SEKRETI I NGADHËNJIMIT - albislam.com · 3 SEKRETI I NGADHËNJIMIT Ditët që lamë pas shënuan kujtimin për lindjen e Muhamedit paqja dhe bekimi qoftë mbi të, njeriut më me

3

SEKRETI I NGADHËNJIMITDitët që lamë pas shënuan kujtimin për lindjen e Muhamedit paqja

dhe bekimi qoftë mbi të, njeriut më me influencë gjatë tërë historisë.Asnjë segment i jetës së tij nuk mbeti misterioz dhe i panjohur, por

përkundër të tjerëve, ai i ofroi njerëzimit një libër të hapur të jetës sëtij ku të gjithë mund të jenë lexues dhe përfitues.

Morali dhe jeta e tij sfiduan bashkëkohësit e tij dhe ata që erdhënpas, që të sjellin ndonjë provë e cila do ta njolloste personalitetin e tij

të pastër dhe misionin e tij të shenjtë.Edhe këtë vit e pritëm këtë datë madhështore, dhe sikur më herët sfida

mbeti e hapur, e që fatkeqësisht disa nga pamundësia dhe zilia e madhepër ta realizuar ëndrrën e kamotshme të gjyshërve të tyre, deshën që biledisi t'i qetësojnë eshtrat e tyre përmes disa karikaturave të ulëta të cilatnuk reflektojnë assesi inteligjencën e atyre të cilët i krijuan.

Ata të cilët me këmbëngulje insistojnë ta njollosin atë, nuk e bëjnë ngazilia që kanë për shkak se ai la pas vetes pasuri, apo ndonjë formulë tëcaktuar e cila do t'i mundësonte përjetësisht pasuesve të tij të jenë të parëtnë të gjitha mejdanet e kësaj bote.

Ndodh që të jetë e kundërta, sikur jemi dëshmitarë sot, që të tjerët tëjenë të avancuar në sferat e ndryshme të kësaj bote materiale, por ajo ecila mbjell zili në zemrat e tyre dhe i shtyn vazhdimisht të jenë armiq tëtij është çelësi i zemrave, dhëmbët e të cilit u gdhendën me mësimet e tij.

Ata të cilët e prezantuan përmes atyre karikaturave të shëmtuara,deshën që ashtu të duket, por magjia e goditi vet magjistarin, ku mu atokarikatura u bënë shkak që të tjerët të hyjnë në fenë e tij.

Të gjitha anketat dëshmojnë se feja që më së tepërmi pranohet anekëndbotës e në veçanti në perëndim është feja islame.

Kështu që, sa më tepër mundohen ta njollosin atë, pastërtia e tij ngad-hënjen gjithnjë mbi ta dhe kjo bënë që dikush të pastrohet e dikujt t'ishtohet mllefi dhe zilia edhe më.

Ata që e pranojnë këtë fe dhe refuzojnë ta njohin të dërguarin përmesatyre karikaturave assesi nuk e bëjnë këtë për shkak të frikës sëeksplodimeve që ndodhin kohë pas kohe, e as pse dikush i ka joshur me diçmateriale, madje ata vet ikin nga kjo.

Deklaratat e tyre dëshmojnë të kundërtën ku ata shprehen botërisht seajo që i bënë ta duan këtë të Dërguar është mirësjellja, paqja dhe siguriaqë ua ofrojnë mësimet e tij hyjnore.

Nga kjo që e thash nuk kam për qëllim që ne muslimanët mos tëangazhohemi e të jemi të parët në të gjitha sferat, por ajo që kam për qël-lim është të marrim mësim nga të gjitha këto beteja shekullore të zhvillu-ara mes Muhamedit salallahu alejhi ue selem dhe armiqve të tij, e të cilatqartazi e zbulojnë sekretin e këtij ngadhënjimi, i cili assesi nuk fshihet atyku mendojnë shumica dhe insistojnë të garojnë me të tjerët aty, por fshi-het në pasimin e tij dhe ngjalljen e moralit dhe virtyteve të tija të larta.

Andaj ne muslimanët, do të jemi të pamposhtur dhe do të ngadhënje-jmë vazhdimisht dhe në anën tjetër do të kemi me çka të konkurrojmë nëarenën ndërkombëtare vetëm atëherë kur mësimi i Teuhidit (besimit tëpatër) dhe njohja e thuktë e traditës që e la pas ky i Dërguar i fundit dotë jenë gjërat primare në agjendën e angazhimeve dhe mësimeve tona.

Kur e them këtë nuk dua që të kuptohet se do të shuhet armiqësia dhedo të flaken karikaturat, por ajo që dua të kuptohet është, se nëse neinspirohemi nga jeta e të Dërguarit për t'u ballafaquar me sfidat atëherëdo të ngadhënjejnë vlerat tona ndaj të atyre dhe të mençurit e tyre do tëkenë mundësinë prej kujt të dëgjojnë.

në emër të redaksisë:Enis RAMAE

DIT

OR

IALI

ED

ITO

RIA

LI

Faqe 5 Shikoni prej kujt e merrni fenë

Faqe 13 Pas 20 vjetëve Islami fe e parë në Bruksel

Faqe 14

Faqe 19 T'i gëzosh muslimanët...art i shpirtrave të bardhë

Faqe 23 Mirësjellja ndaj Muhamedit,salallahu alejhi ue selem, (1/2)

Faqe 26 Mëkatimi ndaj Allahut Ademi dhe ne

Faqe 32 Fuqia e argumentit 2/2

Faqe 29 Në rrugë... sprovat

Faqe 36 Letër tregtarit

Faqe 42 Shqiptari, emigrimi dhe identiteti i tij

Faqe 47 Binjakët

Faqe 50 BËHU SI UMU SULEJM (Nëna e Sulejmit)

Faqe 52 Bija ime dhe periudha e pubertetitFaqe 56 Rreth namazit...

Faqe 59 Dhikri pas namazit

Faqe 61 Njëzet Hadithe Të Zgjedhura Nga Sahihu I Muslimit

Zhvillimi i sulmit të perëndimit ndaj Islamit

1 prill 2008 24 Rebiul Evvel 1429

Artikujt e paraqitur në këtë rubrikë janë mendime dhe komente personale të autorëve dhenuk korrespondojnë patjetër me atë që redaksia i di për të vërteta

Islami ballafaqohet sot me një zgjimtë mirë të myslimanëve dhe,dalëngadalë, fesë dhe bartësve të

fesë është duke iu kthyer pozita. Nëkëtë zhvillim pozitiv, thirrja islamepërballet me disa peripeci dhe sfida.Këto sfida dhe peripeci janë të zakon-

shme në këtë stadium të zhvillimit tëfesë, veçanërisht në shoqëritë pasateiste.

Ndërprerja e kulturës fetare në disapjesë të shoqërisë shqiptare, mungesae dijes fetare në disa pjesë tjera tëkësaj shoqërie dhe mungesa e vull-

Akt

uale

Shkruan: Bekir HALIMI

Shikoni prej kujt e merrni fenë

5

6

Akt

uale


netit për zbatim të drejtëedhe të asaj pak që ështëditur në gjirin e pjesës sëtretë të shoqërisëshqiptare, kanë nxjerrëpërpara fenomenit “zgjim imyslimanëve” disa sfidadhe peripeci.

Nëse ndalemi dhe flasimpër të gjitha sfidat, do tëna mbushet tërë revistavetëm me këtë shkrim.

Mirëpo unë do të dëshi-roja që këtë radhë të veço-ja një problem, i cili ështëpaksa i ri (në këtë formë)në gjirin e shqiptarëve dheka dalë në sipërfaqe sirrjedhojë e frymës së refetare që po fryn në këtovatra.

Ne si myslimanë që jeto-jmë në periferinë e botësislame, me dëshirë apo padëshirë ndikohemi nga ajoqë ndodh në botën islame, andaj edhedalja në dritë e këtij fenomeni ështërrjedhojë edhe e këtij fakti.

Porse, unë mendoj se ky fenomen kaardhur mbi të gjitha si pasojë e drejt-përdrejtë e ndërprerjes së vazhdimë-sisë së fesë dhe jetës fetare dhe zhvil-limit fetar në trevat tona. Në një kohëkur rendi i hoxhërisë ka humbur, kurjanë prishur kriteret e hoxhës së mirë,kur ka munguar hoxha i vërtetë dhekur njerëzit janë detyruar secilin qëështë thirrur si hoxhë ta konsiderojnëhoxhë për shkak të nevojës së madheqë kanë ndjerë për ta patur këtë sim-bol dhe për të kryer punët e zakon-shme dhe të përditshme të jetës sëtyre, sikurse është martesa, synetimi,

vdekja etj.Në një kohë kur jetën

fetare e ka kapluar molis-ja, institucionet fetarekrimbja, kurse popullit ika humbur vlera ereferimit, i jepet shanssecilit të paraqitet sishpëtimtar dhe alterna-tivë.

Fatkeqësisht kyfenomen ka sjellë shfaq-jen e shpëtimtarëve tëvërtetë dhe të rrejshëm.Të sinqertit dhe të denjëtkanë dëshmuar meveprimet dhe jetën etyre, kanë treguar nivelinintelektual që kanë,pjekurinë dhe maturinëfetare, sinqeritetin dhedashamirësinë për pop-ullin e tyre, nuk i kanënxjerrë popullit sfida dhefitne të cilat nuk mund t’i

gëlltisin apo t’i tejkalojnë, andaj i tërëpopulli i njeh si intelektualë të mirë-filltë fetarë, besnikë, të drejtë, tëvërtetë, flijues, bamirës, e kështu meradhë. Në këso raste janë munduar tëfuten në këto radhë edhe disa të tjerë,të cilët, njëlloj si në rrëfenjën e kalitme bretkosën, dëshiruan të mbathenme patkua, mirëpo ata nuk dëmtuanme këtë veprim vetëm vetveten, si nërastin e bretkosës, por edhe të tjerët.

Pa dyshim se krejt kjo paraqettundim të madh për të rrëzuar refer-encat e vërteta të umetit, që në vendtë tyre të paraqesin njerëzit liberalë sireferencë e umetit apo ata të tjerëtekstremistë, palë të rëna nën ndikimine irxhasë apo huruxhit, liberalë sa

"Do t'i vijë një kohëumetit tim ku do tështohen lexuesit (e

Kur'anit) e do të pakë-sohen fukahatë (dije-

tarët), dija do të largo-het dhe do të shtohet

herxhi. Thanë:Resulullah, çfarë ështëherxhi? Tha: vrasja mesnjëri-tjetrit. Pastaj dotë vijë një kohë ku disanjerëz nga umeti im do

ta lexojnë Kur'anin,mirëpo ky lexim nuk dota kalojë fytin e tyre.Pastaj do të vijë një

kohë kur mynafiku do tëpolemizojë me kafirindhe mushrikun rrethasaj që flasin ata".

7


Akt

uale

s’bën apo fanatikë sa s’shkon.Pejgamberi, salallahu alejhi ue

selem,, “e la umetin e tij në rrugë të qartëdhe të ndritshme ku dita dhe nata janënjësoj, kush largohet nga kjo rrugë është ishkatërruar”. (Ibën Maxhe, sahih).

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, na tregoi pastaj kush do tabartë këtë dije fisnike, kush do të jetënë vargun e dijetarëve që do të ndër-lidhen me varg të pandërprerë mePejgamberin, salallahu alejhi ue selem,duke thënë: “Këtë dije nga çdo brez ebartin të drejtët. Ata e mbrojnë fenë ngadevijimi i ekstremistëve, shthurja e njerëzvetë kotë dhe komentet e gabuara të injoran-tëve”. (Albani thotë se ky hadith ështësahih).

Dijen fetare e ka përhapurPejgamberi, salallahu alejhi ue selem,në gjirin e sahabëve, sahabët në gjirine tabiinëve, kurse tabiinët në gjirin enxënësve të tyre. Kështu u përhap dijafetare anë e mbanë rruzullit tokësor.Përderisa njerëzit kishin ambicie tëlarta dhe aspirata të mëdha,dija fetare mësohej dheshpërndahej, mirëpo medobësimin e fesë në zemrate njerëzve, me zvogëlimin eambicieve dhe aspiratave, upakësua numri i atyre qëmësojnë fenë, madje, mysli-manët filluan mos ta përfill-in më këtë lëmi, duke udhënë përparësi fushave tëtjera, u pakësuan dijetarëtdhe dija u largua. ImamIbën Abdul-Beri, rahime-hullah, në librin e tij shumëtë vlefshëm, që flet përvlerën e dijes, ka një kapit-ull me titull “Trans-

metimet mbi largimin e dijes dheikjen e dijetarëve”, ku mes të tjer-ave janë edhe këto hadithe dhe fjalë tëdijetarëve të selefit.

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, thotë: “Do të shfaqen fitne (spro-va, telashe) dhe do të shtohet herxhi. Ithanë: çfarë është herxhi? Tha: vrasja, vras-ja dhe do pakësohet dija”.

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, thotë: “Allahu s’e largon dijenduke e marrë nga gjoksi i dijetarëve, por mevdekjen e tyre. Kur të mos mbeten dijetarët,njerëzit do të marrin të paditurit për dije-tarë, e do t’i pyesin dhe ata do t’u përgjig-jen. Kështu do të devijojnë ata dhe do t’idevijojnë të tjerët”. (Buhariu).

Kur të shterojnë dijetarët, atëherëdikush do mundohet të zërë vendin edijetarëve, njerëzit do fillojnë të mar-rin dijen e fesë prej të vegjëlve, aponjerëzve të thjeshtë dhe pa kapacitetintelektual dhe fetar.

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, thotë: “Prej shenjave të Kiametit

është: largimi i dijes;përhapja e paditurisë; kon-sumimi i alkoolit; shfaqja ezinasë”.

Pejgamberi, salallahualejhi ue selem, thotë:“Prej shenjave të Kiametitështë pakësimi i dijes,përhapja e paditurisë,shfaqja e zinasë, shtimi igrave dhe pakësimi i bur-rave, aq sa një burrë do tëkujdeset për pesëdhjetë gra”.

Imam Ibën Haxheri,rahimehullah, dukekomentuar këtë hadithmes tjerash thotë: “Me saduket, këto pesë gjëra

Në kohën e fundit ështëshfaqur edhe një kate-

gori njerëzish, që uthonë fillestarëve: Mos u

referohuni librave, asdijetarëve, por lexoniKur'anin dhe Hadithet

dhe prej tyre nxirrni dis-pozitat fetare. Shumicae këtyre që thonë këtofjalë s'dinë ta lexojnëKur'an si duhet, mosflasim për kuptimin e

domethënieve tëajeteve.

8


Akt

uale

janë përmendur qëllimisht, sepseprishja e këtyre gjërave prish jetën edynjasë dhe ahiretit. Largimi i dijesprish fenë, konsumimi i alkoolit prishmendjen, zinaja prish sojin dhe pre-jardhjen e shpirtin, ndërsa pasurinë edëmtojnë mungesa e sigurisë mepërhapjen e vrasjeve.

Kermaniu, rahimehullah, thotë:“Prishja e këtyre gjërave lajmërojnëprishjen e botës, sepse njerëzit nukbraktisen kot”.

Kurtubiu, rahimehullah, dukekomentuar këtë hadith, thotë: “Nëkëtë hadith ka argument për profecinëe Muhamedit, salallahu alejhi ueselem, sepse lajmëroi për disa gjëra qëdo të ndodhin dhe ato kanë ndodhurpikërisht ashtu siç i ka treguar ai,sidomos në këto kohë (autori flet përkohën e tij).

Abdullah b. Mesudi, radijAllahuanhu, thotë: “Jepuni pas dijes para setë largohet, e largimi i saj domethënëikja e bartësve të saj (dijetarëve)”.

Auf b. Malik Eshxhaiu, radijAllahuanhu, thotë: “Ishim duke ndenjur mePejgamberin, salallahu alejhi ueselem, e ai papritmas pa në qiell, etha: Kjo është koha e largimit së dijes.Një prej Ensarëve, i cili quhej Zijad b.Lebid tha: a mund të largohet dijaduke patur mes nesh Kur’anin, të ciline dinë gratë dhe fëmijët tanë?Pejgamberi, salallahu alejhi ue selem,,tha: Të kam menduar më të diturin ebanorëve të Medinës. Pastaj ia tregoidevijimin e Ehli Kitabit edhe psekishin mes tyre Librin e Zotit.

Xhubejr b. Nefiri takoi më vonëShedad b. Eusin në Musala (vend icaktuar për falje) dhe ia tregoi këtëhadith të Auf b. Malikut, kurse

Shedadi i tha: të vërtetën ka treguarAufi. Pastaj tha: a e di se çfarëdomethënë largimi i dijes? I thashë:jo. Tha: ikja e bartësve të dijes. A e dise cila dije do të largohet e para? Ithashë: jo.Tha: përulja (në namaz), aqsa nuk do të shohësh askënd të përu-lur”.

Muhamed b. Sirini, rahimehullah,thotë: “iku dija, s’ka mbetur asgjë mëshumë se disa gjëra të vogla në bartëstë këqij”.

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem, thotë: “Do t’i vijë një kohë umetittim ku do të shtohen lexuesit (e Kur’anit)e do të pakësohen fukahatë (dijetarët), dijado të largohet dhe do të shtohet herxhi.Thanë: Resulullah, çfarë është herxhi?Tha: vrasja mes njëri-tjetrit. Pastaj do tëvijë një kohë ku disa njerëz nga umeti imdo ta lexojnë Kur’anin, mirëpo ky leximnuk do ta kalojë fytin e tyre. Pastaj do tëvijë një kohë kur mynafiku do të polemizo-jë me kafirin dhe mushrikun rreth asaj qëflasin ata”. (fq. 217- 222)...

Pa dyshim, këto hadithe dhe fjalë tëselefit na frikësojnë shumë për gjend-jen e umetit dhe na vënë në gjendjealarmi të gjithëve për të mësuar fenëdhe për t’ua mësuar të tjerëve, ekështu ta përhapim dijen e fesë dhe tështojmë numrin e atyre që e bartinkëtë dije fisnike. Kështu do të vazhdo-jmë rrugën e dijetarëve që kanë ecurpërpara nesh, marrim dijen prej dije-tarëve derisa të bëhemi edhe ne dije-tarë e trashëgues të tyre.

Në lidhje me këtë çështje do të sjel-lim edhe një sqarim të shejh Salih El-Feuzan, Allahu e ruajt, që mes të tjer-ave thotë: “Dija fetare, ajo që ështëobligim individual dhe ajo që ështëobligim kolektiv, merret nga dijetarët

9


Akt

uale

të cilët e kanë bartur me besnikëri,sikurse ka thënë Pejgamberi, salallahualejhi ue selem,: “Këtë dije nga çdo breze bartin të drejtët”. Dhe ka thënë:“Dijetarët janë trashëgimtarët e pejgam-bereve”. Ashtu sikurse dija merret ngaPejgamberët kur ata janë gjallë, ashtumerret nga trashëguesit e tyre pasvdekjes, e ata janë dijetarët.Toka, falëZotit, kurrë nuk do të mbetet pa dije-tarë.

Myslimanët duhet ta marrin dijenprej tyre dhe të veprojnë sipas udhëz-imeve të tyre. Mirëpo, fatkeqësisht,vitet e fundit, shohim shumë njerëz qëdëshirojnë të mësojnë dijen fetare,sidomos të rinjtë, i janë shmangurkësaj rruge, i shmangen marrjes sëdijes nga dijetarët besnikë dhe e mar-rin dijen ose nga njerëz të paditur, tëcilët nuk perceptojnë dispozitat fetaredhe vendin e hallallit dhe haramit, oseprej njerëzve që nuk njihen si besnikëdhe me besim burimor dhe të pastër.S’ka dyshim se ky veprim nuk do t’ishpjerë në fund të lumtur.

Dijetarët e Selefit kanë thënë: “Kjodije është fe, andaj bëjini sytëkatër prej kujt e merrni fenëtuaj”. Kurse Abdullah b. Mesudi,radijAllahu anhu, ka thënë: “Njerëzitdo të vazhdojnë të jenë në mirësipërderisa dijen e marrin nga dijetarët,të mëdhenjtë e të moshuarit e tyre.Kurse kur t’ju vijë dija nga të vegjlitdhe mendjelehtit, ata do të shkatërro-hen”.

O djelmosha! O nxënës të dijes!Kontaktoni me dijetarët tuaj, lidhunipër ta, merreni dijen prej tyre, lidhu-ni me ata dijetarë që janë të njohurpër besimin dhe metodën e saktë, ekështu të futeni në vargun e atyre që

kanë marrë dijen nga Pejgamberi,salallahu alejhi ue selem...

Ka edhe një kategori tjetër të atyreqë mundohen ta mësojnë fenë duke emarrë vetëm prej librave dhe dukemos kontaktuar aspak me dijetarët,duke menduar se i mjaftojnë libratdhe s’ka nevojë për dijetarët. Padyshim se ky veprim është gabim irëndë dhe sjell rrezik shumë të madh,sepse të gjitha librat përpos Kur’anitFamëmadh dhe Synetit tëPejgamberit, salallahu alejhi ue selem,kanë gjëra të sakta dhe të gabuara,madje, në disa ka edhe gjëra të futuradhe gënjeshtra mbi fenë Islame dhe tështyjnë në dyshime. Një nxënësfillestar nuk mund të bëjë dalliminmes asaj që është e dobishme dhe edëmshme, ndoshta gabimi i mbetet nëkokë. Për këtë themi se ky nxënësduhet të ketë një mësues largpamës, icili i zgjedh librat, i tregon gjërat edëmshme dhe të dobishme, të saktatdhe të gabuarat. Për këtë shkaknxënësit e dijes kanë udhëtuar në tëkaluarën me mijëra kilometra për tëmarrë dijen nga dijetarët dhe nuk janëmjaftuar me shfletimin e librave.Kështu ka vepruar Imam Ahmedi,imam Buhariu etj. Po t’u mjaftoninlibrat, do të arrinin t’i gjenin e s’do tëlodheshin aq shumë në atë kohë qës’kishte as vetura, as aeroplanë. Ethënë shkurt: librat janë vetëm mjetdhe nuk mjaftojnë vetëm ato pamësues.

Në kohën e fundit është shfaquredhe një kategori njerëzish, që uthonë fillestarëve: Mos u referohunilibrave, as dijetarëve, por lexoniKur’anin dhe Hadithet dhe prej tyrenxirrni dispozitat fetare. Shumica e

Akt

uale

10


këtyre që thonë këto fjalë s’dinë talexojnë Kur’an si duhet, mos flasimpër kuptimin e domethënieve tëajeteve. Kjo kategori është më errezikshme se kategoritë e tjera, sepsekëta s’dinë as rregullat e argumentim-it, ndërsa dihet se ka argumente qëjanë të qarta (muhkem) dhe tëpaqarta (muteshabih), të përgjithë-suara (muxhmel) dhe të sqaruarahollësisht (mubejen), tëpërgjithshme (Am) dhe të veçanta(Has), të pakufizuara (Mutlak) dhetë kufizuara (mukajed), etj. Kursehadithet, disa prej tyre janë sahih, disahasen, disa daif, disa meudu’, e kështume radhë...

Format e nxjerrjes së dispozitavefetare i dinë vetëm dijetarët e thelluarnë shkencat e fesë, madje, jo të gjithëdijetarët, e ç’mbetet të themi për këtafillestarë që sulmojnë argumentet dhedispozitat pa dije. Ata duhen ndalur,që mos të shkatërrojnë vetveten dhetë tjerët...”.

Këtyre sqarimeve që ka bërë kyhoxhë i madh do t’i shtojmë edhe disahadithe dhe fjalë të selefit që i ka sjel-lë Imam Ibën AbdulBeri në librin e tijmbi dijen fetare dhe vlerën e saj, kumes të tjerave sjell një kapitull me tit-ull “Gjendja e dijes fetare kur tëgjendet tek mëkatarët (eprishur) dhe të poshtrit”.

Pejgamberi, salallahu alejhi ueselem,, thotë: “Prej shenjave tëKiametit është marrja e dijes ngatë vegjlit”.

Ebu Naimi thotë: e pyetën IbënMubarekun: kush është i vogli? Tha:ata që flasin me mendjen e tyre, kursenjë i vogël që transmeton nga një imadh, ky s’është i vogël”. Ebu Ubejdi

thotë: sipas meje, marrja e dijes nga ivogli është marrja e dijes pas brezit tësahabëve”. Pejgamberi, salallahu alejhiue selem, thotë: “Bereqeti (në dije) qën-dron me të mëdhenjtë tuaj”. Omeri,radijAllahu anhu, thoshte: “Fjala më edrejtë është fjala e Allahut, kurseudhëzimi më i mirë është ai iPejgamberit, salallahu alejhi ue selem,dhe gjërat më të këqija janë ato tëshpikurat. Njerëzit do vazhdojnë tëjenë në mirësi përderisa t’u vjen dijanga të mëdhenjtë”. Abdullah b.Mesudi, radijAllahu anhu, thotë:“Njerëzit do vazhdojnë të jenë nëmirësi përderisa dijen e marrin nga tëmëdhenjtë, e kur fillojnë ta marrinnga të vegjlit dhe të këqijtë, atëherëdo të shkatërrohen”. Abdullah b.Omeri, radijAllahu anhu, thotë: “Dotë vazhdoni në mirësi përderisa dijamerret nga të mëdhenjtë tuaj, dhe kurdija të bjerë te të vegjlit tuaj, atëherëi vogli do të zhvlerësojë të madhin edo ta konsiderojë mendjelehtë”. Pasipërmend këto gjëra hafidh IbënAbdulBerri thotë: “Mund të kuptohetlehtë se domethënia e këtyrehaditheve është se njerëzit më meri-torë për ta mësuar dijen dhe fikhunjanë ata që janë të ndershëm, fetarëdhe që gëzojnë autoritet. Sepse, nësedija gjendet tek ata, askush s’pranontë ulet para tyre, ndërkohë që, nëseështë te të tjerët, shejtani do të gjejëmënyrën për t’i nënçmuar dhe njerëz-it do të parapëlqejnë të mbeten tëpaditur vetëm e vetëm që të mos ulentek ai që s’ka soj e as fe. Andaj edhe eka llogaritur këtë vepër si një prejshenjave të Kiametit e si një prejshkaqeve të largimit të dijes...”.

Pastaj sjell një fjalë të Ferjabiut, i cili

11

Akt

uale


thotë: “Imam Sufjan b.Ujejne kur shihte se disanjerëz pa soj shkruaninmeseletë e fesë prej tij, indryshohej fytyra. Ithashë: Ebu Abdullah,vërejmë se ndihesh keqkur sheh këta njerëz dukeshkruar meseletë që mëso-jnë prej teje? Tha: Dija tekarabët ishte tek njerëzitmë zotërinj e kur u larguaprej tyre dhe kaloi tek këta(d.m.th. të pakulturuardhe të poshtër), undryshua feja”. (fq. 223-226).

Njerëzit që s’i shoqëro-jnë dijetarët në rrugën enxënies së dijes dhe nuk e marrindijen prej tyre, për një kohë tëshkurtër u duket se kanë arritur gradashumë të larta dhe se kuptojnë shumëgjëra të cilat ndoshta as dijetarët emëdhenj nuk i kuptojnë. Ky njeri, medijen e cekët që ka, futet në ujërat eturbullta të vetëkënaqësisë dhemendimit për vete se askush s’mundt’i afrohet në gradën që ka. Kjo gjend-je dhe ky mendim i tij për vetvetennuk i lejon të vazhdojë nxënien edijes, as i mundëson shtimin e saj dhee dëmton këtë njeri në dy aspekte:

-U imponohet njerëzve si referencëkryesore dhe i ndalon nga referencat etjera, duke rrëmuar dhe kritikuar tekata gabime të vogla, të cilat i ka çdonjeri.

-E mëson xhematin e thjeshtë qëedhe ai të mendojë kështu për veten evet dhe fillon të hulumtojë gabimet edijetarëve dhe të nxënësve të dijes dhet’i publikojë ata mes njerëzve që të

justifikojë mosrespek-timin e tyre.

S’ka dyshim se kjomënyrë e komunikimitme dijetarët dhe xhe-matin krijon një kaos tëmadh në fushën e dijevefetare, në përzierjen egradave të xhematit,nxënësit të dijes dhe dije-tarëve, aq sa një xhematlii thjeshtë mendon semund të bëhet nxënësdije, madje edhe myfti,kurse një nxënës dijemund të llogarisë vetenshejhul-Islam, e kështume radhë. Këtë gjë e kanëvërejtur dijetarët edhe

më herët mes myslimanëve, andaj, jase çfarë thotë Ebu Hazimi, i cili, dukefolur për kohën e vet, thotë: “Nëkohën tonë akuzojnë njerëzit ata qëkanë dije më shumë se ata, që të kup-tojnë njerëzit se ai s’ka nevojë për të,nuk mëson prej atij që është si ai, tre-gohet mendjemadh ndaj atij që ështëndër ta. Kështu shkoi dija dhe ushkatërruan njerëzit”. (fq. 532).

Ndërkaq, njerëzit fisnikë sillen nëkëtë mënyrë: “Kohë më parë, dijetarëtkanë thënë: një njeri fisnik nuk tregonmendjemadhësi në katër raste: kurngrihet në këmbë për babanë; kur ishërben mysafirit; kur kujdeset për tëatin, edhe pse ka shërbëtorë, dhe kur ishërben dijetarit për të marrë dijenprej tij”. (fq. 190). Abdurahman b.Mehdiu, rahimehullah thotë: “Nukmund të jetë imam në hadith ai qëgrumbullon hadithet shadhë (lloj ihaditheve të dobëta), flet tërë ato qëdëgjon dhe transmeton nga një njeri i

Ne jemi dëshmitarë tësprovimit të mysli-

manëve nga disa nxënësdije të vegjël në këtë

formë. Mësimet e tyre ifillojnë me kufrin, për-

para se t'u mësojnë bes-imin, imanin; e fillojnëme bidatin, përpara set'u mësojnë Synetin; efillojnë me dispozitat eligjit Islam për kundër-

vajtjet e krimet, përparase t'u mësojmë pastërt-

inë dhe namazin.

12


Akt

uale

çfarëdoshëm”.Edhe sot ka njerëz që hulumtojnë

gjëra që s’i ka treguar askush dhe itregojnë për t’u dalluar prej tjerëve,apo të jenë të parët që kanë sjellëdiçka të re, apo t’i nxjerrin gabim tëgjithë dijetarët. Mirëpo kjo është nëkundërshtim me pedagogjinë islamegjatë dhënies së dijes fetare, sepsedijetarët e selefit kanë dhënë këshillatë ndryshme në lidhje me këtë çësht-je. Abdullah b. Mesudi, radijAllahuanhu, thotë: “Nëse u flet njerëzvegjëra që mendja e tyre s’i kupton, ajobëhet fitne (telash dhe sprovë) përta”. Urve b. Zubejri, radijAllahuanhu, thotë: “Sa herë që i kam treguardikujt gjëra që s’ia ka nxënë koka,është bërë shkak për devijimin e tij”.Ebu Kulabe thotë: “Mos i tregomësime atij që s’i kupton, sepse ai qës’i kupton më shumë e dëmtojnë sesai bëjnë dobi”. Aliu, radijAllahu anhu,thotë: “Flitini njerëzve gjëra që kupto-jnë, apo dëshironi të përgënjeshtrohetAllahu dhe Pejgamberi i Tij?”. (Shih:“Sahihu Xhami’i Bejanul-Ilmi veFadluhu”, fq. 186- 187).

Ne jemi dëshmitarë të sprovimit tëmyslimanëve nga disa nxënës dije tëvegjël në këtë formë. Mësimet e tyrei fillojnë me kufrin, përpara se t’umësojnë besimin, imanin; e fillojnëme bidatin, përpara se t’u mësojnëSynetin; e fillojnë me dispozitat eligjit Islam për kundërvajtjet ekrimet, përpara se t’u mësojmëpastërtinë dhe namazin. S’ka dyshimse kjo mënyrë sjell telashe, sprova dhetrazira mes myslimanëve, sepse godi-na e piramidës së dijes është venduarmbrapsht, e sipas rregullit duhet tëjetë në bazament e gjerë dhe e gjatë,

kurse në kokë e ngushtë dhe e hollë,kurse tek këta njerëz në bazamenteështë e ngushtë dhe hollë, kurse nëkokë e trashë dhe e gjerë.

Abdullah b. Abasi, radijAllahu anhu,duke komentuar termin “dijetarhyjnor - alim rabbani” thotë:“Dijetar hyjnor është ai që u mësonnjerëzve gjërat e vogla përpara se t’umësojë të mëdhatë”. Kështu duhet tëveprojmë me xhematin, nëse dëshiro-jmë të qëndrojmë besnikë në rrugën eselefit dhe dijetarëve të mëdhenj. Nukduhet të lejojmë që xhematit të klasëssë parë t’i tregojmë mësime për nëfakultet apo studime pas universitare,sepse me këtë veprim tregojmëmungesën e njohurive mbimetodologjinë e selefit në përhapjen efesë dhe mësimin e myslimanëve dheshkaktojmë trazira të mëdha dhe tërrezikshme e të dëmshme për mysli-manët e vendeve tona.

Hasan Basriu, rahimehullah, thotë:“Kush punon pa dije është si ai qëecën në rrugë të gabuar; ndërkohë që,ai që vepron pa dije më shumë prishsesa ndërton. Kërkoni dije në atëformë që nuk e dëmtoni adhurimin,ibadetin, bëni ibadet në atë formë qënuk e dëmtoni dijen, sepse disa njerëzkërkuan adhurimin dhe lanë dijenderisa dolën me shpatë kundër umetittë Muhamedit, salallahu alejhi ueselem,, e po të kishin kërkuar dijen,s’do t’i kish lënë të bënin këtë qëbënë”. Dijetarët më herët kanë parënga cili e marrin dijen dhe kë kanëmësues. Andaj edhe kanë thënë: “na itregoni mësuesit tuaj” që të kup-tojnë se ku janë ata me dijen e tyre.

13

Akt

uale


Sipas studimit të gazetës “La LiberBelgjik”, del në shesh se fejaIslame do të bëhet feja e parë në

kryeqytetin belg, Bruksel, brendanjëzet viteve të ardhshme, kurse emriMuhamed është në majë të listës sëemrave më të regjistruar që nga viti2001.

Gazeta franceze “La Figaro” citonOlef Sarfin, profesorin e sociologjisë,në universitetin Katolik në Loven, i cilika thënë: “Një e treta e banorëve tëBrukselit momentalisht janë mysli-manë, kurse, sipas parashikimeve, mys-limanët në këtë vend brenda pesëm-bëdhjetë deri në njëzet vjet do të bëhenshumicë për shkak të lindshmërisë sëmadhe që kanë”.

Mirëpo deputeti socialist në parla-mentin francez në Bruksel MahfudhRamadani dyshon në këto informata,duke thënë: “Emigrantët nga vendetmyslimane nuk janë të gjithë mysli-manë”, duke aluduar në vetveten, i cilie ndien veten ateist. Madje, edhe vetëSarfi është i kujdesshëm në këtë drej-tim, duke thënë: “Duhet marrë në kon-sideratë edhe numrin e madh të evropi-anëve që ngulen në Bruksel për shkakse është kryeqyteti i BashkimitEvropian”.

Kjo gazetë arrin te përfundimi: “nëseprindërit e brezit të parë të mysli-

manëve nuk dalloheshin në fetarizëmpër shkak të dëshirës për integrim, sottë rinjtë myslimanë në Belgjikë shëno-jnë një kthim të dukshëm në fe”. Sipastyre 75% e myslimanëve të këtij vendie zbatojnë fenë. Gazetarja belge HindFrihi, autore e librit “Përvjedhësja tekislamistët fundamentalistë” shkon edhemë larg e thotë: “Ekstremizmi rritetmes të rinjve, ata refuzojnë vleratperëndimore, gjë që shkakton frikë teprindërit e tyre. Në Bruksel ka lagje, siMolebegu, kur je aty, nuk vëren se jenë Belgjikë”.

Marrë nga: Islamtoday.netPërshtati: B. H.

Pas 20 vjetëve Islami fe e parë në Bruksel

Akt

uale

14


EEtapa e dytë e përplasjes – ngamargjinalizimi drejt eliminimitEtapa e re e përplasjes mes

perëndimit dhe Islamit, e cila ka filluarnga viti 2007, është më e rrezikshme,sepse synon kalimin nga margjinalizimii Islamit në eliminimin e tij, shuarjen endikimit të tij ndërkombëtar dhe mobi-lizimin e mbarë botës në armiqësinëkundër tij. Disa myslimanë mendojnëse është mendjelehtësi dhe e pamundurqë dikush në perëndim të mendojë nëkëtë mënyrë, mirëpo është fakt se disaideologë aleatë të neo-konservatorëve e mendo-jnë këtë gjë, duke tentuarqë të shuajnë ndikiminndërkombëtar të Islamitdhe trajtimin e tij nga botasi kult (sekt), dhe jo si fe.Domethënë, të bëhet fe erefuzuar ose sekt jashtërregullave ndërkom-bëtare, e njerëzit të tur-përohen t’i atribuohenkësaj feje apo sekti.

Ky është thelbi i elim-inimit të Islamit tek këtaideologë ekstremistë. Nëtë ardhmen ata do të

rrahin manovra nga më të ndryshmet,programe dhe projekte, për të realizuarsynimet e tyre, të cilat mund të lexohennga planet dhe projektet e tyre të pub-likuara.

Në vijim do të përmendim disa simp-toma të planeve të disa perëndimorëve,që synojnë kalimin e përplasjes meIslamin dhe myslimanët në një etapë tëre, që ndryshon nga etapa e kaluar, ecilësuar me armiqësi, ashpërsi dheqartësi shtesë.

- Stimulimi i braktisjes së fesë nëbotën Islame dhe mbrojtja etë drejtave të fe-mohuesve(murteddëve).

- Eliminimi i kombeve,margjinalizimi i tyre, duke upërqendruar në iluzionet ebashkëjetesës së njëanshme.

- Nxitja e mbarë botës përt’u armiqësuar me Islamin.

- Njësimi i qëndrimeve tëarmiqve të Islamit dhekoordinimi i aktiviteteve tëtyre.

- Futja e dyshimeve mbiIslamin tek myslimanët dhepërkrahja e sekteve të devi-

Zhvillimi i sulmit tëperëndimit ndaj Islamit

Basim HAFAXHI

Ky është thelbi i eliminimit të Islamit tekkëta ideologë ekstrem-istë. Në të ardhmen ata

do të rrahin manovranga më të ndryshmet,

programe dhe projekte,për të realizuar synimete tyre, të cilat mund tëlexohen nga planet dhe

projektet e tyre të publikuara.

juara.Për arritjen e këtyre synimeve do të

harxhohen shumë mund, ide dhe mjetefinanciare, të koordinuara mirë mestyre, për të arritur deri tek largimi indikimit të Islamit në arenën ndërkom-bëtare, që më pas ta largojnë nga ndiki-mi shoqëror, akaidologjik e ideologjikbrenda shoqërive myslimane, për t’ihapur më pas rrugën shëmtimit maksi-mal ndaj Islamit në të gjitha rrafshet,për t’i penguar të gjithë ata që janëfetarë ta publikojnë fenë e tyre ose tëthërrasin në të, e në fund, kushdo që ipërket Islamit, i publikojnë këtëpërkatësi me etiketime stereotipie, tëcilat e nxjerrin njeriun nga rryma epërgjithshme shoqërore në margjinat eshoqërisë dhe jetës, gjë që shpie gradu-alisht deri te turpërimi nga publikimi iIslamit, dhe kështu, në mënyrë prak-tike, realizohet margjinalizimi i rolit të

Islamit dhe shuarja e rolit të kësaj fejenë shoqëritë që i përkasin kësaj feje.

A mund të realizohet kjo qëthamë?

A ka mundësi që armiqtë nëperëndim të mendojnë në këtë mënyrë?

Koha që vjen do na i tregojë shumëargumente se në perëndim ka njerëz qëmendojnë dhe planifikojnë në këtëmënyrë dhe veprojnë seriozisht përrealizimin e këtyre synimeve.

Në vijim do të prezantojmë synimetmë të rëndësishme dhe mjetet dheplanet e realizimit të tyre:

1- Motivimi i braktisjes së fesë nëbotën Islame.

Në një të ardhme të afërt bota do tëjetë dëshmitare e presioneve mediatikedhe ideologjike ndaj botës Islame jovetëm në drejtim të debatit mbi temëne fe-mohimit, por edhe të drejtave të

15


Akt

uale

16


Akt

uale

tyre në botën Islame, me qëllim që tëgarantohet veprimtaria e lirë e mision-arëve në botën Islame.

Kjo dukuri do të zgjerohet sa të kri-jojë të drejtën për akuza ndaj Islamit,ftesën drejtuar të tjerëve për të brak-tisur Islamin dhe themelimin e organi-zatave që do të mbrojnë të drejtat e fe-mohuesve. E tërë kjo do të bëhet nënparullën “tolerancë dhe të drejtat e fe-mohuesve”.

2- Eliminimi i kombeve, margjinalizi-mi i tyre, duke u përqendruar nëiluzionet e bashkëjetesës së njëanshme.

Në një të ardhme të afërt do flitet metë madhe për rëndësinë e bashkëjetesësme perëndimin si zgjidhje e vetme përumetin Islam në raportet e tij meperëndimin. Duhet thënë se perëndimie ka bërë këtë hile të bashkëjetesësedhe me Evropën lindore, gjatë kohëssë luftës së ftohtë. Ndërsa i thërristepopujt e Bashkimit Sovjetik dhe shtetete Evropës lindore në bashkëjetesë sipasmodelit të perëndimit, liderët eperëndimit shfrytëzonin të gjithaaftësitë dhe mundësitë për të fituar mbikomunizmin në të gjitha rrafshet, nëatë ushtarak, ekonomik e kulturor.

Bashkëjetesa ish një projekt për tëargëtuar kampin e lindjes dhe për taangazhuar atë me qëllim që ta ver-bëronte karshi synimit të vërtetë tëperëndimit, i cili ishte eliminimi totaltë rivalit ushtarak komunist dhepengimin e zgjerimit të tij apo sfidimittë hegjemonisë perëndimore.

Ne ballafaqohemi sot në të njëjtënmënyrë me perëndimin. Ata i thërrasinpopujt në bashkëjetesë, kurse në anëntjetër përdorin të gjitha mjetet dhemundësitë për të fituar mbi projektinideologjik rival, që paraqet fenë Islame.

A do të pranojmë që feja Islame tëdështojë për shkak të iluzionit tëbashkëjetesës, të cilit nuk i përmbahetas ai që thërret në te.

3- Nxitja e mbarë botës për tëarmiqësuar Islamin.

Perëndimi, pas ngjarjeve të 11 shta-torit të 2001, ka rrahur ta skajojëumetin islam gjatë përplasjes me lëviz-jet rezistuese, duke shpallur pandarë sefeja islame është fe e tolerancës dhe seperëndimi ka problem vetëm me ter-rorizmin. Kjo politikë korri suksespërkohësisht në dhënien pozitëperëndimit që të koncentrojë të gjithëforcën e tij drejt lëvizjeve rezistuesedhe ushtarake. Por ja që vitet e kaluarau shfaq haptas fytyra e vërtetë e pikë-pamjeve të këtyre njerëzve. Ata kaluannga biseda rreth ekstremizmit islamiknë bisedë rreth ekstremizmit të Islamit,kaluan nga sulmi drejt disa ekstrem-istëve brenda shoqërive myslimanedrejt akuzimit të secilit që i përketIslamit dhe refuzon ndonjë veprim tëperëndimit, duke e trajtuar si ekstrem-ist.

Ky ndryshim ishte fillimi i projektit tësulmit ndaj Islamit si fe dhe besim, e jovetëm ndaj ekstremistëve apo atyre qërrahin ta përdorin Islamin për të real-izuar synime politike apo militante,sikurse pretendonte perëndimi në fil-lim të përplasjes.

Me këto sulme, që nënkuptojnëakuza ndaj tërë Islamit, ndaj profetësisësë Muhamedit, salallahu alejhi ueselem, kontestimi se Kur’ani ështëshpallje etj., filloi fushata e organizuarpër të armiqësuar tërë botën meIslamin. U shfaqën disa libra që ten-tonin ta shëmtonin fotografinë e Islamit

Akt

uale

17


dhe Pejgamberit të Islamit, sulmoninKur’anin dhe rishkruanin historinëislame, për ta paraqitur të përgjakshmedhe larg parimeve të civilizimitbashkëkohor.Ata filluan të rrihnin që tëzvogëlonin vlerën e çështjes së civi-lizimit islam, rolin e tij në periudhën eRilindjes dhe në historinë e njerëzimit,anashkaluan sukseset e myslimanëve etentuan t’i përvetësojnë në çdo formë.Kjo do të vazhdojë edhe në etapën eardhshme, madje do të bëhet edhe më enxehtë dhe armiqësore.

4. Bashkimi i armiqve të Islamitdhe koordinimit mes tyre

Aktivistët e projektit perëndimor përshuarjen e Islamit rrahin për tëkoordinuar kontributin e armiqve tëIslamit brenda tërësisë myslimane dhejashtë saj. Nga jashtë ata themelojnëshoqata të ndryshme për fe-mohuesit,për shekullaristët myslimanë dhe përmyslimanët liberalë dhe shumë emër-timeve tjera, të cilat syno-jnë eliminimin e Islamit.Ata do t’i përkrahin këtolloj organizatash dheshoqatash dhe do tëveprojnë për koordinimine aktivitetit të tyre, do t’ujapin pompozitet mediatikdhe heroizëm veprimevetë tyre në përplasje meIslamin, gjë që është dukendodhur në mënyrë tëqartë këto vitet e fundit.

Në të ardhmen, ata dotë sajojnë një konflikttjetër brenda tërësisëmyslimane. Ky konflikt dotë zhvillohet rreth një mil-iard myslimanëve, të cilët

s’i përkasin asnjë rryme aktive islamedhe s’e armiqësojnë Islamin. Perëndimido të tentojë të gjithë ata që nuk ipërkasin rrymave islame t’i rendisë nëradhët e të moderuarve sipas kuptimitamerikan të këtij nocioni, me qëllim qëtë shikohet lëvizja islame si një pakicëekstremiste brenda umetit Islam. Ngaana tjetër, lëvizja islame mund të korrësukses, të gjithë ata që s’kundërshtojnëfenë Islame janë më shumë se një mil-iard myslimanë, kështu që, ata qëpërkrahin moderimin sipas kuptimitperëndimor, janë thjesht pakicëekstremiste e armiqësuese ndaj fesëIslame. Nuk është e lehtë të parashiko-het se si do të përfundojë ky konflikt,mirëpo dihet se do të jetë konflikt i ash-për rreth kësaj pjese të madhe të mysli-manëve.

5. Futja e dyshimeve mbiIslamin tek myslimanët dhepërkrahja e sekteve të devijuara.

Gjatë etapës së ardhme,perëndimorët do tëpërkrahin këdo që kon-tribuon në futjen edyshimeve në gjirin e mysli-manëve rreth fesë së tyre.Kjo etapë do të dëshmojëhapjen e debateve rrethpremisave islame, siç ështëargumentimi me Synet, a kapësuar Kur’ani ndryshim, ajanë të vlefshme dispozitat eIslamit për çdo kohë dhevend etj. Ata do të mundo-hen që të fshijnë dalliminmes myslimanëve dhe tëtjerëve në lidhje me pamjene tyre, duke sulmuarvazhdimisht hixhabin,

Ata do të mundohen qëtë fshijnë dallimin mes

myslimanëve dhe tëtjerëve në lidhje me

pamjen e tyre, duke sul-muar vazhdimisht hix-

habin, mjekrën dhe disapamje të tjera, që trego-jnë zbatimin praktik tëfesë, duke shëmtuarkëto manifestime dheduke i thirrur mysli-

manët mos t'i përmba-hen hollësisht këtyre

rregullave.

18


Akt

uale

mjekrën dhe disa pamje të tjera, që tre-gojnë zbatimin praktik të fesë, dukeshëmtuar këto manifestime dhe duke ithirrur myslimanët mos t’i përmbahenhollësisht këtyre rregullave. Ata dopërkrahin sektet e ndryshme jashtëlëvizjeve islame, do kërkojnë të drejtate tyre, siç është publikimi identitetit tëtyre dhe praktikimi i riteve të tyre tëdevijuara në gjitha vendet Islame, sido-mos në vendet e shenjta.Ata do të për-dorin ligjet e tregtisë ndërkombëtarepër të ngjallur dyshim rreth mundësisësë ekzistencës së zonës së Mekës dheMedinës larg ndikimit të investimevendërkombëtare dhe me automatizëmtë drejtën e jo myslimanëve për të treg-tuar në ato vende. E rëndësishme ështëse perëndimi do t’i shfrytëzojë të gjithaligjet ndërkombëtare, që janë formë-suar për të përkrahur projektin e heg-jemonisë, futjen e dilemave mes mysli-manëve rreth fesë Islame dhe për tëpërkrahur këdo që lufton Islamin.

Çfarë duhet të bëjmë për tapërballuar këtë zhvillim?

Si e përballon umeti këtë sulmtë perëndimit?

Sipas meje, ne fillimisht duhet të pra-nojmë se jemi para një lufte kundërfesë islame dhe myslimanëve, dhe sekjo nuk është vetëm një mospajtimkohor rreth disa çështjeve oseveprimeve. Në përballje me këtë sulmtë egër, ne duhet gjithashtu të ringjal-lim nocionet e fesë Islame të pastër.Largimi i fesë Islame nga hapësira endikimit ideologjik dhe kulturor vetëmpse është i sulmuar nga perëndimi do tëishte një përfundim shumë brengosës.

Thirrësit islamë, ideologët dhe lid-

erët brenda trupit islam duhet t’i fuqi-zojnë nocionet Islame dhe t’i ruajnë atonga çdo shëmtim a fshehje. Gjithashtu,është me shumë rëndësi që në etapën eardhshme ta ruajmë umetin nga rrezikui fe-mohimit dhe nga synimi iarmiqësimit të mbarë popujve të botësme fenë Islame dhe myslimanët. Kjonuk mund të arrihet me asgjë tjetërpërpos se duke i rikthyer xhamisë rolinqë ka në jetën e myslimanëve dhe nëqëndresën dhe zbulimin e planeveperëndimore për të përdorur Islaminkundër myslimanëve, teksa rrahin t’indryshojnë kuptimin teksteve fetare,largimi i disa teksteve të tjera ngadebati publik dhe përqendrimi vetëmnë disa nocione që e dobësojnë vull-netin e rezistencës dhe i ofrojnëmundësi suksesi hegjemonisë perëndi-more kundrejt umetit.

Mbrojtja e fesë Islame, mbrojtja erolit të xhamisë dhe mbrojtja e tëdrejtës së popujve të rezistojnë, do tëparaqesin boshtet kryesore në projek-tin e përplasjes me sulmin e perëndim-it kundrejt fesë Islame.

(Autori është drejtor i sektorit tëstudimeve dhe hulumtimeve pranë Qendrës

Arabe për Studime Humane në Kairo.Studiues i cili hulumton perëndimin dheraportin e tij me botën arabe dhe Islame.

Komunikimi me autorin mund të bëhetnëpërmjet adresës elektronike personale:

[email protected] ; kjo temë ishtevazhdim nga numri 53 i revistës.)

Përshtati: Bekir HALIMI

19


Gëzim i papërshkrueshëmkaplon zemrën e njeriut, kurai i gëzon të tjerët, kontribuon

për gëzimin e tyre ose ua lehtësondhembjen... është gëzim që mund tandjejnë vetëm shpirtrat e pastër siloti, të cilët vazhdimisht kanë njëshpresë – të arrijnë kënaqësinë e Zotit

dhe një preokupim – të gjenden nëçdo rrugë të hairit.

Kjo jetë është përplot lodhje,vështirësi, sprova, probleme e dhemb-je, sado që largohen ato, së shpejtikthehen në vuajtje, në asnjërën prejtyre nuk ka momente të çiltra, përpos

T’i gëzosh muslimanët...art i shpirtrave të bardhë

Halid Rusheh

Art

ikuj

20


Art

ikuj

momenteve të adhurimittë sinqertë që bëjmë kun-drejt Zotit të botëve.

Njerëzit, të gjithënjerëzit, kanë nevojë t’ushtrihet dora e mëshirës,që do t’i qetësojë nëmomentet e fatkeqësisë,do t’ia lehtësojë dhemb-jet dhe do t’ua lagë fytinkur ato i mbulonthatësia...

Ata që kanë përvojë mëtë madhe në këtë jetë edinë bindshëm se njerëzitme nam më të madh janëata që i këshillojnë të tjerët me dije tëdobishme, ata që i shpëtojnë të tjerëtnga problemet, ata që ua lehtësojnë tëtjerëve vështirësitë dhe ata që japinmundin t’i gëzojnë të tjerët.

Ndalu pak, të shikojmë rastininteresant, kur njëri prej shokëve tëDërguarit, salAllahu alejhi ue selem,thirri një mysafir që desh ta nderontedhe t’i falte gëzim, mirëpo ushqimis’mjaftonte, kështu që shoi qiriun dheshtirej se është duke ngrënë derisamysafiri e sosi ushqimin dhe u ngop.Atëherë, zbret një ajet për tëregjistruar këtë ngjarje të vogël në sytë njerëzve, por e madhe në peshorene sjelljes dhe vlerave, prandaj Allahuvlerësoi këtë në shkallë të lartë, dukethënë: “...por duan t’u bëjnë mëmirë të tjerëve sesa vetes, edhe psevetë janë nevojtarë...” (Hashër 9).Ata i jepnin përparësi ngopjes së luk-thit të mysafirit, para lukthit të tyre,ata vlerësuan më të shenjtë gëzimin eshokut sesa gëzimin e vet, dhe kështuarritën një lloj tjetër të gëzimit, i ciliështë më i madh dhe më i lartë...

Përkujto së bashku memua rastin e atij sahabiu qëshpejtoi me tërë forcëndrejt tre personave qëkishin munguar nga lufta,me qëllim t’u kumtontelajmin e gëzuar se Allahuua kish falur gabimin e t’imbushte ato zemra medashuri, gëzim, lumturidhe ngazëllim. Ai, madje,nuk duroi të arrinte tekata, por prej së largu thër-riste me tërë zërin qëkishte: O Ka’b b. Malik,myzhde... Ka’bi rrëfen:

Menjëherë u përula në sexhde, se ekuptova që kishte ardhur rrugëdalja,ngase Resulullahu, salAllahu alejhi ueselem, pas namazit të sabahut kishtelajmëruar njerëzit se Allahu na kafalur gabimin dhe njerëzit me të shpe-jtuar vinin të na uronin, te dy shokët emi kishte shkuar dikush tjetër, ndërsadrejt meje ish nisur me kalë njëri qëpara meje kishte pranuar Islamin dhekur arriti te kodra, zëri i tij vinte mëshpejtë se kali; kur dëgjova nga ailajmin e gëzuar, hoqa rrobat e mia dheia dhurova atij pasi më dha myzhdenë,ndërsa nuk kisha rroba të tjera. Paskësaj, huazova rroba dhe dola meshpresën për të takuar Resulullahun,salAllahu alejhi ue selem, ndërsanjerëzit grupe-grupe më takonin e mëuronin pendimin. Kur e përshëndoshatë Dërguarin, salAllahu alejhi ueselem, fytyra e tij shkëlqente nga gëz-imi dhe më tha: “Gëzohu me këtë mirësi,që nuk të ka kapluar që nga dita kur tëlindi nëna”.

Shiko çfarë gëzimi e kaploi tëDërguarin, salAllahu alejhi ue selem,

Sa mund kishte dhënë iDërguari, salAllahu ale-

jhi ue selem, meshpresë që t'i bënte dobinjerëzve dhe t'i gëzonteata në dynja dhe ahiret.Ajsha radijAllahu anha,

rrëfen se e kishin pyeturnjëherë: A falej

Resulullahu, salAllahualejhi ue selem, ulur

ndonjëherë? Po, atëherëkur e lodhën njerëzit.

21


Art

ikuj

dhe shokët e tij me rastin e kësajmirësie që i ndodhi shokut të tyre,Allahu qoftë i kënaqur me të gjithëata.

Përveç kësaj, lexo edhe këtë hadithtë vërtetë, Ebu Hurejre radijAllahuanhu rrëfen se i Dërguari salAllahualejhi ue selem, ka thënë: “Nga vepratqë Allahu do më së shumti janë futja egëzimit në zemrën e besimtarit, largimi imërzisë, larja e borxhit të tij dhe t’i japëushqim, kur ka nevojë”. (ShënonBejhekiu, Albani në Sulsiletu Sahihanr. 1494 thotë se ky hadith ështëhasen).

Në një transmetim të Taberaniutthotë: “Vepra më e dashur tek Allahu, pasfarzeve, është futja e gëzimit te myslimani,t’ia mbulosh të metat, t’ia zbusësh urinëose t’ia plotësosh nevojat”.

Ai gjithashtu shënon nga Ajsha,radijAllahu anha: “Kush fut gëzimin nënjë familje myslimane, Allahu do t’i japëvetëm një shpërblim: Xhenetin”.

Po ashtu, shënuar nga Enesi: “Kush etakon vëllanë mysliman me diç për tagëzuar, Allahu do ta gëzojë atë në ditën eKiametit”.

Resulullahu, salAllahu alejhi ueselem, ka thënë: “Kush i heq myslimanitnjë brengë prej brengave të dynjasë,Allahudo t’i heqë atij një brengë prej brengave tëKiametit, kush ia lehtëson dikujt vështirës-inë, Allahu do t’i japë lehtësime në dynjadhe ahiret. Allahu është në ndihmën erobit, përderisa ai është në ndihmë të vël-lait tij”.

Lexues i nderuar, kjo sjellje ështëibadet, nëse kemi parasysh nijetin emirë, madje, kjo është prej punëvemë të dashura tek Allahu i lartësuar...Medito, pra.

Ndërsa shoqëritë – të cilat janë

duke përjetuar konfliktet e shumtapër interesa personale – janë të varfrapër ta kuptuar këtë madhështi, e cilakëlthet drejt nesh: Nxitoni të sillenibutë me njerëzit, t’ua hiqni atyrebrengat, t’ua lehtësoni dhembjet, t’iushqeni të uriturit, t’ua lani borxhetborxhlinjve dhe ta gëzoni të dësh-përuarin.

Kur vetë thirrësit të mësojnë mad-hështinë e futjes së gëzimit te mysli-mani dhe të punojnë sipas saj, atëherëdo të japin një shëmbëlltyrë të gjallënë një shoqëri që e kemi humbur prejdisa kohësh.

Sa të lartë ishin ata njerëz të mirë,me shpirtra të bardhë, që vazhdimishtpunonin për t’i gëzuar vëllezërit etyre, pyesnin për hallet e tyre dhekontribuonin për ta ndihmuar tëdëshpëruarin, për ta shëruar tësëmurin dhe për t’ua zgjidhur prob-lemet, pavarësisht çka u kushtonte kjogjë: lodhje fizike, harxhim pasurishapo harxhim kohe. Të gjitha këto, meshpresë që të fitonin buzëqeshjen e tëdëshpëruarit, e cila i gëzonte pamasë,dhe të hynte në listën e veprave tëmira për Ditën e Takimit.

Sa mund kishte dhënë i Dërguari,salAllahu alejhi ue selem, me shpresëqë t’i bënte dobi njerëzve dhe t’igëzonte ata në dynja dhe ahiret. AjsharadijAllahu anha, rrëfen se e kishinpyetur njëherë: A falej Resulullahu,salAllahu alejhi ue selem, ulur ndon-jëherë? Po, atëherë kur e lodhënnjerëzit. (Muslimi).

ElKasimi, Allahu e mëshiroftë, kathënë: “Plotësimi i nevojave dhe bërjae tyre pa ndonjë lutje është detyrë përvëllezërit, madje, ato kanë përparësipërpara nevojave personale. Kjo është

Art

ikuj

22


shkallë-shkallë, më e ulëta është:Plotësimi i nevojës së dikujt pasi të lut(kërkon) ai, mirëpo duke qenëfytyrëçelur, fytyrëqeshur dhe i gëzuar.Disa kanë thënë: Nëse kërkon nga vël-lai që ta kryejë një punë dhe ai nuk ebën, përkujtoja sërish se ndoshta kaharruar, nëse tani nuk e kryen atëherëfalja xhenazen dhe lexoje ajetin:“...ndërsa të vdekurit, Allahu ingjall”. Kishte prej gjeneratave tëpara, njerëz që interesoheshin për hal-let e familjeve të shokëve deri nëdyzet vjet pas vdekjes së shokut,shkonin çdo ditë për të shikuar nevo-jat e tyre dhe për t’u dhënë ngapasuria personale. Pra, mund tëthuhet se ajo familje humbiste vetëmtrupin e babait, madje, nga shoku ibabait arrinin gjëra që nuk i arrinin saishte babai gjallë. Kishte prej tyre qëvinin te shtëpia e tjetrit, ua kryeninnevojat pa u vënë re nga shoku nevoj-tar, atëbotë ishte e dukshme dhemb-shuria dhe vëllazëria, ngaqë dhemb-shuria jote, nëse nuk arrin të ndjehetedhe me problemet e vëllait tënd,atëherë s’ka hair në atë dhembshuri.Mejmun b. Mehrani kishte thënë:“Nëse shoqërimi me dikë nuk të bëndobi, atëherë s’humbet asgjë edhenëse armiqësohesh me të”. Pra, nevo-ja e vëllait tënd për ty duhet të jetësikur nevoja jote, madje, edhe më erëndësishme. Duhet të interesoheshkur ai ka nevojë dhe jo të tregoheshpavramendas për hallet e tij, siçinteresohesh për hallet tua e jo tadetyrosh që ai të kërkojë ndihmë prejteje. Po ashtu, mos mendo se ai të kandonjë hak ty pse i ke kryer një prob-lem, përkundrazi të ndjehesh mirë pseka pranuar ndihmën dhe kontributin

tënd”. (Tehdhibu meu’idhatilmu’minin).

E kanë pyetur Imam Malikun: Cilënvepër do? “T’i gëzoj myslimanët, unëkam dhuruar veten në shërbim për tëlarguar brengat e myslimanëve” –ishte përgjigjur.

Ebu Seidi, Allahu qoftë i kënaqur metë, rrëfen: “Gjatë një udhëtimi me tëDërguarin, salAllahu alejhi ue selem,erdhi një njeri me një kafshë të tij efilloi të lëshojë shikimin djathtas-maj-tas (mos vallë do ta ndihmonte kush),ndërsa Resulullahu, salAllahu alejhi ueselem, tha: “Kush ka kafshë tepër, le t’iajapë atij që nuk ka, kush ka nozull mëshumë, le t’i japë atij që nuk ka” dhe për-mendi disa lloj pasurish saqë u bindëmse nuk kemi hak në pasurinë shtesë”.(Muslimi 3258).

Njeriut të mirë nuk i fshihen meto-dat e futjes së gëzimit te vëllai mysli-man. Ai e përgëzon me myzhde, i tre-gon lajmet e mira që i priste, ia lanborxhin, i jep dhurata, ia shprehdashurinë që ka kundrejt tij për hir tëAllahut, tregon bujarinë ndaj familjessë vëllait, fëmijëve apo shokëve të tij,ia mëson ndonjë dije të dobishme, enderon në mesin e të tjerëve, nxitont’ia plotësojë dëshirat çdoherë, ekëshillon me të mirë në të mirë si dheshumë metoda tjera, që dihen dhe janëtë njohura, por kjo është vetëmpërkujtim. Madje, mund ta gëzoshvëllain mysliman duke thënë vetëmnjë fjalë të vetme mirësie, duke bërënjë buzëqeshje të sinqertë ose duke epërshëndetur për dore ngrohtësisht.Medito, pra.

nga arabishtja:Omer BERISHA


23

Art

ikuj

Mirësjellja ndaj të dërguarit tëAllahut të Lartësuar,Muhamedit, salAllahu alejhi

ue selem, mund të shpjegohet në trenivele, të cilat janë:

E para: mirësjellja me shpirt(zemër);

E dyta: mirësjellja me fjalë;E treta: mirësjellja me vepër.

Në vazhdim do të flasim për nivelin edytë.

Mirësjellja me fjalë.Mirësjellja - nocion kuptim gjerë, që

ngërthen në vetvete forma, trajta,

imazhe, modele të llojllojta. Në këtënivel bëhet fjalë për të shprehurit megjuhë, pra, atë çka përfaqëson gjuha.

Gjuha si mjet që i shërben mysliman-it për të kumtuar mendimet ështëdëftues dhe referencë e zemrës. Meanë të artit gojor arrihet komunikimi indërsjellët mes njerëzve dhe përm-bushet thirrja (mesazhi) Islame. Vaditjanë gojëtari është domosdoshmëri përartikulimin e drejt dhe të qartë tëkarakterit të së vërtetës Hyjnore.Kujtojmë fjalët e Musait, alejhis selam,kur iu lut Allahut të Lartësuar përlargimin e mangësisë gojore në tëshprehur: “Dhe zgjidhma nyjën nga

Mirësjellja ndaj Muhamedit,salallahu alejhi ue selem, (2/2)

shkruan: Ulvi FEJZULLAHU

24


Art

ikuj

gjuha (ma largo mangës-inë e të shprehurit). Qëata ta kuptojnë fjalëntime.” (Taha 27-28) “Dhevëllain tim Harunin aiështë më i gojës dhe më ishprehur se sa unë; dër-goje pra edhe atë memua si ndihmues për tëmë vërtetuar mua.”(Kasas 34).

Të folurit bukur ështëatribut i krijesës njeri, dhuratë ngaAllahu i Lartësuar: “IGjithëmëshirshmi (Allahu)! Ai uamësoi (juve njerëz) Kur’anin. Ai krijoinjeriun. Ai i mësoi atij të folurit ebukur (e të shprehurit).” (Rahman 1-4).

Atëherë, myslimani si duhet tashpalosë mirësjelljen me fjalë ndaj tëDërguarit të Allahut të Lartësuar!?

Mirësjellja gojore me Muhamedin,lavdërimi dhe shpëtimi i Allahut qof-shin mbi të, është një standardizim mepërmasa dhe cilësi të caktuara.

Komunikimi gojor me të Dërguarine Allahut është shumë me rëndësi,pesha e saj shihet edhe në ajetin 2 dhe4 të sures “Huxhurat”. Allahu iLartësuar thotë: “O ju që kenibesuar! Mos e ngrini zërin tuajpërmbi zërin e Pejgamberit, as mosi flisni atij në bisedë me zë të lartësiç flisni me njëri-tjetrin, e tëzhduken veprat tuaja duke mos editur ju.” (Huxhurat 2) “Vërtet seata që të thërrasin ty (O Muhamed)përtej mureve, shumica e tyre nukgjykojnë.” (huxhurat 4). Nga këto dyajete mësojmë dy çështje me rëndësi:

E para: Uljen e zërit (mos ngritjen)në praninë e Muhamedit (lavdërimi

dhe shpëtimi i Allahut qof-shin mbi të). Muhamedi(lavdërimi dhe shpëtimi iAllahut qofshin mbi të)burim i Islamit, ai kumtoifjalën e Allahut, Kur’anindhe la në trashëgimiSynetin. Myslimanëtduhet të tregojnë mirës-jellje ndaj trashëgimisëprofetike. Një kërkesë etillë vjen edhe nga Allahu i

Lartësuar, ku i mëson besimtarët që tëmos ngrenë zërin përmbi zërin eMuhamedit (lavdërimi dhe shpëtimi iAllahut qofshin mbi të) dhe nuk lejohetqë biseda më atë të jetë me ton tëlartë. Pjese e respektimit ndaj të dër-guarit të Allahut është edhe mënyra ebisedës dhe komunikimit duke zgjed-hur theksin e tonin e këndshëm, tëbutë e të ëmbël. Një gjë të tillë ekërkoi Allahu i Lartësuar prej shokëvetë tij, të kenë një mënyrë të veçantëkomunikimi me Muhamedin (lavdëri-mi dhe shpëtimi i Allahut qofshin mbitë). Allahu i Lartësuar i bën thirrjemyslimanëve të tregojnë mirësjelljendaj pejgamberit të tyre, përndrysheveprat e besimtarëve do të asgjësohen.Sepse paedukata ndaj pejgamberitështë shkaktare e asgjësimit të veprave,duke iu pakësuar vlera veprave të mira.Po ashtu, duhet të kujtojmë se ajo qëlëndon, dëmton dhe cenon të dërguar-in e Allahut konsiderohet një prejmëkateve të mëdha dhe mund tërrëshqasë edhe në mosbesim (kufër).Sahabët e Muhamedit (lavdërimi dheshpëtimi i Allahut qofshin mbi ta) ikushtuan kujdes të veçantë dhe fituanlavdërimin e Allahut të Lartësuar:“Vërtet se ata të cilët e ulin zërin e tyre

"Kush jeni ju dhe ngajeni? Thanë: Ne jemi ngaTaifi. (Omeri) tha: Po tëishit nga qyteti jonë, dot'ju kisha ndëshkuar, përarsye të ngritjes së zëritnë xhamin e të Dërguarit

të Allahut."

25

Art

ikuj


në prani të të Dërguarit të Allahut, atajanë të atillë, zemrat e të cilëve Allahui ka provuar për frikë dhe përkushtimndaj Allahut. Për ta ka falje dhe shpër-blim të madh.” (Huxhurat 3).

Kjo ishte për sahabët që jetuan mepejgamberin e Allahut, kurse edhe pasvdekjes së tij myslimanët e kanë përobligim që mos të ngrenë dhe lartëso-jnë zërin kur dëgjojnë hadithet,Synetet, sepse trashëgimia profetikeështë në jetë dhe e pranishme deri nëfundin e kësaj bote. Ibën el-Arabiu(Allahu e mëshiroftë) thotë: “I dërguarii Allahut është i shenjtëruar edhe pasvdekjes, ashtu si ishte i shenjtë kurishte në jetë, edhe fjalët e tij pas vdek-jes janë të ndershme dhe të respektuarasikur të dëgjohen drejtpërdrejt ngagoja e tij. Kur lexohen fjalët e Profetitështë detyrë (vaxhib) çdo kush që ështëprezent mos të ngrejë zërin, ashtu siçnuk lejohej të veprohet në prezencën etij. Për vazhdueshmërinë e shenjtërim-it të Muhamedit gjatë kohërave parala-jmëroi Allahu i Lartësuar duke thënë:“Dhe kur të lexohet Kur’ani, dëgjo-jeni atë me vëmendje dhe heshtni, qëtë mund të fitoni mëshirë e të mëshi-roheni.” (Araf 204). Po edhe fjalët eMuhamedit (lavdërimi dhe shpëtimi iAllahut qofshin mbi të) janë shpalljedhe janë të shenjta sikundërse edheKur’ani.” Po ashtu, duhet të tregohetkujdes edhe në xhaminë e Muhamedit(lavdërimi dhe shpëtimi i Allahut qof-shin mbi të), nuk duhet të ngrihet zëri,me këtë rast veçojmë rastin e dy vetavekur hynë në xhami dhe më pas i pyetiOmeri: “Kush jeni ju dhe nga jeni?Thanë: Ne jemi nga Taifi. (Omeri) tha:Po të ishit nga qyteti jonë, do t’ju kishandëshkuar, për arsye të ngritjes së zërit

në xhamin e të Dërguarit të Allahut.”(Buhariu)

E dyta: Përdorimi i thirrjes që ështënë përputhje me dinjitetin dhe titulline të dërguarit të Allahut të Lartësuar.Gjithashtu, edhe thirrja është njëmënyrë me të cilën i drejtohesh dikujt,dhe kjo lë gjurmë te personi që thirret.Në kuadër të edukatës dhe mirësjelljesme fjalë ndaj Muhamedit (lavdërimidhe shpëtimi i Allahut qofshin mbi të)tërheq vëmendjen e sahabëve Allahu iLartësuar në Kur’an, duke kërkuar qëthirrja e drejtuar ndaj të Dërguarit tëAllahut të jetë në përputhje me titulline tij. Allahu i Lartësuar i thaMuhamedit salallahu alejhi ue selem:“Vërtet se ata që të thërrasin ty (OMuhamed) përtej mureve, shumica etyre nuk gjykojnë.” Rasti është me njësahab; kur shkoi në shtëpinë eMuhamedit (lavdërimi dhe shpëtimi iAllahut qofshin mbi të) dhe i tha: OMuhamed dil! Dhe ai nuk doli. Ngaajeti në fjalë sahabët mësuan se iDërguari i Allahut nuk duhet të shqetë-sohet kur ai është në shtëpi dhe t’i drej-tohet atij me shprehje thirrore. Poashtu, nga ajeti në vijim sahabët marrinudhëzimin edukativ që të jenë tëdurueshëm në pritje deri sa të dalëMuhamedi (lavdërimi dhe shpëtimi iAllahut qofshin mbi të). Allahu iLartësuar tha: “Dhe po të kishindurim derisa ti të dilje jashtë tekata, do të kishte qenë më mirë përta. Dhe Allahu është gjithnjë Falës iMadh, Mëshirëplotë.” (Huxhurat 5)Atëherë, nga kjo që u tha deri më tanimësojmë se Muhamedi (lavdërimi dheshpëtimi i Allahut qofshin mbi të) nukduhet të thirret me intonacionethirrore, por me thirrje të buta, të qeta

Art

ikuj

26


dhe që janë të përshtashme mekarakterin, madhështinë dhepersonalitetin e një të dërguaritë Allahut të Lartësuar. Si: O iDërguar i Allahut! OPejgamber! O Mësues injerëzimit! Ndërsa e ndaluarështë të thirret: O Muhamed!O Ahmed! Allahu i Lartësuarthotë: “Mos e bëni thirrjenndaj të Dërguarit(Muhamed) mes jush, siçthërrisni ju njëri-tjetrin.”(Nur 63).

Të nderuar lexues!Një respekt dhe nder i ka

bërë Allahu i LartësuarMuhamedit (lavdërimi dheshpëtimi i Allahut qofshin mbitë), që e privilegjoi nga të dër-guarit e tjerë dhe asnjë herë nëKur’an nuk i tha “OMuhamed”, por në raste të cak-tuara e thirri me këto trajta:“O Pejgamber! Thuajubashkëshorteve të tua: “Nëqoftë se dëshironi jetën ekësaj bote dhe shkëlqimin esaj, atëherë ejani! Unë dot’ju siguroj jetesën dhe dot’ju lë të lira me bujari (dukeu ndarë).” (Ahzab 28) “O iDërguar! Shpalle atë(Mesazhin) i cili të ështëzbritur ty nga Zoti yt..”(Maide 67) “O ti i mbuluar merroba! Ngrihu për falje natën,përveç një pjese të vogël tësaj.” (Muzzemmil 1-2).

Ademi është njeriu i parë që Allahu eka krijuar në fytyrën e tokës. Ështënjë krijim i çuditshëm, mirëpo kur

është në pyetje fuqia e Allahut çdo gjë ështëe mundur. Ai u krijua nga dheu. Ky krijimështë i udhëhequr nga thënia e Allahut: “Kun– Bëhu”. Pas krijimit të Ademit, Allahutrupin e tij e gjallëroi duke e futur shpirtinnë të. Urtësi dhe porosi të mëdha fshiheshinnë këtë krijim, e më kryesorja prej tyreështë: bëhu i qetë, i urtë, i përkulshëm dhe idëgjueshëm sikur toka, ndërsa trupin tëndgjallëroje dhe udhëhiqe me urdhrat të cilatvijnë prej qiellit.

Allahu vendbanim ku do të jetonte Ademiia dha xhenetin. Aty iu mundësua të jetontesë bashku me gruan e tij Havanë.Ai ishte njëvend shumë i bukur. Ishte i pajisur me tëgjitha të mirat me të cilat mund të kalontenjë jetë të qetë e të lumtur çifti bashkëshort-or. Ishte kopsht, i çili ishte i rrethuar mepemë të llojeve të ndryshme. Dhe mbi tëgjitha ishte lumturia dhe kënaqësia qëmbretëronte tek çifti bashkëshortor.

Mirëpo, nga e tëra kjo me të cilën ishte i

Mëkatimindaj Allahut -Ademi dhe ne

Shkruan: Blerim MUHAXHERI

Art

ikuj

27


pajisur Ademi, ishte e pranishme një gjëe cila Ademin e kishte futur në sprovë.Në mesin e të gjitha pemëve të cilatishin të lejueshme për të, ndodhej njëpemë e cila i ndalohej.

Kjo ishte një armë e fortë për djallin,i cili filloi ta përdor menjëherë që njeri-un ta nxit që të mëkaton ndaj Krijuesit.Mendjemprehtësinë filloi ta përdormenjëherë që njeriun ta fus në lojën emëkatit. Zgjuarsinë filloi ta shprehë ndajpemës së ndaluar. U zgjua ambicia e tijqë njeriun mos ta lërë në rrugën erespektit ndaj Krijuesit. I zgjeroi rrugëte dijes me fjalët miradije që do t’iathoshte njeriut. E përgatiti terrenin përta realizuar qëllimin e tij. Dhe në fundaktivitetin e vet e realizoi me suksesderisa njeriun e gjunjëzoi para mëkatit.

Kjo çështje e goditi Ademin, respek-tivisht hapat të cilat i ndërmori djalli përta futur Ademin në mëkat i realizoi nëmënyrë të suksesshme. E joshi Ademin

me fjalët e tij zbukuruese. E bindi mepremtimet e tija të rrejshme. E habitime garancinë të cilën ia dha, derisa nëfund e përkuli para mëkatit duke e bërëtë zhveshur në mesin e vendbanimit tëtij.

Mirëpo, Ademi u “zgjua” menjëherënga kjo gjendje që u gjend. U kthjellnga kjo huti që e goditi. U pendua dhekërkoi falje për gabimin e bërë; përmosrespektimin e urdhrit të Allahut dhepër rrëshqitjen në mëkatin e bërë.Mëshira e Allahut ndaj robërve të Vetështë e madhe dhe kujdesi i Tij ndaj tyreështë i papërshkrueshëm; ia fali gabiminAdemit dhe ia pranoi pendimin.

Ajo që e goditi Ademin, sot ështëduke na goditur edhe neve. Djalli ështëduke përdor mjete dhe metoda që ështëduke na e zbukuruar të keqen dhe po nafut rrugëve të saja. Të keqes i ka dhënëngjyrë joshëse që është duke e tërheqëçdonjërin. Rrugët e së keqes është duke

28

Art

ikuj


i shumuar dhe po i le në pritë të gjithse-cilit, në mënyrë që të jenë afër njeriutdhe të mos mundet që të shpëton prejtyre. Çështjen e aktivitetit ndaj së keqesështë duke e rrit ndërsa kufijtë e sajdukshëm i ka zmadhuar. Është bërëthirrës në të keqën dhe largues nga emira. Pronar i të kotës e këshillues në tëdhe pengues për në rrugën e drejtë.

Pamja e njeriut të sotëm bashkëkohorpo na kujton në punën e pandërprerëdhe të palodhshme që djalli po e kryenndaj tij. E ka larguar nga rruga e vërtetëdhe e ka futur në ëndrra dhe iluzione. Eka bërë pasues të epshit dhe e ka orien-tuar vetëm nëpër vepra çoroditëse.Interesimin e tij e ka bërë vetëm në atoçështje që i përshtaten epshit të tij dheqë janë ngacmuese për të riun. Atë e kafutur në botën e të keqes dhe sherrit,mirëpo ia ka mbyllur të gjitha dyert qëtë mos mundet ta sheh realitetin e as qëtë kthjellët për t’u penduar nga ajo qëpo pason. E humbi njeriun në të kotëdhe nuk po i jep mundësi që të takohetme të Vërtetën. Po e largon njeriun samë tepër nga Islami, ngase nuk po do tasheh atë respektues ndaj Allahut. Ia tur-bulloi njeriut trurin duke ia mbushurme kotësi, me qëllim që të mos mundettë përputhet ajo me udhëzimet e Zotit.E la të varur nga shpresa të kota duke eneglizhuar nga udhëzimi. E privoi ngaKur’ani duke e lënë pa udhërrëfyes dhee la të vetëm që të bredhë rrugëve.Tërëkëtë punë dhe mundim që po e bën djal-li ndaj njeriut, është vetëm me një qël-lim: ta largon sa më tepër nga rruga eAllahut.

Fakt ky, sot jemi dëshmitarë të rezul-tateve që i ka arritur djalli prej punës sëvet. Jo vetëm që e ka larguar njeriun ngae Vërteta, por e ka bërë luftues ndaj saj,

mohues të argumenteve dhe mosbindëspër në rrugën e drejtë. Çështjen eIslamit nuk po e shohin ndryshe vetëmsi çështje prapambetjeje dhe ngecjeje.Personalitetin e myslimanit nuk po eshohin si paqedashës dhe liridashës porsi terrorist dhe fundamentalist. Çësht-jen e shtëpive të Zotit po e shohin sirrezik dhe po ndërmarrin masa përdjegien e tyre. Mbulesa po u duketabsurde e robëri dhe kinse po ndërmar-rin masa për çlirimin e gruas ngarobëria, kurse qëllimi i tyre është meprapavija tjera. Pra, e tërë kjo që pombretëron është si rezultat i largimit tënjeriut nga e Vërteta dhe për shkak tëmospasjes mundësi (për shkak tëndikimeve të djallit) që të ushqehet meudhëzimet e të Vërtetës.

Jo vetëm kaq, mosrespektimi i urdhrittë Allahut dhe mëkatimi ndaj Tij ështëbërë normale, bile edhe vepër zbuku-ruese. Kjo po përcillet me anë tëlakuriqësisë së gruas duke vallëzuarnëpër kënga të ndryshme apo me anë tëtrupit të saj si mjet reklame; pasimi ihapave të modave të huaja derisa njeriunpo e nxjerr nga ai kallëp në të cilën e kakrijuar Allahu; marrja e të rinjve mevepra shfrenimi dhe degjenerimi derisaiu dha një ngjyrë nënçmimi dhe turpi;vrapimi pas vajzave të reja dhe kontaktete fëlliqura me to derisa nderin e bëri tëpanjohur për ne…

Çështja e mosrespektimit nuk mbetivetëm me kaq, por i zgjeroi kufijtë e sajedhe më tutje. Filloi të shfaqet me vepraqë vërtet janë shqetësuese dhe bren-gosëse për myslimanin. Vepra që, jovetëm që mohohet e Vërteta dhe nënç-mohet personaliteti, por edhe bëhettallje me të. Kjo është vepra e njerëzvetë humbur të Danimarkës. Të cilët pa

29


fije turpi dhe mareje bënëkarikatura me personalitetin etë Dërguarit.Tërë këtë aktivitetduke e bërë nën moton “liria etë shprehurit”. Zgjerimi i kësajnëpër media askujt nuk i pengoidhe nuk ia vrau syrin.

Pra, nga e tërë kjo që ethamë, na bëhet me dije se kjoçështje në kohën që jemi dukejetuar, pra në kohën bashkëko-hore është duke marrë hov tëmadh dhe përmasa të gjëra.Çdo gjë që po ndërmerretështë në mosrespektim tëAllahut dhe në thyerjen eurdhrit të Tij. Por, ajo që nabrengos dhe e bën faktin ehabitshëm është se, përveç se tëhuajt që janë ngritur edhe ne pomarrim pjesë në këto vepra, nëto po marrin pjesë edhe disaprej nesh, të cilët së bashku metë huajt janë bërë bashkëpunë-torë në këto aktivitete.

Pasi që Ademi gaboi ndajAllahut dhe e theu urdhrin eTij, ai menjëherë u pendua.Kurse ne, jo që nuk pendohemipor as që e vrasim mendjen nëatë se kemi thyer ndonjë urdhërtë Allahut. Si rezultat i kësaj,Ademit iu pranua pendimi dheu bë i pastër, kurse ne mbetëmtë zhytur në mëkate dhe tëngjyrosur me njolla të zeza sipasojë e punëve të këqija që pobëjmë.

Na mbetet që ta paso-jmë rrugën e Ademit dhe tëpendohemi se përndryshe...

Muhamed Husejn JAKUB

Art

ikuj

Në rrugë...sprovatKushdo që jeton, përballet patjetër

me shenjat e ndalimit. Kjo jetëështë me valë të llojllojta me të

cilat përballet njeriu. Këto pengesa janëshenja korrigjuese dhe reformuese.

30


Art

ikuj

I Lartësuari Allah nathotë: “Mjaft shembuj tëngjashëm patën përballëkombet që kanë kaluarpërpara jush. Udhëtonipra nëpër botë dhe shih-ni fundin e atyre qëmohuan. Ky (Kur’an)është fjalë e qartë përnjerëzimin, udhëheqjedhe këshillë për të devot-shmit. Kështu pra, as mosu ligështoni, as mos udëshpëroni dhe do të jenifitimtarë, në qoftë se metë vërtetë jeni besimtarë. Nëse juprek ndonjë plagë, të jeni të sigurtse e njëjta plagë ka prekur edhe tëtjerët. Kështu janë edhe ditët (tëmira dhe jo aq të mira), të cilat Neua çojmë njerëzve me radhë, qëAllahu të mund t’i provojë ata qëbesojnë dhe që Ai të mund të marrëshehida nga mesi juaj. Dhe Allahunuk i do zullumqarët. Dhe qëAllahu të mund t’i pastrojë besim-tarët dhe t’i shkatërrojë mosbes-imtarët. A mos mendoni se do tëhyni në Xhenet, përpara se Allahut’i sprovojë ata të cilët luftuan ngamesi juaj si edhe t’i sprovojë ata qëjanë të durueshëm? ” (Ali Imran137-142)

Këto ajete tregojnë se Allahu iLartësuar bën ndërrimin e ditëve nënjerëz (në epërsi apo humbje), duketestuar gjendjet e tyre. E gjithë kjondodh për arsyen e ngritjes së dësh-misë mbi robërit (e Allahut), se kushe meriton Xhenetin dhe kush nuk emeriton. Shtegtuesit për tek Allahukorrigjohen, por: “Allahu nuk do t’ilërë besimtarët në këtë gjendje që

janë tash, por derisa Aitë veçojë të ligën nga emira dhe as nuk do t’juzbulojë juve sekretet eGajbit (e të fshehtës),por Allahu zgjedh ngatë Dërguarit e Tij atëqë Ai dëshiron. Besonipra në Allahun dhe nëtë Dërguarit e Tij. Dhenë qoftë se besoni dhe ekeni frikë Allahun,atëherë për ju do tëketë shpërblim tëmadh.” (Ali Imran 179).

Të nderuar vëllezër!Është me rëndësi të bëhet dallimi

mes begatisë, dënimit dhe sprovës. Poashtu, (të bëhet dallimi) mes dhuntisëdhe fatkeqësisë, si dhe mes vështirë-sisë dhe lirisë.

Gjatë rrugës për të arritur deri tekAllahu, besimtari duhet patjetër tëdallojë begatinë dhe sprovën. Kështuqë dy vetë mund ta zotërojnë njëdhunti, por për njërin është begati,ndërsa për tjetrin është sprovë.

Allahu i Lartësuar thotë: “Ose(Shembulli i tyre është) si ndonjëshi i rreptë prej së larti meerrësirë, me bubullimë e me vetë-timë.” (Bekare 19).

Fjala “shi i rreptë” është “uji” që gjal-lëron tokën, por në të njëjtën kohë(shiu) përcillet edhe “me errësirë, mebubullimë e me vetëtimë.”

“Ata i rrasin gishtërinjtë nëveshë për të mos dëgjuar ushtimëntmerruese (këtë e bëjnë) nga frikae vdekjes.” (Bekare 19)

Dijetarët thanë: Ky ngjasim i ujit ipërshkruar nga Allahu i Lartësuar në

Pa dyshim që njeriufurnizohet me pasuri dheai mendon që kjo ështëbegati, por kjo pasuripër të është sprovë.

Mund që njeriu të fitojënjë pozitë (detyrë) dhetek të tjerët kjo lloga-ritet si privilegj, ndërsapër vetë personin është

fatkeqësi.

Art

ikuj

31


Kur’an është shiu i stuhishëm që ështëpër besimtarët. Thotë i Lartësuari:“Ne të shpallëm Kur’anin që ështëshërim dhe mëshirë për besim-tarët, kurse jobesimtarëve nuk ushton tjetër përpos dëshpërimi.”(Isra 82)

Pa dyshim që njeriu furnizohet mepasuri dhe ai mendon që kjo ështëbegati, por kjo pasuri për të ështësprovë. Mund që njeriu të fitojë njëpozitë (detyrë) dhe tek të tjerët kjollogaritet si privilegj, ndërsa për vetëpersonin është fatkeqësi. Nxënia eKur’anit është argument për besim-tarin, por mund të jetë edhe argu-ment kundër tij.

Dijetarët kanë thënë: “nëse e shehqë Allahu po i jep njeriut përkundërmëkateve të tij, dije se për të do tëjetë ndëshkimi dalëngadalë.” I bënmëkat Allahut, Ai ia shton të mirat,dhuntitë, bereqetin etj. Atëherë,padyshim që do ta kaplojë dënimi.Allahu i Lartësuar thotë: “Ne do t’iafrojmë ata dalëngadalë te dënimiprej nga nuk e dinë. Dhe atyre Unëu jap afat, sepse ndëshkimi Imështë shumë i fortë.” (Kalem 44-45)

Allahu i Lartësuar u jep afat zul-lumqarëve, kjo është prej ligjeve tëTij, por kur t’i kaplojë dënimi, asnjënga të padrejtët nuk mund t’i shpëto-jë ndëshkimit të Krijuesit Fuqiplotë.

I nderuari vëlla!Mos u gëzo kur të shtohen të mirat,

kur ti i bën mëkat Krijuesin tënd.Bëhu prej atyre që e dallojnë

dhuntinë nga sprova, kështu që: “Mostë dëshpëroheni tepër për atë që juka kaluar, e as të mos gëzohenitepër me atë që Ai u ka dhënë.”

(Hadid 23)Gruaja e Sa’d b. Amir Xhumehiut

thotë: Një ditë më zgjoi nga gjumizëri i lartë i burrit tim duke thënë:Kërkoj mbrojtje nga Allahu prej teje!Kërkoj mbrojtje nga Allahu prej teje!Kërkoj mbrojtje nga Allahu prej teje!

Ndërsa ai në dorë kishte disa paradhe i shtynte me dorë si të ish ndonjëakrep. I thashë: Pse po vepron kështu!Më tha: “Më ka hyrë brenda (nëzemër) dynjaja, do të ma lëndojëfenë.”

Po, i nderuari vëlla!Duhet patjetër të kesh mençuri dhe

ta dallosh atë që të bën dobi prej asajqë të dëmton ahiretin. Kur Allahu iLartësuar të ka dhuruar të mira dhe tii ke shfrytëzuar në kënaqësinë e tij,atëherë kjo është begati, por nëse i keshfrytëzuar në mëkate, atëherë këtotë mira janë sprovë dhe ndëshkim.Allahu të ka dhuruar pasuri, por ajo atë ka ofruar afër Allahut apo të kalarguar prej Tij.

Mendo o vëlla!Çdo herë në jetën tënde shiko në të

mirat e Allahut dhe shih ku e ke hed-hur këmbën, të mësosh se ku je. A jenë rrugën e drejtë apo i humbur nërrugica? Edhe një herë, dalloje begat-inë prej sprovës, dhuntinë prejndëshkimit!

Përshtati nga arabishtja Ulvi FEJZULLAHU

32


Tem

a

Rrezikun nga ekstremizmidhe teprimi në çështjet efesë dhe nga largimi i

parimeve të ehli Synetit na e katreguar shumë bukur i Dërguari iAllahut në hadithin vijues: “Gjëja qëmë frikëson më tepër për ju është njeriu qëlexon Kur’an, dhe pasi në fytyrën e tij fil-lon të shihet bukuria e Kur’anit, e hedhpas shpine librin e Allahut dhe nuk i për-

fill çështjet e Islamit. Sulmon fqinjin meshpatë, e akuzon me mosbesim (e shpallqafir). Thashë: O i Dërguari i Allahut,kush prej tyre më tepër meriton të shpal-let si qafir akuzuesi apo i akuzuari.Akuzuesi - u përgjigj”. Buhariu nëTarih, Ebu Ja’la, Ibën Hibbani, ElBezzari shih. Silsiletul ehadith es-sahiha nr.3201

Nuk ka dyshim se koha e rinisë

Fuqia e argumentit 2/2Abdulmuhsin elABBAD

33


Tem

a

është koha më e rrezik-shme që mund të shfry-tëzohet nga shejtani nëkuptimin e gabuar tëçështjeve të fesë. Përkëtë shkak, theksojmëedhe një herë se kthimitek dijetarët është garan-ci për njeriun që të ruhetnga lajthitja. Këtu sigur-isht e kemi fjalën përdijetarët e sinqertë dhe besnikë.Xhundub . Abdullahi, radijAllahuanhu, thotë: Gjëja e parë që prishettek njeriu është barku i tij, pra, nëseke mundësi që të mos hash përposhallallit, bëje atë dhe mos lejo qëpengesa mes teje dhe xhenetit të jetënjë grusht gjaku që ke derdhur.Buhari (7152) Ibën Haxherikomentuesi i librit të Buhariut thotë:Kjo fjali është transmetuar edhe sihadith i të Dërguarit, salallahu alejhive selem, në librin e Taberaniut: Edini se unë e kam dëgjuar tëDërguarin e Allahut, salallahu alejhive selem, të thotë: “Mos lejoni që mesjuve dhe xhenetit, të cilin do ta shihni, tëpengojë një grusht gjaku i myslimanit që ekeni derdhur padrejtësisht”; edhe pse nëlibrin e Buhariut nuk është shprehurnë mënyrë të hapur si fjalë e tëDërguarit, e ka të njëjtën shkallësepse është prej gjërave që s’thuhennga marramendja. Ky hadith ështëkërcënim prej Allahut për ata qëvrasin myslimanë padrejtësisht.Fet’hul Bari (13/130). I Dërguari iAllahut, salallahu alejhi ue selem,thotë: “Ai që del prej Umetit tim dhe ivret të mirët e të këqijtë, nuk ruhet ngaderdhja e gjakut të besimtarit dhe nuk eçon në vend marrëveshjen nuk është prej

meje dhe unë nuk jam prejtij.” Muslim (1848)

Tani do të cekim disahadithe që nuk janë nëBuhari dhe Muslim, por ika përmbledhurMundhiriu në librin Et-Tergib uet-Terhib(Inkurajimi dhe Kërcënimi– i botuar nga sh.b.Gjurma) dhe i ka vlerësuar

si të saktë Albani në librin Sahihut-Tergibi vet-Terhib (1/629-634)

ElBerau, radijAllahu anhu, tregonse i Dërguari i Allahut, salallahu alejhiue selem, ka thënë: “Me të vërtetëzhdukja e dynjasë është më e lehtë përAllahun sesa vrasja padrejtësisht e besim-tarit (mu’minit), nëse në vrasjen e tij do tëkishin marrë pjesë banorët e qiejve dhe tëtokës, Allahu do t’i dënonte me zjarrin exhehenemit.” Në një hadith tjetër, tëcilin e transmeton Abdullah b. Amërb. As, radijAllahu anhuma, i Dërguarii Allahut, salallahu alejhi ue selem,thotë: “Me të vërtetë zhdukja e dynjasëështë më e lehtë për Allahun sesa vrasja enjeriut mysliman.”

“Vrasja e mu’minit është më emadhe tek Allahu se sa zhdukjae dynjasë.” Hadithe me këtë kuptimkanë transmetuar Ebu Se’idi, EbuHurejreja dhe Ebu Bekrete,radijAllahu anhum.

Muaviju, radijAllahu anhu, thotë: IDërguari i Allahut, salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Për çdo mëkat kashpresë se Allahu, subhanehu ve teala, dota falë, përpos njeriut që ka vdekur si mos-besimtar dhe njeriut që ka vrarë besimtarinqëllimisht.” Të njëjtin hadith e ka trans-metuar Ebu Derda, radijAllahu anhu.

"Mos lejoni që mes juvedhe xhenetit, të cilin dota shihni, të pengojë njëgrusht gjaku i mysliman-

it që e keni derdhurpadrejtësisht"

Tem

a34


Prej Ebu Musait,radijAllahu anhu, transme-tohet se i Dërguari iAllahut, salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Në mëng-jes, Iblisi i dërgon ushtritë etij dhe u thotë: Kush do tëdëshpërojë sot një myslimando t’i vë kurorë. Kur të kthe-hen, i pari do të thotë: nuk ulargova derisa u nda prejgruas së tij. Iblisi do tëpërgjigjet: s’ke bërë asgjë, ai do të marto-het përsëri. I dyti do t’i thotë: nuk u largo-va derisa shfaqi mosbindje ndaj prindërvetë tij. Iblisi do t’i përgjigjet: S’ke bërëasgjë, së shpejti ai përsëri do t’i respekto-jë. I treti do t’i thotë: nuk u largovaderisa bëri shirk. Iblisi do t’i përgjigjet:Tije ai, ti je ai. I katërti do t’i thotë: nuk ulargova derisa vrau një njeri. Iblisi do t’ipërgjigjet: Ti je ai, ti je ai, dhe do takurorëzojë”.

Në hadithin e transmetuar ngaUbade b. Samit thuhet: “Kush e vretbesimtarin dhe gëzohet me vrasjen e tijAllahu prej tij s’do të pranojë asnjë punë.”Halid b. Dehkani thotë: E pyeta Jahjab. Jahja ElGassaniun: ç’do të thotëfjala gëzohet me vrasjen e tij? Ata qëluftojnë kur gjërat janë të paqartadhe vritet njeriu dhe tjetri mendonse e ka vrarë me të drejtë dhe nukpendohet.

Ebu Se’id eElHudriu rrëfen: I dër-guari i Allahut, salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Prej zjarrit të xhehen-emit do të dalë një qafë dhe do të thotë:Më janë besuar tre veta: çdo kundërshtarkryelartë, ai që Allahut i ka përshkruarshok dhe ai që ka vrarë një njeri pa tëdrejtë. Do t’i rrethojë dhe do t’i hedhë nëthellësinë e xhehenemit.”

Për sa i përket atij që eka vrarë besimtaringabimisht, për të ështëparashikuar pagesa egjakut (dije) dhe shpagi-mi (kefaret). Allahu,subhanehu ve teala,thotë: “Asnjë besimtarinuk i është lejuar tëmbysë besimtarintjetër, përposgabimisht. E kush e

mbytë gabimisht një besimtar, aiështë i obliguar ta lirojë një robbesimtarë dhe shpagimin (egjakut) t’ia dorëzojë familjes sëtij, përpos në qoftë se ia falin(gjakun familja). Në qoftë se ai (imbyturi gabimisht) është besim-tarë, por i takon popullit që ështëarmik i juaji, atëherë është oblig-im vetëm lirimi i një robi besim-tar… e kush nuk ka mundësi (tëlirojë një rob), le të agjëroj dymuaj rresht, si pendim (i pranuar)ndaj Allahut. Allahu është më idijshmi, ligjdhënësi më i drejtë.”Nisa, 92

Mbi vrasjen e mosbesimtarit, gjaku i tëcilit

është i mbrojtur qëllimisht ose gabimisht

Vrasja e mosbesimtarit që ështënën mbrojtjen e shtetit islam (dhim-mij), atij që ka hyrë në marrëveshje(muahed) dhe e atij, siguria e të cilitështë garantuar (muste’men) ështëHARAM. Për vrasjen e tyre ekzistonkërcënim me dënim prej Allahut,subhanehu ve teala.

I Dërguari i Allahut, salallahu alejhi

Mos i përgjakni dhefëlliqni duart tuaja megjakun e ndaluar dhepasurinë e mbrojtur.

Ruhuni nga zjarri, lëndae të cilit janë njerëzit

dhe gurët, që është gatipër mosbesimtarët.

Tem

a

35


ue selem, thotë: “Ai që vret njeriun përtë cilin vlen marrëveshja, nuk do tënuhasë aromën (erën) e xhenetit, që ndi-het prej largësisë dyzet vjeçare.” Buhari(3166).

Ibën Haxheri thotë: Muahed ështëçdo njeri që ka marrëveshje me mys-limanët, pa marrë parasysh a bëhetfjalë për marrëveshjen e dhënies sëxhizjes, armëpushim apo garanci prejndonjë besimtarit. Fet’hul Bari(12/259)

“Ai që vret dhimmijun (njeriun mosbes-imtar që shtetit Islam i paguan xhizje),s’do të nuhasë aromën e xhenetit, e cilandihet prej largësisë dyzet vjeçare.” Nesai- 4750 Në një transmetim tjetër tëNesaiut 4749 thuhet: “Ai që vret dhim-mijun (njeriun mosbesimtar që shtetitIslam i paguan xhizje), nuk do të nuhasëaromën e xhenetit e cila ndihet prejlargësisë shtatëdhjetë vjeçare.”

I Dërguari i Allahut, salallahu alejhiue selem, gjithashtu thotë: “Ai që vretnjeriun për të cilin vlen marrëveshja nëkohë kur vrasja e tij është e ndaluarAllahu ia ka ndaluar hyrjen në xhenet.”Ebu Davud (2760) dhe Nesaiu (4747)me sened të saktë. Në transmetimine Nesaiut ka shtojcë: “…dhe të nuhasëaromën e xhenetit.”

Ibën Hibbani transmeton të njëjtinhadith me ndryshimin: “aroma e të cilitndihet prej largësisë njëqind vjeçare”(Sahihut-Tergibi vet-Terhib 2/635).

Për vrasjen gabimisht të njeriut përtë cilin vlen marrëveshja, Allahu,subhanehu ve teala, thotë: “Në qoftëse ai (i vrari) është nga ai popullme të cilin keni marrëveshjen,atëherë është obligim shpagimi i(gjakut) që i dorëzohet familjes sëtij dhe lirimi i një robi besimtar. E

kush s’ka mundësi (të lirojë njërob), le të agjërojë dy muaj rresht,si pendim (i pranuar) ndajAllahut.Allahu është më i dijshmi,ligjdhënësi më i drejtë.” (Nisa, 92).

Në fund ju them: E dashura rini,kini frikë Allahun dhe mos u bënigjah i shejtanit e që Allahu t’ju dëno-jë me poshtërim në dynja dhe dënimtë dhembshëm në ahiret. Mos i përg-jakni dhe fëlliqni duart tuaja megjakun e ndaluar dhe pasurinë embrojtur. Ruhuni nga zjarri, lënda etë cilit janë njerëzit dhe gurët, qëështë gati për mosbesimtarët. Dhekujtojeni atë ditë të kthimit tekAllahu. Çdo njeriu i plotësohet ajo qëka fituar, dhe atyre nuk u bëhet epadrejtë. Ditën kur çdo njeri do tagjejë pranë vetes atë që veproi mirëose keq, e për atë të keqe që bëri, dotë dëshirojë që mes tij dhe asaj të jetënjë distancë shumë e madhe (e mos tashohë). Allahu u jep të frikësohenprej dënimit që vjen prej Tij. Atë ditënjeriu do të ikë prej vëllait të vet,prej nënës dhe prej babait të vet, prejgruas dhe prej fëmijëve ... në Atëditë secilit do t’i mjaftoj çështja evet.

Zgjohu o rini nga shkujdesi dhepavramendja. Mos lejo që shejtani tëpërdorë si mjet për të përhapurçrregullime në tokë.

Allahun e lus që myslimanëve t’umundësojë kuptimin e saktë të fesë,që t’i mbrojë nga sprovat lajthitëse,nga ato që shihen dhe nga të fshehtat.Paqja, mëshira dhe bekimet e Allahutqofshin mbi të Dërguarin e Allahut,mbi familjen e tij dhe mbi gjithëshokët e tij.

36


Letër tregtaritshkruan: Alaudin Abazi

Sigurimi i jetës dhe fitimi i mjetevepër jetesën është një nga gjërat mëtë rëndësishme në të cilën na nxit

feja jonë e pastër. Allahu i Lartësuarthotë: “Ndërsa ditën e bëmë për gjal-lërim” (Nebe`ë, 11). Gjithashtu, thotë:“Ai (Allahu) e diti se nga ju do tëketë të sëmurë dhe të tjerë që gjal-lërojnë nëpër tokë duke kërkuarbegatit e Allahut dhe të tjerë qëdo të luftojnë në rrugën eAllahut”(Muzemil 20)

Tregtia është një nga profe-sionet më të hershme të

njeriut, një nga mjetet për të siguruarjetesën. Në Islam, tregtia shihet si formamë e mirë e fitimit; dijetarët Islamënënvijëzojnë se është rruga krye-sore në sigurimin e tëardhurave.

Tem

a

Tem

a


37

Nga ana tjetër, Islami është fe e drejtë-sisë, mëshirës, tolerancës, çiltërsisë,besnikërisë, këshillimit, nderit, veçorikëto që te myslimani nuk vërehen për-pos se gjatë punës dhe raporteve me tëtjerët.

Kështu që, te myslimani, nëse njëraport pune me njerëzit shpaloset mearrogancë, padrejtësi, gënjeshtra, trad-hti, ligësi, dhe zili, atëherë ai gjendet largçdo forme të Islamit. Një njeri i këtillëështë mëkatar, ngrënës ipasurisë së të tjerëve pa tëdrejtë dhe, si i tillë, është izhytur kokë e këmbë nëmëkate. Sa herë që nëmarrëdhëniet tregtaresundon shpirti Islam,përhapet dashuria, vël-lazëria, bashkëpunimi mestyre dhe mëshira e Allahuti kaplon, prej nga edhevjen begatia nëpër shtëpitëe tyre dhe ata do të jetojnënë qetësi, paqe dhe siguri.

Prandaj, tregtarët ështëe domosdoshme të kenëparasysh dispozitat dhekëshillat të cilave duhet t’upërmbahen gjatë marrëdhënieve menjerëzit, pastaj të njihen edhe me gjërate ndaluara, nga të cilat duhet të largo-hen, duke shpalosur kësisoj gjatë punëssë tyre moralin e lartë Islam.

Në këtë shkrim jemi munduar tëparashtrojmë sa më përmbledhtas disanga rregullat më të rëndësishme që treg-tari mysliman duhet të ketë parasyshgjatë punës së tij. Gjithashtu, kemi për-mendur edhe ndalesat më të përhapuranë të cilat bien shpeshherë syresh,ndoshta edhe pavetëdije. Jemi munduart’i cekim në formë të përgjithësuar, duke

iu larguar zgjerimit, lusim Allahun eLartësuar të na bëjë nga ata që e kupto-jnë të saktën dhe kapen për të dhe kup-tojnë të kotën dhe largohen nga ajo.

1. Ruajtja e nderit:Gjatë tregtisë, besimtari mysliman

duhet të synojë nderimin dhe respek-timin e vetvetes; nëpërmjet pasurisë sëfituar duhet të përmbushë urdhrat eAllahut, të mbrojë fëmijët dhe familjen

nga nevoja dhe lëmosha.Muhamedi (salAllahu alejhive selem) thotë: “Që ndon-jëri prej jush ta marrëlitarin dhe të mbledhë drudhe t’i vejë në shpinë,është më mirë për të sesatë shkojë te dikush qëAllahu i ka dhënë pasuridhe të kërkojë lëmosh ngaai, i dha ai apo jo” (ShënonBuhariu dhe Muslimi).

2. Tregtari i sinqertë:Sinqeriteti është kulmi i

vlerave të larta dhe themeli içdo raporti të mirëfilltënjerëzor, çka te tregtarët dhe

shitësit është shpeshherë e vështirë taqokësh. Muhamedi (lavdërimi dhe paqjaqofshin mbi të) thotë: “Tregtari i sin-qertë dhe besnik do të jetë në xhenet,nën shoqërinë e pejgamberëve, sidik-inëve (të sinqertit) dhe shehidëve”(shënon Tirmidhiu dhe e cilëson tësaktë).

Është vërtet e vështirë, që gjatë rapor-tit me njerëzit, tregtari të tregohet i sin-qertë, andaj edhe Muhamedi (lavdërimidhe paqja qofshin mbi të) premtoi sefundi i tregtarit të sinqertë është ilavdëruar, dhe rezultati i tij është ai që do

Prandaj, tregtarët ështëe domosdoshme të kenëparasysh dispozitat dhekëshillat të cilave duhet

t'u përmbahen gjatëmarrëdhënieve me

njerëzit, pastaj të njihenedhe me gjërat e ndalu-ara, nga të cilat duhet

të largohen, dukeshpalosur kësisoj gjatëpunës së tyre moralin e

lartë Islam.

Tem

a38


të shpresonte çdonjëri.Sinqeriteti, përveç shpërblimit që sjell

në botën tjetër, ka dobi të shumta edhepër këtë botë. I Dërguari (lavdërimi dhepaqja qofshin mbi të) premtoi reflektimtë begatisë në tregtinë që bëhet me sin-qeritet. Ai ka thënë: “Nëse ata dy(shitësi dhe blerësi) janë të sinqertëdhe ia sqarojnë të gjitha njëri-tjetrit,në tregtinë e tyre do të ketë bereqet,ndërkohë që, nëse gënjejnë dhe fshe-hin diçka (ndonjë mangësi, apodiçka tjetër), do të largohet bereqetinga tregtia e tyre” (shënon Buhariudhe Muslimi).

3. Përmbajtja e dispozitave Islame: Përmbajtja e dispozitave të Islamit

gjatë tregtisë, duke filluar nga ato mëtë qartat dhe të rëndësishmet, duhet tëjenë objektiva e çdo besimtari të sin-qertë. Besimtari duhet, gjithashtu, tëlargohet nga llojet e shitblerjeve tëndaluara, si shitja e asaj çfarë ështëvlerësuar si haram (alkooli etj), dhe tëpërmbushë kushtet e shitblerjes, kësh-tu që tregtia e kryer do të jetë e saktë.

4. Largimi nga haramet:Gjatë punës, nga dëshira e madhe për

të nxjerrë sa më tepër fitime, tregtarimund të haset me harame tëndryshme, si kamata, mashtrimi (hile-ja), tradhtia, gënjeshtra, padrejtësiaetj. Sakaq, edhe dhënia e tepruar paspasurisë e bën të jetë mospërfillës ndajzbatimit të urdhrave të Allahut tëLartësuar dhe t’i anashkalojë ato.

5. Mospërdorimi kamatës Gjëja më e rrezikshme, ndaj të cilës

njerëzit nuk tregojnë kujdes, sidomostregtarët, është ngatërrimi i kamatës

me vjeljen e fajdesë (interesit) që ofro-jnë bankat. Në Islam, puna me kamatëështë rreptësishtë e ndaluar, dhe kymëkat konsiderohet nga më të rëndit,për të cilin Allahu i Lartësuar pohon senjeriu që punon me kamatë i ka shpal-lur luftë Atij. Allahu i Lartësuar thotë:“O ju që keni besuar, kini frikëAllahun dhe nëse jeni besimtarë tësinqertë hiqni dorë prej asaj që kambetur nga kamata. E në qoftë senuk e bëni këtë, atëherë dijeni se ikeni shpallur luftë Allahut dhe tëDërguarit të Tij. E nëse jeni pend-uar, atëherë juve ju takon kryet emallit tuaj askënd nuk dëmtoni e asvetë nuk dëmtoheni” (Bekare, 278-279)

6. Betimi i shpeshtë:Gjatë shitblerjes, tregtari duhet t’i

largohet betimit në Allah, i shtyrë ngaqëllimi i bindjes së blerësit përkualitetin e mirë të mallit apo për tashitur me çmim më të lartë mallin. Kjopër shkak se betimi pa nevojë është ipapranueshëm dhe bërja shprehi e tijsjell dëme të sigurta si nga aspekti, ifesë ashtu edhe nga aspekti i kësaj bote.Nga dëmet më të njohura dhe më tësigurta për të gjithë është se betimi panevojë dëmton reputacionin dhe hum-bet besimin te myshterinjtë, andajProfeti (lavdërimi dhe paqja qofshinmbi të) thotë: “Betimi e shter mallin dhee asgjëson fitimin” (shënon Ahmedi).Gjithashtu thotë: “Keni kujdes në betimine shpeshtë gjatë shitjes, për shkak se ai eshter tregtinë, pastaj e çrrënjos fitimin”(shënon Muslimi).

Ndërsa, sa i përket pasojave në botëntjetër, Muhamedi (salAllahu alejhi veselem) na tregon se nga tre grupet e

39


njerëzve që Allahu i Lartësuar nuk ishikon ditën e gjykimit është: “Njeriui cili e bënë Allahun si mall të tij,nuk blenë gjë vetëm se me betiminnë Të dhe nuk shet gjë vetë se mebetimin në Të” (shënon Bejhekiu)

7. Ngrënia në peshore:Fjala është për tregtarin, që gjatë shit-

jes së mallit t’i largohet ngrënies nëpeshore gjatë matjes apo pakësimit tësasisë gjatë numërimit. Allahu iLartësuar e ka ndaluar këtë dhe u tërhoqvërejtjen me kërcënim atyre që veprojnëkësisoj në ajetet kuranore: “Të mjerëtata që peshojnë! Ata që kur matinprej njerëzve, për vete e plotësojnë, ekur u matin ose u peshojnë të tjerëve,u lënë mangët.” (Mutafifin, 1-3).

8. Largimi i tradhtisë dhe mashtrimit (gënjeshtrës):Tradhtia dhe mashtrimi janë dukuri

mjaft të rrezikshme në shoqëri. Teshumë njerëz, këto vese janë bërë ele-ment i dukshëm gjatë marrëdhënievendërnjerëzore, madje, disa i rendisinkëto edhe si aftësi mjaft të çmuara, qëduhen njohur dhe lëvruar mirë, nësedëshirojmë përparim dhe avancim nëpunën që e bëjnë. Për shumë tregtarë,këto vese shihen si shkathtësi dhemjeshtëri që luajnë rol të rëndësishëmgjatë tregtisë. Fatkeqësisht, shumë nga atabesojnë se pa tradhti, ose së paku pa gën-jeshtër, është e pamundur të fitohet,mend si mashtrimi dhe gënjeshtra të jenëbërë pjesë të këtij profesioni! Prandaj, tenjerëzit është e përhapur bindja se per-soni më i pabesueshëm në shoqëri ështëtregtari. Sakaq, ne e dimë tashmë seMuhamedi (salAllahu alejhi ue selem) kaqenë tregtar dhe e ka lavdëruar këtë

punë, pastaj, shumë nga shokët e tij si EbuBekri, Uthmani etj., kanë qenë tregtarëtë njohur. Por, të gjithë këta në punën etyre kurrë nuk e kanë përdorurmashtrimin dhe gënjeshtrën për tënxjerrë fitime të padrejta.

Ebu Hurejre (Allahu qoftë i kënaqurme të!) thotë: “Në një rast, ndërsaMuhamedi (salAllahu alejhi ue selem) ishtenë treg, kaloi afër një togu (grumbulli)ushqimesh (që ishte për shitje), kur e futidorën në të, atij iu njomën gishtat (ngalagështira).Ai tha:‘O pronar i ushqimit, çfarëështë kjo?’ Pronari tha: ‘O i Dërguar iAllahut, e ka zënë shiu (ushqimin)’ Ai ithotë: ‘Po t’i kishe vënë (të njomat) mbiushqim që ta shohin njerëzit.’ Pastaj tha:“Nuk është prej nesh ai që na tradhton.”(shënon Muslimi dhe Tirmidhiu).

9. Përshkrimi i drejt i mallit që i ofrohet blerësit, apo gjatë reklamimit:Nga hadithi i fundit i përmendur, kup-

tohet mjaft qartë se nga çfarë kritereshduhet të nisemi, nëse dëshirojmë tëbëjmë marketing rreth mallit që e keminë shitje. Mënjanimi i hipokrizisë dhegënjeshtrës është thelbësor në këtë, çkavërtetohet me pjesën e fundit tëhadithit: “Nuk është prej nesh ai që na trad-hton.”

Por, kjo nuk nënkupton aspak se, nëseka ndonjë mall që nuk është cilësor oseka ndonjë defekt, njeriu mos ta nxjerrënë shitje, apo se është i ndaluar të shitet.Shitësi ka të drejtë t’i shesë të gjitha llo-jet e mallrave edhe nëse kanë ndonjëdefekt, por në këtë rast ai duhet ta ketëparasysh që ta informojë blerësin për tëmetat e mallit. Po ashtu, gjatë vënies sëçmimit, ai duhet ta caktojë duke marrëparasysh edhe defektin e mallit. Nëhadithin e lartpërmendur, Muhamedi Te

ma

Tem

a40


(salAllahu alejhi ue selem) e porositi treg-tarin që kishte venë drithërat e dëmtuaranga shiu poshtë, që t’i vërë të njomatpërmbi, t’i shohin njerëzit dhe kush dësh-iron ta blejë, të kuptojë se çfarë lloj ushqi-mi është duke iu ofruar.

10. Të tregojë bujari dhe mirësjellje me myshterinjtë:Kjo shpaloset duke bërë lëshime në

çmim gjatë pazarit, gjithashtu edhe shti-mi i sasisë gjatë matjes, pasi që në këtëka bereqet dhe mirësi. Shtimi i sasisëgjatë matjes nuk humbet dhe konsidero-het sadaka ndaj blerësit. Gjithashtu, kjoështë formë e mbjelljes së mëshirës,dashurisë dhe ndjenjave të mira. Pastaj,kjo forcon edhe kredibilitetin e tregtaritdhe reputacionin e tij, kështu që ky treg-tar do të fitojë myshterinj të rregullt, qënuk do ta tejkalojnë atë gjatë blerjes sënevojave të tyre. Muhamedi (salAllahualejhi ve selem) ka thënë: “Allahu e mëshi-roftë robin që është bujar kur shet, bujar kurblen dhe bujar kur gjykon” (shënonBuhariu), që do të thotë se është fisnikdhe zemërgjerë, e jo cikërrimtar për çdogjë.

Kurse për mirësjelljen transmetohetse Muhamedi (salAllahau alejhi veselem) pa një grup njerëzish duke treg-tuar dhe u tha: “O tregtarë!” Ata iupërgjigjën thirrjes së Muhamedit(salAllahu alejhi ve selem) duke i ngriturkokat dhe sytë nga ai. Ai u tha: “Vërtettregtarët do të ringjallen ditën e gjykimitmëkatarë, përveç atyre që patën frikë(Allahun) ishin bamirës (të mirësjellshëm) dhetë sinqertë” (shënon Tirmidhiu dhe e cilë-son të saktë)

11. E drejta e zgjedhjes (hijarit):Transmetohet nga Hakim b. Hizami

(Allahu qoftë i kënaqur me të!) se iDërguari (Paqja dhe bekimi i Allahutqofshin mbi të!) ka thënë: “Të dy, shitësidhe blerësi,kanë të drejtën e zgjedhjes përparase të ndahen (gjatë tregtimit). Nëse ata dyjanë të sinqertë dhe i sqarojnë të gjitha njëri-tjetrit, në tregtinë e tyre do të ketë bereqet,nëse gënjejnë dhe fshehin diçka (ndonjëmangësi, apo diçka tjetër), do të largohetbereqeti nga tregtia e tyre” (shënon Buhariudhe Muslimi).

Edhe shitësi edhe blerësi kanë tëdrejtën e zgjedhjes dhe mendje-kthimit(për tregtinë që kanë bërë) derisa janëende në të njëjtin tubim. Kjo është kësh-tu për shkak se gjatë shitblerjes ndërm-jet palëve, nganjëherë ndodh që të bëhettregtia pa menduar mirë dhe me nxitim,prandaj është e mundur që ndonjëri ngaata dy të pendohet për atë tregti. Profeti(lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshinmbi të!) i dha afat secilit si shans të men-dojë mirë për tregtinë që bën dhe tëzgjedhë derisa mos të ndahen (shitësidhe blerësi). E kur të ndahen, atëherëasnjëri nuk ka të drejtë ta prishë atëtregti, përveç rastit kur ndonjëri ngakëta dy kushtëzon që t’i japë të drejtëntë mendojë një kohë dhe, nëse brendaasaj kohe pendohet, të kthehet.

12. Dhënia e sadakasë:Çdo njeri, gjatë marrëdhënieve me të

tjerët apo gjatë punës që kryen, gabondhe mund të mëkatojë, madje, shumëherë edhe pa e kuptuar. Kurse te treg-tarët shansi për mëkat është shumë më imadh dhe më i mundshëm. Sadakaja(lëmosha) ndaj të varfërve dhe nevoj-tarëve është mënyra më mirë për ta pas-truar veten nga këto mëkate, e për tëpastruar gjithashtu edhe pasurinë e fitu-ar. Muhamedi (salAllahu alejhi ve selem)


41

Tem

a

thotë: “O tregtarë! Shitblerjes suaj i shfaqendhe i shoqërohen shumë kotësi (fjalë të kotatë panevojshme) dhe gënjeshtra, prandaj gër-shetojeni atë (tregtinë) edhe me dhënien esadakasë” (shënon Ebu Davudi,Tirmidhiudhe Nesaiu)

13. Largimi nga monopoli:Monopoli (ose ihtikari) është në ato

raste kur tregtari tërheq nga tregu mallinushqimor që është i nevojshëm dhe ikërkuar për njerëzit (ka mungesë nëkohën e krizës), ose e blen të tërin ngatregu që ta fshehë, me qëllim të ngritjessë vlerës së çmimit dhe më pastaj tanxjerrë ne treg dhe ta shesë më shtren-jtë. Me fjalë tjera, monopolizimi iartikujve ushqimorë në kohën e skamjesdhe mbizotërimi i rritjes së çmimit ngaana e tregtarëve, atëherë kur njerëzitndiejnë krizë për gjërat elementare tëjetesës, është i ndaluar. Dispozitat rrethkësaj janë të sqaruara gjerësisht në libratpërkatëse dhe nuk do të zgjerohemi mëshumë në këtë, do të përmendim vetëmhadithin në të cilin Muhamedi (salAllahualejhi ve selem) thotë: “Vetëm mëkatarimonopolizon mallin”(shënon Muslimi).

14. Dhënia e tepruar pas pasurisë:Njeriu që jepet pas fitimeve dhe derdh

mundin në këtë duhet ta kuptojë se rizku(furnizimi) vjen vetëm nga Allahu iLartësuar. Prandaj të ketë kujdes në këtëdhe të mbështetet tek Ai që ka në dorëfurnizimin, e Ai është Allahu i Lartësuardhe të mos jepet vetëm pas sebepeve qëe dërgojnë nga fitimet, duke harruarKrijuesin e këtyre sebepeve.

Fatkeqësisht, nëpër tregje është përha-pur padituria dhe njerëzit nxitojnëvetëm pas gjësendeve dhe pasurisë.Shumë nga njerëzit mendojnë se i tërë

fitimi është i lidhur vetëm pas aftësive,njohurive, mendjemprehtësisë dhegjuhës së rrjedhshme të tregtarit; tek ataçdo gjë mbështetet në llogari dhe statis-tika, që i bëjnë vazhdimisht. Kështu që ikanë lënë anash mbështetjen tek Allahu iLartësuar dhe përmbajtjen e normaveIslame.

Muhamedi (lavdërimi dhe paqja qof-shin mbi të) thotë: “O njerëz kini frikëAllahun dhe bëhuni të mirë në kërkimin epasurisë, vërtet nuk ka njeri që do të vdesë pae marrë hisen e tij të rizkut, kështu që, nëse ingadalësohet atij (rrizku), atëherë le të ketëfrikë dhe le ta kërkojë atë mirë (me rrugë tëlejuara,pa teprim),merreni atë që keni hallalldhe lini atë që është haram” (shënon IbënMaxhe dhe Hakimi e cilëson të saktë)

15. Largimi nga gjërat e dyshimta: Këtu është fjala për largimin nga punët

apo tregtia që nuk është e sigurt se janëtë pastra nga haramet dhe ndalesat. Këtuhyjnë edhe punët që njeriu i kryen fshe-hurazi dhe nuk do që të tjerët ta shohin.Profeti (lavdërimi dhe paqja qofshin mbitë) thotë: “Hallalli dhe harami janë të qartë.Ndërmjet tyre gjenden gjëra të dyshimta, tëcilat nuk dihen nga shumica e njerëzve. Kushlargohet nga gjërat e dyshimta, e ka ruajturnderin dhe fenë e tij.Ndërsa, kush kryen gjëratë dyshimta, është futur në zonën e haramit...”(shënon Buhariu dhe Muslimi)

Referencat:- “Fikhul Muamelat el-Malije el-Muasire el

Mukarin”, dr.Alaudin Za`teri.- “El-Muamelat el-Malije el-Muasire”, prof.

dr.Vehbe Zuhejli- “Et-Taxhiru Mu`min”, Abdulkerim El-

Omeri

42


Tem

a

Çfarë na ofrohet?

Duke shfletuar faqet e historisë sonëkombëtare, do të vëresh pa dyshim sepopulli ynë është përpjekur gjithnjë qëtë ruajë të pacenuar identitetin kombë-tar dhe të mbrojë integritetin e trojevetë veta, ato të Shqipërisë Etnike. Sakaq,shfletim i historisë kombëtare nuk dopërkon aspak me ndjekjen e një filmi‘historik’ me brumim të natyrës komu-niste-sovjetike rreth Shqipërisë së paragjashtë shekujve, në të cilën GjergjKastrioti1 Skënderbeu2 pas luftës nëKrujë, kur hyn në skenë si prijës i pop-ullit të tij3, të pranishmëve u thotë: “oshqiptarë”, në një kohë kur fjala ‘shqip-tar’ s’ekzistonte fare4, gjë që tregonrealitetin e paqëndrueshëm histori-ografik të shkruesit të asaj shëmbëlltyretë historisë.

Për të mësuar historinë e popullittonë, sot lexuesi shfrytëzon literaturë

të huaj, gjegjësisht serbe apo greke, çkaështë vërtet brengosëse. Nevoja përflakjen e teksteve filo-serbe nga bankate shqiptarëve, s’ka dyshim që ështëdiçka e domosdoshme dhe e pashmang-shme. Sot, në kohën e lirisë së fjalës,pas shkëputjes nga sistemi sllavo-komu-nist - sistem i instaluar nga serbet5 nëShqipërinë tonë - shqiptarët s’kanë kur-rfarë arsye të mendojë akoma si Enveri,shërbëtori besnik i marksizëm-leninizmit, i cili u nguliti shqiptarëvepërmes dhunës dhe mekanizmit tëshpëlarjes së trurit idenë se këta shpë-tuan e dolën fitimtarë në kohën kur ushkëputën nga Perandoria Osmane, ecila punoi për disa shekuj duke umbështetur në parimet e Sheriat(Sistemin e Zotit). Enveri mendontekështu dhe impononte të njëjtinmendim, sepse ish i ngarkuar me këtëmision nga serbet, të cilët vetëmatëherë (1912), kur shqiptarët u ndanë

Shqiptari, emigrimi dhe identiteti i tij

Shkruan: Mirsim MALIQI

1 Mbiemri i Gjergjit në greqishtë do të thotë: kështjellë, kala.2 “Gjergj Kastrioti ishte djali më i vogël i Gjon Kastriotit dhe i princeshës malazeze Vojsava, fëmija i fundit midis 4 djemve dhe5 vajzave” (http://sq.wikipedia.org/wiki/Skenderbeu) (Shënim: Në referencën e cituar identiteti malazez iVojsavës tani mungon, me që është hequr prej sajtit, nga ku më parë jemi referuar). Mendohet se lindi më 6 maj1405. Njihet ndryshe si Skënderbeg (Aleksandër).3 Mos harrojmë se ky “popull” nuk ishte vetëm ajo pjesë e popullsisë që jetonte në Krujë apo në rrethinat e saj.4 Shqiptarët aso kohësh quheshin “arbër”.5 Këtë na e treguan vetë komunistët, gjegjësisht Mehmet Shehu kur (22. 09. 1944) i shkroi letër DushanMugoshës, ku ndër të tjera i thotë: “Nuk kishim Parti, (...), e me udhëzimet e Mlladinit dhe të tuat, me ndihmat tuamundëm të seleksionohemi, të formojmë Partinë Komuniste, ta forcojmë.” (Shih: Prof. Dr. Novica Veljanovski e të tjerë,Historia për vitin III të arsimit gjimnazor, PROSVNETNO DELLO SHA (Shkup, 2006), f. 134).

43


Tem

a

nga Perandoria Osmane,pushtuan tokat e shqip-tarëve, çka nuk patënmundësi që ta bënin mëherët, në kohën kur aleati ishqiptarëve ishtePerandoria Osmane, pjesëpërbërëse e të cilit qe edheShqipëria. Madje, nukmbeti me kaq, ai(përhapësi i ideve komu-niste) vazhdoi me tënjëjtën egërsi kundërshqiptarëve, e sidomosndaj atyre myslimanë, njël-loj siç kishin vepruar punëdhënësit e tij6 dekada më parë. Prandaj, lipset thënëqë në fillim se antishqiptarizmi i krijuar

nga një kryetradhtars’mund të merretparasysh, dhe e njëjta gjëvlen edhe përsa i përkethistoriografisë në lidhje mehistorinë e popullit tonë,krenaria e të cilit u ngrit nëkohën kur ishte mik e akra-ba me perandorinë më tëfortë të kohës.

Rreth shtypjes...Gjatë gjithë kohës, - po

flasim për dy shekujt eshkuar, - ndaj shqiptarëve u

ushtrua një dhunë sistematike. Dihej se,ajo çka i pengonte shtypësit ishte iden-titeti i shqiptarëve. U bënë kongrese

6 Gazeta Express (24 Janar 2008), botoi raportazhin e 31 dhjetorit të vitit 1912 të gazetës “The New York Times”,“Vrasjet si sport ditor” në të cilën tregohen masakrat e tmershme ndaj shqiptarëve, në të cilën përmenden emrat eqyteteve me banorë shqiptarë myslimanë, ndër to, Shkupi, Kumanova, Prishtina, Prizreni, Peja, Gjakova e disavende të tjera, në të cilat serbet kishin filluar masakrat me synimin, siç transmeton i dërguari i “Daily Telegraph”se: “deklaruan se qetësimi më i efektshëm i Shqipërisë është zhdukja totale e shqiptarëve muhamedanë”.

Kryqtarët ortodoksëserbë, të cilët nxitën

masakrimin e mijëraveshqiptarëve, si në fillimtë shekullit të njëzet, po

ashtu edhe në fund tëtij, - dhe, pavarësisht sefundamentalistë fetarëkishtarë, akoma zënë

vend të rëndësishëm nëSerbi, - mbeten sinonimi së keqes dhe krimit në

Evropë,

Tem

a44


padrejtësish, mashtrimesh dhe çrregul-limesh, ndër to Kongresi i Berlinit(1878)7, më vonë Konferenca e Londrës,e të tjerë, porse asnjëra s’ishte në favor tësë vërtetës rreth popullit shqiptar.

Ortodoksët serbë, pas largimit tëosmanëve, filluan gjenocidin kundërshqiptarëve, e sidomos ndaj shqiptarëvetë Kosovës, me pretekstin se gjoja:“Kosova paska qenë në mesjetë qendër eshtetit serb dhe trevë e banuar nga serbëtderi në fund të shek. XVII - fillimi i shek.XVIII, kur pas luftës austro-osmane tëviteve 1683-1699 një pjesë e popullsisëserbe që mori anën e Austrisë, qenkatërhequr për në veri dhe vendin e saj epaskëshin zënë shqiptarët e ardhur ngaviset e brendshme malore të Shqipërisësë Veriut”8, çka janë thjesht propagandë,pa kurrfarë themeli historiografik.Kryqtarët ortodoksë serbë, të cilëtnxitën masakrimin e mijërave shqip-tarëve, si në fillim të shekullit të njëzet,po ashtu edhe në fund të tij, - dhe,pavarësisht se fundamentalistë fetarëkishtarë, akoma zënë vend të rëndë-sishëm në Serbi, - mbeten sinonim i sëkeqes dhe krimit9 në Evropë, siç mbeten

të tillë pararendësit e tyre kishtarëfamëkeq me kryqëzatat e tyre në tokat emyslimanëve, gjegjësisht aty ku dolëndijetarët dhe shkencëtarët më të ditur enjohur, në Kordobën e famshme, që“ishte qyteti më i pasur në Botë”.10

Shtypja e shqiptarëve ende vazhdonte,më vonë, “Pas rënies së Janinës, ushtriagreke hyri në Çamëri. Pushtimi ushoqërua me mizoritë e shumta të ban-dave greke kundër popullsisë civileshqiptare. Çështja çame dhe përgjithë-sisht çështja e minoritetit shqiptar nëGreqi, lindi me vendimin e Konferencëssë Londrës më 1913, Çamëria ra nënsundimin grek.”11

Mbi popullatën çame (60.000 mysli-manë e 20.000 të krishterë) ushtrohejnjë dhunë e madhe. Mit’hat Frashëri,shkruante pandërprerë se ç’po ndodhteme myslimanët e Çamërisë. Ai, kur ishkruan (23 qershor 1923) Ministrit tëPunëve të Jashtme në Tiranë, ndër tjera ithotë: “Këtu të bashkuar ke edhe kopjene një note verbale që dhashë sot përvështirësitë që po hasin shqiptarët mysli-manë në udhëtimet e tyre, në kufijtëgrekë”12 dhe në shumë letra të dërguara

7 Pas së cilit u shfaq Lidhja Shqiptare e Prizrenit, rreth së cilës Prof. Dr. Muhamet Pirraku thotë: “Rreziku i drejtpër-drejtë i copëtimit të Shqipërisë ishte evident. Ndaj, kjo vuri në lëvizje të gjitha shtresat e shoqërisë shqiptare. Grupi parlamentarshqiptar tuboi rreth vetes personalitetet intelektuale dhe ushtarake me autoritet në nivelet regjionale, kombëtare dhe ndërkom-bëtare me detyrë të qartë:T’i dilet zot Shqipërisë. Midis aktivistëve në këtë drejtim shquhej Sheh Ymer Prizreni, i cili,me urgjencënqë shtronte momenti historik, themeloi të parën organizatë politiko-ushtarake “Ittifak” (Lidhja) me seli në Prizren, e cila përnjë kohë të shkurtër u rrit në “Besëlidhje” nën drejtimin e parlamentarit Ymer Prizreni, me detyrë të mbarështronte organizimin embrojtjes vullnetare të Vilajetit të Kosovës nga sulmet eventuale të Serbisë dhe të Malit të Zi.” (Shkpëtur nga: Teksti shqipi rezimesë anglisht të veprës: Myderris Ymer Prizreni - Ora, Zemra dhe Shpirti i Lidhjes Shqiptare 1877-1887 të MuhametPirrakut, Prishtinë, 2005, fq. 522). Me që, gjithnjë kur përmendet Lidhja Shqiptare e Prizrenit shoqërohet edheemri i Myderriz Ymer Efendi Prizrenit, po citoj edhe ato që thotë Prof. Dr. Xheladin Shala, në shkrimin e tij: “YmerPrizreni figurë e rëndësishme e rilindjes kombëtare” rreth tij: “Myderriz Ymer Efendi Prizreni bën pjesë në lagjen e figurave më tërëndësishme të periudhës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Rëndësia e tij është aq më e madhe kur kemi parasysh se emri dhe për-pjekja e tij janë të lidhura me Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, ngjarje kjo më e rëndësishmja në historinë kombëtare shqiptarë.Megjithatë, historiografia jonë gjatë kohës ka qenë mospërfillëse ndaj rolit të Ymer Prizrenit”.8 Shih:Akademia e shkencave e RPS të Shqipërisë, E vërteta mbi Kosovën dhe shqiptarët ne Jugosllavi, (Tiranë, 1990), f. 739 “Në luftën e Kosovës, që filloi prej 28 shkurt 1998 e që vazhdoi deri më 23 mars 1999, u dëbuan 800.000 mijë shqiptarë, uvrane 15,000 persona, nga të cilët 2,400 luftëtar të UÇK-së e të tjerët civilë. Gjatë luftës janë zhdukur rreth 5,000 njerëz,fati i shumicës prej tyre është zbardhur deri në vitin 2007, por i madh ka mbetur numri i rasteve të pasqaruara” (Shih:http://sq.wikipedia.org/wiki/Lufta_e_Kosov%C3%ABs) 10 Shih:Abdusamed Nasuf Bushatliq, Endelusi Përkujtim dhe vërejtje, përkth. Behxhet Jashari, Klubi Studentor (Shkup,2007), f. 15711 Shih: Beqir Meta, Tragjedia çame, Instituti i studimeve për Çamërinë (Tiranë, 2007), f. 2812 Shih: Dr. Kaliopi Naska, Dokumentet për Çamërinë, Drejtoria e përgjithshme e arkivave (Tiranë, 1999), f. 95

45


Tem

a

kërkon ndihmën dhe ndërhyrjen eshtetit shqiptar për t’i ndihmuar çamët,gjegjësisht ata myslimanë, ndaj të cilëveushtrohej me presion këmbimi megrekë, përkatësisht dërgimin e çamëvemyslimanë në Turqi dhe sjelljen egrekëve në tokat çame. Kur panë ven-dosmërinë e çamëve për të qëndruar nëtokat e tyre, atëherë filluan të ushtrojnëedhe dhunë, derisa shumë prej tyre ilarguan nga trojet e tyre, në të cilat lanëfamiljarët e tyre të masakruar, në tokëne Çamërisë, në të cilën bëhej spastrimetnik.13

E gjithë kjo dhunë ndodhi ndaj shqip-tarëve, vetëm atëherë kur më shqip-tarët s’ishin afër osmanëve, akrabatëmë besnikë, të cilët kurrë nuk ushtru-an dhunë ndaj tyre. Siç tregon edheJoseph Rothchild për shqiptarët se:“Ata ishin të fundit që vendosen tëshkëputeshin nga Perandoria Osmane,struktura e elitës të së cilës kishte qenëgjithmonë e hapët ndaj bijve të tyre tëtalentuar dhe ambiciozë, e cilapërgjithësisht nuk i kishte shtypur atadhe ndaj Kalifit-Sulltan të së cilës shu-mica e tyre ndiente një nderim të mirë-filltë fetar”14.

Shqiptari...Ecëm sa ecëm, derisa arritëm tek

tema jonë... Shqiptari! Kush ështëShqiptari? Për kë jemi duke folur?

Ai është muhadithi i shquar MuhamedNasirudin, i biri i Nuh Nexhatit, të birittë Ademit. U mbiquajt elAlbani(Shqiptari), sipas vendlindjes së tij,Shqipërisë. Ai lindi në vitin1332h/1914g, në qytetin e Shkodrës,një nga qytetet kryesore të Shqipërisë15

. Ndoshta shqiptarët s’dinë shumë përtë, pavarësisht se ka njerëz që thonë përtë, si Shejh Bin Bazi: “S’di të ketë nënqiell dijetar më të madh në hadith përkëtë kohë sesa Shejh Nasiri (Albani)”.

Emigrimi...Kur Shqiptari (Më tej: Shejh Albani)

ishte vetëm nëntë vjeç, familja e tij ushpërngul nga Shqipëria, e cila i kishhapur dyert shekullarizimit, çka i para-priu komunizmit famëkeq, për të cilinfolëm më parë. I ati i Shejh Albanit e patë arsyeshme (për të ruajtur identitetinfetar) të shkojë me familjen e tij nëSham, vendi i diturisë dhe i tregtisë, përtë cilën populli ynë thoshte: “Derin’Sham me dasht me hy, s’kemi ymërme ja mrri”.16

Identiteti i tij...Nëse lexojmë literaturën islame në

çdo cilën gjuhë të botës qoftë, të shkru-ar nga dijetarët e kohës sonë, do tëvërejmë se, përsa i përket auten-ticitetit, vlerësimit apo verifikimit tëtransmetimit të haditheve, ata i refero-

13 “Por përpara masakrës së korrikut, forcat e EDES-it kishin kryer një valë tjetër masakrash në qershor. Gjithashtu, pas verëspasoi një fushatë tjetër në tetor të vitit 1944 e cila bëri të plotë spastrimin etnik të Çamërisë.Rezultatet e këtij spastrimi kanëqenë me të vërtetë tragjike. Nga një popullsi prej 35000 vetësh që ishte para luftës mbetën vetëm disa dhjetëra familje.Vetëm nëtragjedinë e Filatit dhe të Paramithisë që u zhvillua në qershor dhe tetor të vitit 1944, rezultati ishte: 2000 të vrarë, gra, fëmi-jë, pleq dhe burra të paarmatosur, të masakruar në mënyrën më çnjerëzore nga bandat zerviste.” (Shih:http://sq.wikipedia.org/wiki/%C3%87am%C3%ABria) 14 Joseph Rothcild, Europa Lindore Qendore midis dy luftërave botërore, përkth. Kujtim Ymeri dhe Sabina Ymeri, ShtëpiaBotuese Dituria (Tiranë, 2004), f. 35115 Shih: Ibrahim Muhamed El Alij, Jeta dhe vepra e Shejh Muhamed Nasirudin Albanit: Muhadithi i kohës dhe ringjallësi iSunetit, përkth. Alban Kodra, Nektari (Tiranë, 2004), f. 1916 Shih: Muhamed Mufaku, Prapa Natës – Poezi e shqiptarëve të Sirisë, Rilindja (Prishtinë, 1980), f. 3

46


Tem

ahen Shejh Albanit, aq sa për punën e tij,dijetari i shquar, Shejh MuhamedelUthejmin, tha: “Përsa i përket anal-izave dhe verifikimeve shkencore, s’kasi ai”.17

Shejh Albani thoshte: Unë jam shqip-tar. Madje, këtë fjalë ia thoshte edhegjithë botës në arabisht “Ene alban-ijj”. Ai jetoi në tokat arabe afërtetëdhjetë vjet, por kurrë s’e harroigjuhën shqipe, ruajti identitetin e tijkombëtar dhe u kujdes për studentëtshqiptarë, sa që në ligjëratat e tij (tëincizuara në gjuhën shqipe), shpeshai i pyet studentët e tij për çështjenshqiptare në Kosovë dhe u jeptegjithashtu këshilla. Po pse populliynë s’e njeh? Vallë, s’kemi kohë tëmerremi me shqiptarët, bijtë eshqiptarëve, të cilët për 7-8 dekadaishin larg vendlindjes së tyre, por qëkurrë s’e harruan vendin e tyre,madje, emrin e atdheut e vendosënnë mbiemrin e tyre?! Apo, më për-parësi ka ajo që thoshte: “AmiBharater Bharat Amar”- Unë jamindiane, India është e imja18? Apo,vallë, i kemi dhënë përparësi atij qëfuti popullin e vet në luftë përinteresat e Krishterimit, ndërsa sot equajmë hero kombëtar, në të njëjtënkohë kur Vatikani e quan “Kalorësi iKrishterimit” apo edhe “Mbrojtës iKrishterimit”19?! Pse s’e njohimShejh Albanin?

Rreth shtypjes...Tani do të kthehemi prej udhëtimit

tonë, aty ku u nisëm... Te shtypja ndajshqiptarëve!

Kohët e fundit jemi dëshmitarë tëmisionarizmave antishqiptare-antimys-limane, të cilët duan të deformojnëpërkatësinë e shqiptarëve. Islamofobiaështë e dukshme... Në çdo pikëmundohen të largojnë Islamin, fenë eshumicës së shqiptarëve. Kjo shtypjendaj kulturës islame të shqiptarëve s’domend që është çnjerëzore. Figurat mëtë shquara të shqiptarëve myslimanë s’ipërmend asnjë historian, pavarësisht sepa to është krejt e pamundur të përfto-het në ploti fytyra e kombit dhe kulturae shqiptarëve.

Në shkrimin e tij “Identiteti Islam ishqiptarëve, Mit apo Realitet?”, ErmalBega shprehet bukur: “Nuk arrij të kup-toj se përse po bëhet kjo politikë kaq eposhtër anti-islame në Shqipëri. Islamiështë një besim i cili kurrë nuk ka kri-juar probleme tek ata të cilët e prak-tikojnë, dhe askush tjetër nuk ka parëndonjë gjë të keqe nga ai besim dhe ngakëta besimtarë.” E që, pyetjes së tij po ipërgjigjemi me fjalët e Dr. HysenÇobanit: “Ata duan të na bëjnë tëkrishterë, se ashtu i hiqen halat peshkutdhe gëlltitet më lehtë. Por, kjo nuk dotë ndodhë kurrë”.

17 El Alij, op.cit., f. 818 Shih: Gëzim Alpion, Media, ethnicity and patriotism - the Balkans ‘unholy war’ for the appropriation of Mother Teresa, f.1219 Kur vdiq “Kalorësi i Krishterimit”- Gjergj Kastrioti, Sulltan Murati nuk tha “Mjerë Shqiptaria”, por tha: “MjerëKrishterimi, se i humbi shpata dhe mburoja!” (Shih: Dr. Remzi Nesimi, Gjuhë shqipe dhe letërsi, Prosvetno Dello Sha, f.73) “Në Gjysmën e dytë të shekullit të XIV në hartën gjeopolitike të Evropës Kristiane të atëhershme shfaqet një fuqi e madhe-Turqit- Osman” prandaj “Në republikën e Venedikut si dhe në Gjenovë bien këmbanat e rrezikut për Evropën:Vatikani përgatitetpër kryqëzata, jo për Jeruzalemin, por për shpëtimin e Carigradit i cili gjendet i rrethuar” e që Skënderbeu iu përgjigj kësajthirrjeje, me që kishte mbështetjen e popujve ballkanik porse “Bashkëluftëtarët e tij ishin edhe maqedonasit”. (Shih:Akademik Ali Aliu e të tjerë, Skënderbeu 1405-1468

47


Dominik Zhaklin Kanzig dheDaniela Storm Kanzig janë bin-jake 18-vjeçare. Të dyja besojnë

fuqishëm në Zot; njëra prej tyre ështëmyslimane. Ato ende ngjajnë si dy pikauji.

Dominik Zhaklin Kanzig:Daniela dhe unë kemi qenë

vazhdimisht fëmijë të çapkënë, shpeshkemi krijuar edhe probleme, derisa urritëm. Prindërit tanë janë ndarë kur neishim dy vjeç; disa vite kemi qenë vetëmme nënën. Megjithatë, gjithë kujtimet emia janë të mira, madje, edhe kur kemipasur probleme të mëdha. Kur bëhej fjalëpër karakterin, unë isha si djalë, kurse

Daniela ishte vajzë e vërtetë. Sot ështëkrejtësisht e kundërta! Gjithmonë kemiqenë të lidhura me njëra-tjetrën dheasnjëherë nuk jemi ndarë, derisa hymë nëshkollën fillore.Atëherë na ndanë dhe navendosën në klasa të ndryshme, ngasemësuesit e panë të arsyeshme, pasi mjaftshiheshim së bashku në shtëpi. Kjo ishte erëndë për ne; çdo pushim mes orëvegjenim njëra-tjetrën e qëndronim bashkëaq sa mundeshim. Siç rriteshim ne, rritejedhe shoqëria jonë në shtëpi dhe jashtësaj. Secila nga ne zhvillonte rrethin e sajtë shokëve.

Çapkënllëqet tona fëmijërore ndon-jëherë ishin të rrezikshme, sidomos një

Binjaket

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja48


rast, kur vendosëm tëluanim në kopshtin tonë.Aqkeq u rrëzuam, saqë të dyjau alivanosëm. E para që fitoivetëdijen e humbur ishaunë; kisha një plagë nëballë, nga e cila dilte gjak.Daniela kishte plagë edhemë të thellë, nga e cila rrid-hte shumë gjak. Hymë nështëpi të kërkonim mamanëdhe më kujtohet Daniela, ecila merrte një nga njëjastëkët prej kauçit dhe fsh-inte gjakun nga fytyra.Asnjëherë nuk e kam pasurtë qartë pse e bëri një gjë të tillë.Urgjentisht u dërguam në spital, e ja tekmbijetuam për ta rrëfyer këtë ndodhi.

Gjatë rritjes, kam biseduar shpesh meZotim tim, dhe e kam lutur. Kur nisa tëlexoj për herë të parë mbi Islamin, lutjete mia ishin shumë të fuqishme. FalëAllahut, u bëra myslimane në fillim tëRamazanit të vitit 2002. Gjurmimi impas diturisë ka filluar pas bisedave përçështje fetare me një shok të shkollës, icili është mysliman. Çdo send që thoshtekish kuptim.Vazhdonte të bisedonte memua çdo ditë, aq sa pata mundësinë tëparashtroja çdo pyetje që më grishte.Kalova një vit duke mësuar Islamin, dukebiseduar me myslimanët, para se të ven-dosja të bëhesha myslimane. Familja imeçuditej. Një here u ktheva në shtëpi dhemamaja më pyeti përse mendoja qëIslami është feja e vërtetë, mirëpo nukisha e sigurt. Para se të filloja të flisja, ajomë tha: ”Ndiq zemrën tënde”. Dhe kjoështë ajo që kam bërë.Tre motrat e mia,nëna dhe të tjerët më kanë përkrahurshumë, më kanë ndihur të kuptoj vlerëne dashurisë së painteresët.

Babait tim iu desh njëkohë e gjatë ta pranojë fenëtime. Gruaja e tij ështëbraziliane dhe është lindurnë familje myslimane,mirëpo nuk e ka praktikuarfenë. Është keqardhje qëpërvojat e saj janë kthyerkundër Islamit, por kjoështë dëshmi se të gjithëduhet të fokusohemi nëIslam, a jo ndaj asaj se sisillen myslimanët.

Kam pasur fat, që shumënjerëz më kanë ndihmuar tëgjej Islamin dhe të mësoj

për të. Në fillim gjithçka ishte në formëemocionesh dhe dëshiroja që brenda njënate të bëhem myslimane e përsosur,kështu që vendosa që të ndryshoj përn-jëherë. Kur kjo filloi të rëndohet, isha eshqetësuar, mirëpo shpejti u qetësova enisa t’i bëj gjërat në mënyrë të logjik-shme.

Asnjëherë nuk kam qenë më e gëzuarsesa tani. Sa herë bisedoj për Islamin,ndjej se jam afër Allahut, dhe kjo ështëndjenjë e pa përshkruar. Kur nisa të falnamazin, isha aq mirë, sa ndjeva brendavetes qetësi dhe kënaqësi, të cilën asnjëlutje nuk ma pati dhënë më parë.

Daniela dhe unë kemi kaluar shumëkohë duke biseduar për fe. Sa herë qëkisha mundësi, debatoja me të rrethIslamit, se vërtet dëshiroja që edhe ajo tëgjente atë që kisha unë.Ajo ishte burim imadh për mua dhe përkrahja e sajasnjëherë nuk është dobësuar. Kur ven-dosa të mbaj hixhabin, ajo më inkura-jonte edhe kur dilnim jashtë, sillej simbrojtëse ndaj meje.

Veshja e hixhabit ishte luftë e vërtetë. Edija se duhej bërë, dhe kjo më bënte të

Asnjëherë nuk kam qenëmë e gëzuar sesa tani.

Sa herë bisedoj përIslamin, ndjej se jamafër Allahut, dhe kjo

është ndjenjë e pa për-shkruar. Kur nisa të falnamazin, isha aq mirë,sa ndjeva brenda vetesqetësi dhe kënaqësi, tëcilën asnjë lutje nuk ma

pati dhënë më parë.

49


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

nevrikosur. Një natë, i jam lutur Zotit, tëma lehtësonte këtë.Të nesërmen u ngri-ta e qetësuar, dhe thjeshtë vendosa ta bëj.Ndjehesha shumë e lumtur brenda vetesdhe më kujtohet që kam ecur rrugës menjë buzëqeshje shpirtërore në fytyrë, qëvinte nga zemra. Kur u bëra myslimane,Daniela dhe unë u bëmë edhe më të afër-ta, edhe pse nuk kishim bërë disa gjërapër të cilat kishim shprehi. Mendoj setërë kjo ka kuptim për të, ngase ajo esheh të arsyeshme se ka shumë gjëra qëduhen shmangur, nëse bëhet myslimanedhe se ende nuk është e përgatitur përtë.

Unë ende mendoj se çfarë do të bëj nëtë ardhmen. Shpresoj që të punoj nëfushën e mjekësisë dhe se dua që tëkujdesem për fëmijët e vegjël. Më shumëse gjithçka, dëshiroj të kem njëbashkëshortësi të suksesshme, me njëmysliman që praktikon fenë dhe do mëkuptojë. Mendoj se Islami është çelës ijetës së lumtur. Po ashtu, lutem që motraime të ndjekë rrugën time dhe besoj seashtu edhe do të ndodhë. Sa herë kemipasur probleme, dhe kur kemi biseduarpër këtë, më ka thënë : “Allahu do nandihmojë”. Unë mendoj se Ai është veçnë zemrën e saj.

Daniela Storm Kaenzig: Të kesh motër binjake do të thotë të

kesh shok më të mirë në rrethinë.Dominika dhe unë vazhdimisht vareshimnga njëra-tjetra, derisa u rritëm. Kjovazhdon edhe tani. Vërtet ishim fëmijëtrazovaçë, dhe mamaja brengosej kurbënim prapësina, siç është nxjerrja egjithçkaje nga dollapi, shkundja e tavllavenë dysheme etj. Njëherë ish aq etmerrshme, sa mamaja vetëm sa navështroi dhe u largua duke qarë. Këtë e

ka fotografuar, ngase nuk mundi tabesonte se kishim bërë një gjë të tillë. Etërë kjo, padyshim ish e rëndë për të,megjithatë asnjëherë nuk është larguarnga ne.

Nuk jam çuditur që Dominika u bëmyslimane, ngase e kam ditur se kahulumtuar për të vërtetën dhe kam prit-ur se kjo do të ndodhte. Ndërsarriteshim, Dominika vazhdimishtthoshte se diçka i mungonte. Mendoj see kuptoj se çfarë ndjente. Islami e kambushur plotësisht atë zbrazëtirë nëjetën e saj.

Ndërsa hulumtonte Islamin, Dominikaemocionohej shumë, sidomos kur iu bë eqartë se krejt kjo kishte kuptim. E kishasiguruar se do të kishte përkrahjen time,pa marrë parasysh se ç’ndodh, dhe këtë epata bërë. Për mua, nuk është merëndësi se në cilën fe është ajo, ngase ajoende është motra ime binjake, dhe asgjënuk mund ta ndryshojë këtë. Nuk mundt’i gjykoj veprat në anën negative, pasimotra ime ka qenë gjithnjë pozitive. Unëjam shtatë minuta më e madhe se ajo,dhe gjithmonë kam ndjerë disi se jammotra më e madhe. Mirëpo, që nga kohakur Dominika u bë myslimane, ështëbërë më serioze dhe më endërgjegjshme, kështu që rolet kanëndryshuar disi.

Karakteret tona janë mjaft tëndryshme. Thonë se unë kam më tepërvetëbesim, dhe ndoshta është e vërtetë.Dua të jem kureshtare dhe shkoj për-para. Vërtet shpresoj se së shpejti do tëkyçem në policinë ushtarake për disavite, dhe pastaj të bëhem police ethjeshtë, dhe dua të punoj në njësinë përkriminalitet.

Në fillim isha e interesuar të bëhemavokate, mirëpo punova në odën e

50


Gru

aja

dhe

fa

mil

jaavokatëve, ndërrova mendim. Puna ishteme shumë dokumentacione, ndërsa unëdëshiroj të ketë më tepër aktivitet. Jampërfshirë në kursin për marinsë, që mëka dhënë idenë për t’u trajnuar edhe mëshumë dhe t’i futur ushtrisë. Ishte tepërrëndë!

Ishim të detyruara të flinim në tokë, nëthasë, pa çadër, dhe kudo kish insektedhe minj. Ishim të detyruar të flinim megishtërinj në gojë dhe me kokën të mbu-luar, që të ruhesha mos më ecnin nëfytyrë.

Ambiciet e mia dallojnë nga ato tëmotrës sime, por kjo nuk ndikon në lid-hjen tonë. Kam menduar rreth Islamit,mirëpo nuk u jam përkushtuar vërtetmësimeve të tij. Çdo mbrëmje e lusZotin duke besuar në Atë, si dhe lutjet emia janë shumë të ngjashme me tëmotrës. Kam filluar të përdor njërën ngasixhadetë e motrës dhe i jam lutur Zotitnë të njëjtën mënyrë që bën ajo. Kampasur shok të afërt mysliman, edhe pse ainuk praktikonte fenë, dhe kemi biseduarpër atë sesi të mësojmë më tepër rrethIslamit, por nuk e interesonte kjo gjë,edhe aq.

I çmoj shumë myslimanët, edhemotrën time dhe jam shumë krenare metë, për shkak të guximit të saj, veçanër-isht që kur vendosi të mbajë hixhabin,Çdoherë i nderonte të gjithë shokët e saj.Ka të këqij që mendojnë se ajo është eçmendur, por të tillët duhet injoruar dhenuk duhet lejuar të afrohen afër nesh.Mendoj se pengesa më e madhe e tëkaluarit në Islam është se të gjitha rregul-lat duhen ndryshuar. Nuk jam e sigurt sedo të mund t’i përmbahesha.

Marrë nga revista “Emel”nga boshnjakishtja: Fatmir DASHI

Në Islam, çështja e martesësështë madhështore, pasi ështështyllë e familjes myslimane,

rrugë e gjetjes së qetësisë dhe lumtur-isë, si dhe mënyrë e shtimit të burravedhe grave të mira, duke qenë shëmbëll-tyrë e bukur dhe duke pasur edukatë tëshëndoshë. Pejgamberi salAllahu alejhiue selem, ka vënë dy kushte, të cilatduhet t’i plotësojnë ata që trokasin nëderën e ndonjë familjeje për t’i kërkuarvajzën. Ai, salAllahu alejhi ue selem, kathënë: “Nëse ju vjen dikush (për t’ju kërkuarvajzën) Feja dhe morali i të cilit ju pëlqen,martojeni” (shënon Tirmidhiu).

Ebu Talha, para se ta pranonte islamin,kishte kërkuar për martesë UmuSulejmin, e cila i tha: Njerëz si ti nukrefuzohen, por ti je një burrë jobesim-tar, ndërsa unë jam grua myslimane;nëse ti pranon Islamin, le të mbetet kjosi mehër (dhurate e martesës) për mua,ndërsa tjetër gjë nuk dua. Atëherë, EbuTalha pranoi Islamin dhe u martuan.

Sipas një transmetimi, ajo i kishtethënë:A nuk je i vetëdijshëm se zotin qëti adhuron është nga druri, i cili mbin

BËHU SIUMU SULEJM(Nëna e Sulejmit)

Abdulmelik elKASIM

51


Gru

aja

dhe

fa

mil

janga toka, të cilin e ka mbjellë robi i filanfamiljeje? Po - u përgjigj ai.

A nuk ke turp të adhurosh një dru qëmbin nga toka, të cilin e ka mbjellë robi ifilan familjeje? Nëse ti pranon Islamin,tjetër dhuratë prej teje nuk dua.

Më jep kohë derisa ta pleqëroj - tha ai.Shkoi dhe pastaj u kthye dhe tha:Dëshmoj se nuk ka të adhuruar me tëdrejtë përveç Allahut dhe Muhamediështë i dërguar i Allahut.

Atëherë, ajo i tha djalit të saj, Enesit(sepse kishte qenë e martuar më herët):O Enes, ngrihu dhe jepja dorën (marto-je) Ebu Talhës.

Në një transmetim tjetër,Thabiti thotë:Nuk kemi dëgjuar ndonjëherë për ndon-

jë mehër më fisnik siç ishte mehri i UmuSulejmit, çfarë ishte ai mehër? IshteISLAMI.

Po ashtu, tregohet se asaj i kishte thënë:O Rumejsa (sepse ky ishte emri i UmuSulejmit), pse nuk po përmend aspak tëverdhin dhe të bardhin, d.m.th., arin dheargjendin? Nuk dua as të verdhin as tëbardhin, nuk dua tjetër përveçse të pra-nosh Islamin, tjetër mehër nuk pranoj nëasnjë mënyrë - u përgjigj ajo.

Po çfarë mund të bëj unë në lidhje mepranimin e Islamit? - pyeti Ebu Talha.

Është Resulullahu, salAllahu alejhi ueselem, shko tek ai dhe dëshmoje para tijIslamin tënd - e porositi Umu Sulejmi.

U nis Ebu Talha, ndërsa Resulullahu,salAllahu alejhi ue selem, kur e pa, tha: Povjen Ebu Talha, duket në sytë e tij shkëlqimi iIslamit.

Atëherë, ai rrëfeu se ç’i kishte ngjarëatij me Umu Sulejmin, dhe PejgamberisalAllahu alejhi ue selem, i kurorëzoi ata,me të njëjtin mehër që e kishtekushtëzuar ajo.

O bija myslimane... kujdes të mos har-rosh porosinë pejgamberike lidhur mezgjedhjen e bashkëshortit, mos u mashtrome dukjen e jashtme dhe stolitë e kësajdynjaje.

Çdo babai dhe vëllai i them: ki frikëAllahun e kujdes ndaj atyre që janë nëkujdesin tënd. Kujdes nga tradhtia eamanetit, duke i martuar (bijat dhemotrat) me burra që s’i plotësojnë dykushtet thelbësore: përpikërinë fetaredhe moralin! Kontribuo që të martohenme burra të mirë dhe të hairit, sepseshpëton nga mëkati dhe e bën të lumturvajzën që ke në përgjegjësi.

Përktheu: Merita MUSLIU

52


Si të bëhesh nënë që e kuptonbijën e saj në pubertet? Kjoështë një pyetje që e dëgjojmë

shpeshherë nga nënat që dëshirojnë t’ikuptojnë bijat e tyre në pubertet..Dëshira e sinqertë për të kuptuar bijënnë këtë periudhë i ndihmon nënës të këtësjelljen e duhur. Ky kuptim, pa mëdyshjei bën dobi të gjithëve: nënës, bijës, famil-jes dhe tërë shoqërisë, si dhe ruan shën-detin psikik të të gjithëve.

Shumë nëna pyesin: si të sillem mebijën time, e cila ka hyrë në pubertet?Jam lodhur me të dhe personalitetin e sajtë çuditshëm… E ne themi: kjo çështjeka nevojë për kuptim dhe ushtrim, ashtusiç ka nevojë për durim dhe një dozë sht-

esë të dashurisë e prehjes.Në këtë drejtim do të japim një

propozim për çdo nënë se si të sillet mebijën e saj të dashur nën dritën e fesëtonë të pastër përkitazi me sugjerimet epsikologëve.

Kam frikë për bijën timeNjë nënë ka tre vajza.Vajza e madhe ka

hyrë në periudhën e pubertetit. Ajothotë: problemi im i përhershëm mevajzën e madhe është se ajo imitonshoqet e saj në mënyrën e veshjes,shkuarjen në kinema, dëgjimin e këngëvedhe përcjelljen e paskrupullt të telenov-elave dhe filmave.

Bija ime dhe periudhae pubertetit

Merva Hamza

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

53


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Një nënë tjetër thotë: e dise bija ime ka hyrë në peri-udhën e pubertetit, mirëpogjestet e saj me nervozojnë,ajo vazhdimisht imitonshoqet e saj të shkollës. Mëkundërshton kur unë i bëjvërejtje insistimit të saj përt’u veshur me rroba që nuki kanë hije, daljes nga shtëpiavetëm me shoqet.Ajo dësh-iron të bëjë gjithë atë qëbëjnë shoqet e saj që nuk kanë kapistall,familjet e tyre u lejojnë të bëjnë ç’tëduan. Kjo gjë për mua është epapranueshme, ç’të bëj?

Prej gjërave që brengosin nënat në këtëperiudhë është mospajtimi në mendimeme bijat e tyre.

Një nënë thotë: bija ime, që është nëpubertet, nuk pëlqen asgjë përreth saj, asmendimin e nënës. Kur kam qenë nëvitet e saj nuk jam sjellë në atë mënyrë,porse respektoja adetet tona.

Shohim shumë nëna që nuk lejojnë nëasnjë mënyrë që bijat e tyre të mbajnëlidhje me ndonjë shoqe.

Një nënë lidhur me këtë thotë: bija imeka një shoqe të emancipuar në njëmënyrë apo tjetër, mirëpo nuk mëpëlqen sjellja e saj, andaj nuk lejoj që bijaime të shoqërohet me të. E kam urd-hëruar t’i ndërpresë lidhjet me të,mirëpo më kot. Bija ime insiston që atëvajzë ta ketë shoqen më të ngushtë dhe siduket kërkesën time e refuzon.

Periudhë e vështirëNjë eksperte e psikologjisë dr. Nimete

Ivedullah thotë: “çdo nënë që e ka bijënnë periudhën e pubertetit duhet të kup-tojë se bija e saj kalon një periudhë tëvështirë. Nuk duhet që t’ia shtrëngojë

gjërat bijës së saj përn-jëherë. Nuk duhet ta sjellëpara gjërave të vështira përnjë çast. Të mos e ndalojënga televizori dhe dëgjimi ikëngëve përnjëherë.Konkretisht në këtë fazëdisa penj duhet të lëshohen,domethënë, disa rregulladuhet t’i shohim mes gish-tave për të mos na ikur zoguprej dore. Në këtë periudhë

vajza kalon prej botës së fëmijëve nëbotën e grave. Nëna obligohet t’i përcak-tojë disa prioritete që s’guxon të shkelensi: mbulesa islame, dalja vetëm nëpërvende të dyshimta, këto gjëra asnjëherënuk lejohen. Pas kësaj vijnë disa obligimetë tjera, që mund të tolerohen kohë paskohe. Mund t’i tolerojmë disa gjëra,duke ia bërë me dije herë pas herë se ajoështë në buzë të humnerës dhe mund tëbjerë në mëkate.”

Sa u takon telenovelave Dr. Nimetethotë: “ndonjëherë telenovelat ngërthe-jnë në vetvete mësime dhe urtësi që s’dotë mund t’i rrënjosim në mendjet e fëmi-jëve tanë, andaj, nëse ekziston ndonjë etillë që ka dobi e mësime, nëna duhet tëmundohet që ta ndjekë së bashku mebijën, në mënyrë që t’i nxjerrë mësime..urtësi të mira dhe përvojë të rëndë-sishme. Madje, duke diskutuar me tërreth filmit, do të njohësh më thellë per-sonalitetin e saj, gjërat që e tërheqin dheqë ka nevojë.”

“Ah sikur të më kuptojë nëna”Vashat ndihen shumë keq kur qortohen

nga prindërit. Atë e shohin si njëpërçmim të madh për personalitetin tëtyre. Një nxënëse e shkollës së mesmethotë: “Ah sikur nëna ime të kuptojë se

bija ime, që është nëpubertet, nuk pëlqenasgjë përreth saj, as

mendimin e nënës. Kurkam qenë në vitet e sajnuk jam sjellë në atë

mënyrë, porse respekto-ja adetet tona.

54


Gru

aja

dhe

fa

mil

jaunë jam rritur dhe të më qortojë në njëformë më të mirë.” Një tjetër thotë:“nëna ime vazhdimisht më qorton. Çdolëvizje e imja për të është gabim, madje,çdo fjalë që e them, dhe kjo ma tretvetëbesimin.” Një tjetër, duke qarë thotë:“Ah sikur nëna ime të më kuptojë!Ndihem sikur unë jam në një luginë e ajokrejtësisht në një luginëtjetër. Ajo vazhdimisht mëcilëson si e marrë, përtace.”

Rreziku i qortimitPsikologja Inas AbdulBaki

vë në dukje se vasha nëpubertet nuk pranon assesiqortimin e prindërve. Ajoshton “në realitet, qortimi nëtë shumtën e rasteve s’është idomosdoshëm, bëhet përgjëra që mund të përmirëso-hen më vonë, si qortimi imënyrës së të folurit,mënyrës së ecjes, ushqimit,gjesteve, kritika kundërshoqeve. Duhet të bëjmë dallimin mes dymënyrave të kritikës: mes asaj konstruk-tive, duke u marr aty për aty megabimin, pa ia drejtuar personalisht qor-timin, dhe kritikës së dëmshëm, kur qor-timin ia drejton drejtpërsëdrejti, mefyerje dhe nënçmim.”

Dr. Inas mendon se rreziku i kritikës sëpersonalitetit të fëmijës në pubertet dhesjelljes së tij krijon mendime negative tekai përsa i përket mendimit që krijon nëlidhje me vetveten. Kur e fshikullojmëme cilësitë e marra, të shëmtuara dhenënçmuese, kjo gjë lë gjurmë negative nëshpirtin e tij dhe reagimi i tij do të jetë ivrazhdë, me mllef, urrejtje dhe dëshirëpër hakmarrje, apo e kundërta: duke utërhequr dhe duke u mbyllur në vetvete.

Puna më e drejtë në këtë drejtim ështëmesatarja, siç thuhet: “punët më të mirajanë ato mesataret”, që do të thotë: për-dorim qortimin dhe lëvdatat sipas situ-atës, duke bërë dallimin mes person-alitetit dhe cilësive gjatë kritikës.

Ajo më tej shton “çdo nënë duhet tëkuptojë se bija e saj ka hyrë në një peri-

udhë të re të jetës dhe nukështë më ai fëmijë i cilikthehet te nëna kur hasetme çdo problem. Për këtëarsye, nëse dëshiron tëfitosh besimin e bijës tëndedhe sinqeritetin e saj, sinënë e ke për obligim tëbëhesh ndihma dhembështetja më e mirë përbijën tënde. Në këtë fazëduhet që nëna të jetëpërgjegjësja e parë për t’ishpjeguar çdo gjë që kanevojë bija e saj, në tëkundërt, vasha do t’u drej-tohet shoqeve të saj apo

botës së internetit që është në dispon-imin e të gjithëve.”

Bëhu mbështetje shpirtërore për bijën tëndeNëna e kuptuar duhet t’i bëjë me dije

bijës saj se e kupton. E kupton kur hid-hërohet, lodhet dhe pikëllohet andaj iofron ndihmë shpirtërore asaj. Dr.Shahinaze Tal’at thotë: “ti je mbështetjashpirtërore e bijës tënde duke dëgjuarme kujdes problemet e saj, duke iupërgjigjur me dashuri pa gjykuar rastinaty për aty qoftë me lëvdatë apo qortim.Bëhu mbështetje shpirtërore për bijëntënde dhe kupto ndjenjat dhe nevojat esaj (sidomos nevojat trupore dhe emo-cionale). Vasha në pubertet nëse nuk iofrojmë dashuri dhe mirëkuptim, ajo do

Kur e fshikullojmë mecilësitë e marra, të

shëmtuara dhe nënç-muese, kjo gjë lë gjurmënegative në shpirtin e tij

dhe reagimi i tij do tëjetë i vrazhdë, me mllef,urrejtje dhe dëshirë për

hakmarrje, apo ekundërta: duke u tërhe-qur dhe duke u mbyllur

në vetvete.

55


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

ta kërkojë diku tjetër. Kësaj i frikësohemidhe e refuzojmë. Kur flasim për dashur-inë kemi për qëllim dashurinë mesataredhe kuptimin e natyrës së saj në këtëperiudhë.”

Periudha e pubertetit me karakteris-tikat e saj konsiderohet kthesa më erëndësishme nëpër të cilën kalojnë tërinjtë. Mosekzistimi i orientimit dhe dia-logut në këtë periudhë mes fëmijës dheprindërve çon deri te prishja e marrëd-hënieve mes tyre. Shumë studimepsikologjike kanë vërtetuar se fëmijët nëpubertet që vijnë nga familjet me raportetë mira mes anëtarëve të tyre, qëbashkërisht marrin vendime, janë me mëpak probleme dhe më pozitiv në shikimine jetës.”

Largoju këshillës së drejtpërdrejtëThirrësi islam, dr. Mebruk Atije thotë:

“I Dërguari i Allahut na ka mësuar artin esjelljes me njerëzit. Kur i arrinte ndonjëfjalë prej ndonjërit thoshte: “ç‘është puname disa njerëz të cilët thonë kështu e kështu”larg publikimit të emrave me një metodëtë lartë morale. Këtë metodë e gjejmëedhe në Kur’an. Allahu i Madhëruarthotë: “ti (Muhamed) thirr për nërrugën e Zotit tënd me urtësi ekëshillë të mirë dhe polemizo me ata(kundërshtarët) me atë mënyrë qëështë më e mira.” (Nahël – 125) kjoështë metoda e Kur’anit: thirrja meurtësi dhe duke pasur në konsideratërrethanat e atyre që i thërret në fe, fjalëtqë ua thotë secilën radhë për të mos istërngarkuar dhe mënyrën si ju flet.Butësia gjatë këshillimit le gjurmë nëzemrat. Qortimi, shpalosja e gabimeveqë janë bërë pa dije ose me qëllim tëmirë le gjurmë te vashat në pubertet.

Një nga thirrësit islam këshillon çdo

nënë dhe baba që të jenë shokë për fëmi-jët e tyre.Ai thotë: duhet t’i bëjmë shokëfëmijët tanë në periudhën e pubertetit.Duhet të largohemi nga stili i urdhërimitdhe ndalimit të çdo pune të madhe dhetë vogël, të lidhemi me fëmijët tanë si meshokët që kanë respekt dhe dashuri e jome një lidhje që nënkupton urdhra dhendalesa, frikë dhe dënim.”

Respektimi i çështjeve vetjakeDr. Shahinaze Tal’at thotë: “ndonjëherë

të rriturit nuk e perceptojnë se sa keq endien veten fëmijët në pubertet kur për-menden dobësitë e tyre. Është e sigurt senënçmimi i fëmijëve që janë në fazën epubertetit le gjurmë të thella dhe afatg-jate tek ata dhe si rezultat mund të ketëprobleme psikike tërë jetën.

Ajo që e rëndon fëmijën në pubertetsjellja me të si me një vogëlush, apo tëfolurit për të gjëra që i pengojnë paratjerëve. Që këtu le të përkujtojmë fjalëne Allahut: “O ju që besuat, nuk bën tëtallet një popull me një popull tjetër”(Huxhurat – 11)

Nëna obligohet të respektojë çështjenvetjake të së bijës pa shkelur parimin embikëqyrjes indirekte. Nëna ka përobligim të orientojë bijën drejt formimittë personalitetit të saj. Për t’u bërë njënënë e kuptuar patjetër duhet dhënëbijës një shans për t’u marrë me punët eshtëpisë. Për shembull: hyrja në kuzhinë,puna në të, përdorimi i drejtë i mjetevetë kuzhinës. Nëna duhet ta lavdërojë atëdhe ta kuptojë kur bija e saj gabon.T’i jepvullnet kur korr sukses dhe ta këshillojëkur gabon. Orientimi i mirë dhe imençur shkakton që fëmija ta pranojëme zemërgjerësi nga më të vjetrit.

nga arabishtja:Agim BEKIRI

Pyet

je d

he p

rg

jig

je56


Pyetje: Shumë myslimanë që janë në punë e

vonojnë namazin e drekës, ikindisë,akshamit dhe i lënë për më vonë dukearsyetuar se janë të angazhuar mepunë, apo i kanë rrobat e palara. Çfarëudhëzimi u jepni këtyre? Allahu juashpërbleftë!

Përgjigje:Arsyet e përmendura nuk janë me

vend për t’u vonuar namazi. Nuk i lejo-het asnjërit nga besimtarët, burrë apogrua, që ta lërë namazin më vonë sekoha e caktuar. Duhet ta falin në kohëne caktuar sipas mundësive që kanë.Allahu i madhëruar ka thënë:“…namazi është obligim i caktuar(në kohë) për besimtarët”. Nisa 103.

Punëtorët dhe të gjithë që janë tëangazhuar me obligime në punë tëndryshme, duhen t’i kushtojnë kujdesfaljes së namazit në kohën e vet dhe mexhemat në xhami, varësisht se ku gjen-den. Nëse kanë afër xhami, duhet tafalin në xhami, nëse nuk ka xhami nëafërsi, atëherë e falin në vendin epunës. Pejgamberit i ka ardhur njënjeri i verbër dhe e ka pyetur: S’kamkush më udhëheq për në xhami, a kamlehtësim të falem në shtëpi?Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem, ika thënë: A e dëgjon ezanin? Ka thënë:

Po. Pejgamberi salAllahu alejhi ueselem, i thotë: Atëherë përgjigju!

Nëse angazhimi i tij ka qenë i madh saqë nuk ka pasur mundësi të arrijë tafalë në kohën e vetë, atëherë i lejohett’i bashkojë dy namazet drekë e iqindidhe aksham e jaci, me kusht që kjo tëmos ndodhë shpesh. Arsyeja për rrobatse i kanë të palara nuk e ndalon ta falënamazin apo ta lërë, por duhet t’i pas-trojë rrobat, apo t’i ndërrojë, e jo tëlihet namazi.

Pyetje: Shumë nga myslimanët, kur

sëmuren, e lënë namazin dhe thonë sekur të shërohen do ta falin kaza. Aështë me vend kjo arsye?

Përgjigje:Lënia e namazit nuk lejohet përpos se

në rast të ikjes së trurit, apo humbjessë vetëdijes për një kohë të gjatë, apofëmija që nuk ka arritur pubertetin,apo gruaja gjatë ciklit menstrual, apolehoni. Nëse njeriu është i sëmurë, pore ka vetëdijen, ai duhet ta falë namazin,dhe atë sipas mundësive. Allahu i mad-hëruar ka thënë: “kini frikë Allahunsa të keni mundësi.” Tegabun 16. Idërguari i Allahut ka thënë: “Kur t’juurdhëroj me ndonjë urdhër, zbatojeni atë satë keni mundësi”.

Po ashtu është rasti me Imran b.

Rreth namazit...Përgjigjet: Ali SHABANI

57


Husajnin në hadithin që shënonBuhariu: Kur është sëmurë Imrani,është ankuar, ndërsa PejgmberisalAllahu alejhi ue selem, i ka thënë:“Falu në këmbë, e nëse nuk mundesh, faluulur, e nëse nuk mundësh, falu në krah”. Nëtransmetimin e Nesaiut është edheshtojca: “e nëse nuk mundesh, falu ishtrirë”, d.m.th., se i sëmuri që e kavetëdijen, e falë namazin edhe meisharet (me shenja) dhe gjithashtumund t’i bashkojë dy namaze në njëkohë, si drekën me iqindinë në njërënnga kohët e këtyre namazeve dheakshamin e jacinë, përveç sabahut, qëfalet veçmas.

Edhe diçka, kazaja në këtë mënyrëështë keqkuptuar. Namazi që lihet mevetëdije, si mund të falet kaza?! Kjo

nuk lejohet. Pejgamberi salAllahu ale-jhi ue selem, ka thënë: “Kush fle dhe i kakaluar namazi, apo e ka harruar, le ta falëkur t’i kujtohet, se atëherë e ka kohën e vet”.

Pyetje: Pas faljes së farzit, vërejmë nga xhe-

mati se për t’i falur Synetet e ndërro-jnë vendin. A ka kjo argument nëfikhun islam apo jo, përndrysheç’duhet vepruar?

Përgjigje:Pas faljes së farzit më mirë është të

bëhet dhikri që bëhet pas faljes së farz-it. Kështu është udhëzimi i PejgamberitsalAllahu alejhi ue selem, siç e vërejmënë hadithet e vërteta. MirëpoPejgamberi salAllahu alejhi ue selem, Py

etje

dhe

p r

gji

gje

58


Pyet

je d

he p

rg

jig

je

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen.Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

ka ndaluar që menjëherë pas farzit tëfalet Syneti në të njëjtin vend dhe e kagjykuar këtë veprim duke u thënësahabëve “a e ngjitët namazin?!”. Andaj,pasi të falet farzi, nëse personi dëshirontë falë Synetin atë duhet ta ndajë prejfarzit më njërën nga dy gjëra: ose mëdhikër, ose me ndërrimin e vendit.

Pyetje: A lejohet të falim namazin pas

imamit që bën mëkate, si pirja e duhan-it, rruajtja e mjekrës, isbali dhe tëngjashme?

Përgjigje: Së pari e lusim Allahun fuqiplotë që

Allahu ata t’i udhëzojë nga këtolëshime. Është për t’u qarë ky hall mëtepër se kemi rënë në kësi far situateqë imamët të dalin dhe të tillë, që epinë duhanin e i rruajnë mjekrat –Allahu na udhëzoftë të gjithëve nërrugë të drejtë. Për këtë çështje ështëpyetur dijetari i famshëm Ibën Baz, icili është përgjigjur se lejohet të fale-mi pas këtyre imamëve, edhe psekemi dëgjuar se në Indi ku janë pasuestë medhhebit Hanefi, nuk lejojnëdikush që rruan mjekrën të dalëimam.

Mirëpo këtu duhet të theksoj mekeqardhje se ndodh që ndonjëherë tëjetë imam i ndonjë xhamie dikush qëbën rukje në mënyrë të ndaluar, sisihër apo shkruan hajmali dhe nuskatë kota, duke shkarravitur në ato fletadhe lloje të tjera të manipulimeve, tëcilat janë shirk dhe kufër - Allahu naruajtë. Këta imamë duhen këshilluar, enëse nuk shmangen nga ato vepra tëshëmtuara, nuk lejohet të falemi pas

tyre dhe duhet insistuar që të largohetnga ajo detyrë.

Pyetje:Kemi hasur në disa xhami para

namazit, apo pas namazit, që disa ngaxhemati rrinë në oborr të xhamisë dhepinë duhan e shumë të tjerë bëjnë bise-da të dynjasë, diskutojnë çështje poli-tike etj. A është kjo në rregull dhe meçfarë na këshillon?

Përgjigje:Xhamitë janë vendet më të dashura të

Allahut të madhëruar, siç ka thënëPejgamberi, salAllahu alejhi ue selem,dhe ato duhet t’i dallojmë nga kafenetëdhe lokalet tjera. Xhamitë, siç thotë idërguari i Allahut, “janë për të falurnamaz dhe për t’u madhëruar Allahu”. Nënjë hadith i dërguari salAllahu alejhi ueselem thotë: “Mos i bëni xhamitë rrugë,përveçse nëse se i përdorni për dhikër aponamaz”. /Sahiha nr.1001/. Po ashtutransmeton Ibën Hibani dhe tjerë ngaAbdullah b. Mesudi se Pejgamberi,salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “NëAhiri zaman (koha afër Kiametit) do të ketënjerëz që do të rrinë në xhami radhë-radhë,prijës (qëllim) e kanë dynjanë, mos rrini meata se Allahu nuk ka nevojë për ata”.

Duhet veçuar rastet se lejohet nëxhami biseda që është mubah, siç evërejmë te hadithet ku sahabët kanëbiseduar në praninë e të dërguaritsalAllahu alejhi ue selem, për kohën epaditurisë dhe qeshnin, e i DërguarisalAllahu alejhi ue selem, buzëqeshteme ata siç është evidentuar në librinHashijetu Ibën Abidin 1/ 445, dhe libratë tjerë të imamëve të shquar.

59


1 - Resulullahu salallahu alejhi ueselem, kur kryente namazin thoshte 3herë estagfirullah (më fal o Allah), pastajthoshte:

2 - Allahume entes selamu ue minkesselamu tebarekte já dhel xhelali uel-ikram.

(O Zoti im,Ti je shpëtimi dhe prej Tejeështë shpëtimi, i Lartësuar qofsh Ti që jei Madhëruar dhe i Nderuar)

3 - La ilahe ilAllahu uahdehu la sherikeleh, lehul mulku ue lehul hamdu ue hue‘ala kuli shejin kadir. Allahume la mani’a

lima a’tajte ue la m’utije lima mena’te uela jenfe’u dhel xheddi minkel xheddu.

(S’ka të adhuruar tjetër përveç AllahutNjë dhe i pashoq. Atij i takon sundimidhe Lavdërimi dhe Ai është iPlotfuqishëm mbi çdo send. O Zoti im,nuk ka kush e ndalon atë që Ti e ke dhënëdhe s’ka kush e jep atë që Ti e ke ndalu-ar; (te Ti) nuk ka vlerë dobia e askujt,ngase çdo dobi vjen prej Teje)

4 - Allahumme einni ‘ala dhikrike ueshukrike ue husni ‘ibadetik

(o Allah, më ndihmo të të përkujtoj, të

Dhikri pas namazitAbduladhim b. Bedevij elHALEFIJ

Ilm

iha

lli

Ilm

iha

lli

60


falenderoj dhe mirë të adhuroj)5 - 33 herë subhanAllah, 33 herë

elhamdulilah, 33 herë Allahu ekber dhetë njëqindën me fjalë: la ilahe vahdehuula sherike le lehul mulku ue lehul hamduue huve ala kuli shej’in kadir.

6 – leximi i ajetul kursis: Allahu LaIlahe ila huel-Hajjul-Kajjumu, la te`hud-huhu sinetun ue la neum, lehu ma fis-semavati ue ma fil-erdi, men dhe ledhijeshfe?u ?indehu ila bi idhnihi, ja?lemuma bejne ejdihim ve ma halfehum ve lajuhitune bi shej`in min ?ilmihi ila bimashae uesi’a Kursijjuhus-semavati uel-erda, ue la jeuduhu hifdhuhuma ve huel-?Alijjul-?Adhim.

(Allahu është Një, s`ka Zot tjetërpërveç Atij, Ai është mbikëqyrës ipërhershëm dhe i përjetshëm. Atë nuk ezë as kotja as gjumi; Gjithçka ka në qiejdhe në tokë është vetëm e Tij. Kushmund të ndërmjetësojë tek Ai, pos melejen e Tij. Ai di të tashmen që ështëpranë tyre dhe të ardhmen. Nga ajo që Aidi, të tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshi-ruar. Kursija e Tij përfshin qiejt dhe to-kën, kurse kujdesi i Tij ndaj të dyjave nuki vjen rëndë, Ai është më i Larti, më iMadhi)

Çka urrehet të bëhet në namaz1 – Prekja e trupit dhe rrobave pa nevojë2 – Vendimi i duarve në bel3 – Ngritja e shikimit në qiell4 – Lëvizja djathtas-majtas pa nevojë5 – Të shikuarit në atë që të largonvëmendjen6 – Mbulimi i gojës7 – Hapja e gojës8 – Pështyma drejt Kiblës, ose në tëdjathtë9 – Kryqëzimi i gishtave

10 – Shtrirja e duarve në sexhde siçshtrihet qeni.11 – Hyrja në namaz në momentin kurshtrohet ushqimi apo duke qenë nën pre-sion të nevojës fiziologjike12 – Tejkalimi i imamit gjatë lëvizjeve nënamaz

Çka lejohet gjatë namazit1 – Të ecurit me nevojë2 – Bartja e fëmijës3 – Vrasja e akrepit dhe gjarprit4 – Të kthyerit në namaz dhe tregimi

me shenjë për nevojë5 – Pështymja në rroba ose nxjerrja e

mindilit prej xhepit6 – Kthimi i selamit me shenjë atij që i

jep selam7 – Thënia e burrave “subhanAllah” dhe

rënia e shuplakave për gratë nëse ndodhdiçka në namaz

8 – Ofrimi i ndihmës imamit në rastekur i përzihet leximi

9 – Pengimi i atij që dëshiron të kalojëpërpara falësit të namazit

10 - Të qarit

Ç’ka e prish namazin1 - Prishja e abdesit.2 - Lënia e ndonjë rukni, ose ndonjë

sharti me qëllim, pa arsye3 - Ngrënia dhe pirja me qëllim.4 - Të folurit e fjalëve që s'kanë të bëjnë

me namazin5 - Të qeshurit.6 - Kalimi i gruas së moshuar para

namazliut mes vendit të tij dhe vendit tësexhdes

7 - Kalimi i gomarit dhe qenit të zi,para namazliut mes vendit të tij dhe ven-dit të sexhdes.

Zgjodhi:Agim BEKIRI

Autor: Abdulmuhsin b. Hamed el-Abbad

Lib

ri

61


Syneti si burimi i dytë i legjislacionitIslam, si komentues i Kur’anit dhendriçues i dispozitave fetare e ka meritu-ar mundin dhe angazhimin e dijetarëve tahadithit, të cilët duke e mësuar, shënuar,ruajtur dhe përhapur Synetin e kanë rua-jtur fenë islame si domosdoshmëri e parënë jetën e myslimanit.

Allahu, i Lartësuar thotë: “O ju qëbesuat, respektojeni Allahun dhe tëdërguarin e Tij, e mos e braktisni atëse ju po e dëgjoni...” (El Enfal, 20)

Thuaj (o i dërguar): “Në qoftë seetërit tuaj, djemtë tuaj, vëllezërittuaj, bashkëshortet tuaja, farefisijuaj, pasuria që e fituat, tregtia qëfrikoheni se do të dështojë, vend-banimet me të cilat jeni të kënaqur,(të gjitha këto) janë më të dashurapër ju se Allahu,se i dërguari i Tij dhese lufta për në rrugën e Tij, atëherë,pritni derisa Allahu nuk vë në rrugëne drejtë njerëzit e prishur. (Et Tevbe,24)

Thuaj: “Respektojeni Allahun dherespektojeni të dërguarin!” Nëse atarefuzojnë, atëherë atij i takon

përgjegjësia me çka është i ngarkuarndërsa juve përgjegjësia me çka jeni tëngarkuar, nëse i bindeni atij, atëherëkeni gjetur të vërtetën. I dërguari kaobligim vetëm komunikimin e qartë.(En Nur, 54)

Respektimi i të dërguarit manifestohetduke e besuar atë që ai na e kumton, dukei zbatuar urdhrat e tij dhe duke u larguarnga gjërat që ai i ka ndaluar. Një formë eveçantë e respektit është angazhimi përgrumbullimin, kodifikimin, kontrollimindhe përhapjen e Synetit të tij, paqja dhebekimi i Allahut qoftë mbi të.

Islamit gjatë historisë, nuk i kanëmunguar shërbyes që me devotshmëridhe amanet bartën porositë hyjnore tekgjeneratat e mëvonshme. Ata nukkursyen as kohë e as mund për të tubuar,shënuar dhe përhapur trashëgiminë qëpas vete e la i Dërguari i Allahut, paqjadhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, shokëte tij dhe dijetarët e gjeneratave të dallu-ara.

Angazhimet e tyre edhe sot për-menden si shembull i përkushtimit,

Prezantim i librit

Shkruan: Talha KURTISHI

Njëzet Hadithe Të Zgjedhura NgaSahihu I Muslimit

Lib

ri62


sakrificës, kujdesit dhe besnikërisë ...Shoqëritë moderne dhe mjetet e

komunikimit e kanë lehtësuar veprimtar-inë shkencore, situatë kjo e cila udhë-timet e dijetarëve të hadithit,, vuajtjetdhe durimin e tyre e ngrit në shkallën emrekullisë.

Margolith, një orientalist i njohurthotë: “Myslimanët kanë plotë të drejtëtë krenohen me shkencën e hadithit.” ( ElMu’alimi , El Mekalat El Ilmijje, fq. 253)

Muhamed Behaud-din në librin e tij “ElMusteshrikun uel Hadith En-Nebevi, fq.30 thotë: “Shumë nga metodat që i për-dorën myslimanët në vlerësimin e saktë-sisë së hadithit sipas tekstit (el -metn) dhesipas vargut të transmetuesve (el -isnad),e që janë shpjeguar në shkencat e hadithit(Mustalah El Hadith ve El Xherh vetTa’dil) u mirëpritën dhe u zbatuan ngashumë perëndimorë në verifikimin etransmetimeve historike. Si shembuj do tipërmendim, Karlajlin, Bernard Sho-në,Smit-in dhe tjerë.Të gjithë ishin të fascin-uar me mënyrën e tubimit të hadithit dheme rregullat e kritikës ndaj trans-metuesve.”

Një kolos i shkencës së hadithit ështëedhe imami i njohur, Imam Muslimi (204– 261 H që korrespondon me 819-874 tëkalendarit gregorian) dhe dëshmia eangazhimit të tij vepra Es Sahih, nga e ciladijetari i respektuar Abdul Muhsin ElAbbadi ka përzgjedhur dhe në mënyrëshkencore ka komentuar njëzet hadithe.

Është për të përshëndetur vendimi iprofesorit të nderuar Rexhep Nurediniqë këtë libër ta përkthen në gjuhenshqipe dhe kështu ta sjell më afër lex-uesve shqipfolës. Jemi të mendimit se kyhap i guximshëm do ti nxit edhe hoxhal-larët tjerë që të angazhohen më tepër nëpërkthimin e librave të hadithit .

Përkthimi në fjalë është i veçantë nëdisa elemente:

Hyrje (parathënie) e dobishme që përf-shin biografinë e autorit dhe shtjellon gatise në hollësi gjitha temat të lidhura mëveçoritë dhe dallueshmërinë e Sahihut silibër i dytë i Synetit pas Sahihut tëBuhariut nga aspekti i vërtetësisë.

Parathënia e librit përmend edhebiografinë e Muslimit, shkakun e për-pilimit të librit, krahasimin mes tij dheSahihut, vërejtjet e disa dijetarëve, libratqë e kanë komentuar veprën në fjalë etj.

Gjatë komentimit të haditheve përpilue-si i librit u është përmbajtur këtyre pikave:

Përmendja e gjitha burimeve ku gjen-det hadithi ne fjalë

Të dhënat mbi vargun e transmetuesveku ka përmendur shkurtimisht biografinëe çdo transmetuesi.

Veçori tjera mbi vargun dhe faktet qëdalin nga shkenca e terminologjisë sëhadithit.

Komentimi i hadithitNxjerrja e dispozitave dhe urtësive që

dalin nga hadithi.Nga hadithet që i ka përmbledhur

autori janë: hadithi i dërgimit të Muadhitnë Jemen, mbi Ebu Talibin, mbi besimin epaluhatshëm, mbi ruajtjen e sekretit etj.

Besojmë se ky përkthim do ta pasuronbibliotekën e hulumtuesit profesional sidhe bibliotekën e lexuesit të thjeshtë qëprej së afërmi dëshiron të njoftohet metrashëgiminë pejgamberike.

Me shpresë që këtu nuk do të ndaletveprimtaria e profesorit të nderuar elusim Allahun që veprat tona të mira t’ipranon dhe të na i lehtëson vështirësitë eDitës së Fundit,Ai me të vërtetë i pranonlutjet e robërve të Tij.

Ju dëshirojmë çaste të këndshme meleximin e librit.

Documents

SEKRETI I NGADHËNJIMIT - albislam.com · 3 SEKRETI I NGADHËNJIMIT Ditët që lamë pas shënuan kujtimin për lindjen e Muhamedit paqja dhe bekimi qoftë mbi të, njeriut më me