18
4/14/2019 1 D R . S U A T G Ü N S E L G İ R N E Ü N İ V E R S İ T E S İ H A S T A N E S İ Serebral Vasküler Alanlar Anatomi, Varyasyon, Kollateral Dolaşım Prof. Dr. Nail Bulakbaşı, Radyoloji & Nöroradyoloji (EDINR, EDiPNR) Girne Üniversitesi Tıp Fakültesi [email protected] Öğrenim hedefleri Arterial sulama alanları ve varyasyonlarını öğrenmek Kollateral dolaşımı öğrenmek Arterial sulama bölgelerindeki infarktları tanımak Sınır alanları ve bu alanlardaki infarktları tanımak ACA Sulama alanı Kortikal dallar:Frontal ve parietal lob medial bölümleri Penetran dallar (Medial lentikülostriat arter) : Korpus kallozum, bazal ganglion ve internal kapsül anterioru Varyasyon Persistan primitif olfaktör arter İnfraoptik A1 Azigos ACA Osborn’s Brain, 2013 A1 A1 A2 A2 A3 Orbitoforntal Frontopolar Perikallozal Kallozomarjinal Frontal Frontal Frontal Parasentral Parietal Persitan primitif oftalmik arter J Korean Neurosurg Soc. 2011 May;49(5):290-291. Azygos / İnfrooptik ACA ACA

Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

1

D R . S U A T G Ü N S E L G İ R N E Ü N İ V E R S İ T E S İ H A S T A N E S İ

Serebral VaskülerAlanlar

Anatomi, Varyasyon, KollateralDolaşım

Prof. Dr. Nail Bulakbaşı,Radyoloji & Nöroradyoloji (EDINR, EDiPNR)

Girne Üniversitesi Tıp Fakü[email protected]

Öğrenim hedefleri• Arterial sulama alanları ve varyasyonlarını öğrenmek• Kollateral dolaşımı öğrenmek• Arterial sulama bölgelerindeki infarktları tanımak• Sınır alanları ve bu alanlardaki infarktları tanımak

ACA

• Sulama alanı• Kortikal dallar:Frontal ve

parietal lob medialbölümleri

• Penetran dallar (Mediallentikülostriat arter) : Korpus kallozum, bazal ganglion ve internalkapsül anterioru

• Varyasyon• Persistan primitif

olfaktör arter• İnfraoptik A1• Azigos ACA

Osborn’s Brain, 2013

A1 A1

A2

A2

A3

Orbitoforntal

Frontopolar

Perikallozal

Kallozomarjinal

FrontalFrontal Frontal

Parasentral

Parietal

Persitan primitif oftalmik arter

J Korean Neurosurg Soc. 2011 May;49(5):290-291.

Azygos / İnfrooptik ACA

ACA

Page 2: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

2

Anterior Serebral Arter (ACA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Varyasyon

Mohr JP, et al. Stroke: Pathophysiology, Diagnosis and Management 2011 5th ed.

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Anterior Serebral Arter (ACA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Anterior Serebral Arter (ACA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Page 3: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

3

Anterior Serebral Arter (ACA)

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013

ACA Frontopolar

Bilateral ACA Kallozomarjinal

ACA Perikallozal

ACA A3 + MCA post M2 infarktı

MCA

• Sulama alanı (En geniş)• Kortikal dallar: ACA ve

PCA sulama bölgeleri dışındaki serebralhemisferlerin lateralyüzlerinin büyük bölümü

• Penetran dallar: Lateralbazal beyin yapıları

Osborn’s Brain, 2013

M1

M1

M2

M2

M3

M4

M4

M2

Page 4: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

4

Duplikasyon / fenestrasyon

• Varyasyon• Yaygın dallanma paterni• MCA hipo/aplazisi çok nadir• Duplike MCA origini/ fenestrasyon / aksesuar MCA

MCA

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Page 5: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

5

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Orta Serebral Arter (MCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Page 6: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

6

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013

MCA M2 inferior dal

MCA M2 süperior dal

MCA M4 segment (MF + PS)

MCA M1 distal (parasilviyan)

Total MCA

Page 7: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

7

Posterior Serebral Arter (PCA)• Sulama alanı

• Kortikal dallar: temporallob inferomediali, oksipitalpol, vizüel korteks ve korpus kallozumunspleniumu, posteior 1/3 medial hemisfer, koroidpleksusların çoğunluğu

• P1’den çıkan talamoperforatörler orta-beyin ve talamusposterioru

• Varyasyon• Fetal originli PCA• Percheron arteri: Tek

dominant talamoperforatör

• Erken P1 bifurkasyon / duplikasyon / fenestrasyon

Osborn’s Brain, 2013

P1

P2

P3

P4 P4

Fetal origin / Percheron

Posterior Serebral Arter (PCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Varyasyon

Zwan A & Hillen B. Stroke 1991: 22:1078-1084

Posterior Serebral Arter (PCA)

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013

Page 8: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

8

Posterior Serebral Arter (PCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Posterior Serebral Arter (PCA)

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

PCA-P4 Medial trunk

PCA- P2 Temporal A

P1

Page 9: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

9

Vertebrobaziller sistem• Posterior İnferior

Serebellar Arter (PICA)• Serebellumun inferior-posteior

oksipital yüzeyi • Serebellar tonsil, medulla,

koroid pleksus• Anterior İnferior

Serebellar Arter (AICA) • Serebellumun inferior anterior

oksipital yüzeyi• PICA/AICA alanı

değişebilir• Süperior Serebellar

Arter (SCA)• Serebellumun süperior

tentoryal yüzeyi• Vertebral ve baziler

arter perforatörleri• Medulla oblongata ve pons Osborn’s Brain, 2013

PICA

AICA

SCA

Perf

orat

örle

r

P1

Vertebro-baziller sistem

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Vertebro-baziller sistem

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Vertebro-baziller sistem

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

Vertebro-baziller sistem

Gallucci M, Capoccia S, Catalucci A. Radiographic Atlas of Skull and Brain Anatomy 2005

AICA

Page 10: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

10

PICA

PICA medial dal

Bilateral PICA + L-SCA

R-SCA

Beyin sapı kanlanması

Foix & HillemandFoix & Hillemand Gillilan & LazorthesGillilan & Lazorthes

Page 11: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

11

Mezensefalon

Tatu L et al. Neurology 1996:47:1125-1135

Anteromedial mezensefaliksendrom• İnterpedinküler

perforatörler• Benedikt sendromu

• İpsi III palsi• Kontra koreatetoz/tremor

• Nükleus ruber

• Weber sendromu• İpsi III palsi• Kontra hemiparezi/hemipleji

• Kortikospinal trakt

• Claude sendromu• İpsi III palsi• Kontra ataksi

• Süperior serebellar pedinkül

Anteromedial mezensefaliksendrom• İnterpedinküler

perforatörler• Benedikt sendromu

• İpsi III palsi• Kontra koreatetoz/tremor

• Nükleus ruber

• Weber sendromu• İpsi III palsi• Kontra hemiparezi/hemipleji

• Kortikospinal trakt

• Claude sendromu• İpsi III palsi• Kontra ataksi

• Süperior serebellar pedinkül

Dorsal mezensefalik sendrom(Parinaud sendromu)• Uzun sirkumfleks +

koroidal + kollikulararterler

Anatomi Bulgu

Kollikulus süp+inf Vertikal gaze palsiNistagmus

Posterior komissür Akomodasyon felci

III ve IV nükleus Üste bakış kısıtlılığıBilateral pitoz

Bilateral mezensefalik sendrom(Baziler tepe sendromu)• BA

Anatomi Bulgu

Mezensefalon Vertikal gaze palsiIII palsi

Talamus Dikkat bozukluğu

Medial temporalloblar

Bellek bozukluğuAfazi

Oksipital lob Görme alanı defekti

Pons

Tatu L et al. Neurology 1996:47:1125-1135

Page 12: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

12

Anteromedial pontin sendrom(Millard-Gubler sendromu)• BA/Ant. paramedian A.

Anatomi BulguAbdusens nük. İpsi CN VI ve VII palsyKortikospinal trakt Kontra

hemihipoestezi/hemipleji

Anterior anteromedial pontininfarkt

Posterior anteromedial pontininfarkt

Dorsolateral pontin sendrom(Foville sendromu)• AICA/uzun sirkumfleks

arterAnatomi BulguLateralkortikospinaltraktus

İpsi ataksiİpsi gaze paraliziİpsi fasiyal paraliziKontra hemihipoestezi/pleji

Lateral rostral pontin sendrom(Marie-Foix sendromu)• AICA/ kısa sirkumfleks

arterAnatomi BulguSpinotalamik traktus İpsi nokta temas ve ısı

duyu kaybı

İnferior serebellarpedinkül

İpsi ataksi

Lateral kortikospinaltrakt

Kontra hemihipoestezi/pleji

Bilateral ventral sendrom(Locked-in sendromu)• BA

Anatomi Bulgu

Kortikospinaltraktus

Kuadripleji

Kortikobulbartraktus

Afoni/Disfaji

Paramedian pontinretikülerformasyon

Bilateral horizontalgaze paralizi

Fasiyal nükleus Bilateral fasiyalzayıflık

Retikülerformasyon

Geçici letarji

Page 13: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

13

Tegmental sendrom(Raymond-Chestan sendromu)• BA/Ant. paramedian A.

Anatomi BulguMedial longitudinaltraktus

İpsi CN VI palsy

Kortikospinal trakt Kontra hemihipoesteziTremorAtaksi

Medulla

Tatu L et al. Neurology 1996:47:1125-1135

Lateral medüller sendrom(Wallenberg sendromu)• VA/PICA dalı

Anatomi Bulgu

Trigeminal nük. İpsi kornea refleksi İpsi fasiyalhemianestezi

Lateral spinotalamiktraktus

Kontra hemihipoesteziTremor

İnferior serebellarpedinkül

İpsi ataksi

Sempatik lifler İpsi Horner send

Nükleus ambigus Disfaji, dizartri, ses kısıklığı

Medial medüller sendrom (Dejerine sendromu)• VA / Ant. Spinal A.

Anatomi BulguKortikospinal trakt Kontra

hemiparezi/hemipleji

CN XII nükleusu İpsi dil parezisiMedial lemnisküs Kontra eklem

pozisyon hissi

Hemimedüller sendrom• VA+PICA+ASA

Anatomi Bulgu

Trigeminal nük. İpsi kornea refleksi İpsi fasiyalhemianestezi

Lat. Spinotalamik +Kortikospinaltraktuslar

Kontra hemihipoestezi

İnferior serebellarpedinkül

İpsi ataksi

Sempatik lifler İpsi Horner send

Nükleus ambigus Disfaji, dizartri, ses kısıklığı

Bazal ganglionlar• Lentikülo-Striat

Arterler (LSA) • Medial dallar (ACA A1

Heubner arteri) kaudatnükleus başı, globus pallidus

• Lateral dallar (MCA) bazal ganglionların büyük bölümünü

• Anterior KoroidealArter (AchA)• Hipokampusun bir kısmı,

internal kapsül arka bacağı, lateral ve posteriorperiventriküler ak madde

• Talamoperforatörler(PCA P1)• Orta-beyin ve talamus

Page 14: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

14

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013

LSA

Lateral LSA

Lateral LSA

Medial + Lateral LSA

Azygos Heubner

Page 15: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

15

LSA + AChoA

AChoA

AChoA

Paramedian Arter

Percheron A. infarktı

Osborn’s Brain, 2013

Kollateral dolaşım• Sağ-sol

• AComA• İki PCA• Her iki A Spinal A

• Karotid-Vertebral• PComA• Her iki VA

• ICA-ECA• STA-OA• Angular A-OA• MMA-SOA• ICA karotikotimpanik dalı

• Subklavyan-Karotid• Subklavyan-Vertebral

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013

Page 16: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

16

Kollateral dolaşım neden önemli ?

Willis poligonu• Anterior Kominikan

Arter (AComA)• Anterior hipotalamus, optik

kizama, korpus kallozumgenu, singulat girus, forniks

• Posterior KominikanArter (PComA)• Anterior talamoperforatör

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013Osborn’s Brain, 2013

Willis poligonu

Eftekhar B, et al. BMC Neurol 2006; 6:22

Willis poligonu

• Varyasyonu kural• Bir veya daha

fazla bileşenin yokluğu veya hipoplazisi sık

Kollateral dolaşım neden önemli ?• İskemiyi önler• İskemiyi azaltır klinik

defekt azalır• Sağaltımın etkinliğini

arttırır• ASITN / SIR kollateral

akım evreleme sistemi

• 0 : Kollateral dolaşım yok• 1 : İskeminin perferine

yavaş kollateral geniş defekt

• 2 : İskeminin perferinehızlı kollateral sınırlı defekt

• 3 : İskemik bölgenin tümüne geç venöz fazda yavaş kollateral dolaşım

• 4 : İskemik bölgenin tümüne hızlı kollateraldolaşım retrograddolaşım

Liebeskind DS. Neuroimag Clin N Am 20015:15:553-573

Serebral kollateral dolaşım• Arterial

kollateraller• Uzun, devre şeklinde • Fonksiyonel dokuya girmez

• Willis poligonu içindeki kısa kollateraller

• Leptomeningeal oldukça uzun kollateraller

• Ancak iskemik süreçte ortaya çıkan uç kollateraller

Netter Collection of Medical Illustartions : Brain, 2013Osborn’s Brain, 2013

Page 17: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

17

Serebral kollateral dolaşım• Arterial

kollateraller• Uzun, devre şeklinde • Fonksiyonel dokuya girmez

• Willis poligonu içindeki kısa kollateraller

• Leptomeningeal oldukça uzun kollateraller

• Ancak iskemik süreçte ortaya çıkan uç kollateraller

Liebeskind DS. Neuroimag Clin N Am

2005:15:553-573

Serebral kollateral dolaşım• Arterial

kollateraller• Uzun, devre şeklinde • Fonksiyonel dokuya girmez

• Willis poligonu içindeki kısa kollateraller

• Leptomeningeal oldukça uzun kollateraller

• Ancak iskemik süreçte ortaya çıkan uç kollateraller

Liebeskind DS. Neuroimag Clin N Am

20015:15:553-573

Sınır zonları• Anastomoz yapmayan

iki arterial uç sulama alanının bileşkesinde kalan alanladır

• Daha az kanlanma gösterdikleri için infarkt oluşma riski daha yüksek• Tüm infarktların %10-12’si

• İki tip sınır zonumevcut• Eksternal: Kortikal alanlarda

• ACA-MCA arasında• MCA-PCA arasında

• İnternal: Derin ak maddede• Peforatörler arasında (LSA,

medüller ve koroidal perforatör)• Ana dallar arasında (ACA, MCA,

PCA)Osborn’s Brain, 2013

Sınır zon infarktı

AICA AICA

PICA PICA

Sınır zon infarktı

PCA

MCA MCA

ACA

MCA MCA

MCA MCA

ACA

PCA

MCA MCA

ACA

PCA

Page 18: Serebral Vasküler Alanlar 3. dönem 2. kurs sunumlar 2019... · Anatomi Bulgu Trigeminal nük. ... • Anterior hipotalamus, optik kizama, korpus kallozum genu, singulat girus, forniks

4/14/2019

18

Sınır zon infarktı

Sınır zon infarktı