H.MI204 Óóðõàéí ìàëòàëò íýâòðýëò áýõýëãýý Ñåìèíàð-11

1. Малталтын агааржуулалтын тооцоо

1. Агааржуулах арга,агааржуулалтын төхөөрөмжийг сонгох

Далд уурхайг агааржуулах дараах үндсэн 3 арга байна.Үүнд:

1. Шахах 2. Сорох 3. Хосолсон Шахах арга. Энэ аргыг шатах (метан, устөрөгч) эсвэл хорт (хүхэрт устөрөгч, хүхэрт хий, нүүрстөрөгчийн исэл) хий ялгарч болзошгүй уулын малталтанд хэрэглэнэ. Энэ арга нь мөргөцөг орчмыг сайн агааржуулдаг боловч хорт хийг малталтын уртын дагуу тарааж, түүнийг бүрэн арилгахын тулд нилээд хугацаа зарцуулах шаардлагатай байдаг дутагдалтай. Сорох арга. Энэ аргыг хорт болон тэсэлгээний үед ялгарах хий байхгүй нөхцөлд хэрэглэнэ.Энэ аргын сайн тал нь малталтын агаарын орчинг цэвэр байлгадаг.Дутагдалтай тал нь агаар дамжуулах уян хоолой хэрэглэж болдоггүй. Хосолсон арга. Энэ аргын үед дээрхи 2 аргын хослолыг хэрэглэдэг. Хосолсон аргаар агааржуулахын тулд шахах үйлчилгээтэй богино урттай агаар дамжуулах хоолойг мөргөцгийн ойролцоо байрлуулж, сорох ажиллагаатай агаар дамжуулах хоолойг мөргөцгөөс 18-20 метрийн зайнаас эхлэн малталтын бүх уртын дагуу байрлуулдаг. Энэ аргыг харьцангуй их урттай малталт нэвтрэх үед хэрэглэдэг.

1.1. Агааржуулалтын вентилятор, агаар дамжуулах хоолой хэрэглэх үед малталтын агааржуулалтын параметрүүдийн тооцоо

Малталт нэвтрэх үед шаардлагатай агаарын хэмжээг дараах хүчин зүйлүүдийг

харгалзан үзэж тодорхойлно. Үүнд:

• Мөргөцөгт ажиллах хүний тоогоор • Тэсэлгээний ажлын үед ялгарах хийн хэмжээгээр • Малталт нэвтрэлтийн ажил явагдах үед үүсэх тоосны хэмжээгээр

Агаарын хэмжээг тоосны хүчин зүйлээр тооцохын тулд дараах нөхцөл биелэгдэх ёстой.

(1) VS60Qì ∗∗≥

Үүний: Qм-мөргөцөгт шаардлагатай цэвэр агаарын хэмжээ, м3/мин

S-малталтын хөндлөн огтлолын талбай, м2

V-агаарын урсгалын хурд, м/сек Агаарын урсгалын хурд хамгийн оновчтой хэмжээнд байх үед агааржуулалт хамгийн үр дүнтэй явагдана

- 1 -

H.MI204 Óóðõàéí ìàëòàëò íýâòðýëò áýõýëãýý Ñåìèíàð-11

Шахах аргаар агааржуулж байгаа тохиолдолд шаардлагатай агаарын хэмжээг проф. П.И. Мустелийн томьёогоор тодорхойлж болно

LSQ

t4.21Qøì ⋅⋅⋅= (2)

Үүний: Q-нэгэн зэрэг тэслэгдэх тэсрэх бодисын хэмжээ, кг S-малталтын хөндлөн огтлолын талбай, м2

L-малталтын урт,м t-агааржуулах хугацаа, мин. Аюулгүй ажиллагааны дүрэм ёсоор 30 минутаас дээш байх ёстой. Qш

м- шаардлагатай агаарын хэмжээ, м3/мин Сорох аргаар агааржуулах тохиолдолд шаардлагатай агаарын хэм-жээг проф. А.И.Ксенофонтовагийн томьёогоор тодорхойлж болно.

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛ +=

SQ15QS

t13.2Q ñ

ì (3)

Үүний: Qм

с- шаардлагатай агаарын хэмжээ, м3/ мин , 6.3-р томьёо дараах нөхцөлд хүчин төгөлдөр байна.

S5.0lò ≤Үүний: S-малталтын хөндлөн огтлолын талбай,м2

lт -мөргөцгөөс агаар дамжуулах хоолойн амсар хүртлэх зай, м Хосолсон аргаар агааржуулах үед шахах аргаар мөргөцгийг агааржуулж байгаа агаарын хэмжээ дараах нөхцлийг хангаж байх ёстой.

ñì

øì Q8.0Q ⋅≤ (4)

1.2. Агааржуулалтын хоолой сонгох, түүний аэродинамик эсэргүүцлийн тооцоо

Агаар дамжуулах хоолойн хамгийн том диаметрийг дараах нөхцлөөс тодорхойлж болно.

(5) S22.0d =

Үүний: d-агаар дамжуулах хоолойн диаметр, м

S- малталтын хөндлөн огтлолын талбай, м2

- 2 -

H.MI204 Óóðõàéí ìàëòàëò íýâòðýëò áýõýëãýý Ñåìèíàð-11

Агааржуулалтын хоолойн хэрэглэх мужийг тодорхойлохын тулд 1-р хүснэгтийг ашиглаж болно.

Хүснэгт 1

Агааржуулалтын хоолойн материал Хоолойн диаметр, м Малталтын хамгийн их урт, м

Фанерь Резинэн нэхмэл эд

Металл Металл Металл Металл

0.3 0.5-0.6

0.4 0.5 0.6

064.-0.7

150 800 500 1200 2000

2000< Агааржуулалтын хоолойн аэродинамик эсэргүүцлийг дараах томьёогоор тодорхойлно.

5dL5.6R ∗∗

=α

(6)

Үүний :

R-аэродинамик эсэргүүцэл α-аэродинамик эсэргүүцлийн коэффицент, хүснэгт 6.2

L-агаар дамжуулах хоолойн урт, м d-агаар дамжуулах хоолойн диаметр, м

α-ийн утга.

Хүснэгт 2 Агаар дамжуулах хоолой диаметрт

хамаарагдах α*10- 4-ийн утга Агаар дамжуулах хоолойн төрөл 0.3 0.4 0.5 0.6

Фанерь Металл Резинээр бүрсэн даавуун материал Нэхмэл эдээр хийсэн материал

3-3.5 - - -

- 4.23 6.99 1.66

- 3.96 6.41 1.60

- 3.74 5.66 1.51

Агаарын алдагдлын коэффициентийг дараах томьёогоор тодорхойлно.

2

¿ 1RmLdk

31P ⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛ +∗∗∗∗=

(7)

Үүний: kү-агаар дамжуулах хоолойн холболтын хэсгээр агаар алдахыг тооцсон коэффициент,

d-агаар дамжуулах хоолойн диаметр, м L-агаар дамжуулах хоолойн нийт урт, м m-агаар дамжуулах стандарт хоолойн урт, м

- 3 -

H.MI204 Óóðõàéí ìàëòàëò íýâòðýëò áýõýëãýý Ñåìèíàð-11

Хэрэв агаар дамжуулах хоолойг фанераар хийсэн байвал m=5-7 м, резинээр бүрсэн даавуун материалаар хийсэн байвал m =2:2.5:3:4 байна.

kү- ийн утга Хүснэгт 3

Агаар дамжуулах хоолойн

холболтын чанар Холболтын байдал kү

Сайн Хоёр металл хоолойн завсар резинэн жийр-гэвч тавьж, боолтоор сайн чангалсан 0.0005-0.0001

Дунд

Хоёр металл хоолойн завсар картонон жийргэвч тавьсан эсвэл тос шингээсэн канатан жийргэвчтэй. Хоёр хоолойн гадар-гуу сайн нийлсэн. Боолтууд сайн чанга-лагдсан. Энд холболтыг нягт хийсэн ре-зинэн бүрээстэй даавуун материал, нэхмэл материалаар хийгдсэн агаар дамжуулах хоолойнууд хамаарагдана

0.001-0.003

Муу Жийргэвч муу хийгдсэн. Боолтууд чанга-лагдаагүй. Шулуун биш байрлуулсан хоо-лойнууд хамаарагдана 0.003-0.001

Агаар дамжуулах хоолойн депрессийг (Н)дараах томьёогоор тодорхойлно.

,кГс/м2 (8) ìQRpH ∗∗=

Үүний: Н-агаар дамжуулах хоолойн депресс, кгс/м2 р-агаарын алдагдлын коэффициент R-агаар дамжуулах хоолойн аэродинамик эсэргүүцэл Qм-шаардлагатай агаарын хэмжээ, м3/сек

1.3. Вентилятор сонгох, тэдгээрийг байрлуулах газрыг тодорхойлох

Вентиляторыг сонгон авахын тулд агаар дамжуулах хоолойн депресс (Н),

вентиляторын бүтээлийг мэдэх шаардлагатай. Вентиляторын бүтээлийг дараах томьёогоор тодорхойлж болно.

Qв= p*Qз , м3/мин (9)

Үүний:

p-агаарын алдагдлын коэффициент

Qз-мөргөцөгт шаардлагатай агаарын хэмжээ,м3/мин

- 4 -

H.MI204 Óóðõàéí ìàëòàëò íýâòðýëò áýõýëãýý Ñåìèíàð-11

Хэрвээ агааржуулалтын хоолойн урт, диаметр, шаардлагатай агаарын хэмжээг мэдэж

байвал нэг агаар дамжуулах хоолойд вентиляторуудыг цуваа байрлуулсан тохиолдолд вентиляторуудын тоог дараах томьёогоор тодорхойлж болно.

5 (10) Hdn ∗

= 2

ìQLp5.6 ∗∗∗∗ α

- 5 -