesinde okuyacak, sen felaket mektebinde okudun.

-Anlamadm anne.

-nallah sen de mektebe gidersin olum! Sonra?

-Sonra... ok kadn vard. Birkan ben de grdm. Onlar alyorlard. Niin alyorlard onlar?

-Sevinlerinden.

-Niin seviniyorlar?

-ocuk mektebe balatlyor da onun iin.

- tane ocuk da mini mini atlara binmiler. Yanlarnda koca bykl herifler var. Onlar kim?

-Lalalardr.

-O mini mini atlar ne kadar gzeldi!

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

15/153

-Eee?

-O aralk bir efendiye yaklatm, on para istedim.

-Verdi mi?

-Verdi ama darld.

-Ne dedi?

-Her sokak banda bir dilenci; kkne kibrit suyu! Al da defol! dedi; sonra oradan getik.

Afife dedi ki:

-Ya arka arabadaki?

-Onda kim vard kzm?-Bir kz vard nineciim.

-Nasl?

-O da olan gibi ssl. Banda sar bir tarak vard. Maviler giymi. Acaba o kz ne olacak?

-O da mektebe balyor kzm.

Yine efik balad:

-Sonra tramvay yoluna ktk. Orackta bir manav var. Ne gzel yemiler satyor! Cebimdeki onparay vermek istedim. Fndklar pek gzel duruyordu.

-Keke verip alaydn! Niin almadn? Ben sana her zaman demiyor muyum? Cann bir eyekince cebinde para varsa, al.

-yle ama, belki baka para bulamam dedim. Kardeimle beraber gittik, dkkann nndedurduk. Derken bir efendi geldi. Yannda bir ocuu vard. Efendinin de, ocuun da giysileri nekadar temizdi! ocuk efendiye"Ben fndk"isterim dedi. Efendi de ocua"Peki olum"dedi.Fndk aldlar. ocuk fndklarn cebine koydu. Yere birka fndk dmt. Onlar ald.Yarsn bana, yarsn Afife'ye verdi.

Bu esnada Afife elini koynuna soktu. ki fndk kard.

-Ha, unuttumdu; ben drt tanesini yedim. ki tanesini de sana sakladm, dedi.

Bu kck fakat bir annenin nazarnda dnyann hazinelerinden daha byk daha kymetliolan hediyelerini annesinin nne koydu. Annesi efkatli bir bakla kzn szdkten sonra

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

16/153

fndklar uzatarak

-Al yavrum, bunlar da sen ye. Benim dilerim aryor. Kramam, cevabn verince kzcaz ikiadm geri ekildi ve mahzun mahzun boynunu bkerek

-Bana darldn m anacm? Niin gzlerin doluyor ya? Dilerin o kadar ok mu aryor?Aryorsa ver onlar bana. Ben krar, iini sana veririrm, dedi.

Fndklar ald; kck dileri ikisini de krd. Kendi eliyle annesinin azna koydu.

ocuklarn bu halleri insana vicdan zdrabn, sefalet azaplarn unutturur.

efik kzkardeinin annesine kar gsterdii iltifat grr grmez zgn bir yzle dedi ki:

-Ben getiremedim. Zaten benim drt tane vard. kisi rk kt. kisini de yedim.

-yi ettin olum. Sonra ne yaptnz?-Sonra efendi manava para verdi; manav da ona parann stn verdi. Be alt onluk. Efendi

onluklar cebine koyarken birisi dt. Grmedi; hemen yerden aldm.

-Nasl?

-almadm nineciim. stersen kardeime sor. Efendiye seslendim, parasnn yere dtnsyledim.

-Ne dedi?

-Yzme bakp"Senin olsun"dedi. Sevindim. Oradan da getik. Kardeim bir attar dkkannnde durdu. Bir bebei seyretti. Ben de onu bekledim.

Afife kendi kendine iltenin ynleriyle oynarken

-Ne gzel bebek! imdi olsayd, koynuma alr yatardm! dedi.

Annenin kalbine bir ok daha sapland. Zavall kadn oluna sordu:

-Sonra?

-Sonra... Yenikap'ya geldik. Aksaray tarafndan at stnde bir frenk geliyordu. Oracktaindi."u at tut"dedi. Ben de tuttum. Bir eve girdi. Sonra kt. Bana iki onluk verdi. Etti drtonluk. Tren yoluna doru yrdk. Kardeim bir a dkkannn nnde durdu. A ona birdilim ekmek verdi. Tren yoluna geldik. Orada ben birisinden on para istedim. Gsmden iterek"Defol!"dedi. Korktum. Kardeimle beraber elele deniz kenarna doru komaya baladk. Oradakimse yoktu. Denizin stnde yelkenler vard. te onlar seyrettik. Karnmz ackt; geldik.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

17/153

Afife bu srada pencereye bakarak"Pencere ak m kalacak?"dedi. Kzn hakk vard. Kadnnkrd camdam ieri giren rzgar snm olan atein kllerini savuruyor, sefilleri titretiyordu.

Anne

-nallah ak kalmayacaz. Sen benim arafm getir, dedi.

Kzkardeiyle kendinin yatmakta olduu iltenin altndan beyaz fakat kirli bir araf kard.Anasna verdi.

Talihsiz bir kadnn namusunun rts, sefalet grm bir kadnn kefeni saylmaya layk olanbu arafa brnen kadn, sa tarafna efik'i, sol tarafna Afife'yi ald."Gelinyavrucuklarm"dedi. Sonra bu szne"Oh! Bugn ruhumun iinde bir sevin hissediyorum.Sevineceiz ocuklarm, sevineceiz"kelimelerini ekledi.

Gk grlyordu. Afife dedi ki:

-Ama anacm. Hava kararyor. yeceiz.

Kadn kederli bir bak, hazin bir glmsemeyle cevap verdi:

-Yarn snmak iin bugn meli. nsanlar yle istiyorlar.

Zavall sefalet grm plak ayaklaryla amurlar iinde yrmeye balad. ki kk melekortasnda, esmer bir buluta brnm daha byk bir melee yahut maherde sonsuzlukuykusundan uyanan ve stndeki kefeninden mezarnn topraklar dklen bir ak ehidesinebenziyordu.

-4 -

Toplumdan imdat istemeye gidiyorlard. Evet Allah onlar topluma doru sevkediyordu.Yrdkleri yolun iki tarafna dizilen aalar sert bir rzgara kar yapraklarn dkyorlard.Yamur hazin hazin yamaya balad.

Yryorlard. Cerrahpaa'dan Aksaray'a inen yokua geldiler. Aksaray karakoluna yaklatklarsrada bir kadn kalabal grdler. Bu kalabalk glpembesine boyanm bir konan kapsnndeydi.

Kapnn nne yaklatklar srada ihtiyarlara genlii, genlere sevgiyi, sefil kadnlara damazideki saadeti hatrlatan bir alg sesi iittiler. Kalabala doru biraz daha yaklatlar.

Bu konaktan ieri ssl ssl hanmlar giriyorlard. zavall, konan nne yaklatklar

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

18/153

srada Afife annesine dedi ki:

-Nine burada ne var?

-Dn var.

Kadn bir erkein saadetini hazrlyor. Bir erkek bir kadnn varlnn dier yars oluyor.Bugn bir kz oktan beri grmesini arzu ettii, ryasnda hayaliyle megul olduu gelinlikkyafetini gryor. Bugn bir erkek geleceini saadet klar iinde brakacak bir kzn hayaliylemegul. Kz iin ne byk bahtiyarlktr ki sevinciyle sevinli, kederiyle kederli olacak vefal biree sahip oluyor. Erkek iin ne saadet ki sefahat alemlerini, bir takm sefilelerin vefasn ispatiin syledikleri yalan szleri bir mutluluk alemi arasnda unutmaya alyor.

Yamur hala devam ediyor, kadn slatyor, ocuklar da titretiyordu.

Tramvay yoluna dnmediler. ocuklarn sabahleyin gittii yola saptlar. Bu yol, Samatya'ya

gitmekte olan tramvay yoluna ve Yenikap'ya kyordu.O tenha sokaklarda yrrken yamurun iddetinden evlerin saaklar altna giriyorlard.

Sokak iinde efendi kyafetli bir adam belirdi. efik bunu grd gibi hemen efendinin yannakoarak elini uzatt. Efendi ocuun yzne hakaretle baktktan sonra iddetli rzgarn arasraemekte olan emsiyesini dzeltmeye alarak

-Hadi bakalm; Bir taraftan emsiyeyi dzeltelim, bir taraftan slanalm, bir taraftan da seninleuraalm. imdi kafan krarm! dedi.

O esnada evlerin oluklarndan boanan yamurun arlts frtna bulutlaryla rtl olanufuklar yangn alevleri iinde brakan imekleri takip eden grltleri olmasa, ipek emsiyeliefendi zayf, bouk sesli bir kadnn telaffuz ettii u kelimeleri iitecekti:

-Gel yavrum gel. Vicdansz, merhametsiz, insafsz bir mahlukun karsnda titremek meleklereyakmaz.

Yollarna devam ediyorlard. Aksaray'dan Samatya'ya uzanan tramvay yoluna kmlard.Yenikap'ya doru yrmeye baladlar. Yamurun eski iddeti kalmamt. Damlalar seyrekdyordu.

Yenikap'daki hamamn yanna geldikleri zaman biraz durdular. Aksaray ynnden bir arabageldi.Hamamn yanndaki keresteci dkkannn nnde durdu. inden gayet ssl bir madam ile,kz olduu yznn benzerliinden anlalan, yedi sekiz yalarnda bir kzcaz indi. Dkkannyanndaki kapy almaya baladlar.

Sefile, kadnn yznde bir merhamet eseri grr gibi oldu ve ocuklaryla beraber birka admatt. Titreyen elini kadna doru uzatt. Madam kapy almaya devam ederken "nayet ola!"dedi.Anne geri ekildi.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

19/153

Madamn ocuu kadnn stnde bandaki pejmrdelii gururlu bir bakla szdkten sonra

elini gsnde parlamakta olan elmas inesine gtrerek

-Ne kadar pis kadn! Murdar! Benim elmasm gibi onda elmas yok ki! dedi.

Zavall kadnn yznde krgnlna delalet eden hibir iz grnmedi. ocuun pek masumca,pek safa syledii bu szler houna gitmi olmal ki birka saatten beri glmeyen dudaklarstnde yce bir masumiyetle sonsuz bir efkati anlatan bir glmseme belirdi. Bir kolunaefik'i, bir koluna Afife'yi alp kaldrd. ocuun yzne canna sokacakm gibi efkatle baktve

-Yavrum; ite benim elmaslarm. Bunlar benim iki hazinemdir. Hibirinin tek bir kln btndnyann hazinelerine deimem, cevabn verdi.

ocuklarn yere brakt. Yrmeye baladlar.

Kadncaz derin bir dnceye dalmt. Kendi kendine syleniyordu:

-nsanlar aldanyor. Bir yzde grd merhamet eseri altnda bir gazap kvlcm parladnbilemiyor. Kim inanr ki masumiyetten baka bir ey ifade etmeyen bir yzn sahibi olan insanbyle reddediyorsun? Bu kadn beni reddetmek hakkn kimden alyor? mit etmem ki Cenab-Hak'tan alsn. O kadn bu hakk hereyden ziyade grenee uyan toplumdan alyor. Lanet olsunehir adetlerine! Karsnda titrediimiz bir ejder. Zehirden daha mthi, yangndan daha yakc,tufandan daha korkun; toplumun koleras, cihann veremi denilse layktr.

-Anacm, daha ok dnecek misin?

Mini mini yavru anasnn dncelerini bozdu. Kadncaz ocuuyla megul olmaya balad.

-Hayr yavrum, nerdeyiz?

-te, tren yoluna geldik.

Kadn etrafna baknd. Yenikap istasyonundaydlar. Afife sordu:

-Nine bak bak, u adama bak. Yolun iki tarafndaki uzun demirleri indiriyor. Yolu kapatyor.Geemeyeceiz. Niin kapatr onlar?

-Tren geecek de onun iin. Getikten sonra yine aar. Biz de geeceiz.

-Tren mi geecek?

-Ya, tren geecek.

-Treni seyredelim mi?

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

20/153

-Edelim yavrum.

-Ben ona binemedim, ama ok severim.

Zavall kadnn kalbinden bir damla kopar gibi oldu.

Samatya'dan hareket eden trenin dd uzaktan iitildi. Sefil aile yolun kenarnayaklamt.Bir dakika sonra lokomotif siyah bir canavar gibi grnd.

stasyona yaklap da tam bu ailenin nnden geecei srada kadncaz ileri doru bir hareketetti. kinci adm atm olayd, lokomotifin mermerleri tmeye, en kat eyleri toz etmeyemuktedir olan tekerlekleri altnda ezilecek, ounlukla gece ryasnda grd anacnakavuacak, sefaletine, kederlerine, gzyalarna son verecekti.

Kendi kuvvetinin stnde olan bir kuvvet zavallnn zayf, kemikten ibaret kollarndan

tutuyormu gibi talihsizi durdurdu. Gzleri yalar iinde kald. Bir Afife'nin mahzun gzlerine,bir efik'in gaml duruuna bakt."ocuklarm iin yaamalym"dedi. Bu esnada nereden geldiibilinmeyen bir ses kadnn ara, ebediyet dergahna kavumak isteinde olan ruhu iinde nlad:

-Bedbaht! Babalarnn zulmnden, annelerinin aldanmasndan sorumlu olmayan bu ikiyavrucaz, hararetiyle kendilerini stt scak koynundan karp halinden nefret ettiitoplumun lmden daha iren, mezardan daha souk olan sefalet kucana m brakacaksn?

Bu gen anneyi Afife'nin mahzun bak, efik'in gaml duruu, bir de o yce ses-fakat yalnzkadnlar iin bir cesaretten ibaret bulunan -intihardan menetti. sabet oldu. Trenin yle dnyalartahrip edecekmi gibi dehetle geliinden birdenbire ok korkan Afife anasnn amur iindekalan eteini sk sk tutmutu. Eer kadn ileri doru atlrken ocuk kadnn eteinibrakmayp, beraber srklenmi olayd, o zavall masumun-birtakm zayf ihtimaller, bir takmpheli gnler, bir takm youn dumanlar arasnda grnen -gelecei de topraa karmolacakt.

an alnd. Bunu boru sesi izledi. Trenin hareketi iin hereyin tamam olduunu memurlar ilanetti. slim bir lk kopard. Tren umaya balad.

Kadifelerle denmi olan birinci mevki vagonlar sefil ailenin nnden geerken vagonunpenceresinden gayet gzel, gayet mtenasib bir ba uzand. Ardndan gzel bir kz yz grnd.Kz, elindeki gelincik ieini andran al yelpazeyi zel bir tavr ile trenin gittii yne dorubiraz eip latif gzlerini oradaki evlerden birinin penceresine evirdikten sonra dudaklarnda-airlerin kalbine, ressamlarn hafzasna nakolunacak kadar -gzel bir tebessm parlatt. Banieri ekti.

Afife ve efik lokomotifin havada hafif bulutlar oluturan beyaz dumanlarn seyretmeklemegulken kadn bunlara dikkat ediyordu. Kzn gzlerini evirdii pencerede bir delikanlduruyordu. Elini dudaklar stne koymu, oradan bir buse koparm, o krmz kadifeler iindekikzn kk beyaz ellerine temas ettirebilmek midiyle yelpazesine doru frlatmt.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

21/153

Kadn genliin o tatl sabahlarn, en renkli en parlak baharlarn hatrlatan ve havann o kadar

kasveti arasnda afak bulutlar iinde bir tablo oluturacak derecedeki bu akane manzarasnazlem dolu bir gzle baktktan sonra dedi ki:

-te kanatlar genliin yaldzlaryla ssl iki gvercin. Sevda semasnn tatl mavilii iindebirbirini izliyor. Trenin son vagonunun gznden kaybolmakta olduunu gren Afife banevirdi. Masumca bir telala sordu:

-Haniya nine gvercin?

-Gvercin mi yavrum? Utu, hayat gibi geti. Mazi gibi kayboldu.

-Hayat ne demek?

-Bir dert demek.

-Bir dert ne demek?

-Yaamak demek.

-Ya mazi?

-O da gemi zamandr.

Sonra kendi kendine ekledi:

-Dnmeyecek bir saadet, bir ryadr.

-Keke bana haber vereydin nine! Gvercini pek severim.

-Sen o vakit trene bakyordun.

Yamur dinmiti.

Zavall ana, talihsiz ocuklar birok kiiden hakaretli cevaplar aldktan sonra Samatya'ya doruyrmeye baladlar. Anne o kadar yzyllarn mazisini tasvir eden eski eserlere doru dnd.

Bu esnada hazin hazin bir an sesi iittiler. Anne armasna

-Daha o kadar akam deil; bu da ne? dedi.

an sesini bir takm hazin ocuk sesleri izledi. Bundan sonra bir kalabalk grnd.Yenikap'ya doru iniyorlard. Kilise ocuklarna zg elbise giyinmi bir ocuk elindekibuhurdanlktan havay kokuya bouyor, bunun arkasndan sra ile dizilmi olan dier be altocuk yakc bir eda ile dua okuyor, birka papaz bunlarla beraber geliyor, bu topluluun

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

22/153

ortasnda, iine gen bir kz yatrlm, etraf beyaz ieklerle sslenmi bir tabut yryordu.

Kadnn gznden bir damla ya dt. Hatrna ocuklar da gelmedi. Kalabala yaklat.

Gkteki karanlk, azametli bulutlara kar yerdeki bu tabut hazin bir manzara oluturuyordu.

Kzn yznde lmn kanatlarndan yansm bir glge, dudaklarnda ruhundan serpilmi birtebessm vard.

Kadn o glgeyi grr grmez

-Ne felaket! Daha dnyasna doymadan, daha gzel ieklerini koklamadan topraa gidiyor!dedi.

Sonra yznn her noktasn dikkatle szmekte olan gzleri o tebessme rastlad. O vakit usz syledi:

-Ne saadet! Sevdiine kavuuyor!Birisine sordu:

-Efendi; bu kzcazn hangi hastalktan ldn bana syleyebilir misiniz?

-Ne yapacaksn ? Diriltecek misin ? Veremden.

-Darlmayn efendim. O hastalk bende de var. Verem. Sefalet. kisi bir hastalktr. ncekisevgi yahut bulamadan dolay zenginlere, ikincisi terkedilmilik yahut zaruret sebebiylefakirlere aittir.

Aklna ocuklar geldi. Tren yolunun kenarnda brakmt. Kotu. kisi de hayran hayrankalabala bakyorlard. Annelerini grdler.

Anne ocuklar o mthi manzaray seyretmekten alkoymak isteyerek harabelere doruyrmeye balad.

efik sordu :

- Nine, neydi o kz? Hani uzun bir eyin iine yatrmlar?

Anne bouluyormuasna bir sesle cevap verdi:

-Sen onu grdn m?

-Ya, grdm. Ne kadar sar! Balmumuna benziyor.

-Niin baktn?

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

23/153

-Bakmak fena m?

-Korkmadn m?

-Niin? O bir kz.

Kadn kendini toplad. Dedi ki:

-Evet ya, bir kz.

-O ne olmu?

-O mu? O mu ? ey.. ey.. Gelin olmu.

-Gelin mi olmu? Onun iin bu kadar kalabalk ha?

-Evet.-Ee, deminki dn... onda alg vard. Hani bunun algs?

-te ocuklar baryorlar ya!

-Bu imdi nereye gidiyor?

-Dn evine.

Harabelerin kenarna, sahile ulamlard. Kadn vaktiyle harabeden dm, denize dorueilmi bir kaya stne kt. ocuklarndan birini sana, birini soluna ald. Kk dalgalarnsahile vurmasyla kan sesleri dinlemeye, kara bulutlar iinde kalan ufka bakarak orada, okaranlklar iinde bir imdat iareti aramaya balad. Denizin o kadar koyuluuna, o kadarenginliine, o kadar azametine kar bu zavallnn ruhlarn -srlarna vakf olamadmz-derin bir sessizlik evrelemiti.

Dalgalar heyecanl arpmalarn arttrdklar srada annenin zihninden ikinci kez intihardncesi geti. Bu fikir btn derin mtalaalarn bozduu srada o boluk iinde, o aklkarasnda btn zevklerini, btn aclarn, btn insanlar unuttu. Yalnz kendi gzlerinin iinebakan iki yavru grd ki olaylarn akna kar titriyorlard."Yaamalym"dedi.

Anszn aklna kulbedeki cam krm olduu, ocuklarnn o akam ok yecekleri geldi.ok dnd. Ne yapabilirdi? O gn penceresine bir cam taktrabilmek iin para bulamamt.Sokaa den bez ise pencerenin yalnz bir tarafn rtecek kadard. Nihayet karar verdi.Srtndaki hrkay karacak, bylelikle ocuklarn koruyacakt. ocuklarnn snmas iinkendisinin mesi lazmd.

Akam yaklayordu. Dnmeye baladlar.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

24/153

Samatya ile Yenikap arasnda bir yol vardr. Dzensiz olan bu yoku, yolcusunu kestirmedenCerrahpaa'ya kartr. O yokuu kyorlard. Bir yere geldiler. Oradan Cerrahpaa'dakidkkanlara doru saplabilirdi. Dkkanlara saplacak kenin karsnda byk bir ev vardr. Pekeski, pek ykk dkk olduu iin -kadnlarn inandklar gibi -uursuz, ocuklar korkutacakkadar mthi bir grnme sahipti. Evin sa tarafnda bir yangn harabesi vard. Bu harabenin

talarndan birinin stne kp oturan insan Marmara'nn ufuklara dokunan dalgalarn, okuzaktan heybetini gsteren Kei dann devaml karlarn, ufkun karanla dalan yelkenlerisiyah bir bulut gibi grnen vapur dumanlarn seebilir.

Yokuu kmaktan yorulmu olan talihsiz o harabede dinlenmek iin birer ta stneoturdular. O korkun evdeki saat hazin bir ses ile onbiri ald (Miladi saat ile akam 5.30sralar).

Afife sze balad:

- Nine hava ne kadar karanlk! Yamur yamyor ama yine karanlk.

-Bulutlar var da onun iin yavrum.

Kaldrm zerinde yrd anlalan bir adamn uzaktan ayak sesi geliyordu. Bu gelen adamher kim ise elbette keyi dolaacakt. Annesinin yreinde bir his uyand. ocuklaryla beraberke bana gidecek, o adam keyi dnerken sabahtan beri zntyle geri ektii elini -o gn iinson defa olmak zere-bir kere daha uzatacakt.

"Kalkn yavrucuklarm"dedi. Ke banda durdular. Gelen adam iyice yaklat. Otuz yandagsteren ve st ba temiz olan bu adam bir adm daha atnca kendini kadnn nnde buldu.

Kadn gzleri yerde, titremekte olan elini hznl bir tavr ile uzattktan sonra titrek sesiyle

-Efendim, alktan lmek derecesine gelen bu sefalet grm bir ana, yamurdan slanan,rzgardan titreyen iki kimsesiz yavru iin sadaka, dedi.

Yz her ne kadar gzelse de gzlerinin parlakl temiz ahlakl kimselerden olmadnmeydana karan bu adam kendisine uzatlan o mini mini beyaz eli grr grmez, o parlakgzleri iinde ehvetten, alaklktan baka bir eye delalet etmez bir kvlcm parlad. Yzndebir masumun namusunu ihlal etmek iin alan kt adamlarn, amalarna ulatklar zamangsterdikleri bir tebessm kadar tiksinilen bir gl grld. Kadnn kk elini sktktan sonracevap verdi:

-Gzel kadn. Sana para verilir ama benim yzme bakmalsn. nsan tanmadna para verirmi?

imdiye kadar baz apknlardan grd bu gibi davranlar namus hislerinin en iddetlisiylereddetmeye alm olan bu kadn, elinin stne bir engerek ylan dokunmuasna birdenbiretitreyerek yumuak elini adamn parmaklar arasndan kurtardktan sonra temizlik hazinesinigaspetmek isteyen bu namus dmannn yzn grmek iin gzel gzlerini hem yava yava

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

25/153

kaldryor, hem de yle sylyordu:

-Efendi! Fakirler namuslarn korumak iin alktan lmeye raz olur.

iddetli bir heyecan kadncazn nefesini kesiyordu. nk gzleri karsndaki adamn

gzlerine tesadf eder etmez adam hi ummad bir ey grm gibi bir hayret sesi kard. kiadm geri ekildi.

-Ooo! Melek'mi ha?!"dedi. Yokutan aa komaya balad.

Olaanst znts gzlerinin dar frlamasndan, vcudunun batan aa titremesindenanlalan zavall kadn u kelimeyi syleyebildi:

-Aman Yarabbi! Saffet!

Dt; gzleri kapand; dudaklarnn arasndan bir para beyaz kpk akt.

ocuklar bardlar.

Bu esnada o mthi evin kaps ald. Bana"abani"denilen sark sarm, mavi bir alvargiymi, iren, korkun yzl bir adam kt. O iren yzn gldrmeye alt. ocuklarayaklat. Her ikisini de kucana ald. ocuklar"Anacmz, anacmz isteriz!"diye feryatettikleri srada o adam hem"Peki yavrularm, imdi onu da getiririz. Hele siz ieri girin"diyor,hem de merakl baklarn etrafa evirerek kapdan ieri giriyordu.

Yine bu esnada oradan gemekte olan mahalle bekisi amurun iinde l gibi yatan o vcudugrr grmez elini bir tarafna dokundurmadan oraya yakn olan polis merkezine kotu.

Bekinin getirdii polis merakl bir bakla kadn szdkten sonra korkun evin kapsn ald.Adam kt. stne bir gecelik entarisi giymi, dermansz bir halde inliyordu. Polis sordu:

-Bakn bu kadna.

-Aman Yarabbi! Ne olmu?

-Belki de lm. Kadn buraya dt vakit siz burada deil miydiniz Salim Efendi?

Ben bugn akama kadar evdeydim, bir yere kmadm. Ama biz br tarafta oturuyoruz. Butaraftaki odalar botur. Bunun iin gremedim. Allah Allah! Dnyada neler de oluyor!

Beki safa dedi ki:

-Polis efendi, Salim Efendi doru szl bir adamdr.

Polis doktor getirmeye gitti.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

26/153

Polis ile beraber gelen doktor kulan zavall kadnn onca zdraba dayanan, onca takattketen ve hayatn dou yeri olan kalbine koyduu srada"Nasl? Gitmi mi?"sorusuna"Vefatettii bence kesin"cevabn verdi.

Yine bu esnada gayet gzel bir ata binmi bir bey Samatya ynnden yoku karken o hali

grd. Atnn ban ekti. ndi, polise yaklat ve sordu:

-Efendi; bu kadn lm m?

-Evet.

-Nesi vard?

-htiyac.

-Demek alktan lm.

-yle olmal.

-Ad neydi?

-Bilmiyorum.

-Bunlar kimden renebiliriz?

-Ben yeni geldim. Belki Cerrahpaa'daki merkez bilir.

Delikanl eildi. O solgun yanaklara, o aralk dudaklara, o perian salara bakt. Ac ve alaylbir tebessmle beraber manal bir tarzda, dehetli bir kinayeye delalet eden u szleri syledi:

-Bu kadn ld. Topluma bir vcut daha katld.

Bir dakika sonra delikanlnn bindii hayvann ayaklarnn sesi kaldrmlardan duvarlarayansyordu.

Yine bu esnada kadn beki tarafndan getirilen bir tahta stne yatrlm, gtrlyordu.

Ayn sralarda gecenin o kadar sessizlii, bulutlarn o kadar karanl, harabenin o kadar dehetiarasnda"Anacm! Anacm!"hazin feryadyla devaml alamakta olan iki ocuun feryadiitilir ve arasra melekleri imdada koturacak kadar hazin olan lklar bir krba sesi izlerdi.

-5 -

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

27/153

[ Roman yazmaktan, roman okumaktan maksat nedir? Acaba roman yazmaktan meram, gzel

bir kadn, sonra yine gzel bir delikanl tasvir etmek, kadn delikanlya, delikanly kadna akbayla balamak, sonra ortaya bir de rakip kararak bir iki adi entrika ile rakibi yok edip ikizavally da -hemen ounlukla hikayelerimizde grld gibi birini mthi bir zehire, dierini

souk bir hanere kurban ederek -ii bitirivermekten ibaret midir?

Acaba roman okumak bir kitabn devaml yapraklarn saymak, satrlarn szmek, canskntsndan patlamamak iin garip bir olay iitmeye hevesli olmak, nihayet okunan kitabnhangi dnce ile yazlm olduunu anlamamak maksadna m dayanmaktadr?

Zannedersek, gerek byle olmamal. Roman yazmak demek bir alem tasvir etmek demektir.Roman yazmak, meydana gelmesi ihtimal dahilinde olan olaylar akla uygun olarak hayallerinsebepleri ve renklerin gz aldatmasyla birlikte gstermekten ibarettir. Bizim gibi acizlerin deil,roman yazmaya muktedir olan byk edebiyatlarn, bir olay adetler ve genel ahlakauygulayarak yazmakta karlatklar zorluklar, ektikleri zahmet dikkate alnacak olursa, her gn

gzmzn nnde grp durduumuz u alemin gereklerine vakf olmann ve dolaysyla ogerekleri tarafszca tasvir etmenin ne kadar zor olduu itiraf edilir.

Hatta alemin gereklerini aratrmakla okuyucularna yeni bir dnya kefetmek isteyen bazyazarlarn birok zorluklar seerek hayvanlarn bile barnamayaca meyhanelerde yatmalar,gnlerce a kalmalar, haydutlarla, sefillerle iki ve meclis arkada olmalar, fakirlerinyediklerini, itiklerini, oturduklar yerleri kefe kadar varmalar grlmtr ki ikiyz sayfalkbir kitabn yazm iin bu kadar zahmet gerekten hayret edilmeye deer. Fakat siz bilir misinizki mesela bir fakirin ayaklarndaki eski kunduralarn dikilerinin nasl sklm olduunu tarifemuktedir olan yazar bizce kk, kendisince pek byk saylan bu baardan dolay ne kadarsevinir ? Belki sevincinden gecelerce uyuyamaz.

te bu merak ve aratrma sayesindedir ki roman yazan kimi yazarlar -zellikle u sonyzylda-ahlak ve grenekleri tasvirde byk bir g gsterirler. rnein; ok rak itii iinayakta duracak gc kalmayan bir adama az dzgn bir adamn sylettii sz syletmiyorlar.Szgelimi gnlerce a kalan bir adamn karn arlarn fennin kabul etmedii bir ekilde tasviretmiyorlar. Szn gelii, bir hrsz hakknda yce duygularla merhamet gsterecek kadar gaflettebulunmuyorlar. Bir fakirin kulbesinde bir porselen tabak yahut bir demir kakaramyorlar. Romanclarn bu gc, yalnz hareket ve szlerin taklidiyle kalmyor. nsanlkduygularn, dnyann hallerini, kalp srlarn ortaya koymakla beraber bir takm kkolaylardan byk ibretler karmak ve szgelimi iyi bir adamn beenilen hareketlerini tasvirlebir katilin ahlakn dzeltmeye almak o g dahilindedir. Roman alemi edebiyat dnyasnnAmerikas saylmaya layktr. Amerikallar mesela bir jalenin nasl dtn grmek iincanlarn feda etmek derecesine vardklar gibi romanclar da diyelim ki bir kadnn kirpikleriarasnda bir damla gzyann nasl titrediini kefedebilmek iin ellerinden gelse btnservetlerini harcarlar. Romanlarn ou ahlak ve nemli eylerin gereklerinin tasviri zerineyazlr. Bu durumda romanclarn topluma kar bir ahlak tasvircisi olarak telakki edilmesigerekir. Acaba bu gerekleri arayc meslekte bulunanlarn bu gibilerinden yine topluma kar birzarar kuruntusuna dlr m? Bu bizim nemize lazm? Yalnz unu sylemek yeterlidir ki,roman yazmak mutlaka iyi ahlak retmeye mnhasr olmamaldr. Buna uymak insann

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

28/153

-olaanst yetenei ile beraber -bir aratrma fikrine sahip olmaktan ibarettir. Franszyazarlarndan biri"lmn zdraplarn tamamiyle hissederek o zdraplar okuyucularna kargereki olarak tasvir edebilmek iin bir kere lp yine dirilmek isterim"demitir ki bizim budavamz ispat eden delillerin en aklarndandr.

Niin roman okunur? Bizim buna verecek cevabmz udur: Esasen roman yazmak ne iin ise,roman okumak da onun iindir. Romanlar ahlak dzeltmek iin yazlmyor muydu? O haldeahlak dzeltmek iin okunurlar.

Bu blme son vermeden nce unu da syleyelim: Roman okuyan halk ksmdr: Bir ksmokuyarak elenir. Bir ksm uyanr. Bir ksm da insanln iyi hareketlerine rnek olan olaykahramanlarn taklide alr.]

-6 -

Gzel bir yz ile gzel bir yaratln meydana getirdii Ziya Bey roman kahramanlarnnbirincilerinden saylmaya layktr. Franszca bilmez ama Franszcadan tercme edilmi ne kadarroman varsa hepsini alm, ktphanesini yalnz romanlarla sslemitir. Bir babas, bir anas, birde kzkardeinden baka kimsesi yoktur. Ziya'nn olduka kabiliyeti de vardr. Meramn ifadeedecek, kalp hislerini tercme edecek kadar yaz yazar, iir syler. Kklnden beri okularkada olan Cemal Bey, Ziya Bey'i ok sevmesine karn naslsa kendisiyle ayn dncedeolamamtr. nk Cemal Bey Franszca bilir, olduka Trkesi de vardr. Roman sevmez,okumaz. Romanlarda grd hayallerin hepsini bir delilik telakki eder. Fenne ainadr.Ktphanesi gzden geirilecek olursa kimya, matematik, fizik, anatomi gibi fen kitaplaryladopdolu olduu grlr.

Ziya Bey ile Cemal Bey kar karya geldii zaman birisi iirden, birisi fenden bahsetmek ister.Birisi dierinin meramn anlamaz. Sonunda muhabbet ekimeyle sona erer.

Cemal Bey'in en ok cann skan ey Ziya Bey'in roman okuyan halk iinde nc ksmamensup olmasdr. Szgelimi romanda fevkalade cmertlii tasvir edilen bir adama benzemekister, hem de biraz benzer. Ziya Bey'in sevdii romanlar iinde en ok houna gidenler Sefiller,La Dame aux Camelya, Amori, Graziella, Paul ile Virjini, Atala gibi romantik eserlerdir. undananlalyor ki komediye hi nem vermez; glmez; alar.

Bir gn Kafkasya'nin gzellik rnei denilmeye layk olan gzel bir halay Ziya Bey'in babasRaid Efendi alr. Karsn da -umulandan ok -denilecek bir ekilde raz etmi olmal ki halayodalk saymak fikrine kaplr.

Ziya Bey ismi Nilfer olan bu gzel kza -babasnn koynuna girecei iin -fena bir gzlebakmamas gerektiini, halayn alnd gn hissetmekle beraber, kzda grd ve kendisininhznne benzettii bir hzn gzden uzak tutmamaya ve babasnn ondrt yanda bir kza kar

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

29/153

altm yanda bulunduunu hele hi unutmamaya balar. Raid Efendi gzel halay vuslatmeclisine sokmak iin zorlarsa da o vahi ceylan oralara hi yanamaz. Gittike znts artar.Hatta arasra aladna delil olmak zere gzlerinin kzarm olduu da grlr. Baz kere debtn gece uykusuz kaldn ima eden bir uukluk o gzel yzde dolar.

Bunlarn hepsine ayr ayr dikkat etmekte ve Nilfer'in en kk hareketini bile gzdenkarmayan Ziya Bey bir gn yle bir dnceye dalar:

-nsann zihninde fenalk yoksa, gzelce dnmeli ki genlik sabahnn ilk klarn, mrnnbaharnn ilk ieklerini grmeye balam olan ondrt yanda bir kz ak sal, ak sakall,ihtiyarlk yzne bir nuranilik vermi, fakat her admnda mrnn hazan rzgarna kartitremeyi adet haline getirmi bir ihtiyarn vuslat kucana nasl snr? Dnya hazinelerini,hayatn lezzetlerini, gelecein saadetini -ounlukla ryasnda grd -iki gzel gze kar fedaetmek istidadn bulunduran ve gzellikte nadir olan bu kz nasl olur da altm yanda biradamn kendisine verdii altnlara, elmaslara rabet gzn evirerek o glmsemelere,gsterilere kanar? Ya bu ne aklszlktr ki yz burumu, yanaklarnn kemikleri dar

frlam, ieri ken gzlerinin feri snmeye balam bir adam, bir kz zorla yola getirmek,kendi ihtiyar gnln elendirmek hevesine dt halde, o kzn kendisine hibir vakit yarolamayacan, belki namusunu ihlal edecek hareketlerde bulunacan dnmez? Ya bu nekadar gaflettir ki bitmi bir hayat balam bir hayata kartrmaktaki tehlikeyi de gz nnealmadan altm seneyi on seneye bir tutmaktaki hakszl, hele hi dnmeden gen bir kznsaadet glenleri iinde letafetle byyen mit ieini soldurmaktan, kendisine btn dnyannevkleri, cennetlerin btn zevkleriyle dolu olan geleceinin sabahn dehetin youn bulutlarylartmekten haya etmez? Benim babam herkesten ok farkeder bunlar. Ya fark eder de niin byleyapyor? Bunu ihtiyarla, yoksa nefsi arzularna m vermeli? Acaba bu gzel iekte o kadarteessr, gzbebeklerinde parlatt o donuk hzn, yznde gsterdii o uukluu, o uzundnceleri bir ihtiyarn kendisine musallat olmasndan m hasl ediyor? Yoksa bu delikanlysevdiinden dolay kalbine alan yaralardan damlayan kann vcuduna verdii dermanszlnyzne, gzlerine den aksi, bu hazin bu yaygn manzaray m tekil ediyor? Ah! te toplumungeleceini belirledii bir kz ki her eyden umudunu kesmi olduu iin artk Allah'tan bile imdatistemeye cesaret edemiyor. Her halde bu zavally mesut etmeye, bu talihsizin derdini anlamayaalacam. nsanln yceliini korumak iin gerekirse babama da isyan ederim. Haydibakalm Ziya. Bir tesadf bu ii sonulandracak m?

Ziya Bey karar verdi. Bir gn bir frsat bulacak, Nilfer'in derdini anlayacakt. Bu frsat bulmakiin de ok zahmet ekmedi. Bir gn evi tenha buldu. Babas, annesi ve kzkardei gitmi, birkahalayktan baka kimse kalmamt.

Ziya Bey o gn ne kadar sevinliydi! Bir dertlinin zdraplarnn nedenini anlamak iin, birtalihsizi mesut etmeye almak, delikanly bir sevin alemi iine atverdi.

O zamana kadar Nilfer ile de uzun uzadya konuamam olduundan sze nasl gireceinidnd. Bu bakmdan pek zdrapl olduu anlalyordu. Nihayet halay ard:

-Nilfer!

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

30/153

-Efendim.

-Buraya gel.

-Geliyorum efendim.

Gzel kzcaz bir korku ve utangalk iinde Ziya Bey'in oturduu odadan ieri girdi. Delikanlsanki hibir eyden haberi yokmu gibi devaml soruyordu:

-Nilfer!

-Efendim.

-Annem nereye gitti?

-brahim Efendinin evine.

-Ya kzkardeim?

-Dilruba Hanmefendi de oraya gitti efendim.

-Peki, babam?

Ziya Bey bu soruyu sorduu zaman kzcazn pembe yanaklar stnden bir znt kvlcmgeti.

-Onu... onu bilmiyorum efendim, diye cevap verdi.

Delikanl dnd; bir ey syleyecekti, ama tereddt ediyordu. Nihayet ricadan baka bir eyedelalet etmeyen bir glmseme ile sylemeye cesaret etti:

-Nilfer.

-Efendim.

-Sana bir ey soracam, ama doru cevap verecek misin?

-Veririm efendim.

-Ama doru syle.

-Doru sylyorum.

-imdi, nce memleketini syle bana.

-Memleketimi unuttum efendim. Ben pek kk gelmiim.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

31/153

-Zavall! Kafkasyalsn deil mi?

-Evet efendim.

-Kklnden beri nerede bydn?

-Beni buraya satan efendinin evinde.

-Esirci Salim Efendi'nin evinde mi?

-Evet, orada.

-Orada rahatn nasld?

-Hi rahat edemezdim efendim. Sabahtan akama kadar oturduum yoktu. Bazen bahedeki

kuyudan su tardm. Bazen a kadna yardm ederdim. Bazen beni okutmaya gelen kadnnazarlarn dinlerdim. Bazen de Salim Efendi krbala vurmadk yerimi brakmazd.

-Biare! imdi burada rahat msn?

-Rahatm efendim.

-Benden honut musun?

-Honutum.

-Kzkardeimden?

-Allah mrne bereket versin. Kk hanmefendiyi ok severim.

-Annemden?

-Hanmefendiden de honutum efendim.

-Ya babamdan?

-...

-Niin sylemiyorsun?

-...

-Nilfer!

-...

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

32/153

-Sana sylyorum.

-...

-Hi iitmiyor musun?

Gzlerini yava yava nne indiren ve dudaklarnda hafif bir titreme beliren kzcaz zehiriiyormu gibi byk bir tahamml gsterdiini tavrlaryla gsterdikten sonra dedi:

-Ondan da honutum efendim.

-Ama bu pek hafif oldu.

-Hayr efendim, honutum.

-Pekala. Sen bizim evde herkesten honut olduktan sonra nasl olur da bu kadar mahzun, bukadar kederli durursun?

-yle durmuyorum efendim.

-Ben, beni aldatmak isteyen insan hi sevmem Nilfer. Doru szden de ok holanrm. tegzlerinin mahzunluu, yznn uukluu gsteriyor ki senin bir kederin var.

-Hayr efendim.

-Nilfer; senin gzlerine uyku girmiyor. Sen sabahlara kadar alyorsun.

-Yanl efendim.

-te ite! imdi u gln yok mu? O da sahte.

-Deil efendim.

-Sen artk istediin kadar"Deil efendim"de. Byle eylerin hibirine inanmam. Mademkiderdini saklamak istiyorsun, istediin gibi olsun.

-Bir derdim yok ki.

-Yeter yeter. Ben daima kalplerin iini grmeye alrm. imdi sana bir ey daha soraym.

-Sorunuz efendim.

-Sen orada kiminle konuurdun?

-Kzlarla...

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

33/153

-Demek senin gibi daha ok kz vard?

-Vard efendim.

-Ya olanlar yok muydu?

-Onlar da vard efendim.

-Onlarla da konuur muydun?

Dudaklarnn glpembesinden, afaktan alnm olan renkleri utu. Yanaklar soldu. Eldengeldii kadar zntsn belli etmemeye alarak kekelemek trnden bir ses ile cevap verdi:

-Evet, evet efendim. Onlarla da konuurdum.

-inde en ok sevdiin biri var myd?Ziya'nn bu sz iinde kim bilir nasl bir sr, nasl bir sihir vard? Dilinden kar kmaz melek

Nilfer'in ktan bir stundan baka bir eye benzetilemeyen vcudu cereyana arplm ellergibi titrerken, ya dkeceini latif bir pembelik ile ilan eden gzleri sanki kendilerini biridinliyormu gibi odann kapsna evrilmi ve zavall kzcaz kapdan da dar ktktan sonrabu kelimeleri telaffuz edebilmiti:

-Val... yoktu efendim, yoktu.

Ziya byk bir sratle yerinden frlad. Kz brakmad. Yine odaya ekti. Zannndaki isabetikantlamak iin bir kelime, bir damla gzya lazmd. O kelimeyi oluturan harften ikisisylenmiti. O bir damla gzya ise birok damlacklarn geli haberi olmak zere Nilfer'ingzlerinin i perdesini slatyordu.

Zavally kendi haline brakmak, aa gitmesi iin mcadele etmek Nilfer'in hayatna, birtalihsiz ruhun geleceine ait bir srr kefedememek, o halde belki dnyasna doymayan deerlibir vcudun yok olmasna sebebiyet vermekti. Bunun zerine durdurdu:

-Ben biliyorum. Zihninde birisi var. Ryana birisi giriyor. Gzn atn vakit karna birisikyor. "Beni nasl braktn?"diye haykryor.

Nilfer'in uzun kirpiklerini slatan gzyalar da artk ispat ediyordu ki bu kz mutlaka birisiniseviyor.

Ziya szn bitirir bitirmez dmemek iin duvara dayanmaya mecbur olan Nilfer, bir dakikadndkten sonra kim bilir karsndakinde nasl bir merhamet, nasl bir insaf eseri grd deyce hislerin en deerlisiyle alaya alaya Ziya'nn ayaklarna kapand. O hazin hkrklara ukelimeler ara veriyordu:

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

34/153

-Ah! Siz her eyi biliyorsunuz beyim. Ayaklarnz peyim, affediniz. Eer bundan sonra onubir daha dnrsem, bir daha ryamda grrsem, ne derseniz deyin. Bu seferlik affedin de.

Ziya, ayaklarn gzyalaryla slatan bu tapnlacak gzele yal gzlerini evirerek kolundantutup kaldrmaya ve u szleri sylemeye balad:

-Talihsiz! Kalk. Sana yle yerlerde srnmek, dknce ricalarda bulunmak yakmaz. Sanayaldzl kanatlarla, bulutlar iinde, afaklar arasnda meleklerle umak yarar. Bedbaht! Alama.O gzel gzler suu itiraf etmek iin deil, ak ve sevday ilan etmek iin dolmaldr. Bu sebepleaktaca yalar toplumun sefaletle kartrd gzyalarna deil, sevda seherinin yanaklarnadamlatt teessr jalelerine karmaldr. Mahzun! Korkma. Onu bundan sonra dneceksin.Nur iinde kalan hafzan karp atmak mmkn m? Onu ryanda deil, aynaya baktnzaman bile greceksin. te ben de gryorum. Hayalini gzbebeklerine naketmisin. Yalnz, buklenin ismini bana bildir.

O kadar zntye dayanamayan Nilfer kendinden geip de kapnn nne ylverirken

dudaklar arasndan "Yaver"ismini drd.Halayklarn en arbals, en by olan Mehpare Ziya Bey'den ald emri yerine getirmek

iin Nilfer'i yanna ald, aadaki odalardan birine indirdi.

-7 -

Ziya Bey akam evine dnd vakit beraberinde yakkl bir delikanl getirdi. Uaklardan Aanvanna layk olan ve hareketleri arbal olduuna tanklk eden bir adama delikanlygsterdikten sonra"Size bir kap yolda"dedi ve kt.

Olunu pek seven bu baba Ziya'nn yzne efkatle baktktan sonra sordu.

-Neredeydin Ziya?

-Biraz gezdim.

-Bu akam misafir var m?

-Hayr. Fakat Cemal Bey'i artmak istiyorum.

-sabet.

Ziya Bey arkadana u kad yazd:

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

35/153

"Birader;

ki geceden beri gelmedin. Hasret devam ediyor. Bu akam bizi rahatsz edecek gevezelerdenhi kimse yok. Eer gelirsen memnun olurum. Peder de byle rica ediyor.

Ziya "

Bir eyrek sonra u cevab ald:

"Geliyorum air efendi, geliyorum. Bana eziyet etmek iin yapraklardan, ieklerden,afaklardan, bulutlardan bahsedeceini de bilirim. Fakat ne are? Artk ister istemez dinlemeli.

Cemal "

Raid Efendi oturup dururken can skld. Pencereden dar bakt. Elenemedi. Kitap okudu,elenemedi. Nihayet gnln elendirmek iin bard:

-Nilfer.

-Efendim.

-Buraya gel.

Ziya manidar bir bakla babasna sordu :

-Nilfer'i ne yapacaksnz?

-Hi... biraz...

-Biraz konuacaksnz deil mi?

Nilfer her zamanki mahzunluunu koruduu halde salondan ieri girdi.

Baba sylemeden olu balad.

-Bulduk Nilfer, bulduk! Haydi sen aa git.

Raid Efendi bir ey syleyemedi. Olunun allann dnda, kendi ard bir halay aagndermesini hayretle karlad. Oluna darlmak istedi. Buna olaanst bir sevgi engel oldu.Sordu:

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

36/153

-Niin yolladn olum?

-Ne yapacaktnz?

-Konuacaktm.

-imdilik biraz benimle konuun da babacm sonra yine onunla konuursunuz, olmaz m?

-Pekala.

Vakit hayat gibi sratle geer. Akam olmu, Cemal Bey gelmi, baba oul selamlakmlard.

Yemekler yenildikten, kahveler iildikten sonra Ziya Bey romanlarn faydalarndan sz at:

-Roman okumak demek yeni bir alem grmek, yeni bir halk kefetmek demektir.

Raid Efendi olunun dncesine katld:

-Hakkn var.

Cemal Bey itirazn bir trl brakmyordu:

-Fakat baknz Efendi hazretleri; Ziya Bey'e siz de hak veriyorsunuz. Hangi adam romanokumu dsa ahlakn slah etmi?

Ziya Bey dedi ki:

-Bunun iin bir istatistik tutmak mmkn olsayd, roman okuya okuya ahlakn dzeltmi pekok kii grrdk.

Cemal Bey szn ispat etmek istiyordu."Hangisini okusanz, yalandan ibaret olduunugrrsnz"dedi.

Ziya Bey dedi ki:

-Yanl.

Cemal Bey Raid Efendi'ye dnd:

-Hele gerekleri tasvir etmekte olduu iddia edilen Emile Zola'nn fuhu alemlerini nasl tasvirettiini grseniz, yce ahlak ile romanlar arasndaki fark o dakika anlarsnz. Bu da bir gerektirdiyorlar. Dnyada baka gerek kalmad da ktlklerden ibaret olan gerek mi kald? Hele uhayale nasl akl erer ki bir ku bir adam arkasna alsn, yukar karsn, sonra o adam o kuutabanca ile vursun, yine aa insin! Bu hayallerin hi birinin gereklemesi olas deil. Samadrefendim, sama.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

37/153

Ziya Bey cevap verdi :

-O hayallerin gerekleme ihtimalinin olduunu ispat edersem!

-Ben de romanlarn btn gzelliklerine inanrm.

Ziya babasnn yanna yaklaarak dedi ki:

-Efendim, hani geen gn bir halayk almtnz?

-Evet olum.

-Emredin de onu buraya araym.

-Niin?

-Aklma bir ey geldi de ...

-Ne geldi bakaym?

-imdi sylemem. O gelsin, ondan sonra...

-Fakat ...

-Cemal Bey'in yzne niin bakyorsunuz? O benim kardeim demektir.

Cemal Bey dedi ki :

-sterseniz dar kaym.

-Hayr hayr; babam izin verecektir.

Zavall ihtiyar ister istemez olunun dncesine muvafakat etti. Ziya gidip Nilfer'i getirdi.

Kzcazn zorla dudaklarna getirmi olduu tebessm gzlerinde dolaan o derin hznrtyordu.

Halayk kapnn yannda durdu. Ziya yerine oturduktan sonra babasna dedi ki :

-Haberiniz var m?

-Neden?

-Bugn bir kle satn aldm.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

38/153

-Sen mi?

-Evet.

Nilfer titredi.

Raid Efendi dedi ki:

-Sahi mi sylyorsun?

-Evet.

-Ad ne?

-Daha sormadm ; imdi reniriz.

Duvar ssleyen ark hallarnn arasna gmlm olan ngrak dmesine bast. Ardndanyukar bir uak kt.

Ziya olaanst heyecann sesine verdii bir titreme ile uaa sordu:

-Bugn getirdiim adam nerede?

-Aada efendim.

-Ne yapyor?

-Akamdan beri bir sz sylemedi. Daima dnyor.

-Evet; toplum sefalet grmlere iki ey balyor: Birisi felaket, birisi de o felaketinzdraplarn dnmek. Onu buraya ar.

-Peki efendim.

Uak ktktan sonra Nilfer dnd. Bir adm att. eri gidiyordu. Ziya Bey seslendi:

-Buraya gel, buraya. Efendiler emretmeyince halayklar yerinden kmldamazlar.

Nilfer korka korka dnd. Dedi ki :

-Hanmefendi kahve piirmemi emretmiti de...

-imdilik hanmefendinin emri biraz gecikiversin; urada dur.

Kzcaz tekrar odadan ieri girdi. Bu esnada yeni gelen adam da elleri gsnde, birbirinebal olarak ilk admn kapdan ieri atmt. Nilfer nne baktndan hi kimseyi grmyor

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

39/153

ve kim bilir neler dnyordu. Yeni gelenin gzleri Nilfer'e iliir ilimez velinimetininhuzurunda bulunduunu da unutarak hayretle kark bir sesle duvara dayand. Nilfer o hayretsesini iitir iitmez"Aman Yarabbi! Bu ses !"dedi. Ban kaldrd. Karsndakinin yznegzleri rastlaynca artk ne bulunduu yerin nemini, ne karsndaki efendilerin heybetinihatrlad. Dmemek iin bir sandalyeye dayand. Sanki uykudan uyanyormuasna mini mini

ellerini gzlerinin stne gtrdkten sonra"Yaver, yle mi?"dedi. Bundan sonra ikiside balarn ne eerek birer itaatkar sfatyla bir efendi huzurunda olduklarn dnmeyebaladlar.

Kendini hayretten alamayan Raid Efendi ile Cemal Bey birbirlerinin yzne bakyorlard.

Ziya Bey babasna dedi ki :

-te, adn rendiniz efendim; Yaver'mi.

-imdi ne demek istiyorsun?

Ziya cebinden iki kat kard. "Mhrleyeceksiniz"dedi.

Raid Efendi ikisini de bir dakika iinde gzden geirdii katlar oluna uzatarak cevap verdi:

-Akln m kaybediyorsun Ziya?

-Hayr efendim, insanlk byle istiyor.

-Fakat bu, bunun nesi olabilir? Ki imdi biz ...

-kisinin de talihsiz servenlerini sonra doya doya dinleyebilirsiniz. imdi unlara mhr ...

-Dnsene bir kere; kz alal ...

-Babacm, itiraz istemem; evladn birka yz liraya yahut bir hevese kar feda m edeceksin?

-Artk bu kadar da ...

-Bouna vakit geiriyorsunuz efendim.

-Israr etme diyorum.

-Bugn beni mahvedeceklerini bilsem yine srar edeceim velinimet. Dnn bir kere.Karnzda iki talihsiz duruyor. kisi de balam birer hayattr. Bu iki ruh Allah tarafndanbirbirine baldr. Birini dierinden ayracak, ikisinin de katili olacak, Allah'a isyan medeceksiniz ? Kimsesizlerin masumluu, yetimlerin gzyalar hrmetine biraz dnn. Sizeyakan bu nurani sakal, istemedii bir adamn zulm penesinde verem deklerine yatmondrt yanda bir kzn kefeni yapmak deil, gstereceiniz cmertlikten dolay meleklerinebedilik aleminden serpecekleri rahmet klaryla ykamaktr. Allah akna babacm!

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

40/153

Toplumda mstesna olduunuzu gstermeyecek misiniz ?

Gzlerinde bir iki damla ya beliren ihtiyar baba olunun zorlamasna dayanamad. Dedi ki :

-Sonunda bunlara imza koyduracaksn, yle mi ?

-Mhrleyeceksiniz. Bu lutfu yalnz sizden bekliyorum.

-Eee? Bunun menfaati ?

-Bunun menfaatini benden sormayn. Siz bilirsiniz.

-Ah bu ocuklar! Hem faydalarn gstermezler, hem de dediklerini daima yaparlar!

Katlarn ikisi de mhrlendi. Katlar okurken Ziya Bey'in sevinten baka bir eye delaletetmeyen sesi titriyordu.

Katlar yle yazlmt :

"Cariyem Nilfer'i Cenab- Hakk'n ilahi rzas iin azad ettim.

4 Eyll .....

Raid "

"Klem Yaver'i Cenab- Hakk'n ilahi rzas iin azad ettim.

4 Eyll .....

Raid "

Fakat niin byle oldu? Demir kafesler iinde mahpus olan iki gzel kuu saadet gklerinedoru umaya tevik eden bu azadnameler okunduu vakit iki aresizde de -teekkr ima eden-bir hareket grlmedi. Onlar mazinin gzel hayallerine dalmlar ve felaketzedelerin oundagrld gibi byle bir saadete kavutuklarna inanmaya cesaret edememilerdi. O gafletuykusundan iki mteessir ruhu uyandran yine Ziya Bey oldu. Bard :

-Gelin ey zavalllar! Artk zgrsnz. Artk felaket altnda kalmaya mahkum deilsiniz. lahiadalet byle hkmetti. O ilahi adaletin tebli vastas byle istedi. Allah'a kar lazm gelenkran gkyzne ynelmi olan gzleriniz yerine getiriyor. imdi gelin; ilahi adaletin teblivastas olan bu byk insann eteklerini pn.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

41/153

Garip deil mi? Yine anlamadlar. Yine akn akn baknyorlard.

Sonunda anladlar. Birisi ihtiyarn bir ayana, dieri br ayana kapand. Ziya Bey, RaidEfendi, Nilfer, Yaver, kap yannda deminden beri bu konumay dinlemekte olan byk hanm,kk hanm, halayklar, hatta romanlar ahlak bozucu olarak gren Cemal Bey bile alyordu.

Hasretli bir ruhun hasretli bir ruha kavumasyla meydana gelen bu mutluluk tablosunu her trlduygularyla beraber hakkyla tasvir etmeye gc yetmeyen bizim gibi aciz yazarlar buiktidarszlklarndan dolay daima zntldrler.

Evine dnerken hala Cemal Bey'in gzyalarn silmekte olduunu gren Ziya Bey dedi ki :

-te azizim. Bu da bir romandr. Sen byle eylerin aleyhinde bulunurken mteessir olduunugsteriyorsun.

O hem gzyalarn siliyor hem inadnda srar ediyordu:

-Brak Allah' seversen! A maua kavuturmak sana m kald?

Davalarn ispat edemeyenler safsataya balarlar ki skuttan fark yoktur.

O akam evin iinde bir duygular alemi hkm sryordu. Bu duygular kalplerin iine girelimde aynen tercme edelim :

-Uyuyamyorum. Gnlme nereden geldiini bilmediim bir ne'e doluyor.

-Aferin Ziya'ya ! Annesini de memnun etmeyi dnd.

-lahi! Bu ne cmertliktir! Sevdiini hem felaketten, hem ayrlktan kurtard!

-Yarabbi! Bu ne byklktr! Senin kullarnn iinde esizletirmeye layk bir adam banaNilfer'i balad.

Ertesi gn nikah Yaver'i Nilfer'e er'i bir ekilde balad. Daha ertesi gn bu iki mesut insaniin Raid Efendi'nin evine yakn bir ev bulundu. Oraya ktlar.

Bu olaydan iki yl sonra sonbaharn smbli haval bir gnnde bizim Ziya Bey bir kr sefasyapmak istedi. Hayvanna bindi. Hazann krlara sat hznler arasnda dolaa dolaa Mukrikyne kadar gitti. Dnd zaman o smbli hava birdenbire deiti; yamur yamaya balad.

Atn koturuyordu. Samatya nne geldi. Cerrahpaa'ya kan yokua sapt. Yangnharabelerinin nne geldii srada birka adam grd. Bunlar, amurlarn stne ylm birkadn seyrediyorlard.

br tarafn okuyucularmz bilir.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

42/153

Ziya Bey ertesi gn kadnn ismini anlamak iin polis merkezine bavurdu. sminden baka ikitane de ocuu olduunu rendi. Kendi kendine"Bu ocuklar bulmak bir grevdir"dedi.

Kadnn oturduu kulbeyi de grd. Hatta tabutu tayan bir delikanlnn yardmyla mezarnda buldu. Servilerin koyu yeilliinden ibaret karanlk bir glge altnda kara bulutlara, korkun

imeklere kar uyuyordu. Arasra bir karga o ruhani sessizlik arasnda bir lk, bazen birbayku, insanlarn hallerine kar alayl bir kahkaha koparrd. Rzgarn etkisiyle terennm edenkuru yapraklar Ziya'nn stne oturduu topran altna den sefile bir gen ana iin uzun,anlam mphem fakat doal bir mersiye okuyorlard. Ziya'nn gznden den iki damla yayamur damlacklarna kart.

Mezarn stnde kimin yattna dair bir iaret yoktu. Ziya daha ok zld. sme, gklerin enyksek tabakalarna, hayali, insan hafzasyla en aydnlk taraflarna nakolunmaya layk olan butalihsz sefilenin isminin de vcudu gibi toprak olmasna rza gsteremedi. Bir tahta buldu.iddetli bir rzgar yahut snmak iin odunu bitmi bir fakirin gaspedici penesi onu oradankoparmayacak ekilde mezarn baucuna dikti. stne kurun kalemiyle unlar yazd:

"Alktan lm bir anann, sefaletin zehirli havasndan boulmu bir kadnn gmld yerburasdr ey ziyareti ! Burada pimanlk duy; ala burada. Dn. Belki sen de bir fakirden onparay esirgediin iin o talihsizin lmne sebep olmuundur."

Sonra yaznn altna bir izgi ekti. Birka kelime daha ekledi. Siz onu bilirsiniz. Hani yangnharabeleri yannda vefat etmi olan sefilenin yzne doru eilmiti de bir ey sylemiti?Biliyor musunuz? Hatrnza gelmiyor mu?

Bir talama, bir kinayedir.

Bu kadn ld. Topluma bir vcut daha katld.

-8 -

"l Nisan ...

Size ilan- ak ediyorum gzel peri. Syleyin, benim ahlakszlma hkmedecek misiniz?afaklar iinde, seherler arasnda bir peri, bir melek aramaya tabiat tarafndan sevkedilen birdelikanlnn bir trl zaptna muvaffak olamad bir damla gzyan size kar gstermesini biralaklk olarak m telakki edeceksiniz? yle bir hkm vermeniz, byle bir telakkidebulunmanza armam. Bizim gibi hekimler diplomalarn alp da okuldan kacaklar zamanbaktklar hastalara kar kt bakmayacaklarna yemin ederler. Fakat benim size bakm ktbir bak mdr? Tapnma derecesinde bir sevginin, masumlukla dolu bir kalbin, sizi melekler

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

43/153

derecesine ykseltmek isteyen bir ruhun gzyalaryla besledii dermansz bir bakta hainlik,alaklk arayabilir misiniz?

Ah!.. Sizi seviyorum. Nasl bir zamanda karma ktnz, sonra nasl gnlm gaspettiinizibilirsiniz. Hatrnzda m? Sizi ilk grdm zaman meleklere zg bir beyazlk iinde

karyolanzda yatyordunuz. Haliniz ne kadar dermansz, gzleriniz ne kadar baygnd! Ekinbaaklarna akam gneinin yansmasyla meydana gelen sar salarnz o beyaz yastk stndednyay aydnlatan gnein, seherin beyaz bulutlarna uzatt altn teline benzetiyordu. Alnnz,tad fikrin nuranilii yansm kadar bir beyazlk iinde grnyordu. Nihayet sizi tapnmayalayk grdm. Fakat o anda btn genlik hayalleri, dnyann btn zevkleri gnlmterketmiti.

Nabznz parmaklarmn arasna aldm vakit artk yumuaklnzn karsnda bir doktor gibidnmeyi unuttum. Korunmaya layk olan bir hayat kurtarmak azmine dtm.

yi oldunuz. Kalbime tehlikeli bir yara amak, geleceimi dehetli bir znt iinde geirmek

iin sizi dnmemek istedim. Ama mmkn olmad. Ben sizi ne kadar dnmemek istedimse,hayaliniz beni o kadar ok dnd. Ryama girdiniz. Gecelerin sessizlii, karanl iindegkten inmi bir melek gibi karma ktnz. Sizi sevdim.

Bununla beraber akn btn azaplarna, ayrln btn zdraplarna tahamml ediyor, siziunutmaya alyordum. Mmkn olmad. kinci defa talarn stnde, birbirini takip edendamlalarn elmas paralarna benzetmek istediim o berrak suyun kenarnda, benzeri ancak eskitablolarda grlen o byk st aacnn altnda bir efsane perisinden daha anl, daha airanebir ekilde oturduunuzu grdm zaman artk seeneimin de elden gitmi olduunu anladm;sizi sevdim.

Bu mektubu size yazmak -zellikle bir doktor iin -byk bir cesarettir.nce dnmeliki sevda bir kalbe girecei zaman bu kalp doktor kalbi midir yoksa deil mi diye sormaz. Belkireddedersiniz, o halde snacam yer mezardr. Baka bir diyeceim yok. Gnlm bir glnstne dvermek zere titreyen bir jaleye benziyor. Hafif bir esinti o jaleyi gittii yndenevirebilir. Bu zulmdr. Bu zulm uygulamak isterseniz, bana cevap yazmayn."

* * *

"2 Nisan ...

Bilirim; kelebeklerle iekler arasnda mehul bir ba olduu gibi delikanllarla gen kzlarnruhlar arasnda da manevi bir ba vardr.

Bilirim : Kelebekler o ieklerin stne konmak istedikleri gibi, delikanllar da gen kzlaramusallat olmak arzusundadrlar.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

44/153

lkbaharn neeli bir gnnde krlara kp da hakir grdnz o iekler arasnda uuan

kelebeklerin evk ve neesine dikkat eder misiniz ? Sanki zerlerindeki jaleleri ie iemest olurlar da ne yapacaklarn arrlar. Sanki iekler de kelebeklerin bu okayna kar nazediyorlarm gibi ufak bir meltemin tesiriyle arasra titremeye balarlar.

Bir de baharn tebessm yerine hazann alamas olduu, btn krlar, btn dereler karlarlartl olduu vakit -eer mezseniz -be alt ay nce grdnz o kra bir kez daha dikkatlebakar msnz? Nerede kelebek? ieklere o kadar vefal olduunu sabahtan akama kadarisrirahati terketmekle ispat eden kelebek ne olmu? Umu. O aralk belki karlarn arasndakurumu, ne olduu bilinmez bir ey gznze iliir.Dikkat etseniz grrsnz. O kurumu,solmu, kabarm kalnt, bir iein parasdr. Neden byle? Orada kelebein dt yerdehayat terketmi. Demek iekler kelebeklerden daha vefallar.

Bir delikanlnn bir gen kz takip ettiini dnn. Kz ne kadar naz, ne kadar ekingenlikgsterirse delikanl o kadar sevda eker, o kadar zdrap duyar. Hele bu iki vcut, bir ara yalnz

kaldklar vakit delikanlnn alaya alaya kzn ayaklarna kapand, o aralk kzcazngnlerce dayand bir kuvvete kar artk takati kalmadn, delikanly dt yerden birokiltifatlarla kaldrmas ve o ara gznden bir damla ya dvermesiyle ispat ettiini grrsnz.Be alt ay sonra bu iki ruhu tasavvur edin. Sessizlik! Delikanl ne olmu? Sevdiini terketmi.Ya kz? stnde yrtk bir entari, ayanda patlam bir potin olduu halde namusunu koruyarak,sefaletin karsnda titreye titreye karnn iirmi olan ocuun hareketlerine engel olmaya gcyetmeyerek dileniyor. Demek kadnlar erkeklerden daha vefallar.

iekler rzgarn soukluu, kadnlar erkeklerin ihanetiyle solarlar.

Kelebekler iekleri amura, erkekler kadnlar sefalet girdabna atarlar.

ieklerin kusuru, kokular, kadnlarn kabahatleri ise gzellikleridir. nsanlarn tazelii,gzellii kabahat saymas bir zulm deil midir? Buraya kadar yazdm grlerden kukusuzsize red ile cevap vereceimi sanm olmalsnz. Zaten akl banda olan bir adam da byle birhkmde bulunmaldr. Artk kelebeklerin ieklere zararl olduu kadar delikanllarn da genkzlara zararl olduunu -Allah esirgesin, tecrbesiyle deil fakat -her gn gznn nndecereyan eden olaylarla bu yolda ispat etmek isteyen bir kzn elbette aknza kar bir nefretgstermesi gerekir. Heyhat! Sevda ile mantk birbirine karmyor. Yazk! yle bir aka karbyle bir nefret gstermek gerektiini anlayan bir kz bu gerei pekala takdir etmekle beraberbir delikanlnn yzne, eytan aldatan szlerine kar adeta bile bile aldandn grmek istiyorda felaketi, sefaleti, nihayet lm de gze alarak onun baklar altnda titriyor.

Bu kabahat gze aittir. Gzler dnyada en neeli yahut en dehetli eyleri grdkleri haldebunlar -isterlerse -beyine naketmezler. Fakat bir gzel yz btn renkliliiyle, btnletafetiyle beraber beyne resmederler. Sonsuza dek muhafaza ederler. Hatta sahibi toprak altnagirse bile o feri snm gzler iinde belirsiz bir hayalin tebessm ettii grlr.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

45/153

Bu, kulan kabahatidir. Kulaklar alemde bir kemann bouk tellerinden kan, her eyden okbir kalbin hazin hazin alamasn gsteren sesi, bir piyanonun fildiinden yaplm perdeleriarasndan yaylan ahengi, yapraklarn hrtsyla oluan ince sesi, bir suyun beyaz kayalarstnde elaleler tekil etmesinden meydana gelen alty, sevdalar iinde, kederler arasndauyuyan bir kalbin duygularnn tercman olan titremesiyle malum olan hazin bir nemeyi,

isterse saklamayabilir. Ama bir delikanlnn "Seni seviyorum"dan ibaret olan itirafn bir kzaulatran o hazin arklar mahere kadar o biarenin ruhu iinde nlar. Hatta ldkten sonra osesin yatt mezar stnde inleyen aalarn namelerine bile kart hissedilir.

Bu kabahat, dokunma duyusunundur. Bir el, bir babann dizleri stne, bir annenin kollararasna, hatta bir ein merhamet gsne temas ettiini kk bir deime ile unutur. Ama souksouk terler dkmekte ve devaml tatl tatl titremekte olan bir ak elinin, iinde okandndanskldn -mmkn deil -unutmaz.Hatta kyamet kopup da herkes kefenleriyle mezarlarndankalkt vakit o el, gml bulunduu mezardan -yine yle okanmak, yine yle sklmak iinsahibinden nce -uzanr.

Bu, koku alma duyusunun kabahatidir. Burun, krda gmler arasnda altnlar gsterenpapatyalardan, kr ieklerinden, genellikle gzel hanmlarn yzlerine rtt ince tlbenddenyaylan gayet latif bir lavanta kokusundan sabahn letafetine, gnein neesine, jalelerinrutubetine kar alan bir pembe gl ile bir mavi smblden ald hazz birka saat sonrakaybeder.Fakat bir delikanlnn ellerinden, vcudundan, salarndan, giysisinden, ksacas btnhayatndan -bir sevgi melteminin havas iinde -alabildii ve ancak onunla diman, burnunu,kalbini, fikrini, ksacas btn vcudunu kokulayan o ebedi kokuyu -cennet ieklerinin mrkadar uzun bir sre -beyninde saklar. Vcutlarn yatt, o ruhlarn uyuduu karanlk alsa da,dikkat edildiinde, o topraklar arasndan yine o kokunun meltem havasna kart anlalr.

Bu kabahat zevkindir. Zevk, bugn tadn almaya alt gayet gzel elmalar, gayet tatlkirazlar yarn -bir varlk engebesi dolaysyla -kabul etmez. Ancak pembelii gln rengindendaha ak olan yanaklarndan, krmzl, goncann renginden daha latif olan ve glmserkeninci gibi diler arasnda -katmerlerinin arasna jale dolmu bir kamelyay andran ve daimaieklere, yani kzlara -yalan olsa da, masum bir ruhu layk olmad sefalet girdabna drmekmaksadyla olsa da-bin trl muhabbetler, bin trl gelecek vaat eden dudaklardan pt zamanald lezzeti unutamaz. Bunu tamamyla koruyabilmek iin yiyecek kabul etmemeye, belkisahibini ldrmeye balar. Hatta o kz, bir delikanlnn eytanca aldatmalarna kand, nihayetsefil olduu, ksacas zamann deerlendiremedii iin byk cezalara arplsa da cehenneminvolkanlar pskren ateleri iine atlsa, zevkini muhafaza ettii lezzet kendisini bir cennetsefasnda bulundurur.

Bu kabahat dncenindir. Dnce, mazide kalan aydnlk bir gecede, blbllerin karanlklariinde, allklar arasnda feryat ederek airleri alatt, evreni -dinlemeye layk olan -birsessizlie daldrd, her halde bir sevda, her yaprakta bir his uyandrd saati, bir baharsabahnda, gne dounun renkli bulutlarndan grnd srada hafif meltemin yapraklaradokunduu, btn kularn gnein douunu tabii arklar ile alklad dakikay, letafet saanbir baharn gzel yeillikleri altnda, gzel kokulu iekler stnde, bir delikanl ile bir kznbirbirinden buse aldklar, birbirlerinin kalplerini dinledikleri, gzyalarn birbirlerinekartrdklar saniyeyi zamann gemesinden dolay unutur. Fakat o mehtaptan daha aydnlk, o

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

46/153

doutan daha parlak, o bahardan daha latif olan bir ehreyi -baz resimleri nurani bir erevearasna aldklar gibi -hafzasnn dairesi iine alr. Hatta lm deine yatarak, lmn siyahkanatlarn stnde, kuru ellerini yakasnda grse, ruhunu teslim ettikten sonragkyzne evirdii gzlerinin baygnl iinde o emsalsiz tasvirin titredii grlr.

Bu kabahat kalbindir. Kalp, bir hazan yaprann rzgara uymakla titremesinden, veremli birkzn dnyasna doymadan, hele gznde sevdiinden sonra deerli olan gelinlik giysisinigiymeden tabuta girmesinden, iki yetimin babalarnn mezar stnde gzya dkmesinden, enmthi yaralardan ald tesiri bir sevince kar unutur. Fakat iki gzel gzden den bitkin birbak iki latif duda aydnlatan hazin bir tebessm, geleceinin letafeti stnde cisimlenmigrd parlak bir yz hibir zaman unutmaz. Hatta sahibi ldkten sonra o gs yarlsa, okalp alsa, o baygn bak , o hazin tebessmn, o parlak yzn aksi kalbinin en gizlinoktasnda, en ince yerinde grlr.

te ak bunun iin doaldr. te ak bunun iin gayri ihtiyaridir.

Gze kulaa, dokunma duyusuna, zevke, dnceye, kalbe ait olan bu kabahatleri baz annelerkzlarnn namussuzluklarna verirler.

Her insann mazisine bakmaya hakk olabilsin de bir anne niin onbe yandaki halinidnemesin? Dnrse en byk mazereti gen kzlara balamak lazm gelir.

Sizin ahlakszlnza nasl hkmedebilirim? Delikanllarn ounluu dediim gibi iekleriniterkedip uan kelebeklere benzerler. Belki siz byle olmayabilirsiniz.

Sizin bana gsterdiiniz bir damla gzyan bir alak olmak zere telakki etmeyeceim. Fakatben genellikle hkmederim ki birok delikanl bir kadnn rzn berbat, bir ailenin gelecek nimha, bir masumun btn mitlerini harap etmek iin alarlar.

Okuldan karken ettiiniz yemin, bir kza verilen sevgi vaadi kadar kuvvetli deildir. Beni"tapnma"derecesinde seviyorsunuz yle mi? Dorusunu isterseniz diyebilirim ki banagsterdiiniz bu kadar sevgiye kar sevincimden ldracam geliyor. Ahh! Erkeklerintapnmalarna, sevgilerine bir trl gvenemediim halde sizin bu sznze inanr gibioluyorum. Diyorsunuz ki"Sizi sevdim". Ben de cevap veriyorum"Ben de sizi sevdim".

Ama emin olun ki beni bundan sonra grmeyeceksiniz. kinci defa sizin karnza ktmzaman meru einiz olarak kmak isterim.

Mektubuma son veriyorum.

* * *

Ey sevgiye layk ocuklar! Sevin.

8/9/2019 Sefil Bir Kadnn Hayat MEHMED CELAL

47/153

-9 -

-Haydi bakalm. Yapraklar prensesi. u aacn arkasna gir de baharn perisini gster.

-Sus, bak. Orada. allarn iinde bir ey kmldanr gibi oluyor.Birisi var!

-Oh! Grmyor musun? St aacndan bir dal allarn iine glge salm. Rzgar estikekmldanyor.

-Deniz kenarna inelim.

-iekler kraliesi! O doal ardan iinde, o doal kanapenin stnde mehtaba kar ten

blbllerin namelerini dinlemeyecek misin?-Ben o kular dinlemekten usandm; biraz da dalgalar dinlemek istiyorum.

-Ekinler ilahesi! Sevdann altn kanatl kuu senin gnlnde namelenmeye balaynca blbllerde tmeye balar.

-stemiyorum diyorum size. Blblleri istemiyorum. Deniz kenarna inelim.

-afaklar perisi! nelim. yle istiyorsanz, yle olsun. Ama bana sz verin, orada bu beyazgiysinizle denize doru uzanan kayalardan birinin stne karak beyaz kpkler iindeglmseyen Vens' gzleyecek misin?

-Sz veriyorum lgn ak, sz veriyorum.

Bunlardan biri gen kza ilan- ak eden delikanl, dieri delikanlya felsefe dersi veren gen kzidi.

Naz ve niyazdan ibaret olan yukardaki mektuplar gibi birka mektup daha karlkl alpverildikten sonra artk filozof hanm erkekler hakkndaki gvensizliini bir yana brakm,mehtapl geceleri beklemeye balamt. Bu akamki konumalar sekizinci konumadr ki kiimdiye kadar geen konumalar esnasnda senli benli denilecek kadar teklifsizlie varlm vehatta iki zavall bir aralk dudaklarn birbirinin stne koymaya dahi cesaret etmilerdir.

Onlar deniz kenarna inedursunlar, biz delikanl ile gen kzn aileleri hakknda birka satrckbilgi verelim.

Gen kz da delikanl da Trabzon'da bulunuyor. Gen kz Hayri Efendi adnda bir zatn kzdr.Hayri Efendi nceleri stanbul'da katiplik yaparken bir ara ticaret mesleine kaym, sonralarTrabzon'a yer