Seminar Ski Rad, Parking Servis

Tehiki fakultet MIHAJLO PUPIN Zrenjanin

student: e-mail: broj indeksa: profil: student: e-mail: broj indeksa: profil:

Aleksandra Stoji [email protected] IT 141/11 informacione tehnologije

Miroslav Trandafilovi [email protected] 24/10-11 inenjer informatike

profesor: Prof. dr Biljana Radulovi asistent: mr Ljubica Kazi

SEMINARSKI RADiz predmeta

INFORMACIONI SISTEMI 1na temu:

PARKING SERVIS

Zrenjanin januar 2012.

UvodZadatak ovog seminarskog rada projektovanje i implementacija informacionog sistema namenjenog podrci rada parking servisa. Za implementaciju je uzet metod rada JP "Parking Servis" u Novom Sadu zbog oigledne revnosti i doslednosti slubenika ovog preduzea kao elemenata sistema i zbog toga to je ovaj sistem silom prilika dobro poznat autorima seminarskog rada.

Opis poslaPosao JP "Parking Servis" je naplata parkiranja i kontrola vremena zadravanja u zonama parkiranja. Parkiranje se plaa na etiri naina: Putem SMS poruke mobilnim telefonom Putem kartice za parking izdate preko automata Putem kartice za parking kupljene na kiosku Putem doplatne karte (u sluaju izostanka prva tri metoda plaanja ili u sluaju prekaja pravila za parkiranje u pojedinim zonama)

Plaanje parkiranjaNajbri nain za plaanje usluge parkiranja je slanje SMS poruke sa registarskim oznakama automobila na broj za odgovarajuu zonu. Pristizanjem poruke dispeerskom centru - automobil sa svojim registarskim oznakama ulazi u bazu podataka, a poruka sa rednim brojem plaenog parkiranja se vraa poljaocu uz naznaku da je potrebno tu poruku sauvati zbog eventualne kontrole. Zone za parkiranje u Novom Sadu su sledee CRVENA ZONA - Ui centar grada, zadravanje do 2h PLAVA ZONA - iri centar grada i zone oko bolnica i trnih centara BELA ZONA - Zona sa dnevnim parkiranjem, trand i Najlon-pijaca

Evidencija zauzea parking-mestaTerenski slubenik JP "Parking Servis" se nalazi u zoni naplate parkiranja. GPS ure aj u runom raunaru evidentira naziv ulice u kojoj se slubenik nalazi i prijavljuje bazi podataka za koju se zonu radi provera naplaenog parkiranja. Slubenik redom upisuje brojeve registarskih oznaka automobila parkiranih u zoni. Prva pojava registarskih oznaka u bazi podataka stavlja automobil u status "PRIMEEN" uz dodavanje tanog vremena nastale promene statusa. Po obilaenju jedne zone parkiranja, slubenik moe da promeni zonu i da u njoj nastavi sa proverom. Po sistematizaciji radnih mesta, slubeniku se dodeljuje sektor koji je mogue proveriti za 20 minuta. Sektor se analizira po krunom sistemu FIFO (First-In-First-Out) koji bi se mogao prostim renikom definisati kao "prvi primeeni - prvi kanjeni (ukoliko nema parking-kartu)". Ponovljeni upis registarskih oznaka u bazu ima za rezultat dve mogue informacije prosle ene slubeniku: PARKING PLAEN uz ispis vremena do isteka parkiranja PARKING NIJE PLAEN uz informaciju o isteklom parkiranju, nepostojanju kartice ili SMSporuke, ili o parkingu plaenom u pogrenoj zoni

Uz informaciju o neplaenom parkingu aplikacija na runom raunaru nudi mogunost tampanja doplatne karte, koja se uz uplatnicu za njeno plaanje kai na brisa automobila. Sistem bi u skladu sa pravnom regulativom mogao i da daje detaljna uputstva slubeniku koja prate proceduru za izdavanje doplatne karte. Uputstvo bi moglo da izgleda ovako: TAMPAJ DOPLATNU KARTU - PRILOI UPLATNICU - ZAKAI ZA BRISA - FOTOGRAFII VOZILO - POTRAI ZAKLON ILI ZATITU POLICAJCA

Aleksandra Stoji IT 141/11, Miroslav Trandafilovi 24/10-11

strana 2 od 9

Snimak stanja i strateko planiranjePostojee stanje informacionog sistemaPosmatrana firma postoji nekoliko godina i ima veliki broj radnika, razumljivo je da odavno ima najbolje mogue implemetiranu organizaciju i raspodelu zadataka. Veliki broja zaposlenih slubenika na terenu tj. na naplati parkiranja svakom pojedincu daje tanu proceduru kako treba da uradi svoj deo posla dok je ostatak procedura sistema potpuno automatizovan. Svaki zaposleni ima runi raunar koji je povezan sa serverom Informacionog sistema putem internet-pristupa mobilne telefonije. Predpostaviemo da ne postoji IS i krenuemo sa projektovanjem informacionog sistema vo eni idejom postojeeg i dekompozicijom problema uz reavanje istih.

Spisak dokumenataU ovom IS spisak "hard-copy" papirnih dokumenata je kratak i sastoji se samo iz obrasca doplatne karte, ostala dokumentacija je vie informativnog karaktera i svodi se na protok poruka IS prema slubeniku i obrnuto, ali i sistem slanja SMS poruka.

Organizaciona strukturaInterna organizaciona struktura ne postoji, jer ne postoje posebne organizacione jedinice. Parking servis kao najmanju organizacionu jedinicu prepoznaje radno mesto terenskog slubenika, ali u viestrukom broju.

Povezanost sa drugim sistemimaIS JP "Parking servis" nema povezanost sa drugim sistemima u smislu realizacije naplate parkiranja, osim infrastrukturne povezanosti sa sistemom mobilne telefonije zarad ostvarivanja povezivanja sa internetom i slanja SMS-poruka. Izdavanje doplatnih karata podrazumeva beleku o registarskom broju vozila, a povezivanje sa sistemom Registra vozila Ministarstva unutranjih poslova radi se tek po isteku roka za uplatu doplatne karte, kada se opomene alju na kunu adresu vlasnika vozila.

Radna mesta, odgovornosti i ovlaenjaRadno mesto terenskog slubenika podrazumeva sledee zadatke: Obilazak zone parkiranja Provera plaenog parkinga na zauzetim parkiralitima Izdavanje doplatnih karata za vozila koja nemaju plaen parking

Zakonska regulativaFunkcionisanje preduzea JP "Parking servis" je u nadlenosti Skuptine grada Novog Sada i kao takvo je finansirano iz budeta grada dok su sredstva prikupljena radom ovog preduzea direktno plasirana u Budet. JKP Parking servis je najmla e komunalno preduzee u Novom Sadu. Osnovala ga je Skuptina grada decembra 2004. godine, kako bi se sve vei problemi parkiranja u Novom Sadu reavali na ozbiljan i sistematian nain. Delatnost preduzea je odravanje, ure enje i korienje parkinga i javnih garaa, kao i usluge drumskog saobraaja. Cilj "Parking servisa" jeste da modernizuje i unapredi kulturu parkiranja u gradu. To podrazumeva organizaciju parkiralita, njihovo ure enje, vidno i propisno obeleavanje vertikalnom i horizontalnom signalizacijom, kako bi gra ani ovu opciju usluge mogli da koriste na najbolji i najkvalitetniji nain. U tom smislu je preduzee dobro organizovano uz mali osvrt na to da se stanovnitvo i po zvaninim i nezvaninim stavovima buni zbog beskrupulozne i dosledne politike ovog preduzea Osnov po kojem preduzee JKP "Parking servis" sprovodi naplatu parkiranja je u kratkim crtama mogue videti spram citata jednog dela sledeeg dokumenta:


strana 3 od 9

Na osnovu lana 13. Zakona o komunalnim delatnostima ("Slubeni glasnik Republike Srbije", br. 16/97 i 42/98) i lana 24. taka 22. Statuta Grada Novog Sada - preien tekst ("Slubeni list Grada Novog Sada", broj 43/2008) Skuptina Grada Novog Sada naXXII sednici 29. januara 2010. godine, donosi ODLUKU O JAVNIM PARKIRALITIMA NA TERITORIJI GRADA NOVOG SADA (Objavljena u "Sl. listu grada Novog Sada", br. 4 od 30. januara 2010, 5/10, 19/10, 50/10) I. OPTE ODREDBE lan 1. Ovom odlukom ure uju se uslovi i nain organizovanja poslova na ure ivanju, odravanju i korienju javnih parkiralita i ure uje se nain plaanja cene usluga za korienje javnih parkiralita (u daljem tekstu: cena parkiranja) na teritoriji Grada Novog Sada (u daljem tekstu:Grad) lan 2. Poslove upravljanja, korienja i odravanja javnih parkiralita na teritoriji Grada, vri Javno komunalno preduzee "Parking servis" Novi Sad (u daljem tekstu: Preduzee). lan 3. Javna parkiralita u smislu ove odluke su izgra ene javne garae i povrine javne namene, odnosno gra evinsko zemljite odre eno za parkiranje vozila. lan 6. Javna parkiralita, s obzirom na vrstu vozila, mogu da budu odre ena za parkiranje: 1. putnikih vozila, 2. autobusa, 3. teretnih vozila, 4. motocikla, mopeda, lakih tricikala, tekih tricikala, lakih etvorocikala, tekih etvorocikala, 5. prikljunih vozila, i 6. bicikla Javna parkiralita mogu da budu odre ena i za parkiranje razliitih vrsta vozila iz stava 1. ovog lana. lan 7. Posebna parkiralita, prema dozvoljenom vremenu parkiranja i visine cene parkiranja, odre uju se po zonama. 1. ekstra zona (mesta izuzetne atrakcije - poslovni centri, bioskopi, pozorita i dr.), u kojoj se vreme parkiranja ograniava na 120 minuta. 2. I zona (crvena) u kojoj se vreme parkiranja ograniava na 120 minuta, 3. II zona (plava - mesta sa veim stepenom iskorienosti parkiralita), u kojoj vreme parkiranja nije ogranieno, i 4. III zona (bela - mesto sa niim stepenom iskorienosti parkiralita), u kojoj vreme parkiranja nije ogranieno. Kompletan tekst Odluke mogue je preuzeti preko sledeeg linka: http://www.podaci.net/_zakon/_RS_LOKAL/propis/Odluka_o_javnim/O-jptgns92v1004-1050.html


strana 4 od 9

Potrebe i zahtevi za funkcije softveraOsnovni zahtev koji je potrebno ispuniti pri projektovanju softvera jeste ubrzanje i poveanje efikasnosti naplate parkiranja na javnim povrinama grada, kaogod i stvaranje trajne baze o plaenom parkingu i izdavanju doplatnih karata. Pravnoj slubi preduzea je potrebno ostvariti lak pristup evidencijama plaenih karata i izdatih doplatnih karata.

Odluke u realnom sistemuUspeh firme koja se bavi naplatom javnih usluga u najveoj meri zavisi od cene usluga i jednostavnosti naplate. Na osnovu analize naplate parkiranja tokom odre enog vremenskog perioda moe se odrediti potreba za angaovanjem radne snage (terenskih slubenika) za naplatu parkiranja za vreme specifinih doga aja u gradu (sajmovi, manifestacije) ili za odre ena doba godine kada je frekventnost parkiranja u zonama vea (vreme pre velikih praznika). Poslovo a terenskih slubenika moe i da analizira upenost naplate po slubeniku i da spram toga obraunava bonuse na platu slubenika.

AutomatizmiAutomatizmi koje IS Parking servisa moe i treba da ispuni jesu obavetenja koja se alju korisnicima parkiralita u vidu SMS poruka koje informiu o plaenom parkiranju ili o isteku vremena za parkiranje. Zatim, obavetenja o parkiranim vozilima u zoni koja su primeena, a nemaju plaen parking, a koja se alju terenskom slubeniku

Perspektive razvoja informacionog sistemaNakon eksperimentalne faze u primeni IS na teritoriji Novog Sada i nakon njegovog proirenja na ire gradske zone (centri prigradskih naselja), sistem se moe implementirati za naplatu parkiranja u bilo kom gradu.

Uticaj na organizaciju radaOvaj informacioni sistem znaajno utie na optimalno angaovanje radne snage i na njihov rad po sistemskoj proceduri to znai da na poslove terenskih slubenika moemo zaposliti ljude ak i bez strune spreme ukoliko vladaju elementarnom funkcionalnom pismenou. Sve akcije u okviru raunarski podranog informacionog sistema moi e da izvode lica na postojeim radnim mestima uz odgovarajuu obuku i propratnu dokumentaciju.


strana 5 od 9

Strukturna sistem analizaDijagram toka podatakaStablo procesa Definisanost procesa unutar Parking servisa se stablom moe predstaviti na sledei nain: 0. IS Parking servis 1. Plaanje parkinga 1.1. Zahtev za izdavanje parking-karte (SMS) 1.2. Parking-karta (SMS) 1.3. Obavetenje o isteku parkiranja (SMS) 2. Provera vozila 2.1. Provera vozila u evidenciji 2.2. Evidencija parkiranja 2.3. Provera plaenog parkiranja 3. Izdavanje doplatne karte 3.1. Izdavanje doplatne karte 3.2. tampanje i dostava doplatne karte 3.3. Fotografisanje vozila Dekompozicija Pred sobom imamo sistem sa veoma jednostavnim funkcionisanjem, dekompozicija ovakvog sistema je tako e jednostavna. Na dijagramu se vidi osnovni protok dokumenata odn. poruka prema informacionom sistemu sa ulogama kljunih lica u funkcionisanju ovakvog sistema.Doplatna karta (papir)

Obavetenje o isteku parkiranja (sms) Korisnik Parking karta (sms) IS Parking servis

Doplatna karta (nalog) Fotografisanje vozila Evidencija parkiranja Slubenik

Zahtev za parking kartom (sms)

Provera vozila

Slika 1: Nulti (0) nivo dekompozicije

Sledei nivo dekompozicije (1.) prikazuje dijagram toka podataka u podprocesima Informacionog sistema sa nazivima: Plaanje parkiranje, Provera, Doplatne karte.


strana 6 od 9

Korisnik

[zahtev za izdavanje parking-karte, SMS]

Korisnik

[parking-karta, SMS]

Korisnik

Korisnik

[obavetenje o isticanju parking-karte, SMS]

1. Pla anje parkiranja +

[doplatna karta, papir]

registarske oznake

broj parking-karte

registarske oznake Evidencija vozila

Evidencija parking karata registarske oznake registarske oznake

registarske oznake 2. Provera + 3. Doplatne karte + [nalog za izdavanje doplatne karte]

Slubenik

[registarske oznake]

Slubenik

doplatna karta Evidencija doplatnih karata

Slika 2: Prvi (1) nivo dekompozicije

Dalja dekompozicija nas vodi do drugo i poslednjeg nivoa gde je svaki proces iz prethodnog stadijuma dekompozicije rastavljen na diskretne procese i poruke.[SMS registarske oznake] Korisnik 1.1. Zahtev za izdavanje parking-karte

[registarske oznake] Evidencija parking karata

[registarske oznake] Evidencija vozila

[broj parking-karte]

[SMS parking-karte]

1.2. Parking-karta [vreme isteka]

[SMS obavetenje o isteku parking-karte]

1.3. Obavetenje o isteku

Slika 3: 2.1. nivo dekompozicije


strana 7 od 9

[unos reg. oznaka]

2.1. Provera vozila u evidenciji

[reg. oznaka] Slubenik [unos reg. oznaka] 2.2. Evidencija parkiranja

[reg. oznaka, vreme]

Evidencija vozila

[unos reg. oznaka] [reg. oznaka, vreme]

2.3. Provera plaenog parkiranja

Evidencija parking karata


Slubenik

[podaci o vozilu]

3.1. Izdavanje doplatne karte

Korisnik

[podaci o vozilu] Evidencija doplatnih karata [fotografija] [fotografija] [podaci doplatne karte] 3.2. tampanje doplatne karte

3.3. Fotografisanje vozila

[doplatna karta, papir]



strana 8 od 9

Renik podatakaU sledeoj tabeli je dat renik podataka sa odgovarajuim tipomNaziv boja_vozila boja_zone broj_zone fotografija id_doplatne id_karte id_sluzbenika id_zone ime_sluzbenika marka_vozila naziv_zone prezime_sluzbenika reg_oznaka time_limit tip_vozila vreme_izdavanja vreme_dolaska vreme_parkiranja Kod boja_vozila boja_zone broj_zone fotografija id_doplatne id_karte id_sluzbenika id_zone ime_sluzbenika marka_vozila naziv_zone prezime_sluzbenika reg_oznaka time_limit tip_vozila vreme_izdavanja vreme_dolaska vreme_parkiranja Text Text (6) Integer Image Integer Integer Long integer Integer Characters (20) Text Text Characters (30) Text (10) Time Text Timestamp Timestamp Date & Time Domen

Struktura tokova podataka i skladita podatakaEVIDENCIJA_VOZILA: < reg_oznaka, vreme_dolaska, naziv_zone, boja_zone ime_sluzbenika, prezime_sluzbenika > EVIDENCIJA_DOPLATNIH_KARATA: < reg_oznaka, vreme_parkiranja, vreme_izdavanja, boja_zone, naziv_zone, boja_vozila, marka_vozila, tip_vozila, fotografija, ime_sluzbenika, prezime_sluzbenika > zahtev_parking_karte: < reg_oznaka, broj_zone > istek_parking_karte: < reg_oznaka, broj_zone, vreme_parkiranja > identifikacija_zone: < boja_zone, naziv_zone, time_limit > provera_vozila: < reg_oznaka >

EVIDENCIJA_PARKING_KARATA: < reg_oznaka, boja_zone, vreme_parkiranja, broj_telefona >


strana 9 od 9

Modeli podatakaAlgoritam toka diskretnih procesaPored grafikog prikaza toka diskretnih procesa ovog informacionog sistema, mogue je koristiti i zapis pseudo-kodom (reima programskih jezika i govornog jezika). Ovaj tok podataka se naziva Business Process Model i njime se tano definie grananje procesa i sistem odluivanja. U ovom informacionom sistemu smo razvili 3 dijagrama koji definiu tri osnovna (kompleksna) procesa sa prvog nivoa dekompozicije.

Korisnik

IS Parking Servis

Zauzimanje parking mesta

Evidencija vozila

Ima li SMS? [da]

Izdavanje parking-karte SMS

Isteklo vreme? Evidencija parkingkarata

[da]

eli li da plati?

[da]

Slanje zahteva za parking-kartu SMS Obavetenje o isteku parking-karte SMS

eli li da ostane parkiran?

[da] Napusti parking-mesto

Ostani parkiran

Slika 6: BPM osnovnog procesa PLAANJE PARKIRANJA


strana 10 od 8

Slubenik

IS Parking Servis

Evidentiraj lokaciju

Da li je kraj radnog vremena?

[da]

Zavri smenu Pogledaj sledee vozilo

Vozilo u evidenciji?

[da]

Evidentiraj vozilo

Evidencija vozila

[da]

Ima pla en parking? Evidencija parking-karata Izdavanje doplatne karte

Slika 7: BPM osnovnog procesa Provera vozila


strana 11 od 8

Slubenik

IS Parking Servis

tampa doplatne karte

Evidencija doplatnih karata

Priloi uplatnicu

Zaka i doplatnu kartu na vozilo

Fotografii vozilo

Slika 8: BPM osnovnog procesa IZDAVANJE DOPLATNE KARTE

ER (entity-relationship) model podatakaDoplatna karta Sluzbenik

id_doplatne id_sluzbenika Integer Long integer izdaje_doplatnu_kartuime_sluzbenika reg_oznaka Text (10) Characters (20) vreme_dolaska Date & Time prezime_sluzbenika Characters (30) vreme_izdavanja Timestamp id_sluzbenika boja_zone Text (6) ... naziv_zone Text boja_vozila Text marka_vozila Text proverava tip_vozila Text prijavljuje_se fotografija Image ime_sluzbenika Characters (20) prezime_sluzbenika Characters (30) id_doplatne ... je_proverena Parking Karta Vozilo id_karte Integer reg_oznaka Text (10) reg_oznaka Text (10) vreme_parkiranja Date & Time boja_zone Text (6) placa_parking broj_telefona Text (13) id_karte ... pripada Zona boja_zone T ext (6) sms_broj Integer je_obojena Parking Zona id_zone Integer naziv_zone Text boja_zone Text (6) time_limit Date & Time evidentira

Parking Mesto reg_oznaka boja_zone naziv_zone ime_sluzbenika prezime_sluzbenika vreme_dolaska Text (10) Text (6) Text Characters (20) Characters (30) Date & Time

je_neplaceno

zauzima

Slika 9: ER Model


strana 12 od 8

EntitetiU ER-dijagramo ovog informacionog sistema moemo da razlikujemo i izdvojimo sledee entitete:

Naziv Zone Doplatna karta Parking Karta Parking Mesto Parking Zona Slubenik Vozilo zona

KOD

doplatna_karta parking_karta parking_mesto parking_zona sluzbenik vozilo

Svaki entitet moe se definisati sledeim atributima

zona Naziv boja_zone Kod boja_zone Text (6) Domen

doplatna_karta Naziv id_doplatne reg_oznaka vreme_dolaska vreme_izdavanja boja_zone naziv_zone boja_vozila marka_vozila tip_vozila fotografija ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Kod id_doplatne reg_oznaka vreme_dolaska vreme_izdavanja boja_zone naziv_zone boja_vozila marka_vozila tip_vozila fotografija ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Integer Text (10) Date & Time Timestamp Text (6) Text Text Text Text Image Characters (20) Characters (30) Domen

parking_karta Naziv id_karte reg_oznaka vreme_parkiranja boja_zone Kod id_karte reg_oznaka vreme_parkiranja boja_zone Integer Text (10) Date & Time Text (6) Domen


strana 13 od 8

parking_mesto Naziv reg_oznaka vreme_dolaska boja_zone naziv_zone ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Kod reg_oznaka vreme_dolaska boja_zone naziv_zone ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Domen Text (10) Time Text (6) Text Characters (20) Characters (30)

parking_zona Naziv id_zone naziv_zone boja_zone time_limit Kod id_zone naziv_zone boja_zone time_limit Integer Text Text (6) Date & Time Domen

sluzbenik Naziv id_sluzbenika ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Kod id_sluzbenika ime_sluzbenika prezime_sluzbenika Domen Long integer Characters (20) Characters (30)

vozilo Naziv reg_oznaka Kod reg_oznaka Text (10) Domen


strana 14 od 8

PDM modelFizika realizacija predstavljenog ER-modela (PDM - Physical Data Model) preko MySQL 5.0 platforme za baze podataka u skici izgleda ovako

Doplatna karta id_doplatne id_sluzbenika reg_oznaka vreme_dolaska vreme_izdavanja boja_zone naziv_zone boja_vozila marka_vozila tip_vozila fotografija ime_sluzbenika prezime_sluzbenika ... int bigint text datetime timestamp text text text text text longblob char(20) char(30)

Sluzbenik id_sluzbenika bigint ime_sluzbenika char(20) prezime_sluzbenika char(30) ...

proverava id_sluzbenika bigint prijavljuje_se id_sluzbenika bigint id_zone int

Parking Karta id_karte id_sluzbenika reg_oznaka vreme_parkiranja boja_zone broj_telefona ... int bigint text datetime text text Zona boja_zone text sms_broj int Vozilo reg_oznaka text Parking Zona id_zone naziv_zone boja_zone time_limit int text text datetime

Parking Mesto id_sluzbenika reg_oznaka boja_zone naziv_zone ime_sluzbenika prezime_sluzbenika vreme_dolaska ... bigint text text text char(20) char(30) datetime

Slika 10: PDM model

ZakljuakSve prethodne analize predstavljaju samo prve etape u konanom dizajnu informacionog sistema za podrku jednoj javnoj ustanovi kao to je parking servis. Izbor daljeg pristupa zavisi od mnogo parametara i o tome e biti govora u buduim radovima ove vrste.


strana 15 od 8

Softverski alati koriteni za izradu seminarskog rada PowerDesigner 15 Microsoft Word 2007

Literatura Dokumenti i zakonska akta koji ure uju funkcionisanje JP "Parking Servis" Novi Sad Informacioni upravljaki sistemi, Dr.Radulovi Biljana, Mr Kazi Zoltan, Mr Kazi Ljubica, "Tehniki Fakultet" Mihajlo Pupin, Zrenjanin, 2006.god. Skripte sa predavanja iz predmeta Informacioni sistemi


strana 16 od 8

Documents

Seminar Ski Rad, Parking Servis