UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET ZA SAOBRAAJ I KOMUNIKACIJEODSJEK: KomunikacijeSMJER: Komunikacijske tehnologije PREDMET: Logistika u saobraaju i komunikacijama

Logistiki centri kao strateki znaajan faktor poveanja kvaliteta usluga-seminarski rad-

Student-ica:Sadikovi Zijada Mentor:V.prof.dr.Deljanin Abidin Broj indeksa:7216 Asistent: Mr.sc. Mirza Berkovi dipl.ing.

Sarajevo, april 2015.SADRAJ

1.UVOD32.LOGISTIKI CENTRI U FUNKCIJI OBEZBJEENJA KVALITETA USLUGA43.OSNOVNE IDEJE I ZNAAJ FORMIRANJA I RAZVOJA LOGISTIKIH CENTARA83.1.Efekti razvoja logistikih centara94.KONCENTRACIJA LOGISTIKIH CENTARA U EVROPI105.SAVREMENI KONCEPT RAZVOJA LOGISTIKIH CENTARA I NIVOA KVALITETA OPSLUIVANJA KORISNIKA125.1.Koncepcije city logistike125.2.Primjena city logistike135.2.Podjela logistikih centara146.KARAKTERISTIKE LOGISTIKIH CENTARA RTC-a U NEKIM BALKANSKIM ZEMLJAMA177.ZAKLJUAK18

1.UVOD

Logistika kao relativno nova nauna disciplina svojom metodologijom optimizacije i organizacije racionalnog kretanja materijalnih (tereta) i prateih tokova (informacionih, finansijskih i uslunih) omoguuje poveanje efikasnosti tih tokova, smanjene trokova, vee zadovoljenje korisnika i stvaranje dodatne vrijednosti kao osnove konkurentske prednosti. U ovom seminarskom radu pozabavit emo se logistikim centrima, kao centralnim elementima logistikih mrea, odnosno logistikim centrima kao strateki znaajnim faktorima poveanja kvaliteta usluga. 1961. godine izdata je prva knjiga iz podruija poslovne logistike, dok je snaniji trend razvoja logistikih centara poeo izmeu 1970. i 1980. godine. U tom periodu poinje intenzivan razvoj privrede, to je podrazumijevalo veu potranju za zemljitem sa odgovarajuom infrastrukturom, radnom snagom, saobraajnim vezama itd. U svemu tome logistiki centri su imali veliku ulogu, jer logistiki centar obezbjeuje tehnoloki svrsishodnu, operativnu i ekonomski oprovdanu kooperaciju izmeu nosilaca transporta i prateih djelatnosti.Takoer u ovom seminarskom radu posebna panja e biti obraena na znaaj poboljanja usluga u urbanim sredinama kroz koncept CITY LOGISTIKE koja predstavlja sistemski pristup koordinisanom i sveobuhvatnom planiranju, projektovanju, upravljanju i realizaciji svim robnim materijalnim teretnim tokovima, koja doprinosi poveanju nivoa kvaliteta opsluivanja korisnika u gradovima.

2.LOGISTIKI CENTRI U FUNKCIJI OBEZBJEENJA KVALITETA USLUGA

Logistiki centri predstavljaju centralne elemente savremenih logistikih i poslovnih mrea. Postoje razliiti tipovi logistikih mrea sa razliitim brojem i strukturom logistikih centara. Logistiki centri se razlikuju po makro i mikro lokacijskom poloaju, strukturi funkcija i podsistema, stepenu razvijenosti, organizaciji i tehnologiji, ali je svima zajedniko da objedinjavaju razliite podsisteme i pruaju kompleksne logistike usluge.[footnoteRef:1] [1: V.Prof.dr.Deljanin Abidin, Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina. strana-160.]

Slika 1.Vrste logistikih centaraLogistiki centri primjenjuju savremene naine organizacije rada, nove tehnike i tehnologije, omoguuje brz protok robe i racionalnu opskrbu razliitih karika u distribucijskom lancu te doprinosi konsolidaciji robnih tokova.

Slika 2. Logistiki centri kao mjesta konsolidacije robnih tokovaPod konsolidacijom se podrazumijeva sakupljanje pojedinanih komadnih (manjih) poiljki od komitenta u gravitacionom podruju (tritu) otpreme, dostava poiljki, do pediterskog logistikog centra (sabirni transport), razvrstavanje i grupisanje poiljki prema pravcima, mjestima isporuke i komitentima, formiranje tovarnih i transportnih jedinica, utovar i otprema robe u daljinskom transportu, razvrstavanje robe i isporuka korisniku.

Takoer jedna od osnovnih karakteristika logistikih centara koja doprinosi poboljanju kvalitete usluga jeste da logistiki centri doprinose veoj frekvenciji tokova.

Slika 3. Logistiki centri u funkciji poveanja frekvencije tokova

Kao osnovne usluge logistikih centara mogu se navesti sljedee usluge: Usluge vezane za opsluivanje robnih tokova.Robni tokovi su uzrono posljedini faktor stalnog porasta prostornih, vremenskih i koliinskih transformacija u neprekidnoj smjenjivosti aktivnosti pakovanja, utovara, transporta, skladitenja, ponovnog pretovara, transporta, istovara, skladitenja, isporuke itd. Nosioci realizacije robnih tokova su logistiki lanci i logistiki sistemi. Najznaajnije mjesto u logistikom lancu je logistiki centar. Usluge vezane za opsluivanje transportnih tokova.Transportne usluge imaju strategijsku ulogu i primarni znaaj u primjeni logistike (koja ima cilj da optimizuje kretanje tereta, odnosno da povea efikasnost transportnih tokova, preko smanjenja trokova i veeg zadovoljenje korisnika transportnih usluga). Logistiki centri su dizajnirani na nain da ubrzava protok robe i izbjegava nepotrebne trokove skladitenja. Usluge vezane za opsluivanje personala (usluge ljudima),Veoma nuan faktor za uspjeno funkcionisanje logistikih lanaca je i struno osoblje. U logistikim centrima se pruaju sve usluge potrebne za efikasan rad svih uesnika u logistikom lancu. Usluge informisanja, posredovanja i pripreme dokumenta.Logistiki centri pruaju sve potrebne informacije za obavljanje zadataka planiranja, odvijanja i kontrole logistikih procesa, te posredovanja i pripreme dokumenata potrebnih za odvijanje tih procesa. Usluge vezane za finansijske poslove. Dodatne usluge (usluge koje stvaraju dodatnu vrijednost robi)Broj i lokacija RTC-a na saobraajnoj mrei u naoj zemlji, su definisani i usvojeni mreom RTC-a 1986. sa smanjenjem broja stepena u distributivnom sistemu, naroito za skupe robe, isporuilac je blii tritu i kupcu i to ne u prostornom smoslu ve u neposrednosti kontakta sa kupcem.Izgradnjom savremenih robno-transportnih centara (u nastavku teksta RTC) koji raspolau sa skoro itavim asortimanom i pokrivaju velike oblasti (dvije ili vie zemalja) moe se razbiti kruta regionalna struktura RTC.[footnoteRef:2] Zajedniko koritenje postojee infrastrukture, kao i meusobna kooperacija u radu pojedinih podsistema logistikih centara stvara idealne preduslove za ponudu homogenih i kvalitetnih logistikih usluga. [2: Zelenika, R.: Logistiki sustavi, Ekonomski fakultet u Rijeci, Rijeka, 2005. godine, strana- 160]

Logistiki centar takoer dozvoljava oslanjanje na multimodalne transportne operacije i jo opije, kompleksne logistike operacije ije su osnovne karakteristike ukljuivanje u globalne logistike postupke organizacije i upravljanja fizikom cirkulacijom robe sredstvima koja pripadaju istom logistikom lancu. Pored toga, svaki logistiki centar olakava i omoguava tehnoloki svrsishodnu, operativnu i ekonomski opravdanu vezu izmeu nosilaca transporta. U okviru kooperacije izmeu eljeznikih i drumskih organizacija sve vie preovladava miljenje i ubjeenje da se eljezniki transport robe na dugim relacijama prijevoza moe ekonominije i kvalitetnije organizovati. Razvoj mree logistikih centara obezbjeuje sve neophodne preduslove za realizaciju tehnoloko- ekonomskih i ekolokih ciljeva, makro i mikro distribucije dobara, odnosno optimizacije transportnih i logistikih lanaca uz kvalitetno novi nivo usluga.U ovim centrima koncentriu se sve aktivnosti vezane za cjelokupan protok robe, djelatnosti nakupljanja robe, tj. pediterske djelatnosti, transport i distribucija odgovarajuim dopunskim i sporednim funkcijama itd. Prema tome, ovakvi centri za teretni saobraaj predstavljaju savremeni kompletan logistiki kompleks i znaajnu kariku logistike strategije i kvaliteta usluga.[footnoteRef:3] [3: V.Prof.dr.Deljanin Abidin, Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina. strana-163. ]

3.OSNOVNE IDEJE I ZNAAJ FORMIRANJA I RAZVOJA LOGISTIKIH CENTARA

Osnovne ideje formiranja logistikih centara mogu se iskazati kroz ispunjavanje sljedeih ciljeva:0. pruanje kompletne logistike usluge,0. uvoenje savremenih logistikih tehnologija,0. poveanje ekonominosti i efikasnosti transporta,0. koncentracija robnog rada i logistikih aktivnosti,0. smanjenje vezanog kapitala,0. kreiranje uslova za efikasan razvoj.Logistiki centar obezbjeuje tehnoloki svrsishodnu, operativnu i ekonomski opravdanu kooperaciju izmeu nosilaca transpotra i prateih djelatnosti. Razvoj mree logistikih centara prua sve neophophne uslove za realizaciju tehnoloko-ekonomskih i ekolokih ciljeva. Formiranje logistikog centra iziskuje realizaciju niza savremenih transportno-tehnolokih zahtjeva svih uesnika u procesu distribucije. Svi subjekti u transportnom i logistikom lancu moraju nai svoj interes u logistikom centru (transporteri, privreda, drava, gradovi i dr.).

Slika 4. Subjekti u transportnom i logistikom lancu Razvoj mree logistikih centara uklapa se u pet osnovnih strategijskih naela, opredjeljenja i ciljeve svake zemlje, kao to su:1. Ciljevi saobraajne politike: stvaraju se preduslovi za uspjenu i produktivnu kooperaciju u transportu, posebno izmeu drumskog i eljeznikog transporta. Razvoj podrazumjeva vre povezivanje svih uesnika u transportnom lancu, a posebno privrede-korisnika transporta. Sve ovo podstie razvoj integralnog transporta, principa logistike i prateih postupaka koji ubrzavaju proces distribucije i transporta i smanjuju njihove trokove.2. Ciljevi urbanizma: bolje koritenje daljinskih drumskih saobraajnica i gradske saobraajne mree, racionalnija eksploatacija vozila; rastereenje mree drumskih saobraajnica unutar grada preseljavanjem transportnih organizacija u logistike centre, koncentracijom rada i jedinstvenim racionalnijim opsluivanjem gradskih povrina (to podrazumjeva manje zagaivanje ivotne sredine i rastereenje uline mree grada) primjenoom naela city logistike- izgradnjom city-logistikih centara.3. Ciljevi regionalne privrede-poboljanje distribucije regionalnog i ireg snadbjevanja robom ne samo na industrijskom i komercijalnom podruju ve i na podruju potronje, uvoza i izvoza. Mogunost veeg uea u ukupnom robnom radu luka i pristanita u gravitacionoj zoni.4. Stvaranje preduslova za formiranje i razvoj carinskih zona gdje je to opravdano, stvaranje mogunosti za otvaranje novih radnih mjesta i dr.5. Ciljevi zatite prirodne i ivotne sredine: rastereenje gredskih saobraajnica, prenoenjem procesa transporta i pretovara na logistike centre smanjuje se zagaenost i buka u stambenim i drugim podrujima grada, smanjuje se nono parkiranje teretnog drumskog saobraaja u stambenim podrujima rada i drugo.[footnoteRef:4] [4: Perii, R.: Sistem kvaliteta usluga logistika i informatika, Institut tehnikih nauka SANU- Beograd i Zavod za logistiku, projektovanje i ininjering TRANSLOG, Beograd, Beograd, 2002. godine, str. 144-145.]

3.1.Efekti razvoja logistikih centararedukcija investicija u logistike sisteme,redukcija investicija u neprofitne logistike sisteme,smanjenje vezanog kapitala (sistemi i tokovi),redukcija potronje energije,razvoj regionalnih i nacionalnih privrednih sistema,optimalna integracija pojedinih vidova transporta,ukljuivanje u internacionalne transportne sisteme,razvoj novih transportnih tehnologija integrisanih transportnih sistema,zatita ivotnog okruenja,manji trokovi logistike,smanjenje teretnog transporta u gradovima,poveanje iskorienja transportnih sredstava,prikupljanje sekundarnih sirovina.

4.KONCENTRACIJA LOGISTIKIH CENTARA U EVROPI

U dananjim uslovima poslovanja logistiki centri su postali kljuan faktor uspjenosti preduzea i dranja koraka sa konkurencijom.[footnoteRef:5] U postizanju tih ciljeva veoma vaan faktor je i adekvatna lokacija logistikih centara. Kod odabira lokacije logistikih centara, trai se ona koja prua najnie transportne trokove i najveu poslovnu uinkovitost. [5: V.Prof.dr.Deljanin Abidin, Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina. strana-165.]

Thai i Grewal navode kako prednost optimalne lokacije logistikog centra nije samo redukcija transportnih trokova, ve i poboljanje poslovnih performansi, poveanje konkurentnosti i profitabilnosti.Ako se analiziraju podaci o trenutnom rasporedu distribucijskih centara po Evropskim dravama, moe se uoiti kako vie od 50% regionalnih logistikih centara ima na podruju etiri drave: Holandija(15%), Velika Britanija(13%), Njemaka(10%). Od drava Srednje i Istone Evrope kao poeljna lokacija istie se Poljska sa udjelom od 6%.Ovakva koncentracija logistikih centara proizilazi iz razvijenosti prometne infrastrukture, razvijenosti prekomorskog prometa, blizine velikih trita s visokom kupovnom moi stanovnitva, te dostupnosti kvalitetne radne snage. Kod Poljske imamo jo jedno obiljeje, a to je njen geopolitiki smjetaj na sjecitu dvaju velikih pravaca trgovinskog prometa sjever-jug (Skandinavske zemlje- Jugoistok Evrope), te istok-zapad(Rusija-Zapadna Evropa)Vrlo esto se logistiki centri grade u podrujima velikih luka (npr. Roterrdama, Antwerpena, Hamburga).

Slika 5. Lokacija logistickih centara

Torbianelli istie kako je jedna od prednosti takvog smjetaja dobra povezanost sa prekookeanskim zemljama to omoguuje dopremanje roba iz raliitih dijelova svijeta, no kako postoji i veliki nedostatak, a to je zakrenost lokalnih cestovnih pravaca, koji takoer gravitiraju prema ovim lukama.

Slika 6. Koncentracija logistikih centara u Evropi

5.SAVREMENI KONCEPT RAZVOJA LOGISTIKIH CENTARA I NIVOA KVALITETA OPSLUIVANJA KORISNIKA

Novi zahtjevi i filozofija prisutna na transportnom tritu, posmatrano sa aspekta opedrutvenog interesa i odnosa prema ekologiji, te novi koncepti regionalnog razvoja i planiranja razvoja gradova , uslovili su potrebu stvaranja razliitih formi gradskih logistikih (city) centara u zavisnosti od osnovnih funkcija:

a)Specifinosti snabdjevanja gradskog podruja;b)Razvoja saobraajnih vorita;c)Intermodalno sueljavanje i kooperacije razliitih vidova transporta;d)Mogueg racionalnog povezivanja proizvodnih (slobodnih) zona sa saobraajnom mreom i logistikim centrima na vanijim saobraajnim pravcima i slino.[footnoteRef:6] [6: Perii, R.: Sistem kvaliteta usluga logistika i informatika, Institut tehnikih nauka SANU- Beograd i Zavod za logistiku, projektovanje i ininjering TRANSLOG, Beograd, Beograd, 2002. godine, str. 146.]

5.1.Koncepcije city logistike

Kooperativni logistiki sistemiLogistiki centriKoncept koncentracije informacionih tokovaKoncept kontrole stepena iskorienja tovarnog prostora (load factor control)Podzemni sistemi transporta robeRestriktivni konceptKoncept orjentacije na ekoloka vozilaKoncept logistikog udruenjaRegulativni koncept gradskih uprava

Interese za razvoj CITY LOGISTIKE imaju svi. Svako od zainteresovanih ima svoje interese i oni su esto u koliziji, tako da parcijalno i pojedinano rjeavanje problema nije dobro.[footnoteRef:7] Sutina rjeavanja problema se moe postii koncentracijom, koordinacijom i kooperacijom. Jedno od rjeenja je razvoj RTC-a na obodu grada. [7: V.Prof.dr.Deljanin Abidin, Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina. strana-166.]

Slika 7. City logitika5.2.Primjena city logistike

Primjenom CITY logistike mogue je:-smanjiti pokretanje vozila za trgovinu za 50%-smanjiti broj vonji u centru grada za vie od 70%-smanjiti broj angaovnih kamiona za 80%-poveati iskoritenje vozila za 33%-skratiti vrijeme zadravanja vozila na istovaru za 30 40%-poveati veliinu jedinice isporukeKASSEL - primjenom city logistike smanjen broj angaovanih vozila sa 15 na 4 KELN - etiri pedicije angaovale su jedno vozilo za isporukuFREIBURG - za 51% smanjeno pokretanje drumskih teretnih vozila

5.2.Podjela logistikih centara

U Zapadnoj Evropi i EU izdiferenciralo se vie vrsta osnonvih kategorija logistikih centara iji broj u EU prelazi 320. Po osnovnoj namjeni oni se dijele na:1)Robno - saobraajni centri (RSC) - To je osnovni koncept logistikih intermodalnih centara koji se razvija na saobraajnim voritima. Sastavni dio sistema za pretovarna postrojenja za kombinovani, kontejnerski, hucke-pack transport, izmjenjive transportne sudove i eventualno rasute terete, kao i pratee transportno pediterske slube. U organizacionom smislu sve firme koje funkcioniu u okviru centara su poslovno samostalne, ali koriste zajedniku opremu, objekte i informatiku tehnologiju.2)Robno-distributivni centri (RDC) - Redovno su koncipirani kao podsistem velikih pediterskih preduzea sa obimnom logistikom ponudom koja u sebi moe inkorporirati i sadraje RSC-a i sve aktivnosti makro i mikro distribucije i prateih uslunih djelatnosti.3)Centri za pruanje logistikih usluga (CPLU) - obuhvata prostornu koncentraciju razliitih produzea koja realizuju samo pratee funkcije transportne usluge.4)Transportno proizvodne skladine zone (TPSZ) - predstavlja koncept sistema u okviru koga se pruaju logistike, ali i razne dopunske usluge (najam skladinog prostora, distribucija i sl). Sistemi u sebi sadre ovu formu logistikih centara, pri emu obrnuto ne vai, osim u posebnim sluajevima.5)Centri za proizvodnu logistiku (CPL) - koncipirani su u cilju povezivanja proizvodnje i tarnsportnog sistema i po pravilu se smjetaju uz velike proizvodne sisteme.6)City logistike centri (Centri gradske logistike- SLC) - najnoviji oblik robno- transportno- logistikih centara prilagoeni savremenim zahtjevima gradova.Funkcionisanje i razvoj razliitih formi i koncepcija logistikih centara nosi sa sobom itav niz direktnih i indirektnih efekata koji se mogu svrstati u tri osnovne grupe:efekti na saobraajni sistem,ekonomski iekoloki efekti (slino prethodno pobrojanim efektima razvoja mree RTC).

Direktni efekti odnose se ne poveanje efikasnosti, poboljanje spektra logistike ponude, racionalnije koritenje i odravanje resursa (bolje koritenje voznog parka, primjena novih sistema transporta i sistema intermodalnosti, to omoguuje optimalnu raspodjelu transportnih zahtjeva po vidovima saobraaja) i racionalizaciju city logistics procesa u opsluivanju gradova i konano veeg kvaliteta usluga.Indirektni pozitivni efekti se ostvaruju kroz redukciju optereenja saobraajne mree razvojem mree po baznim pravcima, posebno manje optereenje gradskog jezgra, to rezultira manjim zagaenjem vazduha i smanjenjem buke. Sve ovo prua mogunost za racionalnu preraspodjelu robnih tokova usmjeravajui ih na ekoloki povoljnije vidove saobraaja (eljezniki i vodeni) i stvara mogunosti novog kvaliteta logistikih usluga koje karakterie efikasnost zadovoljenja zahtjeva kupaca uz povoljnije ekoloke uslove. Koncept primjene i razvoja savremenih manipulativnih, skladinih i pretovarnih tehnologija ini okosnicu realizacije robnog rada u logistikim centrima. Njih je mogue posmatrati u okviru dvije osnovne grupe tehnologija:tehnologije manipulisanja, skladitenja i pretovara masovnih roba- usmjerene su u pravcu razvoja etveroosovinskih eljeznikih kola velikih tovarnih zapremina i nosivosti koja imaju mehanike ili hidrauline bone klapneza istovar robe slobodnim padom[footnoteRef:8], i [8: http://hr.wikipedia.org/wiki/Lu%C4%8Dka_manipulacija]

tehnologije manipulisanja, skladitenja i pretovara tovarnih standardizovanih jedinica kombinovanog (integralnog) transporta (paketa, paleta, kontejnera i drugih tovarnih jedinica)- kao optimalno tehnoloko rjeenje se podrazumjeva primjena ramnih standardizovanih kontejnerskih dizalica (portalnih), najee prihvaenih UIC-standardom.[footnoteRef:9] [9: V.Prof.dr.Deljanin Abidin, Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina. strana-169.]

U eljeznikom i pomorskom kontejnerskom transportu jedan od osnovnih pravaca racionalizacije je supstitucija ranirne funkcije primjenom kontejnerizacije.

Slika 8. Primjena kontejnerizacijeU oblasti integranlog hucke-pack sistema razvija se sistem koji predstavlja ozbiljnu alternativu postojeim klasinim rjeenjima drumskog transporta. Razvijen je princip tovarenja drumskih vozila na specijalne eljeznike vagone, a prevoz se realizuje homogenim blok vozovima. Organizatori ovih prijevoza su drumska preduzea, a nejvei dio puta ovih prijevoza obavlja se eljeznicom (oko 80%). Svi ovi sistemi pored optimizacije osnovnih funkcija transportnih, pretovarnih i skladinih sistema, baziranih na savremenim logistikim principima, pospjeuju saobraajno povezivanje sa Evropom i svijetom, to na nov nain i vei kvalitet proiruje ponude usluga van konvencionalnih okvira u sferi transporta. Ovo podrazumjeva i potrebu intenzivnog razvoja informacione logistike kojom se otvara prostor za itav niz dodatnih usluga koje se mogu nuditi na transportnom tritu, to predstavlja ve uobiajenu praksu u razvijenim zemljama svijeta sa znatno novijom kvalitetom usluga.[footnoteRef:10] [10: Perii, R.: Sistem kvaliteta usluga logistika i informatika, Institut tehnikih nauka SANU- Beograd i Zavod za logistiku, projektovanje i ininjering TRANSLOG, Beograd, Beograd, 2002. godine, str. 146-148.]

6.KARAKTERISTIKE LOGISTIKIH CENTARA RTC-a U NEKIM BALKANSKIM ZEMLJAMA

Mrea logistikih centara Maarske i Rumunije do sada je dobrim dijelom razvijena kao logistika mrea. Ona je uglavnom vezana za eljeznike, eljezniko- drumske i luke terminale, iji kapaciteti i struktura djelimino zadovoljavaju principe modernog organizovanja i strukture logistikih sistema.

Slika 9. Vrijeme trajanja trasporta pojedinim vidovima saobraaja Od znaajnijih logistikih centara na koridoru Budimpeta- Bar u Maarskoj i Rumuniji mogu se navesti sljedei: Budimpeta, Baja, Segedin, Moha, Debrecen, Sajol u Maarskoj i Temivar, Krajova, Bukuret, Braila i Konstanca u Rumuniji. Mrea logistikih centara u Italiji je organizovana kao potpuno razvijena logistika mrea. Stepen razvoja logistikih centara u Italiji je veoma visok (preko 40 centara), to je logino s obzirom na visinu ulaganja i investiranja u transportne sisteme. Logistiku mreu Italije ini vie takozvanih podmrea i to:mrea klasinih terminala kombinovanog transporta,mrea kompleksnih terminala kombinovanog transporta,mrea trgovinskih centara i centralnih skladita,mrea Interporta (robnih centara meunarodnog eljeznikog saobraaja),mrea Autoporta (robnih centara meunarodnog drumskog saobraaja).[footnoteRef:11] [11: Perii, R.: Sistem kvaliteta usluga logistika i informatika, Institut tehnikih nauka SANU- Beograd i Zavod za logistiku, projektovanje i ininjering TRANSLOG, Beograd, Beograd, 2002. godine, str.148.]

7.ZAKLJUAK

Logistiki centar je termin koji se koristi za sve veliine i oblike koncentracije logistikih aktivnosti. Robno-transportni centar (RTC), predstavlja najvei stepen integracije logistikih aktivnosti, logistikih sistema i korisnika i nosioca logistikih usluga. On povezuje najmanje dva vida transporta i omoguava sve transformacije tokova makrodistribucije i tokova mikrodistribucije. Koncentrie veliki broj uesnika i pored osnovnih logistikih usluga prua i sve ostale, pratee i dopunske usluge koje poveavaju vrijednost i kvalitet logistikog servisa. Nakon drugog svjetskog rata na globalnoj sceni su prisutni razni procesi koji doprinose poveanju meuzavisnosti drava. Ti procesi obuhvataju drave, regione, pa i cijeli svijet, odnosno ti procesi odravaju fenomen koji je u posljednje vrijeme jako zastupljen, a to je globalizacija, te internacionalizacija proizvodnje i trgovine. Osnivanje i stalno irenje Europske unije, ujedinjavanje afrikih zemalja u Afriku uniju, formiranje globalnih vojnih saveznitva kao to je NATO pakt, sve su pokazatelji tih procesa globalizacije. Karakteristike i intenzitet ovih procesa uvjetovala su pojavu logistike kao naune discipline i poslovne funkcije. Zajedniko koritenje postojee infrastrukture, kao i meusobna kooperacija u radu pojedinih podsistema logistikih centara stvara idealne preduslove za ponudu homogenih i kvalitetnih logistikih usluga. Formiranje logistikog centra iziskuje realizaciju niza savremenih transportno-tehnolokih zahtjeva svih uesnika u procesu distribucije. Svi subjekti u transportnom i logistikom lancu moraju nai svoj interes u logistikom centru (transporteri, privreda, drava, gradovi i dr.). Pozitivni efekti, velike utede u trokovima distribucije, poveanje kvaliteta usluga, utede u energiji primjenom savremenih tehnologija, i drugo, u potpunosti nadoknauju velika investiciona ulaganja u formiranje cjelokupnog kompleksa logistikog centra.Novi koncepti regionalnog razvoja i planiranja razvoja gradova , uslovili su potrebu stvaranja razliitih formi gredskih logistikih (city) centara.Primjenom city logistike nastoje se primijeniti povoljniji, ekonominiji i ekoloki prihvatljivi uvjeti koritenja vozila.Mrea logistikih centara u evropi do sada je veoma dobro razvijena kao logistika mrea , uglavnom je vezana za eljznike, eljezniko-drumske i luke terminale. Najvei stepen razvoja logistikih centara je zastupljen u Italiji (preko 40 centara)

LITERATURA

1. Deljanin Abidin: Skripta predavanja - Logistika u saobraaju i komunikacijama , Fakultet za saobraaj i komunikacije , Sarajevo,Sarajevo, 2013.godina.2. Perii, R.: Sistem kvaliteta usluga logistika i informatika, Institut tehnikih nauka SANU- Beograd i Zavod za logistiku, projektovanje i ininjering TRANSLOG, Beograd, Beograd, 2002. Godine.3. Zelenika, R.: Logistiki sustavi, Ekonomski fakultet u Rijeci, Rijeka, 2005. godine. ON-LINE IZVORIhttp://hr.wikipedia.org/wiki/Lu%C4%8Dka_manipulacijahttp://www.logistika.ba/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=46 POPIS SLIKA Slika 1.Vrste logistikih centara Slika 2. Logistiki centri kao mjesta konsolidacije robnih tokova Slika 3.Logistiki centri u funkciji poveanja frekvencije tokova Slika 4. Subjekti u transportnom i logistikom lancu Slika 5. Lokacija logistickih centara Slika 6. Koncentracija logistikih centara u Evropi Slika 7. City logitika Slika 8. Primjena kontejnerizacije Slika 9. Vrijeme trajanja trasporta pojedinim vidovima saobraaja17